KARTA INFORMACYJNA Znaczenie monitorowania dwutlenku węgla (CO 2 ) w produkcji indyka info.hybrid@hendrix-genetics.com www.hybridturkeys.com
Jeśli chodzi o produkcję indyka, wyniki hodowlane stada zależą od wielu czynników, między innymi od środowiska, w którym umieszczone są ptaki. W związku z tym kontrola środowiska bytowego indyków na przestrzeni lat zaczęła odgrywać coraz większą rolę. Na wyniki hodowlane stada w ostatniej fazie można wpływać na wczesnym etapie cyklu produkcyjnego i należy upewnić się, że tak właśnie jest. Zdrowy początek życia pisklęcia (niska śmiertelność i zachorowalność, wysoki stopień jednorodności stada) ma wpływ na rozwój regularnych wzorców odżywiania i picia, a przez to na zdrowie układu trawiennego. To pozwala ptakom wykorzystać postęp genetyczny wypracowany przez Hybrid Turkeys każdego roku. Dobre wyniki hodowlane stada można osiągnąć niezależnie od tego, czy dysponuje się najbardziej innowacyjnym i nowoczesnym wyposażeniem, czy też starszym, ale dobrze zarządzanym indycznikiem. Jednak jeśli nie monitoruje się warunków środowiskowych, w tym jakości powietrza, można bardzo szybko doprowadzić do chorób i pogorszenia wyników hodowlanych. Wszyscy hodowcy mierzą, a niektórzy stale monitorują temperaturę, by móc odpowiednio zarządzać wentylacją pomieszczeń hodowlanych. Niektórzy zdali sobie także sprawę, że pomiar wilgotności może mieć zasadnicze znaczenie dla jakości powietrza oraz ściółki. Jednak tylko nieliczni monitorują i dokonują pomiarów stężenia dwutlenku i tlenku węgla (CO 2 i CO) w indycznikach. Ta karta informacyjna analizuje skutki nadmiernego stężenia dwutlenku węgla i wskazuje na korzyści płynące z jego monitorowania. Skutki nadmiernego stężenia dwutlenku węgla Różne badania pokazują, że podwyższone stężenie dwutlenku węgla może mieć negatywny wpływ na wyniki hodowli ptaków. 1,2 Potwierdzono, że stężenie dwutlenku węgla sięgające 2500 ppm wpływa na wzrost występowania choroby okrągłego serca. Nadmierne stężenie dwutlenku węgla może prowadzić do apatii zwierząt, a przez to do zmniejszenia spożycia paszy i zmian w metabolizmie. Wysoki poziom dwutlenku węgla może mieć również negatywny wpływ na zdrowie układu trawiennego oraz ogólnie na wyniki hodowlane stada. Choroba okrągłego serca Dr David Frame, specjalista programu Extension w dziedzinie drobiu w Uniwersytecie Stanowym Utah, badał wpływ dwutlenku węgla na chorobę okrągłego serca. Z jego badań wynika, że stężenie dwutlenku węgla przekraczające 2500 ppm ma związek z szerokim występowaniem u indyków spontanicznej kardiomiopatii (STC). Dwutlenek węgla powstaje podczas zwykłego spalania paliwa w piecach i grzejnikach stanowiących infrastrukturę indycznika, a także poprzez oddychanie ptaków. Niski stopień wentylacji związany ze słabym mieszaniem się powietrza i jego nierównomierną dystrybucją także może prowadzić do powstawania powietrznych kieszeni, gdzie koncentruje się dwutlenek węgla, przez co powstaje ryzyko wzrostu jego stężenia. 1 Apatia u ptaków Ptaki w każdym wieku doświadczają negatywnych skutków podwyższonego poziomu dwutlenku węgla, jednak w przypadku piskląt skutki te są szczególnie znaczące. Wysokie stężenie dwutlenku węgla powoduje, że pisklęta stają się apatyczne i niezbyt aktywne. Zaczynają zbijać się w grupę, ich metabolizm zwalnia i spada ilość spożywanej paszy. Ich organizmy wychładzają się, mimo że temperatura w indyczniku jest odpowiednia. ) W PRODUKCJI INDYKA 2
Zdrowie układu trawiennego i ogólne wyniki hodowlane stada Artykuł w czasopiśmie naukowym Journal of Applied Poultry Research 2 ocenia skutki oddziaływania nadmiernego stężenia dwutlenku węgla i jego związek z wczesną śmiertelnością piskląt. Okazało się, że stężenie dwutlenku węgla na poziomie 4000 ppm powoduje osłabienie czynności tarczycy, co prowadzi do spowolnienia metabolizmu ptaka. Kiedy do tego dochodzi, zwierzęta stają się apatyczne i przyjmują mniej paszy oraz wody. To z kolei może prowadzić do niedostatecznego rozwoju układu trawiennego i zachwiania równowagi mikroflory jelit, co skutkuje destabilizacją ich pracy i w końcu nawet zapaleniem. Kiedy dochodzi do destabilizacji pracy jelit, ściółka staje się mokra, a warunki środowiskowe mogą się pogorszyć. Może to prowadzić do słabych wyników hodowlanych stada, w tym do niskiej wagi, słabego rozwoju szkieletu i małej jednorodności stada. Ekspozycja na oddziaływanie stężenia dwutlenku węgla na poziomie 4000 ppm może prowadzić do zmian w metabolizmie, wyczerpania zapasów glikogenu i obniżenia poziomu glukozy w wątrobie oraz tlenu we krwi. Badanie przeprowadzone przez dr Christensena 2 wskazuje, że wszystkie pisklęta poddane oddziaływaniu dwutlenku węgla na poziomie 4000 ppm zasypiają, z czego wynika, że stężenie tego gazu w powietrzu musi być utrzymywane znacznie poniżej 4000 ppm. Wyniki te są zgodne z wynikami uzyskanymi przez dr Frame'a 1. Pomiar Pomiar stężenia dwutlenku węgla oraz poziomu wilgotności jest prosty i stosunkowo niedrogi. Komercyjne urządzenia pomiarowe, takie jak Extech SD800 czy Amprobe CO2-100, umożliwiają monitorowanie i rejestrację danych dotyczących stężenia dwutlenku węgla, temperatury i poziomu wilgotności. Zalecany poziom Przykład 1 Poniższe wykresy przedstawiają przykładowe warunki, gdzie wilgotność względna była pod kontrolą przez większość okresu monitorowania, podczas gdy poziom stężenia dwutlenku węgla wykraczał poza zalecane przez nas wartości docelowe. Jest to sytuacja, w której potencjalnie mogą pojawić się problemy ze wzrostem ptaków. Dane dotyczące wilgotności względnej 66 64 62 60 58 56 54 52 50 Dane dotyczące CO 2 10 000 9 000 8 000 3:54:30 4:02:30 4:10:30 4:18:30 4:26:30 4:34:30 4:42:30 4:50:30 4:58:30 5:06:30 5:14:30 5:22:30 5:30:30 5:38:30 5:46:30 5:54:30 6:02:30 6:10:30 60% wartość docelowa Dwutlenek węgla: Hybrid Turkeys zaleca docelowo utrzymanie poziomu stężenia w wysokości 2500 ppm. Wilgotność: Hybrid Turkeys zaleca docelowo utrzymanie wilgotności względnej na poziomie niższym od 60%. Pomoże to utrzymać niski poziom stężenia amoniaku w powietrzu, a ściółka będzie bardziej sucha. 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 CO 2,ppm 4000 ppm wartość docelowa sugerowana w badaniach Wartość docelowa Hybrid 2500 ppm 3:54:30 4:02:30 4:10:30 4:18:30 4:26:30 4:34:30 4:42:30 4:50:30 4:58:30 5:06:30 5:14:30 5:22:30 5:30:30 5:38:30 5:46:30 5:54:30 6:02:30 6:10:30 %WW ) W PRODUKCJI INDYKA 3
Przykład 2 Kolejny wykres pokazuje wpływ zróżnicowanego stopnia wentylacji na odczyt poziomu wilgotności i stężenia dwutlenku węgla. Po lewej stronie wykresu, przedstawiającej odczyt danych przy działaniu dwóch wentylatorów o średnicy wydmuchu 60 cm, widać olbrzymie zróżnicowanie poziomu wilgotności i stężenia dwutlenku węgla. Prawa strona wykresu, przedstawiająca odczyt danych przy działaniu dwóch wentylatorów o średnicy wydmuchu 90 cm, pokazuje odpowiednią ilość powietrza skutecznie mieszanego pod sufitem i w całym indyczniku poprzez oddziaływanie ciśnienia statycznego. Jest oczywiste, że poprawa wydajności systemu wentylacyjnego i dystrybucji powietrza będzie miała korzystny wpływ na poziom dwutlenku węgla i wilgotności w indyczniku. Należy również zauważyć, że w okresie pracy dwóch wentylatorów o średnicy wydmuchu 90 cm zużyto mniej propanu niż podczas pracy dwóch 60-centymetrowych wentylatorów. Tak więc, odpowiednia wentylacja w wylęgarniach, pojazdach transportujących pisklęta oraz odchowalniach ma zasadnicze znaczenie. Badanie wymiany powietrza wymaga monitorowania poziomu dwutlenku węgla. Porównanie warunków wentylacji 2-wentylatory 60 cm 50 sek. wł., 190 sek. wył. 2-wentylatory 90 cm 60 sek. wł., 240 sek. wył. Wstawienie piskląt 2-wentylatory 60 cm 120 sek. wł., 180 sek. wył. Wilgotność CO 2 Wykres liniowy (CO 2 ) ) W PRODUKCJI INDYKA 4
Przyszłość monitorowania czynników środowiskowych Przeprowadzono także badania podwyższonego poziomu dwutlenku węgla podczas upałów, np. C. Bennett wskazuje korelację pomiędzy podwyższonym stężeniem dwutlenku węgla w powietrzu a występowaniem stresu cieplnego. 3 Należałoby przeprowadzić więcej badań, aby zrozumieć skutki występowania wysokiego poziomu dwutlenku węgla w indycznikach komercyjnych podczas chłodniejszych dni. Potrzebna jest także ocena stężenia tlenku węgla, aby lepiej zrozumieć jego wpływ na warunki bytowania ptaków. Ważne jest, aby monitorować i rejestrować stężenie tlenku węgla i dzięki temu mieć pewność, że nie jest on podwyższony w dłuższych okresach czasu. Z badań wynika, że 1 stężenie tlenku węgla przekraczające 25 ppm przez dłuższy okres może powodować chorobę okrągłego serca oraz słabe wyniki hodowlane. Korzystając z rejestratora danych, np. LASCAR CO 2, można śledzić poziom stężenia gazu w ciągu dłuższego czasu. Poniższy przykład pokazuje, że poziom stężenia tlenku węgla może znacznie przekraczać zalecaną wartość 25 ppm, jednak niewielu hodowców o tym wie. Rejestrowanie wartości stężenia tlenku węgla CO (ppm) Poziom DOCELOWY 25-30 ppm ) W PRODUKCJI INDYKA 5
Wnioski Obecnie indyki przeznaczone na sprzedaż wcześniej nabierają wagi, a współczynnik konwersji paszy poprawia się. Świadomość wpływu warunków środowiskowych na zwierzęta, w tym oddziaływania dwutlenku węgla, ma kluczowe znaczenie dla wykorzystania przez indyki swojego pełnego genetycznego potencjału. Bibliografia 1. David D. Frame, Robert E. Buckner, Gary L. Anderson, Causes and Control of Spontaneous Cardiomyopathy or Roundheart Disease in Utah, http://extension.usu.edu/files/publications/publication/ag_506.pdf 2. V.L. Christensen et al., Exposure to Excessive Carbon Dioxide: A Risk Factor for Early Poult Mortality, Journal of Applied Poultry Research 4:3 (Fall 1995): 249-253. 3. C. Bennett, How to use a Hand-held Carbon Dioxide Monitor to Evaluate Summer Ventilation in Poultry Houses, Zootecnica International, World s Poultry Journal (May 2008). Hybrid Turkeys Jeżeli nie zaznaczono inaczej, przedstawione w niniejszym dokumencie informacje stanowią własność Hybrid Turkeys. Powielanie lub publikacja tego materiału przy użyciu jakichkolwiek środków wymaga zgody Hybrid Turkeys prosimy o kontakt z siedzibą główną spółki w Kitchener w prowincji Ontario w Kanadzie. Rejestratory parametrów środowiska wymienione w niniejszym materiale, takie jak Extech SD800, Amprobe CO2-100 i LASCAR CO 2, stanowią jedynie przykłady urządzeń, które mogą być wykorzystywane w indycznikach, i nie są w żaden sposób promowane przez Hybrid Turkeys. info.hybrid@hendrix-genetics.com www.hybridturkeys.com ) W PRODUKCJI INDYKA 6