TARYFY ZA ODBIERANIE I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW Henryk Kultys Prezes Zarządu, MPO Sp. z o.o. w Krakowie Marcin Chełkowski Szef Zespołu Gospodarki Odpadami, Ove Arup & Partners 48. Zjazd Krajowego Forum Dyrektorów Zakładów Oczyszczania Miast Ustka, 13 maja 2016
Geneza Znowelizowana Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadziła m.in. regulacje dotyczące sposobu ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi; Sposób ustalania opłaty w Polsce jest zróżnicowany, cechuje się brakiem spójnych zasad ustalania faktycznych kosztów gospodarowania odpadami. 2
Geneza MPO Sp. z o.o. jako zarządzający systemem gospodarki odpadami komunalnymi w Krakowie powołał w 2014 rok zespół w sprawie weryfikacji założeo i zasad funkcjonowania zintegrowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Krakowie, pod kierunkiem prof. dr hab. Józefy Famielec (UE w Krakowie); Zadanie Zespołu stanowiło między innymi opracowanie uniwersalnego algorytmu umożliwiającego taryfikację opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi 3
Zadania Zespołu Rozpoznanie struktury systemu (uczestnicy, rynek, przetargi, podział zadao, przepływy finansowe) Diagnoza funkcjonowania systemu w 2014 roku i w 2015 roku Szacunek kosztów - w aktualnej strukturze, koszty procesów, koszty stałe i zmienne Identyfikacja nowych uwarunkowao systemu w 2015 roku Szacunek konsekwencji finansowych oraz zarządczych dla systemu - po uruchomieniu spalarni Niezbędne działania dostosowawcze i korygujące system zarządzania zagospodarowania odpadów komunalnych w Krakowie 4
Oczekiwania dotyczące prac zespołu Prawne - rodzaje odpadów komunalnych, zadania gminy w gospodarce odpadami komunalnymi Normy i standardy ekologiczne - osiągnięcie normatywnego stopnia segregacji, ograniczenie strumienia odpadów do składowania Odpowiedzialność finansowa - zasada zanieczyszczający płaci, powiązanie z wielkością emitowanych odpadów przez mieszkańców, turystów Samofinansowanie systemu - wystarczalność opłaty na sfinansowanie kosztów zintegrowanej gospodarki odpadami komunalnymi 5
Efekt prac Wypracowanie algorytmu liczenia kosztów systemu zagospodarowania odpadów komunalnych w gminie i jego empiryczna weryfikacja dla gminy Kraków za 2014 rok i pierwsze półrocze 2015 roku; Opracowanie raportów: - teoretycznego i - empirycznego 6
Taryfikacja zagadnienia prawne
Taryfa Taryfa zestawienie ogłaszanych publicznie cen i stawek opłat za wykonanie określonych rodzajowy usług; System taryfowy rozliczenie należności (wynagrodzenia) za wykonanie określonych rodzajowo usług z wykorzystaniem cen i stawek ustalonych w taryfie; Taryfowe grupy odbiorców usług grupy odbiorców w systemie taryfowym, wyodrębnione na podstawie kryteriów określonych w taryfie. 8
Postulowana regulacja prawna Wprowadzenie regulacji o charakterze taryfowym do gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi 9
Cele postulowanej regulacji Uporządkowanie istniejącego stanu rzeczy w zakresie obliczania kosztów świadczenia usługi publicznej; Ujednolicenie sposobu obliczania wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi we wszystkich gminach na terenie kraju; Zapewnienie przychodów z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na poziomie w pełni pokrywającym koszty; Zapewnienie organom samorządu gminnego możliwości efektywnej kontroli planowanych kosztów i przychodów systemu gospodarowania odpadami. 10
Podstawowe zasady funkcjonowania systemu taryf Różnicowanie cen i stawek dla grup odbiorców usług jedynie na podstawie udokumentowanych różnic w zakresie kosztów świadczenia usługi; Alokacja kosztów świadczenia usługi na poszczególne grupy taryfowe odbiorców usług; Planowanie kosztów świadczenia usługi z uwzględnieniem pełnego pokrycia wydatków na jej realizację oraz ich ewentualnych zmian; Sporządzanie wieloletnich planów rozwoju i modernizacji infrastruktury służącej wykonywaniu usług. 11
Czy kalkulacja opłaty za gospodarowanie odpadami powinna podlegad taryfikacji? ALGORYTM?
Dlaczego nie?
Algorytm liczenia stawki opłaty odpadowej Warunki brzegowe Warunek brzegowy możliwości ustalenia algorytmu liczenia stawki za gospodarowanie odpadami stanowi Znajomośd kosztów gospodarowania odpadami w ujęciu zgodnym z przepisami Ustawy Czy znamy koszty? NIE wyliczmy je; TAK sprawdźmy! 14
Jakie powinny byd cele algorytmu? Ekonomiczne Społeczne Informacyjne Polityczne 15
Składniki opłaty za gospodarowanie odpadami [1] Składniki opłat za gospodarowanie odpadami stanowią koszty (art. 6r ust. 2 ustawy): odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów 16
Składniki opłaty za gospodarowanie odpadami [2] organizacji punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych 17
Składniki opłaty za gospodarowanie odpadami [3] obsługi administracyjnej systemu 18
Jak obliczad te koszty? Ustawa nie wskazuje; Brak rozporządzenia taryfowego ; Ustawa nie daje delegacji ministrowi do wydania stosownego rozporządzenia. Mamy dowolnośd! 19
Inni mają lepiej? Inne branże gospodarki komunalnej posiadają jasne uregulowania: Branża wodno-kanalizacyjna Ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzeniu ścieków Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków Branża ciepłownicza Prawo energetyczne Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 października 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło 20
Konkluzje Istnieje koniecznośd uregulowania kwestii sporządzania kalkulacji kosztów gospodarowania odpadami; Podmioty zajmujące się systemowo gospodarowaniem odpadami dążą do unormowania rynku; Właściwe unormowanie rynku wpłynie na poprawę konkurencyjności i ograniczy patologie; Konieczne wprowadzenie zmian towarzyszących unormowaniu opłat (rozdzielenie odbierania od zagospodarowania, obowiązkowe włączenie nieruchomości niezamieszkałych ). 21
start zbuduj System Gospodarowania Odpadami Jaki algorytm? TAK czy znasz koszty Systemu? NIE sprawdź koszty oblicz koszty wiarygodne koszty koniec TAK czy masz budżet? NIE Pozyskaj dodatkowe środki albo skoryguj System
Proponowany algorytm obliczania kosztów systemu gospodarowania odpadami w gminie 23
Koszt odbierania i transportu odpadów komunalnych 24
Koszt zagospodarowania odpadów komunalnych 25
Koszt zorganizowania i funkcjonowania PSZOK 26
Koszt obsługi administracyjnej systemu 27
Mamy koszty i co dalej? Ustalamy ilośd jednostek przeliczeniowych wskazanych w ustawie; Dzielimy koszt przez ilośd jednostek przeliczeniowych; Otrzymujemy opłatę za gospodarowanie odpadami na 1 jednostkę przeliczeniową. 28
29 Model matematyczny do ustalania kosztów
Ile płacimy za gospodarowanie odpadami średnie miesięczne koszty na gospodarstwo domowe w Krakowie usługi teleinformatyczne 223,17 administrowanie, utrzymanie części wspólnych 147,91 energia elektryczna 101,27 ciepła i zimna woda, kanalizacja 101,19 C.O. 97,86 gaz 57,50 gospodarowanie odpadami 35,58 fundusz remontowy 32,87 0,00 50,00 100,00 150,00 200,00 250,00 30
Dziękujemy Henryk Kultys Marcin Chełkowski 31