Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego obowiązująca w roku szkolnym 2011/2012 w ZSP nr 1 w Zamościu Nr tematu 1. LITERATURA Temat Relacje z podróży w piśmiennictwie epok dawnych (do końca XIX wieku). Porównaj, analizując wybrane przykłady Źródła i granice pesymizmu w powieściach polskich. Zanalizuj wybrane utwory. Odzwierciedlenie tożsamości kobiety pisarki w twórczości wybranej autorki, np. E. Orzeszkowej, Z. Nałkowskiej. Zanalizuj wybrane utwory. Motyw pokory w Biblii i w wybranych utworach literackich różnych twórców. Przedstaw i omów jego funkcjonowanie. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. Modlitwa jako motyw w literaturze. Przedstaw różne jego ujęcia na podstawie analizy wybranych utworów literackich. Samotność bohatera romantycznego i człowieka współczesnego. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przedstawień. Polemiki, spory, prowokacje, starcia pokoleń literackich. Omów temat, analizując wybrane teksty literackie. Związki pisarzy z Zamościem i regionem. Omów temat, odwołując się do biografii i spuścizny literackiej wybranych twórców. Przedmioty w literaturze. Omów sposoby ich przedstawiania i funkcje, jaką pełnią w wybranych utworach. Symbolika opisów przyrody w literaturze Młodej Polski. Zanalizuj i zinterpretuj wybrane przykłady Postać rycerza na przestrzeni wieków. Przedstaw zmiany, jakie zaszły w literackim wizerunku tej postaci, przywołując przykłady z różnych epok. Człowiek w godzinie próby jako jeden z tematów literatury XX wieku. Zaprezentuj zagadnienie na podstawie wybranych utworów literatury polskiej i obcej. Sposoby ukazywania bitwy w utworze literackim. Dokonaj analizy porównawczej w wybranych przedstawień. 2. Motywy czarnoleskie w literaturze polskiej. Zaprezentuj sposoby ich funkcjonowania na Obraz biesiadowania w dawnej i współczesnej literaturze. Porównaj przedstawienia uczty w wybranych utworach literackich. Twórcza i destrukcyjna siła miłości w życiu bohaterów literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. Skandaliści swoich epok, czyli twórcy i ich dzieła budzące Uwagi i zalecenia OKE 1 z 4
kontrowersje. Omów temat, analizując wybrane teksty literackie. 5. Portrety Niemców w literaturze polskiej. Zaprezentuj, wykorzystując wybrane przykłady. 6. Testamenty poetyckie w różnych epokach. Omów w oparciu o wybrane przykłady. 7. Porównaj różne sposoby ukazywania rodziny w tekstach literackich wybranych epok. 8. Eros i Tanatos w literaturze. Odwołując się do wybranych tekstów literackich, przedstaw funkcjonowanie obu motywów. 9. Motywy maryjne w literaturze polskiej. Ukaż różnorodne sposoby ujmowania tego motywu. 10. Związki człowieka z przyrodą. Omów zagadnienie, odwołując się do twórczości literackiej różnych epok. 11. Rola tytułu, podtytułu, motta i dedykacji w utworze literackim. Omów na przykładach. 12. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Omów na wybranych przykładach z różnych epok literackich. 13. Omów sposoby funkcjonowania motywu dworu w literaturze polskiej. Odwołaj się do wybranych 14. Wpływ twórczości W. Szekspira na literaturę romantyczną. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych 15. Życie jest teatrem. Prześledź funkcjonowanie motywu w wybranych tekstach literackich. 16. Echa eposów Homera w twórczości polskich pisarzy. Zaprezentuj wybrane przykłady. 17. Kreacje postaci dziecięcych w literaturze polskiej i obcej. Zaprezentuj na 18. Przedstaw funkcjonowanie motywu artysty i sztuki w wybranych utworach literackich. 19. Motyw władzy i różne portrety władców w literaturze. Omów na podstawie wybranych przykładów od starożytności do współczesności. 20. Zaprezentuj funkcjonowanie toposu pielgrzyma w wybranych utworach literatury polskiej. 21. Dydaktyczna funkcja literatury. Omów na przykładach wybranych utworów pochodzących z różnych epok literackich. 22. 23. Literackie reinterpretacje mitów antycznych. Scharakteryzuj sposoby i cele tego literackiego zjawiska na wybranych przykładach. Dosłowne i metaforyczne funkcjonowanie jesieni w wybranych utworach literackich. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 24. Wpływ miłości na wybory moralne bohaterów. Przedstaw temat, odwołując się do utworów różnych epok. 25. Konflikt pokoleń mit czy rzeczywistość? Rozważ problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. 26. Świat wartości więźniów łagrów i lagrów oraz jego odzwierciedlenie w literaturze. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 27. Dylematy moralne bohaterów literackich. Zaprezentuj temat, analizując wybrane utwory różnych epok. 2 z 4
28. Polskie obrzędy, zwyczaje i tradycje. Omów temat w oparciu o wybrane utwory literackie. Sposoby prezentowania motywu powstań narodowych 29. w literaturze. Przedstaw, odwołując się do wybranych 30. Motyw rozstania i jego funkcje w tekście literackim. Omów na 31. Dziedzictwo klasycyzmu w literaturze późniejszych epok. Zilustruj zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 32. Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw, analizując wybrane przykłady. 33. Przedstaw funkcjonowanie motywu śmierci. Odwołaj się do wybranych utworów literackich różnych epok. 34.,,Kraj lat dziecinnych jako inspiracja dla pisarzy różnych epok. Omów temat na 35. Motywy arkadyjskie w literaturze. Zaprezentuj na wybranych przykładach. 36. Topos grzesznika w literaturze. Omów zagadnienie na przykładach z różnych epok. 37. Porównaj opisy wieczoru w wybranych utworach, wskazując sposoby kreowania i funkcje tego motywu. 38. Rola zakończenia w interpretacji dzieła literackiego. Omów zagadnienie na Nr tematu 1. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki Temat Sposoby adaptowania współczesnych tekstów dla teatru. Przedstaw temat, analizując wybrane scenariusze przedstawień. 2. Funkcjonowanie motywu lalki w tekstach kultury. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady 3. Obrazy miasta w literaturze i filmie. Zanalizuj i porównaj wybrane przedstawienia. 4. Orient jako inspiracja artystów. Zaprezentuj różne sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze i sztuce. 5. Artystyczne interpretacje powstań narodowych w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy wybranych dzieł. 6. Przedstaw funkcjonowanie motywu matki w literaturze i sztuce, analizując wybrane przez siebie przykłady. 7. Filmy A. Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane przykłady. 8. Kolory, które znaczą w literaturze i sztuce. Omów funkcje barw w wybranych tekstach kultury. 9. 10. Porównaj artystyczne ujęcia macierzyństwa w literaturze i sztukach plastycznych XX wieku na podstawie analizy wybranych dzieł. Człowiek wśród przedmiotów. Omów realne i metaforyczne funkcjonowanie przedmiotów w wybranych dziełach literackich oraz malarskich. 11. Alegorie i symbole narodowe w sztuce oraz literaturze polskiej. Omów na Uwagi i zalecenia OKE 3 z 4
12. Posługując się wybranymi przykładami, przedstaw różne ujęcia motywów orientalnych w literaturze i sztuce. 13. Adaptacja filmowa interpretacja czy ilustracja dzieła literackiego? Omów na 14. Zaprezentuj miasto oraz różne jego wizerunki w literaturze i sztuce. 15. Przedstaw funkcjonowanie motyw podróży w literaturze i filmie. Odwołaj się do wybranych dzieł. 16. Różne ujęcia motywu wsi w literaturze, malarstwie i filmie. Zaprezentuj szczególnie interesujące przykłady. 17. Tatry jako inspiracja w literaturze i sztuce. Przedstaw wybrane dzieła efekty zauroczenia pejzażem tatrzańskim. 18. Sposoby kreowania bohatera w literaturze i filmie. Omów na 19. Zinterpretuj różne ujęcia motywu tańca w literaturze i malarstwie wybranych epok. 20. Artystyczne ujęcia gestów pojednania w literaturze i sztuce. Przedstaw na Mogiły, ruiny, opustoszałe zamki. Przedstaw znaki przemijania 21. świata w literaturze i sztuce, odwołując się do wybranych 22. Górskie pejzaże słowem i farbą malowane. Przedstaw na 23. Sposoby przedstawiania Żydów w tekstach kultury. Zaprezentuj wybrane przykłady. Wskaż podobieństwa i różnice w sposobie ujęcia tematu. 24. Omów na wybranych przykładach funkcjonowanie motywów muzycznych w dziełach literackich. 25. Różne obrazy ogrodów w literaturze i sztuce. Omów na 26 Inspiracje antyczne w kulturze. Scharakteryzuj je, analizując wybrane dzieła literackie i inne, np. malarskie, rzeźbiarskie, architektury. 27. Sąd Ostateczny jako motyw w literaturze i sztuce. Przedstaw różne jego ujęcia w wybranych dziełach, analizując przykłady. 28. Motyw vanitas. Przedstaw jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce, odwołując się do wybranych 29. Historia w literaturze i malarstwie. Ukaż sposoby jej funkcjonowania na 30. 31. 32. 33. Posługując się wybranymi przez siebie przykładami, omów funkcjonowanie motywu arkadii w literaturze i malarstwie. Motyw stworzenia świata i człowieka. Zaprezentuj różnorodne sposoby jego funkcjonowania odwołując się do wybranych utworów literackich i dzieł malarskich. Portret Sarmaty w literaturze i sztuce. Porównaj różne sposoby przedstawiania postaci odwołując się do wybranych przez siebie Zaprezentuj różnorodne ujęcia motywu rodziny w literaturze i malarstwie. Odwołaj się do wybranych 4 z 4
34. Ludowe inspiracje w literaturze i sztuce różnych epok. Przedstaw wybrane przykłady. 35. Motywy oniryczne w literaturze, malarstwie i filmie. Zaprezentuj ich funkcjonowanie odwołując się do wybranych 36. Postaci wielkich wodzów oraz sposoby ich kreowania w literaturze i sztuce. Zaprezentuj na 37. Motyw rzeki w literaturze i sztuce. Omów jego funkcjonowanie na podstawie tekstów kultury. 38. Literacka i filmowa wizja PRL- u. Przedstaw temat, uwzględniając odpowiednie teksty kultury. 39. Przedstaw sposoby wizualizacji dobra i zła w literaturze i sztuce. 40. Odwołując się do wybranych tekstów kultury, zinterpretuj symbolikę różnych żywiołów. Nr tematu JĘZYK Temat Naruszenie norm ortograficznych oraz zmiany we współczesnej 1. pisowni w perspektywie historii polskiej ortografii. Przedstaw temat, analizując różne typy tekstów pisanych 2. Sposoby kształtowania przestrzeni i ich funkcje w utworze 3. literackim. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. Perswazja i apel jako literackie sposoby kształtowania moralnych politycznych postaw Polaków. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. 4. Na postawie zgromadzonego materiału badawczego oceń zasadność najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 5. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia w języku polskim. Oceń celowość ich użycia. 6. Na podstawie wybranego utworu, którego akcja dzieje się na wsi, zanalizuj stylizację gwarową. 7. Specyfika języka różnych bohaterów literackich. Rozwiń temat odwołując się do wybranych 8. Zanalizuj funkcje stylizacji biblijnej w wierszach wybranych poetów współczesnych. 9. Eksperymenty językowe we współczesnej poezji. Omów zagadnienia na podstawie wybranych tekstów literackich. 10. Odwołując się do wybranych przykładów, scharakteryzuj funkcje środków językowych typowych dla retoryki. 11. Odwołując się do wybranych przykładów, scharakteryzuj zjawisko indywidualizacji języka wybranych postaci literackich. 12. Na wybranych przykładach omów funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze różnych epok. 13. Przedstaw różne sposoby funkcjonowania komizmu słownego w literaturze. 14. Scharakteryzuj język wybranej grupy środowiskowej albo zawodowej. Odwołaj się do zgromadzonego materiału ( w tym utworów literackich). 15. Zwroty grzecznościowe dawniej i dziś odwołaj się do wybranych przykładów z literatury i języka potocznego. Uwagi i zalecenia OKE 5 z 4
16. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jakie relacje zachodzą między tytułem a zawartością. 17. Język prasy regionalnej. Prześledź zjawisko. Dokonaj analizy poprawności i kultury. 18. Żargon uczniowski i jego funkcja oraz zmienność pokoleniowa. Przedstaw zagadnienie, posługując się przykładami. 19. Kultura języka w zakresie posługiwania się związkami frazeologicznymi. Omów bogactwo związków frazeologicznych w języku polskim, jego różne źródła i funkcje. 20. Omów główne odmiany stylowe języka polskiego, odwołując się do wybranych 21. Zaprezentuj sposoby wzbogacania zasobu leksykalnego, odwołując się do wybranych 22. Nazwy potraw w Polsce dawniej i dziś. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału językowego. 23. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia w języku polskim. Oceń ich celowość. 24. Rodzaje narracji i ich funkcje w utworach literackich. Zanalizuj wybrane przykłady. 25. Omów funkcje eksperymentów językowych w polskiej poezji powojennej. Wykorzystaj dobrane przez siebie przykłady. 26. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje w procesie komunikacji. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów. Funkcje neologizmów w poezji. Omów typy neologizmów i ich 27. funkcje stylistyczne na podstawie wybranych tekstów lirycznych różnych twórców. 28. Omów funkcje stylizacji biblijnej w wybranych tekstach 29. literatury pięknej. Na podstawie analizy języka narracji utworów ( np. S. Mrożka, M. Białoszewskiego, M. Hłaski) określ funkcję języka potocznego w literaturze współczesnej. 30. Omów na wybranych przykładach funkcje i sposoby archaizacji tekstów literackich. 6 z 4