UCHWAŁA NR XXXIX/497/09 RADY MIEJSKIEJ BIAŁEGOSTOKU z dnia 30 marca 2009 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Pomocy Społecznej oraz Systemu Wsparcia Osób w Kryzysie i Doświadczających Przemocy na lata 2009-2010. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr. 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162 poz. 1568, z 2004 r. Nr 102 poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337 oraz z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218 oraz z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458) i art. 12 pkt 11, art. 91, art. 92 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, 2004r. Nr 102, poz. 1055, Nr 167, poz. 1759 oraz z 2007 r. Nr 173, poz. 1218 oraz z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458) oraz art. 17 ust. 1 pkt 1 i pkt 13, art. 19 pkt. 1, art. 110 ust. 10 i art. 112 ust. 13 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz.728, Nr 171, poz. 1056, Nr 216, poz. 1367, Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33) uchwala się, co następuje: 1. Przyjmuje się Miejski Program Pomocy Społecznej oraz System Wsparcia Osób w Kryzysie i Doświadczających Przemocy na lata 2009-2010, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Białegostoku. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. PRZEWODNICZĄCY RADY Włodzimierz Leszek Kusak
Załącznik do Uchwały Nr XXXIX/497/09 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 30 marca 2009 r. MIEJSKI PROGRAM POMOCY SPOŁECZNEJ ORAZ SYSTEM WSPARCIA OSÓB W KRYZYSIE I DOŚWIADCZAJĄCYCH PRZEMOCY NA LATA 2009-2010 WPROWADZENIE Istotnym zadaniem Miasta jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych i wspieranie ich dążeń do zaspokojenia niezbędnych potrzeb, opierając się o podstawową zasadę pomocniczości polegającą na współudziale osoby lub rodziny w rozwiązywaniu powstałych problemów. Miejska Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych wytycza główne kierunki działań Miasta mające na celu rozwiązywanie problemów lokalnych, poprawę efektywności działań miejskich jednostek oraz maksymalizację efektów rozwojowych. Aby planowane działania mogły być zrealizowane muszą opierać się o realne możliwości Miasta zarówno w zakresie finansowym jak i organizacyjnym. I. WSPIERANIE OSÓB I RODZIN BĘDACYCH W TRUDNEJ SYTUACJI BYTOWEJ W FORMIE FINANSOWEJ I RZECZOWEJ 1) w ramach zasiłków z systemu pomocy społecznej: a) pomoc finansowa w formie zasiłków stałych, okresowych oraz zasiłków celowych i celowych specjalnych, b) finansowanie dożywiania dzieci w szkole oraz osób dorosłych, w tym realizacja rządowych programów, c) dofinansowanie wypoczynku letniego i zimowego dzieci, d) dofinansowanie do zakupu książek i przyborów szkolnych; 2) w ramach systemu świadczeń rodzinnych: a) przyznawanie zasiłków rodzinnych i dodatków do nich, b) przyznawanie zasiłków pielęgnacyjnych i świadczeń pielęgnacyjnych, c) przyznawanie jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia dziecka, d) przyznawanie świadczeń alimentacyjnych dla osób uprawnionych do świadczenia alimentacyjnego na podstawie tytułu wykonawczego, którego egzekucja jest bezskuteczna; 3) przyznawanie dodatków mieszkaniowych; 4) przyznawanie stypendiów szkolnych i zasiłków szkolnych. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Dzienny Dom Pomocy Społecznej, Zarząd Mienia Komunalnego, Departament Edukacji, Kultury i Sportu, jednostki oświatowe Miasta.
II. PRACA SOCJALNA NA RZECZ POPRAWY FUNKCJONOWANIA OSÓB I RODZIN W ICH ŚRODOWISKU SPOŁECZNYM Praca socjalna jest świadczona bez względu na posiadany dochód i ma na celu identyfikację potrzeb, minimalizowanie lub usuwanie zagrożeń. Realizowana jest w następujących formach: a) prowadzenie indywidualnego przypadku, poprzez udzielanie pomocy osobom w sprawach dotyczących ich potrzeb bytowych, dostępu do różnorodnych świadczeń i usług, które im przysługują, a także potrzeb wewnętrznych, wynikających z cech osobowości; głównymi narzędziami są wywiad środowiskowy oraz kontrakt socjalny oparte na kwestionariuszach, pozwalające postawić diagnozę i ustalić plan postępowania, b) praca z grupą, która ma na celu poprawę funkcjonowania jednostki poprzez czynne uczestnictwo w grupie; zadaniem tej metody jest poprawa funkcjonowania społecznego, łagodzenie i eliminowanie przeszkód utrudniających interakcje społeczne, c) organizacja społeczności, polegająca na koordynacji przez pracownika socjalnego poczynań osób i instytucji, inspirowaniu współpracy różnych podmiotów. Działanie to ma w konsekwencji doprowadzić do powstania społeczeństwa lokalnego uświadomionego i zdolnego do podejmowania prób rozwiązywania problemów środowiskowych. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie. III. DZIAŁANIA OSŁONOWE I REINTEGRACJA SPOŁECZNA GRUP DEFAWORYZOWANYCH, PODLEGAJĄCYCH WYKLUCZENIU SPOŁECZNEMU 1) pomoc osobom długotrwale bezrobotnym: a) udzielanie wsparcia rodzinom bezrobotnym w formie finansowej i rzeczowej poprzez: - zasiłki okresowe i celowe na potrzeby bieżące i opłaty mieszkaniowe, b) prowadzenie z osobą bezrobotną pracy socjalnej poprzez: - ustalanie przyczyn bezrobocia oraz ocenę zasobów bezrobotnego, - motywowanie do aktywnego poszukiwania pracy, podniesienia kwalifikacji lub przekwalifikowania, - kontakt z osobą bezrobotną oraz monitorowanie uzgodnionego planu działań, - informowanie o dostępnych szkoleniach i zgłaszanie osób bezrobotnych do uczestnictwa w nich, - zgłaszanie osób bezrobotnych do prac społecznie użytecznych, - udzielanie wsparcia psychologicznego poprzez uczestnictwo w grupie wsparcia dla osób bezrobotnych, - informowanie o możliwości uzyskania pomocy w instytucjach i placówkach powołanych do realizacji tego typu zadań w celu przeciwdziałania zaistniałej sytuacji, c) podejmowanie prób organizacji Klubów Integracji Społecznej, d) realizacja projektów systemowych i konkursowych ze środków Europejskiego Funduszu Socjalnego w ramach POKL Priorytet VII: Promocja integracji społecznej,
działanie 7.1.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społeczne, e) udzielanie pomocy w uzyskaniu zatrudnienia poprzez objęcie usługami rynku pracy i zatrudnienie subsydiowane, realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Powiatowy Urząd Pracy, Departament Spraw Społecznych, pracodawcy z terenu Miasta, organizacje społeczne i pozarządowe; 2) pomoc osobom bezdomnym: a) zapewnienie bezpiecznego schronienia w domu dla bezdomnych, noclegowniach lub ogrzewalni, b) zapewnienie ciepłego posiłku, ubrania, c) realizacja indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności: - pomoc psychologiczna wspierająca w procesie readaptacji, - motywowanie do podjęcia terapii w zakresie uzależnień, - poradnictwo prawne w zakresie możliwości prawnego rozwiązywania powstałych problemów, - pomoc finansowa mająca na celu wzmocnienie motywacji w okresie realizacji programu, - udział w grupie wsparcia skupiającej osoby realizujące program wychodzenia z bezdomności, - ubezpieczenie zdrowotne w przypadku braku ubezpieczenia z innego tytułu, - pomoc organizacji pozarządowych w usamodzielnianiu się osoby bezdomnej, - pomoc w uzyskaniu mieszkania po skończeniu programu, realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie we współpracy z Departamentem Spraw Społecznych, Powiatowym Urzędem Pracy, Caritas Archidiecezji Białostockiej, Stowarzyszeniem Patronat, Prawosławnym Ośrodkiem Miłosierdzia Eleos, Polskim Komitetem Pomocy Społecznej, Polskim Czerwonym Krzyżem oraz innymi organizacjami pozarządowymi; 3) pomoc cudzoziemcom i ich rodzinom, tj. osobom mającym nadany status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zgodę na pobyt tolerowany: a) pomoc finansowa w ramach programu integracji oraz na zasadach ogólnych ustawy o pomocy społecznej, b) nauka języka polskiego, c) pomoc w formie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji braku innego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego dla osób objętych programem integracji, d) pomoc o charakterze edukacyjnym (m.in. organizacja zajęć dydaktyczno wyrównawczych i innych o charakterze kompensacyjnym), e) pomoc w uzyskaniu miejsca zamieszkania i podjęcia pracy, f) integracja społeczna i wymiana międzykulturowa z zaprzyjaźnionymi rodzinami i środowiskiem lokalnym,
g) nawiązanie współpracy w zakresie wolontariatu na rzecz cudzoziemców objętych przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie pomocą społeczną, realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Departament Edukacji, Kultury i Sportu, Podlaski Urząd Wojewódzki, szkoły z terenu Miasta, organizacje pozarządowe, jednostki oświatowe Miasta; 4) pomoc społeczności romskiej: a) wyrównanie dostępu do edukacji dzieci romskich: - zakup podręczników i przyborów szkolnych, - nauka języków obcych, - zakup biletów komunikacji miejskiej dzieciom romskim dojeżdżającym do szkół oraz na zajęcia prowadzone w ramach Programu, b) poprawa warunków mieszkaniowych, dofinansowanie do zakupu materiałów remontowych oraz wyposażenia mieszkania, realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Departament Spraw Społecznych, szkoły z terenu Miasta, organizacje pozarządowe; 5) pomoc osobom z zaburzeniami psychicznymi oraz upośledzonym umysłowo poprzez: a) specjalistyczne formy pomocy realizowane w ośrodkach wsparcia dziennego pobytu m.in.: - treningi umiejętności samoobsługi, umiejętności społecznych i interpersonalnych, - arteterapia, ergoterapia, socjoterapia, - terapia farmakologiczna, - zajęcia usprawniająco rehabilitacyjne, - poradnictwo psychologiczne, pedagogiczne, socjalne, - szkolenia tematyczne dla podopiecznych oraz ich opiekunów, - treningi umiejętności spędzania czasu wolnego, b) zapewnienie całodobowej opieki osobom przewlekle psychicznie chorym w Filii w Bobrowej przy Domu Pomocy Społecznej, ul. Baranowicka 203, realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie - Środowiskowy Dom Samopomocy, DPS ul. Baranowicka 203, organizacje pozarządowe; 6) tworzenie programów dla osób zamieszkujących w mieszkaniach socjalnych m. in. wprowadzenie instytucji asystenta rodzinnego; realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Departament Spraw Społecznych; 7) udzielanie kompleksowych informacji osobom będącym w trudnej sytuacji życiowej o dostępnych formach pomocy, instytucjach, ośrodkach które udzielają wsparcia finansowego, rzeczowego i poradnictwa psychologicznego, w celu przeciwdziałania zagrożeniu życia lub zdrowia osoby potrzebującej, realizatorzy: Miejskie Centrum Zarządzania Kryzysowego Urzędu Miejskiego.
IV. DZIAŁANIA NA RZECZ PROMOWANIA I WSPIERANIA RODZINNEJ OPIEKI ZASTĘPCZEJ JAKO ALTERNATYWY WOBEC INSTYTUCJONALNYCH FORM WYCHOWANIA 1) propagowanie idei zastępczego rodzicielstwa poprzez: a) prowadzenie działań informacyjnych (media, lokalna prasa, plakaty, ulotki), b) inicjowanie i wspieranie programów, kampanii społecznych mających na celu zwiększenie liczby niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych oraz zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem rodzin zastępczych, które stałyby się alternatywą dla instytucjonalnych form opieki; 2) przygotowywanie rodzin zastępczych na przyjęcie dziecka poprzez: a) udzielanie szczegółowych informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej, w tym informacji o rodzeństwie oraz zapewnienie, w miarę potrzeby, kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w tej rodzinie, b) informowanie o specyficznych potrzebach dziecka, 3) prowadzenie warsztatów wspierająco wzmacniających w opiece nad dziećmi, w szczególności w zakresie umiejętności wychowawczych oraz edukacyjno profilaktycznych; 4) udzielanie poradnictwa specjalistycznego: a) socjalnego, b) pedagogicznego, c) psychologicznego, d) prawnego; 5) prowadzenie grup terapeutycznych dla rodzin zastępczych; 6) wspieranie rodzin naturalnych w wypełnianiu ich fukcji opiekuńczo wychowawczych poprzez prowadzenie poradnictwa i terapii rodzinnej; 7) podejmowanie działań integrujących środowisko rodzin zastępczych w Białymstoku poprzez: a) wspieranie plenerowych imprez, zajęć rekreacyjnych i sportowych, b) wspieranie działań nakierowanych na organizację wypoczynku letniego lub zimowego rodzinom zastępczym, c) inicjowanie, promocja i wspieranie ruchów samopomocowych, 8) współpraca z instytucjami wspomagającymi rodzinę i dziecko. IV.I. WSPIERANIE PROCESU USAMODZIELNIANIA PEŁNOLETNICH WYCHOWANKOW 1) udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej; 2) objęcie wychowanków osiągających pełnoletność pomocą mającą na celu ich życiowe usamodzielnienie i integrację ze środowiskiem w formie: a) pieniężnej na usamodzielnienie, b) pieniężnej na kontynuowanie nauki,
c) rzeczowej na zagospodarowanie, d) pracy socjalnej zorientowanej na uzyskanie odpowiednich warunków mieszkaniowych i podjęcie zatrudnienia. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Departament Spraw Społecznych, sądy, Policja, Ośrodek Adopcyjno-Opiekuńczy, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, szkoły z terenu miasta, spółdzielnie mieszkaniowe. V. ORGANIZOWANIE OPIEKI OSOBOM STARSZYM ORAZ WSPIERANIE RUCHÓW SAMOPOMOCOWYCH SENIORÓW W Białymstoku wśród świadczeniobiorców pomocy społecznej zauważa się wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Osoby te często wymagają pomocy, świadczenia usług opiekuńczych, opieki stacjonarnej, świadczeń finansowych i rzeczowych. Ogólna tendencja starzenia się społeczeństwa powoduje konieczność zwiększenia nakładów finansowych oraz większego zaangażowania służb pomocy społecznej w zapobieganie i rozwiązywanie problemów tej grupy. W ramach działań na rzecz osób starszych kontynuowane będą różne formy wsparcia oraz aktywizacja społeczności Seniorów, tj.: a) funkcjonowanie Klubu Seniora, b) zachęcanie seniorów do włączania się w organizację imprez okolicznościowych, udziału we wczasach na działkach, wycieczkach oraz innego rodzaju imprezach mających na celu zaspokojenie potrzeb samorealizacji, szacunku, uznania itp. oraz do tworzenia grup samopomocy, c) prowadzenie działań w zakresie wymiany międzypokoleniowej i wykorzystanie idei wolontariatu na rzecz młodszego pokolenia, a także rodzin uchodźców, d) kreowanie poprzez media pozytywnego wizerunku osoby starszej jako osoby aktywnej i potrzebnej, e) zachęcanie do udziału w wykładach i sympozjach organizowanych przez Uniwersytet III Wieku oraz Centrum Kształcenia Ustawicznego Stowarzyszenie Wolontariatu Mędzypokoleniowego, f) współdziałanie z Policją oraz wyższymi uczelniami w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec osób starszych uczulenie oraz zwrócenie szczególnej uwagi na potrzeby osób starszych, ich stan bytowy oraz społeczny; zainteresowanie oraz czujność w sytuacjach podejrzanych dotyczących sytuacji rodzinnej, g) zapewnienie osobom wymagającym opieki pielęgnacyjnej i zaspokajania codziennych potrzeb usług opiekuńczych wykonywanych w ramach zlecania zadań z pomocy społecznej, h) kierowanie osób wymagających całodobowej opieki do domów pomocy społecznej, i) funkcjonowanie oddziału dziennego pobytu dla osób z chorobą Alzheimera, j) wspieranie, poprawa sytuacji osobistej oraz poprawa jakości życia podopiecznych Seniorów poprzez działania realizowane w Dziennym Domu Pomocy Społecznej.
Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Departament Spraw Społecznych, Departament Edukacji, Kultury i Sportu, Dzienny Dom Pomocy Społecznej, domy pomocy społecznej, organizacje społeczne i organizacje pozarządowe, jednostki oświatowe Miasta. VI. SYSTEM WSPARCIA OSOBOM W KRYZYSIE I DOŚWIADCZAJĄCYM PRZEMOCY Zadania przedmiotowego Programu nakierowane są na osoby doświadczające przemocy ze strony innych członków rodziny. Zakłada się, że Program doprowadzi do lepszego zdiagnozowania zjawiska przemocy w rodzinie, zrozumienia przyczyn i skutków sytuacji kryzysowych, a także przyczyni się do zapobiegania i reagowania na wszelkie przejawy przemocy w rodzinie. Pozwoli na wypracowanie efektywnych oraz spójnych metod współpracy różnych systemów wsparcia, w tym instytucji i organizacji zajmujących się zagadnieniem przemocy w rodzinie. Realizacja programu będzie następowała poprzez: 1) zapewnienie kompleksowej pomocy członkom rodzin, w których występuje przemoc: a) udzielanie specjalistycznego poradnictwa: - socjalnego, - prawnego, - pedagogicznego, b) prowadzenie terapii: - krótkoterminowych terapii kryzysowych, - indywidualnych, - małżeńskich, - mediacji w konflikcie, c) prowadzenie grup: - grupy wsparcia dla osób doświadczających przemocy domowej, - grupy terapeutyczne dla osób doświadczających przemocy domowej, - grupy korekcyjno - edukacyjne dla osób stosujących przemoc, - grupy socjoterapeutyczne dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem przemocy, - grupy edukacyjne dla rodziców, d) prowadzenie hostelu (miejsce krótkoterminowego pobytu) dla kobiet z dziećmi wymagających odizolowania od sprawcy, e) koordynowanie działań związanych z realizacją procedury Niebieskiej Karty dla pomocy społecznej na terenie Miasta, f) realizacja procedury postępowania pracownika socjalnego w sytuacji przemocy w rodzinie (konsultacje prowadzone przez pracowników socjalnych informacje o możliwościach prawnych rozwiązywania problemów, informacje o instytucjach świadczących potrzebną pomoc oraz o możliwościach udzielenia jak najwszechstronniejszej pomocy), g) tworzenie zespołów interdyscyplinarnych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz współpraca zarówno w zespołach już istniejacych jak i nowo powstałych,
h) udział w działaniach interdyscyplinarnych zespołów reagujących w sytuacjach traumy masowej, i) udział w rozwijaniu lokalnej infrastruktury informacyjnej, edukacyjnej, terapeutycznej wspomagającej rodzinę w jej funkcjach, j) współpraca z różnymi podmiotami w zakresie ochrony rodziny przed utratą bezpieczeństwa socjalnego, k) współpraca z innymi podmiotami w celu stworzenia systemu wsparcia dla rodzin zastępczych i osób kierujących placówkami rodzinnymi, l) tworzenie systemu wsparcia społecznego dla osób w sytuacji kryzysowej, ale również rodzin znajdujących się w izolacji społecznej (poprzez działania instytucjonalne oraz inicjujące działania samopomocowe), m) prowadzenie całodobowych dyżurów interwencyjnych, n) wspieranie działań zmierzających do niwelowania istniejących w rodzinie dysfunkcji i patologii, o) współpraca z innymi podmiotami w zakresie przeciwdziałania handlowi ludźmi, p) koordynowanie Systemu Wsparcia, w tym działań podejmowanych przez przedstawicieli różnych służb na terenie miasta Białegostoku, udzielanie informacji i inicjowanie spotkań zespołów interwencyjnych; 2) podnnoszenie poziomu wiedzy i świadomości społecznej mieszkańców na temat zjawiska przemocy w rodzinie i możliwości uzyskania pomocy m. in. poprzez: a) prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnej na temat zjawiska przemocy, mitów i stereotypów z nią związanych oraz czynników ryzyka, skutków i możliwości jej przeciwdziałania, b) przygotowywanie materiałów informacyjnych (ulotek, broszur, plakatów) o przemocy w rodzinie i możliwościach uzyskania pomocy (rodzaj świadczonej pomocy, dokładny adres, godziny przyjęć) i umieszczenie ich w miejscach ogólnodostępnych, c) przygotowywanie materiałów informacyjnych dla osób doznających przemocy oraz osób stosujących przemoc zawierających informacje o możliwościach uzyskania pomocy; 3) zwiększanie dostępności i efektywności działań profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie adresowanych do różnych grup odbiorców: a) realizacja programów edukacyjnych adresowanych do dzieci, młodzieży i nauczycieli dotyczących m. in.: - konstruktywnej komunikacji interpersonalnej, - porozumiewanie się bez przemocy, - modyfikowania agresywnych zachowań, - mediacji i umiejętności rozwiązywania konfliktów bez przemocy; 4) zwiększanie kompetencji zawodowych pracowników służb i instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie poprzez: a) szkolenia grup zawodowych przedstawicieli miejskich służb i instytucji z obszaru przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla potrzeb współpracy w interdyscyplinarnych zespołach interwencyjnych,
b) szkolenie dot. zjawiska przemocy domowej dla dzielnicowych i pracowników socjalnych na temat procedury Niebieskiej Karty. Realizatorzy: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie - Ośrodek Interwencji Kryzysowej we współpracy z Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Młodzieżowym Ośrodkiem Konsultacji i Terapii Dziennego Domu Pomocy Społecznej, Departamentem Spraw Społecznych, Departamentem Edukacji, Kultury i Sportu, Biurem Zarządzania Kryzysowego UM, Policją, szkołami, organizacjami pozarządowymi, kuratorami.