Rozbudowa Małopolskiego Dworca Autobusowego DO WIADOMOŚCI st. 4-5 Noc, kiedy każdy może poczuć się naukowcem DO WYBORU st. 6-7 W co ubrać się na jesień, żeby być trendy DO KOLORU st. 14-15 WRZESIEŃ NR 9/2015 (13) Jesteśmy także... W DOLINIE CHOCHOŁOWSKIEJ STR. 10-11 NA SZLAKU ROMANTYCZNYM W NIEMCZECH STR. 12-13 BEZPŁATNY MAGAZYN MAŁOPOLSKICH DWORCÓW AUTOBUSOWYCH S.A. ISSN 2449-6316 Nie znoszę wydeptanych ścieżek RENATA PRZEMYK st. st. 8-9
MDA KRAKÓW PŁYTA GÓRNA UPPER FLOOR KRAKÓW INFORMACJA PON.-PT: 7-20, SOB., ND.: 9-17 KASY BILETOWE: PON.-ND.: 7-19.45 POCZEKALNIA PON. ND.: 6-22. W godzinach nocnych czynna poczekalnia nocna z dostępem do toalet i bieżącej informacji o odjazdach. Ogólnopolska infolinia o rozkładach 703 403 340 Koszt to 2,10 netto za każdą rozpoczętą minutę połączenia. Możliwość zakupu biletu w 30-dniowej przedsprzedaży (na wybrane kursy) Wirtualna podróż po dworcu MDA.MALOPOLSKA.PL/PANORAMA WWW.MDA.MALOPOLSKA.PL NOWY SĄCZ INFORMACJA AUTOBUSOWA I KASY BILETOWE PON.-PT.: 6-18.45, SOB.:7-16.45, ND.: 9-18.45 POCZEKALNIA PON.-ND.: 6-22 Kącik dla dzieci 1. PODJAZD DLA INWALIDÓW ROAD FOR DISABLED PERSON 2. ZEJŚCIE NA PŁYTĘ DOLNĄ WAY TO BOTTOM PLATFORM 3. WINDA LIFT 4. GASTRONOMIA REFRESHMENTS 5. KANTOR EXCHANGE OFFICE 6. TOALETA DAMSKA WOMEN TOILET 7. KIOSK PRASOWY NEWSPAPERS 8. TABLICA ODJAZDÓW DEPARTURES 9. GASTRONOMIA REFRESHMENTS 10. POCZEKALNIA DEPARTURE LOUNGE 11. WINDA LIFT 12. KĄCIK DLA DZIECI PLAYGROUND 13. BANKOMAT CASH MACHINE 14. BIURO PODRÓŻY TRAVEL AGENCY 15. KASY TICKET OFFICE 16. INFORMACJA INFORMATION CENTRE 17. TOALETY 24H 24H TOILETS 18. TABLICA ROZKŁA- DU JAZDY Z MDA TIMETABLE 19. PRZECHOWALNIA BAGAŻU LEFT LUGGAGE 20. POCZEKALNIA NOCNA 24H DEPARTURE LOUNGE 21. WINDA LIFT FOT. PAWEŁ ULATOWSKI SZWAGROPOL. BILETY WIELOKROTNE. Małopolski przewoźnik wprowadził bilety wielokrotne, które przy 4-10 przejazdach pozwalają oszczędzić 10 proc., a powyżej 25 przejazdów nawet 25 proc. łącznej ceny. Karta daje też przywileje, np. możliwość zabrania z przystanku pośredniego bez gwarancji miejsca siedzącego. MDA NOWY SĄCZ 1. KIOSK PRASOWY NEWSPAPERS 2. KANTOR EXCHANGE OFFICE 3. GASTRONOMIA REFRESHMENTS 4. TOALETY TOILETS 5. KIOSK PRASOWY NEWSPAPERS 6. BIURO PODRÓŻY TRAVEL AGENCY 7. POCZEKALNIA DEPARTURE LOUNGE 8. KĄCIK DLA DZIECI PLAYGROUND 9. KASY, INFORMACJA TICKET OFFICE, INFORMATION CENTRE 1. WINDA LIFT 2. BANKOMAT CASH MACHINE 3. GASTRONOMIA REFRESHMENTS 4. WINDA LIFT 5. WINDA, WEJŚCIE DO BUDYNKU LIFT, ENTRANCE 6. TOALETY TOILETS 7. KASY TICKET OFFICE T PRZYSTANEK TRAMWAJOWY DWORZEC GŁÓWNY TUNEL tram stop, main terminal, tunnel
MDA KRAKÓW PŁYTA DOLNA BOTTOM FLOOR BEZPIECZNY PASAŻER W AKCJI Trwa wakacyjna akcja Bezpieczny Pasażer, którą Małopolskie Dworce Autobusowe prowadzą wraz z Policją. W czasie jej trwania, między innymi, sprawdzano stan trzeźwości kierujących, posiadanie przez nich właściwej dokumentacji pojazdu oraz kontrolowano stan techniczny autokarów. Podróżnych natomiast informowano o zasadach bezpieczeństwa podczas podróży. Akcja będzie prowadzona do końca września. KRÓTKA. ENCYKLOPEDIA. PODRÓŻNA. Beksiński. Projektant autobusów. Nie uwierzycie. Ten ekstrawagancki kształt to pierwszy zaprojektowany w Polsce autobus z silnikiem z tyłu. Był dziełem nieistniejącej już fabryki w Sanoku i nosił oznaczenie SFW 1. Jak na owe czasy był konstrukcją szalenie oryginalną. Opływowe nadwozie, wielkie ogony, wielkie panoramiczne szyby. A tę karoserię zaprojektował sam Zdzisław Beksiński, malarz, rzeźbiarz i rysownik, artysta nietuzinkowy, wizjoner i fantasta. No i rodak sanocki, bo jego rodzina od pokoleń tworzyła cywilizację miasta, a pradziadek założył fabrykę, której kontynuacją była wytwórnia autobusów. Beksiński był autorem projektów innych autokarów, a także minibusów. I robił to z wielką wiedzą inżynieryjną. Np. skrzydła z SFW 1 miały zapobiegać niestabilności autobusu, który miał niewielki rozstaw osi. Niestety, powstały w 1958 r. prototyp nie doczekał się realizacji, a jedyny wyprodukowany egzemplarz służył jako wyposażenie ogródka jordanowskiego. Williams Hank. Podróż do nieba. Hank Williams. Tytan country, pierwsza amerykańska gwiazda tego gatunku. Zaszczepił wiele swoich pomysłów zarówno folkowi, jak i bluesowi, popowi, rockowi, a także jazzowi. Człowiek o niesłychanej popularności, którą zawdzięczał między innymi ciągłym koncertom w tysiącach miejsc, także na głębokiej prowincji. Jeździł tam specjalnym koncertowym autobusem, który stawał się na ten czas jego drugim domem. Jeżeli nigdy o nim nie słyszeliście, przypomnijcie sobie Jambalaye. To on jest jej autorem. Nie miał szczęśliwego życia. Zmarł, jadąc na koncert na tylnej kanapie błękitnego Cadillaca Eldorado. Na zdjęciu Williams i jeden z jego autobusów koncertowych. PO DRO DZE BEZPŁATNY MAGAZYN MAŁOPOLSKICH DWORCÓW AUTOBUSOWYCH S.A. T PRZYSTANEK TRAMWAJOWY DWORZEC GŁÓWNY TUNEL tram stop, main terminal, tunnel OCHOTNICA GÓRNA. ZNÓW DOSTĘPNA AUTOBUSEM. Ochotnica Górna, kultowe niegdyś letnisko krakowskiej inteligencji znów ma autobusowe połączenie ze stolicą Małopolski. Kto choć raz nie starał się o dostanie do tego autobusu w piątkowe popołudnie, w ogóle nie wie, czym jest podróżowanie. Po kilku latach przerwy autobus znów wspinał się będzie ku Przełęczy Knurowskiej. Z tej okazji poeta Marcin Baran pozwolił nam nawet zacytować swój wiersz Ewangelia naturalna Najpierw opada z Ochotnicy całun szronu. Potem przysiółki okrywa przepaska zieleni. Na koniec kamień śniegu na nowo przygniata wieś. WYDAWCA: Grupa Jagiellonia sp. z o.o., ul. Rzemieślnicza 3, 34-130 Kalwaria Zebrzydowska PROJEKT MAGAZYNU: Adrianna Pulchny, Maciej Kwaśniewski DYREKTOR WYDAWNICZY: Maciej Kwaśniewski maciej.kwasniewski@podrodze.info REDAKTOR NACZELNY: Adam Liss, adam.liss@podrodze.info OPRACOWANIE GRAFICZNE: Jaffa Art&Design, jaffa.aad@gmail.com KOREKTA: Katarzyna Ratecka-Młódzik DRUK: Drukarnia Printgraph ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Renata Przemyk autor: A. Powierża Universal Music Polska NAKŁAD: 10 tys. egz.
DO WIADOMOŚCI WIEKSZY, I WYGODNIEJSZY Wzrośnie przepustowość dworca, poprawi się komfort podróżnych MATERIALIZUJE SIĘ WIZJA ROZWOJU MAŁOPOLSKIEGO DWORCA AUTOBUSOWEGO W KRAKOWIE, RUSZYŁA BOWIEM ROZBUDOWA JEGO GÓRNEJ PŁYTY. FOT. KRZYSZTOF MAĆKOWSKI Rocznie dworzec obsługuje ok. 10 mln pasażerów W ramach inwestycji planowane jest stworzenie funkcjonalnie spójnego kompleksu komunikacyjnego z powiązaniem istniejącego już dworca, przystanków komunikacji miejskiej MPK, dworca kolejowego, tunelu pieszego Magda, tunelu Antresola oraz ulicy Bosackiej i Topolowej. Dziennie z dworca odjeżdża ok. 1100 autokarów TROCHĘ HISTORII Dworzec autobusowy MDA w Krakowie został oddany do użytku równo dziesięć lat temu, w 2005 roku, zastępując dotychczasowy, w miejscu którego powstało centrum handlowe Galeria Krakowska. Budowa dworca stanowiła realizację części przedsięwzięcia koncepcyjno-architektonicznego zwanego wówczas Krakowskim Centrum Komunikacyjnym. W skrócie chodziło o to, żeby podróżujący mogli płynnie przesiadać się z autobusów na pociągi i odwrotnie. Dzięki realizacji tego założenia dzisiaj, czy to autobusem, czy pociągiem, dojedziemy w zasadzie z jednego miejsca praktycznie do każdego miasta w Polsce. OSTATNIA DEKADA Przez ostatnią dekadę wiele zmieniło się w funkcjonowaniu komunikacji w Polsce. Systematycznie zmniejszała się liczba połączeń kolejowych, CENTRA KOMUNIKACYJNE ŚLADAMI KRAKOWA RZESZÓW miasto złożyło już wstępny wniosek o dofinansowanie budowy centrum komunikacyjnego przez Unię Europejską. Obiekt ma być gotowy w ciągu pięciu lat. LEGIONOWO trwa budowa Centrum Komunikacyjnego. W jego ramach powstanie m.in. dworzec kolejowy wraz z infrastrukturą towarzyszącą: garażem wielopoziomowym oraz peronami dla autobusów miejskich. OLSZTYN pojawił się inwestor chcący budować nowy dworzec kolejowy (nowy dworzec autobusowy już istnieje). W mieście wciąż jednak trwa dyskusja czy budować nowy, czy remontować stary. POZNAŃ istnieje już Zintegrowane Centrum Komunikacyjne, w skład którego wchodzi nowy dworzec autobusowy i kolejowy, parkingi oraz centrum handlowe. Galeria, razem z dworcem Poznań Główny, otrzymała dwa lata temu tytuł Makabryły. natomiast te autobusowe notowały niespotykany wcześniej boom. Pojawili się nowi, zarówno ogólnopolscy, jak i regionalni przewoźnicy, oferujący przejazdy w mocno konkurencyjnych dla kolei cenach. Rozwój infrastruktury drogowej, zwłaszcza budowa autostrad i dróg szybkiego ruchu spowodował, że kolej przestała być konkurencją dla autobusów także pod względem szybkości dotarcia z jednego miasta do drugiego. Jeśli dodamy do tego nowoczesną flotę autobusową, z klimatyzacją, toaletami i dostępem do wi-fi, co w oczywisty sposób przekłada się na komfort jazdy, nie dziwi, że autobusy zgarniają kolejom coraz to nowych podróżujących. 120 PROCENT NORMY Zwiększenie ruchu autobusowego spowodowało, że krakowski dworzec zaczął się dusić. Już teraz, by zapewnić możliwość realizacji wszystkich połączeń, wyrabia 120 procent normy. Stąd potrzeba jego rozbudowy i zwiększenia funkcjonalności poprzez m.in. stworzenie nowych stanowisk postojowych oraz peronów, co bezpośrednio przełoży się na komfort zarówno podróżujących, jak i przewoźników. TO IDZIE NOWE Pierwsze prace związane z inwestycją już ruszyły. W ramach inwestycji rozbudowana zostanie górna płyta dworca. Na 1,3 tys. metrach kwadratowych, układających się w kształt litery L, powstanie 6 no- 4 PO DRODZE MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE
CZEKAJĄC NA AUTOBUS TAK JEST TAK BYŁO TAK BĘDZIE FOT. KRZYSZTOF MAĆKOWSKI FOT. PAWEŁ ULATOWSKI wych stanowisk do odjazdu autobusów (obecnie jest 32). Dzięki inwestycji przepustowość dworca zwiększy się o około 20 procent. Nowe stanowiska powinny uspokoić sytuację komunikacyjną, rozładować ruch oraz sprawić, że pasażerowie będą mieli więcej czasu na wsiadanie do autobusów. Oprócz stanowisk dla autobusów oraz peronów dla podróżnych na dobudowanym terenie znajdą się nowe kasy oraz punkty obsługi podróżnych planuje się, że będą to stanowiska największych krajowych przewoźników. KONIEC MEKSYKU Obecny budynek dworca dostosowany jest również do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dla łatwego poruszania się pomiędzy poziomami w jego budynku dostępne są windy, a dogodny podjazd możliwy jest za pomocą drogi podjazdowej od strony ulicy Lubomirskiego. W projekcie rozbudowy znalazły się również rozwiązania, które ułatwią osobom niepełnosprawnym poruszanie się po dworcu, między innymi windy pomiędzy płytą główną i dolną dworca. W ramach inwestycji zmieni się też wygląd terenu przy ulicy Bosackiej, u wylotu tunelu Magda, zwanego popularnie ze względu na architektoniczno-estetyczny koszmarek Meksykiem. Stare budki gastronomiczne, rodem z poprzedniej epoki, ustąpią miejsca nowoczesnemu pasażowi z ławkami i zielenią, gdzie podróżujący będą mogli na świeżym powietrzu oczekiwać czy to na autobus, czy na pociąg. Z same- go zaś dworca będzie można przejść zarówno do kolejowego tunelu Magda, jak i tunelu Antresola. 10 mln złotych to szacunkowy koszt inwestycji UTRUDNIENIA Na czas prac budowlanych sażerowie zarówno autobusów, jak i pociągów mu- paszą się liczyć z niewielkimi utrudnieniami. Wyjście z Antresoli pomiędzy dworcem PKP a dworcem autobusowym zostało bowiem na czas inwestycji zamknięte, a wyjście z tunelu Magda zwężone. To jedyne utrudnienia. Prace budowlane nie uprzykrzą więc specjalnie życia pasażerom. Ani przewoźnikom. Remont nie wpłynie na czas i ilość kursujących autobusów. Pod tym względem nic się nie zmieni podkreśla Marcin Fall, prezes Małopolskich Dworców Autobusowych. POCZĄTEK NOWEGO Inwestycja ostatecznie ma być zamknięta późną jesienią przyszłego roku. Ale uwaga! chodzi tutaj o zamknięcie całości, włącznie z kosmetycznymi pracami wykończeniowymi. Pasażerom i przewoźnikom nowy dworzec będzie już służył wcześniej. Oddamy go do użytku na Światowe Dni Młodzieży, które odbędą się w Krakowie pod koniec lipca 2016 roku podkreśla Robert Ryży, Szef Projektu z MDA Kraków. MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE PO DRODZE 5
KULTURA ROZRYWKA SPORT Do wyboru EROS TOUR Choć muzyka z Włoch nie jest kojarzona z rockiem, mamy tutaj chlubny wyjątek jest nim Eros Ramazzotti. Koncert odbędzie się w ramach trasy koncertowej Eros World Tour 2015, podczas której Ramazzotti promuje swój najnowszy album pod tytułem Perfetto. Płyta zawiera 14 premierowych piosenek, przy jej nagrywaniu Ramazzottiemu towarzyszyli gitarzysta Michael Landau oraz perkusista Vinnie Colaiuta. Eros Ramazzotti swoją przygodę z muzyką rozpoczął na początku lat 80. ubiegłego wieku. Wydany w 1993 roku album zatytułowany Tutte Storie pozwolił mu podbić wszystkie listy przebojów w Europie. W 1995 roku wziął udział w muzycznym happeningu Summer Festival z takimi gwiazdami jak Rod Stewart, Elton John czy Joe Cocker. Rok później wyprodukował swój pierwszy album Dove c e musica, który sprzedał się w nakładzie ponad 7 milionów egzemplarzy na całym świecie. EROS RAMAZZOTTI, 29 IX, TAURON KRAKÓW ARENA W zgodnej opinii, Sacrum Profanum konsekwentnie stara się nie być... konsekwentne. Chce zaskakiwać, odkrywać, rozszerzać swoją formułę, wabić nową publiczność. Tegoroczne Sacrum num też będzie mieniło się różnymi barwami. Profa- Festiwal będzie miał wyjątkowy charakter. Z jednej strony zamknie on cykl wyznaczony przez trzy ostatnie edycje, których główną ideą było przenikanie się muzyki współczesnej z elektroniczną awangardą i alternatywą, a z drugiej wyznaczy perspektywę przyszłych odsłon festiwalu, które zdominują arcydzieła muzyki XX wieku i najwyższych lotów nowoczesna klasyka. W programie rozpiętym między tymi dwoma punktami, znajdzie się również miejsce na prezentację wybitnych indywidualności ze świata muzyki rozrywkowej, których ambicje wykraczają daleko poza jej ramy, a także odsłonięcie możliwości artystycznych tkwiących w twórczej reinterpretacji klasycznych utworów przez artystów z kręgów eksperymentalnych. Tegoroczne Sacrum Profanum to cztery koncerty monograficzne Fabryce Dessnera, Richarda Reeda Parry ego, Kate Moore i Jóhanna Jóhannssona, dwa twórcze przetworzenia muzyki Johna Cage a w ujęciu S Percussion i Matmos oraz Fryderyka Chopina w interpretacji Ólafura Arnaldsa i Alice Sary Ott plus dwa projekty specjalne podsumowująca trzy ostatnie edycje festiwalu współpraca These New Puritans z klasykami i zapowiadająca kolejne jego odsłony Czarodziejska góra Pawła Mykietyna. Czarodziejska góra na finał tegorocznego festiwalu to zarazem zapowiedź kolejnych jego edycji. Z okazji przypadającej w tym roku 140. rocznicy śmierci Thomasa Manna, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Fundacja Malta BARWY SACRUM PROFANUM zamówiły operę opartą na prozie niemieckiego pisarza. Zobaczymy więc efekt współpracy czterech twórców: kompozytora Pawła Mykietyna, reżysera Andrzeja Chyry, dramatopisarki Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk oraz artysty sztuk wizualnych Mirosława Bałki. Wszystkie koncerty tegorocznej edycji Sacrum Profanum będą się odbywać w salach Centrum Kongresowego ICE Kraków. SACRUM PROFANUM, 13-19 IX, ICE KRAKÓW ŚWIĘTO BIEGÓW JAZZ W ALCHEMII CZESŁAW ŚPIEWA KRYNICA Już po raz szósty w Krynicy odbędzie się Festiwal Biegowy. W ciągu trzech dni imprezy odbędzie się ponad 20 różnych biegów. Jak co roku, na te kilka dni Krynica zmieni się nie do poznania. Deptak przekształci się w jedno duże miasteczko dla sportowców. Szacuje się, że w festiwalowych biegach weźmie udział ponad 10 tys. osób, którzy będą startować m.in. w maratonie, ultramaratonie na dystansie 100 km, biegu górskim, biegu przebierańców oraz biegu w krawacie. FESTIWAL BIEGOWY, 11-13 IX, KRYNICA-ZDRÓJ KRAKÓW Program Krakowskiej Jesieni Jazzowej już po raz dziesiąty zapewni miłośnikom muzyki improwizowanej całą serię niezapomnianych koncertów, warsztatów i innych wydarzeń okołomuzycznych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują wieczory The Ex & Brass Unbound z udziałem m.in. Kena Vandermarka i Matsa Gustafssona, nowy projekt holenderskiego wirtuoza klarnetu i saksofonu Aba Baarsa, a także jego duet z legendą europejskiej sceny jazzowej Zlatkiem Kaucicem. KRAKOWSKA JESIEŃ JAZZOWA, KLUB ALCHEMIA OD 26 WRZEŚNIA STARY SĄCZ Solo Act! to projekt Czesława Mozila, który polega na występach i koncertach w małych miejscowościach. Zabawna konferansjerka, nietuzinkowe żarty i intymny klimat małych knajpek i domów kultury stwarzają artyście unikalną możliwość szczególnego kontaktu z wielopokoleniową publicznością. Repertuar występów Solo Act zawiera największe przeboje z płyty Debiut i POPa także z najnowszej płyty Księga Emigrantów, Tom.1. CZESŁAW ŚPIEWA SOLO ACT!, SOKÓŁ, STARY SĄCZ 18 WRZEŚNIA ZDJĘCIA: MAT. ORGANIZATORÓW/DYSTRYBUTORÓW (9) 6 PO DRODZE MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE
Do wyboru KULTURA ROZRYWKA SPORT Elektryczne samochody, sterowane głosem komputery, wahadło Foucaulta. Co łączy te rzeczy? Oczywiście Małopolska Noc Naukowców! Najbliższa odsłona MNN będzie już 9. edycją wydarzenia, które nie tylko na trwałe wpisało się w kalendarz przedsięwzięć organizowanych w Małopolsce, ale przede wszystkim wciąż pozostaje największą tego typu imprezą w kraju i jedną z największych w Europie! Podczas MNN organizatorzy Urząd Marszałkowski wraz z małopolskimi uczelniami poprzez zabawę, w przystępny i zrozumiały dla każdego sposób pokazują, że nauka to wszystko, co nas otacza, a naukowcy w swoich laboratoriach codziennie pracują nad tym, aby nasze życie było lepsze, łatwiejsze i bardziej nowoczesne. Główną ideą tegorocznej edycji MNN, podobnie jak w ubiegłym roku, będzie przedstawienie sukcesów małopolskich naukowców pracujących w międzynarodowych zespołach naukowo-badawczych. Zobaczymy, jak ich odkrycia zmieniają świat. Przekonamy się, że te odkrycia, nad którymi naukowcy bacznie pracują w swoich laboratoriach, mają ogromny wpływ na nasze codzienne życie. To, w jakim NAUKA BEZ NUDY 25 września KRAKÓW dziś żyjemy świecie wszechobecnych nowoczesnych technologii to właśnie wynik ich wieloletniej pracy. To oni codziennie wymyślają nowoczesne rozwiązania w zakresie zwalczania chorób, pracują nad nowinkami technologicznymi (elektryczne samochody, telefony sterujące naszym domem, komputery sterowane głosem), ale też odkrywają tajemnice astronomii (wahadło Foucaulta), naszej kultury, a nawet naszego umysłu. Zobaczymy, że nauka wcale nie jest straszna i nudna, ale fascynująca i otaczająca nas na co dzień w kuchni, szkole i na podwórku. Wydarzenie MNN kierowane są przede wszystkim do dzieci i młodzieży oraz wszystkich fascynatów nauki. Organizatorzy stawiają głównie na interaktywność, chcą, aby podczas tej nocy każdy poczuł się naukowcem. Dlatego też uczestnicy sami będą wykonywać eksperymenty, aktywnie uczestniczyć w warsztatach i pokazach, a podczas wycieczki po laboratoriach zobaczą miejsca, które na co dzień dostępne są tylko dla naukowców. MAŁOPOLSKA NOC NAUKOWCÓW, 25 WRZEŚNIA, KRAKÓW, TARNÓW, NOWY SĄCZ, NIEPOŁOMICE, SKAWINA, ANDRYCHÓW PIEKŁO KARBALI To były cztery dni piekła Irackie miasto Karbala. 2004 rok. Bojówki Al-Kaidy i As-Sadry atakują miejscowy ratusz siedzibę lojalnych władz i policji, w którym przetrzymywani są też aresztowani terroryści. Ich kolejne wściekłe ataki odpiera osiemdziesięciu polskich i bułgarskich żołnierzy. Wystrzelawszy niemal całą amunicję, na racjach głodowych, zabijają ponad stu napastników, nie tracąc ani jednego żołnierza. Wygrywają największą polską bitwę od czasów II wojny światowej. GORĄCY FEEL NOWY TARG Gorące brzmienia w termach Gorący Potok. 26 września zagra tam koncert zespół FEEL. Grupa zadebiutowała w 2007 roku singlem A gdy jest już ciemno. Z tą piosenką wywalczyła Bursztynowego Słowika oraz Słowika publiczności na festiwalu w Sopocie. Od tamtej pory formacja Piotra Kupichy wciąż pozostaje jedną z najpopularniejszych kapel na naszym rynku muzycznym. Zespół jest laureatem licznych nagród i wyróżnień DŁUGOŚĆ MA ZNACZENIE KRAKÓW To najsympatyczniejszy, najbardziej rozszczekany i z pewnością najdłuższy marsz w historii Krakowa. Po raz 21. ulicami Krakowa przejdzie Marsz Jamników. Pochód wyruszy spod Barbakanu na Rynek Główny. Marsz Jamników, organizowany jest przez Radio Kraków od 1994 roku. To jedyna taka impreza nie tylko w Polsce. Specjalnie na jamnicze święto przybywają właściciele jamników z całego świata. Imprezie będą towarzyszyć liczne konkursy i zabawy. KARBALA, W KINACH OD 11 WRZEŚNIA FEEL, 26 WRZEŚNIA, GORĄCY POTOK, K. NOWEGO TARGU MARSZ JAMNIKÓW, KRAKÓW - 13 WRZEŚNIA MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE PO DRODZE 7
Nie znoszę wydeptanych ścieżek KOMPOZYTORKA, PIOSENKARKA, KTÓRA PO SIELSKICH CHWILACH CHCE DOZNAĆ EKSTREMALNYCH PRZEŻYĆ. Z RENATĄ PRZEMYK ROZMAWIA MAGDALENA SZUMOWSKA. FOT. A. POWIERŻA / UNIVERSAL MUSIC POLSKA 8 PO DRODZE MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE
Mam wrażenie, że artyści ciągle mają wakacje. Pani właśnie wyjeżdża nad piękne olsztyńskie jeziora. - Tak, ale jadę tam przez Gdańsk, gdzie mam koncert. Czasami mi się tak zdarza, że mogę połączyć pracę z odpoczynkiem. Wtedy biorę ze sobą córkę i spędzamy kilka dni w jakimś miłym miejscu. W wakacje mamy szansę podróżować razem. - Pokazuje pani córce Polskę? - Kiedy Klara była mniejsza, kupiłam przewodnik Z dzieckiem po Polsce. Chciałam znaleźć ciekawe miejsca w jakimś regionie, do którego się wybierałam. Zauroczył nas w ten sposób Dolny Śląsk, Toruń, całe Trójmiasto i wiele innych pięknych miast i ich okolic, które wcześniej znałam głównie z dróg dojazdu na koncert i sal koncertowych. Okazywało się, że choć wielokrotnie w nich byłam, to wcale ich nie znam. Pretekst, żeby pokazać Polskę dziecku, pozwolił mi samej na obejrzenie jej naprawdę. - A zagranicą też bywacie? - Tak, byłyśmy dwa razy we Włoszech. Duże wrażenie zrobił na nas Rzym i Asyż. Londyn jest ciekawy, Klarze najbardziej spodobało się na Camden. Klify w Irlandii są niesamowite. A ostatnio byłyśmy w Pradze na zaproszenie przyjaciela, który tam mieszka. Dzięki temu mogłyśmy zobaczyć te mniej wydeptane ścieżki. A to mnie najbardziej interesuje. Nie wyobrażam sobie wakacji grupowych, gdzie musiałabym robić to, co wszyscy. - Woli Pani podróżować po dużych miastach, czy spędzać czas na łonie natury? - Niegdyś wydawało mi się, że bliższe mi są odludne miejsca, lasy, łąki. Kiedy jednak córka zaczęła dorastać, chciałam pokazać jej również starówki wielkich miast i inne zabytki. Poza tym naturę mamy na wyciągnięcie ręki. Mieszkamy na prawdziwej wsi. Doceniamy święty spokój i czyste powietrze. Tam mam werandę, na której piję rano kawę w piżamie. Mam na strychu malutkie studio muzyczne, gdzie mogę sobie spokojnie pisać piosenki i wychodzić do świata tylko wtedy, kiedy sama tego chcę. Rzeźbię tam każdy dźwięk i każdy dzień, o czym śpiewam na mojej ostatniej płycie Rzeźba dnia. W pewnym wieku zaczyna się zupełnie inaczej postrzegać to, co naprawdę daje radość. - Ale sielskie życie na wsi czasami się Pani nudzi. Słyszałam, że potrzebuje Pani też ekstremalnych przeżyć, takich jak skok ze spadochronem. - Dwa lata temu chciałam zobaczyć, jak jest w niebie (śmiech). Nie przez nudę na ziemi, ale czystą ciekawość. - I jak jest? - Nie wiem, muszę chyba jeszcze na nie zasłużyć. Ale skok rzeczywiście był wielkim przeżyciem. Przy spadaniu twarzą w dół 213 kilometrów na godzinę myśli się o życiu nieco inaczej. Adrenalina była ogromna. - A zdarzyła się Pani taka najbardziej ekstremalna podróż, którą zawsze będzie pani wspominać? - To było kilkanaście lat temu po ukazaniu się płyty Andergrant. Polecieliśmy na dziesięć dni do Pekinu na sesję zdjęciową. Naszą trzyosobową ekipą pracowaliśmy bez wytchnienia, ale staraliśmy się wyciągnąć również z tego wyjazdu jak najwięcej dla siebie. Prawie nie spaliśmy. Dzięki temu udało nam się zwiedzić nie tylko Chiński Mur, ale też Zakazane Miasto i siedzibę dynastii mandżurskiej w Cheng De z jej historycznymi budowlami. Ale największe szczęście mieliśmy, spotykając przypadkowo Polkę, która wyszła za mąż za chińskiego kucharza. Dzięki niej widzieliśmy najciekawsze miejsca, najbogatsze i najbiedniejsze dzielnice Pekinu i prawdziwe chińskie knajpy. Nie były to żadne ekskluzywne restauracje, tylko miejsca, w których gotuje się dla miejscowych. Przychodzą do nich całe rodziny, żeby zwyczajnie zjeść kolację. - Poczuła tam Pani niebo w gębie? - Bez wątpienia. Gdy powiem, że jadłam tam kawałki kurczaka czy krewetki, to zabrzmi banalnie. Jednak wszystkie potrawy były tak przyrządzone i doprawione, że miały naprawdę nieziemski smak. Do tego wódka z węża. Niezwykła była też panująca tam atmosfera, ludzie długo biesiadują, jedząc ze wspólnych misek. Ryż zostaje na sam koniec. Stoły całe były pobrudzone resztkami dań, bo to w kulturze chińskiej oznacza, że jedzenie smakowało. Do tej pory żadna z moich podróży, nawet ta z koncertami do Stanów czy miesiąc we Francji, nie przebiła tych przeżyć. Najbardziej cieszę się, że mamy szansę na różnorodność i każde z miejsc na świecie ofiaruje nam swoją niepowtarzalność. - Ma Pani jeszcze jakieś podróżnicze marzenia? - Mnóstwo. Chciałabym pojechać do Nowej Zelandii, Australii, zobaczyć norweskie fiordy i wiele innych. I na to wszystko już się cieszę! RZEŹBA DNIA Renata Przemyk jest artystką niezwykłą, która od lat konsekwentnie podąża własną drogą, nie poddając się zewnętrznym wpływom, łącząc doskonałe kompozycje z nieszablonowymi pomysłami na aranżacje utworów. Twórczość Renaty Przemyk ma, rzadko spotykany na polskiej scenie muzycznej, poetycki urok. W tym roku piosenkarka świętuje 25 lecie swojej działalności artystycznej. Rzeźba dnia - wielu ta płyta zaskoczy i na pewno nikogo nie pozostawi obojętnym. To piosenki o tym, co jest teraz, dokładnie w tym momencie życia. Na serio i na żarty. Szeptem, loopem, z piersi, z głowy, na wiele instrumentów, kota, wilka i kobietę. O tym, co jest z nami, ze światem wokół, między ludźmi bliskimi i wszystkimi innymi. Wszystko, co nam się przydarza i to, co wybieramy każdego dnia sprawia, że jesteśmy tacy a nie inni. Dzień, który sobie wyrzeźbiliśmy, ludzie i sytuacje, które próbujemy ulepić według własnego pomysłu i gustu - zadowalają nas albo nie - ale to, co jest - jest takie tylko dziś! Kochanek, dotykając namiętnie wymarzoną kobietę miłosnymi gestami, rzeźbi ją na podobieństwo swojego ideału. Jutro wyrzeźbi tę samą ponownie albo inną. Kłamstwo bywa traktowane jako środek artystyczny w rzeźbieniu życia - dziś będzie piękne! Są też tacy, którzy przedkładają etykę nad estetyką. Możemy oszukiwać siebie albo innych. Kłamać pięknie albo słabo. Albo nie robić nic - ważne, żeby to była nasza decyzja. Wtedy nie ma podstaw do pretensji. Wtedy jest prawda o nas samych. Możemy też zwyczajnie fantazjować. Możemy latać naprawdę albo tylko udawać. Możemy tak dawać słowo, żeby nie mieć go już dla siebie. Możemy brać albo być brani. I nie od nas zależy jak ładni jesteśmy w łóżku czy w grobie, ale od tego jak ta druga osoba patrzy i jak żywa jest nasza miłość. Bo ważna jest prawda i miłość. Ta pierwsza jest często ukryta i czasem łatwiej stworzyć własną. Ale jeśli ta druga nie jest kompletnie ślepa to dojrzy tę najpiękniejszą część w życiu i w ukochanej osobie, a resztę otoczy niepozbawioną czułości refleksją, że jutro będzie lepiej wyrzeźbioną wersją dziś. AUTO BIO GRA FIA Urodziłam się w Bielsku Białej. Kiedy zaczęłam studiować bohemistykę, wystąpiłam na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie. Za pierwszym razem bez powodzenia, ale drugi raz, kiedy stworzyliśmy już zespół Ya Hozna, otrzymałam Grand Prix i nagrodę dziennikarzy. Popularność przyniosły nam takie piosenki, jak Babę zesłał Bóg, Tortury, Makijaż twarzy Po rozstaniu z zespołem rozpoczęłam karierę solową. Występowałam na wielu festiwalach piosenki, od Opola po Jarocin, gdzie zaprosił mnie zespół Armia. Nagrałam dziesięć płyt, z których ostatnia nosi tytuł Rzeźba dnia. Od lat teksty do moich piosenek pisze moja przyjaciółka Anna Saraniecka. Na co dzień mieszkam pod Wieliczką, gdzie wychowuję córkę Klarę. MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE PO DRODZE 9
DO ZOBACZENIA DOLINA CHOCHOŁOWSKA Jesienny pocałunek przyrody TRUDNO SOBIE WYOBRAZIĆ JESIEŃ BEZ TATR, A TATRY BEZ TEGO WYJĄTKOWEGO MIEJSCA. FOT. DARIUSZ POKUS - FOTOLIA.COM W Dolinie Starorobociańskiej Wszystkie kolory jesieni FOT. Z STAROWIEJSKI Początek września to szczyt tatrzańskiego sezonu. Pogoda najbardziej pewna, przyroda nabiera przedziwnej łagodności. Weekendy na szlakach jeszcze ludne, ale między nimi zdarzają się pory, w których szlaki pustoszeją i można naprawdę głęboko zajrzeć w głąb przyrody i siebie. KRAINA ŁAGODNOŚCI To tatrzańska niezwykłość. Skały dostrzeżemy tu tylko z daleka, ścieżki są szerokie i gruntowe, podejścia żmudne, ale na każdą duszę. Dominują niemal wypłaszczone trawiaste stoki, ale nie lekceważmy ich. Większość otaczających dolinę szczytów ma ponad 2000 m n.p.m. Wierzcie, kiedy już wejdziecie na górę, nie uwierzycie, że jest tak wysoko. Skąd się wzięło takie miejsce? To proste. Ta część Tatr zbudowana jest ze skał osadowych, które łatwiej niszczy deszcz i mróz. Skały zamieniają się w drobne kruszywo, to w piasek, który łatwo jest kolonizowany przez rośliny. A potem już z górki. Stąd właśnie fantastyczne górskie ogrody, pełne nabrzmiałych kolorów jesieni. To również teren pełen historycznych znaczeń, których odczytanie jeszcze bardziej pogłębi doznanie tych miejsc. Ruszamy TROCHĘ GEOGRAFII I HISTORII Dolina Chochołowska to najdalej wysunięta na zachód część polskich Tatr i już w XVI w. na pewno wypasali tu owce górale z Chochołowa. A ponieważ, jak wiadomo, górale spokrewnieni są z samą Matką Boską, kto wie, czy nie robili tego i wcześniej. Ale była i dolina wielkim ośrodkiem górniczym i hutniczym. Trudno znaleźć tu szczyt, w którym nie wydobywano rud, a na początku w. XVI było to prawdziwe zagłębie przemysłowe, z własną hutą. W czasach odkrywania Zakopanego wycieczki do Chochołowskiej były sporadyczne, ale wszyscy wielcy odkrywcy (w swoistym tego słowa znaczeniu) tam byli na czele z Marią Steczkowską, autorką świetnego przewodnika z roku 1858 r., która weszła nawet na Wołowiec. I ważna rzecz. Dolina Chochołowska jest jedynym miejscem w TPN, w którym można jeździć rowerem. Wypożyczalnia znajduje się na Siwej Polanie przy wejściu do Dol. Chochołowskiej. Z tego miejsca kursuje też specjalna kolejka, którą podjechać można do Polany Huciska, mocno skracając żmudną drogę asfaltem. ZAJRZEĆ W GŁĄB PRZYRODY Niestety znaczną część tutejszych lasów powalił dwa lata temu halny. Pozostałości zniszczeń, świadczące o potędze natury, znajdziecie do dziś. Swoje robią też wyręby Wspólnoty, ale mimo to Dolina Chochołowska nadal jest miejscem niezwykłym, gdzie kontakt z naturą jest dużym przeżyciem. Zwłaszcza teraz, jesienią. W świerkowych lasach ukrywają się stada jeleni i w połowie września zaczynają boje o łanie. Byki stroją aparaty gardłowe i od zmierzchu do świtu grzmią na nich, przyprawiając zapóźnionych turystów o palpitacje serca. Warto, korzystając z noclegu w tutejszym schronisku, wejść w tę porę w lasy i posłuchać koncertu prawdziwej natury. Jesień jest też czasem radykalnej zmiany kolorów na górskich murawach. Przebarwiają się borówki, wrzosy, a przede wszystkim płoną pędy situ skuciny, kwitną zimowitu jesiennego i goryczki. Najpełniej to widowisko oglądać można na stokach Ornaku i bocznego odgałęzienia od Chochołowskiej, czyli Doliny Starorobociańskiej. No i oczywiście wałęsają się niedźwiedzie. A wiadomo: od niedźwiedzi, jak mówiły dawne tablice ostrzegawcze TPN, Prosimy zachować dystans. FOT. ROBERT6666 - FOTOLIA.COM 10 PO DRODZE MAŁOPOLSKIE DWORCE AUTOBUSOWE