MAŁOPOLSKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ETAP WOJEWÓDZKI - 3 marca 2011 r. 1
Zadanie 1. (0 2) Na mapie turystycznej wykonanej w skali 1 : 100 000 dwa miasta oddalone są od siebie o 10 cm, natomiast na mapie samochodowej odległość między tymi miastami wynosi 4 cm. Oblicz skalę mianowaną i liczbową mapy samochodowej, a wynik zapisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Odpowiedź: skala mianowana 1 cm -... skala liczbowa... Zadanie 2. (0 1) Oblicz powierzchnię lasu (w km 2 ), który na mapie w skali 1: 200 000 ma wymiary 1cm x 1,5 cm. Wynik zapisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Odpowiedź...km 2 Zadanie 3. (0 1) Zaznacz literę, którą oznaczono fragment siatki kartograficznej ze współrzędnymi ograniczającymi część archipelagu Hawaje. A B 160 155 160 155 20 0 C 155 160 105 100 D 20 30 2
Zadanie 4. (0 2) śeglarz dopływając do jednej z wysp naleŝących do Ameryki Północnej 22 czerwca zaobserwował po południowej stronie nieba górowanie Słońca na wysokości 63 27 nad horyzontem. Korzystając z podanych informacji wykonaj polecenia a) oraz b). a) Oblicz szerokość geograficzną miejsca obserwacji Ŝeglarza. Wynik zapisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Odpowiedź... b) Zaznacz nazwę wyspy, w pobliŝu której znajdował się Ŝeglarz. A. Kuba B. Nowa Funlandia C. Grenlandia Zadanie 5. (0 2) Korzystając z rysunku, na którym przedstawiono układ południków przechodzących przez środek wybranych stref czasowych oraz południków stanowiących ich granice oblicz, która godzina czasu strefowego jest w Los Angeles (118 W) podczas gdy w Nowym Jorku (74 W) jest godzina 2:15 tego samego czasu. Zaznacz połoŝenie tych miast i wybierz prawidłową odpowiedź. 135 120 105 90 75 60 A. 5:00 tego samego dnia B. 5:35 tego samego dnia C. 23:15 poprzedniego dnia D. 22: 45 poprzedniego dnia 3
Zadanie 6. (0 8) Korzystając z mapy konturowej Ameryki Północnej (załącznik nr 1) wpisz do tabeli nazwy jezior wskazanych na mapie nr od 1-8. Nazwy jezior wybierz spośród podanych. Nazwy jezior do wyboru: J. Górne, J. Erie, Wielkie Jezioro Niewolnicze, J. Michigan, J. Huron, J. Winnipeg, Wielkie Jezioro Niedźwiedzie, J. Ontario, J. Athabaska, J. Manitoba Nr na mapie 1 2 3 4 5 6 7 8 Nazwa jeziora Korzystając z tabeli, w której zamieszczono dane klimatyczne dla miejscowości połoŝonych w Ameryce Północnej wykonaj zadania 7-10. Oznaczenie stacji m n.p. m. A 4 B 103 C 16 D 506 E 7 t o t o t o t o t o I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok 20,0 55 12,3 78-0,4 79-12,8 11-26,4 4 20,2 48 12,9 84-0,7 89-10,8 10-28,4 5 21,4 63 14,0 70 4,4 85-2,7 22-26,3 4 23,4 85 15,1 26 9,7 89 6,3 29-17,7 3 25,0 177 16,6 11 15,6 78 12,2 60-7,4 4 Zadanie 7. (0 1) Oblicz roczną amplitudę temperatury powietrza w miejscowości oznaczonej literą D. Wynik zapisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Odpowiedź... C 26,8 174 18,9 2 20,3 89 17,6 84 1,3 7 27,6 147 20,9 0 23,4 106 21,1 59 4,5 24 27,8 149 21,4 0 22,3 110 19,8 46 3,7 19 27,2 226 20,3 4 19,3 81 14,3 37-0,8 12 25,4 204 18,2 17 13,5 93 7,4 23-8,4 15 22,4 73 15,7 30 7,1 61-1,0 13-17,6 8 20,7 46 13,4 66 1,3 90-9,6 14-23,3 7 24,0 1447 16,7 388 11,3 1050 5,2 408-12,2 112 Zadanie 8. (0 1) Zaznacz stacje, która ma najkrótszy okres termicznego lata. 1. A 2. B 3. C 4. D 5. E 4
Zadanie 9. (0-3) Na podstawie przebiegu średniej temperatury powietrza i opadów w ciągu roku przyporządkuj podanym stacjom właściwy typ klimatu i wpisz jego nazwę w odpowiednie miejsce do tabeli. Typy klimatu do wyboru: umiarkowany ciepły morski, arktyczny (polarny), subarktyczny (subpolarny), umiarkowany chłodny kontynentalny, umiarkowany ciepły kontynentalny. Oznaczenie stacji C D E Typ klimatu Zadanie 10. (0 5) Korzystając z zamieszczonej mapy oraz danych klimatycznych przyporządkuj kaŝdemu oznaczeniu literowemu stacji ( A E) właściwą nazwę miejscowości i wpisz ją do tabeli. Oznaczenie stacji A B C D E Nazwa miejscowości 5
Zadanie 11. (0 16) RozwiąŜ krzyŝówkę (załącznik nr 3), której głównym hasłem jest nazwa jednego z państw Ameryki Północnej. 1. Góry, w których znajduje się szczyt o największej w Ameryki Północnej wysokości bezwzględnej. 2. Region administracyjny, w którym znajduje się stolica USA. 3. Najstarsza na świecie technopolia. 4. Wygasły wulkan, najwyŝsza góra Hawajów. 5. Góry, na obszarze których występują złoŝa węgla kamiennego. 6. Niedźwiedź brunatny zamieszkujący głównie Góry Skaliste. 7. Dotychczas nazwą tą określano towarową uprawę roślin w strefie gorącej. 8. Najstarszy na świecie park narodowy. 9. Stolica stanu Kolorado. 10. Rzeka, na której znajduje się wodospad Niagara. 11. Miasto nad jeziorem Michigan, w którym znajduje się największe na świecie skupisko Polonii. 12. Oprócz Indian i Eskimosów, rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej. 13. Największy ssak roślinoŝerny prerii, obecnie pod ścisłą ochroną. 14. System towarowej gospodarki rolnej polegający na stosowaniu tej samej uprawy (np. pszenicy) przez wiele lat na tym samym obszarze. 15. PołoŜony na północy zachodni stan USA, z dostępem do Oceanu Spokojnego. 16. Jezioro, z którego woda odpływa wodospadem Niagara. Zadanie 12. (0 4) Uzupełnij tabelę przyporządkowując podanym rzekom właściwy rodzaj ujścia: deltowe lub lejkowe. Nazwa rzeki Rzeka Św. Wawrzyńca Mackenzie Kolumbia Missisipi Rodzaj ujścia Zadanie 13. (0 1) Zaznacz literę, którą oznaczono poprawne zakończenie zdania. Chaparral jest to A. krzewiasta formacja roślinna występująca w Ameryce Północnej, podobna do śródziemnomorskiej makii. B. trawiasta formacja roślinna występująca Ameryce Północnej, podobna do campos w Ameryce Południowej. C. trawiasta formacja roślinna występująca Ameryce Północnej, podobna do pampy w Ameryce Południowej. D. rodzaj słonej pustyni występującej w Kalifornii oraz w Meksyku. 6
Zadanie 14. (0 1) Zaznacz literę, którą oznaczono poprawne zakończenie zdania. Jeziora wchodzące w skład Wielkich Jezior są pochodzenia A. polodowcowego. B. tektoniczno-polodowcowego. C. wulkanicznego. D. reliktowego. Zadanie 15. (0 1) Zaznacz drugą część zdania tak, aby wyjaśnić genezę pomnika przyrody o nazwie Most Tęczowy, który znajduje się na terenie Stanów Zjednoczonych. Most Tęczowy powstał w wyniku A. erozyjnej działalności lądolodu. B. erozyjnej działalności rzeki. C. erozyjnej działalności fal morskich. D. erozyjnej działalności wiatru. Zadanie 16. (0 7) Wpisz do tabeli nazwy miast oznaczonych na mapie (załącznik nr 2) nr od 1 5. Nazwy miast wybierz spośród podanych. Nazwy miast do wyboru: San Francisco, Portland, Houston, Dallas, Boston, Pittsburg, Nowy Orlean, Denver, Chicago, Filadelfia, Waszyngton Nr na mapie 1 2 3 4 5 6 7 Nazwa miasta 7
Zadanie 17. (0 5) Oceń prawdziwość informacji zawartych w podanych zdaniach. Wpisz przy zdaniach z informacjami prawdziwymi literę P, a przy zdaniach z informacjami fałszywymi literę F. A. Obszar Stanów Zjednoczonych naleŝy do zlewisk trzech oceanów.... B. NajwaŜniejszym surowcem mineralnym Alaski jest węgiel kamienny.... C. Rolnictwo Stanów Zjednoczonych cechuje duŝe zuŝycie nawozów mineralnych.... D. Współcześnie w migracjach wewnętrznych w USA coraz większy udział mają osoby w wieku emerytalnym.... E. Największa liczba latynoskich imigrantów osiedliła się w Nowym Jorku.... Zadanie 18. (0 5) W kaŝdym zdaniu skreśl zbędne określenie napisane kursywą tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje o USA. A. Stany Zjednoczone zaliczane są do krajów emigracyjnych/imigracyjnych. B. Stany Zjednoczone naleŝą do czołowych eksporterów/importerów Ŝywności na świecie. C. Gospodarkę Stanów Zjednoczonych cechuje wszechstronnie rozwinięty przemysł przetwórczy, w którym znaczną rolę odgrywa przemysł metalurgiczny/wysokich technologii. D. W Stanach Zjednoczonych na naturalnych pastwiskach, którymi są prerie, prowadzony jest ekstensywny/intensywny chów bydła. E. Gospodarkę Stanów Zjednoczonych cechuje duŝy/mały odsetek osób ogółu pracujących, którzy są zatrudnieni w rolnictwie. 8
Zadanie 19. (0 2) Wybierz wykresy, na których przedstawiono udział poszczególnych typów elektrowni w produkcji energii elektrycznej w Polsce oraz w Stanach Zjednoczonych. Literę oznaczającą właściwy wykres wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. A B C D Źródło: Świat w liczbach, WSiP Odpowiedź: Polska... Stany Zjednoczone... Zadanie 20. (0 2 ) Zaznacz dwa zdania, które zawierają prawdziwe informacje wynikające z rozciągłości równoleŝnikowej Polski. A. W Krakowie kaŝdego dnia w roku Słońce góruje wyŝej nad widnokręgiem niŝ w Warszawie. B. Na zachodnich krańcach Polski Słońce góruje później niŝ na krańcach wschodnich. C. Polska leŝy w dwóch strefach czasowych. D. Latem w Gdańsku dzień jest dłuŝszy niŝ w Krakowie. Zadanie 21. (0 1 ) Zaznacz literę, którą oznaczono poprawne zakończenie zdania. Obszary wód Bałtyku zaliczane do morza terytorialnego naleŝącego do Polski to A. pas wód morskich o szerokości 12 mil morskich, licząc od linii brzegowej lub granic morskich wód wewnętrznych. B. pas wód morskich o szerokości 12 mil morskich, przyległych do wybrzeŝa od Zatoki Gdańskiej do Zatoki Pomorskiej. C. obszar wód morskich Zatoki Gdańskiej i Zatoki Pomorskie. D. Część wód Zalewu Szczecińskiego, Zalewu Wiślanego i Zatoki Gdańskiej 9
Zadanie 22. (0 3 ) Uzupełnij tabelę przyporządkowując wymienionym krainom geograficznym Polski po jednej charakterystycznej dla danej krainy formie rzeźby terenu. W ostatniej kolumnie wpisz odpowiednią nazwę procesu geologicznego, który doprowadził do powstania wybranej formy terenu. Formy terenu oraz procesy wybierz spośród podanych. Formy rzeźby terenu do wyboru: granie, wydmy, wąwozy lessowe, gipsowe jaskinie krasowe. Procesy geologiczne do wyboru: akumulacyjna działalność lądolodu, akumulacyjna działalność wiatru, erozyjna działalność lądolodu, erozja płynących wód okresowych, erozyjna działalność lodowców górskich, wietrzenie fizyczne (mrozowe), erozja rzeki, Nr Kraina geograficzna Formy rzeźby terenu Proces rzeźbotwórczy 1 Tatry Wysokie 2 PobrzeŜe Słowińskie 3 WyŜyna Lubelska Zadanie 23. (0 2) Zaznacz literę przy dwóch schematach, na których prawidłowo przedstawiono model czynnik proces forma terenu. A. lądolód erozja jeziora morenowe B. lądolód akumulacja jeziora morenowe C. wody wypływające z topniejącego lodowca akumulacja sandr D. lądolód erozja pradolina 10
Zadanie 24. (0 1) Zaznacz zestaw, w którym w obu wymienionych zagłębiach wydobywany jest węgiel brunatny. A. Zagłębie Turoszowskie, Zagłębie Bełchatowskie B. Zagłębie Konińskie, Zagłębie Lubelskie C. Zagłębie Bełchatowskie, Zagłębie Górnośląskie D. Zagłębie Rybnickie, Zagłębie Lubelskie Zadanie 25. (0 1) Zaznacz czynnik, który w największym stopniu przyczynia się do małej rocznej sumy opadów na Pojezierzu Kujawskim. A. połoŝenie w pasie nizin B. połoŝenie w cieniu opadowym C. znaczna odległość od oceanu D. niewielkie wysokości względne Zadanie 26. (0 5) Na mapie numerami 1 8 przedstawiono rozmieszczenie wybranych mniejszości narodowych i grup etnicznych w Polsce. Uzupełnij tabelę przyporządkowując wskazanym numerom nazwę mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, spośród podanych. Mniejszości narodowi i grupy etniczne do wyboru: Czesi, Słowacy, Kaszubi, Romowie, Białorusini, Łemkowie, Litwini, Niemcy, Ukraińcy Nr na mapie 1 2 3 7 8 Mniejszość narodowa 11
Zadanie 27. (0 6) Wykonaj potrzebne obliczenia korzystając z podanych danych statystycznych dotyczących ludności Polski i uzupełnij tabelę. Wyniki obliczeń przyrostu naturalnego zaokrąglij do pełnych wartości. 1 stycznia 2008 roku liczba ludności Polski wynosiła 38135900 osób. W tym roku wskaźnik przyrostu naturalnego wynosił 0,9 W ciągu roku na stałe do naszego kraju przyjechało 15275 osób a wyjechało 30140 osób. Źródło: Rocznik Statystyczny RP, GUS 2009 Tab. Ruch naturalny ludności Polski w 2008 roku Liczba ludności 1 stycznia wskaźnik przyrosty naturalnego Przyrost naturalny Imigranci Emigranci Saldo migracji Przyrost rzeczywisty Liczba ludności na koniec roku Korzystając z zamieszczonej piramidy wieku i płci ludności Polski w 2008 roku wykonaj zadania 28-30 Źródło: Geografia, gimnazjum: Wydawnictwo Szkolne PWN 12
Zadanie 28. (0 1) Odczytaj na wykresie z dokładnością do 5 tys. liczbę dzieci, które urodziły się w Polsce w 2008 roku. Wynik zapisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. Odpowiedź:... Zadanie 29. (0 4) Oceń prawdziwość informacji zawartych w podanych zdaniach. Wpisz przy zdaniach z informacjami prawdziwymi literę P, a przy zdaniach z informacjami fałszywymi literę F. A. W Polsce w 2008 roku urodziło się o około 15 tys. mniej dziewczynek niŝ chłopców.... B. W Polsce w 2008 roku było ponad 350 tys. sześciolatków.... C. Osoby, które w 2008 roku tworzyły najliczniejszą grupę wiekową urodziły się w 1981 r.... D. Kobiety, które urodziły się w 1950 roku w 2008 roku znajdowały się w grupie ludności w wieku poprodukcyjnym.... Zadanie 30. (0 3) W kaŝdym zdaniu skreśl zbędny wyraz napisany kursywą tak, aby zdania zawierały prawdziwe informacje o ludności Polski w 2008 roku. A. Osoby urodzone w 1968 roku naleŝy zaliczyć do okresu wyŝu/niŝu demograficznego. B. Osoby urodzone w 1953 roku znajdują się w grupie ludności w wieku produkcyjnym/poprodukcyjnym. C. W omawianym roku, w grupie wiekowej 50 lat było więcej/mniej kobiet niŝ męŝczyzn. 13
Zadanie 31. (0 8) Uzupełnij tabelę przyporządkowując kaŝdej z wymienionych krain geograficznych Polski nazwę jednego szczytu, który znajduje się na obszarze danej krainy. Nazwy szczytów wybierz z podanych. Nazwy szczytów do wyboru: Babia Góra, Barania Góra, Szczeliniec Wielki, Łysica, Wielki Dział, Ślęza, Góra Św. Anny, WieŜyca, Tarnica, Dylewska Góra, ŚnieŜka Lp. Kraina geograficzna Nazwa szczytu 1 Pojezierze Mazurskie 2 WyŜyna Śląska 3 Góry Świętokrzyskie 4 WyŜyna Lubelska z Roztoczem 5 Beskid Śląski 6 Bieszczady 7 Karkonosze 8 Góry Stołowe 14
Załącznik nr 1 Załącznik nr 2 15
Załącznik nr 3 KrzyŜówka 5 2 3 1 4 8 7 11 15 12 6 14 13 9 10 16 16
Brudnopis 17