FREE ARTICLE Lobbing firm farmaceutycznych Autor: Magdalena Nizińska Lipiec 2012
Udane wprowadzenie nowego leku na rynek oznacza z jednej strony konieczność przeprowadzenia procedury rejestracyjnej, a z drugiej wiąże się z realizacją wielu działań związanych z promocją nowej terapii leczniczej, wprowadzeniem produktu na listę leków refundowanych, ale przede wszystkim zdobyciem przychylności podmiotów mających wpływ na zachowania i decyzje pacjentów. W przeszłości branża farmaceutyczna była publicznie krytykowana za niezgodne z prawem kontakty z przedstawicielami władzy i lekarzami. Wydaje się jednak, że sytuacja uległa znacznej poprawie w związku z coraz lepszym dostępem do informacji oraz rosnącą świadomością społecznej odpowiedzialności firm z sektora. Czy korupcja nadal jest problemem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej? Czy korupcja pozostaje poważnym problemem w krajach Europy Środkowo-Wschodniej? Czy stwierdzenie to może odnosić się do branży farmaceutycznej, dlatego że taka opinia powszechna była w przeszłości? Czy lobbing postrzegany jest jako nielegalne i niejawnie działanie, czy też jest to uznany standard postępowania wspierający podjęcie określonych decyzji? Spoglądając na raport Transparency International na temat percepcji korupcji na świecie i porównując wartości wskaźnika CPI (wskaźnik percepcji korupcji), który w skali od 10 do 0 punktów mierzy postrzeganie poziomu korupcji w sektorze publicznym w 183 krajach świata, zauważyć można, że sytuacja w regionie poprawiła się głównie w Polsce i Rosji. Z badania wynika jednak, że w innych państwach Europy Środkowo-Wschodniej zjawisko korupcji pozostaje nadal wyzwaniem. W krajach takich jak Polska, Węgry, Czechy czy Słowacja jawne stosowanie praktyk niezgodnych z prawem jest obecnie niedopuszczalne. Szczególnie dotyczy to sektora farmaceutycznego, w którym działania z tej kategorii zostały zastąpione różnego rodzaju narzędziami lobbingowymi, takimi jak kampanie społeczne i współpraca z lokalnymi organizacjami reprezentującymi interesy pacjentów.
Indeks percepcji korupcji w Europie Środkowo-Wschodniej, 2011* Rosja Łotwa Litwa Białoruś Rosja 2.4 (2.1) Niemcy Czechy 4.4 (5.2) Liech. Austria Slowenia Chorwacja 4.0 (4.4) Polska 5.5 (4.6) Słowacja 4.0 (5.0) Węgry 4.6 (5.1) Bośnia i Herz. * Results for 2008 given in brackets Źródło: CPI 2011, Transparency International, www.transparency.org Serbia 3.3 (3.4) Macedonia 3.9 (3.6) Rumunia 3.6 (3.8) Ukraina 2.3 (2.5) Bułgaria 3.3 (3.6) Mołdowia Lobbing w branży farmaceutycznej w Europie podstawowe fakty i liczby Według statystyk Rejestru służącego przejrzystości, wydatki na działania lobbingowe w sektorze farmaceutycznym w Unii Europejskiej przekraczają 40 mln rocznie. Prawie połowa tej sumy przypada na lokalnych lobbystów, którzy mają za zadanie oddziaływać na podmioty podejmujące kluczowe decyzje. Reszta kwoty to m.in. koszty kampanii społecznych, środki wspierające działalność organizacji pacjenckich czy zawodowych stowarzyszeń lekarzy. Należy jednak dodać, że wiele firm farmaceutycznych nie zgłasza prowadzonych działań do Rejestru. Szacuje się, że wartość działań lobbingowych, przy założeniu pełnego raportowania ze strony graczy, wynosi ok. 90 mln, czyli ponad dwa razy więcej niż kwota oficjalna. Według danych zgromadzonych przez Rejestr, w przypadku 23 firm wydatki na usługi doradztwa wyniosły 18,9 mln, co oznacza średnio 820,000 na jeden podmiot, uznaje się jednak, że jest to suma istotnie zaniżona. W Europie działają 22 stowarzyszenia branżowe, które według ujawnionych danych wydały 2,3 mln na sfinansowanie kosztów reprezentacji swoich członków. Połowa ujawnionej kwoty przypada na Europejską Federację Stowarzyszeń Przemysłu Farmaceutycznego (EFPIA).
Wydatki firm farmaceutycznych na działalność lobbingową w UE, 2011 (EUR) Wydatki stowarzyszeń branżowych na działalność lobbingową w UE, 2011 (EUR) Bayer AG 2 525 000 EFPIA 571 900 Merck GSK Pfizer Novartis 900 000 825 000 700 000 700 000 AESGP EVM EBE Genzyme 600 000 EGA Sanofi Amgen Astra Zeneca Baxter 600 000 550 000 500 000 500 000 COSTEFF EUCOPE PPTA 50 000 Źródło: Divide and conquer: A look behind the scenes of the EU pharmaceutical industry lobby, marzec 2012 Kampanie społeczne Kampanie społeczne są przykładem ważnych inicjatyw lobbingowych podejmowanych przez firmy z branży w celu zbudowania pozycji rynkowej w poszczególnych krajach. Działania te mają na celu wspieranie wybranych terapii i zwiększenie społecznej świadomości w zakresie określonych schorzeń. Kampanie takie często bezpośrednio poprzedzają wprowadzenie na rynek nowego leku w celu promowania terapii z jego wykorzystaniem. W związku z tym wykorzystywane są wszystkie dostępne platformy medialne i kanały komunikacji, a podejmowane działania mogą nawet doprowadzić do zawarcia wątku związanego z daną chorobą lub schorzeniem w popularnym serialu telewizyjnym. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest kampania na rzecz podniesienia wiedzy w społeczeństwie na temat depresji, którą firma Eli Lilly & Company przeprowadziła w Stanach Zjednoczonych przed wprowadzeniem na rynek Prozacu. Lobbing w branży farmaceutycznej nie polega wyłącznie na budowaniu relacji z odpowiednimi osobami. Sposoby wywierania wpływu są zróżnicowane w zależności od tego, czy działania lobbingowe skierowane są do lokalnych władz, organów odpowiedzialnych za procedurę rejestracji leków, zawodowych stowarzyszeń lekarzy, organizacji reprezentujących interesy pacjentów, kluczowych liderów opinii czy innych podmiotów. Każda z wymienionych grup wymaga indywidualnego podejścia w celu osiągnięcia poszczególnych celów. Kluczem do sukcesu jest umiejętność uchwycenia wszystkich tych okoliczności jednocześnie tak, aby znaleźć złoty środek, czyli osiągnąć największą skuteczność poprzez działania mieszczące się w ramach ogólnie przyjętych norm etycznych.
Informacja o PMR PMR Publications (www.pmrpublications.com) wydaje wysokiej jakości publikacje biznesowe przeznaczone dla firm działających w Polsce, pozostałych krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz na innych rynkach rozwijających się. Opracowania PMR Publications analizują klimat inwestycyjny w regionie, a w szczególności sytuację w branży budowlanej, farmaceutycznej, IT i telekomunikacyjnej oraz handlu detalicznego. Oferta PMR Publications obejmuje płatne i bezpłatne newslettery branżowe, internetowe serwisy informacyjne oraz raporty analityczne. Informacje o Polsce i krajach Europy Środkowo-Wschodniej można uzyskać na stronach www.polishmarket.com i www.ceemarket.com oraz portalach poświęconych sektorowi budowlanemu (www.constructionpoland.com, www.constructionrussia.com, www.constructionukraine.com, www.ceeconstruction.com, www.rynekbudowlany.com), branży IT i telekomunikacja (www.itandtelecompoland.com, www.ceeitandtelecom.com, www.ictrussia.com), handlu detalicznego (www.retailpoland.com, www.ceeretail.com, www.russiaretail.com) oraz farmaceutycznej (www.pharmapoland.com, www.ceepharma.com). PMR Research (www.research-pmr.com) jest wyspecjalizowanym działem firmy PMR świadczącym usługi badania rynku na indywidualne zlecenie klientów. Świadczone przez PMR Research usługi obejmują pełen wachlarz metodologii ilościowych i jakościowych, w tym badania satysfakcji klientów, świadomości marki, wizerunku firm i produktów, analizy segmentacyjne i inne. PMR Research oferuje także przygotowywanie specjalistycznych analiz branżowych, badania online oraz tworzenie marketingowych baz danych. Usługi PMR Research są dostępne w ponad 20 krajach Europy Środkowej i Wschodniej. PMR Consulting () jest wyspecjalizowanym działem PMR, który oferuje szeroki zakres usług konsultingowych na rzecz firm zainteresowanych inwestycjami w Europie Środkowo-Wschodniej. Typowe projekty realizowane przez PMR Consulting obejmują świadczenie usług badania otoczenia konkurencyjnego (competitive intelligence), doradztwo strategiczne oraz konsulting na potrzeby realizacji bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz transakcji fuzji i przejęć. Dzięki zespołowi konsultantów pochodzących z całej Europy Wschodniej, PMR Consulting oferuje swoim klientom szeroki zakres kompleksowych usług o charakterze regionalnym, jak również usługi konsultingowe dotyczące poszczególnych krajów. Dane kontaktowe PMR Consulting tel.: /48/ 12 296 22 50 fax: /48/ 12 296 22 99 e-mail: info@pmrconsulting.com