A. Jean Ayres Dziecko a integracja sensoryczna Przekład: Juliusz Okuniewski H A R M O N IA U N IY E R S A L I S
Spis tbreiei Słow o wstępne Florence A. C la r k... Przedmowa Giny G epp ert Colem an i Z o e M a illo u x... I I 15 Część I. Integracja sensoryczna i mózg Rozdział pierwszy. Integracja sensoryczna.wprowadzenie p o ję c ia... Kilka uwag na tem at sło w n ictw a... Integracja sensoryczna t o... Słaba integracja sensoryczna t o... Zrozumieć integrację sensoryczną... Cel tej książki... 19 20 21 24 25 27 Rozdział drugi. Rozwój integracji sensorycznej od niemowlęctwa do wieku szkolnego.. Podstawowe zasady rozwoju d z ie c k a... Etapy rozwojowe... 29 29 31 Rozdział trzeci. Układ nerwowy od środka. Działanie mózgu i waga b o d ź có w... Część pierwsza. Działanie mózgu... Krótki o p is... Elem enty układu n e rw o w e g o... Zrozumieć integrację sensoryczną... Przetwarzanie informacji przez m ó z g... Część druga. Waga bodźców... Pięć zmysłów i nie t y lk o... Bodźce i całość m ózgu... Integracja bodźców przez układ nerw ow y... 41 41 41 43 45 48 51 51 55 56 7
SPISTREŚCI Część II. Dysfunkcja integracji sensorycznej Rozdział czwarty. Dysfunkcja integracji sensorycznej. Objawy, przyczyny, poziom y...61 Przyczyny pro b le m u... 63 Proces integracji sensorycznej... 67 Rozdział piąty. Zaburzenia układu przedsionkowego. Zmysł ruchu i jego wpływ na rozwój różnych umiejętności Organizacja układu przedsionkow ego... Podreaktywny układ przedsionkow y... Lista problemów z integracją przedsionkowo-bilateralną... Rady dla ro d z ic ó w... Nadreaktywność p rze d sio n k o w a... Lista problemów wynikających z niepewności grawitacyjnej... Rady dla ro d z ic ó w... Zrozum ieć integrację sensoryczną... 77 78 87 91 92 92 97 98 99 Rozdział szósty. Dyspraksja rozwojowa. Proces nauki nowych umiejętności motorycznych, które sprawiają trudności niektórym dzieciom... Rodzaje ruchu i jego zaburzeń... Schemat ciała i planowanie m otoryczne... Zrozum ieć integrację sensoryczną... 101 101 105 107 Natura dyspraksji ro z w o jo w e j... Dziecko z dyspraksją... Rady dla ro d z ic ó w... Lista problemów z praksją (planowaniem m otorycznym )... I 14 I 16 I 17 Rozdział siódmy. Obronność dotykowa. Zmysł dotyku, czyli nadwrażliwość niektórych dzieci O bjawy... Zrozum ieć integrację sensoryczną... Doświadczenie dziecka... Procesy zachodzące w układzie n erw o w ym... Przyczyny prob le m u... Rady dla ro d z ic ó w... Lista problemów wynikających z obronności d o ty k o w e j... I 19 I 19 121 121 122 124 125 126 Rozdział ósmy. Percepcja wzrokowa i słuchowa i jej związek z nauką i językiem... 129 Problem y z percepcją w z ro k o w ą...130 8
SPIS TREŚCI Zrozum ieć integrację sensoryczną...132 Lista problemów wynikających z zaburzeń percepcji w z ro k o w e j... 134 Rady dla ro d z ic ó w... 135 Problem y ze słuchem i język iem...135 Zrozum ieć integrację sensoryczną...136 Lista problemów wynikających z zaburzeń przetwarzania słu ch o w eg o...138 Rozdział dziewiąty. Dziecko autystyczne. Specjalne potrzeby dotyczące integracji sensorycznej i wyzwania związane z taką diagnozą...141 Zaburzenie przetwarzania sensorycznego... 142 W o la d z ia ła n ia... 146 Zrozum ieć integrację sensoryczną...148 Część III. Postępowanie w przypadku stwierdzenia problemu Rozdział dziesiąty. Diagnoza i leczenie. Zalety terapii integracji sensorycznej...153 Integracja i zdobywanie umiejętności dzięki interakcjom ze środ ow iskiem...154 Charakterystyka terapii integracji sen so rycz n ej... 155 Studium przypadku... 165 Rozdział jedenasty. Rola rodziców. Udział rodziców w terapii dzieci z dysfunkcjami integracji sensorycznej...167 Zrozum ienie problemu...167 Dbałość o dobrą samoocenę swojego d z ie c k a... 169 Kontrola o toczen ia... 172 Nauka z a b a w y... 175 Poszukiwanie specjalistycznej p o m o cy...179 Aneks A. Komentarze do rozdziałów... 183 Rozdział pierwszy. M ary Schneider...183 Rozdział drugi. Susan H. K n o x...185 Rozdział trzeci. Shelly J. L a n e...186 Rozdział czwarty. Anita C. B u n d y...187 Rozdział piąty. Jane A. K o o m a r...188 Rozdział szósty. Sharon A. Cerm ak...189 Rozdział siódmy. L. Dianę P a rh a m...192 Rozdział ósmy. Susanne Smith R o le y...195 Rozdział dziewiąty. Margaret L. B a u m a n...196 9
SPIS TREŚCI Rozdział dziesiąty. Erna Im peratore B la n c h e... 197 Rozdział jedenasty. Brian Erwin and Christine H u n s ic k e r...198 Aneks B. Przegląd lite ra tu ry...201 Aneks C. Sprzęt terapeutyczny...211 Aneks D. Pytania zadawane przez rodziców i odpowiedzi na n ie... 215 Słownik najważniejszych terminów i p o ję ć... 221 Bibliografia... 227 Literatura uzupełniająca... 229 Spis ilustracji Rysunek I. Pionowy przekrój m ó z g u... 43 Rysunek 2. Neuron... 44 Rysunek 3. Proces integracji sensorycznej... 69 10