Moduł 1. I. Przepisy określające prawo stosowania środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej przez funkcjonariuszy SW

Autor: Marek Kaszczyk Moduł 1 I. Przepisy określające prawo stosowania środków przymusu bezpośredniego i użycia broni palnej przez funkcjonariuszy SW 1. Podstawy prawne Ustawa o Służbie Więziennej z dnia 9 kwietnia 2010 r. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 2010 r. w sprawie stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz użycia broni palnej lub psa służbowego przez funkcjonariuszy Służby Więziennej. 2. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego 2.1. Katalog środków przymusu bezpośredniego Ustawa o SW z dnia 9 kwietnia 2010 r. art. 19. 1. Funkcjonariusze podczas pełnienia obowiązków służbowych mają prawo do stosowania względem osób pozbawionych wolności środków przymusu bezpośredniego w postaci: 1) siły fizycznej; 2) celi zabezpieczającej; 3) kasku ochronnego; 4) kajdanek lub prowadnic; 5) urządzeń technicznych powodujących blokadę stawu kolanowego; 6) środków technicznych w postaci maski, zasłony na twarz albo kasku z przyłbicą, tłumiących głos albo zestawu głośnikowego; 7) wodnych środków obezwładniających; 8) siatki obezwładniającej; 9) chemicznych środków obezwładniających lub innych środków o podobnym działaniu; 10) urządzeń olśniewających; 11) petard lub innych środków hukowo-błyskowych; 12) środków do obezwładniania za pomocą ładunku elektrycznego; strona 1

13) pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa; 14) pałek służbowych; 15) pocisków niepenetracyjnych, miotanych z broni palnej lub innych urządzeń. 7. Funkcjonariusze podczas pełnienia obowiązków służbowych mają prawo używać względem osób pozbawionych wolności psów specjalnych wyszkolonych w zakresie wyszukiwania środków odurzających i substancji psychotropowych lub materiałów wybuchowych albo do tropienia śladów. 2.2. Przypadki stosowania środków przymusu bezpośredniego Ustawa o SW z dnia 9 kwietnia 2010 r. art. 19. 2. Środki przymusu bezpośredniego wymienione w ust. 1 mogą być stosowane, jeżeli jest to konieczne oraz wyłącznie w celu przeciwdziałania: usiłowaniu zamachu na życie lub zdrowie własne lub innej osoby, nawoływaniu do buntu, groźnemu nieposłuszeństwu lub zakłóceniu porządku mogących mieć wpływ na bezpieczeństwo, niszczeniu mienia lub ucieczce osoby pozbawionej wolności, a także w celu odparcia bezpośredniego zamachu na konwój ochraniający osobę pozbawioną wolności lub materiały niejawne w rozumieniu przepisów o ochronie informacji niejawnych. art. 19. 4. Wobec osób innych niż pozbawione wolności: 1) środki przymusu bezpośredniego wymienione w ust. 1 pkt 1, 4, 8-10, 12, 14 i 15 mogą być stosowane w razie poważnego zakłócenia przez te osoby porządku na terenie jednostek organizacyjnych; 2.3. Zasady stosowania środków przymusu bezpośredniego określają: Ustawa o SW z dnia 9 kwietnia 2010 r.: art. 19. 3. Wobec kobiety pozbawionej wolności będącej w widocznej ciąży lub o której wiadomo, że jest w ciąży, nie stosuje się środków przymusu bezpośredniego wymienionych w ust. 1 pkt 6 15. art. 19. 4. Wobec osób innych niż pozbawione wolności: pkt 2) wobec kobiety będącej w widocznej ciąży, osoby, której wygląd wskazuje na wiek do 13 lat, osoby w podeszłym wieku oraz osoby o widocznym kalectwie strona 2

stosuje się wyłącznie siłę fizyczną. art. 19. 5. Środków przymusu bezpośredniego nie można stosować dłużej niż wymaga tego potrzeba. art. 19. 6. W celu zapobieżenia ucieczce osoby pozbawionej wolności lub objawom jej czynnej agresji lub autoagresji można zastosować, jako środki prewencyjne, kask ochronny, kajdanki, pas obezwładniający lub prowadnice, a także urządzenia techniczne powodujące blokadę stawu kolanowego. art. 21. 1. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego, użycie broni palnej lub psa służbowego powinno być odpowiednie do stopnia zagrożenia, następować po uprzednim ostrzeżeniu o ich użyciu i w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, względem której je zastosowano, oraz nie może zmierzać do pozbawienia jej życia, a także narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia innych osób. 2. Ostrzeżenia przewidzianego w ust.1 nie stosuje się, jeżeli zwłoka w stosowaniu środka przymusu bezpośredniego, użyciu broni palnej lub psa służbowego grozi bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia funkcjonariusza lub innej osoby albo zrealizowaniem działań, o których mowa w art. 20 pkt.1 3 i 6. Rozporządzenie RM z dnia 27 lipca 2010 r.: 2. 1. Funkcjonariusze mogą stosować środki przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, zwanej dalej ustawą, używać broni palnej oraz psa służbowego, będących na wyposażeniu Służby Więziennej. 2. W razie potrzeby można stosować jednocześnie kilka środków przymusu bezpośredniego. 3. Przypadek zastosowania środków przymusu bezpośredniego albo użycia broni palnej lub psa służbowego należy odnotować odpowiednio w dokumentacji z przebiegu służby dowódcy zmiany lub w dokumentacji z przebiegu służby konwojowej. 3. 1. O zastosowaniu i zaprzestaniu stosowania środka przymusu bezpośredniego decydują Dyrektor Generalny Służby Więziennej, dyrektor okręgowy Służby Więziennej, dyrektor zakładu karnego, dyrektor aresztu śledczego lub kierownik podległego im oddziału, komendant ośrodka szkolenia, komendant ośrodka doskonalenia kadr Służby Więziennej, a także osoba ich zastępująca, zwani dalej kierownikiem jednostki, każdy w zakresie swoich uprawnień, a w przypadku wykonywania czynności służbowej poza jednostką organizacyjną Służby Więziennej przez kilku funkcjonariuszy, o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego decyduje funkcjonariusz wyznaczony jako dowodzący. strona 3

2. Funkcjonariusz może samodzielnie decydować o zastosowaniu i zaprzestaniu stosowania środków przymusu bezpośredniego, w które został wyposażony w związku z wykonywaną czynnością służbową, wyłącznie w przypadkach usiłowania zamachu na życie lub zdrowie ludzkie, usiłowania ucieczki przez osobę pozbawioną wolności, a także w pościgu za nią lub osobą, o której mowa w art. 19 ust. 4 ustawy. O zastosowaniu i zaprzestaniu stosowania środków przymusu bezpośredniego funkcjonariusz niezwłocznie melduje swojemu bezpośredniemu przełożonemu. 2.4. Postępowanie po zastosowaniu środków przymusu bezpośredniego Rozporządzenie RM z dnia 27 lipca 2010 r.: 3. 3. Po zaprzestaniu stosowania środka przymusu bezpośredniego kierownik jednostki jest obowiązany wysłuchać osadzonego i pouczyć go o prawie złożenia skargi do sądu penitencjarnego. 4. Zastosowanie środka przymusu bezpośredniego dokumentuje się w notatce służbowej. 5. Notatka służbowa, o której mowa w ust. 4, powinna zawierać: 1) służbowe dane identyfikacyjne osoby podejmującej decyzję o zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego oraz osoby dowodzącej, a także pozostałych funkcjonariuszy uczestniczących w stosowaniu środka przymusu bezpośredniego; 2) czas i miejsce zastosowania środka przymusu bezpośredniego; 3) dane osoby, wobec której zastosowano środek przymusu bezpośredniego, a w przypadku braku możliwości ich uzyskania, podanie przyczyn, dla których odnotowanie tych danych nie było możliwe; 4) przyczyny i rodzaj zastosowanych środków przymusu bezpośredniego oraz skutki ich zastosowania; 5) inne ważne okoliczności zdarzenia, a w szczególności informacje o ostrzeżeniu o możliwości zastosowania środków przymusu bezpośredniego oraz rodzaju i zakresie udzielonej pomocy medycznej; 6) podpis osoby sporządzającej notatkę; 7) uwagi i podpis kierownika jednostki. 6. Dane osoby, o których mowa w ust. 5 pkt 3, obejmują: 1) nazwisko, imię, imię ojca, datę urodzenia jeżeli dotyczą osoby pozbawionej wolności; strona 4

2) nazwisko, imię, serię i numer dokumentu tożsamości jeżeli dotyczą osoby, o której mowa w art. 19 ust. 4 ustawy, zwanej dalej inną osobą. 4. 1. Osobie pozbawionej wolności, wobec której zastosowano środek przymusu bezpośredniego, zapewnia się pomoc medyczną: 1) gdy nastąpiło jej zranienie; 2) gdy pojawiły się widoczne objawy zagrożenia dla jej życia lub zdrowia; 3) na jej wniosek. 2. Osobę pozbawioną wolności, wobec której zastosowano środek przymusu bezpośredniego, poddaje się oddziaływaniom wychowawczym oraz psychologicznym. 3. W razie konieczności stosowania środków przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 19 ust. 1 pkt 2 4 i 13 ustawy, przez okres każdorazowo przekraczający 24 godziny od rozpoczęcia stosowania tych środków lub od poprzedniego badania, lekarz po przeprowadzeniu badania przedstawia opinię co do możliwości dalszego ich stosowania. 4. Zakres pomocy medycznej, o której mowa w ust. 1, oraz wyniki badań, o których mowa w ust. 3, należy odnotować w dokumentacji medycznej osoby pozbawionej wolności. 5. Wyniki oddziaływań wychowawczych oraz psychologicznych odnotowuje się w dokumentacji osobopoznawczej osoby pozbawionej wolności. 6. W razie zastosowania środka przymusu bezpośredniego wobec innej osoby, badanie lekarskie wykonuje się niezwłocznie po przerwaniu stosowania środka, o ile osoba ta wyrazi zgodę, chyba że zachodzi stan zagrożenia życia lub nie jest ona w stanie wyrazić swojej woli. Wyniki badania lub fakt odmowy dokumentuje się w formie pisemnej. 3. Użycie broni palnej 3.1. Przypadki, w których dopuszczalne jest użycie broni palnej przez funkcjonariusza SW wobec osadzonych oraz innych osób Ustawa o SW z dnia 9 kwietnia 2010 r.: art. 20. Jeżeli środki przymusu bezpośredniego wymienione w art. 19 ust. 1 są niewystarczające lub ich użycie ze względu na okoliczności danego zdarzenia nie jest możliwe, funkcjonariusz ma prawo użycia broni palnej lub psa służbowego wyłącznie: 1) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na życie, zdrowie lub wolność funkcjonariusza lub innej osoby oraz w celu przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do takiego zamachu; 2) przeciwko osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni palnej lub innego niebezpiecznego narzędzia, których użycie może zagrozić życiu lub zdrowiu funkcjonariusza lub innej osoby; strona 5

3) przeciwko osobie, która usiłuje bezprawnie przemocą odebrać broń palną funkcjonariuszowi lub innej osobie uprawnionej do posiadania broni palnej; 4) w celu odparcia niebezpiecznego bezpośredniego zamachu na obiekty zakładu karnego lub aresztu śledczego; 5) w celu udaremnienia ucieczki osoby pozbawionej wolności z terenu jednostki organizacyjnej; 6) w celu odparcia bezpośredniego zamachu na konwój ochraniający osoby, broń palną, amunicję, materiały zawierające informacje niejawne, pieniądze lub inne przedmioty wartościowe; 7) w celu udaremnienia ucieczki osoby pozbawionej wolności w czasie jej konwojowania; 8) w pościgu za osobą, wobec której użycie broni było dopuszczalne w przypadkach określonych w pkt 1-3 oraz 5-7. 3.2. Zasady użycia broni palnej Ustawa o SW z dnia 9 kwietnia 2010 r.: art. 21. 1. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego, użycie broni palnej lub psa służbowego powinno być odpowiednie do stopnia zagrożenia, następować po uprzednim ostrzeżeniu o ich użyciu i w sposób wyrządzający możliwie najmniejszą szkodę osobie, względem której je zastosowano, oraz nie może zmierzać do pozbawienia jej życia, a także narażać na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia innych osób. 2. Ostrzeżenia przewidzianego w ust.1 nie stosuje się, jeżeli zwłoka w stosowaniu środka przymusu bezpośredniego, użyciu broni palnej lub psa służbowego grozi bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia funkcjonariusza lub innej osoby albo zrealizowaniem działań, o których mowa w art. 20 pkt.1 3 i 6. Rozporządzenie RM z dnia 27 lipca 2010 r.: 2. 1. Funkcjonariusze mogą stosować środki przymusu bezpośredniego, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej, zwanej dalej ustawą, używać broni palnej oraz psa służbowego, będących na wyposażeniu Służby Więziennej. 25. 1. Jeżeli nie zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 21 ust. 2 ustawy, funkcjonariusz przed użyciem broni palnej lub psa służbowego jest obowiązany: 1) wezwać osobę pozbawioną wolności lub inną osobę do zachowania zgodnego z prawem, a w szczególności do natychmiastowego porzucenia broni lub strona 6

niebezpiecznego narzędzia, zaniechania ucieczki, odstąpienia od bezprawnych działań lub użycia przemocy; wezwanie w stosunku do innej osoby należy poprzedzić okrzykiem Służba Więzienna ; 2) w razie niepodporządkowania się wezwaniu określonemu w pkt 1, uprzedzić o możliwości użycia broni palnej lub psa służbowego okrzykiem Stój, bo strzelam albo Stój, bo użyję psa. 2. W przypadku gdy wezwania, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, okażą się bezskuteczne, funkcjonariusz jest obowiązany oddać strzał ostrzegawczy. 26. 1. Użycie broni palnej polega na oddaniu strzału w kierunku osoby. 2. Użycie psa służbowego polega na puszczeniu psa w kierunku osoby. 3. W razie podjęcia ucieczki przez osobę pozbawioną wolności z terenu zakładu karnego lub aresztu śledczego, funkcjonariusz może użyć broni palnej lub psa służbowego dopiero wówczas, gdy osoba pozbawiona wolności wkroczy na pas ochronny wyznaczony między linią ogrodzenia zewnętrznego i linią wewnętrzną lub w śluzę bramy wjazdowej. 3.3. Postępowanie po użyciu broni Rozporządzenie RM z dnia 27 lipca 2010 r.: 26. 4. O każdym przypadku użycia broni palnej lub psa służbowego funkcjonariusz jest obowiązany niezwłocznie powiadomić bezpośredniego przełożonego. 27. 1. Jeżeli wskutek zastosowania środków przymusu bezpośredniego, użycia broni palnej lub psa służbowego nastąpiło zranienie człowieka, funkcjonariusz jest obowiązany, z zachowaniem bezpieczeństwa własnego i osób postronnych, udzielić pierwszej pomocy lub zapewnić jej udzielenie, a następnie spowodować udzielenie pomocy medycznej. 2. Jeżeli wskutek zastosowania środków przymusu bezpośredniego, użycia broni palnej lub psa służbowego nastąpiło zranienie lub śmierć człowieka, funkcjonariusz jest obowiązany bezzwłocznie powiadomić o tym kierownika jednostki oraz zabezpieczyć miejsce zdarzenia i w miarę możliwości, ustalić świadków zdarzenia. 3. Kierownik jednostki jest obowiązany zawiadomić właściwego prokuratora o skutkach, o których mowa w ust. 2. 28. Funkcjonariuszowi, który użył broni palnej lub psa służbowego, w przypadkach określonych w art. 20 ustawy, udziela się niezwłocznie pomocy psychologicznej. 29. 1. Funkcjonariusz, który użył broni palnej lub psa służbowego, sporządza protokół. strona 7

2. Protokół, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać: 1) nazwę jednostki organizacyjnej Służby Więziennej, gdzie użyto broni palnej lub psa służbowego; 2) datę sporządzenia protokołu; 3) datę i godzinę użycia broni palnej lub psa służbowego; 4) służbowe dane identyfikacyjne osoby, która podjęła decyzję o użyciu broni palnej lub psa służbowego; 5) dane identyfikacyjne użytej broni palnej oraz ilość użytej amunicji lub nazwę psa służbowego i jego numer elektroniczny; 6) dane osoby, wobec której użyto broni palnej lub psa służbowego, określone w 3 ust. 6; 7) podstawę prawną użycia broni palnej lub psa służbowego; 8) informację o ostrzeżeniu o możliwości użycia broni palnej lub psa służbowego; 9) miejsce i okoliczności użycia broni palnej lub psa służbowego oraz skutki ich użycia; 10) dane świadków zdarzenia, określone w 3 ust. 6, lub służbowe dane identyfikacyjne, jeżeli świadkami zdarzenia byli funkcjonariusze; 11) rodzaj udzielonej pomocy, wyniki badań i zakres udzielonej pomocy medycznej, podpis i pieczęć lekarza opatrzoną datą i godziną; 12) służbowe dane identyfikacyjne osoby, która sporządziła protokół; 13) decyzje kierownika jednostki po zapoznaniu się z treścią protokołu; 14) podpis i pieczęć kierownika jednostki opatrzoną datą i godziną. 30. Po zapoznaniu się z protokołem, o którym mowa w 29, kierownik jednostki wszczyna czynności wyjaśniające. Zapamiętaj! Art. 19 ust. 2, 4. oraz art. 20 i 21 ustawy o SW. Nazwy aktów prawnych. Przypadki użycia broni palnej i stosowania środków przymusu. Zasady stosowania broni palnej i stosowania środków przymusu. Szczegółowe zasady użycia broni (zachowanie funkcjonariusza). Postępowanie po użyciu broni. strona 8

II. Podstawowe informacje dotyczące gospodarowania uzbrojeniem 1. Uzbrojenie Służby Więziennej Ustawa o Służbie Więziennej z dnia 9 kwietnia 2010 r. Art. 1. Służba Więzienna jest umundurowaną i uzbrojoną formacją apolityczną podległą Ministrowi Sprawiedliwości, posiadającą własną strukturę organizacyjną. Art. 17. 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, uzbrojenie Służby Więziennej, rodzaje broni i środków ochrony stosowanych przez funkcjonariuszy w czasie pełnienia obowiązków służbowych, uwzględniając obowiązek prawidłowej realizacji zadań przez Służbę Więzienną. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie uzbrojenia Służby Więziennej oraz rodzajów broni i środków ochrony stosowanych przez jej funkcjonariuszy w czasie pełnienia obowiązków służbowych. Na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. Nr 79, poz. 523 i Nr 182, poz. 1228) zarządza się, co następuje: 1. Uzbrojenie Służby Więziennej obejmuje: 1) broń: a) palną: karabiny, karabinki, pistolety maszynowe, pistolety i rewolwery, pistolety sygnałowe, strzelby powtarzalne i granatniki, b) specjalną: pistolety i rewolwery gazowe oraz wyrzutnie granatów i pocisków: chemicznych, łzawiących, gumowych z tworzywa sztucznego, hukowych, olśniewających oraz siatek obezwładniających, c) szkoleniową: sportową i pneumatyczną, szkolną, treningową; 2) amunicję do broni palnej, pistoletów i rewolwerów gazowych, siatki obezwładniające oraz granaty i pociski: gumowe, z tworzywa sztucznego, dymne, chemiczne, łzawiące, hukowe, olśniewające, miotane ręcznie albo z broni palnej lub wyrzutni; 3) miotacze gazu obezwładniającego; 4) przedmioty i urządzenia służące do obezwładniania za pomocą ładunku elektrycznego. 2. W czasie pełnienia obowiązków służbowych funkcjonariuszy Służby Więziennej, zwanych dalej "funkcjonariuszami", można wyposażyć w środki ochrony, w postaci: 1) kajdanek: jednorazowych, szczękowych i specjalnych do zakładania na ręce i nogi oraz prowadnic; 2) pasów obezwładniających i kaftanów bezpieczeństwa; 3) pałek służbowych: zwykłych, szturmowych, wielofunkcyjnych, teleskopowych, strona 9

obezwładniających; 4) osłon balistycznych: tarcz, kamizelek i hełmów kuloodpornych; 5) tarcz, kasków, kamizelek i rękawic ochronnych, nagolenników, naramienników oraz innych ochraniaczy wrażliwych części ciała; 6) masek przeciwgazowych oraz odzieży ochronnej przed skażeniami; 7) sprzętu optycznego i noktowizyjnego: celowników, lornetek, lunet, peryskopów i noktowizorów. 3. 1. Funkcjonariuszy wykonujących obowiązki służbowe w warunkach zagrożenia bezpieczeństwa osobistego, zwłaszcza narażonych na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, dodatkowo wyposaża się w: 1) bezprzewodowe radiotelefony, sygnalizatory napadu, wykrywacze telefonów komórkowych, zestawy słuchawkowo-mikrofonowe; 2) ręczne wykrywacze metalu; 3) latarki i reflektory olśniewające; 4) okulary ochronne, w tym strzeleckie, oraz aktywne ochronniki słuchu. 2. Jeżeli charakter wykonywanych obowiązków służbowych powoduje intensywne brudzenie albo wymaga zachowania szczególnych wymogów sanitarnohigienicznych, funkcjonariusza wyposaża się ponadto w przedmioty i środki służące zachowaniu higieny i zdrowia, w szczególności: dodatkową odzież ochronną, kombinezony ochronne oraz przedmioty umożliwiające prowadzenie bezpiecznej kontroli osób i rzeczy. 4. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Zarządzenie Nr 12/2001 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 4 czerwca 2001 r. w sprawie gospodarowania uzbrojeniem w Służbie Więziennej. Przepisy ww. zarządzenia określają zasady gospodarowania uzbrojeniem w okresie stałej gotowości Państwa podając wytyczne w tym zakresie dotyczące m.in.: organizacji służby uzbrojenia, odpowiedzialności, norm zaopatrzenia, przewożenia i przechowywania, wyposażania funkcjonariuszy, postępowania w razie utraty uzbrojenia, obsługiwań technicznych i klasyfikacji uzbrojenia, kontroli gospodarki uzbrojeniem, określenia obowiązujących wzorów: dokumentów, druków, norm technicznych. strona 10

Pytania Nazwy aktów prawnych i czego dotyczą? Co stanowi uzbrojenie SW? Co stanowi środki ochrony? 2. Wyposażanie funkcjonariuszy w uzbrojenie 2.1. Uprawnieni do posługiwania się uzbrojeniem Funkcjonariusze mogą posługiwać się uzbrojeniem po odbyciu przeszkolenia w tym zakresie zakończonego egzaminem. Funkcjonariusze absolwenci szkoleń Służby Więziennej, oraz którzy odbyli przeszkolenie wstępne uprawnieni są do posługiwania się uzbrojeniem będącym na wyposażeniu Służby Więziennej, które było ujęte w programie nauczania. Nabycie przez funkcjonariusza uprawnień do posługiwania się uzbrojeniem, które nie było ujęte w programie nauczania następuje po zdaniu przed komisją powołaną przez dyrektora jednostki organizacyjnej lub komendanta egzaminu z zakresu budowy, zasad bezpiecznego użycia i obsługiwania oraz postępowania w przypadku utracenia lub zniszczenia uzbrojenia. 2.2. Przydział broni Dyrektorowi Generalnemu, Dyrektorom Okręgowym i komendantowi COSSW broń (krótka) służbowa przysługuje z mocy prawa. Natomiast decyzję o przydzieleniu broni krótkiej dla zastępców ww. osób podejmują przełożeni na ich wniosek. Broń krótką (pistolet lub rewolwer) można przydzielić indywidualnie oficerom lub chorążym na ich wniosek. Podoficerom tylko w wypadkach i na czas uzasadniony wykonywaniem zadań służbowych albo w celu udziału w szkoleniu lub treningu. Broni długiej nie przydziela się indywidualnie. Broń przydzieloną indywidualnie przechowuje się w magazynie głównym. 2.3. Wydawanie i przyjmowanie uzbrojenia z i do magazynu Broń z magazynu wydaje się funkcjonariuszom do użytkowania wyłącznie na czas wykonywania zadania służbowego. Po wykonaniu zadania funkcjonariusze zobowiązani są do zdania broni. strona 11

Wydawanie uzbrojenia: uzbrojenie wydaje się na podstawie decyzji dyrektora jednostki organizacyjnej lub osoby przez niego upoważnionej, funkcjonariusz wydający uzbrojenie zobowiązany jest do sprawdzenia czy użytkownik zna zasady działania, warunki użycia, posługiwania się uzbrojeniem, postępowaniem w razie utraty lub zniszczenia, w przypadku stwierdzenia niedostatecznej wiedzy w tym zakresie nie wydaje się uzbrojenia i powiadamia przełożonego, który podjął decyzję o wydaniu uzbrojenia, użytkownik podczas pobierania uzbrojenia zobowiązany jest sprawdzić jego zgodność pod względem ilościowym, numerowym i jakościowym z zapisami w książce ewidencji wydanego uzbrojenia a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości wstrzymuje pobieranie do czasu wyjaśnienia i usunięcia nieprawidłowości, po pobraniu uzbrojenia fakt ten użytkownik potwierdza czytelnym podpisem w ww. dokumencie a w przypadku pobierania uzbrojenia przydzielonego indywidualnie podpis składany jest w koncie osobistym. Zdawanie uzbrojenia: funkcjonariusz przyjmujący uzbrojenie sprawdza stan ilościowy, numerowy i jakościowy z zapisami w książce ewidencji wydanego uzbrojenia, w razie stwierdzenia nieprawidłowości melduje o tym swojemu przełożonemu, który decyduje o konieczności przeprowadzenia czynności wyjaśniających, przyjęcie uzbrojenia potwierdza podpisem i odpowiednim opisem stanu przyjętego sprzętu w książce ewidencyjnej lub koncie osobistym. Uzbrojenie znajdujące się w magazynie podręcznym, które w czasie eksploatacji zostało zużyte lub uszkodzone, podlega niezwłocznie uzupełnieniu lub wymianie przez zbrojmistrza. 2.4. Zasady wyposażania funkcjonariuszy w uzbrojenie do wykonywania zadań służbowych Funkcjonariuszy wyposaża się w uzbrojenie stosownie do potrzeb wynikających z wykonywanych zadań służbowych. Funkcjonariuszy wyznaczonych do wykonywania zadań służbowych wymagających występowania z bronią, wyposaża się w amunicję i oporządzenie odpowiednie dla danego rodzaju broni według określonej należności: karabinek automatyczny 60 szt. amunicji, dwa magazynki, torba na magazynki, pas nośny do broni, wycior i przybornik z przyborami wraz z innym należnym oporządzeniem, pistolet maszynowy 40 szt. amunicji, dwa magazynki: krótki i długi, torba na magazynki, pas nośny i futerał do broni wraz z innym należnym oporządzeniem, strona 12

strzelba powtarzalna amunicja penetracyjna lub niepenetracyjna, w ilości odpowiadającej dwukrotnej pojemności magazynka oraz torba na dodatkowe naboje i inne należne oporządzenie, pistolet amunicja w ilości odpowiadającej dwukrotnej pojemności magazynka, futerał, wycior i dwa magazynki wraz z innym należnym oporządzeniem, rewolwer amunicja penetracyjna lub niepenetracyjna, w ilości odpowiadającej dwukrotnej pojemności bębenka nabojowego i futerał wraz z innym należnym oporządzeniem, pistolet sygnałowy 10 szt. naboi sygnałowych lub oświetlających albo służących do obezwładniania (w tym niepenetracyjnych), futerał na pistolet i naboje, ręczna wyrzutnia granatów łzawiących 5 szt. uniwersalnych granatów łzawiących wraz z amunicją do miotania, jeden magazynek i torba na granaty łzawiące. Zapamiętaj! Kto jest uprawniony do posługiwania się uzbrojeniem Podstawowe zasady wydawania uzbrojenia z magazynu Na jaki czas wyposaża się f-sza w uzbrojenie Należności amunicji do rodzaju broni wydanej do pełnienia służby 3. Obowiązki funkcjonariusza SW jako użytkownika uzbrojenia Każdy funkcjonariusz jako użytkownik uzbrojenia odpowiada indywidualnie za powierzony mu sprzęt: karnie, dyscyplinarnie, materialnie, cywilnie. Zarządzenie Nr 12/2001 Dyr. Gen. SW w sprawie gospodarowania uzbrojeniem w SW rozdział 2. 13. 1. Funkcjonariusz staje się użytkownikiem uzbrojenia po odbyciu wymaganego przeszkolenia i przydzieleniu mu poszczególnych jego rodzajów, znajdujących się na wyposażeniu Służby Więziennej. strona 13

2. Do obowiązków użytkownika uzbrojenia należy w szczególności: 1) znajomość przepisów określających prawo użycia broni i środków przymusu bezpośredniego, 2) uczestniczenie w organizowanych przeglądach i obsługiwaniach technicznych uzbrojenia oraz wykonywanie z należytą starannością czynności z tym związanych, 3) pobieranie uzbrojenia zgodnie ze stanem ilościowym i numerowym zapisanym w książce ewidencji wydanego uzbrojenia wraz z kompletnym i sprawnym oporządzeniem, 4) użytkowanie uzbrojenia zgodnie z jego przeznaczeniem, w tym jego czyszczenie i konserwowanie, 5) rozliczanie się z pobranego uzbrojenia niezwłocznie po wykonaniu zadania służbowego, 6) dbanie o niedopuszczenie do utracenia lub uszkodzenia przydzielonego uzbrojenia oraz jego przenoszenie i przewożenie zgodnie z obowiązującymi przepisami, 7) noszenie broni zgodnie z potrzebami wynikającymi z wykonywanego zadania służbowego określonymi przez odrębne przepisy lub decyzją przełożonego, 8) ładowanie i rozładowywanie broni podczas przyjmowania i zdawania broni, w miejscach do tego przeznaczonych, z zachowaniem środków ostrożności i wymogów bezpieczeństwa, 9) niezwłoczne meldowanie przełożonemu o każdym przypadku użycia broni, z podaniem okoliczności i skutków jej użycia oraz ilości i rodzaju zużytej amunicji, 10)meldowanie przełożonemu o wszelkich uszkodzeniach uzbrojenia powstałych lub ujawnionych podczas jego użytkowania lub obsługiwania. 3. Użytkownikowi uzbrojenia zabrania się: 1) udostępniania otrzymanego uzbrojenia innym osobom, w tym również nieupoważnionym funkcjonariuszom, 2) dokonywania przeróbek i napraw broni, 3) posługiwania się niesprawną bronią i amunicją, 4) posiadania uzbrojenia: a) poza terenem jednostki, jeśli nie jest to podyktowane wykonywaniem zadania służbowego, b) w czasie imprez masowych, w szczególności rozrywkowych, sportowych, kulturalnych, strona 14

c) podczas pozostawania pod wpływem alkoholu, środków psychotropowych lub innych środków o podobnym działaniu. Pytania Jaki akt prawny określa obowiązki funkcjonariuszy użytkujących uzbrojenie? Jakie są podstawowe obowiązki f-sza w zakresie użytkowania uzbrojenia? Czego użytkownikowi uzbrojenia się zabrania? 4. Postępowanie w razie utracenia, zniszczenia lub odnalezienia uzbrojenia 4.1. Postępowanie funkcjonariusza w razie utracenia lub zniszczenia uzbrojenia W przypadku utracenia lub zniszczenia uzbrojenia funkcjonariusz powinien podjąć czynności mające na celu odzyskania utraconego uzbrojenia. Następnie składa pisemny meldunek dyrektorowi jednostki podając w meldunku: ilość i rodzaj uzbrojenia, w przypadku broni podać także serię, numer i rok produkcji, okoliczności zdarzenia, w miarę możliwości dane sprawców. W sytuacji kiedy broń została utracona poza terenem jednostki funkcjonariusz obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić najbliższą jednostkę Policji. Po otrzymaniu meldunku dyrektor jednostki składa meldunek bezpośredniemu przełożonemu. W przypadku utracenia broni lub amunicji zawiadamia także właściwego terenowo prokuratora. Natomiast dyrektor okręgowy zawiadamia Dyrektora Generalnego o przypadkach utracenia broni lub amunicji w trybie określonym odrębnymi przepisami. Wyżej wymieniony meldunek stanowi podstawę wpisania w ewidencji prowadzonej w jednostkach utraconego lub zniszczonego uzbrojenia w stan w zawieszeniu, a także wszczęcia postępowania wyjaśniającego, które przeprowadza: w przypadku broni lub amunicji specjalista okręgowy lub kierownik sekcji uzbrojenia COSSW, a w Centralnym Zarządzie SW specjalista uzbrojenia, w odniesieniu do innego uzbrojenia wyznaczony przez dyrektora jednostki funkcjonariusz. strona 15

Spisanie (zdjęcie) z ewidencji utraconej lub zniszczonej broni i amunicji następuje na podstawie świadectwa inspektorskiego (wydawanego przez Dyrektora Generalnego, dyrektora okręgowego lub komendanta). Spisanie z ewidencji pozostałego uzbrojenia następuje na podstawie pisemnej decyzji dyrektora jednostki. Podstawą do podjęcia decyzji o spisaniu z ewidencji uzbrojenia stanowią: a) dla broni i amunicji: postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia albo odpis prawomocnego wyroku sadowego, sprawozdanie z przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego (z decyzją o umorzeniu lub ukaraniu winnych), protokół szkody (z decyzją o umorzeniu lub dowodem pokrycia szkody). b) dla pozostałego sprzętu: decyzja dyrektora jednostki lub komendanta, w oparciu o dokumenty wymienione w powyższych podpunktach. Po odnalezieniu utraconego uzbrojenia dyrektor jednostki organizacyjnej lub komendant powiadamia pisemnym meldunkiem podmioty, które powiadomił o jego utraceniu, podając ilość i rodzaj odnalezionego uzbrojenia, okoliczność, w jakich ono nastąpiło, a w przypadku odnalezienia broni także jej serię, numer i rok produkcji. Na podstawie meldunku o odnalezieniu, uzbrojenie przenosi się ze stanu w zawieszeniu na stan ewidencyjny. 4.2. Postępowanie funkcjonariusza w razie odnalezienia uzbrojenia na terenie jednostki organizacyjnej SW W razie odnalezienia na terenie jednostki organizacyjnej broni, amunicji w tym także do broni artyleryjskiej, granatów, zapalników, min i innych materiałów niebezpiecznych pod względem wybuchowym, dyrektor jednostki organizacyjnej lub Komendant, albo osoba która ich zastępuje niezwłocznie powiadamia najbliższą jednostkę Policji oraz w miarę możliwości ewakuuje, ludzi i zwierzęta znajdujące się w rejonie zagrożonym wybuchem. Do czasu przyjazdu wyspecjalizowanej jednostki Policji i usunięcia zagrożenia, miejsce odnalezienia odpowiednio oznakowuje się oraz zabezpiecza przed dostępem ludzi i zwierząt przez wystawienie posterunku ochronnego. Wszystkie drogi i przejścia do miejsca zagrożenia zagradza się taśmą oraz ustawia tablice z napisem Rejon niebezpieczny. strona 16

Pytania Co powinien zrobić funkcjonariusz w sytuacji utraty uzbrojenia? Kogo należy informować w sytuacji utraty uzbrojenia? 5. Przechowywanie uzbrojenia w magazynach Przez przechowywanie uzbrojenia należy rozumieć jego odpowiednie rozmieszczenie w pomieszczeniach lub miejscach do tego przeznaczonych, zapewnienie właściwych warunków przechowywania i obsługiwania, ochrony przeciwpożarowej oraz prowadzenie dokumentacji z tym związanej. Uzbrojenie przechowuje się zgodnie z wymogami przewidzianymi w instrukcjach użytkowania poszczególnych jego rodzajów. Podczas przechowywania uzbrojenia należy przestrzegać następujących zasad: uzbrojenie bojowe przechowuje się oddzielnie od uzbrojenia szkolnego, uzbrojenie sprawne technicznie przechowuje się oddzielnie od uzbrojenia uszkodzonego, chemiczne środki obezwładniające przechowuje się oddzielnie od indywidualnych środków ochrony przed skażeniami, w odrębnych stosach przechowuje się amunicję zdatną i niezdatną do użytku, wycofaną z eksploatacji oraz tę której używanie jest zabronione. Przy każdym przechowywanym rodzaju uzbrojenia zamieszcza się wywieszkę materiałową, zawierającą nazwę przechowywanego uzbrojenia, jego ogólną ilość oraz ilości w rozbiciu na kategorie użytkowe. Wywieszki materiałowe należy na bieżąco aktualizować. Uzbrojenie przechowywane w magazynie powinno być sprawne technicznie, wyczyszczone i zakonserwowane, a broń przystrzelana. Broń przechowuje się w drewnianych stojakach skompletowaną w odpowiednie zestawy oporządzenia, rozładowaną ze zwolnionym kurkiem i zabezpieczoną chyba, że niniejsza instrukcja strona 17

stanowi inaczej. Gniazda stojaków na broń wykleja się filcem lub innym miękkim materiałem o podobnych właściwościach. Magazynki do broni przechowuje się nie naładowane za wyjątkiem prowadzenia działań obronnych, ćwiczeń lub na polecenie właściwego dyrektora. Szczegółowe zasady przechowywania poszczególnych jednostek broni palnej zostały opisane w rozdziałach poświęconych danym jednostkom broni palnej. III. Obsługiwania techniczne uzbrojenia 1. Cel przeprowadzania obsługiwań technicznych uzbrojenia Celem przeprowadzania obsługiwań technicznych jest kontrola stanu technicznego, utrzymania niezawodności działania i przedłużenia okresu sprawności uzbrojenia. 2. Rodzaje przeprowadzanych obsługiwań technicznych uzbrojenia Obsługiwania techniczne uzbrojenia dzielą się na: obsługiwanie bieżące (OB), obsługiwanie okresowe nr 1 (OO 1), obsługiwanie okresowe nr 2 (OO 2), 3. Kto przeprowadza obsługiwania techniczne uzbrojenia? Obsługiwanie Bieżące oraz Obsługiwanie Okresowe nr 1 wykonują użytkownicy uzbrojenia pod nadzorem osoby wydającej uzbrojenie z magazynu, w którym było przechowywane. Obsługiwanie Okresowe nr 2 wykonuje specjalista okręgowy przy udziale zbrojmistrza (właściwej jednostki), a w ośrodku szkolenia specjalista mechanik uzbrojenia. 4. Zakres czynności przy wykonywaniu obsługiwań technicznych uzbrojenia Ogólnie w skład obsługiwań technicznych uzbrojenia wchodzą następujące czynności: przegląd techniczny, wymiana i uzupełnienie oporządzenia, regulacja mechanizmów i podzespołów, strona 18

usuwanie niesprawności, czyszczenie i konserwacja, Podczas obsługi bieżącej dokonuje się kontroli stanu technicznego uzbrojenia poprzez: przegląd w stanie złożonym, częściowe rozłożenie, czyszczenie, przegląd w stanie rozłożonym, konserwacje, złożenie. Przegląd w stanie złożonym polega na sprawdzeniu: części metalowych czy są bez śladów korozji, zanieczyszczeń, zadziorów, zbić, wgnieceń, części drewnianych lub z tworzywa sztucznego czy są bez pęknięć lub wykruszeń, mocowania części i mechanizmów czy samoczynnie się nie przesuwają lub odpadają, przyrządów celowniczych czy nie są zbite, z zadziorami, ze startą powłoką ochronną (błyszczenie przyrządów), zespołów przesuwnych czy poruszają się bez przeszkód i zacięć, działanie sprężyn, magazynka czy działa sprężyna, nie ma wgnieceń lub zbić na magazynku. Przegląd w stanie rozłożonym polega na sprawdzeniu: stanu poszczególnych części i mechanizmów czy niema uszkodzeń, zbić, zadziorów, pęknięć, skrzywień, korozji, numeracji części. Etapy czyszczenia broni po strzelaniu Etap 1 Bezpośrednio po zakończeniu strzelania na strzelnicy należy przetrzeć odpowiednim środkiem wszystkie części, na które działały gazy prochowe, żeby zwilżyć osad prochowy. Etap 2 Po przybyciu do jednostki przeprowadzamy czyszczenie broni. Czyścimy wszystkie zewnętrzne i wewnętrzne części broni, używając do tego odpowiednich środków. Następnie części te należy do sucha wytrzeć i zakonserwować. Etap 3 Polega na czyszczeniu tej jednostki broni przez dwa, trzy kolejne dni. Podczas obsługi okresowej nr 1 dokonuje się czynności wchodzące w zakres obsługi bieżącej strona 19

oraz sprawdza się stan i działanie mechanizmów, podzespołów i przyrządów a także dokonuje się ich regulacji. Sprawdzeniu podlega także stan oporządzenia w celu dokonania ewentualnej wymiany lub uzupełnienia. Podczas obsługi okresowej nr 2 dokonuje się dokładnego określenia sprawności uzbrojenia między innymi poprzez całkowite rozłożenie aby wykryć uszkodzenia, uzupełnić powłoki lakierowane i przygotować do dalszego użytkowania lub długotrwałego przechowywania. 5. Kiedy przeprowadza się obsługiwania techniczne uzbrojenia? Obsługiwania techniczne uzbrojenia przeprowadza się podczas jego użytkowania oraz gdy jest ono przechowywane. Obsługę bieżącą wykonuje się: bezpośrednio przed i po służbie oraz zajęciach szkoleniowych, bezpośrednio przed i po strzelaniu, każdorazowo podczas przerw w działaniach ochronnych lub długotrwałych zajęciach szkoleniowych, w przypadku gdy uzbrojenie nie jest użytkowane nie rzadziej niż raz w miesiącu. Obsługę okresową nr 1 wykonuje się po użytkowaniu uzbrojenia w niesprzyjających warunkach atmosferycznych lub terenowych, przed przyjęciem lub wydaniem uzbrojenia z magazynu głównego lub nie rzadziej niż raz w roku jeżeli uzbrojenie nie było użytkowane. Obsługę okresową nr 2 wykonuje się zależnie od intensywności użytkowania uzbrojenia lub wyników poprzednich obsługiwań nie rzadziej jednak niż raz na trzy lata, a jeżeli uzbrojenie jest na długotrwałym przechowywaniu to w zależności od sposobu zabezpieczeń uzbrojenia nie rzadziej niż raz na 5 lub 6 lat. Obsługiwanie okresowe nr 2 wykonuje się także w przypadku: uszkodzenia uzbrojenia, oddania liczby strzałów lub przepracowania godzin pracy jeżeli są one określone w odpowiednich instrukcjach. 6. Gdzie przeprowadza się obsługiwania techniczne uzbrojenia? Obsługiwania techniczne wykonuje się w odpowiednio wyposażonych salach czyszczenia lub warsztatach naprawczych. Funkcjonariusze nadzorujący obsługiwania techniczne uzbrojenia zobowiązani są do: określenia zakresu rozkładania, czyszczenia i konserwacji, sprawdzenia stanu oraz przydatności przyborów i materiałów do czyszczenia i konserwacji, kontroli wydanych poleceń, przyjęcia broni do magazynu. strona 20

7. Materiały i środki do czyszczenia oraz konserwacji uzbrojenia Nafta antykorozyjna (Antykor) służy do czyszczenia broni. Jest to rafinowany, przezroczysty ług sodowy o barwie jasno słomkowej. Odznacza się dużą lotnością i niską temperaturą wrzenia. Zmiękcza rdzę, usuwa osad prochowy i inne zanieczyszczenia (odtłuszcza). Przechowuje się ją w beczkach stalowych lub butlach szklanych. Materiał łatwo palny, temp. zapłonu 45o. Płyn konserwacji broni (PKB) służy do konserwacji broni. Jest to mieszanina oleju maszynowego 10z i koncentratu W 68, w stosunku wagowym 8:1. Tworzy on na powierzchni metali cienką warstwę ochronną. Jednak nie posiada zdolności adsorbcyjnych (odpychania wody) i działa szkodliwie na metale kolorowe np. rozpuszcza miedź, dlatego nie nadaje się do konserwacji uzbrojenia, w którym są części wykonane z takich materiałów. Olej antykol - N służy do konserwacji broni. Jest to niskolepny olej konserwacyjny. Charakteryzuje się dużą zdolnością ochronną powierzchni metali stalowych i żeliwnych. Tworzy na ich powierzchni cienką szczelną warstwę ochronną. Olej ma zdolności wypierania z powierzchni metali resztek wody i wilgoci. Nie rozpuszcza się w wodzie. Pokrywa także powierzchnię metali kolorowych, ale ich nie chroni. Nie działa też na nie szkodliwie, ani nie szkodzi na powłoki lakierowe. WD-40 środek stosowany do czyszczenia i konserwacji. Posiada dobre właściwości rozmiękczania i usuwania nagaru, osadu prochowego i rdzy. Aktywnie wnika w najmniejsze szczeliny wypierając wilgoć z powierzchni metalowych. Jest mocno przyciągany przez metale co zwiększa właściwości zabezpieczenia przed korozją. Nie nadaje się do długotrwałej konserwacji. BRUNOX środek stosowany do czyszczenia i konserwacji. Posiada dobre właściwości rozmiękczania i usuwania nagaru oraz osadów i rdzy. Nie niszczy powierzchni lakierowanych, gumy czy tworzyw sztucznych. Podobnie jak WD-40 ma właściwości konserwujące. BRUNOX IX 100 służy do konserwacji broni. Środek zapewniający długotrwałą ochronę antykorozyjną. Wypiera wilgoć z powierzchni metalowych tworząc warstwę ochronną. Preparat chroni też metale kolorowe. Czyste i miękkie szmatki do czyszczenia, wycierania i smarowania poszczególnych części broni. Czyste pakuły bez paździerzy do czyszczenia przewodu luf gwintowanych. Szczotki i pędzelki z miękkim włosiem do czyszczenia i konserwacji. Zestawy patyczków do czyszczenia miejsc trudno dostępnych. Przybornik i wycior odpowiedni do danego rodzaju broni. strona 21

Pytania Czym jest obsługiwanie techniczne i co ma na celu? Rodzaje obsługiwań technicznych. Kto przeprowadza obsługiwania techniczne? Kiedy przeprowadza się obsługiwania techniczne? Czynności podczas obsługi bieżącej. IV. Przybory do obsługiwania technicznego uzbrojenia 1. Przybory do obsługiwania 7,62 mm kbk AKMS 1.1. Budowa 1. Pokrywa kadłuba. 2. Kadłub. 3. Przecieracz. 4. Klucz wkrętak. 5. Wybijak. 6. Szczoteczka konserwacyjna. 1.2. Przeznaczenie elementów Wybijak służy do wybijania osi i kołków w broni, oraz jako dźwignia (rękojeść) przy dokręcaniu lub odkręcaniu przecieracza. Szczoteczka służy do konserwacji. strona 22

Przecieracz służy do czyszczenia przewodu lufy. Nacięcia do osadzenia pakuł. Wcięcia boczne do klucza - wkrętaka. Klucz wkrętak służy jako klucz do wkręcania oraz wykręcania: - muszki, - przecieracza, oraz jako wkrętak. Pokrywa kadłuba zamyka kadłub, a także służy do ochrony wylotu lufy podczas jej czyszczenia (osiowe prowadzenie wyciora). Kadłub służy do pomieszczenia elementów a także: przesuwania łącznika rury gazowej, rękojeści (obsady) do posługiwania się kluczem wkrętakiem i wyciorem. wycięcie do łącznika rury gazowej wycięcia do klucza wkrętaka otwory na wycior strona 23

1.3. Posługiwanie się przybornikiem 1.3.1. Przygotowanie przyborów do czyszczenia lufy Przełożyć wycior częścią gwintowaną przez okrągłe otwory w przyborniku, zaczynając od większego otworu. Nałożyć na wycior pokrywę przybornika. W przypadku trudności z nakręceniem lub odkręceniem przecieracza można wykorzystać klucz wkrętak (boczne wycięcie) i wybijak jako dodatkowa rękojeść (przełożony przez otwór w wyciorze). Nakręcić na wycior przecieracz. Wprowadzić główkę wycioru do kadłuba przybornika a nad nią wprowadzić klucz wkrętak w celu zabezpieczenia przed wychodzeniem wyciora z kadłuba przybornika. Na przecieracz nałożyć pakuły. Należy uformować z kawałka pakuł koło i skręcić w ósemkę. strona 24

Jeżeli czyścimy broń po strzelaniu należy odkręcić osłabiacz podrzutu. W tym celu należy wcisnąć zatrzask blokujący położenie osłabiacza i odkręcić, pamiętając, że zastosowano lewy gwint. Mocując osłabiacz podrzutu należy, przy wciśniętym zatrzasku, dokręcić osłabiacz do oporu, a następnie odkręcić do momentu zablokowania się osłabiacza podrzutu na zatrzasku. Wprowadzić przybór do lufy od strony jej wylotu. Opuścić pokrywę przybornika na wylot lufy. Czyścić lufę ruchem posuwistym. 1.3.2. Przesuwanie łącznika rury gazowej W sytuacji gdy przesuwanie łącznika rury gazowej jest utrudnione należy skorzystać z wycięcia w kadłubie przybornika i zastosować go jako dźwignię. strona 25

1.3.3. Korzystanie z klucza wkrętaka Przy wykorzystywaniu klucza wkrętaka należy osadzić go w wycięciach kadłuba przybornika, aby powstała rękojeść. W różnych wzorach przybornika, wycięcia do klucza wkrętaka znajdują się w innych miejscach. Zapamiętaj! Zapoznaj się z prawidłowym wykorzystaniem przybornika aby prawidłowo i zarazem dobrze przeprowadzić obsługiwanie bieżące karabinka. Regulacja przyrządów celowniczych powinna być wykonywana przez osoby uprawnione. Nawet niewielkie zmiany w ich położeniu wpływają na celność broni. strona 26

2. Przybory do obsługi strzelby Winchester i Mossberg 2.1. Budowa 1. Wycior (jedno- lub trzyczęściowy). 2. Przecieracz. 3. Szczoteczka konserwacyjna. 4. Polerka. 5. Adapter śrutowy do filcu. 6. Końcówka do czyściwa flanelowego. 2.2. Przeznaczenie elementów. Przecieracz, służy do czyszczenia przewodu lufy, poprzez zdzieranie z wewnętrznej powierzchni lufy osadu prochowego, nagaru lub innych zanieczyszczeń. Polerka służy do przeczyszczenia lufy po mechanicznym czyszczeniu, do przetarcia, wypolerowania lufy. Szczoteczka, służy do konserwacji lufy. Końcówka do czyściwa filcowego (adapter śrutowy), służy do przeczyszczenia lufy lub usunięcia zanieczyszczeń, np. po czyszczeniu przecieraczem. strona 27

Końcówka do czyściwa flanelowego służy do przetarcia wewnętrznej powierzchni lub do zakonserwowania lufy. 2.3. Posługiwanie się przyborami Przeprowadzając obsługiwanie techniczne strzelby kal.12 elementy można stosować zamiennie. 2.3.1. Czyszczenie lufy z osadu prochowego, nagaru, wykonujemy stosując przecieracz przykręcony do wyciora. Lufę czyścimy przesuwając wycior w jedną stronę od komory nabojowej do wylotu lufy, wyjmując wycior z lufy i powtarzając czynność. Należy pamiętać, że wycior dostarczony wraz z przyborami do strzelby Mossberg posiada drewnianą rękojeść, która uniemożliwia przesunięcie całego wyciora przez lufę. 2.3.2. W celu przeczyszczenia lub przetarcia lufy np. po czyszczeniu przecieraczem, czy wypolerowania używa się elementu dającego możliwość założenia filcowych krążków czyszczących lub polerki. strona 28

2.3.3. W celu zakonserwowania lufy wykorzystujemy szczoteczkę konserwacyjną lub szmatki nasączonej środkiem konserwującym. Zapamiętaj! Zapoznaj się z prawidłowym wykorzystaniem przyborów aby prawidłowo i zarazem dobrze przeprowadzić obsługiwanie bieżące strzelb powtarzalnych. strona 29

3. Przybory do obsługiwania 9 mm pistoletu P99 Walther 3.1. Przybory Do przeprowadzania czynności obsługi technicznej pistoletu przeznaczony jest wycior i szczoteczka, które dają możliwość wyczyszczenia i konserwacji. Części broni czyścimy flanelą lub szczoteczkami. Lufę czyścimy za pomocą wycioru z przewleczoną flanelą (pakułami). Wycior przesuwamy kilka razy w jedną i drugą stronę, zaczynając od strony komory nabojowej. Do czyszczenia używać należy dostępnych środków do czyszczenia broni. 3.2. Konserwacja Konserwując pistolet przecieramy naoliwioną szmatką: zewnętrzną powierzchnię lufy i miejsca współpracy lufy ze szkieletem, prowadnice zamka, magazynek. Oliwić (każdorazowo tylko jedną kroplą oleju): bezpiecznik automatyczny, dźwignię sterującą spustu, iglicę. Należy stosować tylko wysokiej jakości oleje do broni. Wnętrze lufy konserwujemy za pomocą szczoteczki. strona 30

3.3. Dodatkowe zalecenia Każdorazowo po oddaniu 1000 strzałów, oprócz standardowego czyszczenia dodatkowo należy wyjąć iglicę i wyczyścić prowadnice iglicy w zamku oraz samą iglicę oraz naoliwić niewielką ilością oleju. W celu odłączenia zespołu iglicy i przycisku zwalniania iglicy należy po rozłożeniu częściowym pistoletu, przy pomocy niewielkiego wkrętaka lub wybijaka nacisnąć na występ zespołu iglicy i jednocześnie wysunąć płytkę zamka do dołu. Następnie należy odłączyć zespół iglicy i przycisku zwalnia iglicy. W celu złożenia zespołu iglicy i przycisku zwalniania iglicy należy: wprowadzić w zamek zespół przycisku zwalniania iglicy i wcisnąć go do zrównania z powierzchnią zamka, następnie wprowadzić zespół iglicy do zamka i ściskając zamknąć płytką zamka. 1. Trzon zamka. 2. Zespół iglicy. 3. Zespół przycisku zwalniania iglicy. 4. Płytka zamka. 4. Przybory do obsługiwania 9 mm PM 98 4.1. Budowa 1. Olejarka. 2. Wycior. 3. Przecieracz.4. Szczoteczka konserwacyjna. strona 31

4.2. Przeznaczenie przecieracz, służy do czyszczenia przewodu lufy, szczoteczka, służy do konserwacji przewodu lufy, wycior wielofunkcyjny, do którego można przykręcić ww. elementy, końce rękojeści można wykorzystać jako klucz do muszki (1) i wkrętak (2), a koniec wyciora (3) jako wybijak. 4.3. Posługiwanie się przyborami 4.3.1. Czyszczenie i konserwacja lufy Do czyszczenia lufy wykorzystujemy pakuły lub szmaty nakładając na przecieracz w postaci ósemki lub owijając przecieracz. Przygotowany zestaw wprowadzamy do lufy od strony komory nabojowej. Konserwację lufy prowadzimy za pomocą szczoteczki do konserwacji. strona 32

4.3.2. Wybijanie kołka rozpornego i tulei W celu wybicia kołka rozpornego należ nacisnąć go częścią wyciora służącą jako wybijak, a po wysunięciu wyjąć go z tulei. Następnie działając w przeciwnym kierunku, należy wprowadzić wycior w tuleję aż po rozszerzenie i wypchnąć tuleję ze szkieletu. 4.3.3. Wykorzystanie wkrętaka i regulacja przyrządów celowniczych Zapamiętaj! Zapoznaj się z prawidłowym wykorzystaniem przyborów aby prawidłowo i zarazem dobrze przeprowadzić obsługiwanie bieżące pistoletu maszynowego. Regulacja przyrządów celowniczych powinna być wykonywana przez osoby uprawnione. Nawet niewielkie zmiany w ich położeniu wpływają na celność broni. strona 33

V. Krótka charakterystyka amunicji wykorzystywanej w SW 1. Amunicja Amunicja: są to środki bojowe służące między innymi do niszczenia i obezwładniania siły żywej, sprzętu, niszczenia przeszkód, umocnień, oświetlania, przekazywania sygnałów, zadymiania, rozpylania środków chemicznych, imitowania wybuchów. Amunicja strzelecka: grupa ww. środków, najczęściej naboje i pociski (granaty) przystosowane do wystrzeliwania z broni strzeleckiej. 2. Budowa naboju Nabój jest podstawową jednostką amunicji, niezbędną do oddania strzału z broni palnej. Składa się z następujących części: pocisk element wystrzeliwany z lufy i rażący cel, łuska element łączący części naboju i stanowiący ochronę ładunku miotającego, spłonka element inicjujący spalanie ładunku miotającego, materiał miotający w wyniku spalania tego ładunku powstaje duże ciśnienie gazów prochowych stanowiące źródło energii dla pocisku. Natomiast w budowie pocisku można wyróżnić takie elementy jak: płaszcz najczęściej okrywający cały pocisk i wykonany z miękkiego metalu, koszulka stanowiąca wypełnienie między płaszczem a rdzeniem, rdzeń najczęściej wykonany z twardego metalu mający na celu wzmocnić siłę przebicia pocisku lub też jak w większości naboi pistoletowych wykonany z miękkiego metalu wypełniającego cały pocisk. Wraz ze stopniem wyspecjalizowania naboju do wykonania konkretnych zadań w budowie naboju i pocisku mogą pojawiać się dodatkowe elementy. Budowa naboju na przykładzie naboju pistoletowego: 1. Pocisk. 2. Łuska. 3. Spłonka. 4. Ładunek miotający. Budowa pocisku na przykładzie naboju pośredniego do karabinka: 1. Płaszcz. 2. Koszulka. 3. Rdzeń. strona 34