WPGO PROBLEMY NAPOTYKANE PODCZAS AKTUALIZACJI Marek Kundegórski Grontmij Polska Sp. z o.o. Poznań, 27-29 października 2015 ZMIANA USTAWY O ODPADACH 01. 2015 Zmiana ustawy o odpadach z dnia 15 stycznia 2015 r. weszła w życie 6 lutego 2015 r. poza pkt. 11 i 13, które weszły w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 23 stycznia 2015 r. (dotyczą dotychczasowych decyzji na zbieranie, odzysk i unieszkodliwianie oraz niewydanych przepisów wykonawczych) oraz przepisów dot. terminu zakończenia funkcjonowania dotychczasowych IZ (1 lipca 2018 r.) Zmiana definicji RIPOK, zmiana definicji IZ Wojewódzki plan gospodarki odpadami może wskazywać spalarnię odpadów komunalnych jako ponadregionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych pochodzących z więcej niż jednego regionu gospodarki odpadami komunalnymi. Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 tys. mieszkańców i obsługiwany przez instalacje RIPOK. Warunkiem dopuszczalności finansowania inwestycji, dotyczących odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych, w zakresie zapobiegania powstawaniu tych odpadów oraz w zakresie gospodarowania tymi odpadami, ze środków Unii Europejskiej lub funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej jest ujęcie ich w planie inwestycyjnym (wyjaśnienia MŚ - wyłączenie dla okresu do 06.2016), Plan inwestycyjny zawiera w szczególności: 1) wskazanie planowanych inwestycji; 2) oszacowanie kosztów planowanych inwestycji oraz wskazanie źródeł ich finansowania; 3) harmonogram realizacji planowanych inwestycji (włączenie rekultywacji składowisk do zakresu) 2
ZMIANA USTAWY O ODPADACH 01. 2015 Do 23 stycznia 2016 r. można prowadzić działalność w oparciu o zezwolenia na zbieranie odpadów oraz zezwolenia na odzysk lub unieszkodliwianie odpadów, wydane na podstawie przepisów obowiązujących przed wprowadzeniem nowej UOO z 14 grudnia 2012 r. Art. 5. 1. Sejmik województwa aktualizuje i uchwala wojewódzki plan gospodarki odpadami z uwzględnieniem zmian wynikających z niniejszej ustawy w terminie do dnia 30 czerwca 2016 r. [wraz z planami inwestycyjnymi] 2. Sejmik województwa dostosuje i podejmuje uchwałę w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami do zmian wynikających z niniejszej ustawy w terminie do dnia 30 czerwca 2016 r. Projekt akpgo 2014 konsultacje do 21.10.2015 r. akpgo 2014 wraz z załącznikami jest dostępny na stronie MŚ: https://www.mos.gov.pl/kategoria/6005_projekt_uch waly_rady_ministrow_w_sprawie_aktualizacji_krajo wego_planu_gospodarki_odpadami_2014 3 akpgo 2014 ZAGADNIENIA ISTOTNE DLA AKTUALIZACJI WPGO (1) W lipcu 2015 r. skierowane zostały przez Marszałków do MŚ sprawozdania z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za rok. 2014, które obejmują pierwszy pełny rok (2014) funkcjonowania nowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, stąd są bardziej wiarygodnym i bardziej aktualnym źródłem danych niż sprawozdania za rok 2013. Potrzeba określenia rekomendowanego składu morfologicznego odpadów komunalnych jako wyjściowego parametru do prognoz. Brak uzasadnienia do prezentacji składu morfologicznego OK w oparciu o wycinkowe badania prowadzone w roku 2015 w 20 instalacjach MBP. Badania odpadów komunalnych zmieszanych wykonane w ramach Ekspertyzy GDOŚ, były prowadzone w miesiącach styczeń luty 2015 (w okresie grzewczym), dotyczyły strumienia odpadów komunalnych zmieszanych kierowanego do instalacji MBP. Gdyby wymiarować struktury regionalne wg wskazanego składu morfologicznego, należałoby przyjąć, że w odpadach komunalnych zmieszanych występuje tylko 0,3% odpadów komunalnych z ogrodów i parków tj. dla roku 2013-28.410 Mg/rok tego rodzaju odpadów (0,77 kg/osobę/rok). Kolejny wątpliwy wskaźnik to ilość odpadów niebezpiecznych (0,03%) ok. 1894 Mg/rok, czyli ok. 0,05 kg/osobę/rok. Wydaje się, że obecnie nie ma opracowanych wiarygodnych danych, które pozwalałyby na odejście od struktury składu morfologicznego OK opracowanej w roku 2010 przez dr Ryszarda Szpadta, w oparciu wieloletnie badania. 4
akpgo 2014 ZAGADNIENIA ISTOTNE DLA AKTUALIZACJI WPGO (2) Trudne do określenia przepływy miedzy regionami i województwami odpadów 19 12 12 pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczonych do składowania. Sprawozdanie nie zawiera informacji o masie pozostałości z sortowania i pozostałości z mechaniczno-biologicznego przetwarzania, przeznaczonych do składowania powstałych z odebranych z terenu gminy odpadów komunalnych, ani o docelowym sposobie zagospodarowania odpadów 19 12 12 pochodzących ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczonych do składowania. W akpgo 2014 pojawia się pozycja Łączna masa OK (19 12 12) odebranych z terenu gmin. Jak wynika, ze sprawozdań składanych do Marszałka przez Gminy (załącznik nr 3 do rozporządzenia w sprawie wzorów sprawozdań, objaśnienia, uwaga 3), str. 12), podana informacja to jednak tylko wycinkowa informacja o odpadach 19 12 12, która składają wyłącznie podmioty odbierające odpady komunalne z terenu gminy prowadzące segregację odebranych odpadów odebranych odpadów w sortowniach niebędących RIPOK. Nie jest to więc informacja o postępowaniu z odpadami całego strumienia frakcji 19 12 12, i dotyczy tylko niewielkiej części strumienia frakcji 19 12 12. Strumień odpadów 19 12 12 wysortowanych ze strumienia odpadów komunalnych jest w obecnym systemie sprawozdawczości trudny, albo niemożliwy do zweryfikowania z racji przemieszczania znaczącej części tego strumienia poza województwami (poza strumieniem kierowanym do składowania). W sprawozdaniach instalacji do marszałka często dublowane są ilości odpadów przetwarzanych np. strumień 20 03 01 na wejściu do instalacji MBP ze strumieniem frakcji 19 12 12 kierowanej do przetwarzania w instalacji MBP jako frakcja 0-80 mm, strumieniem 19 12 12 kierowanej do produkcji paliwa w obrębie tego samego RIPOK. 5 akpgo 2014 ZAGADNIENIA ISTOTNE DLA AKTUALIZACJI WPGO (3) Problem masy selektywnie odebranych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazanych i nie przekazanych na składowisko. Ten element nie ma praktycznie żadnego odniesienia do ograniczania masy OKUB kierowanych do składowania. 6 Wśród zidentyfikowanych problemów w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi wskazane byłoby określenie potrzeby podjęcia działań zmierzających do: doprowadzenia do funkcjonowania spójnego systemu monitorowania gospodarki OK w postaci sprawnej bazy danych (BDO) obecnie 2018 oznacza to konieczność rozwijania lokalnych baz danych przy UM na potrzeby zarządzania gospodarka OK. wdrożenia systemu monitorowania produkcji paliwa z odpadów i wprowadzenia przepisów pozwalających na kontrolę tego kierunku przetwarzania odpadów komunalnych. wdrożenia rozwiązań pozwalających na monitorowanie i kontrolę postępowania z frakcją odpadów komunalnych wysortowywaną ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych i nieprzeznaczoną do składowania (frakcja 19 12 12), zakazu wytwarzania odpadów 19 12 09 w instalacjach mechanicznego przetwarzania odpadów komunalnych oraz odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych (a nie tylko w cz. mechanicznej instalacji MBP).
akpgo 2014 ZAGADNIENIA ISTOTNE DLA AKTUALIZACJI WPGO (4) 7 Problemy (identyfikacja) w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi cd: Problem zasadności wydawania pozwoleń zintegrowanych dla instalacji przetwarzania odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych (np. dla instalacji produkcji paliw alternatywnych, kompostowni) przez starostów, Potrzeba wdrożenia działań zapobiegających patologiom w systemach odbierania odpadów komunalnych. analiza potrzeb korekty sprawozdawczości w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi, Odniesienie do realnych możliwości osiągnięcia celów wynikających z zakazu składowania określonych frakcji odpadów komunalnych i pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych (w tym odpadów o zawartości ogólnego węgla organicznego powyżej 5% s.m.) od 1 stycznia 2016 r. oraz wskazanie jak do w/w zakazu maja się odnosić wojewódzkie plany gospodarki odpadami. OGRANICZENIA SKŁADOWANIA PO 01.01.2016 r. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. 2015, poz. 1277), Załącznik 3 - zakres badań oraz kryteria dopuszczania odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, które nie stanowią odpadów komunalnych, do składowania na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne wprowadzone postulowane zmiany - dla DOC - dopuszczalne graniczne wartości wymywania w przypadku odpadów o kodzie 19 05 99 wytwarzanych w procesach biologicznego przetwarzania odpadów (stabilizat) spełniających wymagania stabilizacji uznaje się za spełnione w przypadku wartości wyższych niż określone w tabeli. Rozporządzenie podtrzymuje ograniczenie dopuszczenia do składowania od 1 stycznia 2016 r. odpadów o kodach 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 oraz z grupy 20 do składowania na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, co w wymiarze teoretycznym oznaczałoby, że po 1 stycznia 2016 zostaną osiągnięte w naszym kraju ze znacznym wyprzedzeniem i w wymiarze większym niż wymaga dyrektywa w sprawie składowania 1999/31 WE ograniczenia składowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (2020 dopuszczone składowanie do 35% frakcji OKUB w stosunku do roku 1995). 8
OGRANICZENIA SKŁADOWANIA PO 01.01.2016 r. Kryteria dopuszczania odpadów o kodach 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 oraz z grupy 20 do składowania na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne 9 UWAGA: w/w przepis nie dotyczy stabilizatu 190599, ani odpadów o kodach 190503 kompost nieodpowiadający wymaganiom, czy 190501 nieprzekompostowane frakcje. KIERUNKI ZMIAN PRZEPISÓW UE 10 Program "zero odpadów" dla Europy, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie oszczędnego gospodarowania zasobami: ku gospodarce o obiegu zamkniętym (2014/2208(INI)): planowane przygotowanie programu do końca 2015 r. obligatoryjne selektywne zbieranie bioodpadów wprowadzone do 2020 r, zakaz termicznego przekształcania odpadów ulegających biodegradacji i nadających się do recyklingu, przygotowanie do ponownego użycia i recykling odpadów komunalnych 50% do 2025 r., 70% do 1 stycznia 2030 r. brak możliwości osiągnięcia poziomu 50%/2025 bez wdrożenia selektywnej zbiórki i przetwarzania selektywnie zbieranych bioodpadów,
WPGO ŹRÓDŁA INFORMACJI O ILOŚCI ODBIERANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH (1) 11 Dane GUS 2013, 2014 GUS 2013 GUS 2014 ludność 3 467 016 3 472 579 OKZ [Mg/rok] 816 238 853 828 Wskaźnik OKZ/Mk/rok (M/W) 301/155 294/187 Dane Ulisses 2014 Ilośc OKZ: 857 796.6 Mg Uwaga: ograniczona możliwość wykorzystania danych dot. selektywnej zbiórki brak danych w odniesieniu do gmin WPGO ŹRÓDŁA INFORMACJI O ILOŚCI ODBIERANYCH I ZBIERANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH (2) 12 Dane Ulisses 2014 obszar RGOK rok 2014 ludność 3 632 012 OKZ 20 03 01 [Mg] 892 307,4 gr 15 selekt [Mg] 68 156,1 gr 20 selekt [Mg] 53 156,1 PSZOK 15 + 20 [Mg] 23 114,3 RAZEM OK. [Mg] 1 036 875 Wskaźniki OK/OKZ 285/246 Dane z WSO dla odpadów komunalnych informacja pomocnicza, dublowanie strumieni odpadów zbieranie/odbieranie, dublowanie strumini przetwarzanych odpadów w sprawozdaniach
WPGO PRZYKŁAD DANYCH Z RGOK VI RGOK 13 Ilość mieszkańców 2014 241 549 UL - Ilość odpadów komunalnych odebranych w roku 2014-60 287 Mg UL - Ilość odpadów 20 03 01 odebranych w roku 2014-54 618 Mg GUS Ilość odpadów 200301 odebranych 2013 51 850,49 Mg GUS Ilość odpadów 200301 odebranych 2014 55 693 Wskaźniki ULISSES OK/OKZ 250/226 kg/mk/rok (śr. Wlkp. 285/246) WPGO PROBLEM WYSP 14 Definicja RGOK Region gospodarki odpadami komunalnymi stanowi obszar sąsiadujących ze sobą gmin liczących łącznie co najmniej 150 tys. mieszkańców i obsługiwany przez instalacje, o których mowa w ust. 6; regionem gospodarki odpadami komunalnymi może być również obszar gminy liczącej powyżej 500 tys. mieszkańców.
PODSTAWOWE WYMAGANIA PRZEPISÓW UE W SEKTORZE GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI STYMULACJA ZMIAN TECHNOLOGII Art. 3b. 1. Gminy są obowiązane osiągnąć do dnia 31 grudnia 2020 r.: 1) poziom recyklingu i przygotowania do ponownego użycia następujących frakcji odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w wysokości co najmniej 50% wagowo; 15 Art. 3c. 1. Gminy są obowiązane ograniczyć masę odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowania: do dnia 16 lipca 2020 r. do nie więcej niż 35% wagowo całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przekazywanych do składowani w stosunku do masy tych odpadów wytworz. w 1995 r. Komentarz: - Selektywna zbiórka to nie recykling - Produkcja paliwa z odpadów zapewnia odzysk energetyczny odpadów. Jednak produkcja paliwa z odpadów nie jest klasyfikowana jak recykling, - Kompostowanie przydomowe traktowane obecnie jako unikanie powstawania odpadów odmienne stanowisko JASPERS WPGO - PRZETWARZANIE ODPADÓW WERYFIKACJA INSTALACJI MBP Przepisy aktualne : Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2012 r. w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych (Dz.U. 2012, poz. 1052) Dostosowanie: Instalację istniejącą lub instalację, dla której przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia wydano decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, lub której budowa lub eksploatacja rozpoczęła się przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, należy dostosować do wymagań określonych w rozporządzeniu w terminie nie dłuższym niż 36 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia do 9 października 2015 r. Nowy zakres pozwoleń zintegrowanych dla instalacji MBP od 1 lipca 2015 roku 16 Charakterystyka stanu aktualnego i rekomendacje dot. instalacji MBP - Raport końcowy III etapu ekspertyzy mającej na celu przeprowadzenie badań odpadów w 20 instalacjach do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów: http://www3.gdos.gov.pl/documents/go/ekspertyzy/ekspertyza%20mbp_iii%20etap_%2022-06- 2015%20+%20za%C5%82aczniki.pdf
PRZETWARZNIE ODPADÓW PRZEPISY DOSTOSOWANIE Zmiany przepisów bliższa i dalsza perspektywa: 17 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 16 lipca 2015 r. w sprawie w sprawie dopuszczania odpadów do składowania na składowiskach (Dz.U. 2015, poz. 1277) ograniczenie składowania m.in. odpadów komunalnych od 1 stycznia 2016 r. Ustawa z dnia 15 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym Projekt. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia z dnia 28 lipca (?) 2015 r w sprawie mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych - planowane wejście w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. z wyjątkiem przepisów w zakresie rozładowywania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w obiekcie lub w obiektach instalacji, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. (założenie - w związku z nową definicją RIPOK pojawi się poważny strumień frakcji 19 12 12) Konkluzje BAT dla przemysłu przetwarzania odpadów plan 2016 rok. Program "zero odpadów" dla Europy, Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie oszczędnego gospodarowania zasobami: ku gospodarce o obiegu zamkniętym (2014/2208(INI)) USTAWA Z DNIA 15 WRZEŚNIA 2015 R. O ZUŻYTYM SPRZĘCIE ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM Dopuszcza się zbieranie zmieszanych odpadów komunalnych na stacji przeładunkowej prowadzonej przez podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości lub prowadzonej przez RIPOK, Dopuszcza się zbieranie odpadów zielonych w PSZOK Zezwolenie na przetwarzanie odpadów oraz pozwolenie na wytwarzanie odpadów uwzględniające przetwarzanie odpadów są wydawane po przeprowadzeniu przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska z udziałem przedstawiciela właściwego organu kontroli instalacji, obiektu budowlanego lub jego części, w których ma być prowadzone przetwarzanie odpadów, w zakresie spełniania wymagań określonych w przepisach ochrony środowiska. Do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska z wnioskiem o przeprowadzenie kontroli występuje właściwy organ. Dopuszcza się przekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych niezbędnych do przeprowadzenia rozruchu instalacji do spalarni odpadów określonej w wojewódzkim planie gospodarki odpadami jako regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych albo jako ponadregionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych, przed uwzględnieniem tej instalacji w uchwale w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Dopuszcza się przekazywanie zmieszanych odpadów komunalnych lub odpadów zielonych za pośrednictwem stacji przeładunkowej, o której mowa w art. 23 ust. 10 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach. ; 18
WPGO - LOGICZNE I RACJONALNE KIERUNKI ZMIANY TECHNOLOGII Rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych surowcowych zbieranych selektywnie w różnych konfiguracjach uzależnionych od systemu przetwarzania odpadów, 19 Rozwój selektywnej zbiórki odpadów zielonych i bioodpadów oraz budowa instalacji fermentacji i kompostowania selektywnie zbieranych odpadów (tylko produkty przetwarzania odpadów zbieranych selektywnie mają szansę utraty statusu odpadu), Ewolucja instalacji MBP w kierunku 1) sortowania w części mechanicznej procesu poza strumieniem odpadów komunalnych zmieszanych strumienia odpadów surowcowych efektywny odzysk materiałowy, 2) sortowania w części mechanicznej frakcji do odzysku energetycznego definiowanej jako SRF o jakości określonej odpowiednimi normami dla paliw z odpadów, 2) przetwarzania w części biologicznej w odrębnym wariancie pracy odpadów zielonych i bioodpadów zbieranych selektywnie Budowa instalacji dedykowanych do sortowania selektywnie zbieranych odpadów surowcowych, Potrzeba stworzenia infrastruktury do przetwarzania paliw alternatywnych poza cementowniami (cementownie wymagana wysoka jakość paliwa m.in. wartość opałowa > 20 MJ/kg, Q - do ok. 1,6 mln Mg/rok), Budowa instalacji produkcji paliw z odpadów zarówno z odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych jak i strumienia odpadów z sektora gospodarczego, Plany budowy spalarni poza 6 obecnie realizowanymi instalacjami ( Q= 1,0 mln Mg/rok) Dziękuję Państwu za uwagę 20 marek.kundegorski@grontmij.pl