TEMATY NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO 2011 W XXXIX LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCYM IM. LOTNICTWA POLSKIEGO A. LITERATURA. 1. Porównaj sposoby przedstawienia motywu dzieciństwa w literaturze. Omów temat na wybranych 2. Topos domu w literaturze. Rozwiń temat na przykładzie wybranych tekstów literackich. 3. Wizerunek matki w literaturze polskiej. Omów temat na wybranych 4. Groteska jako sposób prezentowania świata w literaturze. Omów temat na wybranych 5. Sposoby ukazania Warszawy w tekstach literackich. Omów temat na wybranych 6. Motyw wyboru drogi życiowej w literaturze polskiej i obcej. Omów temat na wybranych 7. Różne sposoby funkcjonowania zjaw, snów i wizji w literaturze polskiej i obcej. Rozwiń temat na wybranych 8. Porównaj wizję rewolucji społecznej w wybranych utworach literackich. 9. Topos wędrówki w literaturze. Omów temat na wybranych 10. Konflikty pokoleniowe w utworach literackich. Omów temat na wybranych 11. Motyw władzy w literaturze polskiej i obcej. Rozwiń temat na wybranych 12. Zróżnicowany wizerunek szlachty w literaturze polskiej. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. 13. Różne postawy bohaterów w literaturze polskiej wobec niewoli. Dokonaj porównania, odwołując się do przykładów z co najmniej dwóch epok. 14. Sposoby funkcjonowania mitów narodowych w literaturze polskiej. Omów temat na wybranych 15. Przestrzeń w literaturze romantycznej. Przedstaw sposoby kreowania przestrzeni i ich funkcje w oparciu o wybrane utwory. 16. Dziecko jako bohater literacki. Omów na wybranych 17. Kobieta jako bohater literacki. Omów na wybranych 18. Ukaż ewolucję powieści na podstawie przykładów z literatury XIX i XX w. 19. Obraz wsi w ujęciu twórców różnych epok. Omów na wybranych 20. Motyw dzieciństwa w literaturze. Zaprezentuj w wybranych utworach. 21. Realizm i groteska jako sposób opisania świata. Przedstaw, prezentując wybrane utwory. 22. Znaczenie cierpienia dla duchowej egzystencji człowieka. Przedstaw różne ujęcia problemu w wybranych utworach literackich. 23. Utopie i antyutopie w literaturze-sposoby kreowania i ich funkcje. Omów na wybranych 24. Różne ujęcia tradycji sarmackiej w literaturze polskiej. Porównaj na wybranych 25. Wpływ filozofii na literaturę. Przedstaw różne ujęcia problemu w wybranych utworach literackich z co najmniej dwóch epok. 26. Artysta jako bohater literacki. Omów na wybranych 27. Polacy w satyrze i karykaturze literackiej. Przedstaw sposoby kreowania portretów i ich funkcje. 1
28. Porównaj różne ujęcia motywu utopii w wybranych utworach literackich. 29. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Omów na wybranym przykładzie (np. J. Kochanowskiego, J. Słowackiego, A. Mickiewicza, M. Bułhakowa, F. Kafki lub innej). 30. Omów różne sposoby wykorzystania kategorii czasu w wybranych utworach epickich i/lub dramatycznych różnych epok. 31. Na wybranych przykładach z literatury różnych epok, objaśnij funkcje konwencji onirycznej w kreowaniu świata przedstawionego. 32. Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich. 33. Tradycja literacka kontynuowana lub odrzucana w literaturze wybranej epoki. Zilustruj przykładami. 34. Literatura faktu. Analiza i interpretacja tego zjawiska kulturowego XX wieku na wybranych 35. Literatura wobec mitu. Wskaż inspirującą rolę mitu antycznego i pojmowanego jako wytwór zbiorowej świadomości na podstawie wybranych utworów z różnych epok. 36. Wolność jako wielkie marzenie jednostki i zbiorowości. Omów różne sposoby prezentacji motywu w wybranych utworach literackich z różnych epok (np. romantyzmu, Młodej Polski czy literatury XX wieku). 37. Różne sposoby wykorzystywania motywu vanitas w wybranych utworach literackich z różnych epok. Przedstaw zagadnienie dokonując analizy i porównania przykładów. 38. Rola kostiumu historycznego w utworze literackim. Omów na wybranych 39. Motywy średniowieczne w literaturze fantasy. Omów problem na wybranych 40. Fatalizm i antyfatalizm. Różne ujęcia losu w literaturze. Omów problem na wybranych przykładach literackich. 41. Różnorodne ujęcia motywu nostalgii w literaturze. Omów problem na wybranych 42. Różnorodne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary w literaturze. Omów na wybranych 43. Motyw teatru świata w literaturze. Omów wykorzystywanie tego motywu, odwołując się do wybranych utworów. 44. Różne koncepcje teatru w literaturze. Porównaj wybrane przykłady, odwołując się do tekstów o teatrze. 45. Stereotypy kobiecości w literaturze dwóch epok. Rozważ problem na wybranych 46. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób ich kreowania w wybranych utworach literackich. 47. Narrator wobec świata przedstawionego. Omów jego funkcje w dziele literackim, odwołując się do wybranych utworów z XIX i XX wieku. 48. Portrety Żydów w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw i zinterpretuj sposób prezentowania tych postaci, odwołując się do wybranych przykładów. 49. Wpływ miasta na psychikę bohatera. Rozważ problem na wybranych 50. Sposoby funkcjonowania tradycji romantycznej w literaturze polskiej XX wieku. Porównaj na wybranych 2
51. Etos rycerski w literaturze. Przedstaw jego różne ujęcia, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 52. Motyw lotu i jego znaczenie w literaturze romantycznej. Omów zagadnienie na wybranych 53. Literackie obrazy bitew. Określ ich rolę w wybranych utworach. 54. Przedstaw funkcję motywu rozstania w wybranych utworach literackich. 55. Przeanalizuj problem wyobcowania wybranych bohaterów literackich. 56. Marzyciele w zderzeniu z rzeczywistością w literaturze polskiej. Przeanalizuj problem na podstawie wybranych utworów. 57. Przedstaw obrazy literackich małżeństw od św. Aleksego do Ziembiewiczów. 58. Funkcje motta w utworach literackich. Omów w oparciu o wybrane przykłady. 59. Przeanalizuj sposoby przedstawienia dworków szlacheckich w literaturze XIX i XX w. 60. Omów problem dojrzewania, przedstawiony w literaturze polskiej, w oparciu o wybrane przykłady. 61. Kamienica jako przestrzeń życia człowieka. Omów na wybranych 62. Obyczaje i tradycje w literaturze. Omów sposoby ich przedstawienia i funkcje w wybranych tekstach z różnych epok. 63. Motyw snu w literaturze i jego funkcje w utworze. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów. 64. Personifikacje zła w literaturze. Porównaj sposoby ich ukazania i funkcje, jakie pełnią w wybranych utworach literackich. 65. Motyw winy i potrzeby oczyszczenia w dziełach literackich. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 66. Martyrologia narodu polskiego w XIX wieku i w czasie II Wojny Światowej. Porównaj sposoby ujęcia problemu, odwołując się do wybranych utworów literackich. 67. Antyczna a szekspirowska koncepcja losów ludzkich. Porównaj, zestawiając wybrane utwory. 68. Na wybranych przykładach omów sposób funkcjonowania motywu samotności w literaturze. 69. Na wybranych przykładach omów motyw zabójstwa w literaturze. 70. Antyczna odyseja a romantyczna wędrówka. Porównaj motyw podróży w wybranych utworach. 71. Motyw everymana w literaturze polskiej i obcej. Porównaj kreacje wybranych bohaterów. 72. Totalitaryzm systemem wrogim człowiekowi. Omów zagadnienie odwołując się do znanych ci tekstów literackich. 73. Scharakteryzuj obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach renesansowych twórców. 74. Na podstawie wybranych utworów literackich omów motyw dehumanizacji w obliczu wojny. 75. Kreacja świata przedstawionego w literaturze fantasy. Omów w oparciu o wybrane teksty literackie. 76. Portret artysty przeklętego w literaturze. Omów zagadnienie odwołując się do biografii i twórczości wybranego artysty. 77. Motyw aborcji w literaturze. Omów na wybranych 78. Omów sposób funkcjonowania w literaturze światowej i polskiej bohaterów degeneratów i alkoholików. 3
79. Problem emancypacji kobiet. Przedstaw jego różne ujęcia w wybranych utworach polskiego pozytywizmu. 80. Funkcjonowanie motywów mitologicznych w literaturze. Omów na wybranych 81. Metamorfoza bohatera i jej sens w literaturze. Omów temat na przykładzie wybranych utworów. 82. Młodzi wobec wyzwań swoich czasów. Omów i oceń różne postawy młodego pokolenia, odwołując się do literatury wybranych epok. 83. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu człowieka. Omów na wybranych przykładach losów bohaterów literackich. 84. Mity i legendy jako tworzywo literatury fantasy. Omów sposoby i formy ich wykorzystania, odwołując się do wybranych przykładów. 85. Życie jako teatr. Przedstaw różne ujęcia tego motywu w wybranych utworach literackich. 86. Na podstawie wybranych tekstów przedstaw sposoby prezentowania w literaturze miast przeklętych i miast ukochanych. 87. Warszawa w literaturze dziewiętnastowiecznej i współczesnej. Porównaj sposoby przedstawiania miasta na wybranych 88. Omów motyw rycerza i rycerskiej walki na wybranych przykładach literackich. 89. Porównaj różne ujęcia motywu wesela w literaturze, odwołując się do wybranych utworów. B. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI. 90. Totalitaryzm w literaturze, filmie, malarstwie. Przeanalizuj sposoby jego przedstawienia w wybranych tekstach kultury. 91. Kara jako konsekwencja zbrodni.omów zagadnienie, zwracając uwagę na sposób jego ujęcia w wybranych utworach literackich i filmie. 92. Od Adama do Batmana.Ukaż różnorodne modele męskości w danej epoce w literaturze i innych tekstach kultury. 93. Przedstaw motyw biesiady w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 94. Różne ujęcia tematu powstania styczniowego w literaturze i sztukach plastycznych. Omów na wybranych 95. Współczesne interpretacje dramatów Szekspira teatr żywego planu, teatr telewizji, adaptacje filmowe. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 96. Różne ujęcie toposu rozstania w literaturze i filmie. Omów na wybranych 97. Brzydota jako kategoria estetyczna, omów jej funkcje w literaturze i sztukach plastycznych epok minionych i współczesności. 98. Wizerunek anioła w literaturze polskiej i sztukach plastycznych. Porównaj wybrane dzieła. 99. Impresjonistyczne pejzaże w poezji młodopolskiej i malarstwie. Porównaj wybrane teksty kultury. 100. Ideał piękna w literaturze i sztuce. Rozważ problem, odwołując się do dwóch wybranych epok. 101. Kicz w literaturze i sztuce. Omów jego funkcje na wybranych tekstach kultury. 4
102. Rozważ, jaką funkcję pełnią maska i kostium historyczny w utworach literackich i w malarstwie. 103. Motyw tańca w literaturze i malarstwie. Przedstaw jego realizacje, analizując znaczenie tego motywu w wybranych tekstach literatury i malarstwie. 104. Porównaj różne wcielenia diabła w literaturze i sztuce, a także omów ich funkcje w wybranych tekstach kultury. 105. Funkcje alegorii w literaturze i sztuce. Rozważ temat odwołując się do wybranych tekstów. 106. Koncepcja piękna w literaturze, malarstwie i architekturze. Rozważ temat odwołując się do wybranych tekstów. 107. Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów. 108. Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych 109. Symbol i alegoria jako środki wyrazu w literaturze i malarstwie. Omów ich funkcje na wybranych przykładach z różnych epok. 110. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze XX wieku i filmie. Omów na wybranych 111. Pierwowzory literackie i ich adaptacje filmowe. Dokonaj porównania dwóch różnych tematycznie dzieł. 112. Pejzaż górski w literaturze i sztuce. Zaprezentuj na wybranych 113. Duchy, zjawy i upiory w literaturze i sztuce. Ukaż prezentując wybrane dzieła. 114. Różnorodne ujęcia motywu cierpienia w literaturze i sztuce. Przedstaw na wybranych 115. Motyw zbrodni i kary w literaturze i innych tekstach kultury. Omów temat na wybranych 116. Odwołując się do wybranych dzieł kultury XIX wieku, rozważ, jakie relacje wiążą malarstwo z literaturą. 117. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na wybranych 118. Różnorodne ujęcia motywu ogrodu w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na wybranych 119. Artysta jako bohater literacki i filmowy. Omów zagadnienie na wybranych 120. Martyrologia narodu polskiego w XIX wieku i podczas II Wojny Światowej. Porównaj sposoby ujęcia problemu, odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł sztuki. 121. Katastroficzne wizje i obrazy zagłady w dziełach literackich i filmowych. Zanalizuj wybrane dzieła. 122. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady. 123. Świat prowincji w opowiadaniach Brunona Schulza i obrazach Marca Chagalla. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 124. Porównaj wizerunki Matki Bożej w literaturze i sztuce różnych epok. C. JĘZYK. 125. Rola neologizmów w tworzeniu literackiego obrazu świata. Rozwiń zagadnienie na podstawie wybranych tekstów poetyckich. 5
126. Omów funkcję języka w tworzeniu groteskowych obrazów świata. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 127. Perswazja jako technika oddziaływania na odbiorcę. Omów zagadnienia, odwołując się do wybranych tekstów. 128. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problemy i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego lub innego wybranego. 129. Stylizacja językowa w dziełach literackich. Omów jej rodzaje, cechy i funkcje w wybranych utworach dawnych i współczesnych. Przedstaw, odnosząc się do wybranych tekstów. 130. Wpływ języka reklamy na zmianę współczesnej frazeologii. Rozpatrz problem analizując wybrane przykłady. 131. Język i styl wyznań miłosnych. Rozważ temat na przykładach tekstów epistolarnych dwóch wybranych epok literackich. 132. Ezopowy język w utworach XIX w. i jego funkcja. Rozważ temat, odwołując się do wybranych utworów. 133. Język prasy. Omów odmiany stylu publicystycznego (na konkretnych przykładach). 134. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 135. Scharakteryzuj różne typy stylizacji językowej i ich funkcje na przykładzie wybranych pozycji z literatury współczesnej. 136. Językowe środki kształtowania wypowiedzi w literaturze XX wieku. Omów problem na wybranych 137. Stylizacja gwarowa i jej rodzaje w wybranych dziełach literackich. Dokonaj analizy dwóch przykładów z różnych epok. 138. Archaizacje w powieści historycznej. Przedstaw, prezentując wybrane utwory. 139. Neologizmy w literaturze pięknej. Omów na podstawie wybranych lektur. 140. Poetycki język mówienia o miłości. Omów na przykładzie twórczości wybranego poety. 141. Antyczna frazeologia żywa do dziś. Zilustruj zagadnienie przykładami z literatury wybranych epok. 142. Dokonując analizy języka gwary młodzieżowej, wyjaśnij, jaki obraz świata ona kreuje. 143. Eksperymenty językowe i ich funkcja w poezji lingwistycznej. Przedstaw na wybranych 144. Didaskalia. Omów funkcję tekstu pobocznego w dziele dramatycznym w oparciu o dwa wybrane utwory. 145. Styl felietonów wybranego publicysty. Zanalizuj wybrane teksty. 146. Funkcja związków frazeologicznych w języku reklamy. Omów na wybranych 147. Porównaj żargon uczniowski w twórczości S. Żeromskiego i W. Gombrowicza z żargonem współczesnej młodzieży. 148. Na podstawie wybranych przykładów dokonaj analizy języka reklam, oceń jego funkcję i skuteczność. 149. Językowe sposoby wyrażania uczuć w SMS-ach oraz w listach polskich romantyków. Dokonaj analizy celowo wybranych materiałów. 150. Sztuka pisania listów. Omów zagadnienie epistolografii opierając się na wybranych przykładach literackich. 151. Język w służbie satyry dawniej i dziś. Omów zagadnienie na wybranych 6