OCENA OBSZAROWA JAKOŚCI WODY NA TERENIE POWIATU LUBARTOWSKIEGO za 2014 r.

wodociągu Lubartów, dnia 22.01.2015 r.,,dostęp do bezpiecznej do picia jest niezbędny dla zdrowia; to podstawowe prawo człowieka i element efektywnej polityki ochrony zdrowia (WHO). OCENA OBSZAROWA JAKOŚCI WODY NA TERENIE POWIATU LUBARTOWSKIEGO za 2014 r. Nadzór nad jakością przeznaczonej do spożycia przez ludzi sprawowany jest przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Jakość przeznaczonej do spożycia powinna odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Badania jakości do spożycia wykonują laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości badań zatwierdzonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej stosownie z zapisami zawartymi w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie na podstawie art. 4 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz. 1263 z późn. zm.) i 17 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.) oraz po zapoznaniu się ze sprawozdaniami z badań laboratoryjnych próbek pobranych w ramach monitoringu jakości realizowanego przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Lubartowie oraz prowadzonej kontroli wewnętrznej przez przedsiębiorstwa wodociągowokanalizacyjne dokonał obszarowej oceny jakości na terenie powiatu lubartowskiego i szacowania elementów ryzyka zdrowotnego konsumentów. Ludność powiatu lubartowskiego zaopatrywana jest w wodę do spożycia z ujęć wód podziemnych. mieszkańców powiatu lubartowskiego stan na 31.12.2014 r. wynosiła 89914 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosiła 89028 osób - stanowi to, że 99,01% ogólnej liczby zamieszkałej na terenie powiatu lubartowskiego korzysta z o kontrolowanej jakości. Miasto Lubartów. 1. W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie obejmował nadzorem sanitarnym 1 wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę z terenu miasta Lubartowa, tj.: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Lubartowie. 2. mieszkańców miasta Lubartów stan na 31.12.2014 r. wynosi 22168 osób, liczba osób korzystających z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia wynosi 22168, co stanowi, że 100% zamieszkałej w mieście Lubartów korzysta z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia. Ponadto z z w/w wodociągu korzysta 7031 osób z terenu Gminy Lubartów. 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągu jest Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. zo. o. w Lubartowie. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociąg przedstawia poniższa tabela: w m 3 /d w wodę Lubartów 3009,70 22168 (miasto) i 7031 (gm. L-ów.) Jakość Przydatna do producenta.

Gmina Abramów 1. W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie obejmował nadzorem sanitarnym 2 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Abramów, tj.: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Abramowie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Wolicy. 2. mieszkańców Gminy Abramów stan na 31.12.2014 r. wynosi 4268 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 4268, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie Gminy Abramów z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia. 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów była Gmina Abramów. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Abramów 272,58 2483 Przydatna do spożycia. Wolica 224,19 1785 oraz 287 osób z gm. Michów Przydatna do Bakterie grupy coli- 8-55jtk/100ml ( 0jtk/100ml) Gmina Firlej 1. W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie obejmował nadzorem sanitarnym 2 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Firlej, tj.: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Firleju, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Serocku. 2. mieszkańców Gminy Firlej stan na 31.12.2014 r. wynosi 5981 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 5981, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie Gminy Firlej korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów była Gmina Firlej. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: producenta. wodociągu w m 3 /d w wodę Jakość Firlej 223,05 1156 Przydatna do Nie stwierdzono producenta Serock 336,67 4825 oraz 70 osób z gm. L-ów i 24 osoby z gm. Michów. Przydatna do

Gmina Jeziorzany 1. W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie obejmował nadzorem sanitarnym 2 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie gminy Jeziorzany: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Krępie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Walentynowie. Ponadto 53 osoby zamieszkałe na terenie Gminy Jeziorzany korzystały z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia z Anielówki za jakość dostarczanej odpowiedzialna jest Gmina Michów - woda spełnia wymagania rozporządzenia.. 2. mieszkańców Gminy Jeziorzany stan na 31.12.2014 r. wynosi 2934 osoby, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 2899, co stanowi, że 98,81% zamieszkałej na terenie Gminy Jeziorzany korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów była Gmina Jeziorzany. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Krępa 295,10 2671 Przydatna do Nie stwierdzono. producenta. Walentynów 34,78 175 Przydatna do. Modernizacja stacji uzdatniania. Gmina Kamionka 1. W 2014 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie obejmował nadzorem sanitarnym 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Kamionka, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Kamionce, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Zofianie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Kozłówce, wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Stanisławowie Dużym (w miesiącu maju 2014 r. wyłączony z eksploatacji). Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Gmina Kamionka. Ponadto, 194 osoby z terenu gm. Kamionka zaopatrywana jest w wodę z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w Krasieninie, który znajduje się na terenie powiatu lubelskiego 2. mieszkańców gminy Kamionka stan na 31.12.2014 r. wynosi 6385 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 6385, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie gminy Kamionka korzysta z z wodociągów 3. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Kamionka 188,12 2875 Przydatna do Zofian 51,12 593 Przydatna do Mętność (2,12-4,96NTU)- 1NTU, producenta. Płukanie sieci wodociągowej.

Żelazo (427-693µg/l)- 200µg/l Mangan (73,6-177µg/l)- 50µg/l, Kozłówka 190,91 2723 Przydatna do Miasto i Gmina Kock 4 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Miasta i Gminy Kock, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Kocku, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Górce, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Talczynie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Białobrzegach. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów była Gmina Kock. 2. mieszkańców Miasta i Gminy Kock ogółem: stan na 31.12.2014 r. wynosi 6742 osoby, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 6710, co stanowi, że 99,52% zamieszkałej na terenie Miasta i Gminy Kock korzysta z z wodociągów 3. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Kock 617,26 3465 Przydatna do spożycia. Górka 75,25 685 Przydatna do Talczyn 43,10 700 Przydatna do Białobrzegi 152,90 1860 Przydatna do Mętność- (7,55-0,76NTU)- 1NTU Amonowy jon (0,87±0,18mg/l) 0,50mg/l, Żelazo (495±59µg/l) -200µg/l. producenta. Gmina Lubartów 4 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Lubartów, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Skrobowie Kol., - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Chlewiskach, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Wandzinie. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Zakład Usług Komunalnych i Mieszkaniowych w Lubartowie - Kolonia Skrobów 104.

- wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Rokitnie (jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągu jest MPWiK Sp.zo. o. w Lublinie). Oprócz w/w wodociągów mieszkańcy Gminy Lubartów (7031 osób) korzystają z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w Lubartowie jednostka odpowiedzialna PGK Sp.zo.o., z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w Serocku (70 osób) jednostka odpowiedzialna Urząd Gminy w Firleju oraz z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w Jawidzu pow. Łęczna- (36 osób). 2. mieszkańców Gminy Lubartów stan na 31.12.2014 r. wynosi 11078 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 11078, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie Gminy Lubartów z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia. 3.Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Skrobów Kol. 38,62 651 Przydatna do Chlewiska 59,35 358 Przydatna do Bakterie grupy coli- (2jtk/100ml) 0jtk/100ml, Escherichia coli (4-16jtk/100ml) 0jtk/100ml, w 22±2ºC po 72 h. Przekroczeń nie stwierdzono. prowadzone producenta. Dezynfekcja i płukanie sieci wodociągowej. Wandzin 44,13 484 Przydatna do Przekroczeń nie stwierdzono. Rokitno 254,01 2448 Przydatna do Przekroczeń nie przekroczeń. Gmina Michów 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Michów, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Anielówce,. - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Rudnie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Wypnisze. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Gmina Michów. Ponadto, 287 osób korzysta z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia w Wolicy, którego administratorem jest Gmina Abramów oraz 24 osoby z terenu gm. Michów korzystają z z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia z Serocka, którego administratorem jest Gmina Firlej. 2. mieszkańców Gminy Michów stan na 31.12.2014 r. wynosi 6222 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 5555, co stanowi, że 89,28% zamieszkałej na terenie gminy Michów korzysta z z wodociągów 3. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela:

Anielówka 302,03 3820 i 53 osoby z gm. Jeziorzany Jakość Przydatna do Rudno 51,04 911 Przydatna do Mangan (69±7µg/l)- 50µg/l. producenta. Wypnicha 46,66 513 Przydatna do Mętność (2,46-0,74NTU) -1NTU Mangan (70-75,8µg/l)- 50µg/l, Żelazo 265-302µg/l - 200µg/l. Płukanie sieci wodociągowej. Gmina Niedźwiada 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Niedźwiada, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Zabielu, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Tarle, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Górce Lubartowskiej, 2. mieszkańców gminy Niedźwiada stan na 31.12.2014 r. wynosi 6420 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 6420, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie Gminy Niedźwiada korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów była Gmina Niedźwiada. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość 31.12.2014 r. Zabiele 214,37 3683 Przydatna do Tarło 160,12 2216 Przydatna do Górka Lubartowska 36,04 521 Przydatna do w 22±2ºC po 72 h. w 22±2ºC po 72 h. Mętność (2,76-4,07NTU)- 1NTU, Żelazo (296-472µg/l)- 200µg/l. Amonowy jon (0,67-0,75mg/l) 0,50mg/l. producenta. sieci wodociągowej

wodociągu Ostrów Lubelski Miasto i Gmina Ostrów Lubelski 5 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Miasta i Gminy Ostrów Lubelski: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Ostrowie Lubelskim,. - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Kolechowicach, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Kaznowie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Rozkopaczewie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Jamach, 2. mieszkańców Miasta i Gminy Ostrów Lubelski stan na 31.12.2014 r. wynosi 5409 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 5316, co stanowi, że 98,28% zamieszkałej na terenie Miasta i Gminy Ostrów Lubelski korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów na terenie Miasta i Gminy Ostrów Lubelski jest Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Ostrowie Lubelskim. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: w m 3 /d 312,65 2145 (miasto) i 58 ( z gm. Ostrów Lub.) Jakość Warunkowa przydatność. Kolechowice 118,10 1005 Przydatna do Kaznów 59,73 583 Przydatna do spożycia Mętność (1,63-4,8NTU)- 1NTU; Żelazo(780-828µg/l) - 200µg/l; Mangan (127-171µg/l)- 50 µg/l, w 22±2ºC po 72 h; Decyzja PPIS z dnia 17.06.2013r Nr ONS- HK.721/27/13 z późn. zm. producenta. Wymiana i płukanie złóż filtracyjnych, stały nadzór nad pracą sprężarek. złóż filtracyjnych, stały nadzór nad pracą sprężarek. wewnętrzna Rozkopaczew 139,50 1218 Przydatna do Jamy 29,93 307 Przydatna do spożycia w 22±2ºC po 72 h; sieci.. Gmina Ostrówek 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie Gminy Ostrówek, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Ostrówku,. - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Leszkowicach, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Dębicy. 2. mieszkańców gminy Ostrówek stan na 31.12.2014 r. wynosi 4082 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 4023, co stanowi, że

98,55% zamieszkałej na terenie Gminy Ostrówek korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Gmina Ostrówek. 4.Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: Jakość Ostrówek 132,78 1697 Przydatna do Leszkowice 51,93 916 Warunkowa przydatność do Dębica 107,24 1410 Przydatna do Mangan (71-102µg/l)- 50 µg/l. Amonowy jon (1,19-1,65mg/l) 0,50mg/l, Bakterie grupy coli- (2-4jtk/100ml) 0jtk/100ml, Escherichia coli (1-4jtk/100ml) 0jtk/100ml. Bakterie grupy coli- (2jtk/100ml) 0jtk/100ml, Decyzja PPIS z dnia 27.10.2008r Nr ONS- HK.721/139/08, z późn. zm. (dot. amonowego jonu). producenta. Płukanie sieci wodociągowej. Płukanie sieci wodociągowej oraz modernizacja stacji uzdatniania. Dezynfekcja, płukanie Gmina Serniki 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę z terenu Gminy Serniki, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Sernikach Kol. - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Nowej Wsi, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Wólce Zawieprzyckiej. 2. mieszkańców gminy Serniki stan na 31.12.2014 r. wynosi 4890 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 4890, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie Gminy Serniki korzysta z z wodociągów 3. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Gmina Serniki. 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: wodociągu Serniki Kolonia w m 3 /d w wodę Jakość 101,00 1132 Przydatna do producenta. Nowa Wieś 258,48 3443 Przydatna do Wólka Zawieprzycka 22,86 315 Przydatna do

wodociągu Stary Uścimów Gmina Uścimów 3 wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę z terenu Gminy Uścimów, są to: - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Starym Uścimowie, - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w wodę w Drozdówce; - wodociąg zbiorowego zaopatrzenia w Ochoży. 2. Jednostką organizacyjną odpowiedzialną za jakość dostarczanej z w/w wodociągów jest Gmina Uścimów. 3. mieszkańców gminy Uścimów stan na 31.12.2014 r. wynosi 3335 osób, liczba osób korzystających z z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia wynosi 3335, co stanowi, że 100% zamieszkałej na terenie gminy Uścimów korzysta z z wodociągów 4. Informacje na temat jakości z w/w wodociągów przedstawia poniższa tabela: w m 3 /d w wodę Jakość 253,19 2075 Przydatna do Drozdówka 120,77 1169 Przydatna do Ochoża 10,42 91 Przydatna do w 22±2ºC po 72 h w 22±2ºC po 72 h w 22±2ºC po 72 h. producenta SZACOWANIE RYZYKA ZDROWOTNEGO Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie jakości przeznaczonej do spożycia przez ludzi, woda jest w pełni bezpieczna dla zdrowia jeśli spełnia określone w nim wymagania. Przekroczenie wymaga każdorazowo dokonania oceny zagrożeń i oszacowania ryzyka potencjalnych zagrożeń dla zdrowia konsumentów oraz określenia przydatności do Ocena jakości jest sporządzana osobno dla każdego Jak wynika z powyższych danych w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi dostarczanej z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia z terenu powiatu lubartowskiego występowały przekroczenia w zakresie wymagań fizykochemicznych dla żelaza, manganu, amonowego jonu oraz mętności określonych w załączniku Nr 3 B do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości przeznaczonej do spożycia przez ludzi (parametry te charakteryzują prawidłowość przebiegu procesów technologicznych tzw. parametry wskaźnikowe). W przypadku przekroczeń w/w fizykochemicznych każdorazowo, indywidualnie oceniane było bezpieczeństwo zdrowotne i na tej podstawie Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie podejmował odpowiednie działania mające na celu ustalenie przyczyny i działania naprawcze. Należy zauważyć, że zwiększona zawartość żelaza, manganu i amonowego jonu nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaproponowała, opartej na przesłankach zdrowotnych, zalecanej j tych w wodzie

do Jednak obecność w wodzie tych, zwłaszcza w ach ponadnormatywnych obniża użytkowe i jej walory smakowe. Żelazo i mangan mogą powodować tworzenie się osadów w rurach sieci dystrybucyjnej oraz sprzyjać rozwojowi bakterii żelazowych i manganowych pogarszających smak, zapach i mętność. Osady w rurach mogą też negatywnie wpływać na sprawność sieci wodociągowej, prace filtrów i wodomierzy. Mętność do spożycia jest wywoływana drobnymi cząsteczkami stałymi, które mogą znajdować się w wodzie do picia na skutek nieodpowiedniego uzdatniania lub z powodu unoszenia cząsteczek pochodzących z osadów w Woda o wysokiej mętności może chronić organizmy przed działaniem środków dezynfekcyjnych i może pobudzać wzrost bakterii. Chociaż parametry te nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia, natomiast bardzo często nie są akceptowalne przez konsumentów. Konsument przede wszystkim ocenia jakość po jej smaku, barwie, zapachu, czyli wskaźnikach organoleptycznych pozwalających na sklasyfikowanie przez konsumenta jako bezpiecznej i zdrowej. Fakt, ze woda jest mętna, zabarwiona, bądź posiada wyczuwalny zapach, nie daje podstaw do stwierdzenia, że jest ona niezdrowa. Właściwie wszystkie zanieczyszczenia mające bezpośredni i istotny wpływ na zdrowie (obecność mikroorganizmów chorobotwórczych, toksyczne związki metali i substancje rakotwórcze) są niewidoczne gołym okiem a woda lecąc z kranu może być wizualnie czysta. Dlatego nie jest aż tak bardzo istotne jak woda wygląda ale czy nie zawiera substancji szkodliwych dla zdrowia. Stwierdzenie tego faktu jest podstawowym i elementarnym działaniem organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej kontrolującej jakość a w przypadku przekroczeń oceny ryzyka i oszacowania skutków zdrowotnych dla konsumenta. W zakresie wymagań mikrobiologicznych dla Escherichia coli, bakterii grupy coli oraz ogólnej liczby mikroorganizmów w 22±2º C po 72 h określonych w załączniku Nr1 A oraz w załączniku Nr 3 A do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417, z późn. zm.). Zgodnie z 14 cytowanego rozporządzenia oraz po rozważeniu stopnia zagrożenia dla zdrowia ludzi Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie podejmował odpowiednie działania mające na celu ustalenie przyczyny i działania naprawcze. Pogorszenie jakości w zakresie mikrobiologicznym mogło być spowodowane głównie awariami urządzeń, brakiem właściwej dezynfekcji po dokonanej konserwacji, złym stanem technicznym instalacji wewnętrznej, przeciekami na sieci, małym rozbiorem oraz brakiem regularnego płukania sieci. Bakterie grupy coli (z wyjątkiem E. coli) występują zarówno w ściekach, jak i wodach naturalnych. Niektóre z tych bakterii są wydalane z kałem ludzi i zwierząt. Bakterie grupy coli odznaczają się również zdolnością przetrwania i namażania w systemach dystrybucji. Bakterie grupy coli powinny być nieobecne w wodzie tuż po zakończeniu dezynfekcji, ich wykrycie oznacza nieskuteczność uzdatniania. Obecność tych bakterii w systemach dystrybucyjnych i zbiornikach może świadczyć o obecności biofilmu bądź zanieczyszczeniu obcym materiałem, na przykład roślinnym lub glebą. Bakterie grupy coli mogą pojawiać się w wodzie, która uległa wtórnemu zanieczyszczeniu po opuszczeniu stacji uzdatniania w wyniku rozwoju bakterii w osadach wewnątrz przewodów lub na nieodpowiednich materiałach będących w kontakcie z wodą (np. uszczelki, smary, plastiki, złączki, tworzywa sztuczne stosowane w rurach i złączkach itp.).bakterie te mogą się również przedostawać do systemu dystrybucji z gleby lub wód naturalnych poprzez nieszczelne zawory i dławiki, naprawiane prze lub poprzez zwrotne zassanie. Escherichia coli jest najbardziej wiarygodnym wskaźnikiem, ponieważ jej obecność w wodzie wskazuje na świeże zanieczyszczenie i możliwość wystąpienia towarzyszących jej bakterii chorobotwórczych pochodzenia jelitowego. Escherichia coli znajduje się w dużych ilościach w odchodach ludzkich i zwierzęcych. Występuje też w ściekach surowych, ściekach oczyszczonych i we wszystkich wodach naturalnych oraz glebach zanieczyszczonych niedawno odchodami, zarówno pochodzenia ludzkiego, rolniczego lub od dzikich zwierząt i ptaków. Tak więc obecność E. coli w wodzie nigdy nie może być ignorowana. Escherichia coli może wywoływać zakażenia układu moczowego jak i również zapalenie opon mózgowych (u noworodków). W odchodach mogą znajdować się znacznie bardziej niebezpieczne bakterie, które wywołują bardzo poważne choroby

(dur brzuszny, czerwonka). Dlatego służby sanitarne reagują tak zdecydowanie i szybko na wykrycie choćby 1 bakterii E. coli, nigdy bowiem nie można wykluczyć, że w wodzie nie ma tych bardziej niebezpiecznych mikroorganizmów chorobotwórczych, które mogą wywołać groźne epidemie. Wykrycie tych drobnoustrojów powoduje podjęcie natychmiastowych działań, w tym pobrania kolejnych próbek do badań i poszukiwania potencjalnych przyczyn zanieczyszczenia, takich jak niewłaściwe uzdatnianie lub nieszczelność systemu dystrybucyjnego. mikroorganizmów na agarze w 22ºC (bakterie psychrofilne) jako wskaźnik jakości pełni istotną lecz drugoplanową rolę. Przeważającą część ogólnej liczby bakterii w temperaturze 22ºC stanowią bakterie wodne oraz nieliczne bakterie glebowe. Duża liczba może świadczyć o dopływie do znacznej ilości substancji organicznych. Przyczyną wzrostu ogólnej liczby mikroorganizmów w wodzie może być również obecność związków nieorganicznych, szczególnie siarczanu magnezu, fosforanu potasu, azotu amonowego, stagnacja, korozja, podwyższona temperatura oraz podatność materiału na tworzenie się biofilmu. Po analizie sprawozdań z badań laboratoryjnych próbek oraz ocenie elementów ryzyka zdrowotnego dla konsumentów związanego ze spożyciem i wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie nie stwierdza istotnych zagrożeń dla zdrowia mieszkańców powiatu lubartowskiego, która korzysta z z w/w wodociągów, uważa jednak, że należy zwrócić uwagę na zmiany zachodzące w wodzie dostarczanej konsumentom. Zagwarantowanie bezpieczeństwa mikrobiologicznego do picia opiera się na zastosowaniu wielokrotnych barier ochronnych od ujęcia do kranu u konsumenta, mających na celu zapobieganie skażeniu lub jego minimalizowaniu do poziomów nieszkodliwych dla zdrowia. Bezpieczeństwo jest zwiększone, jeśli wielokrotne bariery, takie jak ochrona zasobów wodnych, właściwy dobór technologii i urządzeń oraz ich eksploatacja na poszczególnych etapach uzdatniania, a także zarządzanie systemami dystrybucji funkcjonują właściwie w celu zachowania i ochrony jakości uzdatnionej. Potencjalne konsekwencje mikrobiologicznego zanieczyszczenia są tak poważne, że zawsze ogromne znaczenie ma jego kontrola, która nigdy nie powinna być ograniczana. Woda jest niezbędna do utrzymania życia, stąd należyte zaopatrzenie w nią musi być zapewnione każdemu odbiorcy. Należy dołożyć wszelkich starań, aby osiągnąć tak znaczny stopień bezpieczeństwa do picia, jak to tylko jest możliwe. Szczególna uwaga powinna być skierowana na ochronę wód i wdrażanie kompleksowych planów bezpieczeństwa (WSP), których celem jest zapewnienie, że liczba mikroorganizmów chorobotwórczych i stężenia substancji chemicznych w wodzie nie stanowią istotnego ryzyka dla zdrowia publicznego oraz że woda jest akceptowana przez konsumentów. Nieprzestrzeganie wymagań zapewniających bezpieczeństwo może narazić społeczeństwo na ryzyko epidemii chorób układu pokarmowego i innych chorób zakaźnych. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie lek. med. Jolanta Rutkowska-Janusz spec. epidemiologii II o