FAQ NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA PUBLICZNE KONSULTACJE KODEKSU SIECI W ZAKRESIE ALOKACJI ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI Konstancin-Jeziorna, 4 kwietnia 2012 r.
NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA DOTYCZĄCE KODEKSU SIECI W ZAKRESIE ALOKACJI ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI 1. Jaki jest cel niniejszego dokumentu? Dokument ma na celu omówienie przestawionego przez ENTSO-E do publicznej konsultacji Kodeksu Sieci w zakresie Alokacji Zdolności Przesyłowych i Zarządzania Ograniczeniami, zwanego dalej Kodeksem CACM (Network Code on Capacity Allocation and Congestion Management CACM Network Code). Niniejszy dokument został przygotowany w formie FAQ, czyli przedstawia odpowiedzi na najważniejsze pytania pojawiające się na kolejnych etapach procesu opracowywania Kodeksu CACM. Pytania i odpowiedzi zostały uporządkowane zgodnie ze strukturą Kodeksu. Informacje zawarte w niniejszym opracowaniu zostały przygotowane zgodnie z najlepszą wiedzą. Jednakże, w wyniku procesu publicznej konsultacji obecna wersja Kodeksu CACM może ulec zmianie, a co za tym idzie niektóre zapisy niniejszego dokumentu mogą stać się bezprzedmiotowe. 2. Czym jest Kodeks CACM? Kodeks CACM to zbiór przepisów regulujących organizację europejskiego rynku energii w zakresie alokacji zdolności przesyłowych, Rynku Dnia Następnego oraz Rynku Dnia Bieżącego. Z prawnego punktu widzenia Kodeks CACM jest odpowiednikiem Rozporządzenia, a więc będzie prawnie wiążący po publikacji przez Komisję Europejską. 3. Kogo będą obowiązywać przepisy Kodeksu CACM? Po przejściu przez proces komitologii (akceptacja Kodeksu przez komitet ekspertów z krajów członkowskich UE), Kodeks CACM uzyska status Rozporządzenia, a tym samym będzie obowiązywać wprost wszystkich uczestników rynku. 4. Jakie obszary mają być uregulowane przez Kodeks CACM? Kodeks Sieciowy CACM zakłada skoordynowane wyznaczanie zdolności przesyłowych. Koordynacja powinna się odbywać co najmniej na poziomie regionalnym, a docelowo wspólnie dla całej Europy. Preferowaną docelową metodą wyznaczania zdolności przesyłowej jest metoda Flow Based, stosowana w powiązaniu z alokacją zdolności przesyłowych w oparciu o market coupling (Flow-Based Market Coupling). W okresie przejściowym dopuszczalne jest stosowanie metody NTC oraz alokacji zdolności przesyłowych poprzez aukcje typu explicit. Kodeks CACM określa procedurę definiowania obszarów rynkowych oraz kryteria ich oceny uwzględniające wpływ sposobu definiowania
stref na efektywność rynku oraz bezpieczeństwo sytemu, w tym stopień oddziaływania wewnętrznych transakcji na pozostałe strefy rynkowe. Rynek Dnia Następnego (Day Ahead) ma zostać zbudowany w oparciu o algorytm: Single Price Coupling (inaczej, market coupling), który będzie jednocześnie wyznaczał ceny oraz wolumeny wymiany transgranicznej dla wszystkich obszarów rynkowych z uwzględnieniem zdolności przesyłowych pomiędzy nimi. Identyfikacja przyjętych ofert w algorytmie będzie ukierunkowana na maksymalizację nadwyżki rynkowej. Rynek Dnia Bieżącego (Intraday) ma zostać oparty o mechanizm handlu ciągłego (continuous implicit trade), w ramach którego na bieżąco będzie następować łączenie pojawiających się ofert kupna i sprzedaży przy uwzględnieniu możliwości przesyłu energii między obszarami rynkowymi. Po zawarciu transakcji będzie następować aktualizacja dostępnych zdolności przesyłowych. Zdolności przesyłowe na rynku dnia bieżącego mają być przydzielane bezpłatnie o ile nie będą występować istotne ograniczenia w ich dostępności. Docelowy mechanizm rynku dnia następnego ma mieć zasięg pan-europejski, i bazować na mechanizmie ELBAS, stosowanym na rynku skandynawskim, wzbogaconym o wycenę zdolności przesyłowych w przypadku pojawienia się nadwyżki popytu na zdolności przesyłowe nad podażą (obecnie ELBAS nie ma takiej funkcji). Kodeks CACM reguluje również kwestię gwarancji wyznaczonych zdolności przesyłowych pomiędzy obszarami rynkowymi (tzw. capacity firmness). Zgodnie z zapisami Kodeksu zdolności przesyłowe na rynku dnia następnego muszą być gwarantowane przez operatora najpóźniej na ½ godziny przed zamknięciem okresu zbierania ofert, zaś na rynku dnia bieżącego - po zawarciu transakcji. W przypadku działania siły wyższej zagwarantowana przepustowość może zostać ograniczona przy pełnej rekompensacie kosztów. 5. Czy europejski rynek energii zostanie wdrożony do końca 2014? Kodeks CACMto jeden z wielu kroków niezbędnych dla utworzenia jednolitego rynku energii elektrycznej. Należy tu wymienić m.in.: prace projektowe na szczeblu regionalnym, prace nad poprawą transparentności, optymalizacje procesów planowania czy rozbudowę infrastruktury w celu zmniejszenia ograniczeń sieciowych. Zgodnie z obecnym projektem Kodeksu, stanie się ona prawnie wiążący z dniem 1 września 2014 r. Warunkiem jest pozytywna opinia Agencji ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) i akceptacja Komisji Europejskiej, a czas publikacji przez Komisję Europejską zależy od uwag zgłaszanych w trakcie procedury komitologii. 6. Dlaczego ENTSO-E opracowuje Kodeks? Rola ENTSO-E w procesie tworzenie Kodeksu Sieciowego została określona zgodnie z Rozporządzeniem 714/2009 (trzeci pakiet energetyczny). Na ENTSO-E nałożono obowiązek opracowania Kodeksu spójnego z Wytycznymi Ramowymi przygotowanymi przez Europejskiego Regulatora (ACER). 7. Dlaczego zdecydowano się na ten poziom szczegółowości? Opracowany przez ENTSO-E i przedstawiony do publicznych konsultacji Kodeks CACM powinien być na tyle elastyczny, aby umożliwić wprowadzanie drobnych zmian w organizacji
rynku bez potrzeby każdorazowego przechodzenia przez długotrwały proces komitologii. Jednocześnie, zapisy Kodeksu powinny być na tyle jednoznaczne aby umożliwić niezbędną harmonizację. Poziom szczegółowości Kodeksu CACM wynika z powyższych uwarunkowań. 8. W jaki sposób można zgłaszać uwagi do Kodeksu? Uwagi do Kodeksu należy zgłaszać do ENTSO-E poprzez dedykowaną stronę internetową www.entsoe.eu/consultations/, zawierającej także szczegółowy opis procedury zgłaszania uwag. W przypadku zgłoszeń inną drogą aniżeli wskazany interfejs internetowy, uwagi oraz komentarze nie zostaną uznane jako formalnie zgłoszone. Termin zgłaszania uwag przez zainteresowane strony mija z dniem 23 maja br. 9. W jaki sposób będą rozpatrywane zgłaszane uwagi? Wszystkie zgłoszone do ENTSO-E uwagi będą rozpatrywane przez zespoły robocze ENTSO-E opracowujące Kodeks. Niezbędne zmiany zostaną wprowadzone do ostatecznej wersji Kodeksu. Wszystkie zmiany zostaną objaśnione i uzasadnione. 10. W jaki sposób podmioty sektora były zaangażowane w proces tworzenia Kodeksu CACM? ENTSO-E stworzyło grupę konsultacyjną złożoną z europejskich organizacji branżowych (Europex, EFET, EWEA, Eurelectric, CEFIC, IFIEC, ACER, Komisja Europejska). Liczne spotkania grupy w trakcie tworzenia Kodeksu były źródłem wielu cennych wskazówek. 11. Jakie są kolejne kroki w procesie tworzenia Kodeksu CACM? Do dnia 23 maja br. będzie prowadzony przez ENTSO-E proces publicznej konsultacji. Po zebraniu uwag, ENTSO-E opracuje zaktualizowaną wersję Kodeksu i przedłoży go do akceptacji przez ACER do 30 września 2012 r. Następnie ACER zaopiniuje Kodeks oraz, zakładając, że będzie to opinia pozytywna, przekaże dokument do Komisji Europejskiej (KE). KE dokona weryfikacji Kodeksu celem sprawdzenia czy przyczynia się on do osiągnięcia celu nadrzędnego, tj. stworzenia dobrze funkcjonującego rynku energii elektrycznej w Europie, a następnie przekaże go do procedury komitologii. WYZNACZANIE ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH / CAPACITY CALCULATION 12. Jak można zmienić metodę wyznaczania zdolności przesyłowych? Obecnie Operatorzy wyznaczają zdolności przesyłowe za pomocą metody NTC. Przez ostatnie lata opracowywano metodę Flow-Based Allocation (FBA) i przewiduje się, że w przyszłości zastąpi ona obecnie stosowaną metodę NTC. Kodeks CACM zawiera propozycję kryteriów, które powinny być spełnione przed wdrożeniem metody FBA.
Podstawowy warunek do poprawa warunków bezpieczeństwa pracy systemu oraz zwiększenie efektywności procesu alokacji w stosunku do obecnie stosowanej metody NTC. Metoda FBA będzie wdrażana stopniowo, przez regiony które spełnią wyznaczone kryteria. W pierwszej kolejności metodą FBA zostaną objęte regiony Europy Kontynentalnej, na obszarach których występują znaczące powiązania pomiędzy wymianą energii na poszczególnych granicach. W regionach gdzie te powiązania są bardzo słabe lub nie występują, metodologia FBA nie oferuje wartości dodanej i najprawdopodobniej nie zostanie zaimplementowana. 13. Dlaczego wyznaczanie zdolności przesyłowych ma się odbywać na poziomie regionalnym? Wyznaczanie zdolności przesyłowych powinno odbywać się przynajmniej na poziomie regionalnym. Wynika to przede wszystkim z silnych współzależności wymiany transgranicznej w wielooczkowej sieci Europy Kontynentalnej. W przypadku stosowania metodologii NTC niezbędne jest przyjęcie wielu założeń dotyczących spodziewanego poziomu wymiany transgranicznej pomiędzy poszczególnymi obszarami rynkowymi, co wymaga ścisłej koordynacji. Również w przypadku metodologii FBA koordynacja jest niezbędna, bowiem wyznaczanie i alokacja zdolności przesyłowych odbywa się jednocześnie dla całego regionu. Z pragmatycznego punktu widzenia, wykorzystanie jednolitej metody wyznaczania zdolności przesyłowych dla całej Europy nie jest niezbędne już od pierwszego dnia obowiązywania Kodeksu. Stworzenie europejskiego mechanizmu opartego na FBA jest jednak celem do którego Operatorzy będą dążyć. 14. Jaki obszar geograficzny ma obejmować wspólny model sieci CGM (ang. Common Grid Model)? Wspólny model sieci CGM jest modelem europejskim. Ma obejmować całą Europę i zawierać wszystkie obszary synchroniczne. 15. Jakie są zadania podmiotów odpowiedzialnych za skoordynowane wyznaczanie zdolności przesyłowych CCCs (ang. Coordinated Capacity Calculators)? Funkcja podmiotu odpowiedzialnego za wyznaczanie regionalnych zdolności przesyłowych (Coordinated Capacity Calculator) będzie uzgadniana przez Operatorów na szczeblu regionalnym. Uzgodnienia te będą określały zakres odpowiedzialności, a także dotyczyły spraw organizacyjnych. Podmioty odpowiedzialne za skoordynowane wyznaczanie zdolności przesyłowych (CCCs) będą: wyznaczać zdolności przesyłowe;
zarządzać procesem weryfikacji wyznaczonych zdolności przesyłowych; wysyłać informacje o wyznaczonych zdolnościach przesyłowych do podmiotów odpowiedzialnych za alokowanie. 16. Jakie zadania w procesie skoordynowanego wyznaczania zdolności przesyłowych mają się odbywać na poziomie operatorów, krajów, regionów oraz europejskim? Scalanie modeli sieci poszczególnych OSP w ramach wspólnego modelu sieci CGM będzie realizowane na poziomie europejskim. Koordynacja i wyznaczanie zdolności przesyłowych odbywać się będzie przynajmniej na szczeblu regionalnym. Zbieranie danych od wytwórców i odbiorców oraz tworzenie krajowych modeli sieci będzie prowadzone na poziomie OSP / krajów. Funkcja podmiotu odpowiedzialnego za scalanie krajowych modeli sieci będzie uzgadniana przez Operatorów. Uzgodnienia te mogą obejmować np. wyznaczenie nowego podmiotu lub rozszerzenie zakresu odpowiedzialności już istniejącego podmiotu. 17. W jakim celu potrzebne są Operatorom informacje dotyczące kosztów wytwarzania energii w poszczególnych jednostkach wytwórczych? W procesie wyznaczania zdolności przesyłowych, Operatorzy muszą przewidywać punkty pracy poszczególnych jednostek wytwórczych, a w szczególności rozkład generacji w przypadku zmiany salda wymiany transgranicznej dla danego obszaru rynkowego. Oszacowanie jest dokonywane za pomocą tzw. Generation Shift Key (GSK). GSKs będą przygotowywane przez OSP z wykorzystaniem danych uzyskanych od wytwórców odnośnie spodziewanych kosztów wytwarzania. Dane te są niezbędne do poprawy dokładności wyznaczania zdolności przesyłowych. W obecnych uwarunkowaniach OSP przygotowując GSKs przyjmują wiele założeń i uproszczeń, co jest obarczone wysoka niepewnością, i w konsekwencji może skutkować koniecznością stosowania większych marginesów bezpieczeństwa. 18. Jak często w ciągu dnia będą wyznaczane zdolności przesyłowe? Możliwe są następujące warianty przebiegu procesu wyznaczania zdolności przesyłowych: Wariant 0: brak nowej rundy wyznaczania zdolności przesyłowych, za wyjątkiem sytuacji awaryjnych. Niealokowane zdolności w dniu D-1 przechodzą do dyspozycji rynku Intra-Day Wariant 1: wyznaczanie zdolności przesyłowych w dniu D-1 po nominacjach transakcji zawartych przez uczestników rynku w dniu D-1. Wariant 2: wyznaczanie zdolności przesyłowych w dniu D-1 po nominacjach transakcji zawartych przez uczestników rynku w dniu D-1, oraz w dniu D w sposób ciągły np. co 2 godziny.
OBSZARY RYNKOWE / BIDDING ZONES 19. Kto jest odpowiedzialny za określanie konfiguracji obszarów rynkowych? Za zatwierdzanie propozycji zmian konfiguracji obszarów rynkowych, przedłożonych przez Operatorów po uprzednim wykonaniu analizy techniczno-ekonomicznej, odpowiedzialni będą Regulatorzy. Propozycje zmian granic obszarów rynkowych, a w szczególności czas potrzebny do przygotowania się do zmiany, będą konsultowane ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Jeśli proponowany przez OSP kształt obszarów rynkowych zostanie odrzucony przez Regulatora, OSP może skorygować propozycję np. na podstawie dodatkowych analiz, i ponownie przedstawić do zatwierdzenia lub pozostać przy obecnym kształcie obszarów rynkowych. Organy regulacyjne powinny koordynować decyzje w tym zakresie na szczeblu regionalnym. 20. Jakie cechy posiadają obszary rynkowe? Dla danej jednostki czasu (np. godzina na rynku dnia następnego) jednostka wytwórcza lub odbiorcza może przynależeć tylko do jednego obszaru rynkowego. Obszar rynkowy musi być taki sam dla Rynków Dnia Następnego, Dnia Bieżącego i Rynku Praw Długoterminowych. Dla kolejnej jednostki czasu (np. następna godzina) jednostka może przynależeć już do innego obszaru rynkowego. Obszary rynkowe nie muszą pokrywać się z obszarami krajów. W jednym kraju może funkcjonować kilka obszarów rynkowych, jak również jeden obszar rynkowy może występować na terenie kilku krajów o ile jest to uzasadnione względami technicznoekonomicznymi. Takie obszary rynkowe muszą spełniać kryteria zdefiniowane w Kodeksie CACM. Opisany w Kodeksie proces ustalania granic obszarów rynkowych powinien obejmować wszystkie obszary rynkowe w Europie. Obecnie jednak dwa kraje: Włochy i Norwegia charakteryzują się szczególnymi uwarunkowaniami, mającymi wpływ na proces ustalania konfiguracji obszarów rynkowych. We Włoszech, niektóre obszary rynkowe mogą mieć niewielki lub żaden wpływ na sąsiednie sieci i uruchomienie procesu ustalania granic obszarów rynkowych może nie kreować żadnej wartości dodanej. W Norwegii, ze względu na udział hydro-generacji może dojść do zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii i może wystąpić potrzeba ustalenia tymczasowych, nowych granic obszarów rynkowych. Tego typu przypadki, wymagające szczególnego podejścia do procesu ustalania granic obszarów, muszą być zgłaszane do sąsiednich Operatorów i Regulatorów. Ewentualny sprzeciw Regulatorów powinien być zgłoszony do ACER. 21. Co zawiera raport dwuletni nt obecnych obszarów rynkowych?
Raport dwuletni składa się z analiz techniczno-ekonomicznych obecnych granic obszarów rynkowych dla całej Europy. Raport składa się z części technicznej oraz części dot. efektywności rynkowej. Analiza zawarta w części technicznej raportu jest przeprowadzona w oparciu o koszty zarządzania ograniczeniami (tzw. re-dispatching u), i uwzględnia wpływ transakcji zawartych wewnątrz danego obszaru rynkowego na przepływy w innych obszarach a także ograniczenia sieciowe. Analiza obejmuje również porównanie przepływów planowych będących wynikiem mechanizmu alokacji zdolności przesyłowych z przepływami fizycznie zrealizowanymi. Analiza ta jest szczególnie ważna dla sieci przesyłowej Europy Kontynentalnej, gdzie fizyczne przepływy na liniach łączących obszary rynkowe zależą w dużym stopniu od wymiany pomiędzy innymi obszarami rynkowymi. Analiza w części dot. efektywności rynkowej obejmuje płynność rynkową, warunki konkurencji i efektywność procesu kształtowania cen. Na podstawie tych analiz Regulatorzy i ACER określą potrzebę podjęcia działań celem poprawy obecnej sytuacji. Decyzję o publikacji raportu dwuletniego podejmują wspólnie krajowe organy regulacyjne oraz ACER. PRZEJRZYSTOŚĆ / TRANSPARENCY 22. Czy metodologa wyznaczania zdolności przesyłowych będzie dostępna publicznie? Metodologie wyznaczania zdolności przesyłowych będą opublikowane na stronach internetowych ENTSO-E. 23. Czy raport dwuletni dot. procesu wyznaczania zdolności przesyłowych zostanie opublikowany? Raport dwuletni dot. procesu wyznaczania zdolności przesyłowych będzie przedłożony ACER i Regulatorom. Decyzja o dalszej dystrybucji raportu zależy więc od nich. RYNKI DNIA NASTĘPNEGO / DAY AHEAD MARKETS 24. Co to jest Rynek Dnia Następnego? Rynek Dnia Następnego (Day Ahead Market) jest to tzw. rynek zorganizowany, prowadzony w oparciu o handel na giełdach energii. Uczestnicy rynku zawierają transakcje poprzez złożenie ofert kupna i sprzedaży energii w swoim obszarze rynkowym. 25. Co to jest market coupling?
Docelowy model dla rynku dnia następnego w Europie zakłada, że ceny dla każdego obszaru rynkowego mają być wyznaczane w sposób skoordynowany w ramach europejskiego mechanizmu market coupling. Alokacja zdolności przesyłowych ma być realizowana na podstawie różnicy cen pomiędzy poszczególnymi obszarami rynkowymi. Jest to więc model aukcji typu implicit, tj. aukcji łączących obrót prawami przesyłowymi i energią elektryczną. Uczestnicy rynku nie dokonują rezerwacji zdolności przesyłowych na potrzeby realizacji swoich transakcji, a jedynie dokonują transakcji zakupu/sprzedaży energii na rynku, do którego są geograficznie przypisani. Alokacja zdolności przesyłowych odbywa się w trakcie dokonywania obrotu energią, w sposób maksymalizujący łączną nadwyżkę rynkową (ang. market surplus). 26. Jakimi danymi będzie zasilany algorytm market coupling? Algorytm market coupling będzie wykorzystywał następujące dane: Zlecenia kupna i sprzedaży energii złożone przez uczestników rynku Dane dotyczące zdolności przesyłowych pomiędzy obszarami rynkowymi, dostarczone przez Operatorów, wyznaczone na podstawie danych o technicznych ograniczeniach sieci przesyłowej Dane o ograniczeniach sieciowych (Network Constraints) 27. Co to są ograniczenia sieciowe Network Constraints i dlaczego są one istotne? W Kodeksie pojawia się termin ograniczenia sieciowe (w Kodeksie Network constraints ). Są to wszystkie fizyczne ograniczenia systemu przesyłowego inne niż dostępne zdolności przesyłowe. Przykładowo, ograniczenia sieciowe mogą obejmować: ograniczenia rampy (zmiany wartości alokacji pomiędzy następującymi po sobie okresami czasu), straty, itd. Ograniczenia sieciowe muszą być uwzględniane w procesie alokacji zdolności przesyłowych dla Rynków Dnia Bieżącego i Dnia Następnego. 28. Co będzie wynikiem algorytmu market coupling? Kodeks określa jedynie minimalny zestaw wymagań, które algorytm musi spełniać: wyznaczanie cen dla każdego obszaru rynkowego dla danej jednostki czasowej w EUR/MWh, wyznaczanie pozycji netto dla każdego obszaru rynkowego określenie ofert zaakceptowanych i odrzuconych Algorytm może być jednak bardziej rozbudowany i wyznaczać inne wielkości ponad niezbędne ww. określone minimum, o ile miałoby to być użyteczne dla rynku energii. 29. Jakie produkty będą przetwarzane przez algorytm market coupling?
Katalog dostępnych produktów dostępnych do obrotu na Rynku Dnia Następnego nie jest ściśle określony. ENTSO-E starała się znaleźć kompromis między jasnym określeniem funkcjonalności algorytmu market coupling, a możliwością jego dalszego rozwoju. Warto przypomnieć, że po procesie komitologii, Kodeks CACM stanie się obowiązującym prawem, a jego zmiana będzie trudna i czasochłonna. Zgodnie z przepisami Kodeksu, algorytm market coupling musi być zdolny do przetwarzania produktów godzinowych, oraz różnych produktów blokowych, jak np. oferty wielogodzinowe 30. Jaka waluta będzie obowiązywała? Walutą, w której wyceniana będzie energia w ramach mechanizmu market coupling, jest EURO. Nie wyklucza to możliwości prowadzenia rozliczeń w walucie lokalnej na rynkach lokalnych i przeliczania zleceń na euro przed ich zgłoszeniem. 31. Co to jest czas zamknięcia bramki dla rynku dnia następnego i czy jest on zharmonizowany? Czas zamknięcia bramki to czas, po którym zdolności przesyłowe już nie mogą być alokowane (dla danej jednostki czasu). Kodeks określa czas zamknięcia bramki dla rynku dnia następnego jako godz. 12:00 CET. Czas zamknięcia bramki ma być taki sam w całej Europie. RYNKI DNIA BIEŻĄCEGO / INTRADAY MARKETS 32. Czy otwarcie i zamknięcie bramki dla rynku dnia bieżącego będzie zharmonizowane? Czas otwarcia bramki to czas po którym zdolności przesyłowe mogą być alokowane. Otwarcie bramki dla Rynku Dnia Bieżącego jest uzależnione od momentu zamknięcia bramki na Rynku Dnia Następnego oraz od czasu niezbędnego na oszacowanie pozostałych zdolności przesyłowych. Obecnie czas otwarcia bramki dla Rynku Dnia Bieżącego jest zharmonizowany na poziomie regionalnym (np. CWE, NORDPOOL), ale nie jest jeszcze zharmonizowany na poziomie europejskim. Zamknięcie bramki dla Rynku Dnia Bieżącego jest uzależnione od czasu potrzebnego Operatorom na weryfikację sytuacji w systemie przesyłowym i ewentualne działania dostosowawcze. Czas ten może być różny w zależności od Operatora. Obecnie czas
zamknięcia bramki dla Rynku Dnia Bieżącego jest do pewnego stopnia zharmonizowany na poziomie regionalnym, ale nie na poziomie europejskim. Art. 67.4 Kodeksu zaleca harmonizację czasu zamknięcia bramki dla Rynku Dnia Bieżącego. 33. Czy zdolności przesyłowe w ramach Rynku Dnia Bieżącego będą podlegały wycenie? Wycena zdolności na Rynku Dnia Bieżącego jest podstawowym wymogiem stawianym przez Wytyczne Ramowe ACER. ENTSO-E zostało zobowiązane do przygotowania rozwiązania umożliwiającego wycenę tych zdolności. Metodologia wyceny zdolności przesyłowych musi zostać opracowana i zatwierdzona przez Regulatorów. Zgodnie z planem działań na rzecz wdrożenia docelowego modelu Rynku Dnia Bieżącego przewiduje się, że funkcja wyceny zdolności przesyłowych zostanie wdrożona po zakończeniu implementacji mechanizmu market coupling dla Rynku Dnia Następnego. Art. 72.1 Kodeksu mówi, że alokowane zdolności przesyłowe maja podlegać wycenie tylko w przypadku niedoboru. Do momentu wyczerpania dostępnych zdolności przesyłowych, zdolności alokowane są bezkosztowo na podstawie czasu zgłoszenia żądania (first come first served). 34. W jaki sposób działa mechanizm handlu ciągłego (continuous implicit trading) dla Rynku Dnia Bieżącego? Handel ciągły jest realizowany z wykorzystaniem zorganizowanej platformy obrotu energią, np. w formie tzw. bulletin board, gdzie uczestnicy rynku w sposób ciągły zamieszczają oferty zakupu lub sprzedaży energii, określając wolumen i cenę po jakiej są skłonni dokonać transakcji. Pierwszy uczestnik rynku, który kliknie na daną ofertę akceptując ją, zawiera umowę. Możliwości handlu transgranicznego są determinowane przez dostępne zdolności przesyłowe. Są to zdolności, które zostały udostępnione przez OSP po przeprowadzeniu nowej rundy wyznaczania zdolności. Każdy uczestnik rynku widzi tylko te oferty, które są fizycznie możliwe do zrealizowania, tzn. istnieją wystarczające zdolności transgraniczne potrzebne do realizacji danej transakcji pomiędzy obszarami rynkowymi. Z punktu widzenia uczestników rynku, platformy handlu ciągłego są narzędziami negocjacyjnymi. Uczestnicy rynku mając podgląd najkorzystniejszych fizycznie dostępnych zleceń, wyrażają swoje preferencje poprzez zawarte transakcje, tzw. Point-and-Click. 35. Dlaczego Kodeks CACM przewiduje implementację regionalnych aukcji typu implicit jako uzupełnienie Rynku Dnia Bieżącego w standardowej formie continuous implicit trading. Zgodnie z Wytycznymi Ramowymi ACER, regionalne aukcje w formie implicit mogą funkcjonować równolegle do handlu ciągłego. W przypadku implementacji regionalnych aukcji powinny one funkcjonować tylko wewnątrz określonego obszaru rynkowego.
Nie mogą jednak zastąpić mechanizmu handlu ciągłego, który powinien umożliwiać zawieranie transakcji pomiędzy wszystkimi obszarami rynkowymi. GWARANCJA WYZNACZANYCH ZDOLNOŚCI PRZESYŁOWYCH / FIRMNESS AND COST RECOVERY 36. Czy zdolności przesyłowe są gwarantowane? Po upływie tzw. firmness deadline w dniu D-1, wszystkie zdolności przesyłowe są gwarantowane. Zdolności przesyłowe alokowane w ramach Rynku Dnia Bieżącego (po kliknięciu na ofertę i zawarciu transakcji) są także gwarantowane. 37. Jaką rekompensatę otrzyma uczestnik rynku w sytuacji awaryjnej lub w przypadku zaistnienia siły wyższej? W przypadku wystąpienia sytuacji awaryjnej spowodowanej siłą wyższą, bezpieczeństwo pracy systemu posiada jest nadrzędne względem kwestii rynkowych. W tej szczególnej sytuacji, Operatorzy mają prawo do ograniczania zdolności przesyłowych, które zostały już alokowane. Kierując się prorynkowymi zasadami i zgodnie z Wytycznymi Ramowymi ACER, takie poniesione koszty wynikłe z ograniczeń są w pełni kompensowane. Zgodnie z zapisami Kodeksu CACM, wszelkie koszty niezbilansowania lub korzyści wynikające z takich ograniczeń są neutralizowane. To z kolei wymaga jasnych i jednoznacznych przepisów w zakresie zwrotu kosztów ponoszonych przez Operatorów. W przypadku zdolności przesyłowych alokowanych metodą explicit, uczestnicy rynku otrzymują zwrot w wysokości ceny nabycia tych praw. RYNEK PRAW DŁUGOTERMINOWYCH / FORWARD MARKETS 38. Dlaczego rynek praw długoterminowych nie jest regulowany w Kodeksie CACM? Komisja Europejska i ACER przyjęły zaproponowany przez ENTSO-E harmonogram, w którym datę rozpoczęcia prac nad Kodeksem regulującym rynek praw długoterminowych ustalono na czwarty kwartał 2012 r. Jeśli ten termin zostanie dotrzymany, kodeks sieci dot. rynku praw długoterminowych zostanie przedłożony do publicznych konsultacji w drugim kwartale 2013 r.
Obecnie ENTSO-E jest w trakcie organizacji prac przygotowawczych oraz konsultacji z podmiotami branżowymi. Podobnie jak to miało miejsce podczas prac przygotowawczych nad opracowywaniem Kodeksu CACM, ENTSO-E zamierza utworzyć grupę ekspercką przygotowującą szkielet przyszłego Kodeksu.