CZĘŚĆ PROGOSTYCZNA Opracował: Dział Statystyki i Analiz Rynku Pracy CHOJNICE 2008
CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA Celem badania jest uzyskanie informacji o liczbie absolwentów według zawodów, którzy ukończyli szkołę w 2007 roku oraz przewidywanej liczbie absolwentów w 2008 roku. MoŜe to bowiem stanowić przesłankę dla oceny spójności systemu kształcenia z potrzebami lokalnego rynku pracy. Ustalenie liczby kierunków kształcenia z podziałem na zawody deficytowe i nadwyŝkowe w okresach rocznych stanowi podstawowe źródło informacji o procesie dostosowywania edukacji do wymagań powiatowego rynku zatrudnienia. Struktura kształcenia w sposób istotny moŝe kształtować obraz rynku pracy oraz wpływać na zachwianie równowagi pomiędzy podaŝą a popytem. DuŜy napływ absolwentów w niektórych zawodach moŝe w znaczny sposób potęgować bezrobocie, co w kontekście braku doświadczenia zawodowego prowadzi do utrwalania bezrobocia i konieczności zastosowania instrumentów w postaci staŝy czy szkoleń przekwalifikowujących. Tabela 1. Struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie chojnickim w latach 2007 i 2008. Kod zawodu Nazwa zawodu Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2007 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2007 Przewidywani absolwenci w roku 2008 Wykształcenie policealne i średnie zawodowe 311302 Technik elektryk 22 2 30 311401 Technik elektronik 60 5 30 311502 Technik mechanik 36 7 28 311911 Technik technologii drewna 20 3 24 311913 Technik technologii odzieŝy 12 4 11 311917 Technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych 8 0 9 312102 Technik informatyk 0 5 60 321208 Technik rolnik 0 1 25 321402 Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 49 11 57 322401 MasaŜysta [zawód szkolny: Technik masaŝysta] 19 9 31 341501 Handlowiec [zawód szkolny: Technik handlowiec] 0 0 60 341902 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: Technik ekonomista] 52 12 89 341903 Organizator agrobiznesu [zawód szkolny: Technik agrobiznesu] 22 2 20 347302 Muzyk 14 0 10 512201 Kucharz 0 2 0 Wykształcenie średnie ogólnokształcące 000000 Bez zawodu 980 140 1051 Wykształcenie zasadnicze zawodowe 512202 Kucharz małej gastronomii 46 7 58 514102 Fryzjer [zawody szkolne: Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] 27 2 34 522107 Sprzedawca 132 27 139 613101 Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] 0 0 14 621105 Ogrodnik uprawa warzyw polowych 1 0 1 711301 Kamieniarz 1 0 1
712102 Murarz 3 1 22 713101 Dekarz 1 0 1 713602 Monter instalacji gazowych 5 0 2 714103 Malarz tapeciarz 2 0 0 714201 Lakiernik samochodowy 5 0 1 721303 Blacharz samochodowy 5 0 6 722204 Ślusarz 28 1 38 722304 Tokarz 4 0 3 723106 Mechanik pojazdów samochodowych 66 1 56 724102 Elektromechanik pojazdów samochodowych 5 0 4 724301 Elektromonter instalacji elektrycznych 2 0 1 725108 Monter elektronik - układy elektroniczne automatyki przemysłowej 2 0 0 741104 Rzeźnik wędliniarz 17 1 22 741201 Cukiernik 1 0 6 741203 Piekarz 17 3 13 742204 Stolarz 67 3 52 743304 Krawiec 0 1 2 743702 Tapicer 3 0 4 744305 Szewc naprawiacz 0 0 5 827202 Operator urządzeń do produkcji wyrobów mleczarskich 0 0 2 Wykres 1. Struktura absolwentów zarejestrowanych w 2007 r. w PUP w Chojnicach i przewidywanej liczby absolwentów w 2008 r. według szkół 1200 1000 980 1 051 800 600 484 440 487 400 314 200 0 Szkoły policealne i średnie zawodowe Licea ogólnokształcące Zasadnicze zawodowe Absolwenci którzy ukończyli szkołę w 2007 roku Przewidywani absolwenci w 2008 roku W powiecie chojnickim wśród bezrobotnych absolwentów kończących szkołę w 2007 roku dominujący odsetek stanowili młodzi ludzie nieposiadający Ŝadnych kwalifikacji zawodowych absolwenci Liceów ogólnokształcących i liceów profilowanych (56,5%). Przewiduje się, iŝ w 2007 r. odsetek osób kończących te szkoły jeszcze się zwiększy i nadal to oni będą przewaŝali w całej populacji absolwentów.
NajniŜszy udział w populacji absolwentów stanowili absolwenci szkół policealnych (1,1%). Szacuje się, Ŝe w 2008 roku na poziomie ponadgimnazjalnym szkoły ukończy 2.022 młodych ludzi, z tego: 23,9% (484 osoby) stanowić będą absolwenci szkół policealnych i średnich zawodowych 52,0% (1.051 osób) stanowić będą absolwenci liceów ogólnokształcących 24,1% (487 osób) stanowić będą absolwenci zasadniczych szkół zawodowych W powiecie chojnickim w roku szkolnym 2007/2008 na poziomie wykształcenia średniego i policealnego uczniowie kształceni są ogółem na 14 kierunkach (rok wcześniej - 16 kierunków kształcenia). W 2008 roku najwięcej absolwentów ukończy kształcenie w zawodzie - technik ekonomista (89 osób, tj. 18,4% wszystkich absolwentów szkół średnich zawodowych i policealnych), będzie ich zatem o ponad 48% więcej w porównaniu do 2007 roku. Z uwagi na fakt, Ŝe zawód ten znalazł się na liście zawodów nadwyŝkowych (patrz tabela 16) moŝna stwierdzić, Ŝe mogą wystąpić problemy z znalezieniem zatrudnienia dla tej kategorii osób a równowaga w tym zakresie zostanie jeszcze bardziej naruszona. Na uwagę zasługuje fakt, Ŝe w rankingu 30 najliczniej reprezentowanych zawodów wśród bezrobotnych powiatu chojnickiego wg stanu na dzień 31.12.2007 r. zawód technik ekonomista zajmuje 4 miejsce (patrz tab. 11), a wśród 20 najczęściej rejestrowanych zawodów w 2007 roku omawiany zawód zajmuje 3 miejsce (patrz tab. 8). Zatem jak wynika z wcześniejszych rozwaŝań, zawód ten stanowi istotną kategorię z punktu widzenia ogólnej liczby bezrobotnych, a przede wszystkim kobiet. Na 198 osób zarejestrowanych w końcu 2007 roku techników ekonomistów 12 bezrobotnych z tej grupy zawodowej stanowili absolwenci. Podobnie naleŝałoby się odnieść do moŝliwości zatrudnienia w pozostałych zawodach, w których kształci się osoby na poziomie wykształcenia policealnego i średniego zawodowego. Z analizy dostarczonych danych wynika bowiem, Ŝe wszystkie szkoły na terenie powiatu chojnickiego kształcą swoich uczniów w zawodach nadwyŝkowych. Wśród absolwentów szkół policealnych i średnich zawodowych opuszczających mury szkolne w roku 2007 największe szanse na znalezienie zatrudnienia w powiecie chojnickim będą mieli masaŝyści (zawód szkolny: technik masaŝysta) oraz handlowcy (zawód szkolny: technik handlowiec), chociaŝ są to równieŝ zawody nadwyŝkowe. Absolwenci pozostałych kierunków będą mieć niewielkie szanse na znalezienie zatrudnienia. W celu poprawy sytuacji młodych ludzi na rynku pracy naleŝałoby więc nieco zmodyfikować niektóre kierunki kształcenia, np. w szkołach kształcących techników informatyków zacząć kształcić administratorów baz danych bądź konserwatorów systemów komputerowych i sieci (w przypadku osób wykonujących te zawody wskaźnik intensywności (nadwyŝki) deficytu dla całej populacji bezrobotnych w badanym okresie osiągnął wartość maksymalną). Jeśli natomiast chodzi o szkoły kształcące osoby w takich zawodach, jak: technik elektryk, technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych, technik rolnik, technik Ŝywienia
i gospodarstwa domowego, technik technologii drewna naleŝałoby liczbę przyjmowanych na te kierunki osób przynajmniej zmniejszyć, albo w ogóle z nich zrezygnować. Zawody te nie cieszyły się w 2007 r. zainteresowaniem pracodawców a mimo to planowana liczba absolwentów w 2008 r. jest wyŝsza niŝ liczba absolwentów, którzy ukończyli szkoły kształcące w tych kierunkach w 2007 r. śadna ze szkół w powiecie chojnickim nie kształci techników geodetów, techników drogownictwa, techników analityki medycznej, sekretarek, elektromechaników urządzeń chłodniczych. A przecieŝ w 2007 r. były to właśnie zawody i specjalności deficytowe, gdzie wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) osiągnął wartość maksymalną. Warto byłoby równieŝ rozwaŝyć utworzenie kierunków kształcących: grafików komputerowych, techników farmaceutycznych jak równieŝ techników prac biurowych. W tych kierunkach równieŝ zaobserwowano deficyt siły roboczej. Niewiele lepiej przedstawia się sytuacja w przypadku zasadniczych szkół zawodowych z terenu powiatu chojnickiego. Na poziomie wykształcenia zawodowego kształci się w powiecie chojnickim uczniów w 26 zawodach czyli o 5 mniej w porównaniu do 2006 r. Łącznie w 2007 roku mury tych szkół opuściło 440 absolwentów natomiast w 2008 r. przewiduje się, Ŝe liczba ta będzie wyŝsza o 47 osób i wyniesie 487 absolwentów. Największa ich liczba będzie posiadała kwalifikacje w zawodzie sprzedawca (139 osób, tj. co czwarty absolwent o tym poziomie wykształcenia) i szacuje się, Ŝe absolwentów w tym zawodzie będzie o 7 więcej niŝ w roku poprzednim. Zwiększenie liczby kształconych sprzedawców moŝe oznaczać, Ŝe absolwenci tego kierunku mogą natrafić na barierę ograniczonej moŝliwości podjęcia pracy, tym bardziej, Ŝe jest to zidentyfikowany zawód nadwyŝkowy. Istotnym pozostaje fakt, Ŝe w ogólnej populacji zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Chojnicach bezrobotnych zawód sprzedawca zajmuje pierwsze miejsce w rankingu najliczniej reprezentowanych zawodów według stanu na dzień 31.12.2007 r. RównieŜ wśród nowo rejestrujących się bezrobotnych najliczniejszą grupę stanowili sprzedawcy (630 sprzedawców zarejestrowano w okresie styczeń-grudzień 2007 r.) Niepokojący jest fakt, Ŝe w powiecie chojnickim, na 26 kierunków kształcenia na poziomie zawodowym aŝ 18 zawodów stanowią zawody nadwyŝkowe i z pewnością największe trudności ze znalezieniem pracy będą mieli absolwenci w zawodach: rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej (zawód szkolny: rolnik) malarz-tapeciarz szewc naprawiacz ogrodnik uprawa warzyw polowych monter elektronik układy elektroniczne automatyki przemysłowej operator urządzeń do produkcji wyrobów mleczarskich W 2007 roku nie zarejestrowano Ŝadnej oferty pracy w w/w zawodach.
RównieŜ małe szanse na znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie będą mieli absolwenci następujących kierunków: krawiec, kucharz małej gastronomii, ślusarz, tokarz. W przypadku tych zawodów wpływały oferty pracy jednak ich średniomiesięczna liczba była znacznie mniejsza niŝ średniomiesięczna liczba napływających w tym zawodzie osób bezrobotnych. Wśród absolwentów chojnickich szkół zawodowych największe szanse na znalezienie zatrudnienia będą mieli dekarze, mechanicy pojazdów samochodowych, elektromonterzy instalacji elektrycznych, rzeźnicy-wędliniarze - te zawody w powiecie chojnickim naleŝały do grupy deficytowych w 2007 roku. DuŜe szanse na zatrudnienie będą mieli zapewne lakiernicy samochodowi i tapicerzy, które to zawody zidentyfikowane zostały jako zrównowaŝone. Reasumując we wszystkich szkołach powiatu chojnickiego dominuje kształcenie młodzieŝy w zawodach generujących bezrobocie. Niektóre z tych zawodów stale deformują rynek pracy. Na 40 zaproponowanych przez szkoły kierunków kształcenia aŝ 80% (32 zawody) stanowią zawody nadwyŝkowe, 7,5% (3 zawody) stanowią zawody zrównowaŝone, natomiast pozostałe 12,5% (5 zawodów) to zawody deficytowe. Tabela2. Liczba kierunków kształcenia w powiecie chojnickim z podziałem na zawody deficytowe, nadwyŝkowe i zrównowaŝone według poziomu wykształcenia w latach 2007/2008 liczba kierunków kształcenia Poziom wykształcenia Ogółem zawody deficytowe zawody nadwyŝkowe zawody zrównowaŝone policealne i średnie zawodowe 14 0 14 0 zasadnicze zawodowe 26 5 18 3 razem kierunków 40 5 32 3 Sytuacja absolwentów na chojnickim rynku pracy przy zachowaniu obecnie istniejących tendencji będzie powodować w 2008 r. dalszy wzrost bezrobocia wśród absolwentów. Kierunki kształcenia, jakie oferowane są młodym ludziom na terenie tego powiatu są całkowicie niezgodne z rzeczywistymi potrzebami rynku pracy. Wszystkie szkoły na terenie powiatu chojnickiego kształcą bowiem swoich uczniów w zawodach nadwyŝkowych.