Podstawy obróbki obrazów bitmapowych w programie Adobe Photoshop

Podstawy obróbki obrazów bitmapowych w programie Adobe Photoshop mgr Grzegorz Kaczmarek 1

SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. Informacje wstępne. str. 2 ROZDZIAŁ 2. Korekta parametrów zdjęcia cz.1 str. 16 ROZDZIAŁ 3. Korekta parametrów zdjęcia cz.2 str. 24 ROZDZIAŁ 4. Fotomontaż cz.1 str. 33 ROZDZIAŁ 5. Fotomontaż cz.2 str. 41 ROZDZIAŁ 6. Retusz portretu str. 49 ROZDZIAŁ 7. Retusz całej sylwetki str. 57 ROZDZIAŁ 8. Elementy graficzne strony www cz. 1 str. 62 ROZDZIAŁ 9. Elementy graficzne strony www cz. 2 str. 75 ROZDZIAŁ 10. Grafika bitmapowa do druku str. 82 2

Rozdział 1. Wprowadzenie. Adobe Photoshop jest aplikacją powszechnie uznawaną za najdoskonalsze narzędzie do tworzenia i edycji grafiki bitmapowej. Używany jest praktycznie przez wszystkich profesjonalistów. Wersja którą tutaj omawiamy AP CS5 jest 13 kolejną wersją, a pierwsza wersja powstała 20 lat temu. Program jest niezwykle rozbudowany; w niniejszym kursie poznamy podstawy najważniejszych funkcji i procedur w kontekście typowych zadań dla grafiki bitmapowej. Właśnie od pojęcia grafiki bitmapowej zaczniemy. Będziemy się posługiwali określeniem bitmapy w znaczeniu pliki grafiki bitmapowej (nie należy mylić tego rozumienia z plikami w formacie.bmp, które dla nas są po prostu jednym z rodzajów bitmap). Bitmapy są obrazami zapisanym cyfrowo przy pomocy pikseli - najmniejszych niepodzielnych cząstek bitmapy. Każdy piksel jest kwadratem wypełnionym równomiernym kolorem. Piksele zobaczymy wyraźnie przybliżając w Photoshopie bitmapę. (Najprościej przybliżyć obraz wciskając kilkakrotnie klawisze CTRL i +. Oddalanie to analogicznie CTRL-) 3

Ponieważ piksele są budulcem bitmapy, zrozumiałe jest że konkretna ilość cegieł wpływa na właściwości całej budowli. Im więcej pikseli tym, oczywiście, więcej szczegółów obraz może zawierać, a także tym gładsze przepływy kolorów które są charakterystyczne i wszechobecne w obrazie fotograficznym. Nie można obrazu zapisanego np. w milionie pikseli odtworzyć przy pomocy zaledwie tysiąca, nie powodując utraty jakości. Aby ściśle kontrolować to (kluczowe dla bitmap) zagadnienie stworzono pojęcie rozdzielczości i jego jednostkę ppi (pixels per inch). Rozdzielczość mówi nam ile pikseli znajduje się w liniowym calu obrazu. Np. 300 ppi oznacza że rząd pikseli długości 1 cala zawiera w tym obrazie 300 pikseli. Rozdzielczość należy rozpatrywać zawsze w powiązaniu z fizycznymi rozmiarami obrazu w reprodukcji. Czyli pełna informacja może być np. taka: poszukujemy obrazu który ma 10x15 cm w 300 ppi. 1. Ważne standardy rozdzielczości. Różne sposoby publikacji wiążą się z różnymi standardami rozdzielczości. Zastosowania ekranowe urządzenia wyświetlające mają 72 ppi (w systemie Macintosh 96 ppi). Tak więc każda bitmapa przygotowana do oglądania na monitorze/wyświetlaczu będzie wyświetlana z tą rozdzielczością. Istotne jest żeby nie umieszczać np. w internecie obrazów o nadmiarowej rozdzielczości, gdyż zabierają więcej miejsca na serwerze a dodatkowo przeglądarka i tak musi je skalować aby zmieściły sie w oknie, ewentualnie trzeba używać przewijania żeby obejrzeć cały obraz. Drukarki i druk cyfrowy należy przyjąć 100 150 ppi. Urządzenia te mają różne możliwości i różne tryby wydruku jednak podane parametry graniczne zapewnią optymalną jakość, nie generując zbyt wielkiego pliku Druk offsetowy najczęściej spotykana technologia druku wysokonakładowego, stosowana przez wydawnictwa czasopism, książek i publikacji reklamowych. Do offsetu potrzebujemy aby w rozmiarach w jakich będzie publikowany obraz miał 300 350 ppi. Tak duża ilość pikseli na jednostkę długości generuje duże, a nawet bardzo duże pliki, pracując nad publikacjami należy to wziąć pod uwagę. Obrabianie kilkusetmegabajtowego pliku obciąża również poważnie zasoby systemowe. 4

2. Kompresja w celu zminimalizowania problemów z wielkością plików, opracowano standardy tzw. kompresji takiej modyfikacji obrazu która pozwala zaoszczędzić na wadze pliku. Najbardziej znanym formatem skompresowanych bitmap jest format JPG. Dzięki niemu możemy zmniejszyć wielkość pliku nawet kilkudziesięciokrotnie, jednak silna kompresja powoduje widoczne pogorszenie obrazu w postaci tzw artefaktów których nie ma w oryginalnym obrazie. Należy więc zapamiętać 3 żelazne reguły: - Im mniejsza kompresja tym lepszy obraz (i większy plik) Obrazy skompresowane nie nadają się do późniejszej edycji. Kompresję stosujemy jeżeli jest to potrzebne na końcu całego procesu edycji i staramy się zachować pliki źródłowe (nieskompresowane) Należy każdorazowo oglądać skompresowany obraz w rozmiarach publikacji i decydować o stopniu kompresji indywidualnie dla każdego obrazu. Do druku nadają się wyłącznie jpg-i o bardzo wysokiej jakości, czyli niskiej kompresji Kompresja 100% - praktycznie bezstratna. 5

3. Photoshop CS5 obszar roboczy i interfejs użytkownika. Jako program wielofunkcyjny, oferujący ogromną ilość narzędzi i poleceń, Photoshop posiada bardzo rozbudowany UI (interface użytkownika). Nie będziemy na wstępie omawiać palet i poszczególnych narzędzi, tylko zasadnicze grupy i kategorie. Kompresja 10% widać artefakty i nieładne plamy kolorów 6

7

Każda konfiguracja elementów wyświetlanych to Obszar Roboczy (Workspace). Na samej górze znajduje sie Menu Główne programu. Omówimy pokrótce pozycje menu programu, wskazując niektóre ważniejsze, bądź ciekawsze polecenia, zwłaszcza takie, które są specyficzne dla Photoshopa - Plik zarządzanie plikami. Praktyczna komenda to Zapisz dla Internetu i urzadzeń (będzie ona omówiona w Rozdziałzie 9, podobnie jak polecenia z grupy Automatyzuj, zwłaszcza Sekwencja Wsadowa) - Edycja oprócz zwykle spotykanych w menu edycji komend (np. Kopiuj, Wytnij, Wklej) znajdziemy tam: Kopiuj Scalone (kopiuje złączony obraz ze wszystkich warstw w obrębie zaznaczenia, Wklej specjalnie z trzema opcjami: Wklej lokalnie wkleja skopiowany fragment na nową warstwę, ale zachowując jego pozycjonowanie wobec całego dokumentu, Wklej do wkleja skopiowany fragment na nową warstwę, wewnatrz istniejącego zaznaczenia, Wklej na zewnątrz wkleja skopiowany fragment na nową warstwę, na zewnątrz istniejacego zaznaczenia. Polecenie Stonuj... powoduje osłabienie ostatnio zaaplikowanej modyfikacji. Ustawiamy wartość Krycia liczbowo (w procentach), możemy też użyć Trybów (Mieszania). Komenda Wypełnij... wypełnia obszar zaznaczenia kolorem, bądź wzorkiem. W menu Edycja znajdziemy też sporo komend przekształcających zaznaczone piksele. Większość zgrupowanych jest pod poleceniem Przekształć 8

- W menu Edycja ważna jest też komenda Wyczyść czyszcząca pamięć ze stanów historii i innych tymczasowo przechowywanych danych, obciążających zasoby komputera. - Z menu Edycja otwieramy też obszerny panel Preferencje 9

- Obraz Pierwsze polecenie od góry - Tryb dotyczy trybu koloru (przestrzeni kolorów) i jego zmian na inny. Komendy z menu Obraz dotyczą korekt i zmian w plastyce obrazu. Znaczna część tych najważniejszych znajduje się pod hasłem Dopasowania W menu Obraz znajdują się również operacje zmian rozmiaru obrazu (Rozmiar obrazu...) i Rozmiar obszaru roboczego..., Obracanie, Kadrowanie (oparte na zaznaczeniu) i Przycinanie (oparte na usuwaniu koloru lub przezroczystości na brzegach obrazu) - Warstwa - to menu operacji na warstwach. Obejmuje tworzenie nowych warstw, grupowanie i sklejanie istniejących, a także dodawanie stylów do warstw i inne operacje na stylach. Wiele z tych opcji dostępnych jest wygodnie przez przyciski na palecie Warstwy Zaznacz to menu związane z zaznaczeniami. Można komendą z menu Select zaznaczyć wszystkie piksele na warstwie (Wszystko - CTRL+A). Można tez anulować wszelkie zaznaczenia (tu działa dobrze skrót CTRL+D, a także odwrócić zaznaczenie tak aby zaznaczone były obszary uprzednio niezaznaczone (Odwrotność) Można zaznaczenia modyfikować (Zmień) i precyzować krawędź (Popraw krawędź). Zaznaczenia możemy zapisywać (Zapisz zaznaczenie) i wczytywać (Zapisz zaznaczenie). - Filtr w menu tym znajduje sie wiele grup filtrów których przydatność 10

w codziennych zadaniach graficznych bywa różna, jedne są niezbędne (grupy Wyostrzanie i Rozmywanie), inne jak filtry z grupy Artystyczne stosowane są obecnie rzadko. Niektóre filtry omówimy szczegółowo na kolejnych rozdziałach. Analiza menu specjalistycznych pomiarów rozmiarów liniowych grup pikseli, ilości pikseli, a także powierzchni. Przy pomocy opcji z tego menu możemy te dane zapisywać, porównywać i obrabiać. Może być to przydatne przy zmianie rozmiarów strony (np. dla innej rozdzielczości wyświetlacza.) Funkcje z tej grupy mają zastosowanie w analizie obrazu na potrzeby medycyny i nauki. 3D dotyczy w całości pracy z obiektami 3D Widok tu zgrupowane są polecenia sterujące skalą przybliżenia, wyświetlaniem otwartych obrazów, elementów interfejsu i przestrzeni roboczej. Polecenie Dodatki (skrót klawiszowy Ctrl+H) pokazuje i chowa krawędzie zaznaczenia, a dodatkowo można do tej grupy włączyć inne elementy pomocnicze i wizualizacyjne (np. Plasterki stosowane przy tzw. cięciu grafiki do html-a). Polecenie Miarki (Ctrl+R) pokazuje i chowa miarki. Mamy tam również ustawienia dla Linii pomocniczych, Siatki, a także ustawienia przyciągania do różnych elementów (Przyciągaj i Przyciągaj do...) - Okno w tym menu znajdują się polecenia otwierające wszystkie 11

istotne palety i panele. Ponadto znajdziemy tu komendy dotyczące aranżacji przestrzeni roboczej (Przestrzeń Robocza) i układu okien z dokumentami (Ułóż). Opcje te są również osiągalne poprzez przyciski na górnej belce programu. W dolnej części menu znajduje się polecenie chowające i pokazujące paletę Narzędzia oraz opcje kontekstowe, pojawiające się na górnej belce po lewej stronie (Opcje) - Help informacje o programie, narzędzia aktualizacyjne i oczywiście pliki pomocy, głównie wczytywane z Interenetu, podzielone na tematy związane z różnorodnymi zadaniami. Pomoc Photoshopa jest bardzo przejrzyście skonstruowana, a w dodatku wzbogacona jest o posty społeczności użytkowników. Palety w PS CS5 mają wiele rozwiązań ułatwiających zarządzanie nimi, łączenie w grupy, przenoszenie po ekranie, zwężanie w pionie i w poziomie. Każdą opcję można uzyskać na kilka sposobów i nie ma powodu żeby wszystkie te sposoby stosować. Należy jednak poświęcić trochę czasu na zapoznanie się z mechanizmami UI i znalezienie swoich ustawień. Zbliżenie palety do innej zamienia ją w zakładkę jeżeli manewr odbywał się w górnej części, lub zadokuje u dołu jeżeli przesuniemy paletę w dolne rejony innej. Program wyświetla orientacyjne boxy tak że można się zorientować jaka konfiguracje spowodujemy. Krzyżyk w prawym rogu belki zamyka całą paletę i ja chowa, natomiast podwójna strzałka koło niego rozwija paletę i zwija do kwadratowej ikonki (do grupy ikonek, jeżeli paleta miała więcej zakładek). 12

Na zrzucie ekranowym widzimy otwartą paletę Próbki. W nagłówku tej samej palety widzimy zakładki dwóch innych palet: Informacje i Style. U dołu zadokowana paleta Historia. Obok rozwinięta paleta Mini Bridge. Wszystkie palety możemy dowolnie łączyć w takie grupy wg dowolnych kryteriów. Warto wiedzieć, że wszystkie palety otwierane z ikonek po prawej stronie, można otworzyć komendami z menu Okno. Paleta z narzędziami jest elementem znanym z innych programów edycyjnych. W Photoshopie, podobnie jak w innych programach pakietu Adobe CS, ikony w palecie z narzędziami kryją w istocie całe grupy narzędzi. Ikony grupowe mają swoje oznaczenie mały trójkącik w prawym dolnym rogu. Żeby mieć dostęp do całej grupy należy najechać kursorem na ikonę i przytrzymać przez chwilę wciśnięty przycisk myszy. Rozwinie się menu, z którego możemy wybrać inne narzędzie z tej grupy. 13

Warto również zwrócić uwagę na tryby wyświetlania na górnej belce Przestrzeni Roboczej, opisane na ogólnym zrzucie ekranowym pozwalają nam oglądać obraz bez ramek, menu i np. na czarnym tle (jednak łatwiej wciskać klawisz F co daje ten sam efekt). 4. Skróty klawiszowe Niemal każdą paletę, komendę, przekształcenie możemy wywołać wciskając z klawiatury odpowiednia kombinacje klawiszy. Jest ich ogromna ilość i można wszystkie znaleźć wylistowane w plikach pomocy. Tutaj i na przestrzeni całego kursu będziemy proponować te z nich które ułatwią pracę już od samego początku, oraz odnoszą się do najczęściej wykonywanych operacji. Uwaga! Większość skrótów funkcyjnych nie działa w trybie edycji tekstu. Poruszanie się po dokumencie: - CTRL + przybliżanie, CTRL - - oddalanie. (tu wyjątkowo w zapisie skrótu nie używamy znaku + jako łącznika) - Spacja zamienia bieżące narzędzie na narzędzie Rączka pozwalające przesuwać dokument w obrębie okna (działa tylko wtedy kiedy całość dokumentu nie mieści sie w oknie). Puszczenie klawiszy powoduje powrót do uprzedniego narzędzia. CTRL + Spacja - zamienia bieżące narzędzie na narzędzie Lupka pozwalające przybliżać dokument klikając, lub rysując pole które chcemy przybliżyć. Puszczenie klawisz powoduje powrót do uprzedniego narzędzia. 14

Wyświetlanie: Ctrl + H chowa i pokazuje krawędź zaznaczenia, F przełącza tryby wyświetlania włącznie z pełnoekranowym. Tabulator (Tab) chowa wszystkie otwarte palety i ponownie je przywraca przy następnym naciśnięciu. Jest to bardzo praktyczny i warty zapamiętania skrót, usuwający na chwilę z widoku przeszkadzające elementy. Skróty wspólne dla różnych aplikacji pracująceych w systemie Windows CTRL + z - cofa ostatnią operację. CTRL + ALT + z - cofa o krok w Historii edycji (możliwe jest cofnięcie o tyle kroków, ile zdefiniowanych jest w Stany Historii w palecie Preferencje.) CTRL + C - kopiuje piksele (albo ścieżki), CTRL + V wkleja je do dokumentu CTRL + S - zapisuje plik na dysku. 5. Preferencje. Preferencje. Paleta Preferencje (z menu Edycja) ma wiele zakładek i parametrów. Na początek zajrzyjmy do zakładki Wydajność. W polu Zużycie pamięci wpiszmy procentową część pamięci RAM wykorzystywaną przez Photoshopa. Warto przydzielić programowi dużo RAMu np. 70%, gdyż to polepszy jego sprawność. Z kolei w polu Historia i Bufor ustawiamy Stany Historii na 500 (maksimum to 1000, ale nie ma takiej potrzeby) 6. Obraz i Obszar roboczy (canvas). Pod pojęciem Obraz Photoshop rozumie aktualny obraz tak jak go widzimy w oknie edycji. Polecenie Obraz/Rozmiar obrazu odnosi się do przeliczania rozmiarów i rozdzielczości tego obrazu. Więcej na ten temat w znajdziesz w Rozdziałzie 10. Z kolei Obszar roboczy (w angielskiej wersji znajdujemy termin canvas - płótno) to jakby płaszczyzna na której rozpięty jest obraz. Można w palecie Canvas Size z menu Image powiększyć całą płaszczyznę pozostawiając obraz taki jaki jest. Innymi słowy, przy pomocy tej palety możemy dodać do obrazu piksele z dowolnych stron. W poniższym przykładzie 15

dodatkowa przestrzeń zostanie umieszczona u góry i po lewej stronie. Rozdział 2. Korekta parametrów zdjęcia W praktyce projektowania graficznego i DTP, bądź w fotografii na potrzeby własne, często mamy do czynienia z obrazami które odbiegają od standardów obowiązujących w mediach wizualnych. Choć niektóre z podanych niżej kroków nie mają zastosowania w każdym przypadku, zawsze warto sprawdzić czy nie da się podwyższyć jakości zdjęcia/obrazu. Otwieramy obraz wymagający korekty (Plik/Otwórz) Uwaga! Używamy obrazów o rozmiarach minimum 800x600 pixeli, zapisanych w RGB. Pion i poziom (obracanie). Jeżeli na zdjęciu znajdują się elementy kojarzące sie mocno z układem pionowym lub poziomym (np. architektura, sylwetki ludzkie), zwykle najlepszy efekt wizualny daje doprowadzenie pionów i/lub poziomów do odpowiednich osi. Używamy do tego celu komendy Obrót (Edycja/ Przekształć/Obrót). Obracamy obrazem przy pomocy uchwytów znajdujących się w rogach zaznaczenia. Zatwierdzamy klikając dwukrotnie w obrębie zazna- 16

czenia, lub naciskając klawisz Enter. Rezygnacja przy pomocy klawisza Escape. - Kadrowanie. Jeżeli zachodzi potrzeba aby skadrować (przyciąć) zdjęcie używamy narzędzia Kadrowanie przesuwamy kursor po przekątnej kadru. Możemy zmieniać kadr przy pomocy uchwytów na obrzeżu zaznaczenia. Zatwierdzamy klikając dwukrotnie w obrębie zaznaczenia, lub naciskając klawisz Enter. Rezygnacja przy pomocy klawisza Escape. Korekta Histogramu (charakterystyki tonalnej). Obrazy zgrane z aparatu cyfrowego, lub zeskanowane często nie odwzorowują pełnej skali tonów od czerni do bieli. Często są również ogólnie zbyt jasne lub zbyt ciemne. Korektę poziomów jasności dokonuje się przy pomocy filtra Poziomy (Levels). Otwieramy Poziomy (Image/Image Adjustments/Levels, lub wciskamy Ctrl+L) 17

Wykres w środkowej części okienka (histogram) symbolizuje liczbę pikseli o poszczególnych poziomach jasności (0 256) w obrazie. Z lewej strony znajdują sią odcienie najciemniejsze (tzw. Cienie) z prawej najjaśniejsze (światła). Prawidłowy histogram powinien rozciągać sie na wszystkie odcienie i nie posiadać żadnych wyrw w środku. Przesuwając suwaki pod wykresem ustalamy nowe punkty czerni (lewy) i bieli (prawy), oraz punkt środkowy pasma tonalnego (tzw. gamma, suwak środkowy) Manipulując suwakiem gamma rozjaśniamy lub ściemniamy cały obraz, pozostawiając jego skrajne obszary (czernie i biele) niezmienione. Zatwierdzamy parametry histogramu klikając OK, lub wciskając klawisz Enter. Uwaga! Jeżeli nie zadowala nas wynik korekty Poziomów, kasujemy go komendą Cofnij (Edycja/Cofnij, lub Ctrl+Z) i wprowadzamy nowe parametry. Nigdy nie dokonujemy dwóch korekt Poziomów po sobie gdyż to upośledza jakość obrazu) 18

4. Rozmywanie szumów. W fotografii cyfrowej często mamy do czynienia z tzw. szumami matrycy są to zbiorowiska rozsypanych punktów, często jaskrawych, dostrzegalnych głównie w ciemnych partiach obrazu. Są one skutkiem używania wysokiej prędkości ISO przy niedostatecznym oświetleniu. Z reguły postrzega się szumy jako niepożądane. Częściowo neutralizujemy je za pomocą filtra Mediana (Filtr/Szum/Mediana) Uwaga! Naciśnięcie klawisza myszki w czasie kiedy kursor jest w obrębie wycinka obrazu w okienku Median powoduje wyświetlenie niezmienionego obrazu. Parametr Promień reguluje siłę efektu. Należy tak dobrać Promień, żeby rozmycie spowodowane użyciem filtra nie rzucało się w oczy. Zawsze dobieramy siłę filtra w kontekście docelowego rozmiaru i rozdzielczości obrazu do publikacji. 19

5. Poprawa ostrości. Czasami zauważamy że fotografia jest rozmyta, szczegóły nie są na niej wyraźne. W takich wypadkach należy użyć Maski wyostrzającej (Filtr/Wyostrzanie/ Maska wyostrzająca) Siłę efektu regulujemy głównie zmieniając parametr Promień. Przy otwartym okienku Maska Wyostrzająca można oddalać i zbliżać obraz przy pomocy kombinacji klawiszy Ctrl+ i Ctrl- (dotyczy to większości komend z parametryczną regulacją). Parametr Próg reguluje minimalną wielkość grupy pikseli podlegającą ostrzeniu. Zwiększając ten parametr możemy zapobiec ostrzeniu szumów i ziarna. 20

Obraz wyostrzony. Obraz oryginalny (odznaczono funkcję Podgląd, wycinek obrazu w okienku jest również w niezmienionej formie kursor w obrębie wycinka, klawisz myszy wciśnięty) 6. Korekta barwy i nasycenia. Na tym etapie poznamy jedynie podstawowe możliwości Photoshopa w dzie- 21

dzinie korekty barw. Jednak ten rodzaj korekty jest bardzo użyteczny i wymagają go niemal wszystkie surowe obrazy. Otwieramy okienko dialogowe Barwa i nasycenie (Obraz/Dopasowanie/Barwa i nasycenie). Obraz przed korektą (poniżej). Suwakiem Nasycenie podnosimy (lub obniżamy) nasycenie koloru w całym obrazie. Suwak Barwa służy do korekty ogólnej tonacji obrazu. Można zmienić ją w kierunku błękitu (oziębić) lub w kierunku czerwieni (ocieplić) Obraz z nasyconymi, żywymi kolorami wygląda z reguły atrakcyjniej. 22

Również w okienku Barwa i nasycenie możemy zamienić obraz kolorowy w monochromatyczny o dowolnej barwie i nasyceniu. Wystarczy zaznaczyć checkbox przy komendzie Koloruj i doprecyzować kolor suwakami Barwa i Nasycenie 23

Rozdział 3 Korekta parametrów zdjęcia - c.d. 1. Czerwone oczy. Powszechnie spotykanym mankamentem zdjęć jest tzw. Efekt czerwonych oczu. Powstaje on kiedy lampa błyskowa świeci prosto w źrenice osoby fotografowanej i jest związany głównie z używaniem wbudowanych lamp błyskowych. Systemy niwelowania tego efektu montowane w aparatach często nie są 100 procentowo skuteczne, warto więc wiedzieć jak owego efektu się pozbyć. Aby zlikwidować czerwone źrenice należy je najpierw zaznaczyć. Photoshop CS5 posiada co prawda narzędzie Czerwone oczy, ale nie jest ono zbyt precyzyjne i nie daje dużo kontroli. Narzedziem Czerwone oczy zaznaczamy obszar całej tęczówki, wpisując w opcjach Rozmiar źrenicy (w stosunku do całej tęczówki, w procentach) i Stopień ściemnienia. Manipulując tymi parametrami powinniśmy osiągnąć zadowalający efekt. Jednak wymaga to z reguły kilku prób. 24

Natomiast metoda tradycyjna daje od początku pełną kontrolę rezultatu. Najpierw musimy utworzyć zaznaczenie obejmujące ściśle obszar źrenic. Praca z zaznaczeniami jest podstawą wszelkich modyfikacji przeprowadzanych na fragmentach, nie na całym obrazie. W tym miejscu podamy definicję zaznaczenia w odniesieniu do pracy w programie Adobe Photoshop. Zaznaczenie jest to (niekonieczne ciągły) obszar pixeli w obrazie, do którego odnoszą się wszystkie zastosowane modyfikacje. Program wyświetla animowaną, przerywaną linię dookoła zaznaczenia. Adobe Photoshop daje nam możliwość dokonywania zaznaczeń na wiele różnych sposobów. Rodzaj narzędzi użytych do zaznaczania jest ściśle uzależniony od charakteru plastycznego zaznaczanego fragmentu (np. rodzaj pożądanej krawędzi), oraz od planowanych modyfikacji i parametrów obrazu/zaznaczanego fragmentu. Zaznaczenia można dodawać do siebie, a także od siebie odejmować. Źrenice zaznaczamy narzędziem Zaznaczenie Eliptyczne. Po zaznaczeniu jednej źrenicy naciskamy klawisz Shift i trzymając go zaznaczamy drugą źrenicę. Z wciśniętym klawiszem Shift dodajemy zaznaczenia. Jeżeli potrzeba odjąć porcje pikseli z zaznaczenia (np. jeśli fragment źrenicy przysłonięty jest powieką) należy obrysować zbędne piksele np. narzędziem Lasso (rysowanie zaznaczeń z wolnej ręki), trzymając wciśnięty klawisz Alt. 25

Z wciśniętym klawiszem Alt odejmujemy fragment zaznaczenia. wędzie zaznaczenia. Najpierw zamieniamy zaznaczenie na maskę klikając Dodaj maskę pikseli w prawym górnym rogu palety. Następnie Klikając przycisk Krawędź maski... otwieramy paletę Popraw maskę, gdzie używamy kilku suwaków do dopracowania krawędzi maski jej rozmycia, kontrastu, poszerzenia, bądź zawężenia. Możemy wybrać pomiędzy różnymi formami wizualizacji maski w obszarze Tryb wyświetlania. Następnie otwieramy paletę Maski (Okno/Maski) żeby dopracować kra- 26

Na warstwie w palecie Warstwy (F7) pojawiła się miniatura maski. Klikamy na niej prawym klawiszem, wybieramy Dodaj maskę do zaznaczenia. Następnie z tego samego menu (prawy klawisz) wybieramy Usuń maskę warstwy. Mając dopracowane zaznaczenie, możemy schować jego krawędzie kombinacją Ctrl+H, żeby nie przeszkadzały nam w ocenie wprowadzanych zmian (ponownie wyświetlimy zaznaczenie tym samym skrótem). Następnie posłużymy się paletą Barwa/Nasycenie z menu Obraz/Dopasowania. W tym momencie interesuje nas tylko pozbawienie źrenic nasycenia kolorem Nasycenie obniżamy do wartości -100, oraz w razie potrzeby korekta Jasności. Po zastosowaniu Barwy/Nasycenia można spróbować jeszcze poprawić kontrast źrenicy przy pomocy znanej juz palety Poziomy. 27

2. Zmiana barwy i nasycenia tęczówek. W podobny sposób jak korektę czerwonych oczu przeprowadzamy modyfikację koloru tęczówki oka. Zaznaczenia eliptycznego, z tym że na całych tęczówkach, odejmując fragmenty w razie potrzeby. Przy pomocy palety Barwa/Nasycenie modyfikujemy barwę i nasycenie tęczówki. Można zastosować opcję Koloruj, kiedy autentyczna tęczówka jest zbyt szara i zmiany nie dają efektów. Nie używamy parametru Jasność. 28

29

3. Korekta geometrii obiektów. Stosowanie szerokokątnych obiektywów powoduje efekt silnych zniekształceń wykraczających poza normalne skróty perspektywiczne. Często zdjęcie zyskuje wiele na atrakcyjności jeżeli dokonamy korekty geometrii, naprostowując cały kadr, bądź jego fragment. Najczęściej stosuje sie takie modyfikacje do fotografii budynków, ulic i większych obiektów urbanistycznych i technicznych. Jeżeli chcemy skorygować cały obraz zaznaczamy go kombinacją klawiszy CTRL+A, jeżeli fragment - używamy narzędzi zaznaczających. Zwłaszcza przydatnym w zaznaczaniu elementów o kanciastych krawędziach narzędziem jest Lasso wielokątne. Zaznaczenie tworzymy klikając kolejne punkty które program łączy liniami prostymi. Innymi narzędziami zaznaczającymi które warto wziąć pod uwagę są: - Różdżka, która zaznacza obszar pikseli o wspólnym kolorze, definiując go z większym bądź mniejszym przybliżeniem (im wyższa wartość Tolerancji, tym szerszy zakres odcieni zaznaczamy), Poniżej selekcja dokonana narzędziem Różdżka z tolerancją 32 30

Lasso wielokątne narzędzie tworzące zaznaczenie z prostych odcinków Lasso Magnetyczne narzędzie które wyszukuje wyraźniejsze krawędzie pomiędzy punktami które klikniemy. Znakomite do architektury i innych, w rejonie obrazu, przez który przeprowadzimy kursor. Im większa z grubsza regularnych geometrycznie obiektów. Częstotliwość, tym precyzyjniejszą linię rysuje narzędzie. Gdy krawędzie są niewyraźne można podnieść Kontrast ale niektóre obrazy po prostu nie nadają się do zastosowania tego narzędzia. Podpowiedź: najlepiej używać magnetycznego lassa w ten sposób, że po pierwszym kliknięciu na początku zaznaczenia, puszczamy przycisk myszy i prowadzimy mysz swobodnie do końca. Na koniec klikamy dwukrotnie w pobliżu końca zaznaczenia, to zamknie selekcję i zakończy operację 31

Również w tym wypadku możemy potrzebować poprawić krawędzie. W tym celu klkamy przycisk Popraw krawędź... Następnie korygujemy geometrię wg własnego uznania, używając komendy Edycja/Przekształć/Zniekształć, posługując się uchwytami na krawędziach zaznaczenia. Narzędzie to pozwala dowolnie przemieszczać każdy z 4 rogów zaznaczenia. Należy pamiętać że zbyt silna korekta geometrii może wywołać bardzo nienaturalny efekt! Jednakże czasami właśnie w ten sposób możemy uczynić obraz bardziej ekspresyjnym. 32

Rozdział 4 Fotomontaż cz.1 Fotomontaż jest popularnym rodzajem fotomanipulacji polegającym na połączeniu w spójna całość fragmentów zaczerpniętych z różnych zdjęć. Używa sie go zarówno do uatrakcyjniania realistycznych scen (dodawania rekwizytów, elementów pejzażu itp), jak i do osiągnięcia efektów bardziej kreacyjnych. Kluczowa dla prawidłowego wykonania takiego zadania jest dokładna analiza projektu i dobór materiałów. 1. Analiza projektu. Przystępując do pracy nad fotomontażem powinniśmy wyobrazić sobie swój projekt i ustalić jaka jakość i rozdzielczość potrzebna jest do naszych celów. Te dane determinują jakość i rozdzielczość materiałów źródłowych, których będziemy potrzebowali. Z reguły jeden ze składowych obrazów uważamy za kluczowy/niezbędny i do niego dopasowujemy pozostałe. Dopasowanie dotyczy ogólnej ostrości obrazu, ziarna/poziomu szumów matrycy, ogólnej charakterystyki tonalnej (jasność, kontrast), kolorów (nasycenie, ciepła lub zimna tonacja, zafarb) a także kierunku padania światła, oraz cieni rzucanych i zacienionych części obiektów. Wymienione parametry można zgrać do pewnego stopnia, można zafałszować światłocień rozjaśniając cienie i domalowując je tam gdzie potrzeba, jednak duża ilość takich poprawek z reguły owocuje obrazem sztucznym i nie do końca realistycznym. Osobną kwestią są relacje przestrzenne w obrazach składowych - należy zwrócić uwagę, jak odwzorowane są bryły, czy mamy specyficzne zniekształcenia związane z użyciem obiektywów o krótkiej bądź długiej ogniskowej i dobieraniu takich które nie różnią się zanadto pod tym względem. 2. Pen Tool. Ponieważ przy fotomontażu bardzo często ważne jest precyzyjne zaznaczanie dużych i skomplikowanych form, warto zapoznać się z narzędziami które po- 33

zwalają takie zaznaczenia konstruować przy pomocy wektorowych ścieżek. Mowa o narzędziu Pióro i innych narzędziach z tej grupy. Pozwalają one rysować i modyfikować ścieżki przy pomocy tzw krzywych Beziera - konstruktów, które w węzłach wektorowej linii pokazują pomocniczy interface - odcinki z punktami kontrolnymi wysuwane z węzłów, zwane kierownicami. Kierownica kształtuje odcinek krzywej przylegający do jej węzła. Tworzenie ścieżki polega na stawianiu kolejnych węzłów narzędziem Pióro i ewentualnym wyciąganiu z nich kierownic. Dodatkowe narzędzia edycyjne i ich funkcje: - Dodawanie punktów kontrolnych dodaje węzły - Usuwanie punktów kontrolnych odejmuje węzły - Pióro dowolne pozwala swobodnie rysować ścieżkę wektorową - Konwertowanie punktów Zamienia węzeł ostry (gdzie odcinki łączą się pod kątem) w gładki (gdzie odcinki przechodź w siebie płynnie. Dodatkowo przy pomocy tego narzędzia wyciągamy z węzła Kierownice Symetryczne które w jednakowy sposób kształtują parametry krzywej po obu stronach węzła. Z kolei na gdy węźle gładkim poruszymy narzędziem Konwertowanie punktów jedną z kierownic, załamiemy w tym węźle krzywą pod kątem, tworząc węzeł ostry. Rysowanie krzywymi Beziera wymaga trochę ćwiczeń, ale warte jest wysiłku gdyż jest to bardzo efektywna technika. Jeżeli planujemy stworzyć selekcję 34

z konstruowanej Piórem ścieżki, po wybraniu narzędzia zaznaczamy w menu kontekstowym na górnej belce środkową opcję (Ścieżki) Pamiętaj że rysując ścieżkę możesz przybliżyć i oddalać fragmenty, zgodnie z potrzebą. Rzadko zdarza się wykonać skomplikowaną ścieżkę od razu idealnie. Zwykle trzeba poprawiać ją stosując wyżej wymienione narzędzia, aż do osiągnięcia akceptowalnego rezultatu Kiedy ścieżka jest ukończona, zapisujemy ją w opcjach palety Ścieżki (Zapisz ścieżkę...), a następnie z z tych samych opcji wybieramy Utwórz zaznaczenie tworzymy zaznaczenie ze ścieżki. Korzystamy z dodatkowych opcji aby dopracować selekcję: Promień wtapiania jest to znany parametr z poprzednich rozdziałów. Dla lepszego wygładzenia krzywych odcinków zaznaczamy Wygładzanie. Poniżej wybieramy rodzaj operacji: Nowe zaznaczenie, Dodaj do za- 35

znaczenia dodaje do aktualnego zaznaczenia, Odejmij odejmuje, Przetnij z zaznaczeniem - pozostawia zaznaczenie na przecięciu dotychczasowego zaznaczenia i ścieżki. Ścieżkę zapisaną w palecie Ścieżki można wczytywać ponownie i edytować. 3. Warstwy Paleta Warstwy i idea warstw, to ważne elementy programu niezbędne do fotomanipulacji różnymi obrazami. Warstwy tworzą w dokumencie stos w którym najwyższe zasłaniają te położone niżej. Warstwy można przemieszczać w stosie przeciągając ich nazwy na palecie w dół lub w górę. Obszary, gdzie nie ma pikseli, nazywamy przezroczystością. Przezroczystość może mieć gradacje i odcienie, które tworzą Kanał Przezroczystości (tzw. Kanał Alfa). Photoshop wizualizuje przezroczystość wyświetlając szachownicę. Tam gdzie obraz nie ma 100% krycia szachownica prześwituje przez niego. Aby uwidocznić tą konwencję obniżono dodatkowo krycie całej warstwy. Elementy fotomontażu przeważnie operują gradacją przezroczystości w rejonie łączenia. 36