Sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

Fundacja Rozwoju Rach unkowości w Polsce Sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości Andre Helin BDD Polska Sp. z 0.0. Warszawa 2000

SPIS TREŚCI. 5 WSTĘP 11 CZ~ŚĆI., OGOLNE ZASADY SPORZĄDZANIA I PREZENTACJI SPRAWOZDAN FINANSOWYCH WEDŁUG MIĘDZYNARODOWYCH STANDARDÓW RACHUNKOWOŚCI. 15 1.1. ZAŁOŻENIA KONCEPCYJNE SPORZĄDZANIA I PREZENTACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH. 15 1.2. NADRZĘDNE ZASADY RACHUNKOWOŚCI... 17 1.3. ZASTOSOWANE DEFINICJE I ZAKRES PRZEDMIOTOWY SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH WEDŁUG MSR-ów 22 la. PISEMNE SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI JEDNOSTKI ZA OKRES OBJĘTY SPRAWOZDANIEM 25 1.5. INFORMACJE WSTĘPNE I CHARAKTERYSTYKA ZASTOSOWANYCH ZASAD RACHUNKOWOŚCI... 27 1.6. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT.. 28 1.7. BILANS 30 1.8. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNyCH 34 1.8.1 Cel i definicje 34 1.8.2 Zasady sporządzania sprawozdania z przepływów środków pieniężnych 37 1.8.3 Prezentacja sprawozdania finansowego z przepływów środków pieniężnych 42 1.9. ZMIANY W KAPITALE WŁASNyM 44 1.10. INFORMACJA DODATKOWA 45 1.11. SPORZĄDZANIE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO WEDŁUG MSR-ów PO RAZ PIERWSZy 45 1.12. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNYCH ZASAD SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH WEDŁUG MSR-ów W ŚWIETLE USTAWY O RACHUNKOWOŚCI... 46 1.12.1 Założenia koncepcyjne i nadrzędne zasady rachunkowości MSR-ów w świetle obowiązujących przepisów ustawy o rachunkowości 46 1.12.2 Zakres przedmiotowy sprawozdania finansowego według MSR-ów w świetle ustawy o rachunkowości 47 CZĘŚĆ II. POZYCJE RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT 51 2.1. UJMOWANIE PRZYCHODÓW W SPRAWOZDANIU FINANSOWyM 51 2.2. PREZENTACJA PRZYCHODÓW W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM W TYM SPRAWOZDAWCZOŚĆ DOTYCZĄCA SEGMENTÓW DZIAŁALNOŚCI... 56 2.3. KOSZTy 59 2.3.1. Koszty materiałów, towarów handlowych i wyrobów gotowych 61 2.3.2. Koszty wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych 61 2.3.3. Koszty amortyzacji 74 2.3A. Koszty sprzedaży i administracji, w tym koszty prac badawczych 76 2A. KOSZTY FINANSOWE NETTO 77 5

Sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości 2.5. ZYSKI I STRATY NADZWYCZAJNE ORAZ ZMIANY W ZASTOSOWANYCH ZASADACH RACHUNKOWOŚCI... 78 2.5.1 Prezentacja zysków i strat nadzwyczajnych, korekt podstawowych błędów i wartości szacunkowych oraz zmian w zastosowanych zasadach rachunkowości w sprawozdaniu finansowym 80 2.6. PODATKI 83 2.6.1 Zasady ustalania zobowiązań lub aktywów z tytułu podatku odroczonego 85 2.6.2 Prezentacja podatku odroczonego w sprawozdaniu finansowym 90 2.6.3 Ujawnianie informacji o obciążeniach podatkowych w sprawozdaniu finansowym 90 2.7. ZYSK NA JEDNĄ AKCJĘ I ZYSK ROZWODNIONY NAJEDNĄAKCjĘ 91 2.7.1 Zysk najedną akcję zwykłą 92 2.7.2 Rozwodniony zysk najednąakcję 93 2.8. UJAWNIANIE INFORMACJE NA TEMAT PODMIOTÓW POWIĄZANYCH. 95 2.9. ANALIZA PORÓWNAWCZA POZYCJI RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT ZAPREZENTOWANYCH WEDŁUG MSR-ów W ŚWIETLE USTAWY O RACHUNKOWOŚCI... 96 6 CZĘŚĆ m. SKŁADNIKI BILANSU 99 3.1. RZECZOWE SKŁADNIKI MAJĄTKU TRWAŁEGO 99 3.1.1 Ujmowanie i początkowa wycena rzeczowego majątku trwałego 101 3.1.2 Wycena rzeczowych składników majątku trwałego na dzień bilansowy 103 3.1.3 Amortyzacja i odpisy z tytułu utraty wartości 105 3.1.4 Zakres i forma informacji dodatkowej 105 3.1.5 Wytyczne MSR-ów odnośnie rzeczowego majątku trwałego w świetle przepisów ustawy o rachunkowości 106 3.2. WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE 107 3.2.1 Defmicja i charakterystyka wartości niematerialnych i prawnych 107 3.2.2 Ujmowanie i początkowa wycena składnika wartości niematerialnych i prawnych 109 3.2.3 Wycena wartości niematerialnych i prawnych na dzień bilansowy 110 3.2.3 Zakres i forma informacji dodatkowej 112 3.2.4 Zasady wyceny wartości niematerialnych i prawnych według MSR-ów w świetle przepisów ustawy o rachunkowości 113 3.3. ZAPASy 114 3.3.1 Ujawnienie i koszt nabycia (wartość początkowa) zapasów 114 3.3.2 Wycena wartości zapasów na dzień bilansowy 115 3.3.3 Zakres informacji dodatkowej 116 3.3.4 Prezentacja zapasów w sprawozdaniu finansowym według MSR-ów w świetle ustawy o rachunkowości 116 3.4. KOSZTY FINANSOWANIA ZEWNĘTRZNEGO 117 3.4.1 Koszty finansowania zewnętrznego według MSR-ów w świetle ustawy o rachunkowości 118 3.5. UTRATA WARTOŚCI AKTYWÓW. 119 3.5.1 Przesłanki i sposoby oceny ewentualnej utraty wartości 121 3.5.2 Ujęcie w sprawozdaniu finansowym odpisów z tytułu utraty wartości 123

Spis treści 3.5.3 Odpisy aktualizujące w myśl MSR-ów w świetle ustawy o rachunkowości 124 3.6. KAPITAŁ WŁASNy 124 3.6.1 Kapitał własny w świetle ustawy o rachunkowości 127 3.7. REZERWY, ZOBOWIĄZANIA I AKTYWA WARUNKOWE 127 3.7.1 Zasady wyceny i prezentacji rezerw, aktywów i zobowiązań warunkowych w sprawozdaniu finansowym 129 3.7.2 Zakres informacji w sprawozdaniu finansowym o stanie rezerw, aktywów i zobowiązań warunkowych 13I 3.7.3 Rezerwy w świetle ustawy o rachunkowości 132 3.8. ZDARZENIA NASTĘPUJĄCE PO DNIU BILANSU 132 3.8.1 Wycena i prezentacja w sprawozdaniu finansowym zdarzeń następujących po dniu bilansowym 133 CZĘŚĆ IV. SZCZEGÓLNE OBSZARY SPRAWOZDAŃ FINANSOWyCH 135 4.1. ZASADY EWIDENCJI, WYCENY I PREZENTACJI W ROCZNYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM KONTRAKTÓW BUDOWLANYCH, MONTAŻOWYCH I INNYCH ZLECEŃ O PODOBNYM CHARAKTERZE 135 4.1.1 Charakterystyka kontraktów budowlanych i innych umów zlecenia o podobnych właściwościach 135 4.1.2 Charakterystyka przychodów i kosztów z tytułu umowy zlecenia 135 4.1.3 Zasady rachunkowości odnośnie rozliczenia i prezentacji skutków finansowych kontraktów budowlanych i innych umów zlecenia o podobnym charakterze w rocznym sprawozdaniu finansowym 141 4.1.4 Prezentacja metody zakończenia kontraktu i metody procentowej na podstawie praktycznych przykładów 146 Kontrakty budowlane - metoda mieszana 146 4.1.5 Prezentacja kontraktów budowlanych i podobnych umów w sprawozdaniu finansowym według MSR-ów 152 4.1.6 MSR 11 w świetle projektu nowelizacji ustawy o rachunkowości 154 4.1.7 Aspekty podatkowe 157 4.1.8 Aspekty organizacyjne 157 4.2. LEASING 158 4.2.1 Właściwości i klasyfikacja leasingu 158 4.2.2 Problemy tradycyjnej rachunkowości związane z leasingiem 160 4.2.3 Klasyfikacja i zasady prezentacji leasingu w sprawozdaniu finansowym w oparciu o MSR 17 162 4.2.4 Ujęcie leasingu finansowego w sprawozdaniu finansowym leasingodawcy według MSR 17 163 4.2.5 Prezentacja leasingu finansowego w sprawozdaniu finansowym leasingobiorcy według MSR 17 165 4.2.6 Ujęcie leasingu operacyjnego w sprawozdaniu finansowym leasingodawcy według MSR 17 166 4.2.7 Ujęcie leasingu operacyjnego w sprawozdaniu finansowym leasingobiorcy według MSR 17 167 4.2.8 Definicja leasingu w myśl obowiązujących wpolsce przepisów podatkowych 168 4.2.9 Przykład ujęcia leasingu operacyjnego w sprawozdaniu finansowym leasingodawcy i leasingobiorcy, sporządzonego w myśl MSR i polskich przepisów podatkowych 170 7

Sprawozdanie finansowe według Międzynarodowych Standardów Rachunkowości 8 4.2.10 Przykład ujęcia leasingu finansowego w sprawozdaniu finansowym leasingodawcy i leasingobiorcy, sporządzonym w myśl MSR oraz polskich przepisów podatkowych 173 4.2.11 MSR 17 w świetle polskiej ustawy o rachunkowości 176 4.3. NABYCIE I ŁĄCZENIE JEDNOSTEK GOSPODARCZyCH 178 4.3.1 Definicja nabycia i połączenia przedsiębiorstw według MSR-ów 179 4.3.2 Modele nabycia, przyłączeń lub połączeń prowadzonych działalności 180 4.3.3 Zastosowane modele rachunkowości w przypadku przejęć i połączeń spółek kapitałowych 182 4.3.4 Procedury i zasady zastosowania metody nabycia 182 4.3.5 Zasady rachunkowości w przypadku nabycia i łączenia przedsiębiorstw metodą połączenia udziałów (pooling of interest)... 189 4.3.6 Zakres i charakter informacji dodatkowej 190 4.3.7 Praktyczne przykłady zastosowanych zasad rachunkowości w przypadku nabycia i połączenia spółek kapitałowych 191 4.3.8 MSR 22 w świetle projektu nowelizacji ustawy rachunkowości 200 4.4. WYCENA UDZIAŁÓW WE WSPÓLNYCH PRZEDSIĘWZIĘCIACH I SPÓŁKACH STOWARZYSZONYCH (MSR 27,28,31 ) 221 4.4.1 Definicje i charakterystyka Grupy kapitałowej według MSR-ów 221 4.4.2 Zakres podmiotowy skonsolidowanego sprawozdania finansowego 226 4.4.3 Zakres przedmiotowy i tryb sporządzania skonsolidowanego sprawozdania finansowego 228 4.4.4 Praktyczne konsolidacji i wyceny udziałów metodą praw własności 232 4.4.5 Wytyczne MSR-ów odnośnie konsolidacji w świetle ustawy o rachunkowości 235 4.5. DZIAŁALNOŚĆ W TRAKCIE ZANIECHANIA. 236 4.5.1 Ujawnienie i wycena w sprawozdaniu finansowym działalności w trakcie zaniechania 237 4.5.2 Prezentacja i ujawnianie informacji w sprawozdaniu finansowym 238 4.5.3 Dane porównawcze 238 4.5.4 Działalność w trakcie zaniechania w świetle ustawy o rachunkowości 239 4.6. SKUTKI ZMIAN KURSÓW WALUT OBCyCH 239 4.6.1 Zakres i definicje standardu 239 4.6.2 Transakcje w walucie obcej ujęte w sprawozdaniu jednostki sporządzającej sprawozdanie finansowe 240 4.6.3 Wycena transakcji w walucie obcej na dzień bilansowy 241 4.6.4 Prezentacja w sprawozdaniu finansowym różnic kursowych 241 4.6.5 Przeliczenie na walutę sprawozdawczą sprawozdań finansowych jednostek działających za granicą 242 4.6.6 Zabezpieczenie inwestycji netto w podmiocie zagranicznym 246 4.6.7 Wytyczne MSR-ów odnośnie skutków różnic kursowych w świetle ustawy o rachunkowości 246 4.7. INSTRUMENTY FINANSOWE 247 4.7.1 Charakterystyka instrumentów finansowych i kapitałowych 247 4.7.2 Ryzyko finansowe 249 4.7.3 Właściwości wybranych pochodnych instrumentów finansowych 250 Kontrakty terminowe typu forwards i futures 250

Spis treści 4.7.4 Zalecane przez MSR 39 zasady rachunkowości dotyczące ujawniania i wyceny instrumentów finansowych 255 Zakres standardu 255 Instrumenty finansowe - zakres informacji dodatkowej 279 4.8. UJAWNIANIE INFORMACJI W SPRAWOZDANIACH FINANSOWYCH BANKÓW I PODOBNYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH. 282 4.8.1 Zakres 282 4.8.2 Nadrzędne zasady rachunkowości stosowane przy sporządzaniu sprawozdań instytucji finansowych 283 4.8.3 Prezentacja sprawozdań finansowych banków i innych instytucji finansowych 284 Rachunek zysków i strat... 284 Przyrzeczenia, aktywa i zobowiązania warunkowe oraz pozycje pozabilansowe 287 CZĘŚĆ V. PRZYKŁAD SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO SPORZĄDZONEGO WEDŁUG MSR-ów 289 CZĘŚĆ VI. ANALIZA PORÓWNAWCZA MIĘDZYNARODOWYCH STANDARDÓW RACHUNKOWOŚCI Z AMERYKAŃSKIMI STANDARDAMI RACHUNKOWOŚCI US GAAP 399 6.1. OGÓLNE ZASADY SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWyCH 400 6.1.1 Zakres przedmiotowy sprawozdania finansowego 400 6.1.2 Możliwość odstąpienia od zalecanych rozwiązań - zastosowanie klauzuli generalnej 400 6.1.3 Nadrzędna konwencja rachunkowości 40 l 6.1.4 Prezentacja w sprawozdaniu finansowym zmian w zastosowanych zasadach rachunkowości... 40 l 6.1.5 Korekta błędów podstawowych 402 6.1.6 Zmiany w wartościach szacunkowych 402 6.2. ZASADY SPORZĄDZANIA SKONSOLIDOWANEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO 402 6.3. TRANSAKCJE W WALUCIE OBCEJ I ZASADY PRZELICZANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH SPORZĄDZANYCH W WALUCIE OBCEJ... 403 6.4. POŁĄCZENIA PRZEDSIĘBIORSTW. 404 6.5. LEASING 406 6.6. SZCZEGÓŁOWE ZASADY RACHUNKOWOŚCI... 407 WYKAZ MI.Ę;DZYNARODOWYC!ł STANDARDOW RACHUNKOWOSCI 415 9