TEMATY NA MATURALNY EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO 2012

TEMATY NA MATURALNY EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO 2012 LITERATURA 1. Uniwersalne treści mitów greckich. Omów problem na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 2. Antyk jako źródło inspiracji twórców różnych epok. Omów zagadnienie na 3. Topos pielgrzyma w literaturze polskiej. Rozważ temat odwołując się do wybranych utworów. 4. Motyw Arkadii w literaturze polskiej. Omów zagadnienie na 5. Człowiek wobec zagrożeń cywilizacji. Przedstaw postawy wybranych bohaterów literackich z różnych epok. 6. Moralność człowieka w konfrontacji z losem. Przeanalizuj problem na podstawie literatury wybranych epok. 7. Tradycja biblijna we współczesnej poezji. Określ funkcje odniesień biblijnych na 8. Motyw szaleństwa w wybranych utworach literackich omów różne sposoby jego funkcjonowania. 9. Bunt i ofiara szaleństwo czy świadectwo wrażliwości? Rozważ problem postaw bohaterów romantycznych i ich spadkobierców w odniesieniu do wybranych przykładów. 10. Biesiady, bale, wesela Przedstaw rolę tego motywu w wybranych przykładach z literatury polskiej. 11. Ludowość i ludomania omów różne sposoby nawiązywania do folkloru w twórczości literackiej wybranych epok. 12. Miłość jako żywioł budujący lub niszczący w życiu bohaterów literackich. Omów problem w odniesieniu do wybranych przykładów. 13. Od św. Aleksego do Ziembiewiczów sposoby kreowania małżeństw literackich. Rozważ zagadnienie na wybranych

14. Postawy młodych wobec wyzwań historii. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów literackich. 15. Władza jako powołanie, zaszczyt, pokusa Przedstaw literackie obrazy tego zjawiska. 16. Sens cierpienia Rozważ ten temat na podstawie wybranych przykładów z literatury polskiej i/lub obcej. 17. Stosunek do zła sprawdzianem człowieczeństwa. Rozwiń temat posługując się wybranymi przykładami literackimi z różnych epok. 18. Człowiek współczesny wobec zagrożeń totalitarnych. Rozważ problem na przykładzie postaw wybranych bohaterów literackich. 19. Rodzina i dom. Omów funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 20. Przedstaw funkcje i sposoby wykorzystania motywu tańca w literaturze polskiej. Odwołaj się do wybranych przykładów z różnych epok. 21. Biografia poety romantycznego jako tworzywo literackie. Przeanalizuj problem w świetle wybranych przykładów. 22. Literatura uczy, bawi, wychowuje omów różne jej funkcje na przykładach wybranych tekstów od średniowiecza do oświecenia. 23. Literatura faktu. Przeanalizuj i zinterpretuj zjawisko na wybranych przykładach tekstów XX wieku. 24. Motywy maryjne w polskiej literaturze. Przedstaw sposoby obrazowania tego motywu na 25. Jednostka wobec zbiorowości w ujęciu twórców dwóch wybranych epok. Rozważ problem na 26. Echa polskich powstań narodowych w literaturze. Omów sposoby przedstawienia tego zjawiska na 27. Podstawą postępu są konflikty pokoleń. Rozważ prawdziwość tego twierdzenia odwołując się do wybranych przykładów literackich. 28. Dokument i parabola jako dwa sposoby pisania o współczesności. Omów zagadnienie na 29. Przyroda ojczysta jako temat, motyw, źródło inspiracji. Rozwiń temat odwołując się do literatury wybranych epok. 30. Etos pracy w literaturze różnych epok. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady. 31. Galeria portretów kobiecych w literaturze XIX i XX wieku. Omów zagadnienie na

32. Aby istnieć człowiek musi się buntować. (A. Camus) Zastanów się nad źródłami i sensem buntu wybranych bohaterów literackich, oceń ich postawy. 33. Powinowactwa literatury i filozofii. Przedstaw te związki na 34. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem w odniesieniu do wybranych przykładów dzieł literackich. 35. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Przedstaw sposoby kreowania takiej postaci na 36. Kulinaria w literaturze, ich funkcje i sposoby opisywania. Omów temat wykorzystując utwory z różnych epok. 37. Miłość w życiu twórców i w kreacjach literackich polskiego i europejskiego romantyzmu. Przedstaw zjawisko na wybranych 38. Przedstaw rozwój liryki miłosnej od Kochanowskiego do czasów współczesnych. Odwołaj się do wybranych przykładów. 39. Galeria postaci szlacheckich w literaturze polskiej różnych epok. Omów sposoby kreowania tych bohaterów w oparciu o wybrane przykłady. 40. Tworzenie i burzenie mitów narodowych w utworach literackich. Przedstaw zjawisko w świetle wybranych przykładów. 41. Rola parodii i groteski w literaturze. Scharakteryzuj funkcjonowanie tych kategorii na 42. Od fascynacji do przerażenia. Przedstaw różnorodność postaw bohaterów literackich wobec rewolucji. 43. Pokolenie Kolumbów w poezji i prozie. Przedstaw zjawisko na 44. Drzewo w poezji różnych epok. Przedstaw na wybranych przykładach sposoby funkcjonowania i symbolikę tego motywu. 45. Wizje przyszłości świata fantastyczne utopie czy diagnoza współczesności? Rozważ problem odwołując się do wybranych przykładów literackich z różnych epok. 46. List jako forma literacka wyjaśnij zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. 47. Motyw świata jako teatru. Omów jego funkcjonowanie na wybranych przykładach literackich. 48. Literackie obrazy bitew. Określ ich rolę w wybranych utworach.

49. Bohaterowie literaccy jako czytelnicy. Omów wpływ lektur na postawy wybranych postaci z tekstów różnych epok. 50. Metamorfoza bohatera literackiego i jej sens. Przeanalizuj problem odwołując się do wybranych utworów. 51. Motyw winy i kary w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. 52. Motyw snu w literaturze europejskiej i polskiej. Omów jego funkcjonowanie na 53. Samotność jako temat literacki. Przeanalizuj zagadnienie odwołując się do wybranych przykładów. 54. Motywy średniowieczne w literaturze fantasy. Omów problem, uwzględniając cechy gatunku i przyczyny jego popularności. 55. Szekspirowskie motywy i inspiracje. Przedstaw ich realizacje, odwołując się do przykładów literackich z różnych epok. 56. Kreacja bohatera negatywnego w literaturze. Przedstaw różne typy czarnych charakterów, odwołując się do kontekstów kulturowych i historycznych. 57. Od Achillesa do Kolumbów - ideał rycerza w kulturze różnych epok. Przedstaw i przeanalizuj wybrane przykłady literackie. 58. Powieść sensacyjna i detektywistyczna. Przedstaw rozwój gatunku na 59. Podróż jako motyw literacki. Ukaż sposoby wykorzystywania go w literaturze różnych epok. 60. Różne sposoby podejmowania problematyki żydowskiej w literaturze polskiej. Rozwiń temat, odwołując się do przykładów z różnych epok. 61. Bohaterowie w habitach przedstaw sposoby ich kreowania w wybranych utworach literackich. 62. Orient jako inspiracja pisarzy różnych epok. Przeanalizuj sposoby funkcjonowania tego motywu. 63. Duchy, zjawy, upiory Omów funkcje świata nadprzyrodzonego w wybranych utworach literackich z różnych epok. 64. Różne rodzaje literackie, różne gatunki służą temu samemu ukazaniu rzeczywistości. Zobrazuj to na przykładzie literatury wybranej epoki. 65. Rosja w oczach Polaków. Omów problem, przywołując stosowne utwory z różnych epok.

KORESPONDENCJA SZTUK 1. Krajobraz jako motyw w literaturze i sztuce. Omów jego funkcjonowanie w świetle wybranych przykładów. 2. Cierpienie w literaturze i sztuce. Rozważ temat na wybranych 3. Rola inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. Omów funkcjonowanie tego zjawiska na wybranych 4. Widzenie śmierci w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw sposoby obrazowania tego zjawiska na podstawie wybranych przykładów. 5. Dziecko w literaturze i sztuce. Rozwiń temat odwołując się do wybranych przykładów. 6. Wizje Boga w literaturze i sztuce. Przedstaw ich różnorodność na 7. Dzieło literackie i jego adaptacja. Omów udane i chybione przykłady realizacji filmowych. 8. Rola karykatury w literaturze i sztuce. Rozważ problem na przykładach wybranych tekstów kultury. 9. Obraz holocaustu w literaturze i w filmie. Dokonaj porównania wykorzystując wybrane przykłady. 10. Różne sposoby wykorzystywania motywów muzycznych w literaturze XX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych 11. Ukaż na przykładzie dzieł wybranej epoki związki między literaturą a innymi dziedzinami sztuki. 12. Wizje sądu ostatecznego w literaturze i sztuce omów na 13. Świat fantastyczny i jego rola w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł. 14. Różne znaczenia motywu ogrodu w literaturze i sztuce omów na 15. Strój jako element znaczący w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów.

16. Warszawa w literaturze i sztuce. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z różnych epok. 17. Różne ujęcia motywów tatrzańskich. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 18. Wizerunki Matki Boskiej w literaturze i sztuce przedstaw na przykładach z wybranych epok. 19. Wychowawca, nauczyciel, autorytet przedstaw jego rolę w życiu młodego człowieka na wybranych przykładach literackich i filmowych. 20. Impresjonizm w sztuce przełomu XIX i XX wieku przedstaw charakterystyczne dla tego nurtu środki literackie i malarskie. 21. Alegoria i symbol jako sposoby komunikowania się twórcy z odbiorcą. Omów ich funkcjonowanie na wybranych przykładach różnych tekstów kultury. 22. Motyw wampira w literaturze i sztuce przedstaw jego kreacje w dziełach różnych epok. 23. Literackie i filmowe obrazy PRL-u. Omów zagadnienie, przywołując przykłady wybranych utworów. 24. Socrealizm sztuka czy narzędzie propagandy? Przedstaw swoje stanowisko, odwołując się do różnych tekstów kultury. 25. Uniwersalne motywy w literaturze i współczesnych filmach animowanych. Rozwiń temat, omawiając treści i sensy wybranych dzieł (na przykład Katedra T Bagińskiego, Arka G. Jonkajtysa, Zbrodnia i kara P. Dumały). 26. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla filmu i teatru. Omów temat na 27. Zwierzęta jako bohaterowie literaccy i filmowi. Opisz sposoby kreowania takich bohaterów i omów ich funkcje w wybranych utworach. 28. Czy dzieła science fiction są ponadczasowe? Odpowiadając na to pytanie, posłuż się przykładami literackimi i filmowymi.

JĘZYK 1. Metaforyka i frazeologia zwierzęca we współczesnej polszczyźnie. Określ funkcje tego zjawiska na wybranych 2. Opisz mechanizmy powstawania błędów językowych na podstawie analizy przykładów radiowych, telewizyjnych i prasowych. 3. Język współczesnej publicystyki nowomowa czy poprawna polszczyzna? Zbadaj problem, odwołując się do wybranych tekstów prasowych. 4. Indywidualizacja języka bohatera literackiego jako element charakterystyki postaci. Rozważ temat w odniesieniu do wybranych przykładów. 5. Rola neologizmów w kształtowaniu literackiego obrazu świata. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych utworów. 6. Analizując wybrane przykłady literackie omów funkcje języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. 7. Gry językowe w tekstach kabaretowych. Rozważ zagadnienie na 8. Związki frazeologiczne w reklamie omów ich rolę w oparciu o wybrane przykłady. 9. Język uczniowski jako jedna z odmian gwary środowiskowej. Omów temat na podstawie materiału zebranego wśród rówieśników. 10. Ukaż różne funkcje archaizacji na przykładzie wybranych utworów literackich. 11. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i oceń zasadność wybranych przykładów. 12. Język prasy sportowej. Omów cechy stylu charakterystycznego dla tej odmiany publicystyki. 13. Język w tekstach piosenek omów na przykładzie wybranego twórcy lub gatunku muzyki. 14. Język internautów. Zbadaj jego funkcjonalność oraz przedstaw sposoby tworzenia specyficznego słownictwa i frazeologii.

SCHEMAT PLANU RAMOWEGO Zwróćcie uwagę na opis bibliograficzny książek, artykułów, tekstów, na uporządkowanie zapisu (punkty, podpunkty), staranną interpunkcję!

(1 strona formatu A-4) Imię i nazwisko TEMAT:. I. Literatura podmiotu 1. Hłasko Marek, Ósmy dzień tygodnia [on Line] [dostęp 19 września 2005], Dostępny w Internecie: http://www.literatura.zapis.net.pl/okresy/wspolczesnosc/hlasko/osmy.htm. 2. Mickiewicz Adam, Konrad Wallenrod,Warszawa: Czytelnik, 1975. 3. Pan Tadeusz [Film], reż. Andrzej Wajda, Warszawa: Vision Distribution Company, 1999. 4. Słowacki Juliusz, Beniowski, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1988, s. 11 22. 5. Zegadłowicz Emil, Zmory, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe, 2002, rozdz. 5. II. Literatura przedmiotu 6. Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław: PWN, 1991 (s. 234 267). 7. Janion Maria, Romantyzm i egzystencja, Miesięcznik Literacki 1998, nr 2, s. 5-8. 8. Hutnikiewicz Artur, Od czystej formy do literatury faktu, wyd. 5, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, Ekspresjonizm, s. 70 92. III. Ramowy plan prezentacji 1. Wprowadzenie :.. 2. Określenie problemu, teza: 3. Kolejność prezentowanych argumentów: a) - - b) - - c) - - 4. Podsumowanie, wnioski: a). b) IV. Materiały dodatkowe: 1. Prezentacja PowerPoint 2. Zestaw plansz 3. Karta cytatów 4. Plakat.. (odręczny podpis zdającego) Wskazówki i przykłady opisów bibliograficznych znajdziecie też na szkolnej stronie internetowej w dziale download / matura.