Informacji o trwających konsultacjach można szukać na stronach internetowych jednostek samorządu terytorialnego, w siedzibie urzędu czy w lokalnych

Vademecum Aktywności Obywatelskiej

Aktywny i skuteczny obywatel I Społeczeństwo obywatelskie w Polsce I Co to jest społeczeństwo obywatelskie? 2

I Jak być aktywnym obywatelem? I Informacji o trwających konsultacjach można szukać na stronach internetowych jednostek samorządu terytorialnego, w siedzibie urzędu czy w lokalnych mediach. 3

I W ramach Twojego prawa dostępu do informacji publicznej możesz prosić, np. o plany gminy, wysokość środków przeznaczonych na zajęcia dla dzieci, informacje, które organizacje otrzymały dotacje na prowadzenie zajęć sportowych w Twojej dzielnicy, skład osobowy komisji przyznającej mieszkania komunalne i wiele innych. 4

WZÓR WNIOSKU O DOSTĘP DO INFORMACJI PUBLICZNEJ DANE WNIOSKODAWCY* Imię i nazwisko:...... Adres do korespondencji:...... Adres e-mail:...... Nr telefonu:... WNIOSEK O UDOSTĘPNIENIE INFORMACJI PUBLICZNEJ Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112 poz. 1198, z późn. zm.) zwracam się z prośbą o udostępnienie informacji w następującym zakresie:.............. SPOSÓB I FORMA UDOSTĘPNIENIA INFORMACJI:** dostęp do przeglądania informacji w urzędzie kserokopia pliki komputerowe inny RODZAJ NOŚNIKA: CD-ROM inny FORMA PRZEKAZANIA INFORMACJI: Przesłanie informacji pocztą elektroniczną na adres***... Przesłanie informacji pocztą na adres***......... Uzyskanie informacji w urzędzie /odbiór osobiście przez wnioskodawcę Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926, z późn. zm.)....... Miejscowość, data podpis wnioskodawcy Uwagi: * dane osobowe i adres nie są wymogiem koniecznym, chyba że dotyczą korespondencji zwrotnej ** proszę zakreślić właściwe pole krzyżykiem *** wypełnić jeśli adres jest inny niż podany wcześniej 5

Monitoruj aktywność swoich przedstawicieli w parlamencie. Na stronach www.sejm.gov.pl oraz www.senat.gov.pl znajdziesz informacje w jakich sprawach występowali posłowie i senatorowie oraz listę biur, w których możesz umówić się na spotkanie z nimi. I 7

PETYCJE MARSZAŁEK SENATU RP PRZEWODNICZĄCY KOMISJI PRAW CZŁOWIEKA, PRAWORZĄDNOŚCI I PETYCJI Posiedzenie Komisji Przekazanie petycji do właściwego organu władzy publicznej Odrzucanie petycji Przyjęcie petycji Przekazanie informacji członkom Komisji Przekazanie do Marszałku Senatu informacji o decyzji Komisji Wniosek do Marszałka Senatu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej lub uchwałodawczej w przedmiocie petycji Upoważnienie członka Komisji do złożenia wniosku legislacyjnego w dyskusji nad danym punktem porządku obrad Senatu Przedstawienie Marszałkowi opini w sprawie skorzystania przez Senat z uprawnień konstytucyjnych, ustawowych lub regulaminowych Powiadomienie wnoszącego petycję o podjętych działaniach 8

WZÓR ZAWIADOMIENIA O ZAMIERZE ZORGANIZOWNIA ZGROMADZENIA PUBLICZNEGO Zawiadomienie o zamiarze zorganizowania zgromadzenia publicznego Zawiadamiam o zamiarze zorganizowania zgromadzenia. 1. Imię, nazwisko, data urodzenia i adres organizatora oraz nazwę i adres osoby prawnej lub innej organizacji, jeżeli w jej imieniu organizuje on zgromadzenie (tel. kontaktowy):......... 2. Imię, nazwisko, datę urodzenia, adres przewodniczącego zgromadzenia, który otwiera zgromadzenie, kieruje jego przebiegiem oraz zamyka zgromadzenie (tel. kontaktowy):................ 2. Cel zgromadzenia:...... 3. Program zgromadzenia i język, w którym będą porozumiewać się uczestnicy zgromadzenia:...... 4. Miejsce oraz projektowana trasa przejścia (jeżeli przewiduje się zmianę miejsca w czasie trwania zgromadzenia):............ 5. Termin zgromadzenia (data, godzina rozpoczęcia, planowany czas trwania):......... 6. Przewidywana liczba uczestników:... 7. Planowane przez organizatora środki służące zapewnieniu pokojowego przebiegu zgromadzenia...... oraz środki, o których dostarczenie organizator zwraca się do organu gminy:......... podpis (czytelny) i pieczęć organizatora... (data złożenia zawiadomienia) 11

I I Krok 1. 12

Krok 2. Krok 3. Krok 4. 13

Krok 5. 14

15 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Województwo dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińsko-mazurskie wielkopolskie zachodniopoporskie Razem Referenda ogółem 16 1 2 6 5 3 7 3 1 7 8 18 6 12 12 3 111 wójta/burmistrza/prezydenta 6 0 2 1 3 3 5 1 1 6 6 8 2 4 4 3 55 rady 2 0 0 1 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 4 18,71% 29,49% 11,37% 20,09% 12,08% 13,87% 22,08% 14,19% 6,91% 29,44% 14,64% 13,51% 24,47% 16,44% 18,21% 14,85% 17,87% 4 1 0 2 1 0 1 1 0 0 1 5 2 4 4 0 26 wójta/burmistrza/prezydenta i rady (podwójnej) Średnia frekwencja referendum 2010-2014 I Referenda ws. odwołania organów JST

I Krok 1. Krok 2. Krok 3. 16

Krok 4. Krok 5. Krok 6. Krok 7. 17

I Jeśli w Twojej gminie nie ma obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej, zwróć się do lokalnych władz o jej wprowadzenie do statutu. Jako podstawę prawną podaj art. 3, 18, 22 i 40 ustawy o samorządzie gminnym. Jej wprowadzenie może być Twoim pierwszym obywatelskim sukcesem! I 18

Sprawdź czy w Twojej gminie funkcjonuje inicjatywa lokalna. Jeśli rada Twojej gminy nie uchwaliła jeszcze stosownych przepisów, przekonaj radnych, aby wywiązali się z nałożonych na nich obowiązków. I Jak założyć fundację? Krok 1. 19

Krok 2. Krok 3. Jak założyć stowarzyszenie? Krok 1. Krok 2. Krok 3. 20

I Jeśli chcesz wesprzeć organizacje i podzielić się z nimi swoim czasem, doświadczeniem i umiejętnościami, to zainteresuj się wolontariatem. Wiele organizacji pozarządowych czeka na Twoją pomoc! Już dziś wejdź na stronę www.wolntariat.org.pl i wybierz swój region, aby odnaleźć najbliższe Centra Wolontariatu. Możesz się także skontaktować z najbliższym Regionalnym Centrum Wolontariatu należącym do sieci, poprzez bezpłatną infolinię 0-800 300 594. 22

Przedstawiciel obywatel I Każdy samorząd ma dwa końce I Samorząd, czyli co? 24

I Gmina, powiat, województwo samorządowe kto za co odpowiada? Sprawdź kiedy dyżuruje Twój radny dzwoniąc do siedziby Kancelarii Rady Gminy lub pytając bezpośrednio w sekretariacie. Numer i adres znajdziesz na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej swojej gminy. 25

I Włodarze samorządowi 26

Sprawdź w jakich terminach wójt Twojej gminy czy prezydent miasta przyjmują obywateli w ramach stałych dyżurów. Masz sprawę, która leży w jego kompetencjach? Umów się na spotkanie za pośrednictwem kancelarii czy sekretariatu. Z każdego spotkania z włodarzem, podczas którego np. składasz skargę lub wniosek, możesz domagać się spisania protokołu. I Jednostki pomocnicze (sołectwa, dzielnice, rady osiedli) 27

I Źródła informacji o działalności samorządu Na stronę Biuletynu Informacji Publicznej swojej gminy, miasta czy powiatu wejdziesz poprzez oficjalny portal internetowy danego samorządu, klikając ikonę BIP. 28

Czy w Twojej gminie jest wydawana gazetka informująca o działaniach władzy samorządowej i inicjatywach obywatelskich? Jeśli nie możesz ją założyć w wersji internetowej lub drukowanej. I Prawa i obowiązki dziennikarza obywatelskiego 31

Obywatel staje się decydentem I Jak założyć komitet wyborczy? Krok 1. Krok 2. 32

Krok 3. Należy pamiętać, że na urzędowych obwieszczeniach i na karcie do głosowania umieszczony będzie skrót nazwy komitetu wyborczego, a nie nazwa komitetu wyborczego. Krok 4. 33

Wzory dokumentów koniecznych do prawidłowej rejestracji komitetu wyborczego wyborców znajdziesz na stronie Państwowej Komisji Wyborczej www.pkw.gov.pl. 34

I Jak zarejestrować kandydatów? 35

I Okręgi wyborcze w wyborach samorządowych System jednomandatowych okręgów wyborczych nie obejmie wyborów do rad miast na prawach powiatu. 36

Obywatel buduje swoją markę osobistą I Marka osobista, wizerunek i budowanie marki 37

I O łatwości budowania marki osobistej I Facebook I Twitter 38

I Blogi I Strona internetowa I E-book 39

I Przede wszystkim realne działania! I Co się składa na Twoją markę osobistą? q Cele 40

q Misja q Umiejętności q Wygląd zewnętrzny 41

I Jak to wszystko zrobić? Analiza SWOT Cele i misja Twój wymarzony wizerunek 42

Określ swoje możliwości czasowe Dobry plan Weź kartkę i przeanalizuj siebie zgodnie z powyższymi wskazówkami. Cytując kolejny kultowy polski film Najpierw zastanów się co chcesz w życiu robić. A następnie zacznij to robić. Spraw, żeby ludzie wokół dowiedzieli się o tym, wykorzystując przede wszystkim kontakt osobisty, ale także najnowsze zdobycze Internetu. Zacznij czytać o rozwoju osobistym i budowaniu swojej marki, obejrzyj wykłady na ten temat, które możesz z łatwością znaleźć na Youtube. To zbyt łatwe, żeby tego nie zrobić. I Media społecznościowe jako narzędzia integracji i pobudzenia aktywności społeczności lokalnych 43

Obywatel w kontaktach z mediami 1. 2. 51

3. 4. 52

Obywatel zdobywa środki na działalność społeczną I Fundusze sołeckie 57

I Budżet partycypacyjny 58

I Małe projekty z Leadera w ramach PROW I Dotacje z programu grantowego Fundacji EFRWP Razem Możemy Więcej 59

I Program grantowy Fundacji PZU Z PZU po lekcjach 60

I Granty Fundacji Polska Miedź I Dotacja Fundacji Banku Zachodniego WBK Bank Dziecięcych Uśmiechów 61

I Granty Fundacji Batorego "Obywatele dla Demokracji" I Program Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 62

I Granty z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich FIO na lata 2014-2020 63

I Granty Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności "Działaj lokalnie" I Program Zielona Ławeczka Fundacji Banku Ochrony Środowiska 64

ISBN: 978-83-938806-4-5