"Dżuma" Camusa jako powieść paraboliczna Albert Camus (1913 1960) urodził się w Algierii w rodzinie robotniczej, zginął w wypadku samochodowym pod Paryżem w 1960 roku; był wybitnym pisarzem (otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury), eseistą i filozofem; oprócz Dżumy napisał powieść pt. Obcy oraz bardzo znany esej pt. Mit Syzyfa; tworzył również sztuki teatralne; uważano Camusa za reprezentanta filozofii egzystencjalnej (obok J. P. Sartre a), którą prezentował w literackiej formie w swoich utworach; jednym z takich utworów jest www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 1/8
właśnie Dżuma utwory paraboliczne mają charakter przypowieści o ludzkiej egzystencji, posiadają również wymiar moralistyczny; fabuła tekstu ma charakter umowny i należy szukać w niej ukrytych sensów symbolicznych i alegorycznych; pisarz zazwyczaj sugeruje czytelnikowi, że powinien właśnie w ten sposób odczytywać jego utwór; sygnały paraboliczności w Dżumie: motto - cytat z Dziennika zarazy Daniela Defoe: Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 2/8
innego, co nie istnieje uwięzieni zostali mieszkańcy algierskiego Oranu w wyniku epidemii dżumy; tak naprawdę chodzi o uwięzienie człowieka w świecie, w którym triumfuje zło; fabularna dżuma nie istnieje rzeczywiście, stanowi element fikcji literackiej; co zatem istnieje? zło i ludzkie postawy wobec niego; jest to zasadniczy temat powieści Camusa czasowość tekstu brakuje wyraźnej konkretyzacji; poprzez niepełny zapis: 194 (brakuje ostatniej cyfry); akcja www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 3/8
powieści (od wiosny do zimy) rozgrywa się w latach 40. XX wieku; Dżuma ukazała się drukiem w roku 1947; lata 40 te to czas największego kataklizmu historycznego, jakim była II wojna światowa; można zatem potraktować tekst jako zapis ludzkich reakcji na wojenne zło; miasto Oran zostało objęte strefą kwarantanny, stało się miastem zamkniętym - świat obozów koncentracyjnych; ludzie umierają masowo i ta śmierć ma charakter przypadkowy i pozbawiona została tradycyjnego rytuału; rozdziela się osoby sobie www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 4/8
bliskie, dżuma dzieli rodziny i przyjaciół w Dżumie tak naprawdę mamy do czynienia z prezentacją systemu totalitarnego w jego najbardziej ekstremalnej formie, czyli właśnie obozu koncentracyjnego; urodzona w Niemczech amerykańska uczona Hannah Arendt pisała, że mieszkańcy totalitarnego państwa mogą przybrać dwie zasadnicze postawy mogą być albo katami, albo ofiarami systemu; kontekst interpretacyjny związany z główną postacią powieści, czyli doktorem B. Rieux; walczy on z epidemią pomimo świadomości, że www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 5/8
tak naprawdę jest bezsilny; przywodzi to na myśl paraboliczne znaczenie o charakterze filozoficznym; wobec zła i śmierci człowiek jest tak naprawdę bezsilny, ale ważny jest przede wszystkim trud zmagania się ze złem Camus jest autorem eseju pt. Mit Syzyfa; Syzyf został skazany przez bogów musiał wtaczać pod górę ogromny głaz, który pod samym szczytem wymykał mu się z rąk; Syzyf musiał ponawiać swój wysiłek w nieskończoność; związek frazeologiczny: syzyfowa praca; powszechnie interpretuje się jego znaczenie, mówiąc o pracy, która nie ma sensu; w przypadku powieści www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 6/8
Camusa jest akurat odwrotnie - pisarz w zasadniczy sposób zreinterpretuje ten mit; Camus mówi, że Syzyf najbardziej interesuje go właśnie w czasie powrotu spod samego szczytu, aby podjąć swój trud na nowo; autor nazywa taką postawę postawą heroiczną; tak należy zachowywać się wobec zła i losu, nigdy się nie poddawać, zachować heroizm wobec grozy i absurdalności, które przynosi rzeczywistość cztery kategorie postaci opisanych w Dżumie; mają one charakter archetypiczny (czyli stanowią prawzorce ludzkich postaw); to również www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 7/8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Ściąga eksperta jeden z wyznaczników paraboliczności tekstu; osoby, które walczą z epidemią od samego początku, nie patrząc na konsekwencje i zagrożenie wynikające z tego rodzaju postępowania; osoby obojętne wobec cierpienia innych; osoby przezywające metamorfozę, od obojętności po pełne zaangażowania; osoby, dla których epidemia jest wybawien www.edudu.pl - filmy edukacyjne on-line Strona 8/8