a friendly guide to your local health services a friendly guide to your local health services

a friendly guide to your local health services a friendly guide to your local health services

CARMARTHENSHIRE HEALTH SERVICES INFORMATION BOOKLET CARMARTHENSHIRE HEALTH SERVICES INFORMATION BOOKLET For more information about this booklet please contact...

Contents Introduction 4 Emergencies 6 Registering with a GP 8 Specialists, Consultants and Hospitals 10 Pharmacies 12 Maternity Services 16 Dental Services 22 Other Services and Useful Contacts 24 Contents Wprowadzenie 5 Nagłe Wypadki 7 Rejestracja w Przychodni 9 Specjaliści, Konsultanci i Szpitale 11 Apteki 13 Usługi Położnicze 17 Usługi Dentystyczne 23 Inne Usługi i Przydatne Kontakty 24

Introduction Our health care system may differ from what you are used to. It is highly unlikely that you will be able to walk in from the street and see a doctor immediately if you have not previously registered with them. Therefore, the most important thing you must do in order to receive free healthcare in this country is to register with a doctor as soon as possible. Please ensure that all members of your family living in this country do so as a priority. Once registered with a surgery you will be seen by a doctor who specialises in general medicine. He/she is called a General Practitioner or GP. You may also be seen by other healthcare professionals who are based at the surgery. They support the work of the GP in a variety of ways. Examples include: Do not wait until you are unwell Practice Nurse: may run specific clinics such as those for diabetics or asthmatics. Health Visitor: a qualified nurse who has specialist knowledge in the care of children from birth until aged five. District Nurse: may visit patients to provide care in their own homes. Ask at your surgery for more information about what services are available.

Nasz system opieki zdrowotnej różni się od tego, do którego przywykliście. Wprowadzenie Ważne jest, abyście zrozumieli, że nie jest możliwe, aby wejść prosto z ulicy do przychodni i zostać przyjętym przez lekarza bez uprzedniego zarejestrowania w przychodni. Najważniejszą czynnością jaką należy wykonać, aby otrzymać bezpłatna opiekę lekarską w tym kraju to zarejestrować się w przychodni tak szybko jak to mozliwe. Zadbaj o to, aby wszyscy członkowie twojej rodziny, przebywający w tym kraju także byli zarejestrowani w przychodni. Rejestrując się w przychodni, zostanie Ci przydzielony lekarz ogólny. Taki lekarz nosi nazwę GP. Możesz także uzyskać poradę w sprawie pracowników medycznych zlokalizowanych w przychodni. Oni współpracują z GP w różny sposób. Przykładowo: Nie czekaj aż poczujesz się źle Pielęgniarka dyplomowana: może przyjmować w wielu przychodniach np tych dla cukrzyków lub astmatyków. Pielęgniarka położna: wykwalifikowana pielęgniarka, która specjalizuje się w opiece nad dziećmi od urodzenia do ukończenia piątego roku życia. Pielęgniarka środowiskowa: może odwiedzać pacjentów w domach, aby otoczyć ich opieką. Zapytaj w przychodni o dostępne usługi.

Emergencies Please do not visit a hospital accident and emergency department unless you have a need for urgent medical attention. Urgent medical attention means that your wellbeing has deteriorated quickly and you require a speedy response. For example, a long-term health condition may have suddenly worsened dramatically. It does not mean that you wish to see a doctor and are unable to attend an appointment at your GP s surgery. This must remain the first place that you contact. Emergencies In the event of a medical emergency please telephone 999 and ask for an ambulance. Dial 999 Ask for Ambulance

Nagłe Wypadki Prosimy nie zgłaszać się do szpitala lub oddziału urazowego bez pilnej potrzeby uzyskania pomocy lekarskiej. Pilna porada medyczna konieczna jest gdy twoje samopoczucie szybko się pogorszyło i potrzebujesz nagłej pomocy. Na przykład twoja przewlekła choroba nagle dramatycznie się pogorszyła. Nie oznacza to że potrzebujesz wizyty u lekarza bądź spotkania w przychodni. To musi być pierwsze miejsce z jakim się skontaktujesz. Nagłe wypadki W razie nagłych wypadków proszę dzwonić po nr 999 i wezwać karetkę. Po nr 999 Wezwać Karetkę

Registering with a GP In order to receive free health care it is very important that you and your family are registered with a GP. Please do so as soon as possible. When registering it is advisable to choose a surgery near to your home. You will be asked to fill in a registration form. The same form is used in every surgery across the country. A language interpretation service is available to help you with this. Your medical history and current general health will also need to be assessed. How this information is gathered may differ from surgery to surgery. For example, you may be given a questionnaire to fill in, or be offered an appointment with a nurse who will conduct a new patient check. Details such as your weight and previous immunizations may be recorded and a sample of your urine may be checked. Information about the services available at your surgery will be given to you at this point, and you may be advised to attend a particular clinic, for example smoking cessation. Please ask if there is anything you are unsure about You may be asked to bring your passport with you or a recent utility bill confirming your address. In some cases you may have to wait for a few weeks before you are offered an appointment to register. This is quite normal and is simply due to the high demand for appointments. It is an ideal opportunity for you to ensure that you have all your medical details to hand.

Rejestracja w Przychodni W celu otrzymywania bezpłatnej opieki lekarskiej bardzo ważna jest rejestracja u lekarza siebie i swojej rodziny. Proszę dokonać tego tak szybko jak to możliwe. Dokonując rejestracji należy wybrać przychodnię najbliżej miejsca zamieszkania. Zostaniesz poproszony o wypełnienie formularza rejestracyjnego. W każdej przychodni stosowane są te same formularze na terenie całego kraju. Dostępne jest tłumaczenie jeśli zajdzie taka potrzeba. Dokonana zostanie analiza twojej historii chorób oraz obecnego stanu zdrowia. W jaki sposób informacje te są gromadzone zależy od poszczególnej przychodni. Dostaniesz formularz do wypełnienia lub zostaniesz umówiony z pielęgniarką, która przeprowadza wywiad zdrowotny z nowymi pacjentami. Zostaną zapisane dane odnośnie twojej wagi oraz wcześniejszych szczepień, może także zostać pobrana próbka moczu do analizy. Na tym spotkaniu otrzymasz informacje na temat dostępnych w danej przychoni usług, a także uzyskasz poradę na temat specjalistycznych przychodni, np przychodni uzależnienia nikotynowego. Prosimy o pytania, jeśli czegoś nie wiesz Możesz zostać poproszony o przedstawienie paszportu lub rachunku potwierdzającego twój adres. W niektórych przypadkach być może będziesz musiał czekać kilka tygodni na spotkanie. Sytuacja taka jest całkiem normalna w przypadku wielu osób oczekujących na spotkanie. Jest to idealna okazja dla ciebie, aby się upewnić,że masz podane wszystkie medyczne informacje.

Registering with a GP continued You may also wish to consider whether or not you require a translation service to ensure that you are more comfortable with the process. If you do, please contact the surgery giving them time to arrange for the appropriate translation facilities to be available. It may be a good idea to make a note of your GP s name, the surgery contact details and opening times, including the out of hour s service. It is also advisable to make sure you fully understand their appointment system as this can vary between surgeries. Specialists, Consultants and Hospitals Specialists/consultants are usually based within hospitals and see patients on an appointment system, during normal working hours. Access to a specialist or consultant is usually through your GP. When necessary he/she will refer you appropriately. Please note that, in some instances, waiting lists may appear a little long. This is due to the high demand for appointments, which are issued on a priority basis. You do have the option of paying to see a specialist or consultant privately; however you are advised to discuss this with your GP. Carmarthenshire NHS Trust, who manage our hospitals locally, produce a guide to their services. This includes information on car parking, the hospital shop, community clinics and more. It also includes information for those being admitted as inpatients. The booklet is sent to patients when they are given a date to go into hospital, and is also available on the ward for those admitted as emergencies. 10

Rejestracja w Przychodni continued Powinieneś przemyśleć czy potrzebujesz tłumacza, tak, aby czuć się komfortowo w trakcie spotkania. Jeśli potrzebujesz tłumacza, zgłoś ten fakt w przychodni, podając im dokładną datę i godzinę spotkania, w celu umożliwienia dostępu do tłumacza. Dobrym pomysłem jest zrobienie notatki z nazwiskiem lekarza, nazwą przychodni oraz godzinami przyjęć łącznie z usługami dostępnymi poza godzinami pracy. Ważne jest, abyś zrozumiał system działania przyjmowania pacjentów, gdyż zasady mogą być różne w każdej z przychodni. Specjaliści, Konsultanci i Szpitale Specjaliści/konsultanci przeważnie przyjmują pacjentów w szpitalach, po uprzednim zamówieniu wizyty, w trakcie normalnych godzin pracy. Dostęp do specjalisty lub konsultanta generalnie odbywa się przez twojego lekarza. Jeśli zajdzie konieczność twój lekarz skieruje cię do odpowiedniego specjalisty. Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach lista oczekujących na wizytę u specjalisty może być bardzo długa. W niektórych przypadkach wizyty wyznaczane są poza kolejnością, według potrzeb medycznych. Istnieje możliwość wizyty u specjalisty lub konsultanta prywatnie, za odpłatnością; jednak powinieneś ten fakt omówić ze swoim lekarzem. Narodowy Fundusz Zdrowia w chrabstwie Carmarthenshire, który zarządza lokalnymi szpitalami, wydał broszurę na temat dostępnych usług. Zawarte w niej są informacje na temat parkingu, sklepu w szpitalu, klinik otwartych oraz wiele innych. Zawarte są tam także informacje dla pacjentów leżących w szpitalu. Broszura wysyłana jest do pacjenta wraz z informacją o terminie wizyty w szpitalu, dostępna jest również w oddziale pogotowi. 11

Pharmacies Pharmacies can be found in locations on the high street, in supermarkets and in neighbourhood centres. Many are open long hours when other health care professionals are unavailable. Every pharmacy will have a qualified pharmacist on the premises. Like GP s, pharmacists, or chemists, are part of the national health service (NHS) and are the experts in medicine. They are available throughout the day, without appointment, to give advice to members of the public. Some of the essential services the pharmacy will provide include: Dispensing (making up) your medication and disposing of unwanted medicines. Advice on self care to help you look after yourself and your family: The pharmacy will advise you on treating minor conditions, such as coughs or colds, as well as long term conditions, such as arthritis or diabetes. This support may include medications you can buy over the counter without a prescription. Promoting a healthy lifestyle: This could be advice on healthy eating, exercise and stopping smoking. The pharmacy will also take part in local health campaigns on specific topics such as taking care in the sun, and understanding the risks of diseases like diabetes. Signposting to other services: The pharmacy can provide contact details for other services including dentists, chiropodists and voluntary organisations such as self help groups. 12

Apteki Apteki można znaleźć usytuowane przy głównych ulicach, w supermarketach oraz w osiedlowych sklepach. Wiele aptek otwartych jest do późnych godzin podczas gdy inna pomoc lekarska jest już niedostępna. Każda apteka zatrudnia wykwalifikowanego farmaceutę. Podobnie jak lekarze, farmaceuci są częścią Narodowego Funduszu Zdrowia (NHS) i są ekspertami w dziedzinie medycyny. Farmaceuci dostępni są w ciągu dnia bez potrzeby wcześniejszego umawiania, aby służyć radą dla klientów. Apteki prowadzą niektóre niezbędne usługi, w tym: Przygotowywanie recept i pomoc w pozbywaniu się przeterminowanych leków. Porady odnośnie dbania o siebie oraz opieki nad rodziną: Apteka udzieli porady w zakresie lekkich zachorowań typu kaszel lub grypa, jak też poważniejszych takich jak artretyzm czy cukrzyca. Porady dotyczyć także mogą leków, które możesz kupić na miejscu bez recepty. Promowanie zdrowego trybu życia: Mogą to być porady na temat zdrowego odżywiania, ćwiczeń oraz rzuceniu palenia. Apteki biorą także udział w lokalnych kampaniach zdrowia na poszczególne tematy, takie jak rozsądne korzystanie ze słońca oraz rozumienie zagrożeń różnych chorób np cukrzycy. Kierowanie do innych usług: Apteka może udostępnić dane kontaktowe do innych dostępnych usług takich jak dentysta, pedikiurzysta oraz ochotnicze organizacje np grupy wsparcia. 13

Pharmacies continued Always tell your pharmacist if you have any concerns or problems with your medication. He/she will advise you if you need to see a GP and can offer support in other ways. For example, if you have arthritis they can provide ordinary screw cap bottles, or if you have a problem with your eyesight they can label you medicines in large type. Remember: The pharmacy is the first place to visit if you have a minor ailment. NHS prescriptions from your GP will be dispensed FREE of charge. 14

Apteki continued Zawsze powiedz farmaceucie o swoich obawach lub problemach z lekami. On powie ci czy konieczna jest wizyta u lekarza lub zaoferuje inną pomoc. Na przykład jeśli chorujesz na artretyzm mogą ci udostępnić butelki zakręcane, jeśli masz problemy ze wzrokiem udostępnią ci naklejki z dużym drukiem. Pamiętaj: apteka jest pierwszym miejscem, które powinieneś odwiedzić jeśli masz lekkie dolegliwości. 15

Maternity Services Antenatal Care In the first instance it is important to visit your GP who can confirm that you are pregnant. You must give him/her your current contact telephone number in order that a midwife can arrange to see you. Approximately 10 weeks Midwife visits at home to: discuss medical, obstetric and family history, deliver a booklet giving details of antenatal screening tests, decide the type of antenatal care you require, for example will it be led by a midwife or a consultant. If your antenatal care is to be led by a consultant you will be sent an appointment to attend the clinic at a hospital. 10 14 weeks You will be offered your first scan: It is highly recommended that you keep this appointment. All scans are carried out at a hospital. If you can not do so yourself, you must be accompanied by someone who is English speaking. 15 18 weeks General health check of mother and baby: Your baby s heartbeat is monitored. You will be offered a blood test that will show what chance you have of having a baby with Down s Syndrome (please refer to the antenatal screening tests booklet). 16

Opieka prenatalna Usługi Położnicze Po pierwsze bardzo ważna jest wizyta u twojego lekarza, który potwierdzi ciążę. Musisz podać lekarzowi twój obecny numer telefonu, aby położna mogła umówić się z tobą na spotkanie. Około 10 tygodnia Położna odwiedzi cię w domu w celu: omówienia twojej i twojej rodziny historii medycznej, dostarczenia broszury informującej o szczegółach badań prenatalnych, podjęcia decycji odnośnie opieki prenatalnej jakiej potrzebujesz, na przykład czy opiekę nad tobą sprawować będzie położna czy konsultant. Jeśli opiekę nad tobą będzie sprawował konsultant, zostaniesz umówiona na spotkanie w klinice w szpitalu. 10-14 tydzień Przeprowadzone zostanie pierwsze badanie USG: Ważne jest, abyś stawiła się na to badanie. Wszystkie badania USG przeprowadzane są w szpitalu. Jeśli nie mówisz po angielsku, musisz zapewnić sobie obecność osoby mówiącej po angielsku. 15-18 tydzień Ogólne sprawdzenie stanu zdrowia matki i dziecka: Monitorowanie pulsu dziecka. Dostaniesz skierowanie na badanie krwi w celu określenia czy istnieje niebezpieczeństwo urodzenia dziecka z zespołem Down a (możesz dowiedzieć sie więcej z broszury na temat badań prenatalnych). 17

Maternity Services continued 20 weeks You will be offered a detailed scan: It is highly recommended that you keep this appointment. 22-24 weeks You will now be seen by the midwife at regular intervals, as required. Speak to her if you are unsure about anything. Please note you will be given your own antenatal care records. Make sure that you take them with you to all your appointments, and when you go into labour. It is also important that you attend all appointments arranged for you. If you are unable to attend for any reason you must rearrange a time to be seen by contacting your midwife between 9.00am and 5.00pm Monday to Friday. If you do not speak English well, it would benefit you to arrange an English speaking relative or friend to be with you. During these appointments questions of a confidential nature will be asked and you must agree that who ever is in attendance with you has your permission to hear your responses. Labour It is advisable to arrange a pre-labour visit to the hospital. Speak to your midwife for more details. Information about the signs and symptoms of labour are given at the back of your antenatal care records. Please follow this advice. Have your bags packed with everything you are likely to need for yourself and your baby. Make sure you know the route to the hospital and, if possible, have arranged for someone to drive you there. Phone the hospital to let them know you are coming in. Remember to take your antenatal care records. 18

20 tydzień Przeprowadzone zostanie szczegółowe badanie USG: koniecznie powinnaś stawić się na to badanie. 22-24 tydzień Usługi Położnicze continued Od tej chwili położna będzie odwiedzała cię regularnie. Rozmawiaj z nią o wszelkich twoich niepewnościach. Pamiętaj otrzymasz wszystkie dane na temat przeprowadzonych badań prenatalnych. Ważne jest, abyś miała je przy sobie podczas każdej wizyty lekarskiej oraz gdy nadejdzie czas porodu. Ważne jest także, abys uczeszczała na wszystkie wyznaczone spotkania, jeśli z jakiegokolwiek powodu nie możesz uczestniczyć w spotkaniu musisz przełożyć spotkanie kontaktując się ze swoją położną pomiędzy 9:00 a 17:00 od poniedziałku do piatku. Jeśli nie mówisz dobrze po angielsku, dobrze byłoby, abyś zorganizowała kogoś mówiącego po angielsku. Podczas spotkań zadawane pytania mogą mieć charakter osobisty więc dobrze byłoby, aby osoba, która będzie dla ciebie tłumaczyła, była osoba spokrewniona lub przyjaciółką. Musisz bowiem wyrazić zgodę, aby ta osoba słyszała wszystkie odpowiedzi. Poród Rozsądne byłoby zaaranżowanie wizyty w szpitalu przed terminem porodu. Zapytaj położnej o więcej szczegółów. Informacje na temat objawów porodu podane są na odwrocie dokumentów dotyczących badań prenatalnych. Korzystaj ze wszystkich wskazówek. Dopilnuj, abyś miała spakowane torby z rzeczami dla siebie i dziecka. Upewnij się, że znasz drogę do szpitala i jeśli to możliwe zapewnij kogoś kto cię tam zawiezie. Zadzwoń do szpitala i poinformuj, że jedziesz. Pamiętaj o zabraniu dokumentów dotyczących opieki prenatalnej. 19

Maternity Services continued Postnatal care You can expect to be in hospital for 2-3 days depending upon your delivery. You will be given help and advice on caring for your baby, for example about breast feeding. Please ensure that the midwife has your home address so that she can visit you the day after you leave hospital. She may then visit you, at her discretion, for up to 28 days. Between the 10th and the 14th day of your baby s birth he/she will be weighed for the first time. This is usually done by the Health Visitor. It is normal for her to be involved in your child s development from birth until school age. She may, at intervals, assess your child s progress and discuss such issues as immunisations. Family Planning and Contraception 20 Please discuss this with your GP at your next appointment. Alternatively you may contact one of the following sexual health clinics for free and confidential information and/or an appointment: Pond Street Clinic, Carmarthen: 01267 227475 Madog Suite, West Wales General hospital, Carmarthen: 01267 227831 The Elizabeth Williams Clinic, Llanelli: 01554 784701 Ammanford Clinic: 01269 592498

Opieka poporodowa Spodziewaj się, że twój pobyt w szpitalu potrwa 2-3 dni w zależności od twojego porodu. Uzyskasz pomoc i poradę na temat opieki nad dzieckiem, np jak karmić piersią. Upewnij się, że połozna posiada twój adres domowy, tak, aby mogła złożyć ci wizytę następnego dnia po wyjściu ze szpitala. Następnie może cię ona odwiedzać, według jej uznania w ciągu 28dni. Pomiędzy 10tym a 14tym dniem po urodzeniu, dziecko zostanie zważone. Usługi Położnicze continued Przeważnie dokonuje tego Pilęgniarka Środowiskowa. Będzie ona śledziła rozwój dziecka od urodzenia do wieku szkolnego. W między czasie będzie ona dokonywała analizy postępów w rozwoju twojego dziecka, chorób i szczepień. Planowanie rodziny i antykoncepcja Proszę omówić te sprawy ze swoim lekarzem na następnym spotkaniu. Alternatively you may contact one of the following sexual health clinics for free and confidential information and/or an appointment: Pond Street Clinic, Carmarthen: 01267 227475 Madog Suite, West Wales General hospital, Carmarthen: 01267 227831 The Elizabeth Williams Clinic, Llanelli: 01554 784701 Ammanford Clinic: 01269 592498 21

Dental Services Across the country there is a shortage of dental practitioners providing free treatment as part of the national health service. You may wish to register with a private dentist, although this can be very expensive. Alternatively, if you wish to be added to a waiting list for a NHS dental practice, please contact the Local Health Board by post to: Dental Access, Carmarthenshire LHB Unit 5, Parc Dafen Heol Cropin LLANELLI SA14 8QW or by email to dental@carmarthenlhb.wales.nhs.uk You will need to provide your full name, address, date of birth and contact number. Please note Any correspondence may be in your preferred language. The LHB will translate their response to you. Emergency dental treatment If you are not registered with a dental practice but require emergency or urgent treatment please contact NHS Direct on 0845 6010 128. They will assess you and, if appropriate, may refer you to the dental service clerk at the LHB. You will then be advised of the time and location of your emergency appointment. Do not go directly to the hospital accident and emergency department. 22

Usługi Dentystyczne W całym kraju jest mała ilość dentystów świadczących bezpłatne usługi w ramach narodowego funduszu zdrowia. Możesz zarejestrować się prywatnie u dentysty, aczkolwiek jest to kosztowne. Jeśli chciałbyś zostać wpisany na listę osób oczekujących na wizytę u dentysty w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, skontaktuj się z Lokalnym Centrum Zdrowia listownie na adres: Dental Access, Carmarthenshire LHB Unit 5, Parc Dafen Heol Cropin LLANELLI SA14 8QW lub na email dental@carmarthenlhb.wales.nhs.uk Będziesz musiał podać imię i nazwisko, adres, datę urodzenia i numer telefonu. Ważne Wszelka korespondencja może być w języku polskim. LHB przetłumaczy odpowiedź do ciebie. Nagłe wypadki dentystyczne Jeśli nie jesteś zarejestrowany u dentysty, a potrzebujesz nagłej pomocy dentystycznej zadzwoń do NHS Direct pod nr tel 0845 6010 128. Pod tym nr tel ocenią twój stan i jeśli będzie to konieczne skontaktują cię z pracownikiem LHB. Następnie otrzymasz informacje na temat godziny, terminu oraz miejsca wizyty. Nie zgłaszaj się do szpitala lub na pogotowie. 23

Other Services and Useful Contacts Carmarthenshire Association of Voluntary Services: 01267 236367 Carmarthenshire County Council Social Services: 01267 234567 Citizens Advice Bureau: 01554 759626 (Llanelli area), 01267 xxxxxx (Carmarthen area), 01269 xxxxxx (Ammanford area) Local Health Board: 01267 744400 Provide a directory of local services including GP s, dentists and pharmacies. NHS Direct: 0845 46 47 An information helpline offering general advice when you are unwell. They can also give the contacts details of local GP s should you not be familiar with the area. Polish/Welsh Mutual Society: 01554 770867 Inne Usługi i Przydatne Kontakty Carmarthenshire Association of Voluntary Services: 01267 236367 Carmarthenshire County Council Usługi Socjalne: telefon 01267 234567 Biuro Obywatelskie (Citizens Advice Bureau): telefon 01554 759626 (rejon Llanelli), 01267 xxxxxx (rejon Carmarthen), 01269 xxxxxx (rejon Ammanford) Lokalne Biuro Zdrowia (LHB): telefon 01267 744400 Udostępniaja informacje na temat lokalnych usług, takich jak lekarze ogólni, dentyści i apteki. Narodowy Fundusz Zdrowia (NHS Direct): telefon 0845 46 47 Infolinia udzielająca porady telefonicznej gdy poczujesz się źle. Udzielają również informacji na temat możliwości kontaktu z lekarzami ogólnymi w nieznanym ci rejonie. Polish/Welsh Mutual Society: 01554 770867 24