Tadeusz Różewicz. Unde malum? Skąd się bierze zło? jak to skąd z człowieka zawsze z człowieka i tylko z człowieka

Podobne dokumenty
Warsztat edukacyjny Listy do Henia

.htit\ f -i**- J OŚRODEK BRAMA GRODZKA

Kim jest autor niezwykłej kolekcji zdjęć. Zawodowcem?

Obiektyw mistrza. X-lecie PRL. Dla partii odnawiali całe miasto [ZOBACZ] X-lecie PRL. Dla partii odnawiali całe miasto [ZOBACZ]

GETTO LUBELSKIE. Podzamcze i Majdan Tatarski

Załącznik 1. Józef Czechowicz - Ulica Szeroka

Przedwojenny Przeworsk. widziany oczami Basi Rosenberg

Śmierć na raty. Historia likwidacji lubelskiego getta

Czas warsztatu: 120 min., Grupa docelowa: młodzież ponadgimnazjalna z Polski i Izraela, Ilość uczestników: 30, Ilość grup ćwiczeniowych: 2.

GRA MIEJSKA ŚLADAMi LubLinA

Dlaczego topola jest Baobabem? Na tropie nazwy ZOBACZ

Jateczna 7 Talmud-Tora. obecnie/currently, nie istnieje

I Obchody Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Lubelszczyźnie

ZAGADKI WARSZAWSKIE. IK-finał. mgr inż. Stanisław Żurawski ZDS WIL PW

Lublin 450 lat temu, czyli kapsuła czasu ZOBACZ

Projekt edukacyjny Szkoła dziedzictwa

Centrum Nauki Kopernik. Jazda na rowerze praca mięśni i szkieletu

OPOWIEŚCI ZASŁYSZANE

Uczestnicy VII Międzynarodowej Szkoły Letniej Nauczanie o Holokauście Uniwersytet Jagielloński, 2-8 lipca 2012

Historia Grabowca, zdjęcia z lat:

BIRCZA I JEJ DZIEJE - OBRAZY Z PRZESZŁOŚCI kl. VI-VII

Janusz Korczak. przyjaciel dzieci

Jateczna 5 Wielka Synagoga. obecnie/currently, nie istnieje

ZIEMIANIE W PORTRECIE I FOTOGRAFII

- żona Rywka, z d. Szumacher - 4 dzieci: Zalman, Jacob, Masza, Mosze. - żona zginęła w Bełzycach miejsce i czas ukrywania

Zabytkowy Aron ha-kodesz w synagodze w Szczekocinach, b.d. [ze zbiorów AP w Kielcach].

Historia Grabowca, zdjęcia z lat: Historia Grabowca. Zdjęcia z lat: Renata Kulik, Henryk Kulik

1. WARSZAWA - PROGRAMY NA ZAMÓWIENIE

UWAGI DO PROJEKTU MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Przed Wami znajduje się test złożony z 35 pytań. Do zdobycia jest 61 punktów. Na rozwiązanie macie 60 minut. POWODZENIA!!!

Lubartowska 30. obecnie/currently, Lubartowska 36

Ogólnopolski Konkurs Aktywny zuch, harcerz i uczeń w szkole II edycja r r. KARTA PRACY nr 2b

WŁADYSŁAW KLIMEK. Pedagog, naukowiec, społecznik. Monika Markowska Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Gorzowie Wlkp.

Lubartowska 1/Kowalska 2. obecnie/currently, Lubartowska 27/Kowalska 2

Sprawozdanie z zajęć w ramach pilotażu programu Kształtowanie przestrzeni.

Złota 3. obecnie/currently, Złota 3

Na krawędzi pamięci rzecz o zagładzie kutnowskich Żydów

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik

W dzisiejszym wydaniu:

Dziadkowie Gabrieli Izabela i Michał Pazdanowscy

Klasztor w sercu miasta. - adaptacja zachodniego skrzydła Klasztoru OO. Dominikanów w Lublinie na cele klubu samopomocy"

Historia Grabowca, zdjęcia z lat:

Niemiecka dokumentacja fotograficzna zbrodni katyńskiej

Łódź Muzeum Tradycji Niepodległościowych Oddział Radogoszcz

Pamięć o Zbrodni Katyńskiej

Krawiecka 7. obecnie/currently, nie istnieje

Obchody 73. rocznicy likwidacji Litzmannstadt Getto

Majdanka. Elementarz z. Marta Grudzińska. Henryk

Historia Grabowca, zdjęcia: lata siedemdziesiąte XX wieku, spacerkiem po Grabowcu 1

HISTORIA SZKOLNICTWA W GOCZAŁKOWICACH

PROJEKTY STUDENCKIE - Anna Czapska 6/1 PROJEKTY STUDENCKIE

Miejsce Obecność Pamięć. Praca z pamięcią o żydowskim Lublinie na przykładzie wybranych działań Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN

Szeroka 11. obecnie/currently, nie istnieje

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik. Wszelkie prawa autorów zastrzeżone

tml , 12:32 Pomoc Żydom

NON SCHOLAE SED VITAE DISCIMUS

Internet. łączy pokolenia

PROJEKT EDUKACYJNY "Krokus" w GM16

Materiały wypracowane w ramach projektu Szkoła Dialogu - projektu edukacyjnego Fundacji Form

Zamość Rotunda Muzeum Martyrologii Zamojszczyzny

RAPORT MERYTORYCZNY za 2016 r. TSKŻ Oddział w Krakowie

TROPEM LUBELSKICH LEGEND I OPOWIEŚCI - klasa 4a

Scenariusz zajęć dla uczniów gimnazjum OKUPACJA NIEMIECKA ZIEM POLSKICH

Odznaka Krajoznawcza im. Edyty Stein - - św. Teresy Benedykty od Krzyża

Trzebinia - Moja mała ojczyzna Szczepan Matan

oprac. Monika Markowska i Hanna Ciepiela Wojewódzki Ośrodek Metodyczny

Trasa wycieczki: Biała Piska - małe mazurskie miasteczko. czas trwania: 3 godziny, typ: piesza, liczba miejsc: 7, stopień trudności: bardzo łatwa

Stefan Doerffer ( ) syn Antoniny z Lekszyckich i Pawła Doerffera

Antoni Guzik. Rektor, Dziekan, Profesor, wybitny Nauczyciel, Przyjaciel Młodzieży

LUBiĘ MOJE MIASTO jestem lubelanką, jestem lubelakiem

Ty także możesz włączyć się w organizację Miasta Poezji 2011! Zorganizuj w swoim domu, mieszkaniu, akademiku Mieszkanie Poezji!

LearnIT project PL/08/LLP-LdV/TOI/140001

Wspomnienie, w setną rocznicę urodzin, Boczkowski Feliks ( ), mgr praw i ekonomii

Szeroka 1/Zamkowa 2. obecnie/currently, nie istnieje

Auschwitz historia, pamięć i edukacja Nauczanie o Holokauście w autentycznym miejscu pamięci

Szeroka 19. obecnie/currently, nie istnieje

Wiadomości. Sprawiedliwi uhonorowani w Bieczu

Klub PTTK "ŁAZIK" w Stalowej Woli

18. Lacy Michaj (fot. z archiwum rodziny Szewczyków). 19. Grób Lacego Michaja w Warszawie (fot. NN, lata 70. z archiwum rodziny Szewczyków). 20.

PROGRAM JARMARKU JAGIELLOŃSKIEGO 2012

Spuścizna ANTON ROY GANZ ( ) I Ambasador Szwajcarii w Warszawie V A R S A V I A N A. Rapperswil 2013 (2016) Ganz Anton Roy.

Szeroka 2/Cyrulicza 20. obecnie/currently, nie istnieje

Nalot bombowy na Wieluń 1 września

ROK HISTORII NAJNOWSZEJ w Zespole Szkół im A. Mickiewicza w Bielsku Podlaskim

PRZEWODNIK PO ŻYDOWSKIM BĘDZINIE

Powierzchnia: 33,7 m2 Format: 6,35m x 5,30m Oświetlenie: nie Cena wynajmu: 3000 zł netto miesięcznie Koszt montażu i demontażu: 800 zł netto

lekarz, pedagog, pisarz, publicysta, działacz społeczny pochodzenia żydowskiego.

Stare-zdjecia.pl KONSPEKT - SANOK TEMAT : ARCHITEKTURA SANOKA POZNAWANIE DZIEJÓW MIASTA NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH BUDOWLI MIEJSKICH PROJEKT

116 pytań w 116. rocznicę urodzin Rotmistrza. 1.Wymień nazwy 2 organizacji konspiracyjnych, w których działał rotmistrz Witold Pilecki.

WYSTAWĘ STAŁĄ MOŻNA ZWIEDZAĆ SAMODZIELNIE LUB Z PRZEWODNIKIEM ZWIEDZANIE SAMODZIELNE ZWIEDZANIE Z PRZEWODNIKIEM

Jak pisać, żeby nas czytali?

Dom Ignacego Łukasiewicza

Zdjęcia Alfreda Mensebacha

Grodzka 36/Kowalska 17. obecnie/ ;urrentlv, Grodzka 36

Historia Grabowca, zdjęcia z roku: Historia Grabowca. Zdjęcia z roku: Renata Kulik, Henryk Kulik. Wszelkie prawa autorów zastrzeżone

Majdanek Państwowe Muzeum na Majdanku

Opisy zdjęć do warsztatów. Pomoc Humanitarna.

Wydanie specjalne gazetki szkolnej Na szóstkę. z okazji. Ogólnopolskiego Dnia Praw Dziecka. obchodzonego 20 listopada

Książnica zyskała nowy blask ( )

ZAGADKI WARSZAWSKIE. IKz6g123. mgr inż. Stanisław Żurawski ZDS WIL PW

Transkrypt:

Załącznik 1. Tadeusz Różewicz Unde malum? Skąd się bierze zło? jak to skąd z człowieka zawsze z człowieka i tylko z człowieka człowiek jest wypadkiem przy pracy natury jest błędem jeśli rodzaj ludzki wyczesze się własnoręcznie z fauny i flory ziemia odzyska swój blask i urok natura swą czystość i nie-winność żadne stworzenie poza człowiekiem nie posługuje się słowem które może być narzędziem zbrodni słowem które kłamie kaleczy zaraża zło nie bierze się z braku ani z nicości zło bierze się z człowieka i tylko z człowieka jesteśmy w myśli jak powiada Kant a tym samym odtąd w bycie inni niż czysta natura

Załącznik 2.

Załącznik 3. Henio Żytomirski Urodził się 25 marca 1933 roku. Był pierwszym dzieckiem w najmłodszym pokoleniu rodziny Żytomirskich. Ładny, bystry, pełen energii duma rodziny. Ukochane dziecko. We wrześniu 1937 roku zaczął uczęszczać do przedszkola Trachter W lipcu 1938 roku spędził wakacje letnie we wsi Rudy koło Puław. We wrześniu 1938 roku został wysłany do przedszkola gdzie dzieci stawiały pierwsze kroki w pisaniu i czytaniu. Ojciec Henia Szmuel planował przyszłość syna. Chciał by syn uczył się hebrajskiego aby wysłać go do Palestyny. We wrześniu 1939 roku Henio rozpoczął naukę w żydowskiej szkole Tarbut, w której szczególny nacisk kładziono na naukę języka hebrajskiego. II wojna światowa wybuchła w momencie kiedy Henio miał 6 lat. W tym roku błyskotliwy, szczęśliwy, ukochany chłopiec zyskał nową umiejętność jazdę na rowerze. Pierwszy list wysłany po wybuchu wojny z Lublina do Palestyny (poprzez kuzynkę mieszkającą w USA) informował, że cała rodzina nadal żyje. Proszą o pomoc w wyjeździe. Rodzina Henia musiała zmienić adres musiała opuścić swój dom i przenieść się na Kowalską 11, na teren getta. Pod koniec 1941 roku dziadek umiera na tyfus. Lublin 2002, Netta Żytomirska-Avidar. Jak Henio dorastał w tych dniach? Jakie horrory widziały jego oczy? Co robiły dzieci w jego wieku w getcie? Nie wiem. Na karcie pocztowej Czerwonego Krzyża z 22 maja 1942 roku ojciec Henia pisał: Ja i Henio jesteśmy razem. Tylko ich dwóch, co oznacza że reszta zaginęła. Co się stało z całą rodziną? Tego nie wiem? W ostatnim liście z 19 marca 1943 roku Szmuel Żytomirski pisze już tylko o sobie. To oznacza, że w tym czasie jego jedyny syn Henio już nie żyje. Co się stało? Nie wiem. Szmuel pozostał sam. Wkrótce sam trafił do obozu koncentracyjnego na Majdanku, gdzie zginął w czasie egzekucji 3 listopada 1943 roku.

Załącznik 4. Zabudowa ulicy Szerokiej, Stefan Saturnin Komornicki, 1917.

Kobieta sprzedająca pączki na ul. Szerokiej, fot. Stanisław Magierski 1930. Dwujęzyczne napisy na witrynach sklepów na ulicy Szerokiej, fot. S. Kiełsznia 1938.

Ulica Szeroka, lata 30.

Panorama Lublina z 1939 roku. Widok zabudowań nieistniejącej dziś dzielnicy żydowskiej i Zamku Lubelskiego. Zabudowania ulicy Krawieckiej, XIX w.

Panorama dzielnicy żydowskiej od strony Wzgórza Czwartek, miejsce obecnego dworca PKS, 1930. Elewacja zachodnia synagogi Macharszala, znajdującej się przy ulicy Jatecznej, 1939.

Ulica Krawiecka, lata 30., fot. Stefan Kiełsznia.

Dom przy ulicy Krawieckiej, z tyłu zabudowania dominikanów, fot. Max Kirneberger, 1941. Ulica Szeroka w 1941 roku, lata okupacji niemieckiej, teren getta w Lublinie, ludzie noszą opaski.

Brama Grodzka w oryginalnej przedwojennej kolorystyce, fot. Max Kirnberger, 1941.

Kobieta sprzedająca placki na terenie getta w Lublinie, fot. Max Kirnberger, 1941.

Studzienka na końcu ulicy Szerokiej na terenie getta, fot. S. Wajs.

Studzienka na końcu ulicy Szerokiej na terenie getta, kolejka po wodę, fot. Max Kirnberger, 1941.

Nosiwoda w getcie lubelskim, fot. Max Kirnberger, 1941.

Ruiny ulicy Szerokiej, 1943. Ruiny dzielnicy żydowskiej, ulica Szeroka, 1943.

Ruiny dzielnicy żydowskiej. Na pierwszym planie ruiny bimy z synagogi w bet-ha-midrasz. W tle Synagoga Maharszala, 1944. Ruiny dzielnicy żydowskiej.

Wyburzanie dzielnicy żydowskiej po wojnie.

Studnia po wojnie.

Studnia w centrum placu manewrowego PKS, fot. J. Zętar, 2008. Plac Zamkowy, miejsce, w którym przebiegała ulica Szeroka.

Skwer pod Zamkiem, miejsce po ulicach Krawieckiej i Podzamcze, fot. Edward Hartwig, 1970.

Załącznik 5. Listy do Henia to działanie artystyczno-edukacyjne organizowane w oparciu o życiorys Henia Żytomirskiego. Od 2005 roku w związku z obchodzonym w Polsce 19 kwietnia "Dniem Pamięci o Holokauście i przeciwdziałaniu zbrodniom przeciw ludzkości" Ośrodek Brama Grodzka Teatr NN organizuje działanie artystyczno-edukacyjne "Listy do Henia". W tym dniu mieszkańcy Lublina wysyłają listy do Henia Żytomirskiego żydowskiego chłopca urodzonego w 1933 roku w Lublinie i zgładzonego przez hitlerowców w komorze gazowej prawdopodobnie w listopadzie 1942 roku. Historia życia tego chłopca stała się dla Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" inspiracją przy przygotowaniu wystawy Elementarz, poświęconej życiu dzieci w obozie na Majdanku. Posiadamy zdjęcia Henia Żytomirskiego z każdego roku jego życia aż do wybuchu II wojny światowej. Ostatnie zdjęcie zostało wykonane w 1939 roku przy wejściu do obecnego Banku PKO SA przy ulicy Krakowskie Przedmieście 64. 19 kwietnia każdego roku mieszkańcy Lublina mogą wysłać list adresowany do Henia Żytomirskiego, wrzucając go do skrzynki pocztowej Teatru NN, która w tym celu jest ustawiona przy ulicy Krakowskie Przedmieście 64. Po wysłaniu listów zebrani przechodzą do miejsc związanych z życiem Henia. Jest to dom rodzinny przy ulicy Szewskiej 3 a następnie dom przy ulicy Kowalskiej 11, dokąd rodzina Żytomirskich została zmuszona przenieść się w związku z utworzeniem getta. Spacer kończy się przy ostatniej latarni miasta żydowskiego przy ulicy Podwale.