Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXVI/273/12 z dnia 18 grudnia 2012r. Rady Miejskiej w Łaziskach Górnych PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY ŁAZISKA GÓRNE na rok 2013 1
Spis treści 1. Wstęp...3 2. Definicja celów Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych..... 3 3. Zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych...3 4. Zabezpieczenie środków finansowych na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych..10 5. System monitoringu i ewaluacji...10 2
1. Wstęp Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2013 opracowany został zgodnie z treścią Ustawy o Wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982r. (tekst jednolity Dz. U. Nr 70, poz. 473 z 2007r. z późn. zmianiami). Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych będzie realizowany i koordynowany przez Urząd Miasta Łaziska Górne, Ośrodek Opieki Społecznej, placówki oświatowe, Miejski Dom Kultury, organizacje pozarządowe, Miejski Ośrodek Wspierania Rodziny i Dziecka i inne jednostki zajmujące się pomocą w zakresie przeciwdziałania uzależnieniom. 2. Definicja celów Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Podstawowym celem programu jest zapobieganiu powstawaniu nowych problemów alkoholowych, zmniejszanie skutków aktualnie występujących problemów oraz zwiększanie zasobów niezbędnych do przeciwdziałania problemom już istniejącym. 3. Zadania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych I. Diagnoza stanu problemów alkoholowych i zasobów umożliwiających prowadzenie działalności profilaktycznej i naprawczej. 1. Przeprowadzenie wśród uczniów szkół podstawowych i ponad - podstawowych badań ankietowych mających na celu ocenę używania napojów alkoholowych przez dzieci i młodzież oraz ukierunkowanie podejmowanych działań w przyszłości. 3
II. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych. 1. Prowadzenie porad i konsultacji dla osób uzależnionych od alkoholu oraz prowadzenie działań motywujących do podjęcia terapii i ograniczenia szkód w związku z nadużywaniem alkoholu. 2. Utrzymywanie telefonu zaufania. 3. Rozpowszechnianie informacji, za pomocą ulotek, plakatów, broszur, dotyczących choroby alkoholowej i możliwości jej leczenia. III. Udzielanie rodzinom, w których występuje problem alkoholowy, pomocy psycho - społecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie. 1. Konsultacje oraz poradnictwo prawne dla osób uzależnionych i współ - uzależnionych. 2. Poradnictwo (w tym prawne i psychologiczne) dla ofiar przemocy w rodzinie. 3. Pomoc psychoterapeutyczna dla rodzin z problemem alkoholowym (konsultacje, terapia indywidualna i grupowa). 4. Dofinansowanie ze środków Gminnego Funduszu Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działalności Miejskiego Ośrodka Wspierania Rodziny i Dziecka. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy z dziećmi z rodzin alkoholowych organizowanych dla pedagogów szkolnych i pracowników świetlic. 5. Organizacja spotkania wigilijnego dla rodzin z problemem alkoholowym mającego na celu integrację rodziny. IV. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej, w szczególności dla młodzieży. 1. Przeprowadzanie w szkołach zajęć profilaktycznych mających na celu zapobieganie szerzeniu się problemów alkoholowych. 2. Realizacja Ponadregionalnej Edycji Powiatowej Młodzieżowej Szkoły Liderów młodzieżowych animatorów programów profilaktycznych dla uczniów szkół 4
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz współpraca z absolwentami poprzednich edycji szkoły. 3. Współorganizacja dyskotek Potrafię bawić się bez używek. 4. Uczestnictwo w Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł. 5. Prowadzenie zajęć sportowo- rekreacyjnych dla uczniów w placówkach szkolnych i Miejskim Domu Kultury. 6. Uczestnictwo młodzieży w zajęciach i warsztatach psychoedukacyjnych uczących podstaw i kształcących umiejętności służące zdrowiu i trzeźwemu życiu. 7. Organizacja Jubileuszowego Powiatowego Festiwalu Piosenki i Poezji propagującego zdrowy styl życia Krokus-Łaziska Górne - 2013 dla uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, gminnych ośrodków kultury, świetlic Powiatu Mikołowskiego. 8. Współorganizacja Mikołowskiej Powiatowej Kampanii pn. ŁAŃCUCH CZYSTYCH SERC NARKOMANII, ALKOHOLIZMOWI, PRZEMOCY INTERPERSONALNEJ, NIETOLERANCJI, HIV/AIDS, WSZELKIEMU ZŁU NIE. 9. Współpraca w zakresie organizacji Ponadregionalnego Mikołowskiego Seminarium Trzeźwościowego. 10. Uczestnictwo młodzieży szkolnej w zajęciach realizowanych przez Klub Młodzieżowy przy Stowarzyszeniu Powrót. 11. Informacje w prasie lokalnej ( Gazeta Łaziska, Dziennik Zachodni w Mikołowie ) o istnieniu i działaniu grup terapeutycznych oraz pracy Gminnej Komisji Rozwiązywania problemów Alkoholowych. 12. Przeznaczenie środków na zakup literatury, biuletynów, ulotek o tematyce uzależnień z przeznaczeniem dla bibliotek szkolnych i biblioteki miejskiej. 13. Współpraca z Komisariatem Policji w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, szczególnie wśród młodzieży. 5
V. Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych. 1. Wspieranie działalności stowarzyszeń prowadzących programy profilaktyczne i naprawcze : dofinansowanie kosztów organizacyjnych Spartakiady Abstynenckiej dla młodzieży i społeczności dorosłej Powiatu Mikołowskiego udostępnienie pomieszczenia dla spotkań Grupy Wsparcia dla osób współuzależnionych. 2. Partycypacja w kosztach prowadzenia działalności psychospołecznej, psychoedukacyjnej, rehabilitacyjnej, prozdrowotnej dla osób uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych oraz udzielanie pomocy osobom współuzależnionym przez organizacje pozarządowe. 3. Współfinansowanie Izby Wytrzeźwień, przyjmującej do wytrzeźwienia osoby z terenu Łazisk Górnych. VI. Działania mające na celu ograniczenie dostępności alkoholu oraz zmiany struktury jego spożywania. 1. Określenie uchwałą Rady Miejskiej ilości punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, jak i w miejscu sprzedaży. 2. Wprowadzenie uchwałą Rady Miejskiej zasad usytuowania na terenie miasta miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych. 3. Rozpowszechnianie pakietów informacyjnych (ulotki, broszury, plakaty) o szkodliwości nadużywania alkoholu przeznaczonych do rozpowszechniania w miejscach sprzedaży i podawania alkoholu. 4. Ograniczenie dostępności sprzedaży alkoholu i stworzenie dostępności napojów alternatywnych w czasie imprez publicznych. 5. Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów dotyczących reklamy i promocji napojów alkoholowych, sprzedaży alkoholu osobom do lat 18, osobom, których zachowanie wskazuje na stan nietrzeźwości, sprzedaży na kredyt lub pod zastaw. 6
6. Występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. 7. Przeprowadzenie szkoleń dla sprzedawców napojów alkoholowych. VII. Zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 1. Wynagrodzenie netto członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych za udział w posiedzeniach Komisji i jej zespołów są równoważne diecie radnego Rady Miejskiej, jak za posiedzenia komisji Rady. 2. Pracownicy samorządowi wchodzący w skład Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych nie otrzymują wynagrodzenia za posiedzenia Komisji odbywających się w godzinach pracy. Harmonogram realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania problemów Alkoholowych Symbol działania Zadanie/projekt Działanie Wskaźnik 1. Diagnoza stanu problemów alkoholowych i zasobów umożliwiających prowadzenie działalności profilaktycznej i naprawczej. Przeprowadzenie badania ankietowego wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych na terenie miasta. Ocena stanu problemów związanych z używaniem alkoholu przez dzieci i młodzież. Źródło pozyskiwania wskaźników Dane organizatora. Termin 2. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem. 3. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy związane z nadużywaniem alkoholu pomocy prawnej. Zatrudnienie specjalistów w Punkcie konsultacyjnym udzielających porad i konsultacji oraz prowadzenie grupy wsparcia i utrzymywanie telefonu zaufania. Zapewnienie dyżurów prawnika i psychologa. Liczba udzielonych porad. Liczba udzielanych porad. Sprawozdanie z realizacji Dokumentacja bieżącej realizacji Sprawozdanie z realizacji Dokumentacja bieżącej realizacji 7
4. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholizmu, w szczególności dla dzieci i młodzieży,w tym prowadzenie zajęć sportowo rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo wychowawczych i socjoterapeutycznych. Organizowanie i realizacja programów profilaktycznych w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Przeprowadzenie w szkołach zajęć profilaktycznych skierowanych do dzieci, młodzieży i rodziców, mających na celu zapobieganie szerzeniu się alkoholizmu. Prowadzenie Miejskiego Ośrodka Wspierania Rodziny i Dziecka dla dzieci i młodzieży z rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym i dotkniętych dysfunkcjami społecznymi. Realizacja Ponadregionalnej Edycji Powiatowej Młodzieżowej Szkoły Liderów. Uczestnictwo dzieci i młodzieży w Ogólnopolskiej Kampanii Zachowaj Trzeźwy Umysł. Ilość szkoleń Ilość dzieci uczestniczących w szkoleniach. Ilość szkoleń. Ilość dzieci, młodzieży i dorosłych uczestniczących w zajęciach. Liczba dzieci i młodzieży uczęszczających na zajęcia w ośrodku. Ilość dzieci i młodzieży chętnych do promowania zdrowego stylu życia na terenie swojej szkoły. Ilość dzieci i młodzieży uczestniczących w programie. Sprawozdanie z realizacji Dokumentacja bieżącej realizacji szkół. ośrodka. szkół. szkół. I-VI III i IX Prowadzenie zajęć sportoworekreacyjnych dla uczniów w placówkach szkolnych i Miejskim Domu Kultury. Ilość młodzieży uczestniczącej w przedsięwzięć -ciu. Dane od organizatorów. V-XII Organizacja Jubileuszowego Powiatowego Festiwalu Piosenki i Poezji propagującego zdrowy styl życia Krokus Łaziska Górne 2013. Przeprowadze nie ankiety wśród uczestników. Dane z ankiet. I IV 8
Współorganizacja Mikołowskiej Kampanii pn. Łańcuch czystych serc(...). Ilość młodzieży uczestniczącej w przedsięwzięciu. Dane od organizatora. IX Współpraca w zakresie realizacji Ponadregionalnego Mikołowskiego Seminarium Trzeźwościowego. Przeprowadze nie sondażu wśród uczestników. Dane od organizatora. III Uczestnictwo młodzieży szkolnej w zajęciach realizowanych przez Klub Młodzieżowy przy Stowarzyszeniu Powrót. Informacje w prasie lokalnej o istnieniu i działaniu grup terapeutycznych. Ilość dzieci i młodzieży chętnych do promowania zdrowego stylu życia na terenie swojej szkoły. Ilość zamieszczonych informacji. szkół.. 5. Działania mające na celu ograniczenie dostępności alkoholu oraz zmiany struktury jego spożywania. Przeznaczenie środków na zakup literatury, ulotek, kaset VHS lub płyt DVD, prenumerata czasopism o tematyce uzależnień z przeznaczeniem dla bibliotek szkolnych i biblioteki miejskiej. Współpraca z policją w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi. Zadania związane z upowszechnieniem zakazu sprzedaży napojów alkoholowych osobom nieletnim. Informacja pedagogów szkół i pracowników biblioteki o korzyściach wynikłych z czytania lub oglądania przez młodzież i dzieci materiałów profilaktycz nych. Ilość osób ukaranych za popełnienie przestępstwa związanego z nadużywaniem alkoholu. Ilość rozprowadzonych ulotek i ilość sprzedawców uczestniczących w szkoleniu. szkół i biblioteki. z Policji. Dane z Policji i Straży Miejskiej. 9
4. Zabezpieczenie środków finansowych na realizację Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. Środki pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. 2. Środki z budżetu gminy przeznaczone na realizację zadań własnych gminy wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. 3. Środki od sponsorów. 5. System monitoringu i ewaluacji Realizacja programu będzie poddawana bieżącemu monitorowi oraz końcowej ewaluacji działań. Monitorowanie przebiegu działań będzie zapewniało systematyczne otrzymywanie informacji o realizowanych zadaniach i możliwości wdrożenia w razie potrzeby działań korygujących. Zadaniem ewaluacji będzie zbadanie stopnia w jakim zostały osiągnięte poszczególne cele programu i wykorzystanie uzyskanych wniosków przy opracowywaniu programu na następny rok. Narzędziami monitorowania będą : budżet wskaźniki harmonogram realizacji poszczególnych działań spotkania z realizatorami zadań analiza bieżącej dokumentacji działań Etapy monitorowania zbieranie danych i informacji analizowanie danych i informacji oraz wyciąganie wniosków realizacja działań korygujących, zapobiegawczych i niwelujących. 10
Celem ewaluacji przygotowanej przez niezależny zespół ludzi będzie uzyskanie opinii na temat faktycznych efektów programu oraz czynników, które przyczyniły się do ich uzyskania. Przeprowadzenie ewaluacji umożliwi lepsze poznanie funkcjonowania programu oraz relacji pomiędzy jego poszczególnymi etapami. 11