Dotacje dla przedsiębiorstw konkursy w 2015 roku

Podobne dokumenty
Czy można dofinansować działania ukierunkowane na internacjonalizację? Jak przygotować się do ekspansji zagranicznej?

Dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych w ramach aktualnych programów wsparcia dla przedsiębiorców

Dotacje na B+R - Szansa na intensywny rozwój MŚP

Wdrażanie innowacji przez MŚP Działanie POIR Kredyt na innowacje technologiczne. Bezzwrotne dofinansowanie do kwoty zł

PROGRAMU OPERACYJNEGO INTELIGENTNY ROZWÓJ

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój- możliwości finansowania prac B+R. Piotr Puczek Główny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich

MATERIAŁY INFORMACYJNE. Działanie POIR 1.1.2

Centra badawczo-rozwojowe w MŚP

Możliwości finansowania ze środków europejskich w perspektywie finansowej UE na lata

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej

KRAJOWE I REGIONALNE PROGRAMY OPERACYJNE NA LATA

PO Inteligentny Rozwój

PO Inteligentny Rozwój

Jerzy Majchrzak, Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Ministerstwo Gospodarki , Płock

Oferta NCBR: wsparcie przedsiębiorców w prowadzeniu prac B+R w POIR

Oferta Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój dla przedsiębiorców

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Wydatki inwestycyjne, usługi doradcze lub eksperymentalne prace rozwojowe

MATERIAŁY INFORMACYJNE. Działanie POIR 1.1.1

PO Inteligentny Rozwój

Programy unijne pomocne managerom R&D. Warszawa, 22 lipca 2015 r.

PO Inteligentny Rozwój

Wsparcie na inwestycje i wzornictwo. Izabela Banaś Warszawa, 8 czerwca 2015r.

Możliwości wsparcia lubuskich przedsiębiorstw w Krajowych Programach Operacyjnych - aktualne nabory wniosków

wsparcie z NCBR lub jako przedsiębiorstwa typu spin-off powołane przez dany wehikuł w ramach BRIdge Alfa), o przed złożeniem wniosku o dofinansowanie

Program sektorowy innowacyjny recykling podstawowe zasady przygotowania projektu. 3 lutego 2017 r.

KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE w Programie Inteligentny Rozwój. Marek Mystkowski Departament Programów Europejskich BGK

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Fundusze Europejskie w nowej perspektywie na rozwój działalności gospodarczej

PO Inteligentny Rozwój

Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw (działanie 2.1 PO IR)

Wsparcie na projekty B+R przedsiębiorstw, dostępne w 2017 roku w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Łukasz Małecki Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju

KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE w Programie Inteligentny Rozwój

Programy Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w 2015 r. Programy Operacyjne, finansowanie prac B+R

SEKTOROWY PROGRAM BADAŃ NAUKOWYCH I PRAC ROZWOJOWYCH INNOMOTO

Podstawowe informacje dotyczące konkursu 1/4.1.2/2017. Jolanta Wudarczyk-Czapczuk

PO Inteligentny Rozwój

PO Innowacyjna Gospodarka

Najbliższe dostępne źródła dofinansowania innowacyjnych projektów. Alicja Paprocka

Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata

Programowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Wsparcie dla projektów innowacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego

Dotyczy etapu uruchomienia pierwszej produkcji

KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE PO IR UMOWA O DOFINANSOWANIE Krzysztof Hoffman Bank Gospodarstwa Krajowego

Możliwości wsparcia dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój Zielona Góra, 27 stycznia 2017 r.

NSS. Programy pomocowe (operacyjne)

ŚRODA Z FUNDUSZAMI FUNDUSZE EUROPEJSKIE NA LATA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW. EFRR 8,6 mld euro. Cel szczegółowy:

Wsparcie przedsiębiorców w programach krajowych w 2017 r. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

KOMPLEKSOWE DORADZTWO UNIJNE Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Działanie 3.2 Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R Poddziałanie Kredyt na innow

FUNDUSZE STRUKTURALNE. Kraków, 18 stycznia 2017 Małgorzata Lalicka, Zespół ds. Funduszy Strukturalnych CTT Politechnika Krakowska

Praktyczne aspekty aplikowania o finansowanie z Programu Inteligentny Rozwój,

Podstawowe informacje dotyczące poddziałania POIR Kredyt na innowacje technologiczne

RPO Województwa Lubelskiego na lata Działanie 1.2 Badania celowe CZERWIEC 2017

PO Inteligentny Rozwój

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój (POIR), Poddziałanie "Badania przemysłowe i prace rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa"

POIR KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE. GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016

WSPARCIE MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW W OKRESIE PROGRAMOWANIA

Fundacja Małopolskie Centrum Transferu Technologii

WSPARCIE W ZAKRESIE DZIAŁALNOŚCI BADAWCZEJ PRZEDSIĘBIORSTW W RAMACH POIR Opracował: Radosław Ostrówka

DOTACJE NA B+R. ncbr.gov.pl. #NCBRdlaFirm

Gospodarka i innowacje w ramach RPO-Lubuskie 2020

KREDYT NA INNOWACJE TECHNOLOGICZNE PO IR

FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój Częstochowa, r.

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA WSPÓŁPRACY NAUKA-BIZNES

PO Innowacyjna Gospodarka Działanie 1.4 Wsparcie projektów celowych Działanie 4.1 Wsparcie wdrożeńwyników prac B+R LUTY 2010

PO Inteligentny Rozwój

KOMPLEKSOWE DORADZTWO UNIJNE Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego Działanie 1.2 Badania i innowacje w przedsiębiorstwach Poddziałan

Nowy kredyt technologiczny

Bony na innowacje dla MŚP. Poddziałanie Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Programy wsparcia NCBR skierowane do MŚP. Karo l Sza c hers k i

EFEKTYWNE NARZĘDZIA WSPARCIA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW. Wrocław, 12 października 2011 r.

Fundusze UE , fundusze dla firm Programy międzynarodowe i krajowe

Minimalna wartość wydatków kwalifikowalnych: 200 tys. PLN. Maksymalna wartość wydatków kwalifikowalnych: 75 mln PLN. Maksymalny poziom dofinansowania

Dotacyjny rekonesans. dotacje RPO Dolny Śląsk i POIR 2017

ul. Tadeusza Szeligowskiego 8 lok Lublin Tel. / fax: (81) biuro@consultrix.com.pl

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

KOMPLEKSOWE DORADZTWO UNIJNE Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego Działanie 1.2 Badania i innowacje w przedsiębiorstwach Poddziałan

Anna Ober r.

Projekty unijne Marek Żuk

MAŁOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Kraków, Marzec 2015 r.

Proinnowacyjne usługi dla przedsiębiorstw. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Inteligentne specjalizacje Województwa Małopolskiego. Szanse i możliwości rozwoju przedsiębiorczości z wykorzystaniem środków RPO WM

Finansowanie działalności z funduszy UE. Instrumenty dla małych i średnich firm

Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019

Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych: PLN. Maksymalna wartość kosztów kwalifikowanych: PLN. Okres realizacji projektu nie może

Wsparcie nauki i biznesu w POIR. Łukasz Jasek

Działanie 1.1 Projekty badawczo-rozwojowe przedsiębiorstw

CENTRUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH. Wsparcie dla przedsiębiorców ze środków UE w latach

DOFINANSOWANIE NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII W ZAKRESIE DROGOWNICTWA. mgr Małgorzata Kuc-Wojteczek FORTY doradztwo gospodarczo-kadrowe

REGIONALNA STRATEGIA INTELIGENTNEJ SPECJALIZACJI WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO

Kliknij, aby dodać tytuł prezentacji

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Podstawowe informacje. Konkurs 1.1.1/2015 SZYBKA ŚCIEŻKA

GEKON - Generator Koncepcji Ekologicznych

Harmonogram naborów wniosków RPO

Transkrypt:

www.pwc.com Dotacje dla przedsiębiorstw konkursy w 2015 roku Poznań Czerwiec 2015

Agenda spotkania 1. Raport NCBR i Opłacalność inwestowania w B+R 2. Fundusze europejskie na lata 2014-2020 3. Dotacje na badania i rozwój 4. Dotacje na inwestycje 2

Raport NCBR i Opłacalność inwestowania w B+R 3

Raport NCBR i Opłacalność inwestowania w B+R - Perspektywa współpracy przy projektach B+R W badaniu wzięło udział ponad 300 respondentów, z czego 74% stanowiły małe i średnie przedsiębiorstwa. Większość z respondentów to beneficjenci różnego rodzaju programów dotacyjnych, bardzo aktywni w ramach działalności badawczej. Do pobrania: http://www.pwc.pl/pl/publikacje/2015/opl acalnosc-inwestycji.jhtml 4

Raport NCBR i Opłacalność inwestowania w B+R - Perspektywa współpracy przy projektach B+R 16% Projektów B+R realizowanych przez MŚP w ciągu ostatnich 3 lat było realizowane w partnerstwie 19 Tyle, średnio projektów B+R, w ciągu ostatnich 3 lat, zrealizowało duże przedsiębiorstwo we współpracy z partnerami, MŚP średnio przeprowadziło takich projektów 4 43% Projektów B+R realizowanych przez duże przedsiębiorstwa w ciągu ostatnich 3 lat było realizowane w partnerstwie 5

Raport NCBR i Opłacalność inwestowania w B+R - Perspektywa współpracy przy projektach B+R Zagraniczne jednostki naukowe 6,2% 5,0% Spółki z własnej grupy kapitałowej Instytuty naukowe Inni przedsięborcy Uczelnie 7,4% 7,8% 23,9% 23,5% 27,9% 30,6% 34,7% 33,0% Partnerstwo w projektach B+R Przedsiębiorcy dość aktywnie realizują projekty B+R w partnerstwie. W ciągu ostatnich 3 lat, 43% projektów realizowanych przez duże przedsiębiorstwa było realizowane w partnerstwie, zaś w małych i średnich przedsiębiorstwach 16% projektów. Przedsiębiorcy głównie współpracują z uczelniami i innymi przedsiębiorcami i właśnie z tymi partnerami współpracę cenią sobie najbardziej ( 33% wskazań dotyczy uczelni, zaś 24% innych przedsiębiorców). Partnerzy w projektach B+R Współpraca z jakimi podmiotami przynosi dla Państwa największe korzyści 6

Fundusze europejskie na lata 2014-2020 7

Informacje ogólne 8

Fundusze europejskie w latach 2014-2020 82,5 mld EUR Programy Centralne 6 Programów Operacyjnych Urzędy Marszałkowskie 16 Regionalnych Programów Operacyjnych 40% Puli Mniejsze projekty B+R prawdopodobnie do 2 mln PLN oraz Centra B+R do 10 mln PLN B+R Większe projekty B+R oraz projekty nauki PO IR największym w Europie programem ukierunkowanym na innowacje 9

Ścieżka wyboru programu operacyjnego na projekty przedsiębiorstw Inwestycje Badania i rozwój Większe inwestycje, wdrożenie wyników prac B+R Mniejsze inwestycje Inwestycje prośrodowiskowe Większe projekty Mniejsze projekty Centra badawczo rozwojowe (CBR) PO IR RPO PO IŚ i RPO PO IR RPO PO IR i RPO MG/ PARP Urząd Marszałkowski NFOŚiGW/ Urząd Marszałkowski NCBR Urząd Marszałkowski jako wykonawca często NCBiR MG/ Urząd Marszałkowski 10

Harmonogram konkursów 11

Harmonogram na 2015 r. wybrane konkursy Demonstrator Wnioski do 22.06 Szybka ścieżka Małe i średnie firmy. Do końca roku lub do wyczerpania budżetu Szybka ścieżka Duże firmy Programy sektorowe Projekty Badawcze Inwestycje grudzień listopad październik wrzesień sierpień lipiec czerwiec maj Centra B+R Planowane IX-X małe i duże firmy Badania na rynek Inwestycje MŚP Planowany VIII - IX Kredyt technologiczny Inwestycje MŚP Planowany 4 kwartał 12

Dotacje na badania i rozwój 13

Zasady ubiegania się o dofinansowanie na projekty B+R na podstawie trwających konkursów w ramach NCBR 14

Rezultaty projektów badawczo rozwojowych Projekty B + R Linie pilotażowe i demonstracyjne Prototypy Schematy, receptury, wynalazki Linia pilotażowa ma na celu walidację działania opracowanego procesu lub technologii. Prototypami są nowe produkty, usługi lub technologie. Wszelkie formy opisujące wyniki prac B+R, stanowiące następnie podstawę do ich wdrożenia do działalności. w Uwaga tylko duże firmy odliczają dochody generowane na liniach pilotażowych i demonstracyjnych oraz na prototypach 15

Projekty badawczo rozwojowe (B+R) def. zgodnie z ustawą o zasadach finansowania nauki Badania przemysłowe - badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług lub wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług; badania te obejmują tworzenie elementów składowych systemów złożonych, szczególnie do oceny przydatności technologii rodzajowych, z wyjątkiem prototypów objętych zakresem prac rozwojowych. Przykłady: 1. Badania stanu technik i tworzenie benchmarków, 2. Badania materiałowe (np. badanie właściwości materiałów, lub możliwości ich zastosowania), 3. Badania zmierzające do zastosowania określonych zjawisk fizycznych/chemicznych w przemyśle (np. efekt fotochromowy w okularach), 4. Opracowanie możliwych koncepcji rozwiązań w zakresie produktu oraz technologii, 5. Weryfikacja dostępnych rozwiązań na rynku pod kątem analizy czystości patentowej. 16

Projekty badawczo rozwojowe (B+R) def. zgodnie z ustawą o zasadach finansowania nauki Prace rozwojowe nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, w tym: 1. tworzenie projektów, rysunków, planów, 2. opracowywanie prototypów o potencjalnym wykorzystaniu komercyjnym oraz projektów pilotażowych, 3. działalność związana z produkcją eksperymentalną oraz testowaniem produktów, procesów i usług, 4. Tworzeni linii pilotażowych i demonstracyjnych, Prace rozwojowe nie obejmują rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń. 17

Główne kategorie kosztów kwalifikowanych w projektach B+R Koszty zatrudnienia Koszty brutto pracowników realizujących projekt B+R (umowy o pracę i zlecenia). Koszty ogólne Administracja, media, księgowość max. 17% kosztów kwalifikowanych projektu (nie licząc kosztów podwykonawstwa). WNiP Amortyzacja lub leasing wartości niematerialnych i prawnych (systemy, oprogramowanie dostępne w sprzedaży). W przypadku patentów, know-how, ekspertyzy itp. nabyte od JN.* Koszty kwalifikowane Podwykonawstwo Usługi wykonane przez uczelnię publiczną, państwowy instytut badawczy, instytut PAN* oraz umowy o dzieło. Maksymalnie 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych projektu. Aparatura B+R Amortyzacja, leasing, wykorzystanie zakupionej bądź wytworzonej aparatury badawczo rozwojowej. Koszty infrastrukturalne Amortyzacja, wykorzystanie, dzierżawa lub najem budynków i pomieszczeń. Materiały i surowce. Instalacje pilotażowe Koszty wytworzenia linii pilotażowych, demonstracyjnych i prototypów. * Uczelnia publiczna, państwowy instytut badawczy, instytut PAN lub inna jednostka naukowa będąca organizacją prowadzącą badania i upowszechniającą wiedzę, o której mowa w art. 2 pkt 83 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r., która podlega ocenie jakości działalności naukowej lub badawczo-rozwojowej jednostek naukowych, o której mowa w art. 41 ust. 1 pkt 1 i art. 42 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2014 r., poz. 1620) i otrzymała co najmniej ocenę B. 18

Progi dofinansowania projektów B+R Poziomy dofinansowania badania przemysłowe/ prace rozwojowe Warunki zwiększenia dofinansowania dla wszystkich przedsiębiorców Małe przedsiębiorstwo 70% Średnie przedsiębiorstwo 45% 60% Duże przedsiębiorstwo 35% 50% 25% + 15% premii skuteczna współpraca co najmniej między 2 niepowiązanymi firmami skuteczna współpraca między przedsiębiorcą a jednostką naukową wyniki projektu są szeroko rozpowszechniane 19

Przykładowy budżet projektu B+R Założenia: Duży przedsiębiorca Amortyzacja zakupionego sprzętu przyjęta stawka miesięczna 8000 PLN/1 sprzęt w BP sprzęt wykorzystywany w 100% przez cały etap w PR sprzęt wykorzystywany w 80% przez cały etap Koszty ogólne 17% pozostałych kosztów Dofinansowanie BP 50% Dofinasowanie PR 25% BP (7 miesięcy) PR (12 miesięcy) Wynagrodzenie personelu badawczego 500 000 1 800 000 Amortyzacja wykorzystywanego sprzętu badawczego 56 000 76 800 Wynajem/leasing aparatury badawczej 50 000 100 000 WNiP (oprogramowanie, licencje) 200 000 - Badania i usługi doradcze - 80 000 Koszty ogólne 137 020 349 656 SUMA 943 200 2 406 456 Dofinansowanie 471 600 601 614 Łączna wartość projektu 3 349 656 Łączna wartość dotacji 1 073 214 Poziom wsparcia [%] 32% 20

Kluczowe kwestie związane z ubieganiem się o dotację na projekty B+R 1 2 3 4 5 Dotacje w zakresie B+R przyznawane są na projekty, które nie zostały jeszcze rozpoczęte (nie wyklucza to jednak opcji wyodrębnienia osobnego projektu w ramach prowadzonych B+R). Konieczność wykazania wystąpienia efektu zachęty w projektach realizowanych przez dużych przedsiębiorców Konieczność stosowania konkurencyjnego wyboru ofert. Możliwość wykorzystania wsparcia zagranicznych ekspertów, jednak wyłącznie na podstawie umowy zlecenia. Szeroki horyzont czasowy realizowanych projektów aż do 2023 roku. 21

Aktualne konkursy w zakresie projektów B+R 22

Szybka ścieżka 2 kwietnia br. został ogłoszony nabór wniosków w ramach działania pn. Szybka ścieżka (Działanie 1.1.1 Program Operacyjne Inteligentny Rozwój). Wsparcie otrzymają projekty obejmujące badania przemysłowe i/lub prace rozwojowe, a także prowadzące do innowacji produktowej lub procesowej co najmniej w skali kraju. Projekty aplikujące o wsparcie muszą się wpisywać w Krajowe Inteligentne Specjalizacje (zob. załącznik). Konkurs jest przeznaczony dla małych i średnich przedsiębiorców. Instytucja Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) Strona internetowa http://www.ncbir.pl/funduszeeuropejskie Długość trwania projektu Rekomendowany okres realizacji to 2 lata (pomimo braku formalnych ograniczeń) Wartość projektu Minimalna wartość projektu to 2 mln PLN dla małych i średnich przedsiębiorstw Szybka ścieżka Składanie wniosków Nabór w trybie ciągłym MŚP od 04.05.2015 do 31.12.2015 Duże przedsiębiorstwa od Q3 2015 Beneficjenci Przedsiębiorstwa z sektora MSP samodzielnie (bez konsorcjów) Maksymalna dotacja Maksymalna wartość dotacji to 20 mln EUR Budżet konkursu 1,6 mld PLN dla MŚP Przewidywany budżet dla dużych przedsiębiorców 500 mln PLN 23

Demonstrator 7 kwietnia 2015 został ogłoszony nabór wniosków w ramach działania pn. Demonstrator (Poddziałanie 1.1.2 Prace B+R związane z wytworzeniem instalacji pilotażowych/demonstracyjnych ). Wsparcie otrzymają projekty obejmujące prace rozwojowe polegające na wytworzeniu linii pilotażowych i demonstracyjnych w przedsiębiorstwach. W związku z tym, poziom gotowości technologii na rozpoczęcie projektu nie może być niższy niż VI TRL. Projekty aplikujące o wsparcie muszą się wpisywać w Krajowe Inteligentne Specjalizacje (zob. załącznik). Konkurs jest przeznaczony dla wszystkich przedsiębiorców niezależnie od wielkości. Instytucja Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) Strona internetowa http://www.ncbir.pl/funduszeeuropejskie Długość trwania projektu Nie zostały określone wymagane ramy czasowe realizacji projektu Wartość projektu Minimalna wartość projektu to 5 mln PLN dla małych i średnich przedsiębiorstw 20 mln PLN dla dużych przedsiębiorstw Demonstrator Składanie wniosków Nabór trwa od 7 maja do 22 czerwca 2015, możliwe jest złożenie tylko 1 wniosku w konkursie, nie będącego przedmiotem oceny w ramach innych instrumentów NCBR Beneficjenci Przedsiębiorstwa samodzielnie (bez konsorcjów) Maksymalna dotacja Maksymalna wartość dotacji to 15 mln EUR Budżet konkursu Ponad 500 mln PLN 24

Główne kryteria wyboru projektów 1. 2. 3. Ocena formalna wniosku: Dotyczy poprawności, kompletności, terminowości złożenia dokumentacji, wiarygodności wnioskodawcy itp. Ocena merytoryczna wniosku: (na przykładzie programu Demonstrator) a)podstawowe kryteria merytoryczne dostępu (Tak/Nie) Zaplanowane prace B+R są adekwatne i niezbędne do osiągnięcia celu projektu, a ryzyka z nimi związane zostały zdefiniowane Zespół badawczy oraz zasoby techniczne wnioskodawcy zapewniają prawidłową realizację zaplanowanych w projekcie prac B+R Projekt wpisuje się w KIS (w załączniku) Projekt dotyczy innowacji produktowej lub procesowej Kwestia własności intelektualnej nie stanowi bariery dla wdrożenia rezultatów projektu Kadra zarządzająca oraz sposób zarządzania w projekcie umożliwia jego prawidłową realizację b)podstawowe kryteria merytoryczne punktowane a) Nowość rezultatów projektu (0-5 pkt) b) Zapotrzebowanie rynkowe na rezultaty projektu (0-5 pkt) c) Opłacalność wdrożenia (0-5 pkt) d) Wdrożenie rezultatów projektu planowane jest na terenie RP (2 pkt dla MSP lub 3 pkt dla dużego przedsiębiorstwa) Aby projekt mógł otrzymać dofinansowanie, musi zdobyć minimum 3 punkty w ramach każdego z kryteriów a) c). Natomiast łączna suma wszystkich punktów, która uprawnia do dofinansowania to 12 pkt w przypadku MSP oraz 13 pkt w przypadku dużych przedsiębiorców. Panel Ekspertów: Projekty które spełnią wymogi formalne oraz otrzymają odpowiednią ilość punktów w ramach oceny merytorycznej, zostaną poddane ostatecznej ocenie podczas Panelu Ekspertów, podczas którego Wnioskodawca osobiście przedstawi funkcjonalności, zastosowania i planowane dalsze wykorzystanie swojego rozwiązania/technologii. Rekomendacja Panelu Ekspertów jest decydująca dla możliwości uzyskania dofinansowania. 25

Obowiązki sprawozdawcze w trakcie realizacji projektu Łączna refundacja do max. 90% należnej dotacji 10% pozostałej części dotacji Minimum raz na 3 miesiące Wniosek o płatność pośrednią za pośrednictwem systemu SL 2014 Integralną częścią wniosku o płatność jest zestawienie poniesionych wydatków dotyczących kosztów kwalifikowanych 21 dni Zatwierdzenie wniosku przez NCBR 15 dni Wystawienie zlecenia płatności Wniosek o płatność końcową Oficjalne zamknięcie projektu przez NCBR Nie są dopuszczalne przesunięcia środków z kategorii wydatków ogólnych do kategorii wydatków bezpośrednich. Koszty ogólne rozliczone ryczałtem są traktowane jako wydatki poniesione, więc beneficjent nie ma obowiązku zbierania ani opisywania dokumentów księgowych w ramach Projektu na potwierdzenie ich poniesienia. W przypadku zwrotu kosztów bezpośrednich, na podstawie których naliczone zostały koszty ogólne, beneficjent zobowiązany jest do proporcjonalnego zwrotu kosztów ogólnych 26

Konkursy NCBiR na wsparcie projektów B+R Na co zwrócić uwagę? Wnioski o dofinansowanie składa się w trybie ciągłym poprzez internetowy generator wniosków (pierwszy wniosek w ramach szybkiej ścieżki już wpłynął do NCBiR) na chwilę obecną brak jest możliwości wklejania do wniosków zdjęć, grafik, wykresów czy załączników; Kategoria kosztu Wynagrodzenia Usługi zewnętrzne Nazwa kosztu BADANIA PRZEMYSŁOWE Wysokość kosztu kwalifikowalnego Dofinansowanie W ramach trwającego naboru wniosków w ramach Szybkiej ścieżki brak jest możliwości wyboru zaliczkowej metody otrzymywania dotacji. Oznacza to konieczność wykazania finansowania dla 100% projektu już na etapie aplikowania (trwają prace nad rozporządzeniem wprowadzającym system zaliczek); Obowiązkowy audyt projektu gdy kwota dofinansowania przekracza 3 mln PLN (po zrealizowaniu 50% zakresu rzeczowego, ale nie później niż poniesienie 80% kosztów projektu) Raportowanie do NCBR w zakresie wydatków na B+R (kopia sprawozdania do GUS raz do roku) suma suma suma suma Koszty operacyjne suma suma Suma kosztów bezpośrednich suma Suma Suma kosztów ogólnych Suma suma Razem suma Suma 27

Pomoc inwestycyjna na utworzenie lub rozbudowę Centrów Badawczo - Rozwojowych 28

Poziom dofinansowania dla inwestycji Pomoc publiczna na nową inwestycję może być obliczana na bazie: kosztów inwestycyjnych (capex), lub dwuletnich kosztów pracy nowych pracowników. Wartość pomocy zależy od wartości poniesionych kosztów oraz dopuszczalnej intensywności pomocy obowiązującej w danym regionie (zobacz mapa). Decyduje lokalizacja CBR Koszty kwalifikowane 15-50% Limit x = pomocy 29

Centrum Badawczo-Rozwojowe Centrum Badawczo-Rozwojowe (CBR) - podmiot prawny lub wyodrębniona organizacyjnie jednostka rozpoczynająca lub rozwijająca działalność, której głównym zadaniem jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w wydzielonych i przystosowanych do tego typu działalności pomieszczeniach przy wykorzystaniu infrastruktury technicznej oraz wykwalifikowanej kadry. Źródła finansowania na CBR Grant Rządowy Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Specjalne Strefy Ekonomiczne Regionalne Programy Operacyjne* Regionalna pomoc inwestycyjna na: Utworzenie i wyposażenie CBR lub doposażenie istniejących działów/departamentów realizujących prace badawczorozwojowe w specjalistyczną aparaturę badawczą, która będzie wykorzystywana tylko na cele badawcze i naukowe. W ramach PO IR nie będą kwalifikowane koszty pracy. * Dostępność środków w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych będzie zróżnicowana w poszczególnych województwach. Wsparcie tworzenia CBR zostało przewidziane dla województwa śląskiego (szczegóły na slajdzie 53) 30

Przykład pakiety wsparcia dla CBR Jeden projekt inwestycyjny może otrzymać pomoc publiczną z kilku źródeł, pod warunkiem, że jej łączna wartość nie przekroczy dopuszczalnej intensywności pomocy, np.: dotacja w ramach Programów Operacyjnych, zwolnienie podatkowe w Specjalnej Strefie Ekonomicznej, 50 mln PLN Przykładowe formy i wartości pomocy publicznej Wydatki kwalifiko wane 12,5 mln PLN 12,5 mln PLN 2,5 mln Zwolnienie z podatku dochodowego w SSE 25% Pula dostępnej pomocy 10 mln Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Przykład: Duża" spółka buduje Centrum Badawczo-Rozwojowe o wartości 50 mln PLN w woj. wielkopolskim 31

Ogólne informacje nt. działania 2.1 PO IR Wsparcie inwestycji w infrastrukturę B+R przedsiębiorstw * Nabór wniosków Wartość kosztów kwalifikowanych Obligatoryjne Program Operacyjny Inteligentny Rozwój Wrzesień / Październik 2015, Budżet 460 mln PLN. Kolejny konkurs co pół roku. > 10 M PLN Maksymalna wielkość dofinansowania: przedstawienie agendy badawczej (!kluczowe) współpraca z sektorem MSP/organizacjami badawczymi Instytucja: Ministerstwo Gospodarki Zgodna z mapą intensywności pomocy regionalnej projekt wpisuje się w Krajową Inteligentną Specjalizację (wykaz w Załącznikach) Kryteria oceny Punktowe nawiązanie współpracy z MSP, NGO lub jednostką naukową (długoletnia umowa, staże) relacja wydatków na działalność B+R w odniesieniu do całkowitych nakładów inwestycyjnych (np. za udział większy niż 9% - max. punktów 10 pkt) potencjał osobowy i infrastrukturalny do realizacji prac B+R utworzenie nowych miejsc pracy wśród personelu B+R (max. punktów za przyrost pracowników o 20% - przyrost netto względem zatrudnienia w działalności B+R) przynależność do sektora MSP spółka jest członkiem Krajowego Klastra Kluczowego Rozstrzygające udział środków Wnioskodawcy w finansowaniu projektu (premiowany wysoki wkład własny) poziom bezrobocia na obszarze gdzie realizowana jest inwestycja * Zgodnie z aktualnymi (nieoficjalnymi) dokumentami programowymi PO IR 32

Dotacje na inwestycje 33

Ogólne zasady udzielania wsparcia 34

Małe i średnie przedsiębiorstwo (MŚP) - definicja Poniżej przedstawiamy zasady oraz metodologie ustalania statusu danego przedsiębiorstwa zgodnie z europejskimi regulacjami na nową perspektywę finansową 2014 2020 ZATRUDNIENIE ŚREDNIOROCZNE WARUNEK FINANSOWY KATEGORIA PRZEDSIĘBIORCY OBRÓT ROCZNY SUMA BILANSOWA ŚREDNI < 250 Oraz jednocześnie 50 mln EUR Lub 43 mln EUR MAŁY < 50 10 mln EUR 10 mln EUR Do powyższych progów dolicza się, zgodnie ze szczegółowymi zasadami, wielkości uzyskiwane przez podmioty powiązane. Podstawa prawna Rozporządzenie Komisji (WE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu. 35

Rodzaje kosztów kwalifikowanych w zależności od typu projektu Projekt inwestycyjny Projekt B+R Koszty Prace budowlane Zakup gruntów Rozbudowa lub modernizacja istniejących środków trwałych Zakup lub wytworzenie środków trwałych (również używany sprzęt w przypadku MŚP) Zakup wartości niematerialnych i prawnych Leasing środków trwałych (raty leasingowe w okresie kwalifikowania) Wynagrodzenie personelu badawczego Amortyzacja aparatury wykorzystywanej w projekcie Zakup elementów prototypu, linii demonstracyjnych i pilotażowych, Leasing sprzętów wykorzystywanych w projekcie (odpowiedni udział % raty leasingowej, w zależności od zaangażowania) Wynajem sprzętu badawczego Usługi zewnętrzne Koszty operacyjne Koszty ogólne Zakup wartości niematerialnych i prawnych VAT (tylko dla beneficjentów którzy nie mają prawnej możliwości odzyskania VAT w przyszłości) Dodatkowe komponenty Rezultaty projektu Szkolenia Promocja Biznes plan/studium wykonalności Dokumentacja projektowa i środowiskowa Materialne (nowe, ulepszone produkty) Wdrożone technologie Efekty ekologiczne/ społeczne Wyniki prac B+R, know-how Prototyp/instalacje pilotażowe 36

Rozpoczęcie projektu Przypadek, gdy występuje pomoc publiczna Oznacza moment rozpoczęcia robót budowlanych w projekcie lub pierwsze wiążące zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna. Zakup gruntów oraz prace przygotowawcze, takie jak uzyskiwanie zezwoleń i wykonywanie studiów wykonalności, nie uznawane są za moment rozpoczęcia prac. Rozpoczęcie projektu może nastąpić po złożeniu wniosku o dofinansowanie. Wszelkie zobowiązania podjęte przed złożeniem wniosku, będą świadczyć o wcześniejszym rozpoczęciu projektu i dyskwalifikacji projektu z dofinansowania. Co do zasady, przed rozpoczęciem projektu można rozpocząć wstępne rozmowy z dostawcami rozwiązań w celu rozeznania rynku i skonstruowania realnego budżetu projektu. Przypadek, gdy nie występuje pomoc publiczna W następującym przypadku należy kierować się poszczególnymi zapisami: wytyczne dotyczące kosztów kwalifikowanych, szczegółowe zapisy programów, wymagania i zapisy w poszczególnych konkursów. Dlaczego jest to ważne? Przedwczesne rozpoczęcie projektu będzie skutkować jego odrzuceniem, lub obowiązkiem zwrotu otrzymanej pomocy publicznej. 37

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 38

Badania na rynek dotacje na inwestycje przedsiębiorstw Wsparcie otrzymają projekty obejmujące wdrożenie wyników prac B+R przeprowadzonych przez przedsiębiorcę lub nabytych, prowadzących do uruchomienia produkcji nowych produktów lub usług. Dopuszczone są małe i średnie przedsiębiorstwa. Konkurs ma być ogłoszony w lipcu 2015 r., a składanie wniosków ma się odbywać w okresie sierpień-wrzesień 2015 r. Instytucja Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) Długość trwania projektu Maksymalnie 3 lata, nie dłużej niż do 2023 r. Wartość projektu i maksymalna dotacja INWESTYCJA: Min. koszty kwalifikowane: 10 mln PLN; Max. koszty kwalifikowane: 50 mln EUR; Max. dotacja: 20 mln PLN; w tym na PRACE ROZWOJOWE: Max. koszty kwalifikowane: 1 mln PLN Max. dotacja: 450 tys. PLN w tym na DORADZTWO: Max. koszty kwalifikowane: 1 mln PLN Max. dotacja: 500 tys. PLN Badania na rynek Strona internetowa http://www.parp.gov.pl Budżet konkursu 500 mln PLN Składanie wniosków Planowany konkurs sierpień-wrzesień 2015 r. Beneficjenci Małe i średnie przedsiębiorstwa 39

Badania na rynek Kwalifikowane komponenty projektu 1 Inwestycja Max. dotacja 20 mln PLN Badania na rynek to jeden z niewielu konkursów w ramach których będzie można pozyskać dofinansowanie na inwestycję w nowej perspektywie. Kluczowe założenia: Projekt może składać się z 3 komponentów (inwestycji, prac B+R oraz doradztwa) 2 Prace rozwojowe 3 Doradztwo 45% 35% 50% Max. dotacja 450 tys. PLN/350 tys. PLN Max. dotacja 500 tys. PLN Wnioskodawcą może być przedsiębiorca, który w roku obrotowym trwającym co najmniej 12 miesięcy poprzedzającym złożenie wniosku osiągnął przychody ze sprzedaży nie mniejsze niż 1 mln PLN Innowacja produktowa będąca przedmiotem projektu musi być co najmniej na skalę europejską (dodatkowo premiowane będą projekty nowatorskie i przełomowe o wysokim poziomie ryzyka technologicznego, jak również projekty z zakresu wysokich i średnio wysokich technologii (tzw. medium-high i high-technology, Eurostat) Jako kryterium fakultatywne ustalono wpisywanie się w KIS 40

Badania na rynek Kryteria wyboru projektów Ocena formalna Ocena merytoryczna kryteria dostępu Ocena merytoryczna kryteria punktowane Ocena formalna dotycząca głównie poprawności, kompletności terminowości złożenia dokumentacji Przedmiot realizacji projektu nie dotyczy rodzajów działalności wykluczonych Podstawowe kryteria dostępu (Tak/Nie) Wnioskodawca ma status małego lub średniego przedsiębiorstwa (MŚP) Wnioskodawca w roku obrotowym trwającym co najmniej 12 miesięcy poprzedzającym rok, w którym złożył wniosek, osiągnął przychody ze sprzedaży nie mniejsze niż 1 mln PLN Kryteria Punkty Wymagana ocena Priorytet w przypadku jednakowej liczby punktów na liście rankingowej Innowacyjność produktu (skala europejska, rozwiązania nowatorskie i przełożone w branży, o wysokim poziomie ryzyka) 0, 1, 2 lub 3 Potencjał rynkowy produktu będącego efektem projektu 0, 1, 2 lub 3 Przygotowanie do realizacji projektu 0 lub 1 Wydatki są racjonalne i uzasadnione z punktu widzenia zakresu i celu projektu 0 lub 1 Wskaźniki projektu są obiektywnie weryfikowalne i odzwierciedlają założone cele projektu 0 lub 1 Wnioskodawca posiada zdolność do sfinansowania projektu 0 lub 1 Projekt dotyczy inwestycji początkowej zgodnie z rozporządzeniem KE nr 651/2014 0 lub 1 W każdym z kryteriów należy osiągnąć minimum 1 pkt Projekt ma pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju, o której mowa w art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 0 lub 1 Projekt wpisuje się w Krajową Inteligentną Specjalizację (KIS) 0 lub 1 0 Wnioskodawca jest członkiem Krajowego Klastra Kluczowego (KKK) 0 lub 1 0 41

Kredyt na innowacje technologiczne* Wsparcie otrzymają projekty obejmujące wdrożenie innowacji o charakterze technologicznym w celu zwiększenia aktywności przedsiębiorstw w zakresie prowadzenia działalności innowacyjnej. Dopuszczone są małe i średnie przedsiębiorstwa. Konkurs ma być ogłoszony w III kwartale 2015 r., a składanie wniosków ma się odbywać w IV kwartale 2015 r. Instytucja Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) Strona internetowa http://www.bgk.pl Składanie wniosków IV kwartał 2015 r. Długość trwania projektu Maksymalnie 3 lata oraz nie dłużej niż do 2023 r. Wartość projektu i maksymalna premia Dokładne informacje zostaną ogłoszone wkrótce Maksymalna premia to 6 mln PLN * Informacje wstępne, na bazie projektów dokumentów Kredyt na innowacje technologiczne Beneficjenci Małe i średnie przedsiębiorstwa Budżet konkursu 303 mln PLN 42

Kredyt na innowacje technologiczne Kredyt na innowacje technologiczne będzie kolejnym źródłem wsparcia inwestycji realizowanych przez MŚP. Kredyt przyznawany na Inwestycję technologiczną polegającą na: zakupie nowej technologii, wdrożeniu, oraz uruchomieniu jej na podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów lub usług dotychczas wytwarzanych w kraju wdrożeniu nowej technologii oraz uruchomieniu jej na podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów lub usług dotychczas wytwarzanych w kraju. W ten sposób zostaną wprowadzone na rynek ulepszone towary, procesy i usługi, które dotychczas nie były wytwarzane w kraju, a nie tylko w skali przedsiębiorstwa Kredyt technologiczny będzie częściowo spłacany ze środków Funduszu Kredytu Technologicznego jako premia technologiczna. Kredyt będzie przyznawany przez banki komercyjne, które zawrą odpowiednia umowę z BGK Instrument wspiera wdrożenie, a nie opracowanie technologii nowa technologia oznacza rezultaty prac rozwojowych. 43

Regionalne Programy Operacyjne 44

RPO Województwa Wielkopolskiego Działanie 1.2. 101 mln EUR Wzmocnienie potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw Wielkopolski Typy projektów Wsparcie infrastruktury B+R poprzez stworzenie lub rozwój istniejącego zaplecza badawczorozwojowego w postaci działów B+R w przedsiębiorstwach (w tym laboratoriów) oraz tworzenie centrów badawczo-rozwojowych. Prowadzenie badań w przedsiębiorstwach, w tym badań przemysłowych i/lub eksperymentalnych prac rozwojowych po stworzenie linii demonstracyjnej. Wsparcie przygotowania do wdrożenia własnych lub zakupionych wyników badań naukowych/technologii oraz praw do własności intelektualnej (w tym zakup wyników prac B+R) Informacje podstawowe Beneficjenci to m.in. przedsiębiorstwa lub ich grupy (przede wszystkim MŚP) Projekt jest realizowany na terenie województwa wielkopolskiego Wsparcie dużych przedsiębiorstw nie może przekroczyć 10% alokacji 45

RPO Województwa Wielkopolskiego 277 mln EUR* Poddziałanie 1.5.2 Wzmocnienie konkurencyjności kluczowych obszarów gospodarki regionu Typy projektów wsparcie wysoko innowacyjnych przedsiębiorstw (wdrażających innowacje technologiczne, procesowe, produktowe) poprzez inwestycje w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne (inwestycje w transfer technologii poprzez nabycie praw patentowych, licencji, know-how lub nieopatentowanej wiedzy technicznej); Informacje podstawowe preferowane będą projekty realizowane w obszarach regionalnych inteligentnych specjalizacji; Dofinansowanie dla MŚP Intensywność wsparcia: 45% - małe przedsiębiorstwa 35% - średnie przedsiębiorstwa. * W ramach całego Działania 1.5 WRPO 46

RPO Województwa Lubuskie 49 mln EUR Działanie 1.1 Działanie 1.1 Badania i innowacje Typy projektów Projekty B+R przedsiębiorstw Inwestycje przedsiębiorstw w infrastrukturę B+R Projekty B+R w podmiotach świadczących innowacyjne usługi, w tym m.in. w parkach naukowo- technologicznych i inkubatorach technologicznych Informacje podstawowe Głównymi adresatami Działania będą MŚP. Pod pewnymi warunkami o dofinansowanie będą mogły ubiegać się także duże przedsiębiorstwa Planowane uruchomienie pierwszych konkursów w 4 kw. 2015 r. Powrót 47

RPO Województwa Lubuskie 98 mln EUR Działanie 1.5 Rozwój sektora MŚP Typy projektów przedsięwzięcia wykorzystujące nowoczesne technologie; innowacyjne rozwiązania w zakresie produkcji i procesów zarządzania; Wdrożenie wyników prac B+R. Wsparcie inwestycyjne MŚP. Informacje podstawowe projekty wspierające innowacje w inteligentnych specjalizacjach regionu; inwestycje charakteryzujące się wysokim poziomem innowacji oraz dużym potencjałem rynkowym; Wsparciem mogą być objęte MŚP. Brak możliwości wsparcia dużych przedsiębiorstw. 48

Kontakt Mikołaj Wietrzny Starszy Konsultant T.: +48 (61) 851 1526 M.: +48 519 507 673 mikolaj.wietrzny@pl.pwc.com Powyższa prezentacja została przygotowana wyłącznie w celach ogólnoinformacyjnych i nie stanowi porady podatkowej w rozumieniu polskich przepisów. Nie powinni Państwo opierać swoich działań/decyzji na treści informacji zawartych w tej prezentacji bez uprzedniego uzyskania profesjonalnej porady. Nie gwarantujemy (w sposób wyraźny, ani dorozumiany) prawidłowości, ani dokładności informacji zawartych w naszej prezentacji. Ponadto, w zakresie przewidzianym przez prawo polskie, PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., jej partnerzy, pracownicy, ani przedstawiciele nie podejmują wobec Państwa żadnych zobowiązań oraz nie przyjmują na siebie żadnej odpowiedzialności ani umownej, ani z żadnego innego tytułu - za jakiejkolwiek straty, szkody ani wydatki, które mogą być pośrednim lub bezpośrednim skutkiem działania podjętego na podstawie informacji zawartych w naszej prezentacji lub decyzji podjętych na podstawie tej prezentacji. 2015 r. Polska Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone. " oznacza Polska Sp. z o.o. (Polską spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością) lub, wedle kontekstu, PricewaterhouseCoopers światową sieć lub inne podmioty z sieci, przy czym 49 każdy z nich jest samodzielny i niezależny.

Załącznik nr 1 Krajowe Inteligentne Specjalizacje 50

Krajowe Inteligentne Specjalizacje (1/2) ZDROWE SPOŁECZEŃSTWO 1. Technologie inżynierii medycznej, w tym biotechnologie medyczne 2. Diagnostyka i terapia chorób cywilizacyjnych oraz w medycynie spersonalizowanej 3. Wytwarzanie produktów leczniczych BIOGOSPODARKA ROLNO-SPOŻYWCZA, LEŚNO-DRZEWNA I ŚRODOWISKOWA 4. Innowacyjne technologie, procesy i produkty sektora rolno-spożywczego i leśno-drzewnego 5. Żywność wysokiej jakości 6.Biotechnologiczne procesy i produkty chemii specjalistycznej i inżynierii środowiska ZRÓWNOWAŻONA ENERGETYKA 7. Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii 8. Inteligentne i energooszczędne budownictwo 9. Rozwiązania transportowe przyjazne środowisku 51

Krajowe Inteligentne Specjalizacje (2/2) SUROWCE NATURALNE I GOSPODARKA ODPADAMI 10. Nowoczesne technologie pozyskiwania, przetwórstwa i wykorzystania surowców naturalnych oraz wytwarzanie ich substytutów 11. Minimalizacja wytwarzania odpadów, w tym niezdatnych do przetworzenia oraz wykorzystanie materiałowe i energetyczne odpadów (recykling i inne metody odzysku) 12. Innowacyjne technologie przetwarzania i odzyskiwania wody oraz zmniejszające jej zużycie INNOWACYJNE TECHNOLOGIE I PROCESY PRZEMYSŁOWE (W UJĘCIU HORYZONTALNYM) 13. Wielofunkcyjne materiały i kompozyty o zaawansowanych właściwościach, w tym nanoprocesy i nanoprodukty 14. Sensory (w tym biosensory) i inteligentne sieci sensorowe 15. Inteligentne sieci i technologie geoinformacyjne 16. Elektronika oparta na polimerach przewodzących 17. Automatyzacja i robotyka procesów technologicznych 18. Optoelektroniczne systemy i materiały 19. Inteligentne technologie kreacyjne 52