Raport o sytuacji systemu SKOK w I półroczu 2014 r.

Raport o sytuacji systemu SKOK w I półroczu 2014 r. Departament Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych Warszawa, wrzesień 2014 1

Najważniejsze spostrzeżenia i wnioski W I półroczu 2014 r. wyhamował rozwój sektora skok. W stosunku do końca 2013 r. aktywa obniżyły się o 2,37%. Wartość depozytów spadła 2,76%. Wartość portfela pożyczkowego netto wzrosła o 0,71%. Liczba członków kas wzrosła o ok. 1,4 tys. Na koniec czerwca 2014 r. fundusze własne kas w stosunku do końca 2013 r. wzrosły o 161,6 mln zł, współczynnik wypłacalności sektora skok wyniósł (-) 0,42% i był wyższy niż na koniec 2013 r. o 0,91 p.p., przy czym dane te nie uwzględniają jeszcze wszystkich korekt wynikających z ustaleń inspekcji UKNF przeprowadzonych w niektórych kasach. Zgodnie ustaleniami inspekcji UKNF w kasach, wyniki finansowe sektora na daty inspekcji powinny zostać skorygowane (obniżone) na łączną kwotę 588 mln zł. Wartość funduszy własnych kas po uwzględnieniu korekt - biorąc pod uwagę wyniki na koniec czerwca 2014 r. - obniżyłaby się do (-) 658 mln zł, a współczynnik wypłacalności do (-) 3,91%. W I półroczu 2014 r. nastąpił znaczący wzrost wartości portfela kredytów przeterminowanych o 1 216,9 mln zł tj. o 30,9%. Dla porównania, w całym 2013 r. wartość portfela przeterminowanego wzrosła o 362 mln zł, tj. o 10,3%. Jednocześnie, w okresie pierwszych sześciu miesięcy 2014 r. wartość portfela pożyczek i kredytów brutto wzrosła o 381,9 mln zł, tj. o 2,9%. W kasach nadal występuje podwyższone ryzyko płynności z powodu niedopasowania terminów wymagalności pasywów i zapadalności aktywów. Środkami krótkoterminowymi (głównie depozytami o wymagalności do 6 miesięcy) finansowana jest działalność kredytowo-pożyczkowa (w większości z terminami zapadalności powyżej 12 miesięcy). Na koniec czerwca 2014 r. 45 kas było objętych postępowaniami naprawczymi, a do daty sporządzenia informacji 5 kas uzyskało akceptację KNF przygotowanych przez nie programów naprawczych. 2

Rozwój systemu skok (1) Aktywa kas (w mln zł) Pożyczki i kredyty kas (w mln zł) Depozyty (w mln zł) 18800 18700 18600 18500 18400 18300 18200 18100 18000 18 668 18 602 18 520 18 329 18 226 10 600 10 550 10 500 10 450 10 400 10 350 10 300 10 250 10 570 10 495 10 467 10 414 10 379 17 700 17 600 17 500 17 400 17 300 17 200 17 100 17 000 16 900 16 800 17 629 17 585 17 286 17 245 17 142 Aktywa - dynamika zmian Pożyczki i kredyty kas - dynamika zmian Depozyty - dynamika zmian 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% -1,50% -2,00% -2,50% 1,04% 0,80% 09.2013 12.2013-0,35% 03.2014 06.2014-2,02% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% 1,50% 0,85% 09.2013 0,27% 12.2013 03.2014 06.2014-0,77% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% -0,50% -1,00% -1,50% -2,00% -2,50% -3,00% 1,98% 0,24% 09.2013 12.2013-0,25% 03.2014 06.2014-2,52% 3

Rozwój systemu skok (2) Wartość udziałów członkowskich (w tys. zł) Wartość funduszu zasobowego (w tys. zł) Liczba zadeklarowanych udziałów (w tys. zł) 300 000 250 000 200 000 150 000 100 000 50 000 144 468 190 749 203 960 221 232 248 712 740 000 720 000 700 000 680 000 660 000 640 000 664 516 694 888 695 555 696 635 731 475 70 000 60 000 50 000 40 000 30 000 20 000 10 000 6 466 39 553 39 948 42 858 63 001 0 620 000 0 Wartość udziałów członkowskich dynamika zmian Fundusz zasobowy - dynamika zmian Liczba zadeklarowanych udziałów - dynamika zmian 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 32,0% 12,4% 6,9% 8,5% 2013-09 2013-12 2014-03 2014-06 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 5,0% 4,6% 0,1% 0,2% 2013-09 2013-12 2014-03 2014-06 600,0% 500,0% 400,0% 300,0% 200,0% 100,0% 0,0% 511,7% 47,0% 1,0% 7,3% 2013-09 2013-12 2014-03 2014-06 4

Podstawowe informacje o skok Liczba kas prowadzących działalność Liczba członków kas (w tys.) Zatrudnienie w kasach (ilość etatów) 56 55 54 53 52 51 50 2 660 2 655 2 650 2 645 2 640 2 635 2 630 2 625 2 654 2 655 2 655 2 648 2 635 6 200 6 000 5 800 5 600 5 400 5 200 5 000 4 800 4 600 6 028 5 876 5 210 5 079 5 104 Liczba placówek kas Liczba członków kas - dynamika zmian Liczba członków na jednego pracownika 2 060 2 040 2 020 2 000 1 980 1 960 1 940 1 920 1 900 1 880 1 860 1 840 2 032 2 012 1 925 1 920 1 911 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0,0% -0,2% -0,4% -0,6% 0,71% 0,04% 0,02% 2013-09 2013-12 2014-03 2014-06 -0,50% 540 520 500 480 460 440 420 400 380 523 520 509 448 439 5

Adekwatność kapitałowa (1) Wysokość funduszy własnych w skok (tys. zł) Niedobór funduszy własnych w stosunku do wymogu kapitałowego w sektorze SKOK (w tys. zł) Podział kas z uwagi na poziom wykazywanego współczynnika wypłacalności 200 000 0-200 000-400 000-600 000-800 000-1 000 000 135 439 174 231-231 651-262 981-70 037 wg sprawozdań -343 769-658 288-750 384-851 232 po korektach inspekcji 0-200 000-400 000-600 000-800 000-1 000 000-1 200 000-1 400 000-1 600 000-1 800 000 wg sprawozdań -695 455-1 213 455-912 346-1 102 248-1 106 085-1 500 597-1 620 981-1 694 336 po korektach inspekcji 13 24 18 poniżej 0% 0%-5% powyżej 5% Współczynnik wypłacalności w systemie skok 2,0% 1% 1,0% 0,0% -0,42% -1,0% -2,0% -1,00% -1,33% -1,56% -3,0% -4,0% -5,0% -4,31% -3,91% -6,0% -5,05% wg sprawozdań po korektach inspekcji Istnieje istotna różnica pomiędzy wartością bilansową funduszy własnych, a ich wartością liczoną wg ustawy o skok. Na koniec czerwca 2014 r. wartość funduszy własnych według ustawy o skok wynosiła (-) 70 mln zł, natomiast wartość funduszy własnych według bilansu wyniosła 35,4 mln zł. Różnica ta wynika głównie z nieujmowania zysku bieżącego i lat ubiegłych w kalkulacji funduszy własnych liczonych według ustawy o skok Poziom depozytów (w mln zł) w kasach z uwzględnieniem poziomu współczynnika wypłacalności 11 658 68% 2 900 17% 2 576 15% poniżej 0% 0%-5% powyżej 5% 6

Adekwatność kapitałowa (2) Aktywa kas zobowiązanych do realizacji działań naprawczych na tle sektora na koniec czerwca 2014 r. (w mln zł) Sektor kas z uwzględnieniem wysokości funduszy własnych (wg ustawy o skok) Depozyty w kasach pod względem poziomu funduszy własnych wg ustawy o skok (w mln zł) 3 532; 19% 7 13% 8 14% 13 24% 2 900 17% 274 2% 1 115 6% 14 694; 81% pozostałe kasy kasy realizujące program naprawczy 13 24% ujemne fundusze własne fundusze w przedziale 0-1 mln zł fundusze w przedziale 1-5 mln zł fundusze w przedziale 5-10 mln zł fundusze powyżej 10 mln zł 14 25% 11 953 70% ujemne fundusze własne fundusze w przedziale 0-1 mln zł fundusze w przedziale 1-5 mln zł fundusze w przedziale 5-10 mln zł fundusze powyżej 10 mln zł 892 5% Depozyty kas zobowiązanych do realizacji działań naprawczych na tle sektora na koniec czerwca 2014 r. (w mln zł) 14 029; 82% 3 106; 18% Stosownie do ustawy o skok z 2009 r. kasa zobowiązana jest realizować program postępowania naprawczego wówczas, gdy: - istnieje zagrożenie wystąpienia straty w jej działalności lub - wystąpiła strata w jej działalności lub też - istnieje zagrożenie powstania jej niewypłacalności. pozostałe kasy kasy realizujące program naprawczy 7

Działalność inwestycyjna i kredytowa (1) 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 Struktura portfela kredytowego wg terminów zapadalności na koniec poszczególnych kwartałów (w mln zł) 10 379 10 467 10 495 10 414 10 570 7 433 7 444 7 647 7 638 7 796 2 947 3 024 2 849 2 776 2 774 Pożyczki i kredyty ogółem Pożyczki do 12 miesięcy w tym chwilówki Pożyczki i kredyty powyżej 12 miesięcy Struktura portfela kredytowego 0,3% 0,6% Wybrane aktywa Wartość (tys. zł) udział w aktywach ogółem Kredyty i pożyczki 10 570 103 57,99% Udziały i akcje 1 271 090 6,97% Dłużne papiery wartościowe i inne papiery wartościowe Lokaty w Kasie Krajowej Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne Struktura aktywów sektora kas wg stanu na 30.06.2014 r. 664 373 3,65% 2 280 143 12,51% 993 593 5,45% Inne aktywa finansowe 635 373 3,49% Aktywa ogółem 18 226 048 34,2% 2,0% Inwestycyjne netto Operacyjne netto Konsumpcyjne netto W rachunku bieżącym netto Na nieruchomości netto 62,8% W strukturze aktywów kas ponad 10,5% stanowią akcje i udziały oraz dłużne papiery wartościowe. Z uwagi na ryzyko przeszacowania ich wartości istnieje ryzyko dla wyników finansowych kas w przyszłości. 8

Działalność inwestycyjna i kredytowa (2) Struktura portfela kredytowego wg terminów pierwotnych (czerwiec 2014 r.) 53,59% Kredyty udzielone na okres powyżej 5 lat stanowią ponad 58% wartości całego portfela kredytowego 0,67% 0,12% 0,03% 4,95% 6,51% 2,99% 2,46% 28,67% do 1 m. pow. 1 m. do 3 m. pow. 3 m. do 6 m. pow. 6 m. do 1 roku od 1 roku do 2 lat od 2 lat do 3 lat od 3 lat do 5 lat od 5 lat do 10 lat powyżej 10 lat Struktura portfela kredytowego (czerwiec 2014 r.) 1,0% 3,7% Struktura portfela kredytowego (czerwiec 2014 r.) Ilość Wartość (tys. zł) w tym restrukturyzacje Razem 911 874 10 588 491 1 422 186 do 2 tys. zł 192 792 107 671 3 109 od 2 do 5 tys. zł 203 936 388 753 14 561 od 5 do 10 tys. zł 164 966 759 302 29 127 od 10 do 30 tys. zł 243 475 2 892 070 185 937 od 30 do 50 tys. zł 73 045 1 957 175 145 147 od 50 do 100 tys. zł 28 550 1 495 209 110 466 od 100 do 500 tys. zł 3 509 501 757 65 608 od 500 tys. zł do 1 mln zł 887 800 286 44 177 pow. 1 mln zł 714 1 686 269 824 053 * Różnica pomiędzy poszczególnymi tabelami wynika z różnic w przekazanych danych sprawozdawczych kas W portfelu kredytowym 28,2% stanowią kredyty o wartości powyżej 100 tys. zł (w I półroczu br. wzrost o 1,2 p.p.) - wzrost ryzyka koncentracji. 7,6% 14,1% 15,9% 18,5% 7,2% 27,3% 48,9% kredytów powyżej 1 mln zł podlegało restrukturyzacji, co znacznie odbiega od średniej dla całego portfela wynoszącej 13%. Może to mieć w przyszłości negatywny wpływ na wyniki finansowe kas w związku z koniecznością aktualizacji wartości tej części portfela.. 4,7% do 2 tys. zł od 5 do 10 tys. zł od 30 do 50 tys. zł od 100 do 500 tys. zł pow. 1 mln zł od 2 do 5 tys. zł od 10 do 30 tys. zł od 50 do 100 tys. zł od 500 tys. zł do 1 mln zł 9

Źródła finansowania działalności kas Struktura finansowania działalności kas w mln zł (czerwiec 2014 r.) 20 000 000 15 000 000 10 000 000 5 000 000 250 200 150 100 50 72 67 do 2 tys. zł od 2 tys. do 5 tys. zł 98 od 5 tys. do 10 tys. zł 213 od 10 tys. do 30 tys. zł 747 793 16 811 072 631 712 Pozostałe zobowiązania Zobowiązania krótkoterminowe Zobowiązania długoterminowe Fundusze własne Struktura depozytów terminowych wg liczby rachunków w tys. (czerwiec 2014 r.) 100% 90% 80% 70% 60% 50% Środki zgromadzone na ok. 700 rachunkach 40% przekraczają kwoty 500 tys. zł. Łącznie środki zgromadzone na tych rachunkach stanowią 3,4% wartości depozytów sektora. 30% 58 od 30 tys. do 50 tys. zł 47 od 50 tys. do 100 tys. zł 24 od 100 tys. do 500 tys. zł 0,6 0,1 od 500 tys. zł do 1 mln zł pow. 1 mln zł 10% 0% Struktura depozytów terminowych wg kwoty (czerwiec 2014 r.) Ponad 65% depozytów to depozyty o wartości powyżej 30 tys. zł pow. 1 mln zł od 500 tys. zł do 1 mln zł od 100 tys. do 500 tys. zł od 50 tys. do 100 tys. zł od 30 tys. do 50 tys. zł od 10 tys. do 30 tys. zł od 5 tys. do 10 tys. zł od 2 tys. do 5 tys. zł do 2 tys. zł Struktura depozytów w okresach (mln zł) 18 000 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 16 672 16 712 17 054 17 047 16 577 573 574 575 538 565 depozyty do 12 miesięcy włącznie depozyty powyżej 12 miesięcy Struktura depozytów wg terminów pierwotnych 27% 16% Bieżące - do 1 miesiąca - powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy - powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy - powyżej 6 miesięcy do 1 roku - powyżej 1 roku 24% 57% depozytów zgromadzonych w kasach to depozyty o terminach pierwotnych poniżej 6 miesięcy 18% 10 13% 2%

Wyniki sektora (1) Wynik finansowy netto sektora SKOK (tys. zł) Struktura przychodów sektora kas Struktura kosztów sektora kas 100 000 0-100 000-200 000-300 000-400 000-500 000-600 000-700 000 23 410-17 247-32 240-92 716-128 929 wg sprawozdań -647 662-620 491-564 841 po korektach inspekcji 100% 80% 60% 40% 0% 5,10% 5,54% 6,54% 8,36% 6,15% 23,12% 24,97% 71,78% 69,49% 30,31% 63,15% 16,23% 19,13% 75,41% 74,72% Przychody z operacji finansowych Pozostałe przychody operacyjne Przychody z działalności podstawowej 100% 80% 60% 40% 0% 10,11% 8,46% 12,05% 9,33% 7,06% 32,98% 35,00% 56,91% 56,54% 38,16% 37,84% 37,72% 49,78% 52,83% 55,22% Koszty operacji finansowych Pozostałe koszty operacyjne Koszty działalności operacyjnej Struktura kosztów działalności operacyjnej w sektorze kas 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 10% 7,49% 7,74% 8,53% 6,11% 7,77% 12,31% 12,61% 12,87% 13,17% 13,53% 27,19% 28,38% 30,35% 31,77% 34,10% 46,61% 44,92% 41,83% 41,29% 37,88% Inne Pozostałe koszty rodzajowe Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Wynagrodzenia Podatki i opłaty Usługi obce Zużycie materiałów i energii Amortyzacja z tytułu prowizji, opłat z tytułu odsetek W 2012 i 2013 r. niektóre kasy dokonały sprzedaży wierzytelności kredytowych, głównie przeterminowanych, do firm zewnętrznych. Wartość sprzedanych portfeli należności została wykazana jako koszty finansowe natomiast wartość nabytych w zamian skryptów dłużnych jako pozostałe przychody operacyjne. 0% 11

Wyniki sektora skok (2) Struktura kas z uwzględnieniem wyniku finansowego netto Portfele kredytowe kas z uwzględnieniem wyniku finansowego netto 100% 80% 60% 40% 0% 35 20 24 31 16 20 17 39 35 38 kasy wykazujące zysk kasy wykazujące stratę Aktywa kas z uwzględnieniem wyniku finansowego netto Wyniki finansowe sektora kas uległy poprawie w II kwartale 2014 r., głównie z uwagi na dokonane jednorazowe transakcje sprzedaży zorganizowanych części przedsiębiorstwa przez niektóre kasy (dodatkowe przychody z tego tytułu wyniosły 33,6 mln zł). Wyniki finansowe kas nie uwzględniają jednak wszystkich zalecanych korekt poinspekcyjnych. W I półroczu 2014 r. sektor skok wykazał zysk netto w wysokości ok. 23,4 mln zł. 100% 80% 60% 40% 0% 64% 36% 71% 29% 86% 83% 84% 14% 17% 16% kasy wykazujące zysk kasy wykazujące stratę Depozyty kas z uwzględnieniem wyniku finansowego netto 100% 80% 60% 40% 0% 12,50% 16,10% 15,60% 37% 29,50% 87,50% 83,90% 84,40% 63% 70,50% kasy wykazujące zysk kasy wykazujące stratę Spadek liczby kas wykazujących straty z działalności. 100% 84% 80% 81% 80% 61% 67% 60% 40% 39% 33% 16% 19% 0% kasy wykazujące zysk kasy wykazujące stratę 12

Ryzyko płynności Udział aktywów płynnych w aktywach ogółem Kredyty a depozyty w sektorze kas (w mln zł) 22,2% 20 008 17 245 17 286 17 629 17 585 17 142 15 008 77,8% Aktywa płynne Pozostałe aktywa 22,2% aktywów kas stanowią środki płynne 10 008 5 008 8 10 379 10 467 10 495 10 414 10 570 Kredyty netto ogółem Depozyty ogółem Struktura środków płynnych kas Poziom depozytów finansujących działalność kredytową kas 11,0% 13,9% 3,3% 17,6% 4,3% 0,1% 62,00% 61,50% 61,00% 60,50% 60,19% 60,55% 61,66% Gotówka Środki na rachunkach bankowych Obligacje Skarbu Państwa 49,8% Papiery wartościowe gwarantowane przez Skarb Państwa Lokaty w Kasie Krajowej Lokaty w bankach Jednostki uczestnictwa rynku pieniężnego Największy udział w środkach płynnych stanowią lokaty w Kasie Krajowej 60,00% 59,50% 59,00% 58,50% 58,00% 59,54% 59,22% 13

Ryzyko kredytowe Udziały pożyczek i kredytów z uwzględnieniem terminowości obsługi 4,4% 21,1% Struktura rodzajowa kredytów przeterminowanych 0,2% 1,7% Udział skryptów dłużnych w aktywach 2,7% 0,2% 12,4% 62,1% 46,5% Ponad 46% udział w portfelu kredytów przeterminowanych mają kredyty na nieruchomości 4,0% 47,7% 97,2% Pożyczki i kredyty nieprzeterminowane Pożyczki i kredyty przet. pon. 3 mies. Pozyczki i kredyty przet. od 3-12 miesięcy Pożyczki i kredyty przeterminowane pow. 12 mies. inwestycyjne konsumcyjne na nieruchomości operacyjne w rachunku bieżącym skrypty dłużne pozostałe aktywa nieopłacone należności 37,9% wartości portfela kredytowo - pożyczkowego stanowią kredyty przeterminowane. Biorąc pod uwagę skrypty dłużne nabyte przez kasy głównie w zamian za wierzytelności przeterminowane, można oszacować, iż należności przeterminowane stanowią ok. 40,2% portfela pożyczkowo-kredytowego kas. Największą grupę stanowią pożyczki przeterminowane pow. 12 miesięcy. Struktura pożyczek i kredytów przeterminowanych z uwagi na okresy przeterminowania 55,5% 32,7% 11,7% Pożyczki i kredyty przet. pon. 3 mies. Pozyczki i kredyty przet. od 3-12 miesięcy Pożyczki i kredyty przeterminowane pow. 12 mies. Kredyty przeterminowane a skrypty dłużne w sektorze kas (mln zł) 6 000 4 000 2 000 0 486 31 5 145 Wartość skryptów dłużnych Wartość nieopłaconych należności Wartość kredytów przeterminowanych 14

Sytuacja finansowa Kasy Krajowej Aktywa (w mln zł) Struktura depozytów kas w Kasie Krajowej (w mln zł) Pożyczki udzielone kasom przez Kasę Krajową (w mln zł) 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 3 494 3 515 3 651 4 425 3 668 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 1 593 56 1 551 57 1 575 1 158 1 331 1 481 1 1 566 56 1 054 1 586 56 717 100 90 80 70 60 50 40 30 63 64 72 83 100 500 Depozyty bezterminowe Depozyty kas powyżej 12 miesięcy Depozyty kas do 12 miesięcy 20 10 Fundusz udziałowy (w tys. zł) Wynik finansowy netto (w tys. zł) Fundusz stabilizacyjny (w tys. zł) 1 142 1 141 1 140 1 139 1 138 1 137 1 136 1 135 1 134 1 133 1 141 1 141 1 136 1 136 1 136 16 000 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 14 198 12 994 11 435 3 423 3 228 450 000 445 000 440 000 435 000 430 000 425 000 420 000 415 000 410 000 405 000 400 000 447 359 418 897 415 325 409 870 405 080 Spadek wartości funduszu na skutek udzielonych darowizn na rzecz skok 15

Struktura bilansu Kasy Krajowej 4 000 Struktura aktywów i pasywów Kasy Krajowej (w tys. zł) Środki płynne ulokowane w bankach na rachunkach bieżących (w tys. zł) 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 195 378 1 205 294 158 1 332 Aktywa 1 Pozostałe aktywa Rzeczowe aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Kredyty, pożyczki i pozostałe należności Należności z tytułu lokat w bankach Instrumenty dłużne Akcje, udziały i inne instrumenty kapitałowe Jednostki funduszy inwestycyjnych Gotówka i inne aktywa pieniężne 875 2 359 419 2 Pasywa 1 Pozostałe zobowiązania i pasywa Zobowiązania wobec kas Fundusz stabilizacyjny Strata z lat ubiegłych (-)_wart. bilansowa Zysk (strata) bieżącego okresu Fundusze własne 1 400 000 1 300 000 1 200 000 1 100 000 1 000 000 900 000 800 000 700 000 600 000 500 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 750 598 Środki płynne ulokowane w bankach na lokatach terminowych (w tys. zł) 1 037 319 705 872 858 502 767 973 762 562 1 331 913 1 285 669 570 626 377 636 Istotną część aktywów Kasy Krajowej stanowią środki płynne. Natomiast praktycznie jedynym źródłem finansowania działalności Kasy Krajowej są środki pozyskane od kas (lokaty obowiązkowe i nieobowiązkowe oraz opłaty). 200 000 16