Sprawozdanie z XV posiedzenia Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego 13 czerwca 2012 roku o godz. 16:00 Uczestnicy spotkania ze strony Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego 1. Marek Chodaczyński 2. Alina Gałązka 3. Anna Gierałtowska 4. Andrzej Golimont 5. Michał Grodzki 6. Adam Grzegrzółka 7. Tomasz Harasimowicz 8. Jarosław Jóźwiak 9. Martyna Leciak 10. Andrzej Mrowiec 11. Włodzimierz Paszyński 12. Teresa Sierawska 13. Jarosław Szostakowski 14. Marcin Wojdat 15. Maria Wojtysiak 16. Małgorzata Zambrowska Goście Irena Chmiel Zastępca Dyrektora Biura Polityki Społecznej Urzędu m.st. Warszawy Program spotkania 1. Dyskusja dotycząca procedury konkursowej (pismo Dzielnicowej Komisji Dialogu Społecznego w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy ws. uproszczenia wniosków i procedur konkursowych). 2. Omówienie problemów organizacji pozarządowych dotyczących prowadzenia placówek wsparcia dziennego po wejściu w życie od 1 stycznia 2013 roku zapisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 3. Dyskusja dotycząca wdrożenia Programu Rozwoju Kultury. Prowadzący spotkanie Spotkanie poprowadził Przewodniczący Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego (WRP) Włodzimierz Paszyński, który zaproponował, aby rozpocząć obrady od pkt. 2, czyli zagadnienia związanego z zapisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, które wejdą w życie z początkiem przyszłego roku. 1
Omówienie problemów organizacji pozarządowych związanych z prowadzeniem placówek wsparcia dziennego po wejściu w życie od 1 stycznia 2013 roku zapisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Inicjatorką podjęcia tego tematu była Wiceprzewodnicząca WRP Anna Gierałtowska. Placówkami wsparcia dziennego są m.in. świetlice, kluby i ogniska wychowawcze, które są otwarte w dni robocze (od poniedziałku do piątku) przynajmniej przez cztery godziny dziennie (a czasami nawet przez sześć). Zapewniają one dzieciom i młodzieży m.in. gorący posiłek, pomoc w lekcjach. Dzięki takim miejscom dzieci z tzw. marginesu i rodzin patologicznych nie błąkają się po ulicach, tylko są w sposób profesjonalny zaopiekowane. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (dalej jako ustawa) położyła nacisk na pracę z dziećmi w środowisku (pomoc rodzinie, asystent, placówki wsparcia dziennego). W Warszawie ok. 100 placówek wsparcia dziennego prowadzonych jest przez organizacje pozarządowe, ale niestety lokale wynajmowane organizacjom z zasobów m.st. Warszawy bardzo często mają niskim standard z niskim czynszem. Do końca 2010 roku placówki wsparcia dziennego rejestrowane były w rejestrze u odpowiedniego wojewody. Zgodnie z nową ustawą od 1 stycznia 2013 roku wszystkie tego typu placówki muszą uzyskać zezwolenia, które wydawane są przez wójta (w przypadku m.st. Warszawy przez Prezydenta m.st. Warszawy), czyli muszą być zarejestrowane na nowo. Aby otrzymać takie zezwolenie, organizacja musi przedstawić pozytywne opinie Komendanta Państwowej Straży Miejskiej oraz Państwowego Inspektora Sanitarnego o warunkach bezpieczeństwa i higieny w budynku, a także w jego najbliższym otoczeniu. Jeśli organizacje nie uzyskają takiego zezwolenia do końca 2012 roku, nie będą mogły prowadzić zgodnie z prawem placówki wsparcia dziennego. Uzyskanie zezwolenia jest czasochłonne oraz uciążliwe i na chwilę obecną tylko jedna placówka wystąpiła o takie zezwolenie. Większość placówek ma kłopoty z otrzymaniem wymaganych pozytywnych opinii niezbędnych do uzyskania zezwolenia, gdyż wymagania są bardzo wysokie. Państwowa Inspekcja Sanitarna (dalej jako Sanepid) stawia wymóg, aby placówka wsparcia dziennego miała przeznaczenie na prowadzenie działalności oświatowej (ale do tego potrzebny jest plan zagospodarowania, którego większość Warszawy nie posiada). Takie zezwolenie wydawane jest decyzją administracyjną w ciągu 60 dni. Poza tym są duże obostrzenia związane z toaletami i sutenerami. Od Straży Pożarnej (dalej jako Straż) trzeba uzyskać pozwolenie dotyczące przeznaczenia lokalu na cele użytkowe. Bardzo często wymogi są niemożliwe są do spełnienia w przypadku lokali zajmowanych przez organizacje. Z końcem 2012 roku kończą się trzyletnie umowy zawarte przez m.st. Warszawy z organizacjami na prowadzenie placówek wsparcia dziennego w ramach powierzenia realizacji zadania i z pewnością organizacje będą musiały dostarczyć pozwolenia składając oferty na konkurs. Cała ta sytuacja może doprowadzić do tego, że większość placówek wsparcia dziennego przestanie działać, co spowoduję, że rodziny zostaną pozbawione pomocy. Organizacje nie znajdują rozwiązania tej kwestii, ale jeśli WRP czy tez Urząd m.st. Warszawy opisze tę sprawę, Departament Polityki Rodzinnej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wystąpi wówczas do Straży i Sanepidu o odstępstwa. W trakcie dyskusji poruszono następujące kwestie: 1. przepisy Sanepidu nie mają rangi ustawowej, więc można je wewnętrznie zmienić, natomiast Straży maja rangę ustawową, więc nie może być od nich odstępstw jedynym wyjściem jest zmiana ustawy, jak w przypadku ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, 2
2. czy można byłoby doprowadzić do tego, aby wymagania przeciwpożarowe były jednakowe dla wszystkich organizacji, bo zdaniem niektórych tak teraz nie jest? 3. problem może dotyczyć innych lokali, bo są różne statusy lokali (mieszkalny, użytkowy), 4. to jest kwestia placówek, a nie lokali, gdyż określone normy muszą być spełnione przez placówkę, a nie przez lokal, 5. problem jest z lokalami, w których czynsz jest opłacany z dotacji, bo jest wtedy odprowadzany podatek VAT, 6. jak Miasto może móc tym organizacjom, które nie radzą sobie ze spełnieniem wymogów związanych z uzyskaniem zezwolenia na prowadzenie placówki wsparcia dziennego? Zdaniem przedstawicielki Biura Polityki Społecznej Urzędu m.st. Warszawy (dalej jako BPS) ustawa była już raz nowelizowana w art. 28 został uchylony przepis stanowiący, że w placówce wsparcia dziennego w tym samym czasie nie może przebywać więcej niż 30 dzieci. Być może ta zmiana została wprowadzona na wniosek organizacji. Wymagania dotyczące rejestracji placówki powinny być zmienione, ale trudno też odstąpić od unormowań sanitarnych. W ubiegłym tygodniu BPS wystąpiło do Sanepidu z pismem, w którym opisano czym są placówki wsparcia dziennego, jaki jest ich charakter, a także wskazano, że funkcjonują w tych lokalach od kilkudziesięciu lat oraz nie pełnią funkcji oświatowych, tylko resocjalizacyjne, były wpisane do rejestru wojewody, działają w godzinach popołudniowych przez kilka godzin. Obecnie ocena stanu sanitarnego zależy od danego inspektora przeprowadzającego kontrolę. Od 2008 roku zlecanie zadań dot. prowadzenia zajęć resocjalizacyjnych zostało przekazane dzielnicom m.st. Warszawy, które ogłaszają na te działania otwarte konkursy ofert. Placówki wsparcia dziennego finansowane są z tzw. środków alkoholowych w sumie jest ich 97, w tym 32 prowadzone są przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (dalej jako TPD), 12 przez Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Gniazdo (czyli te dwie organizacje prowadzą prawie połowę wszystkich placówek), osiem organizacji (w tym Stowarzyszenie Karan, Caritas, Przywrócić Dzieciństwo Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Ulicy im. Kazimierza Lisieckiego "Dziadka") posiada po 3 4 placówki, a pozostałe organizacje po jednej. Podczas cyklicznego spotkania BPS poinformowało burmistrzów dzielnic m.st. Warszawy o konsekwencjach dla organizacji pozarządowych wynikających z wejścia w życie nowych przepisów ustawy. Był odzew od burmistrzów, że problem jest im znany i że w miarę możliwości pomoc w tej sprawie będzie udzielana organizacjom. Jeśli chodzi o placówki TPD, to 5 jest gotowych do rejestracji, a 7 nie wystąpiło z takim wnioskiem. Około 45% placówek usytuowanych jest w budynkach szkolnych i mogą one posługiwać się dokumentami szkoły. Dwie dzielnice m.st. Warszawy, Praga-Północ i Żoliborz, podjęły działania mające na celu przeniesienie w nowe lokalizacje placówek, które nie spełniają wymagań. Podczas spotkania z naczelnikami wydziałów dla dzielnic m.st. Warszawy pojawiło się pytanie co ma być celem utrzymanie liczby obecnie funkcjonujących placówek, czy może ich jakość. Czy jest zasadne finansowanie placówki na kilka godzin dziennie dla 15 dzieci, w której zatrudnionych jest dwóch pedagogów? Zostało ustalone z dzielnicami m.st. Warszawy, że w otwartych konkursach ofert na realizację zadań na 2013 rok nie będzie wymogu przedstawienia zezwolenia na prowadzenie placówki wsparcia dziennego (decyzji administracyjnej), tylko będzie wystarczające załączenie dokumentów, które wymagane są do otrzymania takiego zezwolenia. W uzasadnionych przypadkach będzie możliwość ogłoszenia dodatkowych jednorocznych konkursów, które wzbogacą ofertę działań na rzecz dzieci i rodziny. Członkowie WRP zauważyli, że niepokojącą rzeczą jest weryfikacja placówek wsparcia dziennego ze względów lokalowych, a nie merytorycznych. Poza tym ocena stanu sanitarnego 3
nie powinna tylko zależeć od życzliwości, lub jej braku, pracownika Sanepidu. Wyjściem może być pozytywna opinia Straży dla placówek, które są w mieszkaniach (rodzinne domy dziecka jako mieszkania, a nie placówki). Jednocześnie członkowie WRP podkreślili, że bez zmian w ustawie nie ma możliwości działań i że finansowanie placówek wsparcia dziennego powinno odbywać się w ramach dotacji wieloletnich, a nie jednorocznych, gdyż ważna jest stabilizacja dla młodych ludzi. Na ich pytanie dotyczące możliwości zagrożenia stabilności systemu polityki społecznej w m.st. Warszawie po wejściu w życie przepisów ustawy, Irena Chmiel odpowiedziała, że nie sądzi, aby ten system został zachwiany. Pojawiła się propozycja, aby WRP zobowiązała BPS do: 1. wystąpienia we współpracy z właściwą komisją dialogu społecznego do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o nowelizację ustawy lub o vacatio legis, 2. ciągłego monitorowania sytuacji i ewentualnego występowania do dzielnic m.st. Warszawy ze stosownymi postulatami, aby w ramach możliwości pomagały organizacjom (np. jeśli placówka znajduje się w suterenie, to próbować znaleźć rozwiązanie, aby mogła działać na wyższych kondygnacjach). Zgłoszono również postulat zorganizowania wspólnego spotkania ze Strażą i Sanepidem, aby zastanowić się co można byłoby w tej sytuacji zrobić, jak w przypadku np. meczu piłkarskiego. Jednakże zdaniem niektórych takie spotkanie niewiele by zmieniło, gdyż w przypadku Straży są określone przepisy, które muszą być przestrzegane. Dyskusja dotycząca procedury konkursowej Dzielnicowa Komisja Dialogu Społecznego w Dzielnicy Ursynów m.st. Warszawy zwróciła się z prośbą do WRP o uproszczenie wniosków i procedur konkursowych, w tym o umożliwienie w ciągu 3 dni uzupełniania wniosku zawierającego błędy formalne oraz o organizowanie stałych szkoleń dotyczących wypełniania wniosków i sprawozdań. Pełnomocnik Prezydenta m.st. Warszawy ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi Marcin Wojdat wyjaśnił, że obecnie trwają prace na zmianą ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz rozporządzeniem do tej ustawy, więc takie sugestie mogą zostać przekazane do Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Obecny system dotyczący oceny formalnej jest właściwy, gdyż zainteresowana organizacja może poprosić urzędnika o sprawdzenie oferty pod względem formalnym przed jej złożeniem. Dyskusja dotycząca wdrożenia Programu Rozwoju Kultury Komisje Dialogu Społecznego działające przy Biurze Kultury Urzędu m.st. Warszawy zwróciły się z prośbą o informację dotyczącą wdrażania Programu Rozwoju Kultury (dalej jako PRK) oraz wyraziły dezaprobatę związaną z ostatnimi działaniami i wydarzeniami w obszarze kultury (postępowanie w sprawie przyznania lokalu przy pl. Grzybowskim, wybór Dyrektora Teatru Dramatycznego, który jest miejskim teatrem, z pominięciem procedury konkursowej, a także wycofanie 330 000 złotych z puli konkursu z zakresu kultury na etapie jego rozstrzygania). Przewodniczący WRP wyjaśnił, że projekty dokumentów dotyczące powołania Pełnomocnika ds. PRK, Zespołu Sterującego, projektu warszawskiej mapy kultury oraz planów programów operacyjnych są przygotowywane i wkrótce zostaną przedstawione. Harmonogram działań związanych z PRK zostanie przekazany drogą elektroniczną. 4
Podkreślił, że w sprawie pl. Grzybowskiego WRP zajęła już stanowisko, natomiast kwestię środków finansowych wycofanych z konkursu Biura Kultury Urzędu m.st. Warszawy postara się wyjaśnić. Członkowie WRP przychylili się do obaw zawartych w ww. piśmie. Zauwazyli, że został powołany Dyrektor Teatru Dramatycznego bez konkursu, chociaż w PRK jest napisane, że takie konkursy będą przeprowadzane. W dniu 29 marca br. został przyjęty PRK, a dopiero teraz tworzone są regulaminy, co każe przypuszczać, że program nie zostanie wdrożony w tym roku. Zostały rozbudzone duże oczekiwania w związku z tym dokumentem szerokie konsultacje, dwukrotne opiniowanie przez WRP, a teraz nic się wokół niego nie dzieje. Miało być zorganizowane spotkanie informacyjne, ale nie ma żadnego sygnału na ten temat. PRK dotyczy nie tylko organizacji pozarządowych, ale także instytucji kultury. Jeśli chodzi o ponad 300 000 złotych z konkursu, które nagle zniknęło, to komisje dialogu społecznego nie mogą uzyskać odpowiedzi co się stało z tymi pieniędzmi. Na spotkaniu z nimi urzędnicy stwierdzili, że o wycofaniu tej kwoty z konkursu zadecydowała Pani Prezydent. Poza tym wcześniej był z komisjami konsultowany podział środków finansowych przeznaczonych na konkursy, a nagle w trakcie posiedzenia komisji konkursowej została zmniejszona pula pieniędzy przeznaczona do rozdysponowania. Dzięki temu ok. 20 30 projektów nie będzie realizowanych. Ważne jest, aby o tego typu sprawach rozmawiać z organizacjami, które powinny być traktowane jako partnerzy, bo inaczej organizacje przestaną wierzyć w dialog i będzie jeszcze mniejsza ich aktywność w komisjach dialogu społecznego. Zwrócono uwagę również na przedłużające się procedury konkursowe w konkursie na edukację kulturalną od ogłoszenia konkursu (grudzień 2011 roku) do jego rozstrzygnięcia (czerwiec 2012 roku) minęło pół roku, a umowy nadal nie są podpisane. W innym konkursie z zakresu kultury już w marcu było rozstrzygnięcie, ale umowy były podpisywane dopiero w czerwcu. Jest poczucie wśród organizacji, że jeśli nie złożą oferty w terminie (np. spóźnią się o kilka minut), to nie spełni ona wymagań formalnych, natomiast urzędnicy mogą bez konsekwencji w nieskończoność przedłużać procedurę rozstrzygania konkursu. WRP podjęła w tej sprawie stanowisko, z którego wynika, że WRP wyraża zaniepokojenie opóźnieniami w procedurze rozstrzygania konkursów i jakością prowadzonej współpracy. Jednocześnie zobowiązuje Biuro Kultury Urzędu m.st. Warszawy do przedstawienia harmonogramu PRK na 2012 rok oraz wyjaśnień dotyczących tego, na co zostało przeznaczonych 330 000 złotych. Następne spotkanie WRP Kolejne spotkanie WRP odbędzie się w dniu 11 lipca 2012 roku o godz. 16:00 w sali konferencyjnej na I piętrze w Centrum Komunikacji Społecznej Urzędu m.st. Warszawy przy ul. Senatorskiej 27. Osoba sporządzająca sprawozdanie ze spotkania Niniejsze sprawozdanie przygotowała Martyna Leciak (CKS). 5