6 Niwelacja rofilów 6.1 Projektowanie rofili Niwelacja rofilów Niwelacja rofilów olega na określeniu wysokości ikiet niwelacją geometryczną, trygonometryczną lub tachimetryczną usytuowanych wzdłuŝ osi mierzonego obszaru - rofilu odłuŝnego i rofilów orzecznych (Wytyczne techniczne G.4.1, 2007 r). Zastosowanie Niwelację rofilów stosuje się rzy omiarze obszarów wydłuŝonych dla celów studialnych i rojektowych, do rojektowania tras komunikacyjnych, lądowych i wodnych oraz innych tras inŝynierskich. Projektowanie rofili Dokładność tyczenia rofilów i ich niwelacji określają warunki techniczne związane z celem dla których rofile są zakładane, jednak zaleca się aby sełnione były warunki (rys. 6.1.1): odległość między rofilami orzecznymi 100 m, odległość między ikietami na rofilu odłuŝnym 50 m, odległość między ikietami na rofilu orzecznym 25 m. l l l l W 1 l 20.0 l 17.0 l 16.0 l 13.0 St.1 St.2 do W 3 0.0 0/0 10.5 0/0+35.5 0/0+72.5 10.0 0/1 0/1+37.5 0/1+82.0 0/2 20.0 18.0 214.26 W 2 Rys. 6.1.1 96
Profil odłuŝny wyznacza się wzdłuŝ osi trasy, natomiast rofile orzeczne - rostoadle do niego, stosownie do ukształtowania terenu i celu racy. Punkty główne rofilu odłuŝnego - załamania trasy, numeruje się kolejno W 1, W 2,...W n ocząwszy od oczątku trasy (rys. 6.1.1). KaŜdy unkt rofilu odłuŝnego oisuje się liczbą w ostaci ułamka, w liczniku odaje się ełne kilometry liczone od oczątku trasy, a w mianowniku odległości w danym kilometrze. Pikiety na rofilach orzecznych oisuje się literę l lub - wskazującą o której stronie rofilu odłuŝnego unkt się znajduje, oraz odległość od rofilu odłuŝnego. 6.2 Tyczenie rofili Znaki unktów rofilu Punkty na załamaniach i skrzyŝowaniach rofilów oznacza się alikami o wymiarach 5 5 40 cm z wbitym gwoździem o wystającej główce, osadzonym równo z terenem. Obok umieszcza się dodatkowe aliki (świadki), wystające 15-20 cm onad teren i oisane numerem unktu. Na terenach utwardzonych stosuje się bolce Ŝelazne o średnicy około 10 mm i długości 10-15 cm z czoem wystającym około 1 cm nad owierzchnię terenu, dla rawidłowego ustawienia łaty. Punkty na rofilach orzecznych nie są znakowane w terenie. Tyczenie rofili PołoŜenie unktów załamania i skrzyŝowania rofilów ustalane jest w terenie na odstawie danych wsółrzędnych rojektowych w wyniku tyczenia za omocą odbiornika GPS lub tachimetru. Zaleca się (wytyczne techniczne G.4.1) aby rzez unkty załamania rofilu odłuŝnego W 1, W 2,...W n rzebiegał ciąg dwufunkcyjnej osnowy oziomej (ciąg oligonowy) i wysokościowej (ciąg niwelacji reerów) lub unkty te omierzone były z dokładnością szczegółów I gruy. Kierunki rofili orzecznych wyznacza się węgielnicą dla długości rofilu do 50 m, rzy dłuŝszym rofilu instrumentem zaoatrzonym w koło oziome. PołoŜenie oziome ikiet na rofilu odłuŝnym mierzone jest od unktu załamania tego rofilu, a na rofilu orzecznym - od unktu skrzyŝowania z rofilem odłuŝnym, z dokładnością 0,1 m. PołoŜenie oziome ikiet nie leŝących na rofilach wyznacza się z dokładnością 0,5 m. 6.3. Pomiar rofili Szkic olowy W czasie wykonywania omiaru ikiet sorządza się szkice olowe na formularzach lub na maie, na których wykazuje się (rys. 6.1.1): 97
stanowiska niwelatora i ich oznaczenia, kierunki orientujące niwelator, wszystkie ikiety z ich oznaczeniami, wyraźne kierunki sadu między ikietami oznaczone strzałkami. Dziennik niwelacji rofili W rozatrywanym rzykładzie (rys. 6.1.1, tab. 6.3.1) omiar wysokościowy unktów rofili odłuŝnego i orzecznych jest wykonany metodą ciągu niwelacyjnego 2-stanowiskowego, nawiązanego do unktów załamania rofilu odłuŝnego W 1 i W 2. Punkty załamania rofilu W 1, W 2,...W n mają wysokości wyznaczone metodą ciągu niwelacji reerów. Wysokości ikiet mierzone są dwukrotnie. Tabela 6.3.1 Dziennik niwelacji rofilów Stanowisko St.1 St.2 Punkt Odległość Odczyty z łat Wysokość Wysokości Średnie [m] wstecz ośredni w rzód osi celowej unktów wysokości t b W 1 52 3145-1 115.218 3189-1 115.262 112.074 0.1 54 1053 114.165 1095 114.167 114.166 l 3150 112.068 112.07 l 20.0 3141 112.077 112.08 10.0 3134 112.084 112.08 P 3134 112.084 112.08 +35.0 2418 112.800 112.80 +72.5 1375 113.843 113.84 l 1303 113.915 113.92 l 17.0 1307 113.911 113.91 10.0 1636 113.582 113.58 1823 113.395 113.39 0.1 51 1542-1 115.707 1558 115.723 114.166 W 2 51 1280 1299 114.426 l 1789 113.918 113.92 l 16.0 1598 114.109 114.11 20.0 1840 113.867 113.87 2032 113.675 113.67 +37.5 1435 114.272 114.27 +82.0 1024 114.683 114.68 Σt 1= 4687 Σ 1= 2333 h 1=Σt 1-Σ 1 = 2.354 Σt 2= 4747 Σ 2= 2394 h 2=Σt 2-Σ 2 = 2.353 H = H AE1235 - = 2.352 f 1 = f 2 = H AE1234 h 1- H h 2- H = 2 mm = 1 mm L= 0.208km f do = 20 L =9 mm 98
6.4. Kreślenie komuterowe Skale długości i wysokości rofili Na odstawie danych odległości oziomych (rys. 6.1.1) i obliczonych wysokości unktów (tab. 6.3.1) wykreśla się rofil odłuŝny terenu oraz rofile orzeczne. W zaleŝności od otrzeb rzyjmuje się skale długości rofilu 1:5000, 1:2000, 1:1000 lub 1:500. Skalę wysokości rzyjmuje się zwykle dziesięciokrotnie większą niŝ skalę długości, w celu leszego uwydatnienia sadków i róŝnic wysokości oraz dokładniejszego graficznego określenia wysokości unktów. Wykreślenie rofili w rogramie C-Geo Przebieg wykreślenia rofilu w rogramie C-Geo moŝe być nastęujący: załoŝenie rojektu Niwelacja rofilów załoŝenie tabeli Punkty i ustawienie jej jako tabela robocza uruchomienie modułu: Obliczenia / Przekroje ionowe w oknie PRZEKROJE wciśnięcie ikony (rys. 6.4.1): - dane odległości i wysokości D/H oraz wybór ocji odległości skumulowane (narastające od ierwszego unktu) wczytanie do tabeli w zakładce I kolejnych unktów rzekroju (rys. 6.4.1): - Numer unktu - odległość D.skumulowane - wysokość H Rys. 6.4.1 99
wczytanie do tabeli w zakładkach II, III i IV rzekrojów orzecznych na unktach 0/0, 0/0+72.5 i 0/1 (rys. 6.4.2) Rys. 6.4.2. wybór danych zamieszczanych w oisie kaŝdego rzekroju kreślonego na oszczególnych warstwach: w zakładce Parametry o wciśnięciu ikony lus (rys. 6.4.4) ukazuje się okno Dodaj wiersz oisu (rys. 6.4.3) w którym wybierane są: - Warstwa na której dodawany jest wiersz oisu: I, II,... - Ty i ois danych zamieszczanych w dodawanym wierszu: Punkty terenu Rzędne terenu Odległości w terenie skumulowane Odległości w terenie sąsiednie Odległości w terenie od hektometrów Sadek terenu HektometraŜ HektometraŜ symbol HektometraŜ wartość Kąt załamania Ois na rzekroju Dodatkowe własne oisy - arametry zaisywane w kolejnych kolumnach: H liter - wysokość liter Kąt - kąt ochylenia oisów H wie. - szerokość wiersza Centr - wyośrodkowanie oisu między odnośnikami Kolor warstwy Numer unktu - na którym ma być określony oziom orównawczy Poziom orównawczy - wartość oziomu orównawczego na unkcie 100
Rys. 6.4.3. Rys. 6.4.4. - rzyjmij oziom orównawczy ierwszego rzekroju dla wszystkich rzekrojów - umieszczaj ois na rzekroju na odnośniku 101
zais wrowadzonych danych (rys. 6.4.1-4) do liku rofile.rt (rys. 6.4.5), Rys. 6.4.5. wciśnięcie ikony wykonaj rysunek rzekrojów, w ukazującym się oknie Skale rzekrojów (rys. 6.4.6) ustalenie skali ionowej 100 i oziomej 1000, o akcetacji OK rogram zakłada w rojekcie Niwelacja rofilów nową tabelę P-PION, tworzy formularz i maę rzekroju (rys. 6.4.7) Rys. 6.4.6. rzegląd wykreślonych rofili w oknie Maa: P-PION_1 (rys. 6.4.7) 102
Rys. 6.4.7. 103