Instytut Techniki Z a k ł a d E l e k t r o t e c h n i k i i I n f o r m a t y k i U N I W E R S Y T E T R Z E S Z O W S K I INSTRUKCJE DLA STUDENTÓW TECHNIKI MULTIMEDIALNE Tematyka: 1. Technologia języka skryptowego PHP 2. Moduł integrujący PHP4 i MySQL 3. Administracja i zarządzanie RSZBD w PHP Rzeszów 2004
Laboratorium 1 PHP jest językiem skryptowym, wykonywanym po stronie serwera, a pisane w nim skrypty są umieszczane w kodzie HTML. Dokumenty zawierające skrypty PHP (pliki zazwyczaj mają rozszerzenie.php,.php3,.php4) to pomieszanie kodu HTML i tekstu programu. W rzeczywistości w kodzie HTML tekst programu jest wydzielony znacznikiem z tego kodu (choć może też być odwrotnie: kod HTML-owy może być zawarty w skrypcie PHP!). Początek i koniec programu mogą być oznaczone odpowiednio przez: <?php?> <??> <SCRIPT LANGUAGE= php > </SCRIPT> Komentarz jest fragmentem kodu pomijanym przez interpreter. Musimy oczywiście odpowiednio ów opis zaznaczyć: // - interpreter pominie wszystko co znajdzie za tymi znakami aż do końca linii /* i */ - oznaczają odpowiednio początek i koniec komentarza obejmującego jedną lub więcej linii dla kodu HTML komentarz zaznaczamy poprzez użycie znaczników <!-- i -->. Ćwiczenie 1.1. Utwórz w PHP program, który wypisze Twoje imię i nazwisko. Musimy zapoznać się z funkcją, która pozwala na wypisanie tekstu. print echo printf Najprostsza funkcja wypisująca podaną wartość. Funkcja wypisująca podaną wartość, podobna do print. Funkcja pozwalająca na wypisanie wartości po jej wcześniejszym sformatowaniu. Jest bardzo przydatna, a zapoznamy się z nią w ćwiczeniu 3.5. Napiszmy teraz program: //Listing 1-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2">
<TITLE>Moje imi ę i nazwisko</title> </HEAD> <BODY> <??> // Wypisujemy imi ę i nazwisko, używając funkcji "print" print ("Nazywam si ę Mariusz Dymek"); </BODY> </HTML> Po umieszczeniu pliku na serwerze (nie jest ważne, czy to obcy serwer w Internecie, gdzie mamy konto, czy też zainstalowany Apache na naszym komputerze) i wpisaniu adresu dokumentu uzyskamy wynik działania pierwszego napisanego skryptu PHP (rysunek 1.1). Rys. 1.1. Wynik działania pierwszego skryptu PHP Ćwiczenie 1.2. Utwórz skrypt, który wypisze Ci informacje o konfiguracji PHP na serwerze. Wykorzystamy funkcję, która zwraca stronę informacyjną o konfiguracji serwera. phpinfo Funkcja zwracająca stronę informacyjną o konfiguracji PHP i o bieżącym połączeniu i zmiennych systemowych Oto skrypt:
//Listing 1-2.php <? // Wykorzystujemy funkcj ę "phpinfo" w celu uzyskania // informacji o konfiguracji PHP. phpinfo();?> W przeglądarce wyświetli się strona z informacjami (rysunek 1.2). Rys. 1.2. Strona informacyjna wygenerowana za pomocą funkcji phpinfo. Funkcja phpinfo wyświetla kompletny tekst HTML strony informacyjnej. W sekcji Environment znajduje się lista zmiennych środowiskowych, np.: - HTTP_HOST, w której jest zapisana jego nazwa; - REQUEST_URI, pamiętająca nazwę skryptu; - SERVER_ADMIN, z której można odczytać adres e-mail administratora serwera; - REMOTE_ADDR, która określa adres IP odwiedzającego; - HTTP_USER_AGENT, z której można wyczytać, z jakiego systemu operacyjnego korzysta i jaką posługuje się przeglądarką. Zmienne, stałe, operatory. Nazwy zmiennych mogą składać się z liter, cyfr i znaków podkreślenia, jednak nie mogą zaczynać się od cyfry. W programie poprzedza sieje znakiem dolara ($). W PHP nie jest wymagane wcześniejsze deklarowanie ich przed użyciem, a więc wcześniejsze określanie jej typu
Zmienne w PHP dzielą się na typy, np.: - łańcuchy znakowe; - liczby całkowite; - liczby zmiennopozycyjne. Ćwiczenie 1.3. Utwórz zmienne, w których zapamiętasz swoje imię i nazwisko i wypisz je. Skrypt realizujący to zadanie: //Listing 1-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Moje imi ę i nazwisko</title> </HEAD> <BODY> <??> // Imi ę i nazwisko, zapamiętujemy w zmiennych // a następnie wypisujemy funkcj ą print. $imie = 'Mariusz'; $nazwisko = "Dymek"; print ("Nazywam si ę ". $imie. " ". $nazwisko); </BODY> </HTML> Ważnym elementem są znaki kropki w instrukcji print, pomiędzy poszczególnymi łańcuchami. Znak kropki jest operatorem połączenia dwóch łańcuchów. Łańcuch tekstowy może być zawarty w pojedynczych lub podwójnych cudzysłowach. " " W łańcuchach w podwójnych cudzysłowach następuje tak zwana interpolacja zmiennych interpolacja zmiennych. Oznacza to, że nazwy zmiennych zawartych w takich łańcuchach są zastępowane przez ich
wartości. ' ' W łańcuchach w pojedynczych cudzysłowach taka zmiana nie następuje. Różnice w użyciu podwójnych i pojedynczych cudzysłowów. $tekst = "Nazywam si ę $imie $nazwisko"; Nazywam się Mariusz Dymek $tekst = Nazywam si ę $imie $nazwisko ; Nazywam się $imie $nazwisko Ćwiczenie 1.4. Napisz skrypt, który wypisze obwód i pole prostokąta o zadanych bokach. //Listing 1-4.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Contenttype"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Pole i obwód prostok±ta</title> </HEAD> <BODY> <? // W zmiennych zapamiętamy boki prostok±ta, a // następnie obliczymy pole i obwód kwadratu. $boka = 5; $bokb = 7; print ("Pole prostok±ta o bokach $boka i $bokb $boka*$bokb. " a obwód: ". 2*($bokA+$bokB) ); wynosi:".?> </BODY> </HTML>
Efekt w przeglądarce widać na rysunku 1.3. Rys. 1.3. Wyniki obliczeń programu. Stałymi. nazywamy pewne obiekty, które mają z góry określoną wartość, która nie ulega zmianie podczas wykonywania programu. Jako stałe możesz definiować nie tylko liczby, ale także teksty. Musisz je wtedy zawrzeć w cudzysłowach. Stałe definiuje się za pomocą funkcji define. define Oto przykład definicji: Definiowanie wartości stałej. define ("STAWKA_PODATKOWA", 0.19) Funkcja posiada dwa argumenty: nazwę stałej i jej wartość. Ćwiczenie 1.5 Napisz skrypt, który wyświetli wartość podatku od dochodu 5000 zł w 2001 roku. Użyj stałych do zapamiętania kwoty wolnej od podatku i stawki procentowej. Podatek należy obliczyć w następujący sposób: od dochodu trzeba odjąć kwotę wolną od podatku i następnie wynik pomnożyć przez stawkę procentową. //Listing 1-5.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2">
<TITLE>Podatek od dochodu 5000 PLN w 2001 roku </TITLE> </HEAD> <BODY> <? define ("KWOTA_DO_ODJECIA", 436.20); define ("STAWKA_PODATKOWA", 0.19); // czyli 19% print ("Podatek od dochodu 5000 PLN w 2001 roku wynosi: "); printf ("%0.2f", (5000*STAWKA_PODATKOWA - KWOTA_DO_ODJECIA)); print (' PLN');?> </BODY> </HTML> Rys. 1.4. Wynik działania programu po obliczeniu podatku. Funkcją printf pozwala na formatowanie wypisywanego tekstu. Funkcja wymaga argumentu, określającego sposób formatowania, po którym wpisuje się informacje do wyświetlenia, oddzielając je przecinkami. Poniżej znajduje się lista operatorów arytmetycznych i operatorów przypisania. Operatory arytmetyczne Operator Opis + dodawanie - odejmowanie
* mnożenie / dzielenie % reszta z dzielenia Operatory przypisania Operator Opis = liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość liczby stojącej po prawej stronie operatora += liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość będącą sumą jej samej i liczby stojącej po prawej stronie operatora -= liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość będącą różnicą jej samej i liczby stojącej po prawej stronie operatora *= liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość będącą iloczynem jej samej i liczby stojącej po prawej stronie operatora /= liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość będąca ilorazem jej samej i liczby stojącej po prawej stronie operatora %= liczba stojąca po lewej stronie operatora przyjmuje wartość będąca resztą z dzielenia (modulo) jej samej i liczby stojącej po prawej stronie operatora.= przypisuje do wyniku (będącego łańcuchem) jego połączenie z łańcuchem (będącym argumentem) == operator równości!= operator różności! operator zaprzeczenia (negacji), stosowany przed argumentem ++ operator zwiększenia o 1 (czyli inkrementacja) -- operator zmniejszenia o 1 (czyli dekrementacja) Ćwiczenie 1.6 Napisz skrypt, który wypisze Twoje informacje adresowe, używając operatora.= (przypisującego połączenie wyniku z argumentem). Poszczególne informacje będziemy gromadzić w kolejnych poleceniach skryptu. //Listing 1-6.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Moje dane</title> </HEAD> <BODY>
<? //Kolejne informacje zostaj ą zbierane przy użyciu operatora.= //(przypisującego połączenie wyniku z argumentem).?> $tekst = 'Mariusz'; $tekst.= ' Dymek'; $tekst.= '<BR>'; $tekst.= 'Rzeszów'; $tekst.= '<BR>'; $tekst.= 'tel. (502) 204 123'; print ($tekst); </BODY> </HTML> Poniżej znajduje się wynik działania skryptu: Rys. 1.5. Wynik działania programu w przeglądarce.
Zadania: 1. Napisz skrypt, żeby wyniki obliczeń z ćwiczenia 1.4 były wyróżnione pogrubieniem. Efekt w przeglądarce widać na rysunku 1.6. Rys. 1.6. Wyniki obliczeń zostały wyróżnione pogrubieniem. 2. Posługując się programem z zadania 1.5. napisz program wstawiając w nim drugą instrukcję, wypisującą podatek dla dochodu 10.000 zł. 3. Napisz skrypt, który obliczy pole i obwód okręgu.
Laboratorium 2 Instrukcja warunkowa Instrukcja warunkowa w PHP ma następującą formę: if (warunek1) { blok instrukcji 1 elseif (warunek2) { blok instrukcji 2 elseif (warunek3) { blok instrukcji 3... else { blok instrukcji n lub formę uproszczoną: if (warunek) { blok instrukcji 1 Oto przykład wykorzystania instrukcji warunkowej: if ($i>0) { print ('zmienna i jest większa od 0 ' ) ) else ( print ('zmienna i jest mniejsza lub równa 0 )
Powyższy przykład można nieco rozbudować, w celu odróżnienia wartości zmiennej $i równej i mniejszej od zera: if ($i>0) { print ('zmienna i jest większa od 0 ') elseif ($i ==0) { print ( zmienna i jest równa 0 ) else { print ('zmienna i jest mniejsza lub równa 0 ) Ćwiczenie 2.1. Napisz skrypt, który wypisze większą wartość z dwóch określonych liczb. //Listing 2-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Większa z dwóch liczb</title> </HEAD> <BODY> <? // W instrukcji if sprawdzamy, czy większe jest $a czy $b. $a = 2; $b = 3; print ("<B>a</B> ma warto ść $a<br>");
print ("<B>b</B> ma warto ść $b<br>"); if ($a>$b) { print ("Większ ą liczb ą jest a, ma warto ść $a"); elseif ($a==$b) { print ("Liczby a i b s ą sobie równe, obie maj ą warto ść $a"); else { print ("Większ ą liczb ą jest b, ma warto ść $b");?> </BODY> </HTML> Poniżej znajduje się efekt działania skryptu. Rys. 2.1. Wynik działania skryptu.
Ćwiczenie 2.2 Wylicz pierwiastki równania kwadratowego o współczynnikach A, B i C. Aby obliczyć pierwiastki równania kwadratowego najpierw należy wyliczyć deltę: B2-4AC 4AC. W zależności od jej znaku, równanie posiada zero, jedno lub dwa rozwiązania. //Listing 2-2.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Pierwiastki równania kwadratowego</title> </HEAD> <BODY> <? // Pierwiastki równania kwadratowego obliczamy zgodnie // ze wzorem. $a = -1; $b = -2; $c = 1; print ("a = $a, b = $b, c = $c<br>"; $delta = $b*$b-4*$a*$c; if ($delta < 0) { print ('Równanie nie ma pierwiastków rzeczywistych'); elseif ($delta == 0) { $xl = -$b/(2 * $a); print ("Równanie ma jeden pierwiastek rzeczywisty: $xl"); else {
$xl = (-$b-sqrt($delta)) / (2*$a); $x2 = (-$b+sqrt($delta)) / (2*$a); print ("Równanie ma dwa pierwiastki rzecz.: $xl i $x2");?> </BODY> </HTML> Rys. 2.2. Efekt programu. Pętla for W PHP mamy do dyspozycji kilka możliwości zapętlania", czyli wielokrotnego wykonywania bloku instrukcji. Najprostszą jest pętla for, która ma postać: for (ustalenie_poczatku; warunek_petli; zwiększenie_licznika) { blok instrukcji W sekcji pierwszej (ustalenie początku) nadajemy zmiennej sterującej w pętli wartość początkową. Druga sekcja (warunek pętli) to wyrażenie określające warunek, przy którego spełnieniu pętla ma być wykonywana. W trzeciej sekcji (zwiększanie licznika) określamy sposób zwiększania zmiennej sterującej przy każdym przebiegu pętli. Ćwiczenie 2.3
Napisz program, który wypisze liczby od 1 do 10, a następnie od 10 do 1. //Listing 2-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Odliczamy</TITLE> </HEAD> <BODY> <??> // Wykorzystujemy dwie pętle - "w gór ę" i "w dó ł". for ($i=1; $i<=10; $i++) { print ("$i<br>") ; print ( '<BR>' ) ; for ($i=10; $i>=1; $i-- ) { </BODY> </HTML> print ("$i<br>");
Rys. 2.3. Efekt działania programu. Pętle while i do...while Pętla while ma postać: while (warunek) { blok instrukcji Pętla do...while ma postać:
do { blok instrukcji while (warunek) Istotę tych instrukcji dobrze oddaje ich przetłumaczenie na język polski: 1. Dopóki jest spełniony warunek, wykonuj instrukcje. 2. Wykonuj instrukcje, dopóki jest spełniony warunek. Ćwiczenie 2.4 Napisz program, który znajdzie najmniejszy wspólny podzielnik dwóch liczb: A i B. //Listing 2-4.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>NWD</TITLE> </HEAD> <BODY> <? // Największy wspólny podzielnik liczb a i b znajdziemy // stosując odmian ę algorytmu Euklidesa. $a = 32; $b = 12; print ("Największy wspólny podzielnik liczb $a i $b to: "); while ($a!= $b) { if ($a < $b){ $pora = $a; $a = $b; $b = $pora;
$a = $a - $b; print ("$a");?> </BODY> </HTML> Rys. 2.4. Efekt programu w przeglądarce. Ćwiczenie 2.5 Napisz program, który sprawdzi, ile kolejnych liczb naturalnych, zaczynających się od 1, daje sumę większą od 100. Do napisania skryptu wykorzystamy funkcję do..while, w której będą sumowane kolejne wyrazy ciągu, aż do uzyskania sumy 100. //Listing 2-5.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Suma ciągu</title>
</HEAD> <BODY> <? // Szukamy najmniejszego i takiego, że suma liczb od // l do i przekracza 100. $i = 0; $suma = 0; do { $suma += ++$i; while ($suma < 100); print ("Suma liczb od l do $i daje $suma.");?> </BODY> </HTML> Rys. 2.5. Efekt programu.
Instrukcja wyboru [switch] Instrukcja wyboru switch umożliwia rozgałęzienie działania programu w zależności od wartości wyrażenia. Oto postać tej instrukcji: switch (wyrazenie) { case wartosc1: dzialanie1; break; case wartosc2: dzialanie2; break;... default dzialanie; Wartości wartość1, wartosc2,... (zwane wyrażeniami wyboru) służą do określenia, które działanie ma zostać podjęte (to, dla którego warunek odpowiada wartości). W przypadku, gdy nie jest to spełnione dla żadnej wartości, wykonywane są instrukcje z bloku default. Ćwiczenie 2.6 Napisz program, który wypisze bieżącą datę z miesiącem w języku polskim. //Listing 2-6.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Data</TITLE> </HEAD> <BODY> <? // Polska nazwa miesiąca określona w funkcji switch // do uzyskania dnia, miesiąca i roku używamy funkcji date. $dzien = date("d");
$miesiac = date("m"); $rok = date("y"); switch ($miesiac) { case '01': $miesiac = 'stycznia'; break; case '02': $miesiac = 'lutego'; break; case '03': $miesiac = 'marca'; break; case '04': $miesiac = 'kwietnia'; break; case '05': $miesiac = 'maja'; break; case '06': $miesiac = 'czerwca'; break; case '07': $miesiac = 'lipca'; break; case '08': $miesiac = 'sierpnia'; break; case '09': $miesiac = 'września'; break; case '10': $miesiac = 'października'; break; case '11': $miesiac = 'listopada'; break; case '12': $miesiac = 'grudnia'; break; default: $miesiac = 'niezidentyfikowany'; break; print "$dzien $miesiac $rok";?> </BODY> </HTML>
Rys. 2.6. Efekt programu. Podając format daty można użyć następujących znaków specjalnych: Znak Opis D dzień tygodnia w skróconym zapisie tekstowym, na przykład "Fri" I dzień tygodnia w zapisie tekstowym, na przykład "Monday" w dzień tygodnia w postaci numerycznej od "0" (Niedziela) do "6" (Sobota) z dzień w roku od "0" do "365" d dzień miesiąca w zapisie numerycznym od "01" do "31" F miesiąc w zapisie tekstowym np.: "January" M miesiąc w skróconym zapisie tekstowym, na przykład "Jan" m miesiąc w zapisie numerycznym od "01" do " 12" t liczba dni w miesiącu od "28" do "31 " h godzina, format 12-godzinowy od "01" do "12" H godzina, format 24-godzinowy od "00" do "23" a "am", czy "pm" A "AM", czy "PM" i minuty, od "00" do "59" s sekundy od "00" do "59" Y rok w zapisie 4-cyfrowym, na przykład "2002" y rok w zapisie 2-cyfrowym, na przykład "02 ". Zadania
1. Dobierz takie wartości zmiennych $a, $b i $c w ćwiczeniu 2.2., by uzyskać równanie bez, z jednym i z dwoma rozwiązaniami rzeczywistymi. 2. Napisz skrypt, który wyświetli powitanie wraz z aktualną datą. 3. Napisz program, który obliczy i wyświetli N!. 4. Napisz program, który sprawdzi, czy n jest liczbą pierwszą.
Laboratorium 3 Funkcje Definicja funkcji musi nastąpić przed jej wywołaniem i ma postać: function nazwa (lista_paramertów) { blok instrukcji Parametry, czyli dane przekazane do funkcji, są widoczne wewnątrz niej pod odpowiednimi nazwami (takimi, jakie zadeklarowaliśmy w nagłówku funkcji) i można na nich operować tak jak na zmiennych. Jeżeli chcesz, by funkcja zwróciła jakąś wartość, należy posłużyć się instrukcją return. Powoduje ona zakończenie działania funkcji i zwrócenie jako wyniku wartości wyrażenia występującego w instrukcji return. Ćwiczenie 3.1. Napisz funkcją, która oblicza silnię liczby, i program sprawdzający jej działanie. Zwróć uwagę, że do napisanej już funkcji możesz się odwołać tak, jak do standardowej. //Listing 3-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Silnia</TITLE> </HEAD> <BODY> <? function silnia ($n) { $silnia = 1;
for ($i=1; $i<=$n; $i++) { $silnia *= $i; return $silnia; print ("10! = ".silnia(10));?> </BODY> </HTML> Zmienne $i oraz $silnia, używane w funkcji silnia są na zewnątrz niewidoczne. Noszą one nazwę zmiennych lokalnych funkcji. Z kolei taka, która jest używana w głównym bloku programu, to zmienna globalna. Istnieje możliwość użycia w funkcji zmiennych lokalnych o takich samych nazwach, jak zmienne globalne. Rys. 3.1. Wynik działania skryptu. Jeżeli chciałbyś skorzystać ze zmiennej globalnej, możesz użyć instrukcji global. Powoduje ona, że na zmiennej będzie można operować tak samo, jak na lokalnej, a jeżeli funkcja zmieni jej wartość, po zakończeniu działania pozostanie ona zmieniona. Ćwiczenie 3.2. Napisz funkcję, która łańcuch sformatuje pogrubieniem.
//Listing 3-2.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Pogrubienie</TITLE> </HEAD> <BODY> <? function pogrubienie ($lancuch) { return "<B>".$lancuch."</B>"; print ("To jest tekst zwykły,<br>"); print pogrubienie("a to jest tekst pogrubiony.");?> </BODY> </HTML> Rys. 3.2. Efekt działania funkcji.
Ćwiczenie 3.3. Napisz funkcję, która oblicza największy wspólny dzielnik dwóch liczb, i program sprawdzający jej działanie. //Listing 3-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>NWD</TITLE> </HEAD> <BODY> <? function nwd ($a, $b) { // Funkcja znajduje największy wspólny podzielnik liczb // a i b znajdziemy stosując odmian ę algorytmu Euklidesa. $a = 32; $b = 12; while ($a!= $b) ( if ($a < $b) { $pora = $a; $a = $b; $b = $pom; $a = $a - $b; return $a;
$a = 32; $b = 8; print ("Największy wspólny podzielnik liczb $a i $b to: "); print nwd ($a, $b) ;?> </BODY> </HTML> Rys. 3.3. Wynik działania funkcji. Ćwiczenie 3.4. Napisz funkcję, która dla parametru będącego imieniem, zgaduje płeć osoby. Zgadywanie niestety nie będzie skuteczne w 100%. Metoda będzie polegać na tym, że jeżeli ostatnią literą imienia będzie a", ocenimy, że mamy do czynienia z kobietą, jeżeli nie - z mężczyzną. Aby zrealizować ćwiczenie należy skorzystać z dwóch predefiniowanych funkcji. Funkcja substr pozwoli nam uzyskać dowolny podciąg tekstu. Aby jednak otrzymać ostatnią literę, musisz też znać jego długość. W tym celu wykorzystaj funkcję strlen. //Listing 3-4.php <HTML> <HEAD>
<META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>NWD</TITLE> </HEAD> <BODY> <? function plec ($imie) { // Funkcja próbuje zgadn ąć płe ć osoby na podstawie // ostatniej litery jej imienia. $ostatnialitera = substr($imie, strlen($imie)-1, 1); if ($ostatnialitera =='a') { return 'kobieta'; else { return 'mężczyzna'; print ("Mariusz - ".plec ('Mariusz'));?> </BODY> </HTML> Rys.3.4. Efekt działania skryptu.
Najczęściej używane gotowe funkcje: substr zwraca podłańcuch pierwszego parametru, zaczynający się od znaku o numerze określonym drugim parametrem i długości określonej trzecim. Należy pamiętać, że znaki są liczone od 0 strlen zwraca długości łańcucha określonego parametrem require włączenie pliku - argumentu do dokumentu include wykonanie instrukcji z pliku - argumentu pow($a, $b) podnosi $a do potęgi $b
Zadania 1. Napisz funkcję, która oblicza N! w sposób rekurencyjny. 2. Napisz funkcję, która oblicza metodą rekurencyjną naturalną potęgę (n) liczby całkowitej c, i program sprawdzający jej działanie. 3. Napisz program, który wypisuje wszystkie podzbiory zbioru liczb naturalnych mniejszych lub równych N.
Laboratorium 4 Tablice to złożone typy danych, które mogą zawierać wiele wartości indeksowanych przy użyciu liczb lub łańcuchów znaków. Dla przykładu, tablicę łańcuchów znaków można stworzyć w poniższy sposób: $var[0]="mariusz"; $var[1]="dymek"; Ćwiczenie 4.1. Napisz program, który zapełni tablicę 20 liczbami losowymi z zakresu 1 20, a następnie sprawdzi, ile razy występuje w niej dana liczba. //Listing 4-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Zliczanie</TITLE> </HEAD> <BODY> <? // Program zapełnia tablic ę losowymi liczbami i sprawdza, // ile razy znajduje si ę w niej szukana liczba. $szukana = 5; srand(time()); for ($i=0; $i<20; $i++) { $liczby[$i] = rand()%20+1; $ileznaleziono = 0; for ($i=0; $i<20; $i++) { print "$liczby[$i] ";
if ($liczby [$i] == $szukana) { $ileznaleziono++;?> </BODY> </HTML> if ($ileznaleziono == 0) { print ("<P>Liczby $szukana w tablicy nie odnaleziono."); else { print ("<P>Liczb ę $szukana w tablicy odnaleziono ". "$ileznaleziono razy."); Ćwiczenie 4.2. Napisz program, który do tablicy dwuwymiarowej o wielkości 3x3 wpisze wartości losowe z zakresu 5 5 i policzy wyznacznik macierzy, którą tablica reprezentuje. Wyznacznik macierzy To wymiarach 3x3, gdzie T[i,j] oznacza element w i-tym wierszu i j-tej kolumnie liczy się według wzoru: W(T) = T[1,1]*T[2,2]*T[3,3] + T[1,2]*T[2,3]*T[3,1] + T[1,3]*T[2,1]*T[3,2] T[1,1]*T[2,3]*T[3,2] T[1,2]*T[2,1]*T[3,3] T[1,3]*T[2,2]*T[3,1] //Listing 4-2.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Wyznacznik macierzy</title> </HEAD> <BODY>
<? // Oblicza wyznacznik macierzy 3x3. Macierz jest pamiętana w // tablicy dwuwymiarowej. srand(time()); print "<TABLE>"; for ($i=1; $i<=3; $i++) { print "<TR>"; for ($j=1; $j<=3; $j++) { print "<TD ALIGN=RIGHT>".($macierz [$i][$j] = rand()%11-5)."</td>"; print "</TR>"; print "</TABLE>"; $wyznacznik = $macierz[1][1]*$macierz[2][2]*$macierz[3][3] + $macierz[1][2]*$macierz[2][3]*$macierz[3][1] + $macierz[1][3]*$macierz[2][1]*$macierz[3][2] - $macierz[1][1]*$macierz[2][3]*$macierz[3][2] - $macierz[1][2]*$macierz[2][1]*$macierz[3][3] - $macierz[1][3]*$macierz[2][2]*$macierz[3][1]; print "Wyznacznik macierzy to $wyznacznik.";?> </BODY> </HTML>
Ćwiczenie 4.3. Napisz program, który wyświetla polską nazwę dnia tygodnia. Wykorzystamy funkcję date, która wywołana z parametrem "1" określa dzień tygodnia niestety po angielsku. Utworzymy więc tablicę asocjacyjną, w której zapamiętamy polskie nazwy dni tygodnia. Indeksem tej tablicy będą nazwy angielskie. //Listing 4-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Dzie ń tygodnia</title> </HEAD> <BODY> <? // Program wypisuje nazw ę dnia tygodnia w języku polskim. Do // pamiętania polskich odpowiedników używamy tablicy asocjacyjnej. $konwersja['monday'] = 'poniedział ek' ; $konwersja['tuesday'] = 'wtorek'; $konwersja['wednesday'] = ' ś roda' ; $konwersja['thursday'] = 'czwartek'; $konwersja['friday'] = 'pią tek' ; $konwersja['saturday'] = 'sobota'; $konwersja['sunday'] = 'niedziela'; $dzientygodnia = date("l");
print "Dzi ś jest $konwersja[$dzientygodnia]." ;?> </BODY> </HTML> Ćwiczenie 4.4. Napisz program, który sprawdzi działanie poniższej pętli for. Zdefiniuj tablicę z nazwami dni tygodnia (polskimi i angielskimi), a następnie używając jej, wyświetl wszystkie. for (reset ($tablica); $klucz=key($tablica); next($tablica)) { print("$klucz, ".pos($tablica)."<br>"); Tablice asocjacyjne opierają się na następującej metodzie: tablice posiadają wewnętrzny wskaźnik, który można przesuwać, a także odwoływać się do nazwy indeksu (klucza) i wartości tablicy. reset next prev key pos ustawia wskaźnik na początku tablicy przesuwa wskaźnik do kolejnego elementu tablicy przesuwa wskaźnik do poprzedniego elementu tablicy zwraca wartość indeksu (klucz) aktualnie wskazywanego elementu zwraca wartość aktualnie wskazywanego elementu //Listing 4-4.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2">
<TITLE>Dni tygodnia</title> </HEAD> <BODY> <? // Program wypisuje nazw ę dni tygodnia w języku polskim. Do // pamiętania polskich odpowiedników używamy tablicy asocjacyjnej. $tablica = array ('Monday' => 'poniedział ek', 'Tuesday' => 'wtorek', 'Wednesday' => ' ś roda', 'Thursday' => 'czwartek', 'Friday' => 'pią tek', 'Saturday' => 'sobota', 'Sunday' => 'niedziela'); for (reset ($tablica); $klucz=key($tablica); next ($tablica)) { print ("$klucz, ".pos($tablica)."<br>");?> </BODY> </HTML>
Zadania 1. Napisz program, który zapełni tablicę 20 liczbami losowymi z zakresu 1 20, a następnie uporządkuje je niemalejąco. 2. Napisz program, który wylosuje położenie Hetmana na szachownicy i wyświetli go, pokazując, które pola są w jego zasięgu. 3. Napisz program, który sprawdzi działanie poniższego zapisu. Można wykorzystać tablicę z nazwami dni tygodnia (polskimi i angielskimi) z ćwiczenia 4.4. while ($wpis=each($tablica)) { print $wpis['key'].", ".$wpis['value']."<br>";
Laboratorium 5 Podstawowym sposobem pobierania danych od użytkownika na stronach WWW są formularze. Formularz na stronie WWW ma następującą postać: <FORM ACTION="skrypt.php" METHOD=POST> <!-- Tu występuj ą pola formularza --> <INPUT TYPE=Submit VALUE="Wyślij"> </FORM> Metodą w formularzu może być także GET. Wysyłanie e-mail'i Aby skonfigurować naszą instalację PHP do wysyłania poczty e-mail należy wykonać następującą czynność: w pliku c:\foxserv\php\php.ini odnajdujemy sekcję mail_function i w pozycji SMTP wpisujemy adres naszego serwery poczty, a w pozycji sendmail_from adres poczty elektronicznej. Do wysłania listu elektronicznego wykorzystamy funkcję mail. Funkcja ta w najprostszym przypadku ma postać: mail (adres_odbiorcy, temat, tresc); Aby wysłać e-mail - będziemy musieli pobrać od użytkownika informacje, takie jak tekst wiadomości czy adresat. Użyjemy do tego celu formularzy HTML. Formularze te składają się z różnego typu pól, które użytkownik może wypełniać. Podstawowe typy pól to: Typ pola text textarea submit checkbox radio select hidden tekst, jedna linia tekst, wiele linii Opis przycisk służący do wysyłania formularza lub do kasowania zawartości wypełnionych pól pole wyboru (wybór wiele z wielu") pole wyboru (wybór jeden z wielu") menu rozwijane lub lista pole niewidoczne (za jego pomocą możemy przesłać dodatkowe, niewidoczne dla użytkownika dane) Ćwiczenie 5.1.
Sporządzanie skryptu wyświetlającego formularz HTML służący do wysyłania wiadomości e-mail. Potrzebne nam będzie pole do wpisania adresata i tematu wiadomości (dwa zwykłe pola edycji - text) oraz pole z tekstem wiadomości (wielowierszowe pole edycji textarea). //Listing 5-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <title> Wysyłanie e-maila </title> </HEAD> <body bgcolor="#ffffff"> <form method="post" action="wyslij.php"> <table border="1" cellspacing="2" cellpadding="2"> <tr> <td><font face="arial"><b>do :</b></font></td> <td> <input type="text" name="do" size="25"> </td> </tr> <tr> <td><font face="arial"><b>temat :</b></font></td> <td> <input type="text" name="temat" size="25"> </td> </tr> <tr> <td><font face="arial"><b>tre ść :</b></font></td> <td> <textarea name="tresc" cols="50" rows="5"></textarea> </td> </tr> <tr> <td> <b> <input type="hidden" name="op" value="wyslij"> </b></td>
<td> <input type="submit" name="submit" value="wyslij"> </td> </tr> </table> </form> </body> </html> Rys. 5.1. Formularz HTML. Ćwiczenie 5.2. Utwórz program, który będzie wyświetlał formularz z jednym polem tekstowym, a po wysłaniu tego formularza wyświetli wpisaną wartość. W zależności od tego, czy zmienna $tekst przyjmuje jakąś wartość, czy też nie, wyświetlamy albo formularz, albo informację o tym, co w nim zostało wpisane. //Listing 5-2.php <HTML> <HEAD>
<META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Formularz</TITLE> </HEAD> <BODY> <? // Drukuje formularz i jednocześnie odbiera i wyświetla wpisane // w nim dane. if ($tekst) { // jest wpisana jaka ś warto ść w formularzu?> print "Wpisana warto ść to <B>$tekst</B><BR>" ; print '<A HREF="4-01.php">Powrót do formularza</a>'; else { </BODY> </HTML> // nie ma wpisanych danych, wyświetlamy formularz print '<FORM ACTION="4-01.php" METHOD=GET>'; print '<INPUT TYPE="text" NAME="tekst">'; print '<INPUT TYPE="submit" VALUE="Wyś lij">' ; print '</FORM>'; Ćwiczenie 5.3. Popraw program z ćwiczenia 5.2 tak, by przetwarzał wpisane dane aby były bezpieczne w wyświetlaniu. Sprawdź jego działanie na przykładach z poprzedniego ćwiczenia. W zależności od ich charakteru funkcja powinna wykonywać różne operacje. Na początek wykorzystaj wbudowaną funkcję PHP, która znaczniki HTML-a przetworzy na "bezpieczne" do wyświetlenia. W szczególności zamieni znaki większości i mniejszości na > i <, co spowoduje, że wpisane znaczniki HTML nie zostaną przy ich dołączeniu do strony zinterpretowane, lecz wyświetlone.
htmlentities zamienia znaczniki HTML na kody "bezpieczne" do wyświetlenia na stronach WWW //Listing 5-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Formularz</TITLE> </HEAD> <BODY> <? // Drukuje formularz i jednocześnie odbiera i wyświetla wpisane // w nim dane. Dane s ą przetworzone funkcj ą htmlentities.?> if ($tekst) { # jest wpisana jaka ś warto ść w formularzu $tekst = htmlentities ($tekst); print "Wpisana warto ść to <B>$tekst</B><BR>" ; print '<A HREF="4-02.php">Powrót do formularza</a>'; else { # nie ma wpisanych danych, wyświetlamy formularz </BODY> </HTML> print '<FORM ACTION="4-02.php" METHOD=GET>'; print '<INPUT TYPE="text" NAME="tekst">'; print '<INPUT TYPE="submit" VALUE="Wyś lij">' ; print '</FORM>';
Ćwiczenie 5.4. Utwórz program, który po podaniu odpowiedniej nazwy użytkownika i jego hasła wyświetli tajną informację. Jeżeli zaś wpisane dane będą nieprawidłowe informację o błędzie. Dane o użytkownikach i hasłach zapamiętamy jawnie w tablicy asocjacyjnej. Oczywiście użytkownik nie będzie mógł ich podejrzeć. //Listing 5-4.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Informacja na hasło</title> </HEAD> <BODY> <? // Pobiera od użytkownika nazw ę i hasło. Jeżeli dane s ą prawidłowe, // wyświetla tajn ą informacj ę, a jeżeli nie - informacj ę o błędzie. $hasla = array ('admin' => 'emdi', 'tester' => 'emdi25', 'mariusz' => '1wgd7w3', 'dymek' => '56sghx'); if (($uzytkownik)&&($haslo)) {# wartości w formularzu s ą wpisane if ($hasla[$uzytkownik] == $haslo) { else print ("Tajna informacja to: <B>2*2=4</B>");
{ print ("Wpisano niepoprawne dane o użytkowniku i haś le.<br>" ); print ('<A HREF="4-04.php">Wró ć </A> i spróbuj ponownie.' ); else { # nie ma wpisanych danych, wyświetlamy formularz print '<FORM ACTION="4-04.php" METHOD=POST>'; print '<TABLE><TR><TD>uż ytkownik: </TD><TD><INPUT TYPE="text" '; print "NAME=\"uzytkownik\" VALUE=\"$uzytkownik\"></TD></TR>"; print '<TR><TD>haslo: </TD><TD><INPUT TYPE="password" '; print 'NAME="haslo"></TD></TR></TABLE>'; print '<INPUT TYPE="submit" VALUE="Wyś lij">' ; print '</FORM>';?> </BODY> </HTML> Ćwiczenie 5.5. Napisz program, który wyświetli menu, a następnie pokaże wybraną przez użytkownika opcję. Wybraną przez użytkownika określimy za pomocą instrukcji switch. Na podstawie wartości zmiennej $opcja w $cowybrano zapamiętamy wybraną przez użytkownika opcję. //Listing 5-5.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content-
Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Menu w formularzu</title> </HEAD> <BODY> <? // Wyświetla wybran ą przez użytkownika opcję if ($opcja) { # wartości w formularzu s ą wpisane switch ($opcja) { case 'pilka': $cowybrano = 'piłka noż na' ; break; case 'kosz': $cowybrano = 'koszykówka'; break; case 'siat': $cowybrano = 'siatkówka'; break; case 'nar': $cowybrano = 'narciarstwo'; break; case 'hokej': $cowybrano = 'hokej'; break; case 'boks': $cowybrano = 'boks'; break; case 'inny': $cowybrano = 'inny sport'; break; default: $cowybrano = 'niezidentyfikowana opcja'; break; print ("Użytkownik wybra ł opcj ę : <B>$cowybrano</B>.<BR>" ); print '<BR><A HREF="4-05.php">Powrót do formularza</a>'; else { # nie ma wpisanych danych, wyświetlamy formularz print '<FORM ACTION="4-05.php" METHOD=POST>'; print '<SELECT NAME="opcja">'; print '<OPTION SELECTED VALUE="">-> wybierz, jak sport lubisz:'; print '<OPTION VALUE="pilka">piłka noż na' ; print '<OPTION VALUE="kosz">koszykówka'; print '<OPTION VALUE="siat">siatkówka'; print '<OPTION VALUE="nar">narciarstwo'; print '<OPTION VALUE="hokej">hokej'; print '<OPTION VALUE="boks">boks'; print '<OPTION VALUE="inny">inny sport'; print '</SELECT>';
print '<INPUT TYPE="submit" VALUE="Wyś lij">' ; print '</FORM>';?> </BODY> </HTML>
Zadania: 1. Utwórz program, który będzie wyświetlał formularz z możliwością wpisania trzech danych: a, b i c, po czym wyświetli rozwiązanie równania kwadratowego: ax 2 +bx+c=0. 2. Napisz program, który w pierwszym formularzu zbierze informacje o tym, czym zainteresowany jest użytkownik, a w drugim, jak się nazywa. Po wpisaniu wszystkich potrzebnych danych program powinien wyświetlić zebrane informacje. 3. Popraw program z ćwiczenia 5.5 tak, by nazwy opcji i wartości zostały zapisane w tablicy asocjacyjnej, a zmiana treści formularza była możliwa poprzez poprawienie jej zawartości.
Laboratorium 6 Obsługa plików Najprostsza operacja na pliku składa się z trzech etapów: otwarcia pliku; zapisu lub odczytu z niego; zamknięcia pliku. Ćwiczenie 6.1. Napisz program, który w podkatalogu dane utworzy plik z Twoim imieniem i nazwiskiem. Na początku należy utworzyć katalog dane, w którym powstanie plik. Wykorzystamy trzy funkcje operujące na plikach. fopen, fputs, fclose. Poniżej znajduje się lista najczęściej używanych funkcji: fopen fputs fclose otwarcie pliku o nazwie określonej pierwszym parametrem, w trybie określonym drugim parametrem. Na przykład r oznacza otwarcie do odczytu, a w - do zapisu. Funkcja zwraca uchwyt pliku, poprzez który możemy się do niego odwoływać pozwala na zapis tekstu, który jest drugim parametrem, do pliku określonego uchwytem w pierwszym parametrze zamyka wskazany przez uchwyt plik fgets odczytuje z pliku wskazanego przez pierwszy argument liczbę znaków w bieżącym wierszu, określoną przez drugi argument file_exists zwraca prawdę, gdy istnieje plik, którego nazwę podaje się jako parametr, a fałsz w przeciwnym razie feof zwraca prawdę, gdy osiągnięto koniec pliku, określonego pierwszym parametrem, a fałsz w przeciwnym razie flock ustawia blokadę pliku, którego uchwyt jest pierwszym argumentem w trybie określonym przez drugi. Na przykład tryb 2 oznacza blokowanie na wyłączność, a tryb 3 odblokowanie fseek przesuwa wskaźnik położenia w pliku, którego uchwyt jest pierwszym argumentem, w miejsce wskazane przez drugi tempnam tworzy plik o unikalnej nazwie w katalogu określonym pierwszym parametrem. Początek nazwy można określić drugim parametrem. Plik zwraca nazwę utworzonego pliku unlink usuwa plik o nazwie podanej jako parametr file zapamiętuje całą zawartość pliku o nazwie podanej jako parametr
//Listing 6-1.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Zapisujemy plik</title> </HEAD> <BODY> <? // Program tworzy plik tekstowy z imieniem i nazwiskiem. $plik = fopen ("dane/imienazwisko.txt"/ "w"); if (!($plik)) { print "BŁĄD: Nie da si ę utworzy ć pliku."; else { print "Plik z imieniem i nazwiskiem zosta ł utworzony."; fputs ($plik, "Mariusz Dymek"); fclose ($plik); )?> </BODY> </HTML> Ćwiczenie 6.2. Napisz program, który odczyta utworzony w poprzednim ćwiczeniu plik i wyświetli jego zawartość. Do odczytania danych z tego pliku użyjemy funkcji fgets: //Listing 6-2.php <HTML>
<HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Odczytywanie pliku</title> </HEAD> <BODY> <? // Program odczytuje plik tekstowy z imieniem i nazwiskiem. $plik = fopen ("dane/imienazwisko.txt", "r"); if (!($plik)) { print "BŁĄD: Nie da si ę otworzy ć pliku." ; else { $wiersz = fgets ($plik, 255); print "Dane z pliku: <B>$wiersz</B>"; fclose ($plik);?> </BODY> </HTML>
Ćwiczenie 6.3. Napisz program, który odczyta zawartość głównej strony serwisu http://republika.pl/ emdik/ i wyświetli ją, zamieniając najpierw kolor tła z niebieskawego na zielony. W celu wykonania tego ćwiczenia serwer, na którym uruchamiasz programy PHP, musi być podłączony do Internetu, aby program mógł odczytać autorską stronę. //Listing 6-3.php <? // Program odczytuje stron ę republika.pl/emdik i wyś wietla, // podmieniając kolory. $plik = fopen ("http://republika.pl/emdik", "r"); if (!($plik)) { print "BŁĄD: Nie da si ę otworzy ć strony http://republika.pl/emdik" ; else { while (!(feof($plik))) { $wiersz = (fgets ($plik, 255)); $wiersz = str_replace ('#E4E7ED', '#A2FFB5', $wiersz); $wiersz = str_replace (' SRC="','SRC="http://republika.pl/emdik', $wiersz); print "$wiersz";
fclose ($plik);?>
Zadania: 1. Napisz program, realizujący prosty licznik tekstowy, którego wskazanie jest pamiętane w pliku tekstowym. Pamiętaj o blokowaniu pliku. 2. Napisz program, który będzie wyświetlał przysłowie na dany dzień jedno wylosowane z wielu, zapamiętanych w pliku tekstowym. 3. Napisz program, który będzie zbierał informacje o użytkowniku. Dane niech będą zbierane w pliku czasowym, którego nazwa będzie przekazywana w ukrytym polu.
Laboratorium 7 PHP dysponuje grupą funkcji, które pozwalają otwierać, wyświetlać i manipulować obrazami w przeglądarkach WWW. Poniżej zostały omówione niektóre z tych funkcji: imagestring imageinterface imagecolortransparent createimageformgif imagesizex imagesizey getimagesize umieszcza tekst na rysunku, identyfikator tekstu jest pierwszym argumentem; następne to: numer czcionki, współrzędne x i y, od których rozpoczyna się pisanie, tekst to wypisania i jego kolor wskazuje, czy rysunek określony pierwszym parametrem ma być wyświetlony z przeplotem; jeżeli tak, drugi argument powinien mieć wartość TRUE dla rysunku określonego pierwszym argumentem ustala kolor, który będzie przezroczysty (stanowi on drugi argument) funkcja zwraca zmienną określającą rysunek zawarty w pliku, którego nazwa stanowi argument funkcji funkcja zwraca szerokość rysunku, określonego przez identyfikator parametr funkcja zwraca wysokość rysunku, określonego przez identyfikator parametr funkcja zwraca tablicę, zawierającą cztery pola: szerokość rysunku, jego wysokość, typ oraz łańcuch znaków do wykorzystania w znaczniku IMG Ćwiczenie 7.1. Utwórz program, który przygotuje i wyświetli ilustrację w formacie JPG, przy założeniu, że będzie to biała kratka na czarnym tle, o rozmiarach 100x100. W ćwiczeniu użyto następujących funkcji: header imagecreate imagecolorallocate imagefill imageline imagejpg imagegif imagepng przesyła nagłówek, określany jako parametr tworzy rysunek, parametry określają jego rozmiar w pikselach a funkcja zwraca zmienną, będącą jego identyfikatorem definiowanie koloru dla rysunku, kolejnymi argumentami są: zmienna, będąca identyfikatorem rysunku oraz składowe koloru: R, G i B (od 0 do 255). Funkcja zwraca identyfikator koloru. wypełnienie rysunku (identyfikator jest pierwszym argumentem) kolorem stanowiącym czwarty argument. Drugi i trzeci argument to współrzędne, od których rozpoczyna się wypełnianie obszaru (jako obszar rozumiane są piksele jednego koloru, a jakikolwiek inny kolor stanowi brzeg) w rysunku, którego identyfikatorem jest pierwszym argumentem, rysuje linię o współrzędnych początku i końca podanych w kolejnych czterech parametrach; kolor linii jest określony szóstym parametrem. wyświetlenie ilustracji w formacie jpg; argument funkcji jest identyfikatorem ilustracji wyświetlenie ilustracji w formacie gif argument funkcji jest identyfikatorem ilustracji wyświetlenie ilustracji w formacie png argument funkcji jest identyfikatorem ilustracji Całość programu przedstawia się następująco: //Listing 7-1.php <?
?> // Program tworzy ilustracj ę z bia łą kratk ą na czarnym tle. header("content-type: image/jpeg"); $rysunek = imagecreate (100,100); $kolorbialy = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 255, 255); $kolorczarny = imagecolorallocate ($rysunek, 0, 0, 0); imagefill ($rysunek, 0, 0, $kolorczarny); for ($i=1; $i<10; $i++) { imageline ($rysunek, 10*$i, 0, 10*$i, 100, $kolorbialy); imageline ($rysunek, 0, 10*$i, 100, 10*$i, $kolorbialy); imagejpeg ($rysunek); Efektem działania jest rysunek w formacie jpg o wymiarach 100x100, przedstawiający szachownicę. Ćwiczenie 7.2. Utwórz podobną szachownicę jak w ćwiczeniu 7.1. Grafikę wyświetl w formacie GIF, a każde pole szachownicy wypełnij losowym kolorem. W pętli, dla każdego ze 100 pól szachownicy, będziemy losować kolor. Jeżeli chcemy, by wartość każdej ze składowych zawierała się w przedziale 0-255, wywołanie funkcji powinno mieć następującą postać: imagecolorallocate($rysunek, rand()%256, rand()5256, rand()5256); Nie należy zapominać o zainicjowaniu generatora liczb pseudolosowych funkcją srand. //Listing 7-2.php <? // Program tworzy ilustracj ę z bia łą kratk ą. Każde pole // jest wypełnione losowym kolorem. header("content-type: image/gif"); $rysunek = imagecreate (100,100);
$kolorbialy = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 255, 255); $kolorczarny = imagecolorallocate ($rysunek, 0, 0, 0); imagefill ($rysunek, 0, 0, $kolorczarny); for ($i=1; $i<10; $i++) { imageline ($rysunek, 10*$i, 0, 10*$i, 100, $kolorbialy); imageline ($rysunek, 0, 10*$i, 100, 10*$i, $kolorbialy);?> srand(time()); for ($x=0; $x<10; $x++) { for ($y=0; $y<10; $y++) { $kolorlosowy = imagecolorallocate ($rysunek, rand()%256, rand()%256, rand()%256); imagefill ($rysunek, 5+$x*10, 5+$y*10, $kolorlosowy); imagegif ($rysunek); Tworząc własne grafiki przy pomocy modułu GD, można kontrolować kolor każdego piksela (pamiętając o ograniczenia każdego z formatów graficznych). Ćwiczenie 7.3. Napisz program, który w rysunku w formacie GIF o wymiarach 100x100 wylosuje i zakoloruje 300 punktów czerwonych i 300 czarnych (punkty w kolejnych losowaniach mogą się powtarzać. Została wykorzystana funkcja, która określa kolor pojedynczego piksela.
imagesetpixe l dla rysunku określonego przez pierwszy argument definiuje kolor piksela o współrzędnych podanych przez drugi i trzeci argument. Czwarty argument określa kolor. //Listing 7-3.php <? // Program losuje 300 punktów czerwonych i czarnych i zaznacza je. header("content-type: image/gif"); $rysunek = imagecreate (100,100); $kolorbialy = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 255, 255); $kolorczerwony = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 0, 0); $kolorczarny = imagecolorallocate ($rysunek, 0, 0, 0); imagefill ($rysunek, 0, 0, $kolorbialy); srand(time()); for ($i=1; $i<=300; $i++) { imagesetpixel ($rysunek, rand()%100-1, rand()%100-1, $kolorczerwony); imagesetpixel ($rysunek, rand()%100-1, rand()%100-1, $kolorczarny);?> imagegif ($rysunek); Ćwiczenie 7.4. Napisz program, który w rysunku w formacie GIF o wymiarach 100x100 narysuje pięć okręgów czerwonych i pięć czarnych w losowych miejscach. Nie ma funkcji rysującej okrąg, ale można skorzystać z bardziej ogólnej, która rysuje wycinek elipsy.
imagearc rysuje wycinek elipsy; kolejnymi argumentami są: identyfikator rysunku, współrzędna x środka łuku, współrzędna y środka łuku, szerokość łuku, wysokość łuku, kąt początku, kąt końca, kolor. Jeżeli w wywołaniu funkcji szerokość i wysokość będą sobie równe, a łuk będzie pełen (od 0 do 360 stopni), to rysowany łuk okaże się okręgiem. //Listing 7-4.php <? // Program tworzy ilustracj ę z pięcioma czerwonymi i pięcioma // czarnymi okręgami. header("content-type: image/gif"); $rysunek = imagecreate (100,100); $kolorbialy = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 255, 255); $kolorczerwony = imagecolorallocate ($rysunek, 255, 0, 0); $kolorczarny = imagecolorallocate ($rysunek, 0, 0, 0); imagefill ($rysunek, 0, 0, $kolorbialy); srand(time()); for ($i=1; $i<=5; $i++) { imagearc ($rysunek, rand()%100-1, rand()%100-1, 20, 20, 0, 360, $kolorczerwony); imagearc ($rysunek, rand()%100-1, rand()%100-1, 20, 20, 0, 360, $kolorczarny); imagegif ($rysunek);?> Ćwiczenie 7.5. Napisz program, który wyświetli formularz pozwalający wpisać liczbę. Po jej wpisaniu wyświetli graficzną prezentację wpisanej liczby.
Liczbę należy konstruować z poszczególnych cyfr. W katalogu cyfry należy umieścić wszystkie cyfry w formacie GIF o rozmiarze 15x20 pikseli. Wykorzystane są tutaj trzy nowe funkcje: imagecreatetromgif imagecopyresized imagedestroy tworzy rysunek na podstawie już istniejącego; argumentem jest nazwa pliku; funkcja zwraca identyfikator utworzonego rysunku kopiuje do rysunku określonego przez pierwszy argument inny określony przez drugi; następne argumenty określają: współrzędne x i y miejsca, w którym należy rysunek umieścić, współrzędne x i y oraz rozmiar dx i dy w rysunku docelowym i wielkość ddx i ddy w rysunku źródłowego (pozwalające na przeskalowanie) likwiduje identyfikator rysunku, jednocześnie zwalniając pamięć z nim związaną //Listing 7-5.php <? // Program wyświetla formularz, pozwalający wpisa ć liczb ę. //Jeżeli liczba jest wpisana, wyświetla j ą w postaci graficznej function printliczba ($numer) { // funkcja wyświetla liczb ę w postaci grafiki, korzystając // z grafik - cyfr, zawartych w katalogu cyfry. $liczbacyfr=1; $l = $numer; while ($l >= 10) { $liczbacyfr++; $l=floor($l/10); header("content-type: image/gif"); $rysunek = imagecreate (15*$liczbacyfr,20); for ($i=$liczbacyfr; $i>=1; $i--) { $cyfra = floor($numer/pow(10,$i-1)); $numer = $numer % pow(10,$i-1); $rysunekcyfra = imagecreatefromgif ("cyfry/$cyfra.gif"); imagecopyresized ($rysunek,$rysunekcyfra,($liczbacyfr-$i)*15,0,0,0,15,20,15,20); imagedestroy ($rysunekcyfra);
imagegif ($rysunek); if ($liczba>0) { # jest wpisana jaka ś warto ść w formularzu printliczba ($liczba); else { # nie ma wpisanych danych, wyświetlamy formularz print '<HTML>'; print ' <HEAD>'; print ' print ' print ' <META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html; '; charset=iso-8859-2">'; <TITLE>Liczba graficznie</title>'; print ' </HEAD>'; print ' <BODY>'; print ' print ' print ' print ' <FORM ACTION="5-05.php" METHOD=GET>'; <INPUT TYPE="text" NAME="liczba">'; <INPUT TYPE="submit" VALUE="Wyś lij">' ; </FORM>'; print ' </BODY>'; print '</HTML>';?> Do graficznej prezentacji danych nieoceniona jest funkcja, która rysuje wypełniony prostokąt. imagefilledrectangle rysuje wypełniony prostokąt; argumentami są: identyfikator rysunku, współrzędne x i y lewego górnego rogu, współrzędne x i y prawego dolnego rogu oraz kolor
Zadania 1. Napisz skrypt, który wypełni tablicę dziesięcioma losowymi liczbami z zakresu 0-9. Następnie zilustruj wylosowane wartości na wykresie słupkowym. 2. Napisz skrypt, który utworzy ilustrację (o rozmiarach 80x600). Zapełnij ją wieloma różnokolorowymi kwadratami. Narysuj też linię i wypisz jakiś tekst. Wyświetl ilustrację z przeplotem. 3. Napisz skrypt, który utworzy ilustrację z czerwonym kółkiem na białym tle. Spraw, by biały kolor był przezroczysty. Wyświetl ilustrację na stronie HTML, która posiada tło innego niż biały koloru. 4. Dla istniejącego rysunku wyświetl go w dokumencie HTML, automatycznie określając jego szerokość i wysokość, a także nadając atrybuty WIDTH i HEIGHT. 5. Napisz skrypt, który przeskalowuje ilustrację. Porównaj jakość takiej ilustracji z przeskalowaną za pomocą programu graficznego.
Laboratorium 8 Baza danych jest pewnym zbiorem informacji. MySQL jest systemem zarządzania bazą danych ( SZBD), który umożliwia w łatwy sposób dostęp do informacji i ich modyfikację. Podstawową jednostką organizacyjną w bazie danych jest tabela. Można ją sobie wyobrazić jako tablica, w której wierszach są umieszczane rekordy, opisujące pojedyncze obiekty. Poszczególne kolumny tabeli opisują pola danego rekordu, które zawierają odpowiednie dotyczące go informacje. Administracja bazą danych jest łatwa dzięki programowi PHPMyAdmin napisanemu w PHP systemowi administracji bazą danych. Ćwiczenie 8.1. Uruchom program PHPMyAdmin. Utwórz nową bazę danych o nazwie cwicz, a w niej tabelę ksiazkatelefoniczna. Aby uruchomić program PHPMyAdmin, połącz się z adresem http://localhost/phpmyadmin (powinieneś mieć już uruchomiony serwer Apache i MySQL). Ukaże się program okienka administracyjnego.
Rys. 8.1. Panel administracyjny PHPMyAdmin. Po utworzeniu bazy danych pojawi się ona w lewej ramce.
Rys. 8.2. Efekt po utworzenia tabeli ksiazkatelefoniczna. Ćwiczenie 8.2. Korzystając z programu PHPMyAdmin, sprawdź zawartość tabeli książkatelefoniczna.
Rys. 8.3. Zawartość tabeli ksiazkatelefoniczna.
Ćwiczenie 8.3. Za pomocą PHP połącz się z bazą danych MySQL. Doprowadź do tego, by dane z tabeli ksiazkatelefoniczna zostały wyświetlone na stronie WWW. Rys. 8.4. Skrypt wyświetlający zawartość tabeli ksiazkatelefoniczna.
Zadania 1. Korzystając z programu PHPMyAdmin, wpisz dane do tabeli ksiazkatelefoniczna. 2. Uzupełnij program z ćwiczenia 8.3. o opcję kasowania danych. 3. Popraw skrypt z zadania 2 tak, by umożliwiał również dodawanie nowych rekordów. 4. Napisz program, który umożliwia dodawanie, usuwanie i również kasowanie nowych rekordów.
Laboratorium 9 Ćwiczenie 9.1. Utwórz licznik graficzny, który zlicza odwiedziny na stronach. Dla każdej ze stron powinno następować osobne zliczanie. Informacje mają być przechowywane w bazie danych MySQL. Kod skryptu powinien być następujący: //Listing 9-1.php <? // Licznik graficzny do wykorzystania w dokumentach HTML i PHP, // dane pamiętane w bazie danych. function printliczba ($numer) { // funkcja wyświetla liczb ę w postaci grafiki, // korzystając z grafik - cyfr, zawartych w katalogu cyfry. $liczbacyfr=1; $l = $numer; while ($l >= 10) { $liczbacyfr++; $l=floor($l/10); header("content-type: image/gif"); $rysunek = imagecreate (15*$liczbacyfr,20); for ($i=$liczbacyfr; $i>=1; $i--) { $cyfra = floor($numer/pow(10,$i-1));
$numer = $numer % pow(10,$i-1); $rysunekcyfra = imagecreatefromgif ("cyfry/$cyfra.gif"); imagecopyresized ($rysunek,$rysunekcyfra,($liczbacyfr-$i)*15,0,0,0,15,20,15,20); imagedestroy ($rysunekcyfra); imagegif ($rysunek); if (($GLOBALS["SERVER_NAME"]!= 'localhost') ($GLOBALS["HTTP_REFERER"] == '')) { printliczba (0); exit; $nazwapliku = addslashes(str_replace ('http://'. $GLOBALS["SERVER_NAME"],'',$GLOBALS["HTTP_REFERER"])); $nazwapliku = addslashes($nazwapliku); mysql_connect ("localhost", "root", "") or die ("Nie można połączy ć si ę z MySQL" ); mysql_select_db ("cwicz") or die ("Nie można połączy ć si ę z baz ą cwicz" ); $query = "SELECT liczba FROM liczniki ". "WHERE strona = '$nazwapliku';"; $wynik = mysql_query ($query); $rekord = mysql_fetch_array ($wynik); $ile = $rekord[0];
if ($ile>0) { $query = "UPDATE liczniki ". "SET liczba = liczba+1 ". "WHERE strona='$nazwapliku';"; else { $query = "INSERT INTO liczniki (strona, liczba)". "VALUES ('$nazwapliku', '1');";?> $wynik = mysql_query ($query); printliczba ($ile+1); Ćwiczenie 9.2. Napisz aplikację korzystającą z baz danych, aby pozwalała użytkownikom na nadsyłanie sugestii oraz na głosowanie jakie imię należy nadać Twojemu dziecku. Należy wykorzystać bazę danych MySQL. Poniżej przedstawiono strukturę tabeli imiona: CREATE TABLE imiona ( imie varchar(30) NOT NULL, glosy int(4), PRIMARY KEY(imie) ); Powyższe polecenie zostało zapisane w formacie akceptowanym przez MySQL i można go bezpośrednio użyć do stworzenia tabeli. Polecenie to definiuje pole tekstowe oraz pole przechowujące liczby całkowite. Pole tekstowe tabeli będzie używane do przechowywania sugerowanego imienia dziecka, natomiast pole całkowite będzie przechowywało ilość głosów złożonych na to imię. Kluczem
podstawowym tabeli jest pole imię, a to oznacza, że jego wartości będą unikalne (czyli w tabeli nie będzie mogło być dwóch rekordów o takiej samej wartości pola imię). Zakłada się, że aplikacja będzie wykonywała kilka rzeczy. Powinna posiadać zabezpieczenie uniemożliwiające osobie oddawanie większej ilości głosów w krótkich odstępach czasu. Zrealizować to można wykorzystując cookies o czasie ważności do końca bieżącej sesji. Aplikacja będzie również pokazywała mały wykres słupkowy, prezentujący procentową ilość głosów oddanych na poszczególne imiona. Wykres ten będzie tworzony przy użyciu niebieskiego obrazka typu GIF o wielkości 1 piksela, który zostanie odpowiednio przeskalowany przy użyciu atrybutu WIDTH oraz HEIGHT znacznika <IMG>. Innym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie wbudowanych funkcji graficznych PHP do narysowania bardziej wymyślnego wykresu. Pozostałe części aplikacji to raczej oczywisty kod tworzący formularz i zapewniający obsługę bazy danych. Używane są także inne rozwiązania upraszczające kod aplikacji. Dla przykładu, zamiast odczytywać wszystkie głosy oddane na poszczególne imiona (w celu uzyskania sumarycznej ilości głosów koniecznej do obliczenia procentowej ilości głosów oddanych na poszczególne imiona) używamy wbudowanej funkcji bazy MySQL o nazwie SUM. Część kodu odpowiedzialna za wyświetlenie wszystkich imion wraz z odpowiadającymi jej wartościami procentowymi jest dość skomplikowana. Sprowadza się ona do pobierania wartości z bazy danych i przesyłania (w odpowiednich momentach) poprawnych znaczników tabel HTML. Poniżej przedstawiony został pełny kod aplikacji: //Listing 9-2.php <? if($glos && $juz_glosowano) SetCookie("juz_glosowano","1");?> <HTML> <HEAD> <TITLE>Jak nazwa ć dziecko</title> </HEAD> <BODY> <H3>Jak nazwa ć dziecko</h3> <FORM ACTION="dziecko.php3" METHOD="POST"> Sugeruj ę : <INPUT TYPE="text" NAME=nowe_imie><P>
<INPUT TYPE="submit" VALUE="Przeslij sugesti ę i /lub gł os" > <? mysql_pconnect("localhost","",""); $db="test"; $tabela="imiona"; if($nowe_imie) { if(!mysql_db_query($db,"insert into $tabela values ('$nowe_imie',0)")) { echo mysql_errno().":"; echo mysql_error()."<br>"; if($glos && $juz_glosowano) { echo "<FONT COLOR=#FF0000>Hej! Ty ju ż głosowałe ś.<br>"; echo "Twój głos jest nieważ ny.</font><p>\n" ; else if($glos) { if(!mysql_db_query($db,"update $tabela set glosy=glosy+1 where imie='$glos'")) { echo mysql_errno().": "; echo mysql_error()."<br>";
$wyniki = mysql_db_query($db, "select sum(glosy) as suma from $tabela"); if($wyniki) { $suma=(int) mysql_result($wyniki,0,"suma"); mysql_free_result($wyniki); $wyniki=mysql_db_query($db,"select * from $tabela order by glosy DESC"); echo"<table BORDER=0><TR><TH>Gł os</th>" ; echo"<th>imi ę</th><th COLSPAN=2>Gł osy</th>" ; echo"<tr>\n"; while($wiersz=mysql_fetch_row($wyniki)) { echo "<TR><TD ALIGN=center>"; echo"<input TYPE=radio NAME=glos"; echo "VALUE='$wiersz[0]'></TD><TD>"; echo $wiersz[0]."</td><td ALIGN=right>"; echo $wiersz[1]."</td><td>"; if($suma && (int)$wiersz[1]) { $per=(int)(100 * $wiersz[1]/$suma); echo "<IMG SRC=punkt.gif HEIGHT=12"; echo "WIDTH=$per> $per %</TD>"; echo "</TR>\n";
echo "</TABLE>"; mysql_free_result($wyniki);?> <INPUT TYPE="submit" VALUE="Prześlij sugestie i/lub gł os" > <INPUT TYPE="reset"> </FORM> </BODY> </HTML> Rys. 9.1. Efekt działania skryptu sondy.
Ćwiczenie 9.3. Utwórz prostą księgę gości, w której dane będą pamiętane w bazie danych. Na początku należy rozpocząć od utworzenia tabeli, w której będą pamiętane wpisy do księgi gości. Najlepiej posłużyć się skryptem PHPMyAdmin. Tabela ksiegagosci będzie miała trzy pola. W pierwszym, data, (typu DATETIME) będzie pamiętana data wpisu (na jej podstawie zdołamy chronologicznie uporządkować wpisy). Pozostałe dwa pola (osoba i wpis) to zwykłe pola tekstowe, w których będziemy pamiętać, kto i co wpisał do księgi gości. Każdy wpis do księgi będzie osobnym rekordem w bazie danych. //Listing 9-3.php <HTML> <HEAD> <META HTTP-EQUIV="Content- Type"CONTENT="text/html;charset=iso-8859-2"> <TITLE>Prosta ksiega gości działająca w oparciu o baz ę danych</title> </HEAD> <BODY> <? //Skrypt realizuje zapis informacji w księdze gości w bazie danych. mysql_connect ("localhost", "root", "") or die ("Nie można połączy ć si ę z MySQL" ); mysql_select_db ("cwicz") or die ("Nie można połączy ć si ę z baz ą cwicz" ); $osoba = addslashes(nl2br(htmlentities ($osoba))); $wpis = addslashes(nl2br(htmlentities ($wpis))); if ($osoba && $wpis) {
// s ą informacje do wpisania do księgi gości $query = "INSERT INTO ksiegagosci (data, osoba, wpis) ". "VALUES (now(), '$osoba', '$wpis');"; $wynik = mysql_query ($query); // jeżeli jest ju ż księga, trzeba j ą wypisa ć, niezależnie od tego, // czy jest nowy wpis. $wynik = mysql_query("select * FROM ksiegagosci ORDER BY data DESC;"); while ($rekord = mysql_fetch_array ($wynik)) { print "<DL><DT>".stripslashes($rekord[2])."<DD><B>". stripslashes($rekord[1]).",</b> <I>".$rekord[0]."</I></DL>\n"; $sawpisy = 1; if ($sawpisy) { print "<HR>";?> <!-- Na dole jest formularz z możliwości ą dopisania si ę do księgi--> <FORM METHOD="POST"> <TABLE> <TR><TD>Osoba:</TD><TD><INPUT TYPE="text" NAME="osoba"></TD></TR> <TR><TD>Wpis:</TD><TD> <TEXTAREA NAME="wpis" COLS=45 ROWS=4 wrap="virtual"></textarea> </TD></TR> </TABLE>
<INPUT TYPE="submit" VALUE="wyś lij" > </FORM> </BODY> </HTML> Rys. 9.2 Tworzenie tabeli ksiegagosci. Ćwiczenie 9.4. Utwórz w bazie danych tabelę pamiętającą newsy. Wypełnij ją kilkunastoma informacjami. Następnie napisz skrypt, który pozwoli na ich wyświetlanie i nawigację pomiędzy nimi, a także na ich zamieszczanie na stronie HTML. Tabelę, w której będą pamiętane informacje, nazwiemy news. Do jej utworzenia należy użyć PHPMyAdmin.
Rys. 9.3. Zakładanie tabeli news. Pierwszym z siedmiu pól tabeli jest numer newsa (o nazwie nr). Należy wybrać dla niego opcję auto_increment w kolumnie Extra, a także zaznaczyć cechy Index i Unique. Kolejne pola są następujące: data informacji, tytuł, krótka treść do zamieszczenia w spisie, pełna treść i osoba, która ją wpisała. Ostatnie pole (ok.) będzie ono znacznikiem, czy informacja została zaakceptowana przez administratora serwisu (i w związku z tym może zostać wyświetlona). Po utworzeniu tabeli wypełnij ją danymi, również używając skryptu PHPMyAdmin. Nie wpisuj żadnej wartości w pole nr. Ponieważ wybraliśmy auto_increment, pole to wypełni się samo odpowiednim indeksem. //listing 9-4html.php <? // Skrypt wyświetla nagłówki czterech najnowszych informacji, // do wykorzystania mechanizmem SSI. mysql_connect ("localhost", "root", "") or die ("Nie można połączy ć si ę z MySQL" ); mysql_select_db ("cwicz") or die ("Nie można połączy ć si ę z baz ą cwicz" );