Udział MSP w zamówieniach publicznych Dąbrowa Górnicza, dn. 19 listopada 2009 r. Magdalena Olejarz Urząd Zamówień Publicznych
Regulacje prawne ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.) akty wykonawcze, m.in.: rozporządzenie ws. wartości progowych rozporządzenie ws. dokumentów
Nowelizacje w 2009 r. I. Ustawa z dnia 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych tzw. mała nowelizacja II. III. Ustawa o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 23 października 2009 r.- tzw. duŝa nowelizacja Zmiany aktów wykonawczych do nowelizacji
Bariery Bariery w dostępie do zamówień publicznych najczęściej wskazywane przez przedsiębiorców: wielkość zamówienia przekraczająca moŝliwości wykonawców zbyt wysokie wymagania stawiane wykonawcom zbyt krótki czas na przygotowanie ofert
Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych MoŜliwość dzielenia zamówienia na części Podwykonawstwo: wykonawca moŝe powierzyć wykonanie zamówienia podwykonawcom, z wyjątkiem przypadku, gdy ze względu na specyfikę przedmiotu zamówienia zamawiający zastrzeŝe w siwz, Ŝe część lub całość zamówienia nie moŝe być powierzona podwykonawcom (art. 36 ust. 5) Wykonawca wskazuje w ofercie części zamówienia, które zamierza powierzyć podwykonawcom.
Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Konsorcja: wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia (art. 23) grupa wykonawców moŝe polegać na zdolności poszczególnych członków grupy lub innych podmiotów
Warunki udziału w postępowaniu Warunki udziału w postępowaniu (art. 22 ust. 1 - mała nowelizacja): - doświadczenie i wiedza, - posiadanie uprawnień do wykonywania określonej działalności lub czynności, ci, - dysponowanie odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonywania zamówienia, - znajdowanie się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej i finansowej
Warunki udziału w postępowaniu Uprawnienie wykonawcy do potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu poprzez wykorzystanie wiedzy i doświadczenia, potencjału technicznego, osób zdolnych do wykonania zamówienia oraz zdolności finansowych innych podmiotów, niezaleŝnie od charakteru prawnego łączących go z nim stosunków, Obowiązek wykazania w takim przypadku, Ŝe wykonawca będzie dysponował wymaganymi moŝliwościami, w szczególności przedstawiając w tym celu zobowiązanie podmiotów trzecich (art. 26 b mała nowelizacja )
Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Warunki udziału w postępowaniu Opis sposobu dokonywania oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia i proporcjonalny do przedmiotu zamówienia oraz zamieszczony w ogłoszeniu albo w zaproszeniu do negocjacji w przypadku trybów niewymagających publikacji ogłoszenia (art. 22 ust. 3 i 4 mała nowelizacja) Art. 25 ustawy PZP zamawiający moŝe Ŝądać od wykonawcy wyłącznie oświadczeń lub dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia postępowania
Warunki udziału w postępowaniu Doprecyzowanie przepisów dotyczących wskazania momentu, w którym wykonawca potwierdza spełnianie warunków udziału w postępowaniu (art. 26 ust. 2a), oraz uelastycznienie sposobu potwierdzania spełniania tych warunków (art. 26 ust. 2b i 2c). - mała nowelizacja Zobowiązanie wykonawcy, na Ŝądanie zamawiającego i w zakresie przez niego wskazanym, do wykazania, odpowiednio na dzień składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo ofert, spełniania: warunków udziału w postępowaniu, o których mowa w art. 22 ust. 1, i braku podstaw do wykluczenia z powodu niespełnienia warunków, o których mowa w art. 24 ust. 1. UmoŜliwienie wykonawcy, jeŝeli z uzasadnionej przyczyny nie moŝe on przedstawić dokumentów wymaganych przez zamawiającego, alternatywnego potwierdzenia znajdowania się w odpowiedniej sytuacji ekonomicznej lub finansowej poprzez przedstawienie innych dokumentów, które w wystarczający sposób potwierdzają spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku.
Regulacje ułatwiające udział MSP w zamówieniach publicznych Warunki udziału w postępowaniu: MoŜliwość uzupełniania dokumentów Zobowiązanie zamawiającego do wezwania wykonawcy do złoŝenia wyjaśnień dotyczących oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz dokumentów potwierdzających spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty wymagań określonych w siwz (art. 26 ust 3 i 4)
Wyjaśnienia treści siwz Doprecyzowanie zasad wyjaśniania przez wykonawców treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz udzielania takich wyjaśnień przez zamawiających (art. 38 ust. 1 mała nowelizacja) Wniosek o wyjaśnienie treści siwz musi wpłynąć do zamawiającego nie później niŝ do końca dnia, w którym upływa połowa wyznaczonego terminu składania ofert. JeŜeli wniosek o wyjaśnienie siwz wpłynął po terminie zamawiający moŝe udzielić wyjaśnień ale nie ma takiego obowiązku. Zobowiązanie zamawiającego do niezwłocznego udzielania wyjaśnień: - nie później niŝ na 6, 4 albo na dwa dni przed upływem terminu składania ofert, - o ile wniosek wpłynął do zamawiającego nie później niŝ w dniu, w którym upływa połowa terminu składania ofert. PrzedłuŜenie terminu składania ofert nie wpływa na przedłuŝenie terminu do zadawania pytań.
Zaliczki Jednoznaczne uprawnienie zamawiających do udzielania zaliczek na poczet wynagrodzenia wykonawcy zamówienia publicznego (art. 151a mała nowelizacja): MoŜliwość udzielenia zaliczek na poczet wykonania umowy musi być przewidziana w ogłoszeniu o zamówieniu lub siwz. Zaliczki mogą być udzielane w odniesieniu do zamówień finansowanych z udziałem: a) Środków pochodzących z budŝetu Unii Europejskiej, b) Niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA); c) Niepodlegających zwrotowi środków innych niŝ wymienione w lit. a i b pochodzących ze źródeł zagranicznych. Zaliczki mogą być udzielane jeŝeli przedmiotem zamówienia są roboty budowlane. Ograniczenie wymienione w tiret 2 i 3, dotyczące udzielania zaliczek nie dotyczy jednostek samorządu terytorialnego oraz ich związków oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, dla których organem załoŝycielskim lub nadzorującym jest jednostka samorządu terytorialnego.
Zmiany w zakresie środków ochrony prawnej Nowe uregulowania dotyczące środków ochrony prawnej duŝa nowelizacja Uregulowania związane z koniecznością Uregulowania zwi zane z konieczno ci wdroŝenia do prawa krajowego tzw. dyrektywy odwoławczej
Ogłoszenie ex-ante W trybie negocjacji bez ogłoszenia oraz z wolnej ręki zamawiający moŝe opublikować ogłoszenie o dobrowolnej przejrzystości ex ante Opublikowanie takiego ogłoszenia pozwala wykonawcom uzyskać informacje o zamówieniach udzielanych w trybach, gdzie nie ma obowiązkowego ogłoszenia, co umoŝliwia ewentualne zakwestionowanie wyboru trybu; Zamieszczenie takiego ogłoszenia chroni zamawiającego przed zawarciem umowy podlegającej uniewaŝnieniu
Standstill - zawieszenie moŝliwości zawarcia umowy Terminy dotyczące zawarcia umowy Po upływie 10 dni od dnia przesłania informacji o wyborze oferty najkorzystniejszej jeśli zawiadomienie zostało wysłane faksem lub drogą elektroniczną (15 dni gdy w inny sposób) w przypadku zamówień których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne, 5 lub 10 dni w przypadku tzw. zamówień podprogowych, Naruszenie standstill daje uprawnienie KIO do nałoŝenia na zamawiającego kary finansowej w wysokości do 5% wartości wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w zawartej umowie. 16
Wyjątki od standstill Zamawiający moŝe zawrzeć umowę w sprawie zamówienia publicznego przed upływem ustawowych terminów, jeŝeli (art. 94 ust. 2): 1. w postępowaniu o udzielenie zamówienia: a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego złoŝono tylko jedną ofertę, b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem i dialogu konkurencyjnego złoŝono tylko jedną ofertę oraz w przypadku wykluczenia wykonawcy upłynął termin do wniesienia odwołania na tę czynność lub w następstwie jego wniesienia Izba ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze; 2. umowa dotyczy zamówienia udzielanego w trybie negocjacji bez ogłoszenia, w ramach dynamicznego systemu zakupów albo na podstawie umowy ramowej; 17
Wyjątki od standstill 3. w postępowaniu o udzielenie zamówienia o wartości mniejszej niŝ tzw. progi unijne nie odrzucono Ŝadnej oferty oraz: a) w przypadku trybu przetargu nieograniczonego albo zapytania o cenę nie wykluczono Ŝadnego wykonawcy, b) w przypadku trybu przetargu ograniczonego, negocjacji z ogłoszeniem, dialogu konkurencyjnego i licytacji elektronicznej upłynął termin do wniesienia odwołania na czynność wykluczenia wykonawcy lub w następstwie jego wniesienia KIO ogłosiła wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze; 4. postępowanie jest prowadzone w trybie licytacji elektronicznej, z wyjątkiem przypadku wykluczenia wykonawcy, wobec którego nie upłynął jeszcze termin do wniesienia odwołania lub w następstwie jego wniesienia KIO nie ogłosiła jeszcze wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. 5. JeŜeli wykonawca, którego oferta została wybrana, uchyla się od zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego lub nie wnosi wymaganego zabezpieczenia naleŝytego wykonania umowy, zamawiający moŝe wybrać ofertę najkorzystniejszą spośród pozostałych ofert bez przeprowadzania ich ponownego badania i oceny, chyba Ŝe zachodzą przesłanki uniewaŝnienia postępowania. 18
Terminy na wniesienie odwołania 10 dni od dnia przesłania informacji przez zamawiającego stanowiącej podstawę do wniesienia odwołania, jeŝeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 15 dni, jeŝeli w inny sposób - w przypadku zamówień o wartości równej lub przekraczającej tzw. progi unijne. 5 dni jeŝeli informacja przesłana faksem lub drogą elektroniczną oraz 10 dni, jeŝeli w inny sposób - zamówienia poniŝej tzw. progów unijnych. Odwołanie wobec treści ogłoszenia o zamówieniu 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub zamieszczenia specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeŝeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza tzw. progi unijne) 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej (jeŝeli wartość zamówienia jest mniejsza niŝ tzw. progi unijne) 19
Terminy na wniesienie odwołania Odwołanie wobec innych czynności W terminie 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu naleŝytej staranności moŝna było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania - w przypadku zamówień, których wartość jest równa lub przekracza tzw. progi unijne, W terminie 5 dni od dnia, w którym powzięto lub przy zachowaniu naleŝytej staranności moŝna było powziąć wiadomość o okolicznościach stanowiących podstawę wniesienia odwołania w przypadku zamówień, których wartość jest mniejsza niŝ tzw. progi unijne. Odwołanie w sytuacji kiedy zamawiający nie opublikował ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy lub mimo takiego obowiązku nie przesłał wykonawcy zawiadomienia o wyborze oferty najkorzystniejszej lub nie zaprosił wykonawcy do złoŝenia oferty w ramach dynamicznego systemu zakupów lub umowy ramowej, wnosi się nie później niŝ w terminie: 15 dni od dnia zamieszczenia w BZP albo 30 dni od dnia publikacji w Dz.U. U.E. ogłoszenia o udzieleniu zamówienia (w negocjacjach bez ogłoszenia, zamówieniu z wolnej ręki albo zapytaniu o cenę ogłoszenia o udzieleniu zamówienia z uzasadnieniem), 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, jeŝeli zamawiający nie opublikował ogłoszenia o udzieleniu zamówienia lub opublikował je bez uzasadnienia (w trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki) w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, 1 miesiąca od dnia zawarcia umowy, jeŝeli zamawiający nie zamieścił ogłoszenia o udzieleniu zamówienia albo zamieścił je bez uzasadnienia (trybie negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki albo zapytania o cenę) w Biuletynie Zamówień Publicznych 20
Skutki wniesienia odwołania Zakaz zawarcia umowy do czasu ogłoszenia przez KIO wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie odwoławcze. Zakaz ten moŝe być chylony przez KIO w przypadku, gdy nie zawarcie umowy mogłoby spowodować negatywne skutki dla interesu publicznego przewyŝszające korzyści związane z ochroną wszystkich interesów, w odniesieniu do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wyniku czynności podjętych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. 21
Rozstrzygnięcie odwołania KIO uwzględniając odwołanie moŝe: nakazać wykonanie lub powtórzenie czynności zamawiającego lub nakazać uniewaŝnienie czynności zamawiającego - jeŝeli umowa w sprawie zamówienia publicznego nie została zawarta jeŝeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta oraz zachodzi jedna z okoliczności ci wskazanych w art. 146 ust. 1: a) uniewaŝnić umowę; b) uniewaŝnić umowę w zakresie zobowiązań niewykonanych i nałoŝyć karę finansową w uzasadnionych przypadkach, w szczególności gdy nie jest moŝliwy zwrot świadczeń spełnionych na podstawie umowy podlegającej uniewaŝnieniu; c) nałoŝyć karę finansową albo orzec o skróceniu okresu obowiązywania umowy w przypadku stwierdzenia, Ŝe utrzymanie umowy w mocy leŝy w waŝnym interesie publicznym; stwierdzić naruszenie przepisów ustawy - jeŝeli umowa w sprawie zamówienia publicznego została zawarta w okolicznościach dopuszczonych w ustawie. 22
UniewaŜnienie umowy Umowa podlega uniewaŝnieniu, jeŝeli zamawiający: z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub zamówienia z wolnej ręki; nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich; zawarł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeŝeli uniemoŝliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy; uniemoŝliwił składanie ofert orientacyjnych wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie zakupów lub uniemoŝliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie zakupów złoŝenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w ramach tego systemu; udzielił zamówienia na podstawie umowy ramowej przed upływem terminu określonego w art. 94 ust. 1, jeŝeli nastąpiło naruszenie art. 101 ust. 1 pkt 2; z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę. 23
Wyjątki od uniewaŝnienia umowy Zamawiający miał uzasadnione podstawy, aby sądzić, Ŝe działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta odpowiednio po upływie 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia o zamiarze zawarcia umowy w Biuletynie Zamówień Publicznych albo po upływie 10 dni od dnia publikacji takiego ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej W dynamicznym systemie zakupów albo umowie ramowej zamawiający miał uzasadnione podstawy sądzić, Ŝe działa zgodnie z ustawą, a umowa została zawarta po upływie terminu określonego w art. 94 ust. 1 W uzasadnionych przypadkach KIO uprawnione jest do uniewaŝnienia umowy jedynie w zakresie świadczeń jeszcze nie wykonanych, moŝe teŝ nałoŝyć karę finansową Jeśli przemawia za tym waŝny interes publiczny 24
Kary finansowe Kary finansowe mają stanowić alternatywę wobec uniewaŝnienia umowy Wysokość kar finansowych do 10 % wynagrodzenia wykonawcy przewidzianego w umowie. 25
Dziękuję za uwagę!