I. Wskaźniki RAPORT Stan finansów (budżetu) miasta Janów Lubelski 05-06-2012 A. Dochody gminy ogółem na mieszkańca (PLN/mieszk) - wsk.sas 1.2 Wskaźnik pokazuje ogólny poziom łącznych dochodów miasta, przypadający na jednego mieszkańca. Zwykle jest wykorzystywany jako główny wskaźnik dochodowy, lecz trzeba zwrócić uwagę na to, iż możliwości wykorzystywania przez miasto uzyskiwanych dochodów do pokrywania kosztów realizowanych przez nie zadań zależą także od wielu innych elementów (struktura dochodów, zobowiązania dotyczące obsługi zadłużenia, poziom wydatków sztywnych ) tak więc do wniosków płynących z bezpośredniego porównywania tego wskaźnika należy podchodzić ostrożnie. B. Udział dochodów własnych gminy w dochodach ogółem (%) - wsk. SAS 3.1. Wskaźnik pokazuje, jaka część łącznych dochodów miasta pochodzi z dochodów własnych, zgodnie z prawem rozumianych jako różnica między dochodami ogółem a sumą dotacji i subwencji. Trzeba pamiętać, iż tak definiowane dochody własne zawierają także udziały miast w PIT oraz w CIT, które to podatki są podatkami państwowymi a więc te udziały mają raczej charakter transferów z budżetu państwa do budżetów JST. Niezależnie od tego, wskaźnik ten w pewien sposób określa, jaka część dochodów może być bardziej swobodnie niż dotacje czy główne subwencje przeznaczana na pokrycie kosztów dowolnych koniecznych wydatków miast. C. Wykorzystanie bazy podatkowej we własnych podatkach i opłatach lokalnych- wsk.sas 3.7 Ten wskaźnik pokazuje, w jakim procencie miasto wykorzytuje potencjał dochodowy PRAWDZIWYCH dochodów własnych, jakimi są podatki i opłaty lokalne. Wartość wskaźnika jest ilorazem (SUMY wykonanych dochodów z tytułu podatków i opłat lokalnych i dochodów z majątku) i tychże dochodów powiększonych o łączne SKUTKI wszystkich ulg, zwolnień i odroczeń w tych źródłach dochodów. Wskaźnik ze swej natury ma pewien aspekt polityczny i interesująca może być analiza jego wartości w kontekście kategorii JST, osiąganego ogólnego poziomu dochodów czy też jego rozkładu geograficznego. D. Udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem (%) - wsk.sas 15.1 Wskaźnik pokazuje inwestycyjną aktywność miasta. Interesujące bywa zestawienie tego wskaźnika ze wskaźnikami dochodowymi oraz poziomem i obsługą zadłużenia. E. Obciążenie wydatków bieżących wydatkami na wynagrodzenia - wsk.sas 14.5 Wskaźnik pokazuje, jaka część wydatków bieżących miasta została przeznaczona na wypłaty wynagrodzeń wraz z pochodnymi. W porównywalnej wielkości miastach może wskazywać na efektywność gospodarowania zasobami ludzkimi i sprawność organizacyjną, ale z uwagi na różnorodne rozwiązania co do sposobu obsługi realizowanych przez miasta zadań do takich porównań należy podchodzić ostrożnie. F. Obciążenie wydatków bieżących wydatkami na oświatę i pomoc społeczną - wsk.sas 14.6 Wskaźnik pokazuje poziom obciążenia bieżących wydatków miasta dwoma największymi rodzajami wydatków (oświata i pomoc społeczna). Należy pamiętać, iż poziom wydatków w tych kategoriach w dużym stopniu jest niezależny od miasta, czyli są to w znacznej części sztywne wydatki. G. Relacja wyniku budżetu miasta do dochodów ogółem - wsk. SAS 28.2 Wskaźnik pokazuje poziom nadwyżki budżetowej (wynik >0) lub deficytu budżetowego (wynik <0) miasta. Wskaźnik jest istotny z uwagi na trwające w MF prace nad ustaleniem reguł ograniczania deficytu dla sektora JST. Interesujące jest zestawienie tego wskaźnika ze wskaźnikami dot. zdłużenia. H. Relacja wyniku (nadwyżki lub deficytu) operacyjnego do dochodów ogółem - wsk. SAS 29.3 Wskaźnik, związany z płynnością finansową, pokazuje m.in, jaka część dochodów miasta (bez uwzględnienia dochodów ze sprzedaży majątku) może być przeznaczona na obsługę zadłużenia. Wartości ujemne wskaźnika oznaczają wystąpienie deficytu operacyjnego i mogą sygnalizować problemy z obsługą zadłużenia.
I. Relacja łącznych zobowiązań miasta pomniejszonych o zobowiązania, związane z projektami dofinansowywanymi z UE, do dochodów ogółem - wsk. SAS 30.10 Wskaźnik pokazuje łączny poziom zadłużenia miasta, bez uwzględnienia zadłużenia związanego ze zobowiązaniami (na prefinansowanie i wkład własny), zaciągniętymi na realizację projektów dofinansowywanych z UE, w odniesieniu do dochodów miasta. Maksymalna wartość tego wskaźnika ograniczana jest ustawą o finansach publicznych do poziomu 60%. J. Obciążenie dochodów miasta obsługą zadłużenia - wsk. SAS 30.5 Wskaźnik określa, jaka część dochodów przeznaczona została na obsługę zadłużenia miasta (spłata rat kapitałowych, wykup obligacji, odsetki i udzielone gwarancje) w danym roku. W zestawieniu z poziomem nadwyzki operacyjnej i dochodów ze sprzedaży majątku pozwala na ocenienie możliwości spłacenia w danym roku zaplanowanych części zobowiązań finansowych. K. Relacja SUMY wyniku (nadwyżki lub deficytu) operacyjnego i dochodów ze sprzedaży majątku do dochodów ogółem - wsk. SAS 29.7 Zgodnie z ustawą o finansach publicznych (art. 243) od roku 2014 średnia arytmetyczna wartości tego wskaźnika dla trzech kolejnych poprzednich lat, porównywalna ze wskaźnikiem planowanego poziomu obsługi zadłużenia miasta w roku następnym zdecyduje o tym, czy miasto będzie mogło uchwalić w tym roku budżet. Wskaźnik jest miarą potencjału obsługi zadłużenia miasta. Ponadto ww. relacje podaje się do planów WPF miast. L. Obciążenie dochodów miasta obsługą zadłużenia - BEZ zobowiązań, zaciągniętych na realizację projektów dofinansowanych z UE - wsk. SAS 30.7 Wskaźnik ten, w odniesieniu do planu budżetu miasta, od 2014 roku będzie, zgodnie z ustawą o finansach publicznych, porównywany ze średnią wskaźnika K dla 3 poprzednich lat, w celu określenia możliwości uchwalenia budżetu miasta. Stanowi on lewą stronę wzoru z art. 243 ww. ustawy oraz jego maksymalna wartość nie może przekroczyć 15%. II. Zintegrowany wskaźnik stanu finansów miasta D1: Wskaźnik efektywności dochodowej - wsk. SAS 32.1 Jest to pierwsza próba podjęcia tematyki budowy jednego złożonego wskaźnika dochodowego dla JST. Wskaźnik wyliczony dla roku 2010 uwzględnia wartości czterech prostszych wskaźników związanych z dochodami miast: dochody ogółem na mieszkańca, udział dochodów własnych w dochodach ogółem, wykorzystanie bazy podatkowej miasta oraz wskaźnik wzrostu dochodów ogółem w latach 2010 do 2006. Dla każdego z tych wskaźników (oddzielnie dla miast na prawach powiatu i dla pozostałych miast) w roku 2010 wyliczona została dominanta a następnie obliczone relacje między wartością wskaźnika dla danego miasta a wartością dominanty dla tego wskaźnika. Wskaźnik złożony jest iloczynem ww. relacji poszczególnych wskaźników cząstkowych dla danego miasta. Z konstrukcji wskaźnika wynika jego statystyczny charakter, pozwalający - mimo prostoty jego budowy - na uwzględnienie w jednym parametrze kilku ważnych informacji, związanych z wydajnością dochodów miasta. Po wstępnych analizach wydaje się, iż istnieje dalsza perspektywa rozwoju tego podejścia do budowy wskaźników finansowych JST. Z1: Wskaźnik poziomu wolnych środów miasta po odliczeniu obsługi zadłużenia łącznie z zadłużeniem na projekty dofinansowywane z UE (%) - wsk. SAS 32.2 Wskaźnik wyliczony dla roku 2010 pokazuje, jaki procent dochodów miasta zostaje do wykorzystania po wykonaniu zaplanowanej na dany rok obsługi miejskiego długu. Wysoka wartość wskaźnika przy znaczącym poziomie zadłużenia ogółem świadczyć może o dobrej kondycji finansowej miasta i prawidłowym planowaniu finansowym. Ujemne wartości oznaczają, że dochody ze sprzedaży majątku nie wystarczają na pokrycie deficytu bieżącego miasta oraz może sygnalizować, że miasto może mieć problemy z bieżącą spłatą długu. Z2: Wskaźnik potencjału spłat zadłużenia (%) - wsk. SAS 32.3 Wskaźnik wyliczony dla roku 2010 pokazuje relację kwoty nadwyżki operacyjnej powiększonej o dochody ze sprzaży majątku do kwoty zobowiąząń łącznych miasta. Im wyższy poziom tego wskaźnika tym bezpieczniejszy jest poziom zadłużenia i łatwiejsza jest obsługa zadłużenia. Ujemna wartość wskaźnika pokazuje, że miasto posiada deficyt operacyjny a dochody ze sprzedaży majątku nie wystarczają na pokrycie tego deficytu. Może to świadczyć o problemach z płynnością finansową miasta w danym roku. III. Wartości wskaźników w latach 2006-2010 Wskaźnik 2006 2007 2008 2009 2010 A 1952.28 2222.49 2751.58 2329.80 4129.04 B 51.64 50.47 55.89 36.78 25.25 C 0.74 0.77 0.78 0.75 0.77 D 30.51 27.56 32.48 31.84 59.25 E 0.46 0.45 0.44 0.45 0.44 F 0.73 0.73 0.73 0.71 0.71 G -0.03 0.05 0.10-0.09-0.12 H 0.10 0.13 0.10 0.08 0.05 I bd 0.21 0.09 0.09 0.20
Wskaźnik 2006 2007 2008 2009 2010 J 0.17 0.18 0.23 0.03 0.02 K 0.11 0.15 0.13 0.10 0.10 L 0.05 0.05 0.00 0.00 0.00
IV. Zintegrowany wskaźnik stanu finansów miasta Wskaźnik 2010 d1 1.15188 z1[%] 7.42 z2[%] 45.88 V. Stan finansów miasta w układzie porównawczym (2010) Wskaźnik Miasto Grupa porównawcza Gminy w powiecie Gminy w województwie Gminy w kraju A 4129.04 5081.63 4129.04 2688.28 2858.6 B 25.25 56.86 25.25 38.06 45.86 C 0.77 0.87 0.77 0.81 0.85 D 59.25 29.49 59.25 26.0 23.74 E 0.44 0.38 0.44 0.48 0.45 F 0.71 0.54 0.71 0.68 0.64 G -0.12-0.01-0.12-0.13-0.11 H 0.05 0.11 0.05 0.03 0.04 I 0.20 0.24 0.2 0.27 0.29 J 0.02 0.07 0.02 0.06 0.06 K 0.10 0.13 0.1 0.05 0.07 Grupę porównawczą stanowią miasta podobne: tj. odrębnie - miasta na prawach powiatu, gminy miejskie, lub gminy miejsko-wiejskie, dodatkowo podzielone w każdej z tych kategorii pod względem liczby mieszkańców i zasobności finansowej (dochód ogółem na mieszkańca) - pełne wyjaśnienie definicji grup porównawczych znajduje się na lewym pasku strony tytułowej SAS (www.sas24.org lub www.sas.zmp.poznan.pl) Koniec raportu