SOŁECKA STRATEGIA ROZWOJU WSI MARIANOWO w gminie WIELEŃ na lata 2016-2021 Dokument sporządzony przez przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi (imię i nazwisko): Stanisław Grabas, Daniel Łukasik, Dariusz Berg, Barbara Wojtkowiak, Grzegorz Widman z udziałem moderatora/moderatorów (imię i nazwisko): Marek Romaniec Paweł Michalski Luty 2016
SPIS TREŚCI 1. Karta diagnozy 2. Sprawozdanie z wizji w terenie 3. Analiza zasobów 4. Analiza SWOT 5. Analiza potencjału 6. Wizja wsi 7. Program długoterminowy odnowy wsi 8. Program krótkoterminowy odnowy wsi
B Początkowa A Inicjalna KARTA DIAGNOZY ZAAWANSOWANIA ODNOWY WSI wraz ze sprawozdaniem z wizji w terenie Gmina: Wieleń Sołectwo: Marianowo Liczba mieszkańców: 123 Faza odnowy Zakres działań * Rozwój organizacyjny * Sterowanie rozwojem * brak działań działania fragment. lub dotyczące wąskiej grupy istnieje tylko rada sołecka rozproszone działanie organizacji brak planowania działań w wymiarze całej wsi działania spontaniczne porządkowanie wsi zawiązana grupa odnowy wsi opracowanie planu i programu odnowy dla całej wsi projekty startowe (z programu krótkoterminowego) podejmuje się kroki na rzecz przekonywanie mieszkańców do idei odnowy wsi i integrowanie wokół pierwszych przedsięwzięć skoordynowania działań organizacji we wsi planowanie w krótkim horyzoncie czasowym różnorodne projekty (z programu długoterminowego) nastawione na usunięcie podstawowych barier i zaspokojenie głównych potrzeb liczna grupa odnowy wsi (skupia przedstawicieli organizacji i instytucji) zawiązane stowarzyszenie na rzecz rozwoju (odnowy) wsi systematyczne planowanie działań, (np. roczne plany rzeczowo-finansowe, kalendarze imprez) wykorzystywanie gminnych instrumentów wsparcia
D Całościowa C Zaawansowana pobudzenie mieszkańców do odnowy własnych posesji skoordynowane działanie organizacji obecnych we wsi proste instrumenty komunikacji wewnętrznej projekty jakościowo zmieniające kluczowe obszary życia oraz kształtujące strukturę wsi projekty wyróżniające wieś, kształtuje się centrum wiejskie koalicja organizacji i instytucji na rzecz odnowy wsi liczne stowarzyszenie odnowy wsi projektowanie działań (projekty) pozyskiwanie środków zewnętrznych systematyczne planowanie rozwoju (aktualizowanie planu i programu odnowy wsi) powszechne zaangażowanie mieszkańców w projekty publiczne powszechna odnowa prywatnych posesji animacja aktywności poszczególnych grup mieszkańców rozwinięta komunikacja wewnętrzna promocja wsi lokalnie oraz regionalnie powiązane ze sobą projekty wywołujące efekt synergiczny (nacisk na tworzenie miejsc pracy) stowarzyszenie odnowy wsi instytucją rozwoju lokalnego (Centrum Aktywności Lokalnej) kompleksowe i szczegółowe planowanie przestrzenne ukształtowane centrum wiejskie świadome kształtowanie czynników rozwoju (np. wykorzystania odnawialnych energii) rozwój wsi oparty na aktywności kluczowych grup mieszkańców (rolników, przedsiębiorców, młodzieży, kobiet) i stowarzyszeń powszechny udział grup mieszkańców w strategicznym planowaniu rozwoju rozwinięta promocja oraz komunikacja z otoczeniem
projekty kreujące wieś tematyczną dostosowanie projektów prywatnych do programu odnowy wsi instrumenty wsparcia działań prywatnych Wstaw X gdy spełnia warunek Sprawozdanie z wizji w terenie Miejsce i data przeprowadzenia wizji: Marianowo 27 luty 2016 r. Uczestnicy: Paweł Michalski, Marek Romaniec Krótka charakterystyka wsi: (aktywność mieszkańców, funkcjonujące organizacje pozarządowe, infrastruktura, charakter zabudowy, fundusze) Marianowo to wieś położona w środkowo- zachodniej części Gminy Wieleń. Wieleń jest gminą wiejsko -miejską, leży w północno-zachodniej części województwa wielkopolskiego, w środkowej części powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego. Historia Marianowa sięga pocz. XVII wieku. Źródła historyczne podają, iż założone zostały w 1614 roku jako wieś olęderska, która rozwijała się szybko i dynamicznie. W 1789 roku liczyła już 250 mieszkańców, którzy zamieszkiwali w 24 budynkach mieszkalnych. Wieś zamieszkuje 123 mieszkańców. Typ zabudowy rzędowy z domami po jednej stronie drogi. Wieś ze słabą infrastrukturą techniczną, brak utwardzonej drogi, chodników, świetlicy wiejskiej. We wsi nie działa żadna organizacja pozarządowa. Mieszkańcy współpracują ze sobą oraz z miejscowością sąsiednią (w zasadzie dołączoną Herburtowo) w celu realizacji wspólnych inwestycji. Z przeprowadzonej wizji w terenie sporządzono dokumentację fotograficzną (płyta CD). Data: 27 luty 2016 r. Sporządził: Marek Romaniec
KULTUROWY PRZYRODNICZY ANALIZA ZOSOBÓW ANALIZA ZASOBÓW część I RODZAJ ZASOBU* Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE walory krajobrazu, rzeźby terenu Dolina Noteci stan środowiska - walory klimatu - walory szaty roślinnej Łąki nadnoteckie cenne przyrodniczo obszary lub obiekty - świat zwierzęcy (ostoje, siedliska) - wody powierzchniowe (cieki, rzeki, stawy) Noteć, Kanał Zamkowy, Leniwka wody podziemne - gleby Słabe V,VI klasa kopaliny - walory geotechniczne - walory architektury Wieś typu Olenderskiego walory przestrzeni wiejskiej publicznej - walory przestrzeni wiejskiej prywatnej - zabytki i pamiątki historyczne - osobliwości kulturowe - miejsca, osoby i przedmioty kultu - święta, odpusty, pielgrzymki Odpust N.M.P Siewnej 08.09 tradycje, obrzędy, gwara - legendy, podania i fakty historyczne - przekazy literackie - ważne postacie i przekazy historyczne - specyficzne nazwy - specyficzne potrawy - dawne zawody - zespoły artystyczne, twórcy - X
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA OBIEKTY I TERENY ANALIZA ZASOBÓW część II RODZAJ ZASOBU Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje działki pod zabudowę mieszkaniową - działki pod domy letniskowe - działki pod zakłady usługowe i przemysł - pustostany mieszkaniowe - pustostany poprzemysłowe - tradycyjne nieużytkowane obiekty gospodarskie (stodoły, spichlerze, kuźnie, - młyny, itp.) place publicznych spotkań, festynów Plac przy byłej remizie sale spotkań, świetlice, kluby - miejsca uprawiania sportu Plac zabaw przy remizie miejsca rekreacji Plac przy remizie ścieżki rowerowe, szlaki turystyczne - szkoły - przedszkola - biblioteki - placówki opieki społecznej - Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE placówki służby zdrowia - wodociąg, kanalizacja wodociągi drogi (nawierzchnia, oznakowanie Droga gruntowa, oświetlenie) oświetlenie wsi chodniki, parkingi, przystanki - sieć telefoniczna i dostępność Internetu telefonia komórkowa Sieć telefoniczna, dostępność internetu Wszystkie sieci telefoni komórkowej inne Lotnisko p.poż Lasów Państwowych X
MIESZKAŃCY ( KAPITAŁ SPOŁECZNY I LUDZKI) ŚRODKI FINANSOWE I POZYSKIWANIE FUNDUSZY GOSPODARKA, ROLNICTWO ANALIZA ZASOBÓW część III RODZAJ ZASOBU Opis (nazwanie) zasobu jakim wieś dysponuje Znaczenie zasobu (odpowiednio wstaw X) MAŁE DUŻE WYRÓŻNIAJĄCE miejsca pracy (gdzie, ile? ) - znane firmy produkcyjne i zakłady usługowe i ich produkty - gastronomia - miejsca noclegowe - gospodarstwa rolne Produkcja,bydło uprawy hodowle łąki możliwe do wykorzystania odpady produkcyjne - zasoby odnawialnych energii - Fundusz sołecki X środki udostępniane przez gminę - środki wypracowywane autorytety i znane postacie we wsi - krajanie znani w regionie, w kraju i - zagranicą osoby o specyficznej lub ważnej dla wiedzy - i umiejętnościach, m.in. studenci - przedsiębiorcy, sponsorzy osoby z dostępem do Internetu i umiejętnościach informatycznych - pracownicy nauki - związki i stowarzyszenia - kontakty zewnętrzne (np. z mediami) -
INFORMACJE DOSTĘPNE O WSI współpraca zagraniczna i krajowa - publikatory, lokalna prasa - książki, przewodniki - strony www Zasoby wszelkie elementy materialne i niematerialne wsi i związanego z nią obszaru, które mogą być wykorzystane obecnie bądź w przyszłości w realizacji publicznych bądź prywatnych przedsięwzięć odnowy wsi. Zwrócić uwagę na elementy specyficzne i rzadkie (wyróżniające wieś). Opracowanie: Ryszard Wilczyński
ANALIZA SWOT SILNE STRONY (atuty wewnętrzne) SŁABE STRONY (słabości wewnętrzne) 1. Bliskość rzeki Noteć(Dolina Noteci T 2. Zintegrowana społeczność lokalna J 3. Plac pod budowę Sali wiejskiej S 4. Dominująca grupa (61%)w wieku produkcyjnym J 5. Współpraca z sąsiednim sołectwem Marianowo J 6. Historia wsi Olenderskiej T 1.Fatalny stan drogi wiejskiej S 2.Brak świetlicy wiejskiej S 3. Pogarszający się stan finansowy Mieszkańców B 4.Mało imprez integracyjnych J 5.Zły stan dróg dojazdowych S SZANSE (okazje zewnętrzne płynące z otoczenia) 1. Poprawa stanu nawierzchni drogi. S 2. Możliwość pozyskania środków zewnętrznych na budowę chodników i ścieżek rowerowych. B 3. Środki zewnętrzne na budowę Sali wiejskiej. B 4. Programy na rzecz różnych grup społecznych B ZAGROŻENIA (zagrożenie płynące z otoczenia) 1.Dewastacja drogi przez ciężki transport drogowy i sprzęt rolniczy. S 2.Niewystarczające środki zewnętrzne (gminy) B 3.Emigracja młodych ludzi J 4.Zmniejszające się zaangażowanie mieszkańców w działania społeczne J 5.Spowolnienie gospodarcze B 6.Mniejsza aktywność gospodarcza, mniejsze dochody mieszkańców B
Analiza potencjału rozwojowego wsi 1 1 3 0 3 1 1 2 ( - ) (= ) Standard życia (warunki materialne) 3,1,1,2,5,1 Jakość życia (warunki niematerialne) 2,4,5,4,3,4 Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego 1,6 0 3 Byt (warunki ekonomiczne) 2,3,4,3,2,5,6 2 0 0 0 1 3 ( + ) ( - ) silne strony szanse słabe strony zagrożenia
Tożsamość wsi i wartości życia wiejskiego (+) + 2 0 0 0 Wnioski: Obszar mocny. Dominują mocne strony lecz są one nie wykorzystane. Należy położyć nacisk na projekty wykorzystujące zasoby przyrodnicze,kulturowe i historyczne. Standard życia (warunki materialne) ( - ) = 1 1 3 1 Wnioski: Obszar słaby, zaniedbany. Strony słabe przeważają. Standard ten wymaga działań długoterminowych, budowania infrastruktury publicznej( budowa świetlicy) mającej wpływ na jakość życia mieszkańców przy uwzględnieniu mocnych stron obszaru. Jakość życia (warunki niematerialne i duchowe) ( + ) - 3 0 1 2 Wnioski: Obszar z niewielką przewagą cech pozytywnych przy równoczesnym poczuciu zagrożeń płynących z otoczenia. Należy wspierać mieszkańców w wykorzystywaniu mocnych stron oraz eliminowaniu zagrożeń wynikających z otoczenia poprzez działania edukacyjne i integracyjne Byt (warunki ekonomiczne) ( - ) = 0 3 1 3 Wnioski: Obszar słaby z większym wpływem czynników zewnętrznych. Mieszkańcy widzą szansę na rozwój z wykorzystaniem otoczenia i możliwościami pozyskania środków zewnętrznych na inwestycje w infrastrukturę publiczną i społeczną. Należy wykorzystać potencjał wsi do tworzenia inicjatyw przedsiębiorczych.
WIZJA WSI (hasłowa i opisowa): Wizja hasłowa HERBURTOWO- MARIANOWO INTEGRACJA SOLECTW SPOSOBEM NA ROZWÓJ Wizja opisowa Marianowo i Herburtowo to wsie nowoczesne, bezpieczne i wygodne z kanalizacją, dobrymi drogami, chodnikami, oświetlonymi ulicami, Zadbaną i czystą, z estetycznymi domami, pięknymi ogrodami, dobrze zagospodarowaną przestrzenią publiczną, w tym terenami rekreacyjno - sportowymi, dającą szansę na wypoczynek, sport i rekreację dla dzieci i młodzieży. Mieszkańcy współpracują z Herburtowem działając wspólnie na rzecz rozwoju swoich sąsiadujących sołectw.
PROGRAM DŁUGOTERMINOWY ODNOWY WSI Wizja wsi (hasłowa): Herburtowo-Marianowo integracja sołectw sposobem na rozwój I. Plan rozwoju II. Program rozwoju 1. CELE Co trzeba osiągnąć by urzeczywistnić wizję naszej wsi? 1.Promocja wsi jako wsi olenderskiej 2. Budowa więzi mieszkańców 2. Co nam pomoże osiągnąć cele? (zasoby, silne strony, szanse) ZASOBY których użyjemy Historia wsi Aktywni mieszkańcy ATUTY silne strony i szanse jakie wykorzystamy 3. Co nam może przeszkodzić? (słabe strony, zagrożenia) BARIERY Słabe strony jakie wyeliminujemy Zagrożenia jakich unikniemy A. TOŻSAMOŚĆ WSI I WARTOŚCI ŻYCIA WIEJSKIEGO Aktywni mieszkańcy Zintegrowana społeczność lokalna,grupy nieformalne Mało imprez integrujących Projekty, przedsięwzięcia jakie wykonamy? 1.1 Festyn Olenderski 1.2 Tablice informacyjne- jako wizytówka wsi 2.1 Cykl imprez plenerowych razem dla Marianowa B. STANDARD ŻYCIA 1.Poprawa infrastruktury drogowej 2.Budowa świetlicy wiejskiej Tereny gminne, plac pod świetlicę wiejska Aktywne działające grupy nieformalne i grupa odnowy wsi Brak środków finansowych, zły stan drogi w okresie jesienno-zimowym 1.1 Przebudowa drogi gminnej 1.2 Budowa chodników z oświetleniem 2.1 Budowa świetlicy wiejskiej C. JAKOŚĆ ŻYCIA
1.Integracja Środowiska lokalnego poprzez udział w rozwoju społecznym sołectwa Mieszkańcy, współpraca z sąsiednim sołectwem Grupy nieformalne działające na wsi Migracja młodych ludzi, zmniejszająca się zaangażowanie mieszkańców 1.1 Cykl imprez integracyjnych 1.2 Szkolenie dla liderów lokalnych i grup nieformalnych 1.3 Parafiada 1.4 Kursy kulinarne dla członkiń KGW 1.Promocja sołectwa Internet Aktywne grupy nieformalne D. BYT Zmniejszające się zainteresowanie społeczeństwa zaangażowanie w rozwój wsi 1.1 utworzenie strony sołectwa 1.2 utworzenie profilu społecznościowego na Facebooku 1.3 ustawienie witaczy-tablic informacyjnych o sołectwie
PROGRAM KRÓTKOTERMINOWY ODNOWY WSI na OKRES 2 lat Kluczowy problem Odpowiedź Propozycja projektu Czy nas stać na realizację? (tak/nie) Organizacyjnie Finansowo Punktacja Hierarchia Co nas najbardziej zintegruje? Imprezy integracyjne Cykl imprez integracyjnych- Dzień Dziecka, Odpust, Jubileusz 150 lecia KGW, Parafiada tak tak 14 III Na czy nam najbardziej zależy? Co nam najbardziej przeszkadza? Co najbardziej zmieni nasze życie? Zaangażowaniu mieszkańców Brak Sali spotkań integracyjnych Współpraca i współdziałanie z sąsiednim sołectwem Razem dla sołectwa Marianowo tak tak 12 IV Stwórzmy nasz wspólny dom tak nie 10 V Działajmy Razem Tak Tak 15 II Co nam przyjdzie najłatwiej? Powołanie stowarzyszenia Stowarzyszenie na rzecz rozwoju sołectwa Marianowo i Herburtowo tak tak 18 I Na realizację jakiego projektu planujemy pozyskać środki zewnętrzne? Z jakich źródeł? Utworzenie wsi olenderskiej poprzez ustawienie tablic informacyjno-edukacyjnych
Podpisy przedstawicieli Grupy Odnowy Wsi: uczestniczących w przygotowaniu dokumentu: Stanisław Grabas, Daniel Łukasik, Dariusz Berg, Barbara Wojtkowiak, Grzegorz Widman Podpis/podpisy moderatora/ów odnowy wsi: Paweł Michalski Marek Romaniec Załączniki: 1. Listy obecności na warsztatach sołeckich 2. Dokumentacja zdjęciowa z przeprowadzonej wizji terenowej oraz warsztatów sołeckich (płyta CD).