1 Plan pracy na lekcjach geografii w klasie Gimnazjum w Czarnym Dunajcu Puls iemi Prowadzący: onika Czapla ateriały zaczerpnięte ze strony Wydawnictwa Nowa ra Program nauczania geografii dla gimnazjum, wa aria Tuz Uwaga: plan może ulec ewaluacji, w trakcie roku szkolnego zostaną przeprowadzone zajęcia terenowe
Klasa 2 ozdział Lp. Temat. O B 1. 2 3,4, 5 Warunki i sposób oceniania z geografii. Główne treści programowe. BHP Źródła informacji geograficznej Współrzędne geograficzne 6. Obraz iemi na mapie Poziom wymagań konieczny podstawowy rozszerzający dopełniający wykraczający Uczeń: wymienia źródła informacji geograficznej wyróżnia dyscypliny geografii wyjaśnia znaczenie terminu geografia wskazuje na mapie lub na globusie równik, południk 0 oraz półkulę południową, północną, wschodnią i zachodnią skala, siatka kartograficzna wymienia rodzaje skal oraz podaje ich przykłady Uczeń: wyjaśnia, czym zajmuje się geografia fizyczna, społeczno-ekonomiczna i regionalna podaje wymiary iemi oraz główne cechy jej kształtu określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie i globusie wymienia cechy południków i równoleżników wskazuje na globusie oraz mapie świata zwrotniki i koła podbiegunowe długość geograficzna, szerokość geograficzna podaje różnice między planem a mapą dokonuje podziału map ze względu na ich skalę oraz treść podaje różnice między siatką kartograficzną a geograficzną posługuje się skalą mapy do obliczania odległości w terenie Uczeń: wyjaśnia różnice między elipsoidą a geoidą określa położenie matematyczno-geograficzne punktów i obszarów na globusie oraz na mapie odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych wykazuje znaczenie skali mapy w przedstawianiu różnych informacji geograficznych na mapie przekształca postacie skali posługuje się w terenie planem miasta Uczeń: zna imiona bądź nazwiska uczonych i ich dokonania w zakresie poznania kształtu i wymiarów iemi oblicza odległość (rozciągłość południkową) między dwoma punktami na mapie, korzystając z zależności 1 111,2 km pojęcia: długość geograficzna, szerokość geograficzna oblicza skalę mapy, znając odległość rzeczywistą między obiektami przedstawionymi na mapie Uczeń: omawia historię poznawania kształtu i wymiarów iemi podaje wartość azymutu geograficznego podaje zasady działania oraz możliwości wykorzystania odbiornika GPS wyjaśnia, na czym polega generalizacja mapy oraz uzasadnia jej przydatność
. 7. Przedstawianie zjawisk na mapach 8. Praca z mapą (wentualnie druga lekcja na dodatkowe ćwiczenia) 9. Tajemnice kosmosu *Temat wykraczający ponad podstawę programową wymienia metody przedstawiania zjawisk na mapach wysokość względna, wysokość bezwzględna, poziomica analizuje i interpretuje treści map ogólnogeografi cznych, tematycznych, turystycznych wymienia nazwy ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym 3 odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych, w tym odczytuje wysokość bezwzględną dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznych identyfikuje położenie i charakteryzuje odpowiadające sobie obiekty geograficzne na fotografiach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych oraz mapach topograficznych lokalizuje na mapach (również konturowych) kontynenty wymienia nazwy planet Układu Słonecznego, zaczynając od nazwy planety znajdującej się najbliżej Słońca podaje definicję ciał niebieskich oblicza wysokość względną wybranych punktów oraz charakteryzuje rzeźbę terenu na podstawie rysunku poziomicowego i mapy hipsometrycznej posługuje się w terenie planem oraz mapą topograficzną, turystyczną i samochodową (m.in. orientuje mapę oraz identyfikuje obiekty geograficzne na mapie i w terenie) lokalizuje na mapach (również konturowych) najważniejsze obiekty geograficzne na świecie i w Polsce rozpoznaje i nazywa ciała niebieskie przedstawione na ilustracji wybrane metody przedstawiania zjawisk na mapach terminy: wysokość względna, wysokość bezwzględna projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych, topograficznych i samochodowych wybrane ciała niebieskie: planety, planetoidy, gwiazdy, satelity, meteory i meteoryty sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapach przeprowadza prostą interpolację, np. wykreśla poziomice omawia rolę lotów kosmicznych w poznaniu wszechświata W W S C H Ś 10. iemia obiega Słońce ruch obiegowy iemi, równonoc wiosenna, równonoc jesienna, przesilenie zimowe, przesilenie letnie, rok zwykły i przestepny wymienia daty dni rozpoczynających pory roku podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obiegowego iemi korzystając z danych liczbowych, porównuje planety Układu Słonecznego podaje cechy ruchu obiegowego iemi podaje daty przesileń i równonocy na podstawie ilustracji przedstawiających oświetlenie iemi w ciągu roku podaje różnicę między teorią geocentryczną i heliocentryczną przedstawia (wykorzystując również własne obserwacje) zmiany w oświetleniu iemi oraz w długości trwania dnia i posługując się rysunkiem, wyjaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i zaćmienia Księżyca strefy oświetlenia iemi wyjaśnia przyczyny występowania dnia i nocy polarnej oblicza wysokość Słońca sporządza rysunek do obliczeń wysokości Słońca nad widnokręgiem w różnych szerokościach geograficznych
W C. T O S F 11. Karuzela iemia 12. 13. Czas. óżnica czasu na iemirozwiązywanie zadań. 14. Skład i budowa atmosfery 15. Temperatura powietrza ruch obrotowy iemi, południe, północ, doba, górowanie Słońca, południk miejscowy, gnomon czas słoneczny, czas strefowy, czas urzędowy atmosfera, troposfera podaje skład chemiczny powietrza atmosferycznego wyjaśnia termin izoterma podaje czynniki 4 podaje najważniejsze geograficzne następstwa ruchu obrotowego iemi podaje kierunek i czas obrotu iemi dookoła własnej osi podaje cechy ruchu obrotowego iemi wyjaśnia, dlaczego zostały wprowadzone strefy czasowe i międzynarodowa linia zmiany daty wymienia rodzaje kalendarzy i podaje ich cechy wymienia nazwy warstw atmosfery, zaczynając od nazwy tej warstwy, która znajduje się najbliżej powierzchni iemi omawia na podstawie schematu zmiany temperatury powietrza w poszczególnych warstwach atmosfery analizuje temperaturę powietrza w wybranych miejscach na podstawie map nocy w różnych szerokościach geograficznych i porach roku opisuje dzienną wędrówkę Słońca po sklepieniu niebieskim, posługując się ilustracją lub planszą posługuje się mapą stref czasowych do określania różnicy czasu strefowego i słonecznego na iemi oblicza kąt, o jaki obraca się iemia w określonym czasie poszczególne warstwy atmosfery oblicza zmiany temperatury powietrza wraz ze wzrostem lub spadkiem wysokości oblicza średnią roczną amplitudę temperatury powietrza oraz średnią roczną nad widnokręgiem potrafi obliczyć rok przestępny dwa rodzaje prędkości iemi omawia zastosowanie gnomonu posługuje się ze zrozumieniem pojęciem ruch obrotowy oblicza czas słoneczny i strefowy danego miejsca na podstawie jego położenia matematycznogeograficznego czas słoneczny, strefowy, uniwersalny i urzędowy pojęcia: czas słoneczny, czas strefowy, czas uniwersalny i czas urzędowy zjawisko inwersji temperatury powietrza wymienia czynniki klimatotwórcze oraz wyjaśnia na przykładach omawia ruch obrotowy iemi, posługując się tellurium lub globusem ustala, jaki dzień tygodnia nastąpi po przekroczeniu międzynarodowej linii zmiany daty omawia wpływ człowieka na zmiany zachodzące w składzie powietrza atmosferycznego skale (Celsjusza, Fahrenheita i Kelvina),
16. Jak powstaje wiatr? wpływające na temperaturę powietrza na iemi 5 klimatycznych lub wykresu przebiegu temperatury powietrza wyjaśnia pojęcia: wyjaśnia przyczynę ciśnienie atmosferyczne, powstawania wiatru niż baryczny, wyż baryczny, izobara wymienia przykłady wiatrów stałych i okresowo zmiennych oraz lokalnych, występujących na kuli ziemskiej 17. Pada deszcz wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych wilgotność powietrza, wilgotność względna, resublimacja wymienia rodzaje chmur analizuje występowanie opadów na kuli ziemskiej na podstawie mapy stref klimatycznych podaje przykłady obszarów charakteryzujących się nadmiarem lub niedoborem opadów atmosferycznych wymienia rodzaje opadów i osadów atmosferycznych ze względu na sposób powstania rozpoznaje chmury w rzeczywistości lub na planszy temperaturę powietrza sporządza wykres przedstawiający przebieg temperatury powietrza omawia zależność temperatury powietrza od kąta padania promieni słonecznych sporządza schemat wyżu i niżu barycznego wskazuje na mapie świata obszary występowania różnych rodzajów wiatrów omawia przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia opadów atmosferycznych na iemi rozpoznaje przedstawione na ilustracji opady i osady atmosferyczne ich wpływ na zróżnicowanie temperatury powietrza na iemi rodzaje wiatrów na podstawie ilustracji pojęcia: niż baryczny, wyż baryczny wyjaśnia na podstawie schematu procesy powstawania chmur, opadów i osadów atmosferycznych na kuli ziemskiej wykorzystywane do określania wartości temperatury powietrza wyjaśnia, w jaki sposób powstają cyklony tropikalne, charakteryzuje je i podaje ich przykłady rodzaje chmur, a także opadów i osadów atmosferycznych
V. W O D Y / ateria ł wykracz ający ponad podstaw ę 18. Pogoda i klimat pogoda, klimat wymienia czynniki klimatotwórcze 19. Obieg wody w przyrodzie. Oceany i morza 6 wykazuje zróżnicowanie wykazuje na przykładach klimatyczne iemi na związek między wysokością podstawie analizy map Słońca a temperaturą powietrza temperatury powietrza i podaje różnice między opadów atmosferycznych klimatem a pogodą oraz map stref klimatycznych wpływ na iemi czynników klimatotwórczych wymienia strefy klimatyczne na klimat na kuli ziemskiej na podstawie i wskazuje ich zasięg na wykresów lub danych mapie liczbowych przebieg temperatury powietrza i opadów atmosferycznych w ciągu roku w wybranych stacjach meteorologicznych, położonych w różnych strefach klimatycznych wymienia nazwy omawia na podstawie oceanów i wskazuje te schematu zasoby wodne oceany na mapie świata iemi podaje przykłady ruchów wskazuje na mapie świata wody morskiej wybrane prądy morskie oraz wymienia ich nazwy kondensacja, wymienia stany skupienia parowanie, wody w przyrodzie i podaje morze, zatoka, przykłady ich występowania cieśnina 20. zeki świata rzeka główna, dopływ, zlewisko, dorzecze, dział wodny, wskazuje na mapie świata najdłuższe rzeki wyjaśnia termin przepływ zaznacza na ilustracji dorzecze, dział wodny i zlewisko, dopływ prawy i lewy wymienia elementy dorzecza omawia obieg wody w przyrodzie na podstawie schematu dostrzega i wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi a zasoleniem wody morskiej wymienia rodzaje i podaje przykłady zasilania rzek podaje przykłady gospodarczego wykorzystania rzek analizuje wykresy długości rzek i ich przepływu terminy: pogoda, klimat klimat górski podaje na podstawie map tematycznych zależności między strefami oświetlenia iemi a strefami klimatycznymi przyczyny i skutki ruchów wody morskiej wyjaśnia związki między warunkami klimatycznymi, a rodzajem zasilania rzek pojęcia: rzeka główna, dopływ, zlewisko, dorzecze, dział wodny strefy klimatyczne pod względem warunków sprzyjających działalności człowieka zjawisko l Nino powodzie i podaje ich przykłady
progra mową 21. Jeziora i bagna. Wody podziemne. V. W N Ę T 22. Budowa wnętrza iemi 23. Wśród minerałów i skał 24. 25. Dzieje iemi 26. Wulkanizm i trzęsienia ziemi jezioro, bagno, wieloletnia zmarzlina wody podziemne, źródło, wody artezyjskie, gejzer wymienia warstwy wnętrza iemi w kolejności od warstwy znajdującej się najgłębiej wymienia nazwy wybranych skał i minerałów skała, minerał określa wiek iemi wymienia nazwy er, zaczynając od najstarszej wymienia procesy wewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni iemi wulkan, lawa, 7 wymienia różne typy genetyczne jezior wymienia różne typy jezior ze względu na charakter przepływu wymienia rodzaje wód podziemnych analizuje budowę niecki artezyjskiej na podstawie ilustracji wymienia metody badania wnętrza iemi podaje różnicę między litosferą a skorupą ziemską wskazuje różnice między minerałem a skałą Potrafi wymienić skały występujące w najbliższym środowisku omawia na podstawie tabeli stratygraficznej najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej iemi podaje przykłady skamieniałości przewodnich podaje główne cechy płytowej budowy litosfery wskazuje na mapie świata obszary aktywne sejsmicznie wymienia przykłady nazywa i wskazuje na mapie różne typy genetyczne jezior oraz obszary bagienne podaje przykłady gospodarczego wykorzystania stawów i sztucznych zbiorników wodnych podaje przykłady gospodarczego wykorzystania wód podziemnych wskazuje na mapie świata obszary występowania wód artezyjskich i gejzerów omawia na podstawie schematu budowę wnętrza iemi wyjaśnia termin prądy konwekcyjne podaje przykłady gospodarczego wykorzystania skał podaje przykłady minerałów skałotwórczych wyjaśnia rolę skamieniałości przewodnich w odtwarzaniu dziejów iemi przedstawia hipotezy wyginięcia dinozaurów omawia skutki wulkanizmu i trzęsień ziemi omawia warunki powstawania bagien omawia procesy prowadzące do aktywności gejzeru wybrane rodzaje wód podziemnych metody badania wnętrza iemi i podaje ich zastosowanie rozpoznaje najważniejsze skały i określa ich rodzaj dostrzega zmiany w świecie organicznym w dziejach iemi wymienia nazwy okresów geologicznych wykazuje związki pomiędzy płytową budową litosfery a występowaniem zjawisk wulkanicznych i trzęsień różne typy genetyczne jezior i podaje ich przykłady niebezpieczeństwa związane z zanieczyszczeniem wód podziemnych warstwy wnętrza iemi omawia zróżnicowanie temperatury wnętrza iemi wybrane skały i warunki ich powstawania rozpoznaje po okazach różne rodzaje skał i omawia ich genezę omawia najważniejsze wydarzenia w poszczególnych erach dziejów iemi stosuje ze zrozumieniem terminy: hipocentrum, epicentrum, orogeneza
V. Ź B P O W 27. Jak powstały góry? 28. Niszczenie skał Procesy krasowe magma, hipocentrum, epicentrum, Ognisty Pierścień Pacyfiku wymienia produkty erupcji wulkanicznej 8 wulkanów i wskazuje je na mapie wymienia nazwy wskazuje na mapie świata orogenez i rodzaje gór przykłady gór fałdowych, ruchy wulkanicznych i zrębowych górotwórcze, góry fałdowe, góry zrębowe wymienia nazwy wielkich form ukształtowania powierzchni iemi wietrzenie, erozja wymienia rodzaje wietrzenia wyjaśnia terminy: krasowienie, erozja podaje rodzaje skał, które ulegają krasowieniu 29. Praca rzeki wymienia rodzaje ujść rzecznych erozja wgłębna, erozja wymienia procesy zewnętrzne kształtujące rzeźbę powierzchni iemi podaje przykłady form krasowych występujących na powierzchni i w głębi iemi wskazuje na mapie regiony, w których występują zjawiska krasowe wskazuje na mapie świata przykłady rzek posiadających ujście deltowe lub lejkowate podaje przykłady form omawia różnice między górami fałdowymi a zrębowymi określa na podstawie danych statystycznych ukształtowanie powierzchni kontynentów rodzaje wietrzenia i formy terenu powstałe w jego wyniku na podstawie ilustracji budowę jaskini oraz występujące w niej formy krasowe wyjaśnia proces powstawania meandrów omawia warunki sprzyjające powstawaniu delt oraz ujść ziemi wymienia na podstawie schematu elementy budowy wulkanu wielkie formy ukształtowania powierzchni iemi rozpoznaje na ilustracjach formy terenu powstałe w wyniku wietrzenia posługuje się ze zrozumieniem pojęciami: wietrzenie, erozja omawia procesy krasowe i wyjaśnia, w jaki sposób powstają formy krasowe posługuje się ze zrozumieniem terminami: krasowienie, erozja rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działania procesów krasowych przedstawia rzeźbotwórczą rolę rzeki w jej górnym, środkowym i dolnym odcinku na podstawie schematów mechanizm powstawania gór fałdowych i zrębowych wybrane rodzaje ruchów masowych zapisuje reakcję chemiczną rozpuszczania skały wapiennej stosuje ze zrozumieniem pojęcia spadek rzeki oraz oblicza średni spadek
C H N V T 30. Lodowce i lądolody 31. Działalność wiatru boczna, akumulacja wyjaśnia pojęcie: granica wiecznego śniegu wskazuje na mapie świata obszary występowania lądolodów korazja, niecka deflacyjna, wydma paraboliczna, barchan, grzyb skalny 32. Praca morza wyjaśnia termin abrazja podaje przykłady form powstałych w wyniku rzeźbotwórczej działalności morza 33. Gleba. Sfera życia gleba, żyzność gleby 9 erozji i akumulacji rzecznej lejkowatych rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności rzeki wskazuje różnice między rozpoznaje i podpisuje na lodowcem górskim a schemacie formy polodowcowe lądolodem wymienia przykłady form dostrzega związek między powstałych w wyniku warunkami klimatycznymi a działalności lodowców górskich występowaniem lodowców i lądolodów górskich i lądolodów na iemi wskazuje na mapie wybrane pustynie wymienia rodzaje pustyń ze wzg. na budowę i położenie wymienia najważniejsze typy wybrzeży morskich wskazuje na mapie świata typy wybrzeży wymienia najważniejsze rodzaje gleb strefowych i astrefowych na iemi podaje przykłady form powstałych na skutek erozyjnej i akumulacyjnej działalności wiatru wskazuje różnice między barchanem i wydmą paraboliczną omawia na podstawie ilustracji proces powstawania klifu i mierzei nazywa główne strefy roślinne na kuli ziemskiej i wskazuje je na mapie świata przedstawia rzeźbotwórczą rolę lodowców górskich i lądolodów pojęcie: granica wiecznego śniegu rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności lodowców górskich i lądolodów przedstawia rzeźbotwórczą rolę wiatru określa genezę wybranych pustyń rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby powstałe w wyniku działalności wiatru wyjaśnia genezę poszczególnych typów wybrzeży morskich rozpoznaje i opisuje w terenie formy rzeźby terenu powstałe w wyniku działalności morza poziomy glebowe rzeki wyjaśnia wpływ zmian klimatycznych na zmiany powierzchni pokrywy lodowej omawia wpływ szaty roślinnej na rzeźbotwórczą działalność wiatru wskazuje na mapie świata obszary zagrożone pustynnieniem wyjaśnia pojęcia: rewa, wał burzowy, ripplemarki uzasadnia potrzebę racjonalnego gospodarowania glebami
J N C N T U Y wymienia czynniki glebotwórcze 10 wskazuje i nazywa poziomy glebowe na profilu glebowym poszczególne strefy roślinne występujące na iemi wykazuje wpływ klimatu na zróżnicowanie roślinności i gleb na iemi Uwaga: Pozostałą liczbę godzin przeznaczę na utrwalenie wiadomości i umiejętności. (PO KŻDY DL UTWLN) 1a- godz. 1b- godz. 1c- godz.