Radiofonia cyfrowa w paśmie L (zakres częstotliwości 1452 1492 MHz) W związku z zainteresowaniem oraz złoŝonymi wnioskami nadawców emitujących programy radiofoniczne w sposób analogowy w paśmie UKF (87,5-108,0 MHz) o rezerwację częstotliwości w paśmie 470,0-862,0 MHz w celu emisji treści audio w ramach tzw. pierwszego i drugiego multipleksu naziemnej telewizji cyfrowej (DVB-T) Prezes UKE odczytuje to jako wyraŝenie chęci rozpoczęcia cyfryzacji radiofonii w Polsce i pragnie przedłoŝyć do konsultacji propozycję wykorzystania do tego celu zakresu częstotliwości 1452-1492 MHz (tzw. pasmo L lub pasmo 1,5 GHz). Uwarunkowania krajowe wykorzystania zakresu 1452-1492 MHz Zgodnie z Krajową Tablicą Przeznaczeń Częstotliwości (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2005 r. Dz. U. Nr 134 Poz. 1127, zmienione w dniu 20 maja 2008 r. Dz. U. Nr 97 Poz. 629), zakres częstotliwości 1452-1492 MHz jest przeznaczony dla słuŝby radiodyfuzyjnej i radiodyfuzyjnej satelitarnej jako słuŝb pierwszej waŝności. UŜytkowanie zakresu jest określone jako cywilne. Ponadto zakres ten jest przeznaczony dla słuŝby stałej jako słuŝby drugiej waŝności, z tym, Ŝe zgodnie z uwagą POL.15 słuŝba stała w zakresie częstotliwości 1452-1492 MHz moŝe być wykonywana wyłącznie przez uŝytkowników rządowych, nie później niŝ do dnia ogłoszenia przetargu na udzielenie zezwolenia telekomunikacyjnego na rozpowszechnianie lub rozprowadzanie sygnałów radiodyfuzyjnych w systemie radiofonii cyfrowej DAB. RozwaŜany zakres częstotliwości nie jest póki co objęty planem zagospodarowania częstotliwości. Uwarunkowania międzynarodowe wykorzystania zakresu 1452-1492 MHz Zgodnie z Regulaminem Radiokomunikacyjnym Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (RR ITU) omawiany zasób widma częstotliwości (40 MHz) jest przeznaczony dla słuŝby stałej, ruchomej (za wyjątkiem ruchomej lotniczej), radiodyfuzyjnej i radiodyfuzyjnej satelitarnej jako słuŝb pierwszej waŝności. Do 1992 r. zakres 1452-1492 MHz przeznaczony był jedynie dla słuŝby stałej i ruchomej (za wyjątkiem ruchomej lotniczej). Podczas Światowej Administracyjnej Konferencji Radiowej w 1992 r. (World Administrative Radio Conference WARC-92) wprowadzono w tym zakresie dodatkowe przeznaczenie dla radiodyfuzji i radiodyfuzji satelitarnej z zastrzeŝeniem (Uchwała 528), Ŝe uŝytkowanie w ramach tych słuŝb jest ograniczone do radiofonii cyfrowej. Na tej samej konferencji WARC-92 w ramach wspomnianej Uchwały 528 zastrzeŝono, iŝ radiodyfuzja satelitarna moŝe być wprowadzana jedynie w górnych 25 MHz omawianego zakresu częstotliwości (a więc od 1467 MHz do 1492 MHz). NaleŜy jeszcze zwrócić uwagę na fakt, iŝ równowaŝny status w Regulaminie Radiokomunikacyjnym dla słuŝby stałej, ruchomej, radiodyfuzyjnej i radiodyfuzyjnej satelitarnej w zakresie 1452-1492 MHz oznacza, Ŝe stacje nadawcze pracujące w ramach jakiejkolwiek z wymienionych słuŝb, uzgodnione międzynarodowo i odpowiednio zarejestrowane wcześniej, podlegają ochronie przed zakłóceniami pochodzącymi od stacji zgłoszonych w późniejszym terminie. Zgodnie z uwagą 5.342 Regulaminu Radiokomunikacyjnego omawiany zakres częstotliwości jest wykorzystywany przez wojskowe lotnicze systemy telemetryczne w krajach byłego Układu Warszawskiego. Zatem uruchomienie w Polsce emisji na omawianych częstotliwościach będzie wymagało zgody słuŝb wojskowych naszych wschodnich sąsiadów. Europejska Tablica Przeznaczeń Częstotliwości (Raport 25 ERC) określa następujące przeznaczenie i wykorzystanie omawianego zakresu częstotliwości: 1452,0-1492,0 MHz słuŝba stała i ruchoma (za wyjątkiem ruchomej lotniczej) jako słuŝby drugiej waŝności; 1452,0-1479,5 MHz słuŝba radiodyfuzyjna pierwszej waŝności; wykorzystanie przez naziemną radiofonię cyfrową w systemie T-DAB zgodnie ze Specjalnym Porozumieniem CEPT (European Conference of Postal and Telecommunications Administrations) Maastricht 2002 skorygowanym na konferencji ConstanŃa 2007 (MA02revCO07); 1479,5-1492,0 MHz słuŝba radiodyfuzyjna satelitarna pierwszej waŝności; wykorzystanie przez satelitarną radiofonię cyfrową w systemie S-DAB zgodnie z Decyzją CEPT ECC DEC (03) 02 z dnia 17 października 2003 r. w sprawie wyznaczenia pasma częstotliwości 1479,5-1492,0 MHz do wykorzystania przez systemy S-DAB.
Na rysunku poniŝej zobrazowano przeznaczenie pasma L zgodnie z regulacjami polskimi i międzynarodowymi. Rys. 1. Krajowe i międzynarodowe uwarunkowania wykorzystania zakresu częstotliwości 1452-1492 MHz. NaleŜy wspomnieć, Ŝe Specjalne Porozumienie CEPT Maastricht 2002 skorygowane na konferencji ConstanŃa 2007 (MA02revCO07) zostało poprzedzone Specjalnym Porozumieniem CEPT Wiesbaden 1995 (Wi-95) w ramach którego ustalono plan rozdziału częstotliwości dla sieci T-DAB w zakresach częstotliwości: 174,0-230,0 MHz (pasmo VHF lub tzw. III zakres TV), 230,0-240,0 MHz ( pasmo VHF kanał 13) i 1452,0-1467,5 MHz (pasmo L ). Porozumienie Maastricht 2002 (MA-02) rozszerzyło zakres stosowania systemu T-DAB w paśmie L na zakres częstotliwości 1452,0-1479,5 MHz poprzez podział tego podpasma na 16 bloków częstotliwościowych zgodnie z poniŝszą tabelą:
Tabela 1 Podział zakresu 1452,0-1479,5 MHz na 16 bloków częstotliwościowych (od LA do LP) o szerokości 1,536 MHz oddzielonych od siebie tzw. odstępem ochronnym o szerokości 176 khz. Blok Częstotliwość środkowa [MHz] Zakres częstotliwości w bloku [MHz] LA 1452.960 1452.192-1453.728 LB 1454.672 1453.904-1455.440 LC 1456.384 1455.616-1457.152 LD 1458.096 1457.328-1458.864 LE 1459.808 1459.040-1460.576 LF 1461.520 1460.752-1462.288 LG 1463.232 1462.464-1464.000 LH 1464.944 1464.176-1465.712 LI 1466.656 1465.888-1467.424 LJ 1468.368 1467.600-1469.136 LK 1470.080 1469.312-1470.848 LL 1471.792 1471.024-1472.560 LM 1473.504 1472.736-1474.272 LN 1475.216 1474.448-1475.984 LO 1476.928 1476.160-1477.696 LP 1478.640 1477.872-1479.408 Tekst porozumienia jest dostępny pod adresem: http://www.ero.dk/3e3d092c-60a7-4cd0-aade- B48B36F374D3. W wyniku Porozumienia MA02revCO07 Polska uzyskała zasoby częstotliwości (bloki częstotliwościowe przypisane do stosownych obszarów terytorialnych) pozwalające zbudować dwie ogólnopolskie sieci T-DAB w paśmie L. Rys. 2. Sieć T-DAB w paśmie L oparta o poprzedni podział administracyjny Polski.
Tabela 2 Wykaz obszarów częstotliwości dla sieci opartej o poprzedni podział administracyjny Polski. Identyfikator obszaru częstotliwości Nazwa obszaru Blok POL20001 SZCZECIN LG POL20002 GORZÓW WLKP. LE POL20003 KOSZALIN LH POL20004 SŁUPSK LC POL20005 PIŁA LB POL20006 GDAŃSK LE POL20007 BYDGOSZCZ LF POL20008 ELBLĄG LB POL20009 TORUŃ LC POL20010 PŁOCK LB POL20011 WŁOCŁAWEK LE POL20012 OLSZTYN LD POL20013 SUWAŁKI LB POL20014 CIECHANÓW LF POL20015 OSTROŁĘKA LG POL20016 ŁOMśA LC POL20017 BIAŁYSTOK LE POL20018 ZIELONA GÓRA LF POL20019 POZNAŃ LC POL20020 LESZNO LB POL20021 KONIN LD POL20022 KALISZ LG POL20023 SIERADZ LF POL20024 ŁODZ LC POL20025 SKIERNIEWICE LG POL20026 PIOTRKÓW TRYB. LE POL20027 WARSZAWA LD POL20028 RADOM LF POL20029 SIEDLCE LB POL20030 LUBLIN LC POL20031 BIAŁA PODL LF POL20032 CHEŁM LB POL20033 JELENIA GÓRA LD POL20034 LEGNICA LG POL20035 WROCŁAW LE POL20036 WAŁBRZYCH LF POL20037 OPOLE LB POL20038 CZĘSTOCHOWA LC POL20039 KATOWICE LD POL20040 KIELCE LB POL20041 KRAKÓW LE POL20042 TARNOBRZEG LG POL20043 TARNÓW LC POL20044 RZESZÓW LD POL20045 ZAMOŚĆ LE POL20046 PRZEMYŚL LB POL20047 BIELSKO-BIAŁA LF POL20048 NOWY SĄCZ LG POL20049 KROSNO LE Uwagi Uruchomienie stacji nadawczych na tych obszarach Uruchomienie stacji nadawczych na tych obszarach Uruchomienie stacji nadawczych na tych obszarach Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze
Rys. 3. Sieć T-DAB w paśmie L oparta o obecny podział administracyjny Polski. Tabela 3. Wykaz obszarów częstotliwości dla sieci opartej o obecny podział administracyjny Polski. Identyfikator obszaru częstotliwości Nazwa obszaru Blok Uwagi POL30001 WROCŁAW LO POL30002 BYDGOSZCZ LJ Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30003 LUBLIN LN Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30004 ZIELONA GÓRA LI POL30005 ŁÓDŹ LA POL30006 KRAKÓW LL Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30007 WARSZAWA LO Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30008 OPOLE LN Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30009 BIAŁYSTOK LP Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30010 GDAŃSK LA Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30011 KATOWICE LJ Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30012 KIELCE LP Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30013 OLSZTYN LN Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30014 POZNAŃ LP Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30015 RZESZÓW LK Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze POL30016 SZCZECIN LN Uruchomienie stacji nadawczych na tym obszarze
W związku z szerokim zainteresowaniem podmiotów emitujących obecnie programy radiofoniczne w sposób analogowy w tzw. paśmie UKF (87,5-108,0 MHz) nadawaniem treści audio w sposób cyfrowy Prezes UKE poddaje pod konsultacje moŝliwości zagospodarowania zakresu częstotliwości 1452-1492 MHz. Prezes UKE jest szczególnie zainteresowany uzyskaniem opinii w następujących kwestiach: jakie jest zapotrzebowanie na częstotliwości z zakresu 1452,0-1479,5 MHz na potrzeby emisji treści audio w systemie T-DAB (lub T-DAB+)? jaki charakter miałyby mieć emisje T-DAB w zakresie 1452,0-1479,5 MHz (ogólnokrajowe, regionalne, lokalne, inne)? czy za odbiór programów emitowanych w systemie T-DAB w wyŝej wymienionym zakresie częstotliwości naleŝałoby uiszczać opłaty (pay radio) czy byłby on bezpłatny (free to air)? czy istnieje zapotrzebowanie na częstotliwości z zakresu częstotliwości 1479,5-1492,0 MHz na potrzeby emisji w systemie S-DAB? czy istnieje zapotrzebowanie na częstotliwości z zakresu 1452-1492 MHz na potrzeby transmisji danych/transmisji multimedialnych/świadczenia usług szerokopasmowych (T-DMB, S-DMB, DVB-H, DVB-SH, DAB-IP, Media Flo, ISDB-T, UMTS TDD, WIMAX, 802.20 lub/i inne)? czy istnieje zapotrzebowanie na częstotliwości z zakresu częstotliwości 1452-1492 MHz na potrzeby słuŝb drugiej waŝności (np. PMSE i inne)? Zaproszenie do konsultacji Stanowiska, komentarze i opinie w powyŝszych sprawach moŝna składać do dnia 12 grudnia 2008 r. w formie pisemnej z dopiskiem Radiofonia cyfrowa w paśmie L (zakres częstotliwości 1452-1492 MHz) na adres: Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa lub w formie elektronicznej na adres e-mail: dzc_konsultacje@uke.gov.pl