Raport z wizyty zagranicznej Islandia Beata Białowąs Izabela Staciwa Michał Wójcik Katowice, dn. 30.03.2012
Termin wyjazdu: 20 27 marca 2012 roku Miejsce: Rejkiawik Uczestnicy: Beata Białowąs, Izabela Staciwa, Michał Wójcik Dzień 1 22 marca 2012 roku Cel: udział w sesji warsztatowej imprezy funkcjonującej pod nazwą: Design Talks. Uczestnicy wzięli udział w warsztatach przygotowanych w ramach DesignMarch. Jest to jedno z najważniejszych wydarzeń w Europie i najważniejsza impreza w Islandii związana z designem. Spotkanie odbyło się dniach 22 marca 2012 roku w Rejkiawiku. Uczestnicy projektu wzięli udział w seminarium dotyczącym najnowszych trendów w designie europejskim. Impreza odbywa się pod roboczym tytułem Design Talks i polega na wymianie doświadczeń przez znanych designerów, uznanych w świecie. Prelegenci przedstawiają swój punkt widzenia na rolę designu w otaczającym na świcie, wykorzystując interdyscyplinarne podejście do zagadnienia. Uczestnicy zwrócili uwagę w szczególności na ogromne możliwości 2
zastosowania designu, na przykład w projektowaniu naczyń kuchennych, wykorzystywanych na co dzień w gospodarstwach domowych. Uczestnicy zwrócili uwagę na bardzo praktyczne ujęcie zagadnienia przez designerów oraz dużą prostotę wykonywanych urządzeń. W ciągu następnych dni mieli okazje przekonać się, że jest to obecnie trend wśród światowych designerów. Uczestnicy zwiedzali wystawy (umiejscowione w sklepach), które eksponowały tego typu urządzenia. Warty podkreślenia jest fakt udziału w tej otwierającej uroczystości kilkuset młodych osób, które w kuluarach miały możliwość wymiany doświadczeń. Prezentacje są przedstawiane w scenografii teatralnej, w sposób niezwykle luźny, a sami goście przedstawiali swoje doświadczenia, umożliwiając zadawanie pytań. Designerzy pojmują swoją rolę w społeczeństwie jako odkrywców użyteczności urządzeń na co dzień wykorzystywanych przez ludzi. Eksponują użyteczność tych urządzeń, ich praktyczność w zastosowaniu oraz przyjazny charakter wobec środowiska naturalnego. Uczestnicy projektu mieli okazje odbyć szereg rozmów z uczestnikami tej konferencji, którzy podkreślali, że bardzo silnym trendem we współczesnym świecie projektowania jest branie pod uwagę środowiska naturalnego. Można nawet wprost napisać o pewnego rodzaju odpowiedzialności społecznej przy projektowaniu urządzeń. Ta użyteczność może być także stosowana w projektowaniu choćby urządzeń z zakresu infrastruktury miasta (baseny, chodniki). Moderatorem rozmów byli przedstawiciele świata nauki, reprezentujący Akademię Sztuk Pięknych, ale uwagę uczestników zwracały zwłaszcza bardzo silne interakcje pomiędzy światem naukowym oraz przedsiębiorcami wytwarzającymi dane produkty. Uczestnicy zwrócili uwagę na udział wielu młodych ludzi związanych ze sztuką i kulturą. Design jest bowiem pojmowany jako zjawisko znacznie szersze niż tylko mające podkreślić użyteczność produktów. Inną rzeczą na którą uczestnicy zwrócili uwagę dotyczyła dużej ilości woluntariuszy przygotowujących imprezę. Uczestnicy projektu byli zaskoczeni sposobem przygotowania Design March, ponieważ wstępnie wydawało się, że impreza odbędzie się w jednym, wydzielonym miejscu, gdzie będą prezentowane projekty designerów. W praktyce okazało się, że nie ma to nic wspólnego z imprezami wystawienniczymi, przygotowywanymi w naszym kraju. Uczestnik projektu Michał Wójcik jest osobą, która napisała książkę "Targi jako instrument marketingu wystawienniczego" i wyraziła całkowite zaskoczenie sposobem zorganizowania tej imprezy. Reklamowane wcześniej setki wystaw, okazały się zwykłymi wystawami przygotowanymi w sklepach, wydzielonymi, gdzie eksponowano różne produkty. Uczestnicy już w pierwszym dniu obejrzeli wiele z nich. Część z kolei znajdowała się w muzeach. 3
Historia tej imprezy jest dosyć krótka, ponieważ była zorganizowana dopiero po raz czwarty. Dużą część prezentacji stanowiły natomiast wyroby rzemieślnicze. Dla uczestników projektu, związanych ze środowiskiem rzemieślniczym, miało to szczególne znaczenie. Można było już po kilku godzinach zwiedzania wyciągnąć 4 wnioski: 1. bardzo silna współpraca przedstawicieli środowiska rzemieślniczego z designerami; 2. bardzo duży szacunek świata naukowców. przedstawicieli sztuki i kultury do twórców wyrobów rzemieślniczych; 3. duża użyteczność przedmiotów rzemieślniczych, choć czasem niezwykle (przygotowanych najczęściej z lokalnych produktów); 4. wkomponowanie ekspozycji rzemieślniczych w pewnego rodzaju styl miasta; sklepy nadawały miastu, obok niezwykłej architektury, wyjątkowości. Zwracała uwagę też ilość ludzi, którzy odwiedzali różne ekspozycje. Według wstępnych szacunków mogło to być nawet 35 tysięcy osób, co w państwie w którym mieszka 300 tysięcy osób jest wynikiem imponującym. W zakresie przedmiotowym rozpiętość wystaw była bardzo szeroka. Prezentowano zarówno przedmioty związane z modą (suknie, swetry, dzianina, ubrania sportowe), urządzenia do użytku codziennego (wyroby kuchenne np. tace, kubki, tarki), biżuterię, wyposażenie wnętrz, tkaniny etc. Zwracała uwagę szczególnie biżuteria wykonana w kształcie ryb (dorsza islandzkiego) lub zainspirowana piórami ptaków, naczynia drewniane i wielofunkcyjne krzesła. Wiele przedmiotów miało typowo rzemieślniczy charakter, były przygotowane za pomocą pracy ręcznej, czy np. wykorzystując wełnę czy drewna (modrzew). Ogromną rolę przy ich przygotowaniu mieli designerzy, którzy potrafili połączyć piękno tych przedmiotów z ich użytecznością. 4
Dzień 2 23 marca 2012 roku Cel: zwiedzanie centrum wystawowego oraz sali koncertowej. Dzień ten rozpoczęto od zwiedzania najstarszego domu w Reykiawiku, który mieści się przy ul. Adalstraeti 10 i ukończony został w 1752 roku. Ciekawostką jest to, że zgodnie z materiałami promującymi Design March, było to jedno z miejsc prezentacji wyrobów, które zostały przedstawione przez różnych designerów. Zaprezentowano w nim między innymi słodycze (czekoladki, czekoladę), odzież, buty, torebki, sztukę użytkową, w szczególności kuchenną. W dalszej części dnia odwiedzono wiele wystaw mieszczących się w różnych punktach miasta, które usytuowane były w sklepach. Między innymi sklepy jubilerskie, z odzieżą oraz sztuką użytkową. Każda osoba miała możliwość uzyskania informacji na temat Design March ze względu na plakat umieszczony w witrynach sklepowych. Widać było jednoznacznie, że impreza wkomponowała się w miasto, w którym mieszka obecnie około 150 tysięcy osób. Dzień 3 24 marca 2012 roku Cel: zwiedzanie Muzeum Sztuki, ratusza oraz kompleksu Perlan W Muzeum Sztuki zaprezentowano kilka wystaw. Zwracało uwagę wykorzystania pudeł oraz zaprojektowanie ubrań dla dzieci. Interesującą byłą także ekspozycja obrazów oraz można było zobaczyć stałą wystawę dzieł Erro - najsłynniejszego przedstawiciela islandzkiej sztuki nowoczesnej. Reykjavik 871 +/-2 to jedno z najciekawszych muzeów na Islandii. Znajduje się w podziemiach hotelu. W czasie budowy hotelu natknięto się na pozostałości starej farmy, która mogła należeć do samego założyciela Rejkiawiku (rok powstania ok. 871 roku). W muzeum tym znajduje się ciekawie zaprezentowana (z wykorzystaniem najnowszych technologii) wystawa, na której można zobaczyć pozostałości budynków oraz zobaczyć jak wyglądało życie pierwszych 5
osadników. Ratusz znajduje się nad jeziorem, jest to przykład jednego z najciekawszych przykładów nowoczesnej architektury w mieście. W budynku organizowane są wystawy, organizowano również w czasie Design March warsztaty dla dzieci. Kompleks Perlan jest przykładem połączenia architektury użytkowej ze sztuką. Na wzgórzu wybudowano 4 zbiorniki z gorącą wodą, która spływa do miasta, ogrzewając domy, biura, baseny, a zimą także chodniki. Rezerwuary przykryto szklaną kopułą, w której znajduje się restauracja. Dzień 4 25 marca 2012 roku Cel: zwiedzanie Muzeum Narodowego, Galerii Narodowej oraz Miejskiego Muzeum Sztuki. Muzeum Narodowe - zostało zreorganizowane w 2004 roku i jest jednym z najlepszych w Europie. Szczególnie interesująca byłą stała wystawa prezentująca dzieje islandzkiego Narodu, dokumentująca ponad 1,1 tys. lat historii, od przybycia pierwszych osadników do współczesności. Eksponatom towarzyszyły interesujące prezentacje multimedialne. Galeria Narodowa zwiedzanie (szczególnie zbiory sztuki islandzkiej z XIX i XX wieku). Miejskie Muzeum Sztuki (jest to kolejne muzeum z trzech oddziałów muzeum sztuki w Rejkiawiku) zwiedzanie. 6