Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska 23 68-200 Żary tel. (068) 374 25 75 e-mail: zsoit.zary@intreria.pl www.zsoitzary.pl Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego w sesji wiosennej 2015r.
LITERATURA 1. Poglądy św. Franciszka źródłem inspiracji dla twórców z kilku epok. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Jana Kasprowicza, Leopolda Staffa, Jana Twardowskiego). 2. Literackie kontynuacje filozofii antycznych. Omów problem na wybranych utworach (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Zbigniewa Herberta, Wisławy Szymborskiej). 3. Władza wartość czy antywartość? Różne ujęcie motywu władzy w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach tekstów z dwóch wybranych epok (np. Antygona, Książę, Makbet ). 4. Powroty do lat dzieciństwa. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Sklepy cynamonowe, W poszukiwaniu straconego czasu ). 5. Człowiek wieczny wędrowiec. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Odyseja, Sonety krymskie, Alchemik, twórczość Edwarda Stachury), omów cele podróży i sposoby pisania o niej. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 6. Żołnierz-tułacz, żołnierz powstaniec w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Kolumbowie rocznik 20, Latarnik, poezja Władysława Broniewskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 7. Od Rolanda do Judyma. Analizując wybrane utwory (np. Dziady cz.iii, Potop, Lalka ), porównaj literackie portrety idealistów na przestrzeni epok.
8. Obraz dworu szlacheckiego i ziemiańskiego w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Przedwiośnie ), przedstaw zmieniające się obrazy dworu polskiego. Zwróć uwagę na sposoby pisania o jego mieszkańcach i problemach. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy i historyczny. 9. Tęsknota i nostalgia w polskiej literaturze emigracyjnej XIX i XX wieku. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i historyczny. 10. Rola strachu w życiu wybranych bohaterów literackich. Przedstaw problem na przykładach tekstów z dwóch wybranych epok (np. Makbet, Kordian, Popiół i diament ). 11. Motywy autobiograficzne w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie 2-3 autorów (np. poezja Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Władysława Broniewskiego), omów sposoby kreacji ja artysty. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 12. Różne oblicza miłości. Omów problem na wybranych przykładach utworów epoki romantyzmu i modernizmu (np. Cierpienia młodego Wertera, Giaur, Ludzie bezdomni ). 13. Poezja miłosna kobiet. Analizując i interpretując wybrane liryki XX wieku (np. poezja Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej), przedstaw różne sposoby mówienia o miłości. 14. Petersburg w oczach Mickiewicza i Dostojewskiego. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Dziady cz.iii, Zbrodnia i kara ), omów zagadnienie, uwzględniając kontekst historyczny i kulturowy.
15. Polskie obrzędy i obyczaje jako źródło inspiracji literackiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Wesele, Chłopi ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 16. Studium duszy polskiego inteligenta. Omów problem na podstawie wybranych utworów (np. Wesele, Doktor Piotr, Ludzie bezdomni, Tango ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 17. Motto i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury polskiej i obcej (np. Dziady cz.iii, Medaliony, Dżuma ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 18. Literackie wizerunki diabła. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury (np. Pani Twardowska, Dziady cz.iii, Kordian, Mistrz i Małgorzata ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 19. Sen, widzenie, zjawa. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Tren XIX Jana Kochanowskiego,,,Hamlet, Makbet, Dziady, Kordian ), przedstaw sposób prezentowania życia wewnętrznego bohaterów. 20. Bohaterowie zagubieni w świecie wartości. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Granica, utwory Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza). 21. Kreacjonizm i dokumentalizm jako dwie metody przedstawiania świata w literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. Sklepy cynamonowe, Ferdydurke, Rozmowy z katem ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 22. Artyści w czasach PRL-u. Omów problem, sięgając do odpowiednich tekstów literackich, wywiadów, esejów (np. twórczość Marka Hłaski, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza).
23. Koniec i początek biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty (np. Biblia, utwory Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Czesława Miłosza). 24. Ucztowanie przedmiotem inspiracji twórców w różnych epokach. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach trzech epok literackich (np. Pan Tadeusz, Przedwiośnie, Ferdydurke ). 25. Ojcowie i dzieci w literackich przekazach różnych epok. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady literackie (np. Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Ojciec Goriot, Doktor Piotr ). W swojej prezentacji, uwzględnij kontekst kulturowy. 26. Młodzi gniewni w literaturze romantycznej i modernistycznej. Przedstaw zagadnienie i dokonaj oceny bohaterów w wybranych utworach literackich (np. Konrad Wallenrod, Konrad Dziady cz.iii, Kordian, podmiot liryczny Dies irae, Judym - Ludzie bezdomni ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 27. Motyw życie teatr w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów z różnych epok (np. Makbet, Hamlet, Lalka, poezja Wisławy Szymborskiej). 28. Motyw zemsty w literaturze różnych epok. Omów problem, wykorzystując wybrane dzieła literackie (np. Iliada, Giaur, Konrad Wallenrod, Pan Wołodyjowski ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 29. Rola wiary w kształtowaniu systemu etycznego bohaterów literackich. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Treny Jana Kochanowskiego, Zbrodnia i kara, Dżuma ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 30. Motyw labiryntu i jego znaczenie w literaturze różnych epok. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Mitologia, Proces, Imię róży ).
31. Anioły w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Pieśń o Rolandzie, Faust, Anhelli, poezja Zbigniewa Herberta), przedstaw kreację aniołów i omów ich rolę. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 32. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Przedstaw zagadnienie na przykładzie wybranych utworów literackich z trzech różnych epok (np. poezja Horacego, Jana Kochanowskiego, Juliana Tuwima, Czesława Miłosza). 33. Samotność indywidualny wybór, konsekwencje ludzkiej niedoskonałości, element losu ludzkiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Sonety krymskie, Wieża, poezja Czesława Miłosza). 34. Morze jako metafora ludzkich losów. Analizując wybrane utwory literackie (np. Sonety krymskie, twórczość Josepha Conrada, Stary człowiek i morze, Latarnik ), omów problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na kontekst etyczny. 35. Motyw walki dobra ze złem w wybranych dziełach literackich. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory (np. Biblia, Makbet, Faust, Dziady cz. III). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 36. Człowiek w obliczu katastrofy, choroby i innych nieszczęść. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Treny, Kamizelka, Dżuma ). 37. Motyw winy i kary w literaturze różnych epok literackich. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Makbet, Ballady i romanse, Dziady cz. II, Zbrodnia i kara ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
38. Obraz miasta w literaturze różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Lalka, Ojciec Goriot, Ludzie bezdomni, Ósmy dzień tygodnia ), przedstaw wpływ miasta na losy bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 39. Lekarz jako bohater literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując losy i postępowanie wybranych postaci literackich (np. Judym, Obarecki, Rieux). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 40. Topos bohaterskiego umierania w literaturze średniowiecza, romantyzmu, pozytywizmu. Analizując wybrane utwory (np. Pieśń o Rolandzie, Dziady cz. II, Gloria victis ), scharakteryzuj sposoby mówienia o śmierci. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 41. Topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantycznej. Omów problem na wybranych przykładach literackich (np. utwory Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida). 42. Literatura polska wobec faktu odzyskania niepodległości. Wykorzystując wybrane utwory, podaj przykłady różnego rozumienia roli pisarza w nowej rzeczywistości (np. Przedwiośnie, twórczość Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Kolumbowie rocznik 20 ). 43. Praca jako główny element pozytywistycznego systemu wartości. Omów problem, wykorzystując wybrane dzieła polskiego pozytywizmu (np. Nad Niemnem, Lalka, Powracająca fala ). 44. Człowiek wobec władzy. Omów problem na podstawie dowolnie wybranych utworów z trzech epok literackich (np. Antygona, Dziady cz. III, poezja Miłosza). 45. Wesele jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. Biblia, Nie-Boska komedia, Chłopi, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
46. Motyw listu i jego rola w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Biblia, Legenda o św. Aleksym, Cierpienia młodego Wertera, Potop, Opowiadania Tadeusza Borowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 47. Wielkie dramaty małych bohaterów. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np.,,treny, Anielka, Mały Książę ), przedstaw różne sposoby kreowania dziecka w literaturze. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 48. Nowela jako gatunek w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane nowele różnych pisarzy (np. twórczość B. Prusa E. Orzeszkowej, H. Sienkiewicza). 49. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Horacego, Zygmunta Krasińskiego, Czesława Miłosza), przedstaw różnorodność realizacji tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 50. Drogi Polaków do niepodległości. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. Dziady cz. III, Nad Niemnem, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 51. Holokaust w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. Rozmowy z katem, Początek, Zdążyć przed Panem Bogiem ). Określ przyczyny antysemityzmu i jego konsekwencje. 52. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. twórczość Tadeusza Różewicza, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza Borowskiego), scharakteryzuj postawy wybranych bohaterów literackich.
53. Ludzie w nieludzkich czasach. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. proza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza Borowskiego), przedstaw różne postawy bohaterów, ich wybory, decyzje. 54. Człowiek wobec pokus. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Makbet, poezja baroku,,,granica ), omów postawy i zachowania bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 55. Orient w literaturze polskiej i obcej. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Giaur, Sonety krymskie, twórczość Słowackiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 56. Sposoby funkcjonowania motywu exegi monumentum w twórczości wybranych poetów. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. J. Kochanowskiego, J. Tuwima, W. Szymborskiej), omów problem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 57. Postać wiedźmy i wampira. Omów zagadnienie na wybranych przez Ciebie utworach literackich (np. Zmierzch, Romantyczność ). 58. Literatura piękna jako dostarczycielka radości i optymizmu. Omów zjawisko na podstawie kilku wybranych utworów literackich z różnych epok (np. utwory J. Kochanowskiego, L. Staffa, J. Tuwima), analizując sposoby kreacji świata oraz funkcje tego typu twórczości. 59. Bunt niszczy czy buduje? Rozważ zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów (np. Biblia, Antygona, Treny Jana Kochanowskiego, Inny świat ). 60. Różne portrety Polek wykreowane przez literaturę. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. Powrót posła, Grażyna, Śmierć pułkownika, Nad Niemnem ). 61. Rola tytułu literackiego. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory z poezji i prozy (np. Ludzie bezdomni, Dżuma, Pan Cogito ).
62. Fantastyka i realizm jako dwie metody opisywania świata. Oceń ich trafność na podstawie wybranych utworów literackich (np. Dziady cz. III, Kordian, Lalka, proza Brunona Schulza). 63. Folklor w polskiej literaturze. Analizując wybrane utwory (np. twórczość Marii Konopnickiej, Chłopi, Wesele ), przedstaw wpływ zjawiska na literaturę. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 64. Przemiany modelu rodziny w literaturze polskiej na przestrzeni epok. Analizując celowo wybrane utwory literackie (np. Nad Niemnem, Tango, Moralność pani Dulskiej ), omów temat. Uwzględnij kontekst kulturowy. 65. Kamienica jako środowisko człowieka w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Analizując wybrane utwory (np. Lalka, Moralność pani Dulskiej, Granica ), omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy. 66. Bezdomność w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku (np. Pan Tadeusz, Wolny najmita, Ludzie bezdomni ), zaprezentuj problem, uwzględniając kontekst kulturowy. 67. Kobieta w oczach bohaterów literackich różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Lalka, poezja Adama Asnyka), przedstaw zmieniające się portrety kobiet. 68. Heroizacje i deheroizacje bohaterów w literaturze polskiej. Omawiając problem, wykorzystaj wybrane utwory liryczne lub epickie (np. Potop, Zdążyć przed Panem Bogiem, Pamiętnik z powstania warszawskiego ). 69. Rozpacz jako motyw w literaturze polskiej i powszechnej. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich (np. Żale Matki Boskiej pod krzyżem, Treny Jana Kochanowskiego, wiersze Władysława Broniewskiego).
70. Różne ujęcia motywu rodziny w wybranych utworach pozytywizmu i Młodej Polski. Omów i oceń, korzystając z przykładów literackich (np. Nad Niemnem, Moralność pani Dulskiej, Pani Bovary ). 71. Trudne zwycięstwa - gorzkie klęski...? Przedstaw zagadnienie, odwołując się do biografii wybranych bohaterów literatury polskiej i powszechnej (np. Antygona, Judym, Ziembiewicz). 72. Dokumentalizm i paraboliczność dwa sposoby prezentacji świata w literaturze współczesnej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np. Dżuma, Rozmowy z katem, Folwark zwierzęcy ). 73. Motywy baśniowe i ich funkcje w dziejach wybranych twórców XX wieku. Omów problem, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Bolesława Leśmiana, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, twórczość Tolkiena). 74. Funkcjonowanie tradycji romantycznej w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Lalka, Nad Niemnem, Ludzie bezdomni ). 75. Funkcjonowanie tradycji średniowiecznej w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. Konrad Wallenrod, Ballady i romanse, Krzyżacy ). 76. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów cele i sposoby ukazywania jej na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej (np. Makbet, Dziady cz. III, Kordian, Dżuma ). 77. Oportunizm jako postawa wobec życia. Przedstaw zagadnienie i dokonaj oceny, odwołując się do wybranych przez siebie utworów literackich (np. Granica, poezja Zbigniewa Herberta, Kartoteka ).
78. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok (np. Kordian, Lalka, Ludzie bezdomni ). 79. Ślepcy w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Nie-Boska komedia, Katarynka, Ślepcy ), ukaż funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 80. Zwierzęta jako symbol i alegoria w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. bajki Ignacego Krasickiego, Faust, Folwark zwierzęcy ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 81. Miasteczko i prowincja w literaturze XX wieku. Analizując wybrane przykłady (np. proza Brunona Schulza, Baza Sokołowska, Popiół i diament ), omów problemy ludzkie i społeczne. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 82. Stary człowiek w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Ojciec Goriot, Doktor Piotr, Stary człowiek i morze ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 83. Krajobrazy tatrzańskie w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej, Melodia mgieł nocnych, Schnąca limba, Patrząc ku Tatrom ). 84. Motyw tańca i ślubu w literaturze polskiej. Analizując wybrane przykłady literackie z dwóch, trzech epok (np. Nie-Boska komedia, Nad Niemnem, Wesele, Chłopi, Wesele w Atomicach ), omów zagadnienie. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.
85. Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja patriotyzmu. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Konrad Wallenrod, Kordian, Nad Niemnem, Lalka ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 86. Kobieta-anioł, kobieta-demon jako temat w literaturze. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Sonety do Laury, Dziady cz. IV, Makbet, Chłopi, Pani Bovary ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 87. Wpływ książek na losy bohaterów literackich. Omów, analizując wybranych bohaterów różnych epok (np. Dziady cz. IV, Cierpienia młodego Wertera, Lalka, Inny świat ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 88. Najpiękniejsze fragmenty tekstów literackich. Dokonaj wyboru, analizując wybrane przez siebie fragmenty w kontekście estetycznym i etycznym. 89. Bestsellery rozważania na temat wartości współczesnych książek. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady literackie (np.,, Anioły i demony,,,kod Leonarda da Vinci,,, Harry Potter ). 90. Siewcy radości życia oraz pesymiści. Omów twórczość pisarzy, którzy realizują powyższe koncepcje w swoich utworach (np. poezja Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Kazimierza Przerwy-Tetmajera). 91. Życie i mit. Na wybranych przykładach ukaż kształtowanie się legendy wokół życia i twórczości pisarza współczesnego (np. twórczość Marka Hłaski, Rafała Wojaczka, Edwarda Stachury). 92. Codzienność, zwykłe życie, szary człowiek jako tematy literackie. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Nad Niemnem, Kartoflisko Leopolda Staffa,,Do krytyków Juliana Tuwima).
93. Motto, tytuł lub ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich (np.,,romantyczność, Wesele, Ludzie bezdomni, Granica, Dżuma ). 94. Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw na wybranych przykładach jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok (np. Pieśń świętojańska o Sobótce, Giaur, Pan Tadeusz, Gloria victis ). 95. Narracja autobiograficzna i narracja dokumentarna przeciwstawne czy bliskie sobie sposoby opowiadania. Omów problem na podstawie twórczości wybranych autorów (np. A. Sobolewska, R. Kapuściński). 96. Jakie wizje świata kreuje literatura fantasy? Omów problem na podstawie twórczości wybranego autora (np. Salvatore, Tolkien, Eddings). 97. Literackie portrety bohaterów skazanych na trudne wybory, samotność. Przedstaw problem, analizując trzy, cztery przykłady z dowolnie wybranych utworów literackich różnych epok (np. Konrad Wallenrod, Ludzie bezdomni, Wieża, Dżuma ). 98. Sposoby kreowania obrazu wsi i jej mieszkańców. Omów, analizując wybrane teksty (np. Pieśń Świętojańska o Sobótce, Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Chłopi Wesele ). 99. Przyczyny nastrojów dekadenckich w literaturze XIX i XX wieku i sposoby ich wyrażenia. Omów problem, analizując twórczość trzech, czterech poetów (np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Jana Kasprowicza, Karola Baudelaire a, Paula Verlaine'a). 100. Poezja religijna w poszukiwaniu Boga, człowieka, prawdy. Omów zagadnienie, analizując twórczość wybranych współczesnych poetów kapłanów (np. Karol Wojtyła, Jan Twardowski, J. Pasierb).
101. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów problem, analizując utwory dwóch, trzech twórców (np. Wharton, Caroll, Libera, Pilch) spoza szkolnego kanonu. Wskaż przyczyny popularności niektórych autorów książek. 102. Rosja w oczach swoich pisarzy próba oceny i porównania sposobu mówienia o państwie i społeczeństwie (np. Aleksander Puszkin, Mikołaj Gogol, Fiodor Dostojewski, Michaił Bułhakow). 103. Fascynacja obrzędami ludowymi w literaturze polskiej. Omów problem na wybranych przez siebie przykładach (np. A. Mickiewicz Pan Tadeusz, Dziady, W. Reymont Chłopi, E. Orzeszkowa Nad Niemnem ). ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Współczesny kabaret jako synteza sztuk. Omów problem na stosownych przykładach. 2. Różnorodne ujęcia motywu Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady (np. Peter Bruegel, Stanisław Grochowiak, Ernest Bryll). 3. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na przykładzie trzech dowolnie wybranych epok, określ funkcje i sposoby kreowania tego typu wizji. 4. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech przykładów z literatury i malarstwa wybranej epoki.
5. Między jawą a snem. Kreacje onirycznej rzeczywistości w literaturze i sztuce XX wieku. Do jakiej filozofii sięgają, czemu służą? Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury, filmu, malarstwa. 6. Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej a inne przykłady krytyki obyczajowości i kultury mieszczańskiej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych dwóch, trzech przykładów malarstwa i filmu, np. twórczości Jerzego Dudy Gracza, filmów z Bogusławem Kobielą lub Jerzym Stuhrem. 7. Portrety kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie, rzeźbie. Omów zmieniający się kanon piękna, analizując celowo wybrane teksty kultury. 8. Dekalog człowieka czasów współczesnych. Analizując i interpretując celowo wybrane wiersze Zbigniewa Herberta i filmy Krzysztofa Kieślowskiego, ukaż sposób, w jaki poezja i film przedstawiają problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na środki artystycznego wyrazu. 9. Stolice Europy w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty kultury (np. Ojciec Goriot, Lalka, obrazy Canaletta), przedstaw problem. W swojej prezentacji omów środki artystycznego wyrazu. 10. Symbolika kwiatów. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i sztuki, omów różne funkcje tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 11. Marzenie człowieka o powrocie do Edenu. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i malarstwa różnych epok, omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy. 12. Powstanie Warszawskie w literaturze, malarstwie i kinematografii. Analizując celowo wybrane teksty kultury (np. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, Kanał, Kolumbowie. Rocznik 20 ), omów różnorodne ujęcia tego tematu.
13. Komiks lektura dla ubogich duchem czy pełnoprawne dzieło sztuki, łączące plastykę z literaturą? Omów zagadnienie, analizując wybrane przez siebie utwory (np. Rork, Wieczna wojna, Kajko i Kokosz, Asterix ) oraz wypowiedzi krytyków (np. Szyłak, KTT, Rodek). 14. Motyw wiosny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj sposoby i cele jego realizacji w dobranych przez siebie utworach (np. Botticelli Wiosna, Pizarro Ogród warzywny i drzewa w kwiatach, poezja Skamandrytów, Kabaret POTEM Wiosna ). 15. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Porównaj różne ujęcia tego tematu w wybranych utworach (np. Żywot człowieka poćciwego M. Reja, poezja B. Leśmiana, L. Staffa, Przedziwny ogród J. Mehoffera, Kobiety w ogrodzie C. Moneta). 16. Obrazy rewolucji w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analiza wybranych dzieł porównanie, ocena, wnioski (np. Przedwiośnie, Nie-Boska komedia, Śmierć Marata Davida, Wolność wiodąca lud na barykady Delacroix). 17. Taniec w literaturze i teatrze. Omów funkcje tego motywu w wybranych dziełach (np. Pan Tadeusz, Cierpienia młodego Wertera, Wesele, Tango ). 18. Motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw i porównaj wybrane przez siebie dzieła (np. średniowieczne tańce śmierci, Pieśń o Rolandzie, Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna, barokowe portrety trumienne, obrazy Jacka Malczewskiego, Padlinę Ch. Baudelaire a, Joe Black ). 19. Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego ujęcia w wybranych przez siebie dziełach (np. Lament świętokrzyski, Dies irae, Pasja Gibsona, Żywot Briana Monty Pythona,
Ukrzyżowanie Chrystusa Grünewalda). 20. Macierzyństwo jako temat w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów sposoby ukazywania tego motywu w wybranych dziełach (np. Pieta Michała Anioła, Lament świętokrzyski, Dziady cz. III, Chłopi, malarstwo Stanisława Wyspiańskiego). 21. Heros literacki a heros filmowy. Porównaj sposoby kreowania wielkich bohaterów na wybranych przez siebie przykładach (np. Iliada, Pieśń o Rolandzie, Potop, Krzyżacy, Matrix, Wejście smoka, Brudny Harry ). 22. Kobieta w literaturze, filmie oraz grach komputerowych. Omów problem na podstawie wybranych utworów (np. Biblia, Nie-Boska komedia, Granica, Tomb Rider, Gotowe na wszystko ). 23. Symbolizm w malarstwie i literaturze XIX i XX w. Omów problem na wybranych przez siebie dziełach (np. Wesele, Ludzie bezdomni, Krzyk Edwarda Muncha, Szał uniesień Władysława Podkowińskiego). 24. Początek i koniec. Przedstaw różne wizje tworzenia świata i jego zagłady w literaturze i malarstwie na podstawie wybranych dzieł (np. Biblia, mity greckie, mity skandynawskie, Dies irae, Sąd Ostateczny Hansa Memlinga, freski Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej). 25. Sarmata na portretach i w literaturze XVII wieku. Omów temat na podstawie zgromadzonych materiałów (np. poezja Wacława Potockiego, Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, portrety trumienne). 26. Przedstaw i porównaj funkcjonowanie wybranego motywu biblijnego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 27. Koń w sztuce. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub filmowe, przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. malarstwo
Kossaków, poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Szał uniesień Władysława Podkowińskiego). 28. Motyw vanitas w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcjonowanie w wybranych dziełach z różnych epok (np. poezja barokowa, Ambasadorowie Hansa Holbeina). 29. Wybrany mit jako źródło inspiracji w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Upadek Ikara Petera Breughela, Wciąż o Ikarach głoszą Ernesta Brylla, Prawa i obowiązki Tadeusza Różewicza, Owidiusza Metamorfozy, Jacka Kaczmarskiego Wędrówka z Orfeuszem, G. Lazzariniego Orfeusz i menady ). 30. Motyw buntu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów problem, wykorzystując celowo dobrane dzieła (np. Biblia, Dziady, Tango, Upadek ). 31. Motyw szatana w literaturze i malarstwie. Omów różne sposoby jego realizacji w wybranych utworach (np. Dies irae, Deszcz jesienny, Sąd Ostateczny Hansa Memlinga). 32. Armia w literaturze i filmie. Omów sposób funkcjonowania motywu wojska w wybranych przez siebie dziełach (np. Paragraf 22 Józefa Hellera, Przygody wojaka Szwejka Haška, C. K. Dezerterzy ). 33. Mężczyzna i jego życie, problemy i pragnienia. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach literackich i filmowych (np. Kramer kontra Kramer, Lalka, Czego pragną kobiety ). 34. Kultura masowa. Scharakteryzuj zjawisko w oparciu o wybrane dzieła literackie, filmowe i programy telewizyjne (np. Big Brother, powieści Katarzyny Grocholi, seriale telewizyjne). 35. Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła (np. Kordian Juliusza Słowackiego i Kordian J. Grotowskiego oraz Kordian
Adama Hanuszkiewicza, Hamlet Szekspira i Hamlet K. Branagha oraz Hamlet Mela Gibsona). 36. Rekwizyt w literaturze i filmie. Omów jego rolę, wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. Sokół Boccaccia, Kamizelka Bolesława Prusa, Miś ). 37. Praca od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. Żeńcy, Żywot człowieka poczciwego, literatura socrealistyczna, Upadek Ikara Petera Breughela). 38. Samobójca jak bohater literacki i teatralny. Analizując wybrane przez siebie utwory (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Kordian ) omów sposoby i cele kreowania takich bohaterów. 39. Narkoman jako bohater literacki i filmowy, Omów sposób ukazania nałogu i jego wpływ na życie człowieka na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich i filmowych (np. Dzieci z dworca ZOO, Pamiętnik narkomanki, Nad Niemnem ). 40. Obrazy biesiady. Analizując celowo dobrane utwory literackie i inne dzieła sztuki, przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu (np. Przedwiośnie, Pan Tadeusz, poezja J. Kochanowskiego i Anakreonta, malarstwo H. Boscha, Cztery wesela i pogrzeb ). 41. Sceny batalistyczne jako motyw literacki i malarski. Omów różne sposoby i cele jego wykorzystania, analizując wybrane utwory i ich sceniczne realizacje (np. Krzyżacy, Bitwa Aleksandra A. Altdorfera). 42. Dzieło literackie a jego filmowa adaptacja. Porównaj i oceń wybrane przez siebie dzieła (np. Potop, Lalka, Nad Niemnem, Wiedźmin ). 43. Małżeńskie trójkąty jako motyw literacki i filmowy. Przedstaw najciekawsze, twoim zdaniem, sposoby jego ujęcia (np. Dzieje Tristana i Izoldy, Opowieści okrągłego stołu, Granica, Sprawa Kramerów ).
44. Motywy wędrówki w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Kordian, Władca pierścieni, Boska komedia ). 45. Motyw domu w sztuce. Omów zagadnienie na podstawie utworów literackich i filmowych (serial Dom, Pan Tadeusz ). 46. Daleki wschód w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty literackie i kultury (np. Sonety krymskie, Ojciec zadżumionych, Giaur ), omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst epoki i funkcje artystyczne dzieła. 47. Konwencja romantyczna w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych przykładach (np. Dziady, Beniowski, malarstwo C.D. Friedricha). 48. Wielcy kochankowie w literaturze i filmie. Omów najciekawsze, twoim zdaniem kreacje par, wykorzystując dowolnie wybrane dzieła (np. Romeo i Julia, Lalka, Przeminęło z wiatrem, Casablanca ). JĘZYK 1. Różne środowiska - różne sposoby komunikowania się (np. gwara uczniów szkół średnich, kibiców sportowych, informatyków, komputerowców, miłośników wędkowania itp.). Omów dwie wybrane odmiany środowiskowe języka, wykorzystaj zebrane przez siebie przykłady. 2. Język reklam telewizyjnych omów jego cechy, odwołując się do wybranych przykładów.
3. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych przez siebie utworów (np.,,solaris Stanisława Lema). 4. Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory. 5. Obecność leksyki, frazeologii antycznej i biblijnej w potocznej odmianie współczesnego języka polskiego. Omów na wybranych przykładach. 6. Gra słów jako przejaw kunsztu literackiego. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo dobrane utwory. 7. Perswazja i manipulacja językowa w tekstach polityków. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach (np. przemówienia Władysława Gomółki, Aleksandra Kwaśniewskiego, Jerzego Millera, Donalda Tuska, Jarosława Kaczyńskiego). 8. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 9. Jaki obraz świata kreują reklamy? Przedstaw zagadnienie, dokonując analizy języka różnych reklam. 10. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego. 11. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 12. Funkcje neologizmów i ich zasadność we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw problem w oparciu o analizę słownictwa związanego z komputeryzacją i telefonizacją.
13. Tendencje w nazewnictwie (sklepy, lokale, fabryki, itp.). Omów zjawisko, analizując wybrane przykłady. 14. Gatunki publicystyki prasowej. Omów na wybranych przykładach ze współczesnych czasopism. 15. Związki frazeologiczne we współczesnej reklamie. Przedstaw ich funkcje i oceń poprawność. 16. Manipulacja językowa w polityce. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 17. Jak współczesne przemiany kulturowe i obyczajowe kształtują nową frazeologię? Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane przez siebie przykłady i wypowiedzi językoznawców (np. Jerzy Bralczyk, Jan Miodek). 18. Magia w języku: nazwy osób uprawiających magię, nazwy praktyk magicznych i typów wypowiedzi używanych w celach magicznych, zaklęcia - etymologia i budowa słowotwórcza nazw, itp. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 19. Zanalizuj język (słownictwo, składnię, frazeologię) wybranego bohatera literackiego. 20. Omów język różnych form komunikacji w Internecie (np. czaty, fora, blogi), analizując wybrany materiał językowy. 21. Moda w języku. Omów temat na wybranych przykładach ze współczesnej polszczyzny. 22. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego. 23. Scharakteryzuj język współczesnych nastolatków, analizując zebrany materiał badawczy (język mówiony wybranego środowiska).
24. Dawne kazania (np. Piotra Skargi) a kazania współczesne. Porównaj język wybranych przez siebie tekstów. 25. Porównaj dwa przekłady tego samego dzieła obcego na język polski. Wyjaśnij sens ponownego tłumaczenia obcych utworów, np. dramatów Szekspira albo popularnych seriali telewizyjnych. 26. Wpływy obce w polskim języku współczesnym. Omów mechanizmy najnowszych zapożyczeń i oceń ich zasadność. 27. Scharakteryzuj językowe cechy groteski, analizując wybrane utwory literackie (np. Witolda Gombrowicza lub Stanisława Ignacego Witkiewicza). 28. Typy i funkcje archaizmów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 29. Omów najoryginalniejsze, twoim zdaniem, przykłady indywidualizacji językowej i jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych utworów z dwóch epok. 30. Parodia i pastisz. Porównaj formy, analizując wybrane przykłady. 31. Zanalizuj nazwy własne sklepów, kawiarń, restauracji, które występują w Twojej okolicy. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nich odzwierciedlenie. 32. Manifesty artystyczne ich język i retoryka. Omów problem, analizując teksty z XIX lub XX wieku. 33. Funkcje gry z językiem we współczesnym kabarecie. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty kabaretowe. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst polityczny i kulturowy.
34. Język dawnej szlachty polskiej. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów literackich, źródeł historycznych i opracowań naukowych. 35. Język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Przedstaw i porównaj dwie odmiany polszczyzny tej samej epoki. 36. Język nagłówków prasowych. Na podstawie zgromadzonego materiału określ ich funkcję, stylistykę i budowę gramatyczną. 37. Język za czasów Stalina. Na wybranych przykładach omów jego cechy i funkcje. 38. Głowa do góry czy tail up - wyjaśnij pojęcie idiomu. Omów zagadnienie na podstawie literatury fachowej. Porównaj na wybranych przez siebie przykładach idiomatykę polską i angielską.