Ścieżkę tę dedykujemy byłym i obecnym mieszkańcom Ziemi Kłodzkiej. W dniu 13 czerwca 2013 roku serdecznie zapraszamy na uroczyste otwarcie szlaku górskiego, tj. ścieżki historyczno-przyrodniczej Śladami nieistniejącej wsi Czerwony Strumień, zrealizowanej w ramach wsparcia PROW 2007-2013 staraniem naszego Towarzystwa. PROGRAM SPOTKANIA: 10.00 Msza Św., kościół w Kamieńczyku 11.00 wyjście na szlak Śladami opuszczonej wsi 12.30 turystyczna biesiada na szlaku 14.30 zakończenie Konieczne turystyczne obuwie a w razie niepogody np. kurtki przeciwdeszczowe! Kontakt: Towarzystwo Górskie Róża Kłodzka, Kamieńczyk 10, 57-530 Międzylesie email: info@rozaklodzka.org, www: www.rozaklodzka.org 1 / 5
Dziękujemy uprzejmie za zaproszenie. Redakcja. Śladami opuszczonej wsi Czerwony Strumień Wprowadzenie do wędrówki ścieżką historyczno przyrodniczą Na pograniczu polsko-czeskim, w południowej części Gór Bystrzyckich, pomiędzy 2 / 5
Kamieńczykiem, Lesicą i Zemskou bránou turysta wędrując zielonym szlakiem, trafi do opuszczonej wsi Czerwony Strumień. Wieś w 1631 r. nazywała się Rotenflues, a od 1787 r. do 1945 r. Rothflössel. Osada powstała najprawdopodobniej w końcu XVI stulecia ale już w XIV w. eksploatowano tu złoża rud żelaza. Wydobytą rudę przetapiano w jednej z dwóch kuźnic istniejących w Boboszowie. Początkowo tereny, na których później powstała wieś, należały do państewka Szczerba, potem znalazły się w obrębie państewka międzyleskiego. Osada niszczona w czasie wojen husyckich odrodziła się na nowo w latach 1564-1590. Pierwszymi jej właścicielami (jak i całego dominium międzyleskiego) byli bracia Michał i Dawid von Tschirnhausowie, którzy wkrótce sprzedali swe dobra von Althannom z Międzylesia. Idąc dzisiaj między ruinami dawnych domów, trudno uwierzyć, że kiedyś ta wieś tętniła życiem. Miała własny kościół i szkołę katolicką ufundowaną przez Josepha Knauera, późniejszego Wielkiego Dziekana Hrabstwa Kłodzkiego i arcybiskupa wrocławskiego (ur. w 1764 r. w Czerwonym Strumieniu, ingres 16 kwietnia 1843 r.). W 1840 r. we wsi było 25 budynków mieszkalnych, w tym 5 warsztatów lnianych i 5 bawełnianych. W XIX w. wieś była znana turystom, ponieważ prowadziła tędy licznie uczęszczana droga do Zemské brány w Górach Orlickich uznawanej już wtedy za wyjątkową atrakcję turystyczną i przyrodniczą. Ruch turystyczny sprawił, że we wsi powstała gospoda dająca schronienie strudzonym wędrowcom. O rozwoju turystycznym wsi świadczyć też może powstanie schroniska narciarskiego w budynkach dawnej kolonii Waldhäusern (Bochniak na wschód od Czerwonego Strumienia). Po 1945 r. Czerwony Strumień został początkowo zasiedlony przez Polaków przybyłych z Kresów Wschodnich. Niestety, byli oni zmuszeni opuścić wieś ze względu obecność granicy państwowej pomiędzy Polską a Czechami. Przebiegała ona wprawdzie wzdłuż potoku Czerwony Strumień ale obszar wsi znajdował się w pasie granicznym. W ruinach domów Czerwonego Strumienia można zobaczyć historię Ziemi Kłodzkiej jak w lustrze. Są milczącymi świadkami wygnań i opuszczenia, zasiedleń i odrzucenia, miłości i nienawiści, tęsknoty do normalnego życia na pograniczu, gdzie po ostatniej wojnie świat bywał zgoła nienormalny. Na Ziemi Kłodzkiej takich wsi, które po 1945 r. zupełnie przestały istnieć jest wiele, jednak chyba żadna nie miała tak pogranicznego charakteru jak właśnie Czerwony Strumień. Dlatego z inicjatywy Towarzystwa Górskiego Róża Kłodzka w ramach projektu unijnego 3 / 5
PROW 2007-2013, w miejscu nieistniejącej wsi powstała ścieżka historyczno przyrodnicza (oznakowana ukośnym zielonym paskiem na białym tle, poprowadzona wraz z turystycznym szlakiem zielonym prowadzącym przez Lesicę do Niemojowa). Towarzystwo Górskie Róża Kłodzka pragnie przybliżyć Polakom i Czechom mieszkającym po obu stronach granicy, a także turystom licznie przybywającym na Ziemię Kłodzką dorobek wcześniejszych pokoleń. Podstawowym celem projektu jest ochrona dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego opuszczonej wsi Czerwony Strumień, a więc oznakowanie i zabezpieczenie przed całkowitym zniszczeniem architektonicznych pozostałości po dawnych mieszkańcach, ochrona wybitnych walorów przyrodniczych i krajobrazowych tej części polsko-czeskiego pogranicza. Ścieżka prowadzi od kościoła w Kamieńczyku (gdzie stoi barokowy krzyż przeniesiony XX/XXI w. z Czerwonego Strumienia) do ruiny kaplicy w Czerwonym Strumieniu trasą istniejącego szlaku żółtego i zielonego. Następnie wchodzi w głąb dawnej wsi Czerwony Strumień aż do figury św. Jana Nepomucena po czeskiej stronie, po czym wraca od figury św. Jana Nepomucena na drogę gminną nr 273, prowadząc aż do lasu. Na ścieżce oznaczyliśmy kamiennymi tablicami z piaskowca następujące punkty: - barokowy krzyż z Czerwonego Strumienia, umieszczony pod kościołem w Kamieńczyku - ruinę dawnej kaplicy - ruinę domu mieszkalnego - grupę zabytkowych ok. dwustuletnich wiązów górskich (na wniosek Towarzystwa objętych ścisłą ochroną) - barokowe elementy architektoniczne dawnych figur i krzyży przydrożnych - ruinę dawnej szkoły ufundowanej przez biskupa Josepha Knauera. Inne znajdujące się na szlaku tablice podają również informacje krajoznawcze, historyczne, przyrodnicze i geologiczne. Wędrówkę ścieżką turysta może zakończyć, odpoczywając nad strumieniem w przygotowywanym przez Towarzystwo miejscu wypoczynku (miejsce na ognisko, kamienny stół i ławki). Ścieżka ze względu na swoje położenie ma charakter transgraniczny, dlatego prace w 2. etapie planowane są wspólnie ze stowarzyszeniami czeskimi. Warto dodać, że jest to pierwszy tego typu projekt realizowany przez organizację pozarządową w Powiecie Kłodzkim. 4 / 5
Ufamy, że wytyczona ścieżka będzie miejscem spotkań, pozwoli lepiej poznać historię oraz walory przyrodnicze i krajobrazowe miejsca, którego wszyscy jesteśmy gospodarzami. Jest to przedsięwzięcie niezwykle ważne z racji specyfiki całej Ziemi Kłodzkiej; jej mieszkańcy to do dziś w dużej części powojenni przesiedleńcy, którzy na skutek wyroków historii pozbawieni zostali swojej ojcowizny. Wytyczenie ścieżki pozwoli im oraz ich dzieciom pogłębić więź ze swoim regionem poprzez niepodręcznikową lekcję historii oraz stworzy możliwość identyfikacji ze swoją Małą Ojczyzną. Projekt ten dedykowany jest byłym i obecnym mieszkańcom Ziemi Kłodzkiej. Autor: Towarzystwo Górskie Róża Kłodzka Towarzystwo Górskie Róża Kłodzka, Kamieńczyk 10, 57-530 Międzylesie NIP 8811473593, REGON 020952009 Sąd Rejonowy dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy numer KRS 0000325287 Alior Bank, numer konta: 28 2490 0005 0000 4500 8140 2856 info@rozaklodzka.org, www.rozaklodzka.org 5 / 5