dr Beata Świecka Wykorzystanie bankowości internetowej w zarządzaniu finansami przedsiębiorstw Bankowość (BI) skierowana jest głównie do klientów indywidualnych oraz małych i średnich podmiotów gospodarczych. Co nie oznacza, że duże przedsiębiorstwa nie mają możliwości użytkowania BI. Korzystają one najczęściej z corporate bankingu, który również umożliwia efektywne zarządzanie finansami, jednakże do jego używania potrzebne jest dodatkowe oprogramowanie komputerowe, na które trzeba ponieść dodatkowe nakłady finansowe. Przy korzystaniu zaś z usług BI nie jest wymagane dodatkowe oprogramowanie, a jedynie dostęp do komputera pozwalającego na połączenie się z internetem. Bankowość jest najtańszą formą świadczenia usług bankowych, w porównaniu z pozostałymi kanałami dystrybucji z zakresu bankowości elektronicznej a tym bardziej z tradycyjnym świadczeniem usług przy okienku bankowym. Już na tym etapie można pokusić się o wniosek, że z BI będzie korzystało coraz więcej klientów jeśli umożliwi klientom uzyskanie usług przynajmniej na takim samym poziomie i równie szybko, albo szybciej niż przy tradycyjnych sposobach świadczenia usług bankowych. Tabela 1 Koszty transakcji bankowych (15 stycznia 1999 r.) Koszty operacji bankowych ($) Bank 1,07 Telefon 0,54 Bankomat 0,27 Home banking 0,015 Internet 0,010 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: J. Pobierajło: Bankowość elektroniczna, Bank 1999, nr 5. Warto również dodać, że w wielu bankach w USA i w Europie internetowe usługi bankowe są dla klientów znacznie tańsze, niż te same świadczone przy okienkach bankowych. Jest m.in. niższe oprocentowanie kredytów, a także wyższe
oprocentowanie depozytów. Z uwagi na to, ze koszt jaki ponoszą banki przy świadczeniu usług internetowych jest mniejszy, więc mogą one sobie pozwolić na świadczenie usług na korzystniejszych warunkach. W Polsce usługi bankowe przez internet rozpoczął świadczyć jako pierwszy Powszechny Bank Gospodarczy (który w wyniku fuzji tworzy obecnie Bank Pekao S.A) poprzez stworzenie Oddziału Elektronicznego w październiku 1998 r., który w wyniku połączenia z Centrum Bankowych Usług Telefonicznych od listopada 1999 r. działa jako Centrum Bankowości Elektronicznej TELEPEKAO 24. W ślad za nim poszyły inne banki m.in.: Bank Przemysłowo Handlowy (BPH Sez@m), Pierwszy Polsko Amerykański Bank (Pl@net) i Wielkopolski Bank Kredytowy (WBK24online). Z zamiarami udostępnienia usług internetowych w 2000 r. noszą się również: PKO BP 1, Kredyt Bank PBI, Handlobank, Millenium, i Lucas Bank. Tabela 2. Banki internetowe w Polsce (stan na marzec 2000) Nazwa Pekao S.A. WBK BPH PPABank Centrum WBK24online BPH Sez@m Pl@net Bankowości Elektronicznej TELEPEKAO 24 1 PKO BP daje klientom możliwość korzystania z nielicznych usług bankowych za pomocą poczty elektronicznej, jednakże zamierzeniem banku jest wprowadzenie w najbliższe przyszłości bankowości internetowej na większą skalę.
Termin wprowadzenia Świadczone usługi 14 października 1998 r. konto osobiste 1 listopada 1999 r. Eurokonto WWW stanu konta, wgląd w historie rachunku, zlecenia przelewu do tego samego i innych banków, zakładanie i likwidacja lokat terminowych, wniosków o karty płatnicze i czeki oraz limit kredytowy, dokonywanie stałych dyspozycji zapisu bankowego zleceń, na wypadek śmierci oraz odwołania tej dyspozycji, dyspozycji zmiany Eurokonta indywidualnego na wspólne i wspólnego na indywidualne, wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej 2 wrzesień 1999 8 listopada 1999 r. 1 luty 2000 salda, wgląd w historie rachunku uzyskiwanie informacji o saldzie i obrotach na rachunku wg stanu na koniec ostatniego zakończonego dnia roboczego, zlecenia przelewu z rachunku do banków akceptujących przelewy ELIXIR, zamawianie i zastrzeganie blankietów czekowych, wysyłanie korespondencji do banku, klucza elektronicznego wymiana salda rachunku i operacji dokonywanych na rachunku, przegląd historii rachunki, możliwość zakładania, zrywania i wglądu w posiadanych lokat, dokonywanie jednorazowych przelewów, listę obsługa zleceń stałych, wniosków o wydanie kart płatniczych i blankietów czekowych, korespondencja z bankiem, wniosek o udostępnienie bankofonu, zmiana hasła użytkownika. Klienci klienci klienci klienci indywidualni klienci indywidualni i indywidualni i i instytucjonalni indywidualni instytucjonalni instytucjonalni instytucjonalni Forma odrębny oddział konto konto konto elektroniczny elektroniczne elektroniczne elektroniczne powiązane z powiązane z powiązane innymi kontami innymi kontami innymi kontami Dostęp do konta czynny bierny czynny czynny i z 2 Poniżej wymienione usługi dotyczą tylko Eurokonta WWW i są świadczone tylko dla klientów indywidualnych: wydawanie czeków, kart płatniczych, udzielanie pożyczek i kredytów, dokonywanie stałych zleceń, dyspozycji zapisu bankowego na wypadek śmierci oraz odwołania tej dyspozycji, dyspozycji zmiany Eurokonta indywidualnego na wspólne i wspólnego na indywidualne, wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej.
Dostęp innych rachunków Wymagania sprzętowe do brak możliwości dostępu drogą internetową do pozostałych rachunków prowadzonych w tym samym banku (banku pośredniczącym ) komputer klasy PC, podłączenie do internetu, Zabezpieczenie Token, PIN, hasło Źródło: Opracowanie własne. otwarty dostęp do innych kont prowadzonych w WBK otwarty dostęp do innych kont prowadzonych w BPH komputer klasy komputer klasy PC, podłączenie PC, podłączenie do internetu, do internetu, NIK, PIN hasła, klucz publiczny i prywatny otwarty dostęp do innych kont prowadzonych w PPABanku komputer klasy PC, podłączenie do internetu, identyfikator, hasło, certyfikat cyfrowy Oferowanie usług bankowych drogą elektroniczną daje znaczne korzyści zarówno klientom banków, jak i samym bankom. Dla klientów są to:!" możliwość wglądu w aktualny stan ich rachunków bankowych o każdej porze;!" szybsza realizacja zleceń;!" oszczędność czasu i pieniędzy związana z koniecznością osobistego odwiedzania oddziału bankowego;!" oszczędność czasu i pieniędzy związana z koniecznością ręcznego wypełniania dokumentów i zleceń bankowych;!" eliminacja zagrożeń związanych z dokonywaniem transakcji metodami tradycyjnymi, takich jak np. kradzież gotówki czy innych papierów wartościowych i dokumentów bankowych;!" oszczędności związane z ograniczeniem konieczności zapewnienia bezpieczeństwa fizycznego. W przypadku banku są to:!" możliwość szybszej obsługi klienta i lepszego dostosowania się do jego potrzeb;!" oszczędność kosztów związanych z tworzeniem rozbudowanej sieci oddziałów;!" oszczędność kosztów związanych z obsługą klientów i przetwarzaniem dokumentów papierowych;!" eliminacja zagrożeń związanych z tradycyjnymi przestępstwami, jak np. fałszowanie dokumentów bankowych.
Bankowość ma duże znaczenie w zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa. Przynosi wymierne korzyści, gdyż dzięki usługom z zakresu BI zapewniony jest szybki dostęp do usług finansowych, co pozwala zarówno zaoszczędzić czas, a tym samym i pieniądze, zwiększa komfort uzyskiwania dokładnych informacji z zakresu dokonanych operacji finansowych. Dzięki wirtualnym usługom finansowym można na bieżąco śledzić wszystkie operacje na rachunkach, precyzyjnie zaplanować operacje pieniężne na dany dzień bez wychodzenia z biura. Niewątpliwą korzyścią jest fakt, że koszty transakcji bankowych dokonywanych drogą elektroniczną są znacznie niższe, niż koszty operacji dokonywanych w sposób tradycyjny. Zastrzeżenia jakie dotyczą usług wirtualnych wynikają w dużej mierze z wadliwości łączy telekomunikacyjnych, czasami jeszcze z zbyt wąskiego zakresu usług oraz bezpieczeństwa dokonywanych operacji. Beata Świecka Dr nauk ekonomicznych; Adiunkt w Zakładzie Bankowości i Finansów Porównawczych Katedry Zarządzania Finansami Wydziału Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytetu Szczecińskiego; Współpracownik Wydziału Finansów i Bankowości oraz Centrum Rozwoju Biznesu Zachodniopomorskiej Szkoły Biznesu