POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU RAPORT Z MONITORINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH II PÓŁROCZE 2010 ROK MIĘDZYRZECZ 2011
SPIS TREŚCI: WSTĘP..3 I. Analiza bezrobocia według zawodów.....4 II. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodowych)...9 Zestawienie ofert pracy według 6 cyfrowego kodu zawodów......10 Ranking ofert pracy...14 III. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych 15 Zawody deficytowe i nadwyŝkowe w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu).....15 IV. Analiza kierunków kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych w odniesieniu do lokalnego rynku pracy.20 PODSUMOWANIE.. 25 SPIS TABEL I RYSUNKÓW...... 27 ZAŁĄCZNIKI.. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 2
WSTĘP Powiatowy Urząd Pracy w Międzyrzeczu prowadzi raport z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. Sporządzony ranking ma charakter teoretyczny i powstał na podstawie danych statystycznych pochodzących ze sprawozdania MPiPS za II półrocze 2010 roku i dostępnych raportów zawodów deficytowych i nadwyŝkowych za to półrocze. Dla lepszej i czytelniejszej prezentacji badanego zagadnienia zastosowano rysunki i tabele. Niniejszy raport składa się z czterech rozdziałów, zakończonych podsumowaniem, spisem rysunków i tabel. W pierwszym rozdziale sporządzono analizę bezrobocia według zawodów, w drugim analizę ofert pracy według zawodów, w trzecim dokonano analizy zawodów deficytowych i nadwyŝkowych na terenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Międzyrzeczu, a w ostatnim analizę kierunków kształcenia w szkołach ponadgimnazjalnych. Przygotowana publikacja jest raportem nadającym charakter analityczny zjawisk zachodzących na rynku pracy w zakresie popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy w powiecie międzyrzeckim w II półroczu 2010 r. Monitorowanie zawodów nadwyŝkowych i deficytowych jest procesem obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy w powiecie międzyrzeckim, dotyczących kształtowania się popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy. Przy opracowywaniu niniejszego monitoringu zastosowano następujące wskaźniki: wskaźnik długotrwałego bezrobocia w zawodzie; wskaźnik szansy uzyskania oferty w zawodzie; wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu) zawodu; średnia miesięczna nadwyŝka (deficyt) podaŝy siły roboczej w zawodzie; analizy i oceny informacji i działań pośrednictwa pracy wynikające z codziennej realizacji zadań ustawowych. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 3
I. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW Istotnych informacji o międzyrzeckim rynku pracy dostarczają nam statystyki bezrobotnych według zawodów i specjalności. Z przeprowadzonej analizy wynika, Ŝe w ostatnim roku sytuacja na rynku pracy uległa znaczącym zmianom. Nie tylko pod względem wzrostu liczby zarejestrowanych bezrobotnych, ale równieŝ zmian dotyczących kształtowania się popytu na pracę i podaŝy zasobów pracy. Terenem działania Powiatowego Urzędu Pracy w Międzyrzeczu jest obszar powiatu międzyrzeckiego, obejmującego swym zasięgiem 6 gmin: o gminę Międzyrzecz; o gminę Skwierzyna; o gminę Trzciel; o gminę Pszczew; o gminę Przytoczna; o gminę Bledzew. Rysunek1. Powiat międzyrzecki Źródło: www.infofirma.pl POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 4
Stopa bezrobocia w powiecie międzyrzeckim na dzień 31 grudzień 2010 roku wynosiła 21,5 %. W porównaniu do 31 czerwca 2010 roku liczba bezrobotnych wzrosła o 1,5 punktu procentowego (na dzień 31.06.2010 roku 20,0 %). Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Międzyrzeczu w końcu grudnia 2010 roku wynosiła 4.713 osób, w tym 2.529 stanowiły kobiety. Struktura zawodowa bezrobotnych zarejestrowanych w II półroczu 2010 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Międzyrzeczu zbliŝona jest do struktury zawodowej z poprzedniego półrocza, co odzwierciedla sytuację społeczno - gospodarczą w powiecie. Brak nowopowstałych zakładów pracy, przy niezmiennych potrzebach kadrowych istniejących zakładów pracy, skutkuje brakiem istotnych zmian w strukturze. ZauwaŜalny natomiast jest wzrost liczby osób bezrobotnych. Szczególnie widoczne jest to na przykładzie pracowników usług osobistych i sprzedawców, osób bez zawodu oraz robotników przemysłowych i rzemieślników. Liczba osób bezrobotnych w tych grupach zawodów wzrosła bowiem kolejno o 345, 52 i 48 osoby. Tabela 1. Osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP w Międzyrzeczu według zawodów LICZBA BEZROBOTNYCH Grupa zawodów I półrocze 2010 II półrocze 2010 wzrost - spadek Struktura grup w II półroczu 2010 roku % Ogółem 4340 4713 +373 ------- Bez zawodu 571 623 +52 13,22 I Parlamentarzyści i wyŝsi 53 38-15 0,81 urzędnicy kierownicy II Specjaliści 214 225 +11 4,77 III Technicy i inny średni 614 648 +34 13,76 personel IV Pracownicy biurowi 169 169 0 3,59 V VI VII Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 677 1022 +345 21,68 160 158-2 3,35 1167 1215 +48 25,78 VIII Operatorzy i monterzy maszyn 234 249 +15 5,28 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 5
i urządzeń IX Pracownicy przy pracach prostych 480 364-116 7,72 X Siły zbrojne 1 2 +2 0,04 Źródło: Sprawozdanie MPiIPS -01 Jak wynika z powyŝszej tabeli zdecydowanie największy odsetek zarejestrowanych stanowią bezrobotni w grupie VII - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 1215 osób. Liczący się równieŝ odsetek zarejestrowanych osób stanowią bezrobotni w trzech kolejnych grupach: - pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 1022 osób; - technicy i średni personel 648 osób; - bez zawodu 623 osób. Do zjawisk istotnie zauwaŝalnych naleŝy wzrost liczby osób zarejestrowanych w stosunku do I półrocza 2010 roku w następujących grupach zawodów: - pracownicy usług osobistych i sprzedawcy o 345 osób, - bez zawodu o 52 osoby, - robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy o 48 osób, - technicy i inny średni personel o 34 osoby. Największy zaś spadek liczby osób bezrobotnych o 116 osób odnotowano w grupie IX pracownicy przy pracach prostych. Biorąc pod uwagę strukturę bezrobotnych według grup zawodowych zauwaŝamy, Ŝe bezrobotni w ponad ¼ to robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. Szczegółowe przedstawienie graficzne aktualnej struktury grup zawodowych w II półroczu 2010 roku przedstawia poniŝszy rysunek (Rys. 2). POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 6
5,3% 7,7% 0% 13,2% 0,8% 4,8% 25,8% 13,8% 3,3% 21,7% 3,6% Bez zawodu Parlamentarzyści i wyŝsi urzędnicy Specjaliści Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy Robotnicy przemysłowi Operatorzy i monterzy maszyn Pracownicy przy pracach prostych Siły zbrojne Rysunek 2. Struktura grup zawodowych w II półroczu 2010 roku Analizując liczbę osób bezrobotnych według grup zawodowych zauwaŝamy, Ŝe najwięcej napływających osób bezrobotnych zarejestrowanych w drugiej połowie 2010 roku odnotowujemy w następujących zawodach: sprzedawca 268 osób technik ekonomista 118 osób robotnik gospodarczy 93 osoby kucharz 64 osoby mechanik samochodów osobowych 55 osób murarz 51 osób. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 7
Niepokojące jest teŝ to, Ŝe największą grupą długotrwale bezrobotnych są osoby posiadające zawód sprzedawcy i sytuacja ta nie zmienia się od lat. Wysoko w rankingu sytuują się równieŝ bezrobotni technicy i inny średni personel. Na czele listy rankingowej są ekonomiści, robotnicy gospodarczy, mechanicy samochodów osobowych, kucharze i murarze. Ma to bezpośredni związek z corocznym napływem osób z w/w kwalifikacjami po ukończeniu szkół średnich w zawodach, które od lat są głównymi kierunkami kształcenia w powiecie międzyrzeckim. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 8
II. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODOWYCH) Istotnym elementem monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych jest analiza ofert pracy, czyli zgłaszanych do powiatowego urzędu pracy wolnych miejsc zatrudnienia. W okresie od 01 lipca do 31 grudnia 2010 r. do Powiatowego Urzędu Pracy w Międzyrzeczu wpłynęło 720 ofert pracy pozyskanych przez pośredników pracy oraz zaoferowane przez pracodawców. Biorąc pod uwagę liczbę ofert, które wpłynęły do 31.12.2010r. (720) w stosunku do I półrocza 2010 r. (1095) naleŝy stwierdzić, Ŝe nastąpił duŝy spadek pozyskanych ofert o 375. Tabela 2. Oferty pracy według grup zawodowych Oferty zgłoszone w PUP Grupa zawodów 31.06.2010 31.12.2010 Zmiana I półrocze do II półrocza 2010 % [I liczba ofert półrocze 2010r 100%] Parlamentarzyści i wyŝsi urzędnicy i kierownicy 3 5 +2 166,7 Specjaliści 48 27-21 56,3 Technicy i inny średni personel 159 96-63 60,4 Pracownicy biurowi 197 102-95 51,8 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 193 277 +84 143,5 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy 45 11-34 24,4 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 135 88-47 65,2 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 52 58 +6 111,5 Pracownicy przy pracach prostych 263 56-207 21,3 Bez zawodu 0 0 0 0,0 Siły zbrojne 0 0 0 0,0 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 9
RAZEM 1095 720-375 Do 31.12.2010r. nastąpił spadek ilości ofert pracy w porównaniu do 31.06.2010r. w następujących grupach zawodowych: ZESTAWIENIE OFERT PRACY WEDŁUG 6 CYFROWEGO KODU ZAWODÓW 1. Grupa I Przedstawiciele władz publicznych 5 ofert tj. 0,7 % 112007 Dyrektor generalny - 1 oferta 122102 Kierownik działu sprzedaŝy - 2 oferty 132301 Kierownik budowy - 1 oferta 132406 Kierownik przedsiębiorstw transportowego - 1 oferta 2. Grupa II Specjaliści 27 ofert tj. 3,8 % 214105 Konsultant komitetu technicznego - 1 oferta 214202 InŜynier budownictwa-budownictwo ogólne - 1 oferta 216602 Grafik komputerowy multimediów - 1 oferta 227101 Diagnosta laboratoryjny - 1 oferta 228203 Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy - 1 oferta 233008 Nauczyciel języka angielskiego - 1 oferta 233012 Nauczyciel języka polskiego - 1 oferta 234111 Nauczyciel matematyki w szkole podstawowej - 1 oferta 235107 Pedagog - 1 oferta 235914 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych - 4 oferty 241103 Specjalista do spraw rachunkowości - 2 oferty 241306 Specjalista do spraw finansów - 1 oferta 242390 Pozostali specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi - 2 oferty 243106 Specjalista do spraw marketingu i handlu - 2 oferty 243107 Specjalista do spraw reklamy - 1 oferta 243301 InŜynier sprzedaŝy - 1 oferta 243305 Specjalista do spraw sprzedaŝy - 4 oferty 262101 Archiwista - 1 oferta 3. Grupa III Technicy i inny personel 96 ofert tj. 13,3 % 311201 Kosztorysant budowlany - 1 oferta 311303 Technik elektryk - 2 oferty 311502 Kontroler jakości wyrobów mechanicznych - 1 oferta 314201 Laborant nasiennictwa - 1 oferta 314207 Technik rolnik - 3 oferty 321190 Pozostali operatorzy aparatury medycznej - 1 oferta POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 10
321402 Technik dentystyczny - 1 oferta 325402 Technik masaŝysta - 1 oferta 325511 Technik ochrony środowiska - 1 oferta 325905 Opiekunka dziecięca - 15 ofert 325907 Terapeuta zajęciowy - 2 oferty 331203 Referent (asystent) bankowości - 1 oferta 331301 Księgowy - 3 oferty 332101 Agent ubezpieczeniowy - 4 oferty 332203 Przedstawiciel handlowy - 8 ofert 332302 Zaopatrzeniowiec - 1 oferta 333107 Technik logistyk - 1 oferta 333190 Pozostali spedytorzy i pokrewni - 1 oferta 333301 Pośrednik pracy - 1 oferta 334306 Technik administracji - 12 ofert 334402 Sekretarka medyczna - 2 oferty 341202 Opiekun osoby starszej - 13 ofert 341203 Opiekun w domu pomocy społecznej - 8 ofert 341205 Pracownik socjalny - 1 oferta 343203 Florysta - 5 ofert 343301 Bibliotekarz - 2 oferty 343390 Pozostali pracownicy bibliotek i informacji naukowej - 1 oferta 343901 Animator kultury - 1 oferta 351201 Konserwator systemów komputerowych i sieci - 1 oferta 351203 Technik informatyk - 1 oferta 4. Grupa IV Pracownicy biurowi 102 oferty tj. 14,2 % 411002 Pracownik do spraw ewidencji ludności - 1 oferta 411003 Pracownik kancelaryjny - 4 oferty 411004 Technik prac biurowych - 68 ofert 411090 Pozostali pracownicy obsługi biurowej - 8 ofert 412001 Sekretarka - 5 ofert 421101 Asystent usług pocztowych - 3 oferty 422402 Technik hotelarstwa - 2 oferty 422502 Pracownik informacji turystycznej - 2 oferty 431101 Asystent do spraw księgowości - 1 osoba 431102 Fakturzystka - 2 osoby 431290 Pozostali pracownicy do spraw statystyki, finansów i ubezpieczeń - 1 osoba 432103 Magazynier - 2 oferty 432190 Pozostali magazynierzy i pokrewni - 1 oferta 441402 Archiwista zakładowy - 1 oferta 441501 Pracownik do spraw osobowych - 1 oferta 5. Grupa V Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 277 ofert tj. 38,5 % 512001 Kucharz - 4 oferty 512002 Kucharz małej gastronomii - 2 oferty 513101 Kelner - 7 ofert 513202 Barman - 1 oferta 514101 Fryzjer - 1 oferta POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 11
514202 Kosmetyczka - 3 oferty 514203 Manikiurzystka - 1 oferta 514290 Pozostałe kosmetyczki i pokrewni - 1 oferta 515303 Robotnik gospodarczy - 176 ofert 522103 Właściciel małego sklepu - 1 oferta 522301 Sprzedawca - 67 ofert 522304 Sprzedawca w branŝy spoŝywczej - 1 oferta 522305 Technik handlowiec - 2 oferty 524202 Sprzedawca w stacji paliw - 5 ofert 524601 Wydawca posiłków/bufetowy - 2 oferty 531190 Pozostali opiekunowie dziecięcy - 1 oferta 532901 Pomoc apteczna - 2 oferty 6. Grupa VI Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 11 ofert tj. 1,5 % 611104 Rolnik upraw polowych - 1 oferta 611303 Ogrodnik - 2 oferta 611305 Ogrodnik szkółkarz - 1 oferta 612105 Hodowca trzody chlewnej - 1 oferta 612201 Hodowca drobiu - 1 oferta 613003 Rolnik - 1 oferta 621002 Robotnik leśny - 4 oferty 7. Grupa VII Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 88 ofert tj. 12,2 % 711102 Monter konstrukcji budowlanych - 1 oferta 711202 Murarz - 6 ofert 711301 Kamieniarz - 1 oferta 711401 Betoniarz - 4 oferty 711404 Zbrojarz - 1 oferta 711601 Brukarz - 2 oferty 712101 Dekarz - 4 oferty 712303 Tynkarz - 1 oferta 712501 Monter / składacz okien - 2 oferty 712703 Monter instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych - 1 oferta 712903 Monter Ŝaluzji - 1 oferta 712904 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie - 3 oferty 721204 Spawacz metodą MAG - 2 oferty 721205 Spawacz metodą MIG - 7 ofert 721290 Pozostali spawacze i pokrewni - 8 ofert 721404 Monter konstrukcji stalowych - 1 oferta 722204 Ślusarz - 3 oferty 723103 Mechanik pojazdów samochodowych - 6 ofert 723308 Mechanik maszyn rolniczych - 4 oferty 723401 Mechanik pojazdów jednośladowych - 1 oferta 741103 Elektryk - 1 oferta 741204 Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego - 1 oferta 751105 Rzeźnik-wędliniarz - 3 oferty 751201 Cukiernik - 1 oferta 751290 Pozostali piekarze, cukiernicy i pokrewni - 1 oferta 752190 Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni - 4 oferty POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 12
752205 Stolarz - 4 oferty 752305 Pilarz - 1 oferta 752390 Pozostali ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki drewna i pokrewni - 3 oferty 753303 Szwaczka - 5 ofert 753402 Tapicer - 2 oferty 753403 Tapicer meblowy - 3 oferty 8. Grupa VIII Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 58 ofert tj. 8,0 % 811105 Operator koparek i zwałowarek - 1 oferta 811106 Operator ładowarki - 2 oferty 812190 Pozostali operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali - 2 oferty 814206 Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych - 1 oferta 814290 Pozostali operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych - 3 oferty 815702 Pracownik pralni chemicznej - 4 oferty 818206 Palacz kotłów parowych - 1 oferta 818990 Pozostali operatorzy stacjonarnych maszyn i urządzeń gdzie indziej niesklasyfikowani - 2 oferty 821304 Monter podzespołów i zespołów elektronicznych - 14 ofert 821990 Pozostali monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani - 3 oferty 832203 Kierowca samochodu osobowego - 4 oferty 833101 Kierowca autobusu - 2 oferty 833202 Kierowca ciągnika siodłowego - 1 oferta 833203 Kierowca samochodu cięŝarowego - 8 ofert 834101 Kierowca ciągnika rolniczego - 2 oferty 834106 Operator maszyn ogrodniczych - 2 oferty 834202 Operator sprzętu cięŝkiego - 1 oferta 834317 Operator Ŝurawia wieŝowego - 1 oferta 834401 Kierowca operatora wózków jezdniowych - 4 oferty 9. Grupa IX Pracownicy przy pracach prostych 56 ofert tj. 7,8 % 911203 Pokojowa - 3 oferty 911205 Pracownik pomocniczy obsługi hotelowej - 1 oferta 911206 Salowa - 1 oferta 911207 Sprzątaczka biurowa - 4 oferty 912202 Operator myjni - 4 oferty 921101 Pomocniczy robotnik polowy - 2 oferty 931202 Robotnik drogowy - 3 oferty 931301 Robotnik budowlany - 7 ofert 932101 Pakowacz - 3 oferty 932901 Konserwator części - 2 oferty 932910 Pomocnik piekarza - 2 oferty 932911 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym - 1 oferta 932990 Pozostali robotnicy przy pracach prostych w przemyśle - 2 oferty 933304 Robotnik magazynowy - 1 oferta 941201 Pomoc kuchenna - 4 oferty POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 13
961302 Robotnik placowy - 3 oferty 962906 Woźny - 2 oferty 962990 Pozostali pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej niesklasyfikowani - 11 ofert PowyŜsze zestawienie wskazuje, Ŝe zdecydowanie największe zapotrzebowanie pracodawców (38,5 % - wszystkich ofert pracy w II połowie 2010 r.) dotyczy pracowników w grupie V, a mianowicie pracownicy usług osobistych i sprzedawcy. Poszukiwane są więc najczęściej osoby posiadające elementarne umiejętności wykonywania zawodu. Najmniej wolnych miejsc pracy wpłynęło dla osób z grupy I przedstawiciele władz publicznych 5 ofert 0,7 %. Natomiast dla dwóch grup osoby bez zawodu i Ŝołnierze zawodowi w badanym okresie pracodawcy nie zgłosili Ŝadnej wolnej oferty pracy. Zestawienie to nadal stanowi potwierdzenie zjawiska duŝej rotacji pracowników w powiecie międzyrzeckim w odniesieniu do zawodów podstawowych, a zaleŝnej od koniunktury gospodarczej i sezonowości. RANKING OFERT PRACY Z rankingu ofert pracy zgłoszonych w II połowie 2010 r. wynika, iŝ największe zapotrzebowanie dotyczyło bezrobotnych posiadających następujące zawody (tab. 3). Tabela 3. Zestawienie ofert pracy w poszczególnych zawodach Lp. Kod zawodu Nazwa zawodu Oferty pracy zgłoszone w II połowie 2010 r. 1 515290 Robotnik gospodarczy 176 2 411004 Technik prac biurowych 68 3 522301 Sprzedawca 67 PowyŜsze zestawienie obejmuje 3 zawody z największą liczbą ofert pracy (311 ofert) to jest 43,2 % wszystkich pozyskanych przez Powiatowy Urząd Pracy. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 14
III. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH Niedostosowanie systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy oraz zachodzące procesy restrukturyzacyjne w gospodarce powodują, Ŝe na niektóre zawody istnieje większe zapotrzebowanie ze strony pracodawców, z kolei na inne mniejsze. W grupie wszystkich zawodów zauwaŝamy, Ŝe napływ bezrobotnych nie jest adekwatny do ilości wpływających ofert pracy. Mowa tutaj o takiej sytuacji, kiedy na rynku jest więcej osób bezrobotnych w danym zawodzie niŝ zgłaszane zapotrzebowanie przez pracodawców w postaci ofert pracy - są to tzw. zawody nadwyŝkowe. Poprzez zawód deficytowy naleŝy natomiast rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyŝsze zapotrzebowanie niŝ liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. ZAWODY DEFICYTOWE I NADWYśKOWE W OPARCIU O WSKAŹNIK INTENSYWNOŚCI NADWYśKI (DEFICYTU) Tabela 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu). Lp. Kod Zawodu Nazwa Zawodu Wskaźnik intensywności nadwyŝki (Deficytu) 1. "932911" Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,0213 2. "514101" Fryzjer* 0,0417 3. "235107" Pedagog 0,0476 4. "314207" Technik rolnik* 0,0476 5. "512002" Kucharz małej gastronomii* 0,0526 6. "512001" Kucharz* 0,0625 7. "351203" Technik informatyk* 0,0714 8. "751201" Cukiernik* 0,0714 9. "752205" Stolarz* 0,0755 10. "722204" Ślusarz* 0,0833 11. "332302" Zaopatrzeniowiec 0,0909 12. "513202" Barman 0,0909 13. "522305" Technik handlowiec* 0,0952 14. "911206" Salowa 0,1 15. "325511" Technik ochrony środowiska* 0,1111 16. "711202" Murarz* 0,1176 17. "753303" Szwaczka 0,122 18. "432103" Magazynier 0,1333 19. "422402" Technik hotelarstwa* 0,1429 20. "621002" Robotnik leśny 0,1429 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 15
21. "711404" Zbrojarz 0,1429 22. "753402" Tapicer* 0,1429 23. "933304" Robotnik magazynowy 0,1429 24. "818206" Palacz kotłów parowych 0,1667 25. "834101" Kierowca ciągnika rolniczego 0,1667 26. "961302" Robotnik placowy 0,1765 27. "341205" Pracownik socjalny 0,2 28. "522103" Właściciel małego sklepu 0,2 29. "911207" Sprzątaczka biurowa 0,2105 30. "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* 0,2143 31. "931301" Robotnik budowlany 0,2414 32. "233012" Nauczyciel języka polskiego 0,25 33. "241306" Specjalista do spraw finansów 0,25 34. "243106" Specjalista do spraw marketingu i handlu 0,25 35. "431101" Asystent do spraw księgowości 0,25 36. "522301" Sprzedawca* 0,25 37. "712904" Technolog robót wykończeniowych w budownictwie* 0,25 38. "752305" Pilarz 0,25 39. "331301" Księgowy 0,2727 40. "941201" Pomoc kuchenna 0,2857 41. "513101" Kelner* 0,2917 42. "932101" Pakowacz 0,3 43. "132301" Kierownik budowy 0,3333 44. "132406" Kierownik przedsiębiorstwa transportowego 0,3333 45. "321402" Technik dentystyczny* 0,3333 46. "334402" Sekretarka medyczna 0,3333 47. "613003" Rolnik* 0,3333 48. "711601" Brukarz 0,3333 49. "712303" Tynkarz 0,3333 50. "834204" Operator sprzętu cięŝkiego 0,3333 51. "751105" Rzeźnik - wędliniarz* 0,375 52. "711401" Betoniarz 0,4 53. "832203" Kierowca samochodu osobowego 0,4286 54. "931205" Robotnik drogowy 0,4286 55. "228203" Specjalista bezpieczeństwa i higieny pracy 0,5 56. "233008" Nauczyciel języka angielskiego 0,5 57. "311502" Kontroler jakości wyrobów mechanicznych 0,5 58. "325907" Terapeuta zajęciowy* 0,5 59. "421101" Asystent usług pocztowych 0,5 60. "522304" Sprzedawca w branŝy spoŝywczej 0,5 61. "531190" Pozostali opiekunowie dziecięcy 0,5 62. "741204" Elektromechanik sprzętu gospodarstwa domowego 0,5 63. "752390" Pozostali ustawiacze i operatorzy maszyn do obróbki drewna i pokrewni 0,5 64. "833101" Kierowca autobusu 0,5 65. "514202" Kosmetyczka 0,6 66. "821304" Monter podzespołów i zespołów elektronicznych 0,6364 67. "311303" Technik elektryk* 0,6667 68. "932901" Konserwator części 0,6667 69. "833203" Kierowca samochodu cięŝarowego 0,7273 70. "821990" Pozostali monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani 0,75 71. "332203" Przedstawiciel handlowy 0,875 72. "214202" InŜynier budownictwa - budownictwo ogólne 1 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 16
73. "216602" Grafik komputerowy multimediów 1 74. "235914" Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 1 75. "243107" Specjalista do spraw reklamy 1 76. "325402" Technik masaŝysta* 1 77. "334306" Technik administracji* 1 78. "343901" Animator kultury* 1 79. "411002" Pracownik do spraw ewidencji ludności 1 80. "432190" Pozostali magazynierzy i pokrewni 1 81. "441501" Pracownik do spraw osobowych 1 82. "711301" Kamieniarz* 1 83. "712501" Monter / składacz okien 1 84. "811105" Operator koparko - ładowarki 1 85. "921101" Pomocniczy robotnik polowy 1 86. "412001" Sekretarka 1,25 87. "712101" Dekarz* 1,3333 88. "752190" Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 1,3333 89. "753403" Tapicer meblowy 1,5 90. "411004" Technik prac biurowych* 1,7895 91. "515303" Robotnik gospodarczy 1,8925 92. "122102" Kierownik działu sprzedaŝy 2 93. "241103" Specjalista do spraw rachunkowości 2 94. "332101" Agent ubezpieczeniowy 2 95. "431102" Fakturzystka 2 96. "524601" Wydawca posiłków / bufetowy 2 97. "532901" Pomoc apteczna 2 98. "611303" Ogrodnik* 2 99. "721290" Pozostali spawacze i pokrewni 2 100. "818990" Pozostali operatorzy stacjonarnych maszyn i urządzeń gdzie indziej niesklasyfikowani 2 101. "341203" Opiekun w domu pomocy społecznej* 2,6667 102. "834401" Kierowca operator wózków jezdniowych 4 103. "912202" Operator myjni 4 104. "325905" Opiekunka dziecięca* 5 105. "343203" Florysta* 5 106. "341202" Opiekun osoby starszej* 13 W oparciu o tabelę T-I/P-4 zestawiającą zawody deficytowe i nadwyŝkowe w powiecie międzyrzeckim w II półroczu 2010 roku (stanowiącą załącznik sporządzonego raportu) oraz stworzonej na jej podstawie tabeli nr 4 dokonano w PUP w Międzyrzeczu zestawienia: rankingu zawodów nadwyŝkowych (tabela nr 5). rankingu zawodów najbardziej deficytowych (tabela 6); POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 17
Tabela 5. Ranking 30 zawodów nadwyŝkowych w II półroczu 2010 roku Lp. Kod Zawodu Nazwa Zawodu Wskaźnik intensywności nadwyŝki (Deficytu) 1. "932911" Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,0213 2. "514101" Fryzjer* 0,0417 3. "235107" Pedagog 0,0476 4. "314207" Technik rolnik* 0,0476 5. "512002" Kucharz małej gastronomii* 0,0526 6. "512001" Kucharz* 0,0625 7. "351203" Technik informatyk* 0,0714 8. "751201" Cukiernik* 0,0714 9. "752205" Stolarz* 0,0755 10. "722204" Ślusarz* 0,0833 11. "332302" Zaopatrzeniowiec 0,0909 12. "513202" Barman 0,0909 13. "522305" Technik handlowiec* 0,0952 14. "911206" Salowa 0,1 15. "325511" Technik ochrony środowiska* 0,1111 16. "711202" Murarz* 0,1176 17. "753303" Szwaczka 0,122 18. "432103" Magazynier 0,1333 19. "422402" Technik hotelarstwa* 0,1429 20. "621002" Robotnik leśny 0,1429 21. "711404" Zbrojarz 0,1429 22. "753402" Tapicer* 0,1429 23. "933304" Robotnik magazynowy 0,1429 24. "818206" Palacz kotłów parowych 0,1667 25. "834101" Kierowca ciągnika rolniczego 0,1667 26. "961302" Robotnik placowy 0,1765 27. "341205" Pracownik socjalny 0,2 28. "522103" Właściciel małego sklepu 0,2 29. "911207" Sprzątaczka biurowa 0,2105 30. "723103" Mechanik pojazdów samochodowych* 0,2143 W tabeli 5 zestawiono najbardziej nadwyŝkowe zawody w II półroczu 2010 roku w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyŝki. PoniŜej zaprezentujemy 35 zawodów najbardziej deficytowych w II półroczu 2010 roku. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 18
Tabela 6. Ranking 35 zawodów najbardziej deficytowych w II półroczu 2010 roku Lp. Kod Zawodu Nazwa Zawodu Wskaźnik intensywności nadwyŝki (Deficytu) 1. "341202" Opiekun osoby starszej* 13 2. "325905" Opiekunka dziecięca* 5 3. "343203" Florysta* 5 4. "834401" Kierowca operator wózków jezdniowych 4 5. "912202" Operator myjni 4 6. "341203" Opiekun w domu pomocy społecznej* 2,6667 7. "122102" Kierownik działu sprzedaŝy 2 8. "241103" Specjalista do spraw rachunkowości 2 9. "332101" Agent ubezpieczeniowy 2 10. "431102" Fakturzystka 2 11. "524601" Wydawca posiłków / bufetowy 2 12. "532901" Pomoc apteczna 2 13. "611303" Ogrodnik* 2 14. "721290" Pozostali spawacze i pokrewni 2 15. "818990" Pozostali operatorzy stacjonarnych maszyn i urządzeń gdzie indziej niesklasyfikowani 2 16. "515303" Robotnik gospodarczy 1,8925 17. "411004" Technik prac biurowych* 1,7895 18. "753403" Tapicer meblowy 1,5 19. "712101" Dekarz* 1,3333 20. "752190" Pozostali robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 1,3333 21. "412001" Sekretarka 1,25 22. "214202" InŜynier budownictwa - budownictwo ogólne 1 23. "216602" Grafik komputerowy multimediów 1 24. "235914" Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 1 25. "243107" Specjalista do spraw reklamy 1 26. "325402" Technik masaŝysta* 1 27. "334306" Technik administracji* 1 28. "343901" Animator kultury* 1 29. "411002" Pracownik do spraw ewidencji ludności 1 30. "432190" Pozostali magazynierzy i pokrewni 1 31. "441501" Pracownik do spraw osobowych 1 32. "711301" Kamieniarz* 1 33. "712501" Monter / składacz okien 1 34. "811105" Operator koparko - ładowarki 1 35. "921101" Pomocniczy robotnik polowy 1 osoby starszej. Jak widać w tabeli nr 6 w grupie zawodów deficytowych dominuje zawód opiekun POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 19
IV. ANALIZA KIERUNKÓW KSZTAŁCENIA W SZKOŁACH PONADGIMNAZJALNYCH W ODNIESIENIU DO LOKALNEGO RYNKU PRACY Edukacja osób młodych stanowi bardzo waŝny aspekt w ich późniejszym Ŝyciu zawodowym. JuŜ na etapie dzieciństwa dokonujemy pierwszych planów edukacyjnych i zawodowych. Niestety bardzo często wybierając kierunek nauczania - nie zwracamy uwagi na rynek pracy, który szczególnie w ostatnim okresie ulega częstym zmianom. W tej części opracowania zaprezentowane zostaną szkoły ponadgimnazjalne, które w roku szkolnym 2009/2010 zdobyła młodzieŝ z powiatu międzyrzeckiego (tab. 7). Tab.7. Szkoły ponadgimnazjalne i kierunki kształcenia w powiecie międzyrzeckim w latach 2009/2010 Nazwa i adres szkoły I Liceum Ogólnokształcące ul. Staszica 22 b 66-300 Międzyrzecz Kierunek kształcenia - profil matematyczno przyrodniczy 61 osoby - profil humanistyczny 57 osób Liczba osób 118 Zespół Szkół Ekonomicznych ul. Libelta 4 66-300 Międzyrzecz - technik ekonomista 69 I Liceum Profilowane przy Zespole Szkół Ekonomicznych ul. Libelta 4 66-300 Międzyrzecz - profil ekonomiczno-administracyjny 26 II Liceum Profilowane przy Zespole Szkół Budowlanych ul. Marcinkowskiego 26 66-300 Międzyrzecz - profil kształtowanie środowiska 20 Technikum przy Zespole Szkół Budowlanych ul. Marcinkowskiego 26 66-300 Międzyrzecz - technik drogownictwa - technik budownictwa 0 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 20
Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy Zespole Szkół Budowlanych ul. Marcinkowskiego 26 66-300 Międzyrzecz - fryzjer - 6 osób - murarz 3 osoby - mechanik samochodowy 12 osób - rzeźnik wędliniarz 1 osoba - stolarz 6 osób - ślusarz 5 osób - elektryk 1 34 Zespół Szkół Rolniczych ul. Międzyrzecka 7a Bobowicko 66-300 Międzyrzecz - technik rolnik 20 osób - technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 13 osób - technik agrobiznesu 7 osób 40 Technikum przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych ul. Armii Czerwonej 8 66-320 Trzciel - technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 24 Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych ul. Armii Czerwonej 8 66-320 Trzciel - kucharz małej gastronomii - 4 - sprzedawca - 1 - malarz tapeciarz 3 - kominiarz 1 - stolarz 4 - elektromechanik poj. samoch. - 3 16 Zespół Szkół Ogólnokształcących ul. Mickiewicza 1 66-440 Skwierzyna - profil przyrodniczy (biologiczny) - profil humanistyczny - profil matematyczny 83 Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna ul. Konstytucji 3 Maja 60 66-300 Międzyrzecz - kucharz małej gastronomii 5 Policealna Szkoła Zawodowa AWANS ul. Libelta 4 66-300 Międzyrzecz - technik informatyk 6 osób - logistyk 7 osób 13 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 21
Zasadnicza Szkoła Zawodowa przy Zespole Szkół Technicznych ul. 2-go Lutego 23 66-440 Skwierzyna - mechanik 12 osób - elektromechanik 9 osób - fryzjer 3 osoby - kucharz małej gastronomii 4 osoby 28 Technikum przy Zespole Szkół Technicznych ul. 2-go Lutego 23 66-440 Skwierzyna - technik mechanik 38 osób - technik handlowiec 17 osób - technik technologii drewna 5 osób - technik hotelarstwa 5 osób 65 Razem: 541 Z danych podanych w tabeli 7 wynika, iŝ najwięcej absolwentów (247 osób) 45,7 % zdobyło wykształcenie średnie ogólnokształcące, następnie 39,0 % (211 osób) wykształcenie średnie techniczne, zaś 15,3 % (83 osoby) ukończyło zasadnicze szkoły zawodowe. Tabela 8. Liczba i struktura absolwentów, którzy w roku 2009/2010 ukończyli szkoły ponadgimnazjalne według zawodów SZKOŁY ŚREDNIE (licea) Razem: 247 osób SZKOŁY ŚREDNIE (tytuł technik) Nazwa zawodu Kod zawodu Liczba osób N% Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego 321402 37 17,5 Technik ekonomista 341902 69 32,7 Technik mechanik 311502 38 18,0 Technik rolnik 321208 20 9,5 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 22
Technik handlowiec 341501 17 8,1 Technik technologii drewna 311911 5 2,4 Technik informatyk 312102 6 2,8 Technik hotelarstwa 341404 5 2,4 Technik agrobiznesu 341903 7 3,3 Technik logistyk 342205 7 3,3 RAZEM: 211 100 ZASADNICZE SZKOŁY ZAWODOWE Kucharz małej gastronomii 512202 13 15,7 Stolarz 742204 10 12,0 Malarz - tapeciarz 714103 3 3,6 Mechanik 723104 12 14,5 Elektromechanik 724102 12 14,5 Sprzedawca 522107 1 1,2 Fryzjer 514102 9 10,8 Mechanik pojazdów samochodowych 723106 12 14,5 Ślusarz 722204 5 6,0 Murarz 712102 3 3,6 Rzeźnik-wędliniarz 471104 1 1,2 Elektryk 214301 1 1,2 Kominiarz 714303 1 1,2 RAZEM: 83 100 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 23
PowyŜsze tabele (tab. 7 i 8) przedstawiają szczegółowo szkoły, kierunki kształcenia oraz liczbę osób, które w roku szkolnym 2009/2010 zakończyły naukę w szkołach ponadgimnazjalnych, istniejących na terenie powiatu międzyrzeckiego. Naukę w tych szkołach ukończyło 541 absolwentów. Struktura zawodowa absolwentów sugeruje, Ŝe najwięcej osób uzyskało wykształcenie średnie ogólnokształcące 247 osób (co stanowi 45,7 % ogółu). Następnie 39,0 % (211 osób) wykształcenie średnie techniczne. Natomiast najmniejszą liczbę 15,3 % (83 osoby) stanowią absolwenci szkół zasadniczo zawodowych. Analizując wpływające oferty pracy w roku 2009 naleŝy stwierdzić, iŝ szkoły w naszym powiecie nie mają dostosowanych kierunków kształcenia do potrzeb aktualnego rynku pracy. WciąŜ szkoły średnie zawodowe kształcą młode osoby w zawodach, które znajdują się w grupie zawodów nadwyŝkowych takich jak: - technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego, - technik rolnik, - technik mechanik. Natomiast w zawodach, w których występuje deficyt szkoły nie kształcą lub występuje bardzo mała liczba absolwentów. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 24
PODSUMOWANIE W obecnym czasie bezrobocie okazało się w Polsce zjawiskiem masowym, dotykającym w znacznym stopniu kaŝdą rodzinę. Na dzień dzisiejszy, jest ono jednym z największych problemów społecznych. Prowadzi do zuboŝenia ludzkiego, braku perspektyw Ŝyciowych, strachu i niemoŝności poradzenia sobie w dalszym Ŝyciu. NaleŜy pamiętać, Ŝe utrata pracy to nie tylko kłopoty finansowe, ale równieŝ moralne i psychiczne. Z uwagi na opisywany problem, kaŝde racjonalnie rządzące państwo stara się troszczyć o swoje społeczeństwo poprzez rzetelną i skuteczną walkę z bezrobociem. W tym celu wyjaśnia się jego przyczyny, bada odmiany i opracowuje specjalne programy jego przeciwdziałania. Do tej pory powstało wiele aktów prawnych, a takŝe stworzono system urzędów pracy, których najwaŝniejszym celem jest przeciwdziałanie bezrobocia i łagodzenie jego skutków. Jednym z istotnych zadań powiatowych urzędów pracy jest prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych. Na terenie powiatu międzyrzeckiego mamy do czynienia wciąŝ z duŝym bezrobociem wynoszącym na koniec II półrocza 2010 roku 21,5 %. W takiej sytuacji ofert pracy dostępnych na rynku jest wciąŝ mniej niŝ popyt na nią. Przeprowadzona analiza pozwala jednak na wyciągnięcie wniosków, a tym samym moŝe przyczynić się do lepszego dostosowania kształcenia w szkołach i szkolenia dla osób bezrobotnych, a w efekcie końcowym moŝe wpłynąć na zmniejszenie bezrobocia. W oparciu o sporządzony ranking zawodów deficytowych i nadwyŝkowych, analizę napływu bezrobotnych oraz ofert pracy według zawodów nasuwają się następujące spostrzeŝenia i wnioski: rynek pracy w powiecie międzyrzeckim charakteryzuje się dość wyraźną nierównowagą między podaŝą a popytem w przekroju zawodowym, w powiecie międzyrzeckim w ostatnim czasie wzrosła liczba osób zarejestrowanych jako osoby bezrobotne, monitoring zawodów nie daje pełnego obrazu sytuacji na rynku pracy, pozwala jednak na identyfikację tendencji jakie zachodzą w obszarze popytu i podaŝy, struktura zawodowa popytu na pracowników wskazuje, Ŝe pracodawcy składają głównie zapotrzebowanie na pracowników ze średnim lub zawodowym wykształceniem, ponadto duŝy odsetek zgłaszanych ofert pracy jest adresowany do bezrobotnych o najniŝszym poziomie kwalifikacji, POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 25
największą szansę zatrudnienia mają osoby, które oprócz dobrego wykształcenia znają biegle języki obce, posiadają prawo jazdy oraz sprawnie obsługują komputer, dominują osoby bezrobotne w grupie: robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy ; pracodawcy zgłaszają do naszego urzędu pracy chęć zatrudnienia osób bezrobotnych przede wszystkim z grupy: pracownicy usług osobistych i sprzedawcy. Oferty w tej grupie zawodów stanowią 38,5 % ogólnej liczby wszystkich zgłoszonych ofert pracy; zauwaŝalny jest wzrost wymagań pracodawców co do poziomu wykształcenia i zakresu umiejętności; maleje atrakcyjność rynkowa wykształcenia średniego; zawody nadwyŝkowe (w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyŝki) robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym; zawody deficytowe (w oparciu o wskaźnik intensywności deficytu) opiekun osoby starszej. Zjawiska zachodzące na rynku pracy w powiecie międzyrzeckim odnoszą się w znacznym stopniu do ogólnych zmian rynkowych i społecznych, a nie do zmian gospodarczych i lokalnych. Nie przewiduje się w strategii gospodarczej powiatu, powstania branŝy (zawodu) o znaczeniu istotnym dla lokalnego rynku pracy. POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 26
SPIS TABEL I RYSUNKÓW: Tabela 1. Osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP w Międzyrzeczu według zawodów..5 Tabela 2. Oferty pracy według grup zawodowych.9 Tabela 3. Zestawienie ofert pracy w poszczególnych zawodach..14 Tabela 4. Analiza zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w oparciu o wskaźnik intensywności nadwyŝki (deficytu)..15 Tabela5. Ranking 30 zawodów nadwyŝkowych w II półroczu 2010 roku...18 Tabela 6. Ranking 35 zawodów najbardziej deficytowych w IIpółroczu 2010 roku...20 Tabela 7. Kierunki kształcenia, szkoły i liczba absolwentów, którzy ukończyli szkoły ponadgimnazjalne.22 Rysunek 1. Powiat międzyrzecki....4 Rysunek 2. Struktura grup zawodowych w 2010 roku...7 POWIATOWY URZĄD PRACY W MIĘDZYRZECZU 27