Dylematy Turcji wobec Państwa Islamskiego

Podobne dokumenty
Turcja wobec kryzysu syryjskiego

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2

Bezradność i osamotnienie: Turcja wobec wojny w Syrii

BIULETYN INFORMACYJNY RODM BIAŁYSTOK. lipiec 2015

Kryzys imigracyjny jako nowe wyzwanie stojące przed UE

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ WZROST POCZUCIA ZAGROŻENIA TERRORYZMEM W ZWIĄZKU Z OBECNOŚCIĄ POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU BS/106/2003

PARLAMENT EUROPEJSKI Dokument z posiedzenia B8-0137/2014 PROJEKT REZOLUCJI

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O WYJEŹDZIE POLSKICH ŻOŁNIERZY DO AFGANISTANU I DZIAŁANIACH ANTYTERRORYSTYCZNYCH NATO BS/4/2002

Aktualna sytuacja humanitarno-migracyjna w Syrii

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument Komisji DEC 20/2016.

12897/15 mb/mo/sw 1 DG C 2B

TRANSATLANTIC TRENDS POLAND

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do zaangażowania Polski w działania globalnej koalicji przeciwko tzw. Państwu Islamskiemu NR 109/2016 ISSN

Kryzys w Iraku a meandry tureckiej polityki bliskowschodniej

NATO wobec wyzwań i problemów w Syrii

U ST A W A z dnia r. o zmianie ustawy o systemie oświaty

Życie młodych ludzi w państwie Izrael

EUROPEJSKA POLITYKA ROZWOJOWA A KRYZYS UCHODŹCZY. Jakub Banach Katedra Europeistyki SKN EUrope

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SPADEK POPARCIA DLA OBECNOŚCI POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU BS/86/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MAJ 2004

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Życie młodych ludzi w państwie Izrael

Zagadnienie kryzysu migracyjnego w Europie

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.

Erasmus + Projekt Młody Europejczyk - Świadomy i bezpieczny obywatel świata. Zrozum problem uchodźców i konfliktów wojennych współczesnego świata

Irak. fot. Tatiana Jachyra SYLLABUS MATERIAŁ DYDAKTYCZNY

Aneks 2 Sankcje obligatoryjne z możliwością odstąpienia od ich wprowadzenia wprowadzone ustawą Kongresu z 28 lipca 2017 roku

Obietnice wyborcze wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji: Kampania wyborcza do Sejmu i Senatu przed wyborami 25 października 2015 r.

TERRORYZM JAKO STRATEGICZNE ZAGROŻENIE W WARUNKACH

Warszawa, kwiecień 2011 BS/47/2011 POLACY O SYTUACJI W LIBII

ŁÓDŹ WŁĄCZA POLITYKA SPOŁECZNA dla Miasta Łodzi. dla Miasta Łodzi. dokument w trakcie uchwalania

Projekt okładki: Katarzyna Juras Zdjęcie na pierwszej stronie okładki: Marta Woźniak-Bobińska. Copyright 2018 by Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa

KOMUNIKATzBADAŃ. Wydarzenie roku 2015 w Polsce i na świecie NR 3/2016 ISSN

OD STAROŻYTNOŚCI DO R.

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0062/6. Poprawka. Marco Zanni, Stanisław Żółtek, André Elissen w imieniu grupy ENF

DEKLARACJA PRAW OSÓB NALEŻĄCYCH DO MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH LUB ETNICZNYCH, RELIGIJNYCH I JĘZYKOWYCH

Szefowa MSW: Działamy solidarnie i odpowiedzialnie

Środkowoeuropejskie debaty o rozszerzeniu UE o Turcję i Ukrainę. Piotr Kaźmierkiewicz 5 grudnia 2005

ZAŁĄCZNIK KOMUNIKATU KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY EUROPEJSKIEJ, RADY I EUROPEJSKIEGO BANKU INWESTYCYJNEGO

Proces pokojowy w Syrii szansa na zakończenie konfliktu?

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

19 stycznia PKW Enduring Freedom ( )

TERRORYZM MIĘDZYNARODOWY JAKO ZAGROŻENIE DLA WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW

Kryzys humanitarny w Iraku i Syrii spowodowany przemocą Państwa Islamskiego

PROJEKT REZOLUCJI. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski B8-0335/

Spis treści. Wprowadzenie. I. KSZTAŁCENIE OBRONNE MŁODZIEśY W POLSCE (TRADYCJE I WSPÓŁCZESNOŚĆ)

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O DZIAŁANIACH WOJENNYCH W AFGANISTANIE I LISTACH ZAWIERAJĄCYCH RZEKOME BAKTERIE WĄGLIKA BS/172/2001

Warszawa, listopad 2010 BS/159/2010 UDZIAŁ POLSKI W OPERACJI NATO W AFGANISTANIE I JEGO KONSEKWENCJE

Wróg moich wrogów Turcja wobec Państwa Islamskiego

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ DEZAPROBATA EWENTUALNEJ INTERWENCJI ZBROJNEJ W IRAKU BS/31/2003 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, LUTY 2003

Aktywizacja jemeńskich struktur Al-Kaidy Półwyspu Arabskiego

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O OBECNOŚCI POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU I ZAGROŻENIU TERRORYZMEM BS/126/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ

Andrzej Zapałowski "Następna Dekada. Gdzie byliśmy i dokąd zmierzamy", George Friedman, Kraków 2012 : [recenzja]

PARLAMENT EUROPEJSKI TEKSTY PRZYJĘTE

Kampanie społeczne w ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym

olityka zagraniczna i bezpieczeństwa RFN

Stanisław Koziej SZCZYT NATO W WARSZAWIE W OBLICZU NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

Marzec 68: karykatura antysemicka

Warszawa, luty 2014 NR 22/2014 POLACY O ROZWOJU SYTUACJI NA UKRAINIE

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE STUDIA II STOPNIA

SU-35 W STARCIU" Z F-22 NAD SYRIĄ

ZEWNĘTRZNE I WEWNĘTRZNE WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA RP. Opracował: Krzysztof KACZMAR

BS/181/2006 POLACY, WĘGRZY, CZESI I SŁOWACY O SYTUACJI NA BLISKIM WSCHODZIE KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, GRUDZIEŃ 2006

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ REAKCJE POLAKÓW NA BOMBARDOWANIE AFGANISTANU ORAZ OPINIE O TERRORYZMIE BS/150/2001 KOMUNIKAT Z BADAŃ

CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ OPINIE O OBECNOŚCI POLSKICH ŻOŁNIERZY W IRAKU BS/41/2004 KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2004

Obietnice wyborcze wobec krajów Partnerstwa Wschodniego i Rosji: Kampania wyborcza do Sejmu i Senatu przed wyborami 25 października 2015 r.

Opisy zdjęć do warsztatów. Pomoc Humanitarna.

UMCS, Lublin 28 listopada 2016 r. Stanisław Koziej PAŃSTWO JAKO PODMIOT BEZPIECZEŃSTWA: CIĄGŁOŚĆ I ZMIANA

Amerykański prezydent zdradził kurdyjskich sojuszników

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

Syria zaangażowanie USA jako zmiana sytuacji strategicznej

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

Dlaczego Cele Zrównoważonego Rozwoju są ważne dla młodych ludzi?

***I PROJEKT SPRAWOZDANIA

Aktualna sytuacja geopolityczna. Robert Brzoza

POLSKA EUROPA Opinia ĆWTAT publiczna O V I A 1 w okresie integracji

Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ

Działalność Czerwonego Krzyża w Polsce i na świecie

Rola NGO w procesie stanowienia prawa

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160

PODSTAWA PRAWNA INSTRUMENTY

STRATEGICZNE FORUM BEZPIECZEŃSTWA STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO RP

Sytuacja w Iraku i Syrii oraz ofensywa IS, w tym prześladowania mniejszości

Dostępność przestrzeni powietrznej dla operacji BSP w świetle nowych przepisów europejskich

O kampanii Szkoła bez przemocy

Przeredagowany artykuł z Gazety Wyborczej 17 stycznia 2016 S O N D A Ż. Czego boją się Polacy? 2014 rok Gazeta Wyborcza. Czego boją się Polacy?

PROJEKT REZOLUCJI. PL Zjednoczona w różnorodności PL. Parlament Europejski B8-0341/

Łączą nas efekty projektów wymagania programowe a doświadczenia po pierwszych naborach w Programie InterregV-A Polska Słowacja

Gdańsk: polityka rowerowa. Marcin Hyła

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do uchodźców po atakach terrorystycznych w Paryżu NR 172/2015 ISSN

, , INTERNET: STOSUNEK DO RZĄDU PAŹDZIERNIK 94

AKCJA EDUKACJA GALERIA ZDJĘĆ Z DZIAŁAŃ POLSKIEJ AKCJI HUMANITARNEJ W IRAKU. Warszawa, r.

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0026/1. Poprawka. Louis Aliot w imieniu grupy ENF

Handel detaliczny w Polsce w latach trendy i prognozy

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA POLITYCZNA

Azja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders

Transkrypt:

Dylematy Turcji wobec Państwa Islamskiego 2014-10-16 Kryzys w Syrii, a zwłaszcza ekspansja Państwa Islamskiego (PI) i naloty koalicji antyterrorystycznej na bazy PI coraz mocniej oddziałują na turecką politykę bezpieczeństwa regionalnego i wewnętrznego. Turcja nie bierze udziału w operacji powietrznej, na początku października sformułowała jednak warunki swojego uczestnictwa w koalicji. Turcja chciałaby rozszerzenia celów koalicji z operacji wymierzonej w Państwo Islamskie na całościowe (tzn. obejmujące reżim Baszara al-asada jako cel, a opozycję syryjską jako partnera) rozwiązanie kwestii syryjskiej, a w praktyce także perspektywę poważnego wzmocnienia aktywności Turcji na Bliskim Wschodzie. Dotychczasowa bierność Turcji wobec Syrii (walki w Kobane) doprowadziła do ogromnych napięć wewnętrznych (zamieszki i walki z Kurdami). Turcja liczy, że względna nieefektywność operacji przeciw Państwu Islamskiemu w dłuższej perspektywie skłoni Waszyngton do akceptacji przynajmniej części tureckich warunków. Nie wydaje się także prawdopodobne, żeby Ankara miała się ugiąć pod presją Kurdów pisze Szymon Ananicz, analityk Ośrodka Studiów Wschodnich im. Marka Karpia. Od początku polityka Turcji wobec Islamskiego Państwa Iraku i Lewantu (ISIS, później przemianowanego na Państwo Islamskie) była ambiwalentna: z jednej strony postrzegała dżihadystowską organizację jako potencjalne zagrożenie, z drugiej zaś przyczyniła się do jego ekspansji. Choć brak dowodów na aktywne wsparcie Turcji dla ISIS, nie ulega wątpliwości, że od początku wojny syryjskiej Ankara tolerowała tranzyt bojowników do Syrii przez tureckie terytorium (główny kanał przerzutowy), przymykała oczy na przemyt z Syrii do Turcji (ważne źródło dochodów ISIS) i pozwalała na traktowanie Turcji jako zaplecza do walki w Syrii (np. pozwalając na leczenie bojowników w tureckich szpitalach). Bierność Ankary wynikała z tego, że widziała w ISIS instrument do walki z Asadem oraz osłabiania Kurdów, którzy w północnej Syrii utworzyli autonomię rządzoną przez PYD, lokalną filię PKK (Rojava). Służby miały też trudności w identyfikowaniu potencjalnych bojowników przybywających do Turcji i problemy z ich odróżnieniem od opozycji antyasadowskiej. W ostatnim roku Turcja zaczęła postrzegać ISIS jako narastające zagrożenie. Organizacja ta wyrosła na silnego, nie dającego się kontrolować, wyjątkowo brutalnego aktora regionalnego, którego cele wykraczają daleko poza walkę z reżimem Asada, zakładają zmianę całego Strona: 1

bliskowschodniego układu i są fundamentalnie sprzeczne z interesami Turcji. Obawy wzmocniły się zwłaszcza po uprowadzeniu przez terrorystów zakładników z tureckiego konsulatu w Mosulu w czerwcu tego roku oraz po gwałtownej terytorialnej ekspansji w Iraku i Syrii i proklamowaniu Państwa Islamskiego. Turcja ma ograniczone możliwości obrony przed PI, które dotąd nie wypowiedziało Turcji wojny, najprawdopodobniej z uwagi na znaczenie, jakie ma dla niego turecka neutralność. Bojownicy i sympatycy PI są licznie obecni w Turcji, głównie na południowym wschodzie, ale też w Stambule i Ankarze; mogą łatwo przedostawać się na terytorium Turcji z Syrii. Wśród bojowników PI jest od kilkuset do kilku tysięcy obywateli Turcji. Wszystko to daje terrorystom szerokie możliwości prowadzenia działań odwetowych w razie przyjęcia przez Ankarę wrogiej polityki. Jednocześnie narasta presja, głównie ze strony Zachodu (zwłaszcza USA), jak i irackich, syryjskich i tureckich Kurdów na Turcję, by włączyła się w walkę z PI. Wydaje się, że w ostatnich tygodniach Turcja wzmogła miękkie działania mające ograniczyć pole działania PI w Turcji i regionie (wzmocnienie kontroli granic, współpraca wywiadowcza), jednak uważa przy tym, by nie sprowokować PI do otwartej wojny. Amerykańska kampania widziana z Ankary Dowodzona przez USA kampania wojskowa przeciwko PI rodzi dla Turcji dylematy. Z jednej strony jest to szansa, ponieważ Zachód bierze większą odpowiedzialność za sytuację w regionie, o co Turcja zabiegała od początku wojny w Syrii. Zdaniem Turcji amerykański potencjał wojskowy jest w stanie zadziałać stabilizująco na region, o ile będzie odpowiednio wykorzystany. Pojawia się nadzieja na ograniczenie potencjału zagrażającego Turcji Państwa Islamskiego. Jednocześnie Ankara nie musi brać na siebie politycznej odpowiedzialności za konfrontację z PI, ponieważ czynią to inne państwa. Z drugiej strony, kampania oznacza dla Ankary także szereg zagrożeń. Po pierwsze, cele operacji amerykańskiej nie odpowiadają w pełni celom Turcji, która przedkłada potrzebę walki z reżimem Asada nad imperatyw likwidacji PI. Po drugie, zdaniem Ankary operacja ograniczona do nalotów ma małe szanse powodzenia. W pesymistycznym wariancie może wręcz doprowadzić do ucieczki terrorystów na teren Turcji. Ankara obawia się też, że operacja antyterrorystyczna nie tylko wzmocni Asada i Rojavę, ale wręcz może dać początek ich współpracy z Zachodem. Ponadto rośnie presja USA na Turcję, by ta przyłączyła się do walki z PI, co zmusza Ankarę do zajęcia jednoznacznego stanowiska. A to samo w sobie może być niebezpieczne: zgoda na udział w kampanii oznaczałaby wypowiedzenie wojny groźnemu wrogowi. Odmowa natomiast byłaby ciosem w sojusz z Zachodem i naraziłaby Turcję na ostracyzm i regionalną izolację. Strona: 2

Dotychczas Ankara zachowywała bierną postawę wobec operacji, odmawiając udziału na zasadzie najemnika realizującego cudze interesy. Nie bierze więc udziału w nalotach, nie udostępnia USA swoich lotnisk, nie udziela też wojskowego wsparcia Kurdom z Kobane i blokuje dostęp posiłków z PKK. Co planuje Turcja? Turcja stara się rozwiązać powyższe dylematy poprzez nakłonienie USA do redefinicji celów i metod kampanii syryjskiej. Po pierwsze, jej głównym celem ma być usunięcie reżimu Asada, który w tureckiej interpretacji jest źródłem destabilizacji regionu, odpowiada za humanitarną katastrofę i którego działalność tworzy grunt dla pojawienia się takich aktorów jak Państwo Islamskie. Po drugie, Ankara wzywa do większego wsparcia dla Syryjczyków walczących z Asadem. Pomoc ta obejmowałaby szkolenia i zbrojenie z dużym udziałem Zachodu, m.in. na terytorium Turcji. Po trzecie, stanowczo domaga się utworzenia strefy buforowej i strefy zakazu lotów w północnej Syrii. Miałoby to stworzyć bezpieczną przestrzeń dla opozycji antyasadowskiej, schronienie dla wewnętrznych uchodźców, a także dla uchodźców syryjskich, którzy w ostatnich latach przybyli do Turcji (obecnie przebywa ich w Turcji ok. 1,5 mln). Wydaje się, że w założeniu Ankary realizacja tych postulatów doprowadziłaby do odsunięcia problemów i zagrożeń związanych z załamaniem porządku na Bliskim Wschodzie daleko poza jej południowe granice. Złagodziłaby problem z uchodźcami, których obecność sprawia Turcji coraz więcej trudności. Realizacja tego planu prawdopodobnie miałaby też ograniczyć zagrożenie ze strony PI, przy czym ciężar walki z dżihadystami miałaby wziąć na siebie uzbrojona i wyszkolona przez Zachód i Turcję armia rebeliantów przy wsparciu z powietrza ze strony koalicji dowodzonej przez USA. Turcja widzi w takim scenariuszu wielką szansę na uzyskanie szerokich możliwości oddziaływania na sytuację w Syrii bez ponoszenia ryzyka bezpośredniej konfrontacji czy to z siłami Asada, czy Państwem Islamskim. Zdaniem Turcji, jej uczestnictwo jest warunkiem niezbędnym skutecznego wyeliminowania PI, co znacząco wzmacnia jej pozycję przetargową w negocjacjach z USA. Umacnia ją to w asertywności w rozmowach z USA. Sytuacja wewnętrzna Polityka Turcji oraz sytuacja w regionie przyczyniły się do wybuchu załagodzonych w ciągu ostatniego roku napięć wewnętrznych w Turcji, na tle etnicznym i światopoglądowym. Bierność Ankary wobec apeli o pomoc dla Kobane wywołała falę protestów i zamieszek w kilkunastu miastach kraju (głównie na wschodzie i południowym wschodzie kraju, ale też w wielkich metropoliach w zachodniej części jak Stambuł, Ankara czy Izmir). W wydarzeniach zginęło ok. 40 osób, w tym m.in. dwóch wysokich rangą oficerów policji, którzy stali się celem ataku partyzantki kurdyjskiej w mieście Bingol. W manifestacjach uczestniczy głównie młodzież kurdyjska Strona: 3

popierająca PKK, protestująca przeciwko dwuznacznej polityce Turcji względem PI i atakowi dżihadystów na Kobane, ale także występujące przeciw PKK środowiska religijnych Kurdów (popierane przez rząd). W mieście Gaziantep z kolei, w którym doszło do jednych z największych zamieszek w kraju i które jest jedynym na południowym wschodzie miastem z turecką większością etniczną, sprawcami zamieszek byli przede wszystkim tureccy nacjonaliści występujący przeciw kurdyjskiemu ruchowi narodowemu (w postaci PKK) i napływowi arabskich uchodźców z Syrii. Chwilowe uspokojenie zamieszek nie oznacza, że problem został rozwiązany. Tym bardziej że jedyną odpowiedzią władz jest konfrontacyjna polityka i retoryka oraz rozpoczęcie działań wojskowych przeciwko PKK w Turcji (pierwsze od rozpoczęcia procesu pokojowego na początku 2013 roku bombardowanie celów PKK). Pomimo erupcji protestów Ankara nie udziela wsparcia dla Kobane i podtrzymuje swoje warunki zaangażowania w wojnę w Syrii. Świadczy to o jej determinacji i daje podstawy do przypuszczeń, że w najbliższym czasie będzie kontynuować tę politykę niezależnie od doraźnych kosztów społecznych czy politycznych. Perspektywy Należy się spodziewać, że Turcja będzie dążyła do narzucenia Stanom Zjednoczonym swoich warunków udziału w koalicji. Oznaczać by to miało zmianę charakteru misji z operacji antyterrorystycznej na szerszą operację mającą na celu całościowe uregulowanie sytuacji w Syrii. W założeniu Turcji operacja musiałaby włączać eliminację reżimu Asada. Należy wątpić, że Ankara przyłączy się do koalicji, o ile jej postulaty nie zostaną spełnione. Jest wysoce prawdopodobne, że polityka Ankary i dalsza destabilizacja regionu będą stymulować napięcia w społeczeństwie tureckim, szczególnie wśród Kurdów. Jest to poważne zagrożenie dla trwającego procesu pokojowego. Wydaje się jednak, że Turcja będzie kontynuowała swoją politykę nawet za cenę wewnętrznej niestabilności. Jednocześnie Ankara będzie łagodzić ewentualne napięcia z Waszyngtonem wynikające z odmiennej percepcji Państwa Islamskiego poprzez dyskretną współpracę w ograniczaniu potencjału PI, jednak tak, by nie sprowokować dżihadystów do wypowiedzenia Ankarze wojny. Artykuł został opublikowany na stronie internetowej Ośrodka Studiów Wschodnich. Strona: 4

Strona: 5