WSCHODOZNAWSTWO STUDIA LICENCJACKIE I STOPNIA HARMONOGRAM STUDIÓW TREŚCI PRZEDMIOTÓW UWAGA! W treściach przedmiotów nie podajemy opisów przedmiotów kształcenia ogólnego obowiązujących na całej uczelni, zgodnie ze standardami kształcenia uchwalonym przez Radę Główną Szkolnictwa Wyższego. Przedmioty do wyboru Student w toku 3 lat studiów powinien zaliczyć 30-90 godz. zajęć dodatkowych, które wybierze sobie spośród palety propozycji studiów wschodoznawczych II stopnia, wykładanych na zajęciach specjalności regionalnych lub wykładów wygłaszanych przez pracowników instytutu. Może także uczestniczyć w zajęciach prowadzonych na innych wydziałach i w instytutach UAM. 1
ROK I Przedmiot godzin Egzamin ECTS STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (1890 GODZ.) 2130 23E 180 ROK I (690 GODZ.) 690 8E 60 SEMESTR 1 (345 godz.) 345 4E 30 Język zachodni 30 Z 1 Język rosyjski I 90 Z 2 Wychowanie fizyczne 30 Z 1 Technologia informacyjna 30 Z 2 Wstęp do wschodoznawstwa 15 E 3 Wprowadzenie do antropologii kulturowej 15 E 3 Wstęp do nauk społecznych 15 Z 3 Geografia regionalna 30 E 5 Podstawy prawa dla wschodoznawców 15 Z 4 Filozofia 60 E 4 Warsztaty pracy naukowej 15 Z 2 SEMESTR 2 (345 GODZ.) 345 4 E 30 Język zachodni 30 Z 1 Język rosyjski I 90 E 4 Wychowanie fizyczne 30 Z 1 Metodologia ogólna nauk 15 Z 3 Najdawniejsze dzieje Europy Wschodniej do początków średniowiecza 30 E 4 Prawo międzynarodowe publiczne 60 E 5 Mapa etniczna krajów b. ZSRR 30 E 5 Podstawy ekonomii 30 Z 4 Międzynarodowe stosunki polityczne 30 Z 3 SEMESTR 1 Wstęp do wschodoznawstwa: 15 godz. Wprowadzenie studentów w studiowaną dyscyplinę: Wschód i jego różne rozumienie, pojęcie Wschodu, przyjęte w poznańskim wschodoznawstwie, rozumienie wschodoznawstwa, jako studiowanego kierunku i stosunek jego do pokrewnych dyscyplin i kierunków, europeistyki i orientalistyki, wyjaśnienie pojęć orientalizm a okcydentalizm, badania wschodnie w różnych naukach, NASZE rozumienie wschodu. Wprowadzenie studentów w życie akademickie, nauczanie uniwersyteckie; nauka jako działalność ludzka i jej znaczenie. Wprowadzenie do antropologii kulturowej: 15 godz. Ogólne wprowadzenie do przedmiotu badań dyscypliny. Przedmiot i zakres etnologii antropologii kulturowej. Związki z innymi dyscyplinami humanistycznymi. Problemy interdyscyplinarności. Kultura jako kluczowe pojęcie w antropologii kulturowej. Etnocentryzm. Europocentryzm. Charakterystyka różnych ujęć kultury w ramach wybranych orientacji antropologicznych. Problematyka etniczna z perspektywy antropologii kulturowej. Procesy etniczne (etnogeneza, asymilacja, akulturacja, dyfuzja, ruchy etniczne etc.). Antropologia religii. Wstęp do nauk społecznych : 15 godz. 2
Charakterystyka poznania naukowego w obszarze nauk społecznych. Nauki humanistyczne a społeczne. Strategie badawcze w naukach społecznych. Teorie społeczne. Empiria w naukach społecznych. Procedury badawcze w n. s. Standardowe i niestandardowe metody poznania w obszarze nauk społecznych. Geografia regionalna: 30 godz. Położenie i granice, strefy czasowe, główne jednostki fizyczno-geograficzne. Zmiany terytorialne. Zasięg wpływów politycznych w XX-XXI w. Środowisko fizyczne główne krainy geograficzne, klimat, stosunki wodne, strefy wegetacyjne. Podział administracyjny. Rozmieszczenie ludności i sieć osadnicza. Struktura demograficzna, społeczna, etniczna i religijna. PKB i zatrudnienie oraz ich struktura. Rolnictwo i jego współczesne przemiany. Przemysł struktura i okręgi przemysłowe. Handel zagraniczny Podstawy prawa dla wschodoznawców: 15 godz. Pojęcie i geneza państwa. Pojęcie normy prawnej oraz przepisu prawnego. Stosunek prawny. Źródła prawa. System źródeł prawa RP. System prawa. Specyfika systemów prawnych państw b. ZSRR. Stosowanie i obowiązywanie prawa. Filozofia: 60 godz. Podstawowy kurs historii filozofii od antyku do współczesności. Warsztaty pracy naukowej: 15 godz. Zasady korzystania z literatury przedmiotu i źródeł badań naukowych. Rodzaje dyskursu naukowego i formy realizowania praktyki naukowej; referat, dyskusja, recenzja, omówienie, artykuł naukowy, praca seminaryjna, dyplomowa. Zasady konstruowania wypowiedzi i tekstu naukowego. Kwerendy badawcze, gromadzenie źródeł i korzystanie z literatury przedmiotu. Typy dyskursu naukowego. Zajęcia praktyczne. SEMESTR 2 Metodologia ogólna nauk : 15 godz. Nauka jako dziedzina kultury, jako przedsięwzięcie poznawcze i badawcze regulowane przez obowiązujące w niej standardy metodologiczne. Relacja między teorią a empirią, sposoby dowodzenia, uzasadniania, wyjaśniania (interpretowania) naukowego, logiczne podstawy narracji naukowej jako wyróżniki nauki typu science i letters. Owe wyróżniki jako zobowiązania epistemologiczne, metodologiczne jakie spadają na uprawiającego naukę. Prezentacja podstawowych stanowisk z obszaru filozofii nauki i metodologii nauki. Najdawniejsze dzieje Europy Wschodniej do początków średniowiecza: 30 godz. Wprowadzenie w podstawowe zagadnienia, pojęcia i terminologię. Epoka paleolitu pierwsi mieszkańcy. Epoka mezolitu kształtowanie się podziału ekokulturowego. Okres neolitu cezura wczesnoagrarna w rozwoju społeczności regionu; przeobrażenia społeczno-kulturowe; Indoeuropejczycy. Epoka brązu rozwój lokalny i dalekosiężne powiązania. Epoka żelaza oddziaływania cywilizacji antycznych a wewnętrzne mechanizmy transformacji społecznogospodarczych; zróżnicowanie etniczne i kulturowe; pochodzenie Słowian i Bałtów Prawo międzynarodowe publiczne: 60 godz. Kurs wprowadza podstawowe zagadnienia. Pojęcie prawa międzynarodowego. Cechy charakterystyczne prawa międzynarodowego. Podmioty prawa międzynarodowego. Terytorium. Prawo morza. Międzynarodowe prawo lotnicze i kosmiczne. Ludność państwa. 3
Organizacje międzynarodowe. Ochrona praw człowieka. Załatwianie sporów międzynarodowych. Prawo konfliktów zbrojnych. Mapa etniczna krajów byłego ZSRR: 60 godz. Struktura etniczna i językowa terenów b. ZSRR. Ludy rdzenne, ich rozmieszczenie, przynależność do ugrupowań ponad etnicznych i rodzin językowych. Migracje etniczne w okresie nowożytnym. Zarys tradycyjnej kultury ludów rdzennych oraz jej transformacji pod wpływem ludności napływowej. Zmiany na mapie etnicznej państw powstałych po rozpadzie Związku Radzieckiego. Konflikty etniczne i ich przyczyny. Migracje emigracja, repatriacja. Mniejszości etniczne i ich prawa. Diaspory etnosów rdzennych w świecie. Podstawy ekonomii: 30 godz. (przedmiot kontynuowany w 3 semestrze na II roku studiów) Główny nurt ekonomii podstawowe teorie funkcjonowania gospodarki rynkowej. Mikroekonomia: mechanizm rynkowy; podstawowe podmioty gospodarcze; teoria zachowania konsumenta; teoria funkcjonowania przedsiębiorstwa; modele konkurencji. Makroekonomia: analiza obiegu okrężnego w gospodarce; mierniki poziomu sprawności gospodarczej; finanse publiczne; polityki gospodarcze oraz stosunki z zagranicą. Analizy modeli i teorii ekonomicznych; praktyczne wykorzystanie zasad ekonomii w życiu gospodarczym. Międzynarodowe stosunki polityczne: 30 godz. Polityka w stosunkach międzynarodowych: zjawiska i procesy polityczne; typy systemów stosunków międzynarodowych; państwo jako główny aktor stosunków międzynarodowych; polityka zagraniczna państwa a jego pozycja międzynarodowa; motywacje polityki zagranicznej; środowisko międzynarodowej aktywności państw; procesy suwerenizacji i desuwerenizacji państw; procesy samostanowienia w międzynarodowych stosunkach politycznych; globalizm, globalizacja, procesy globalne, mechanizmy zarządzania globalnego 4
ROK II Przedmiot godzin Egzamin ECTS ROK II (690 GODZ.) 690 8 E 60 SEMESTR 3 (360 GODZ.) 360 5 E 30 Język zachodni 30 Z 1 Wychowanie fizyczne 30 Z 1 Język rosyjski II 90 Z 2 Podstawy ekonomii 60 E 5 Dzieje Europy Wschodniej do 1921 r. 60 Z 3 Rosyjska myśl filozoficzna i społeczna 30 E 4 Dzieje Azji Środkowej i Syberii - kluczowe procesy historyczno-kulturowe 30 E 3 Stosunki polityczne w regionie Europy Wschodniej i Azji 30 E 4 SEMESTR 4 (330 GODZ.) 330 3 E 30 Język zachodni 30 Z 1 Wychowanie fizyczne 30 Z 1 Język rosyjski II 90 Z 4 Prawo dyplomatyczne i konsularne 30 Z 5 Dzieje Europy Wschodniej po 1921 r. 60 E 5 Międzynarodowe stosunki gospodarcze 30 E 5 Stosunki gospodarcze w regionie Europy Wschodniej i Azji 30 E 5 Przedmioty do wyboru (tzw. fakultety) 30 Z 4 SEMESTR 3 Podstawy ekonomii: 30 godz. (przedmiot kontynuowany z 2 semestru na I roku studiów) Dzieje Europy Wschodniej do 1921 r.: 60 godz. Wykład z historii Europy Wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów procesu dziejowego, które doprowadziły do wykształcenia się różnic kulturowych, religijnych i narodowych krajów istniejących współcześnie w regionie Europy Wschodniej. Okres do końca XVIII w.: dzieje Rusi, W. Ks. Litewskiego, Złotej Ordy, Rosji i Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Okres 1801 1917. Dzieje Imperium Rosyjskiego. Rozwój narodów wschodnioeuropejskich pod panowaniem Rosji. Rewolucje rosyjskie początku XX w. Rosyjska myśl filozoficzna i społeczna: 30 godz. Próba charakterystyki rosyjskiej myśli filozoficznej. Myśl filozoficzna na Rusi. Oświecenie w Rosji, zaczątki filozofii świeckiej. Wiek XIX: rosyjscy humaniści?; lubomudrie; okcydentaliści a słowianofile; pisarze myśliciele (Dostojewski, Tołstoj); Narodnictwo; W. Sołowjow początki filozofii systemowej. Srebrny Wiek myśli rosyjskiej; dwudziestowieczni neokantyści; fenomenologia w Rosji; estetyka (Bachtin); marksizm w Rosji; leninizmu; filozofia w ZSRR i filozofia postradziecka semiotyka, strukturalizm i filozofia analityczna Dzieje Azji Środkowej i Syberii kluczowe procesy historyczno-kulturowe: 30 godz. Najwcześniejsze dzieje regionu. Pierwsze tradycje etniczne - kultura ludów indoirańskich. Azja Środkowa w okresie wpływów perskich i helleńskich. Szlak jedwabny. Wczesna cywilizacja stepu i początki tradycji turecko-mongolskiej. Historia ekspansji buddyzmu i islamu. Podbój rosyjski. Przemiany społeczno-kulturowe i polityczne pod wpływem islamu, 5
buddyzmu oraz prawosławia. Kolonialna polityka Rosji. Okres ZSRR. Wkład Polaków w poznanie ludów Azji Środkowej i Syberii. Stosunki polityczne w regionie Europy Wschodniej i Azji: 30 godz. Włączanie Europy Wschodniej i Środkowej w sowiecką strefę wpływów: wyzwalanie państw bałkańskich, kwestia niemiecka; realizacja postanowień Wielkiej Trójki w Europie Środkowej i Wschodniej; Zimna wojna i gorące konflikty. Załamanie gospodaecze w krajach tzw. demokracji ludowej 1976-1985 i jego skutki; sprawa Afganistanu; pieriestrojka i wirus niepodległości w republikach nadbałtyckich; rozpad tzw. obozu demokracji ludowej; rozpad Jugosławii SEMESTR 4 Prawo dyplomatyczne i konsularne: 30 godz. Przedmiot prawa dyplomatycznego i konsularnego. Historia stosunków dyplomatycznych i konsularnych. Organy państwa w stosunkach międzynarodowych. Ustanowienie stosunków dyplomatycznych. Podstawowe funkcje dyplomatyczne. Personel misji dyplomatycznej. Przywileje i immunitety dyplomatyczne. Ustanowienie stosunków konsularnych. Podstawowe funkcje konsularne.. Urzędy konsularne i urzędnicy konsularni. Przywileje i immunitety konsularne. Misje specjalne. Prawo dyplomatyczne organizacji międzynarodowych Dzieje Europy Wschodniej po 1921 r.: 60 godz. Okres 1921 2010. Dzieje rewolucji i narodzin nowoczesnych narodów w Europie Wschodniej wraz z końcem imperium Rosyjskiego. Odbudowa imperium w postaci ZSRR. Dzieje ZSRR i Federacji Rosyjskiej w XX w. Powstanie i rozwój nowoczesnych państw po rozpadzie ZSRR Międzynarodowe stosunki gospodarcze: 30 godz. Pojęcie i zakres międzynarodowych stosunków gospodarczych. Powstanie i rozwój gospodarki światowej. Teorie handlu międzynarodowego. Polityka handlowa. Międzynarodowa polityka handlowa. Międzynarodowe stosunki finansowe, międzynarodowy system walutowy (przesłanki istnienia, system waluty złotej, system z Bretton Woods, współczesny system walutowy). Globalizacja międzynarodowych stosunków gospodarczych zagrożenia i korzyści. Stosunki gospodarcze w regionie Europy Wschodniej i Azji: 30 godz. Konsekwencje gospodarcze rozpadu ZSRR dla nowych państw Europy Środkowo- Wschodniej; transformacja powiązań zewnętrznych; dążenia integracyjne; przepływy czynników produkcji Wschód Zachód Europy. Uwarunkowania polityczne i ekonomiczne; wymiana handlowa państw Europy Wschodniej z UE, Rosją; zacofanie gospodarcze. Napływ inwestycji; rozwój rynków kapitałowych; skutki rozszerzenia UE. Znaczenie regionu w międzynarodowych stosunkach gospodarczych; CEFTA. 6
ROK III Przedmiot godzin Egzamin ECTS ROK 3 (510 GODZ.) 510 8E 60 SEMESTR 5 (360 GODZ.) 360 4 E 30 Język rosyjski III 90 Z 3 Literatura wschodnioeuropejska 60 E 4 Sztuka krajów wschodnioeuropejskich 60 E 3 Systemy polityczne państw powstałych po rozpadzie ZSRR 30 E 4 Procesy dezintegracyjne i integracyjne w regionie Europy Wschodniej i Azji po 1991 r. 30 E 4 Religie na obszarze b. ZSRR 30 E 4 Kaukaz (specyfika regionu) 15 Z 2 Azja Środkowa (specyfika regionu ) 15 Z 2 Przedmioty do wyboru (tzw. fakultety) 30 E 3 SEMESTR 6 (150 GODZ.) 150 4 E 30 Język rosyjski III 90 E 8 Kraje Europy Wschodniej (specyfika regionu) 15 Z 2 Kraje Bałtyckie (specyfika regionu ) 15 Z 2 Seminarium licencjackie (przygotowanie pracy dyplomowej + egzamin dyplomowy) 30 E 10 SEMESTR 5 Literatura wschodnioeuropejska: 60 godz. Zarys historii literatury rosyjskiej z elementami historii literatury ukraińskiej i białoruskiej. Literatura staroruska, i dawna rosyjska. Ukształtowanie się rosyjskiego języka literackiego. Oświecenie, sentymentalizm, romantyzm. Narodziny narodowej literatury ukraińskiej i białoruskiej. Wielka powieść rosyjska; literatura i dramat przełomu XIX i XX w. Rewolucja: realizm socjalistyczny. Ożywienie literatury po odwilży. Dominacja kultury masowej po 1991 r. Najnowsze tendencje w literaturze: estetyka postmodernizmu. Sztuka wschodnioeuropejska: 60 godz. Dominacja kultury rosyjskiej. Średniowieczna sztuka sakralna tradycji bizantyjskiej. Sztuka nowożytna: najważniejsze dokonania artystów rosyjskich, wejście w artystyczny nurt Europy zachodniej i środkowej; barok rosyjski; klasycyzm; malarstwo rosyjskie w XIX w. romantyzm i realizm. Rosja ośrodkiem europejskiej awangardy w 1 poł. XX w. Socrealizm i petryfikacja sztuki po 1932 r. Odwilż po 1956 r., powstanie nieoficjalnej awangardy i jej dzieła;. soc-art. Systemy polityczne państw powstałych po rozpadzie ZSRR: 30 godz. Rozpad ZSRR i proces kształtowania się nowych państw postradzieckich. System polityczny Federacji Rosyjskiej. Kształtowanie się i charakterystyka systemów politycznych Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, państw bałtyckich. Proces integracji z NATO i UE. Specyfika państw Kaukazu. Kształtowanie się i charakterytyka systemu politycznego Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu. Systemy polityczne państw Azji Centralnej Kazachstan, Uzbekistan, Tadżykistan, Kirgistan i Turkmenistan. 7
Procesy dezintegracyjne i integracyjne w regionie Europy Wschodniej i Azji po 1991 r.: 30 godz. Próby reintegracji przestrzeni postradzieckiej. Wspólnota Niepodległych Państw. Próby utworzenia przez Rosję struktury gospodarczej na obszarach byłego ZSRR - Centralnoazjatycka Organizacja Współpracy, Euroazjatycka Wspólnota Gospodarcza, Wspólna Przestrzeń Gospodarcza, Szanghajska Organizacja Współpracy. Organizacja Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (Układ Taszkiencki), GUAM integracja bez Rosji. Związek Białorusi i Rosji (ZBiR). Konflikty na obszarze b. ZSRR. Kaukaz (specyfika regionu): 15 godz. Przedmiotem wykładu są 3 kraje południowokaukaskie (Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) i Kaukaski Okręg Federalny FR, które będą omówione wg następującego schematu: wiadomości wstępne, geografia fizyczna, gospodarka, zaludnienie, wyznania, historia (głównie XX w.), specyfika struktury społecznej, ustrój społeczno-polityczny, kultura, oświata, środki masowej informacji, główne miasta, krajoznawstwo i polonica w krajach kaukaskich. Ramy chronologiczne: głównie lata 1985-2010 z odniesieniem do okresu sowieckiego. Azja Środkowa (specyfika regionu ): 15 godz. Przedmiotem wykładu jest 5 krajów środkowoazjatyckich (Kazachstan, Kirgistan, Uzbekistan, Turkmenia i Tadżykistan), które będą omówione wg następującego schematu: wiadomości wstępne, geografia fizyczna, gospodarka, zaludnienie, wyznania, historia (głównie XX w.), specyfika struktury społecznej, ustrój społeczno-polityczny, kultura, oświata, środki masowej informacji, główne miasta, krajoznawstwo i polonica w krajach środkowoazjatyckich. Ramy chronologiczne: głównie lata 1985-2010 z odniesieniem do okresu sowieckiego. SEMESTR 6 Kraje Europy Wschodniej (specyfika regionu): 15 godz. Znaczenie pojęcia Europa Wschodnia - podstawy geografii politycznej subregionu. Zarys historii najnowszej Ukrainy, Białorusi i Mołdawii z naciskiem na proces tworzenia się państwowości w XX w, konsekwencji rozpadu ZSRR i procesów demokratyzacyjnych (Pomarańczowa Rewolucja). Węzłowe zagadnienia z kwestii tożsamości Ukraińców, Białorusinów i Mołdawian, zasięg i status języków ukraińskiego, białoruskiego, mołdawskiego i rosyjskiego. Podstawy ustroju politycznego państw regionu. Związki Polski z krajami regionu. Kraje Bałtyckie (specyfika regionu ): 15 godz. Przedmiotem wykładu są 3 kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa i Estonia), które będą omówione wg następującego schematu: wiadomości wstępne, geografia fizyczna, gospodarka, zaludnienie, wyznania, historia (głównie XX w.), ustrój społeczno-polityczny, kultura, oświata, środki masowej informacji, główne miasta, krajoznawstwo i Polacy w krajach bałtyckich. Ramy chronologiczne: głównie lata 1988-2010 z odniesieniem do okresu sowieckiego. Seminarium licencjackie: 30 godz. Seminarium prowadzone przez pracowników Instytutu wschodniego posiadających stopień doktora, obejmuje przygotowanie pracy dyplomowej z zakresu Wschodoznawstwa i zdanie egzaminu dyplomowego. 8