UWAGA na NAPOJE ENERGETYZUJĄCE
Dlaczego dzieci i młodzież nie powinny pić napojów energetyzujących? Niektórzy sądzą, że napoje energetyzujące są źródłem energii, która jest szybko przyswajalna przez organizm i dzięki temu poprawia jego kondycje fizyczną i psychiczną. Nie jest to zgodne z prawdą bowiem w ich składzie nie ma zbyt dużej ilości składników dostarczających energii. Z pożywienia organizm czerpie energię spalając węglowodany ( zarówno proste jak i złożone) oraz tłuszcze i białka. Z tych składników w napojach energetyzujących mamy tylko glukozę.
Glukoza natomiast to nadprogramowe kalorie, co powoduje, że napoje te są prawdziwą bombą kaloryczną. Składają się one z wody, cukru, regulatorów kwasowości i dwutlenku węgla oraz witamin z grupy B oraz z szeregu substancji aktywnych biologicznie o działaniu pobudzającym ośrodkowy układ nerwowy i pobudzającym przemiany energetyczne w tkankach organizmu, które zwalczają objawy zmęczenia oraz poprawiają koncentrację. Są to głównie: kofeina, tauryna i guarana.
Najwięcej kontrowersji napoje energetyzujące budzą z powodu ilości kofeiny w nich zawartej oraz innych składników, mniej znanych, wywodzących się z tradycji medycyny Wschodu lub Ameryki Południowej takich jak: miłorzęb japoński, korzeń żeń- szenia czy liście koki. Substancje te dodawane są do napojów energetyzujących w celu podniesienia ich atrakcyjności. Spożywane w większych ilościach szkodzą nawet osobom dorosłym, a dzieci i młodzież w ogóle nie powinny ich spożywać.
Spożywanie kofeiny w dużych ilościach powoduje m.in.: bóle i zawroty głowy, kołatanie serca, bezsenność i drażliwość, pobudzenie i niepokój. Napoje energetyzujące mogą powodować dodatkowo: odwodnienie organizmu, insulinoodporność, pobudzenie akcji serca i zwiększenie ciśnienia krwi, zaburzenia neurologiczne, agresję, drgawki, drżenie rąk, nawet zatrucie z zaburzeniami świadomości.
Dzieci i młodzież znacznie silniej reagują na kofeinę. Wystąpienie negatywnych objawów po spożyciu napojów energetyzujących może być wynikiem wysokiego pobrania substancji aktywnych i stanowi zagrożenie dla zdrowia dzieci i młodzieży. Spożywana przez dzieci kofeina może uzależniać psychicznie i fizycznie, a nastolatki, które dzisiaj nadużywają tych środków, w wieku 20 lat będą miały chorobę wieńcową.
W ostatnich latach odnotowano 300- krotny wzrost spożycia napojów orzeźwiających z dodatkiem cukru. Tendencje te są szczególnie widoczne u dzieci i młodzieży, co łączy się z negatywnym oddziaływaniem zwyczajów żywieniowych na zdrowie, a w szczególności na wzrost zagrożenia nadwagą i otyłością.
Wyniki przeprowadzonych badań wśród dzieci i młodzieży wskazują, że większość gimnazjalistów i licealistów stosunkowo regularnie pije napoje energetyzujące. Często młodzież myli te napoje z napojami izotonicznymi polecanymi dla sportowców ( a i te nie są zalecane do spożywania przez dzieci i młodzież); Nie zawsze dzieci i młodzież zdają sobie sprawę ze szkodliwości napojów energetyzujących dla zdrowia; Najchętniej dzieci i młodzież sięgają po napoje energetyzujące o ugruntowanej pozycji na rynku ( największe znaczenie ma tutaj reklama i panująca moda)
Napoje energetyzujące są to środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego, których zadaniem jest stymulacja organizmu człowieka, umożliwiając zwiększenie jego efektywności w warunkach długotrwałego wysiłku fizycznego i psychicznego. Na polskim rynku pojawiły się w latach 90- tych XX wieku i bardzo szybko znalazły swoich konsumentów. Na rynku obecnie dostępnych jest wiele marek takich napojów.
Rodzicu czy masz pewność, że Twoje dziecko za kieszonkowe lub pieniądze przeznaczone na zakup soczku na pewno nie przeznacza ich na zakup napoju energetycznego! Badania biją na alarm- bądźmy czujni, wspierajmy się wzajemnie w działaniach na rzecz ochrony zdrowia naszych dzieci.
Napoje energetyzujące nie powinny być spożywane jako napoje chłodzące i jako obojętne dla zdrowia. Nie powinny być też używane przez dzieci i młodzież. Choć wielu producentów zamieszcza na opakowaniach informację, że napoje te mogą być spożywane od 16 lub nawet 18 roku życia to są one ogólnodostępne. Prawo nie zakazuje ich sprzedaży nieletnim. Intensywna kampania reklamowa sprzyja popularyzacji tych napojów wśród dzieci i młodzieży.
Dziękujemy za uwagę opracowały pedagog szkolny Zespołu Szkolno- Przedszkolnego nr 9 w Żorach: Agnieszka Ciemięga i Anna Gulczyńska
Literatura: 1. Kwaśniak J., Szponar O. (2011), Napoje energetyczne nadużywane przez uczniów http://edukacja.gazeta.pl/edukacja/1,101865,9068478,napoje_energety czne_naduzywane_przez_uczniow.html#ixzz2a23f9rrz [23 października 2012]. 2) Hoffmann M., Świderski F. (2008), Napoje energetyzujące i ich składniki funkcjonalne. Przemysł Spożywczy, 9/2008, str. 8-29. 2. Tadeusz PióroT., Dzieci a napoje energetyzujące http://www.powiatbrzozow.pl/index.php?option=com_content&view=a rticle&id=141:dzieci-a-napojeenergetyzujce&catid=38:zdrowie&itemid=121 [23 października 2012] 3. Dworzański W., Opielak G., Burdan F. (2009), Niepożądane działania kofeiny. Polski Merkuriusz Lekarski, XXVII, 161, str. 357-36 4. Hoffmann M., Świderski F. (2008), Napoje energetyzujące i ich składniki funkcjonalne. Przemysł Spożywczy, 9/2008, str. 8-29.