GIW SPRAWOZDANIE. z realizacji zadań Inspekcji Weterynaryjnej w 2015 r

GIW SPRAWOZDANIE z realizacji zadań Inspekcji Weterynaryjnej w 2015 r 1

CZĘŚĆ I OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ... 4 1. STRUKTURA INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ... 4 1.1 Podstawowe zmiany w strukturze IW, w stosunku do roku poprzedniego.... 8 1.2 Zmiany na stanowiskach GLW, WLW, GrLW i ich Zastępców w roku objętym sprawozdaniem.... 9 2. ZADANIA... 9 2.1 Podstawowe zmiany w zadaniach IW, w stosunku do roku poprzedniego... 11 3. KADRY... 11 3.1 Pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej.... 12 3.2 Osoby wyznaczone, niebędące pracownikami Inspekcji Weterynaryjnej.... 18 4. SZKOLENIA... 21 5. FINANSOWANIE... 24 5.1 Budżet... 27 6. PRAWODAWSTWO WETERYNARYJNE... 29 6.1 Powszechnie obowiązujące prawo krajowe.... 29 6.2 Prawo wspólnotowe.... 32 6.3 Umowy międzynarodowe... 34 6.4 Wewnętrzne normy Inspekcji Weterynaryjnej... 35 6.5 Porozumienia Głównego Lekarza Weterynarii.... 41 7. SYSTEMY INFORMATYCZNE W WETERYNARII... 42 CZĘŚĆ II REALIZACJA ZADAŃ IW W ROKU OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM... 47 1. NADZÓR NAD OCHRONĄ ZDROWIA ZWIERZĄT... 47 1.1 Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt.... 47 1.2 Nadzór nad podmiotami.... 58 2. NADZÓR NAD IDENTYFIKACJĄ I REJESTRACJĄ ZWIERZĄT... 61 3. KONTROLE WYMOGÓW WZAJEMNEJ ZGODNOŚCI... 65 4. NADZÓR NAD OCHRONĄ ZWIERZĄT... 66 4.1 Gospodarstwa... 66 4.2 Transport.... 69 4.3 Rzeźnie.... 75 4.4 Schroniska.... 89 5. BEZPIECZNA ŻYWNOŚĆ POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO... 90 6. NADZÓR NAD PASZAMI, UBOCZNYMI PRODUKTAMI POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO ORAZ WETERYNARYJNYMI PRODUKTAMI LECZNICZYMI... 102 2

7. WETERYNARYJNA KONTROLA W HANDLU POMIĘDZY POLSKĄ, A PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ, A TAKŻE PRZY EKSPORCIE Z POLSKI DO KRAJÓW TRZECICH.... 111 7.1 Wysyłka zwierząt z Polski do innych Państw Członkowskich (oraz pozostałych państw stosujących unijne procedury handlowe).... 112 7.2 Wysyłka zwierząt do Polski z innych Państw Członkowskich (oraz pozostałych państw stosujących unijne procedury handlowe).... 115 7.3. Eksport z Polski do krajów trzecich.... 117 8. WETERYNARYJNA KONTROLA GRANICZNA ZWIERZĄT, PRODUKTÓW POCHODZENIA ZWIERZĘCEGO ORAZ PASZ... 129 9. DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA... 140 9.1 System diagnostyki laboratoryjnej.... 140 9.2 Monitoring pozostałości... 142 9.3. Monitoring Dioksyn, furanów, dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli (dlpcb) i niedioksynopodobnych ndl-pcb... 148 9.4. Wprowadzenie danych o wynikach badań laboratoryjnych przez laboratoria regionalne do systemu CELAB... 151 10. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA... 151 10.1. Spotkania organów UE, w których uczestniczyli pracownicy GIW.... 151 10.2. WIZYTY KONTROLNE.... 153 10.3. UZGODNIONE WARUNKI WETERYNARYJNE... 154 10.4. AUDYTY/KONTROLE PAŃSTW TRZECICH W POLSCE:... 158 11. AUDYT KONTROLI URZĘDOWYCH I KONTROLE WEWNĘTRZNE... 161 11.1. Wprowadzenie... 161 11.2. Ważniejsze wyniki audytów i kontroli... 166 11.3. Podsumowanie wyników audytów i kontroli oraz wnioski... 168 CZĘŚĆ III WNIOSKI Z, PLANY I ZAŁOŻENIA NA ROK NASTĘPNY... 169 1. WNIOSKI Z REALIZACJI ZADAŃ W ROKU OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM... 169 2. PLANY I ZAŁOŻENIA NA ROK NASTĘPNY... 174 3

CZĘŚĆ I OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ 1. STRUKTURA INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Nadzór nad działalnością Inspekcji Weterynaryjnej sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który jest naczelnym organem administracji rządowej, właściwym w dziedzinie weterynarii. Kompetencje ministra właściwego do spraw rolnictwa w tym zakresie wynikają z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 543). Główny Lekarz Weterynarii Na czele Inspekcji Weterynaryjnej stoi Główny Lekarz Weterynarii. Stosownie do art. 6 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2015 r., poz.1482, z późn. zm.), ma on status centralnego organu administracji rządowej podległego ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa. Główny Lekarz Weterynarii jest powoływany przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób wyłonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra właściwego do spraw rolnictwa. Główny Lekarz Weterynarii: 1) ustala ogólne kierunki działania Inspekcji i wydaje instrukcje określające sposób jej postępowania, w tym instrukcje dotyczące stosowania przez organy Inspekcji przepisów Unii Europejskiej; 2) koordynuje i kontroluje wykonywanie zadań przez wojewódzkich, powiatowych i granicznych lekarzy weterynarii; 3) może wydawać wojewódzkim, powiatowym i granicznym lekarzom weterynarii polecenia dotyczące podjęcia określonych czynności oraz żądać od nich informacji z zakresu ich działania; 4) współpracuje z Międzynarodowym Urzędem do Spraw Epizootii oraz innymi organizacjami międzynarodowymi; 5) dokonuje analiz i ocen sytuacji epizootycznej, bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego i wymagań weterynaryjnych przy ich produkcji; 6) opracowuje krajowe programy dotyczące realizacji zadań z zakresu zwalczania chorób zakaźnych zwierząt i chorób odzwierzęcych podlegających obowiązkowi zwalczania, badań kontrolnych zakażeń zwierząt, monitorowania chorób 4

odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych podlegających obowiązkowi monitorowania oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach, monitorowania substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt oraz paszach; 7) organizuje szkolenia dla urzędowych lekarzy weterynarii; 8) utrzymuje rezerwę szczepionek, biopreparatów i produktów biobójczych oraz innych środków niezbędnych do diagnozowania i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych, oraz monitorowania chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych, a także związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach; 9) zarządza weterynaryjnymi systemami wymiany informacji; 10) prowadzi listę osób upoważnionych do wystawiania świadectw zdrowia zwierząt; 11) współpracuje z organami centralnymi państw członkowskich Unii Europejskiej odpowiedzialnymi za przestrzeganie stosowania prawodawstwa weterynaryjnego oraz Komisją Europejską w zakresie realizacji zadań Inspekcji; 12) tworzy podpunkt krajowego punktu kontaktowego (PKPK) sieci systemu RASFF i kieruje pracami tego podpunktu oraz jest odpowiedzialny za zbieranie informacji dotyczących wszystkich stwierdzonych przypadków niebezpiecznej żywności pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i pasz - w zakresie objętym kompetencjami Inspekcji Weterynaryjnej, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Inspekcji Handlowej i za przekazywanie tych informacji do krajowego punktu kontaktowego sieci systemu RASFF. Główny Lekarz Weterynarii kieruje Inspekcją Weterynaryjną przy pomocy dwóch zastępców oraz Głównego Inspektoratu Weterynarii. Zgodnie z zarządzeniem Nr 34 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 grudnia 2008 roku w sprawie nadania statutu Głównemu Inspektoratowi Weterynarii (Dz. Urz. MRiRW Nr 31, poz. 38), w skład Głównego Inspektoratu Weterynarii wchodzą: 1) Biuro Budżetowo-Finansowe; 2) Biuro Bezpieczeństwa Żywności Pochodzenia Zwierzęcego; 3) Biuro do Spraw Unii Europejskiej i Współpracy z Zagranicą; 4) Biuro Kontroli; 5) Biuro Prawne; 6) Biuro Organizacyjne; 5

7) Biuro do Spraw Granic; 8) Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji; 9) Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt 10) Stanowisko do Spraw Laboratoriów; 11) Stanowisko do Spraw Audytu Wewnętrznego; 12) Stanowisko do Spraw Ochrony Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych. W oparciu o art. 237¹¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502, z późn. zm.) działa w Głównym Inspektoracie Weterynarii stanowisko do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy oraz Ochrony Przeciwpożarowej. Ciałem doradczym i opiniodawczym Głównego Lekarza Weterynarii, w sprawach objętych zakresem działania Inspekcji Weterynaryjnej, jest Rada Sanitarno-Epizootyczna składająca się z 7 członków. Ciałem doradczym i opiniodawczym Głównego Lekarza Weterynarii, w sprawach z zakresu funkcjonowania laboratoriów dla celów kontroli urzędowych określonych w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L Nr 165 z 30.04.2004, s. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200), jest Rada do Spraw Laboratoriów składająca się z 7 członków. Wojewódzki Lekarz Weterynarii Wojewódzki lekarz weterynarii (jest ich 16 w kraju), zgodnie z zasadami ustalonymi w wyniku reformy administracji publicznej dokonanej w latach 1998-1999, jest organem wojewódzkiej administracji zespolonej. Wykonuje on zadania i kompetencje określone w przepisach prawa weterynaryjnego w imieniu własnym, ale pod zwierzchnictwem wojewody. Podporządkowanie wojewódzkiego lekarza weterynarii wojewodzie, wynika z art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2015 r., poz.525, z późn. zm.). Jednocześnie stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, wojewódzki lekarz weterynarii podlega bezpośrednio Głównemu Lekarzowi Weterynarii w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa sanitarnoepizootycznego na obszarze swojej właściwości (tj. w zakresie realizacji zadań merytorycznych). Wojewódzki lekarz weterynarii: 1) ustala kierunki działania, wydaje instrukcje określające sposób postępowania powiatowych lekarzy weterynarii na obszarze województwa oraz kontroluje sposób wykonywania przez nich zadań Inspekcji; 6

2) może wydawać powiatowym lekarzom weterynarii polecenia dotyczące podjęcia określonych czynności oraz żądać od nich informacji z zakresu ich działania; 3) dokonuje analiz i ocen sytuacji epizootycznej, bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego, środków żywienia zwierząt i wymagań weterynaryjnych przy ich produkcji na obszarze województwa; 4) opracowuje wojewódzkie programy dotyczące realizacji zadań, o których mowa w art. 12 ust. 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej; 5) organizuje szkolenia dla urzędowych lekarzy weterynarii; 6) nadzoruje na obszarze województwa działanie systemów informatycznych utworzonych i użytkowanych przez Inspekcję. Powiatowy Lekarz Weterynarii Na szczeblu powiatu właściwym organem do wykonywania zadań Inspekcji Weterynaryjnej jest powiatowy lekarz weterynarii (305 w całym kraju), jako organ administracji niezespolonej, podległy wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii. Graniczny Lekarz Weterynarii Własne kompetencje w zakresie weterynarii posiada także graniczny lekarz weterynarii (9 w całym kraju), który od dnia 1 maja 2004 r. stał się organem wojewódzkiej administracji niezespolonej, podległym bezpośrednio centralnemu organowi administracji rządowej, jakim jest Główny Lekarz Weterynarii. Inspektoraty Terenowe organy Inspekcji Weterynaryjnej wykonują swoje zadania odpowiednio przy pomocy wojewódzkiego, powiatowego i granicznego inspektoratu weterynarii. Szczegółową organizację terenowych urzędów Inspekcji Weterynaryjnej w 2015 r. określa zarządzenie Nr 1 Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie organizacji wojewódzkich, powiatowych i granicznych inspektoratów weterynarii (Dz. Urz. MRiRW Nr 3, poz. 3 i 2014 r. poz. 26). Zgodnie z powyższym aktem prawa wewnętrznie obowiązującego w skład wojewódzkiego inspektoratu weterynarii wchodzą: 1) zespół do spraw zdrowia i ochrony zwierząt; 2) zespół do spraw bezpieczeństwa żywności; 3) zespół do spraw pasz i utylizacji; 4) zespół do spraw nadzoru farmaceutycznego; 5) zespół do spraw finansowo - księgowych; 6) zespół do spraw administracyjnych; 7) zespół albo samodzielne stanowisko do spraw obsługi prawnej; 8) zespół albo samodzielne stanowisko do spraw ochrony informacji niejawnych i do spraw obronnych; 9) zespół albo samodzielne stanowisko do spraw audytu kontroli urzędowych; 7

10) samodzielne stanowisko do spraw audytu wewnętrznego, jeżeli obowiązek jego utworzenia wynika z przepisów o finansach publicznych; 11) zakład higieny weterynaryjnej. W skład powiatowego inspektoratu weterynarii wchodzą: 1) zespół do spraw zdrowia i ochrony zwierząt; 2) zespół do spraw bezpieczeństwa żywności; 3) zespół do spraw pasz i utylizacji; 4) zespół do spraw finansowo - księgowych; 5) zespół do spraw administracyjnych; 6) samodzielne stanowisko do spraw obsługi prawnej. oraz fakultatywnie 1) pracownia badania mięsa na obecność włośni; 2) zespół albo samodzielne stanowisko do spraw odkażania. W skład granicznego inspektoratu weterynarii wchodzą: 1) zespół do spraw weterynaryjnej kontroli granicznej; 2) zespół do spraw administracyjnych; 3) zespół albo samodzielne stanowisko do spraw finansowo-księgowych; 4) samodzielne stanowisko do spraw obsługi prawnej. Właściwość instancyjna organów IW W myśl postanowień art. 15 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej organem pierwszej instancji, właściwym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i kompetencji Inspekcji Weterynaryjnej, jest powiatowy lekarz weterynarii, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. W zakresie właściwości instancyjnej organów Inspekcji Weterynaryjnej, przez którą rozumiemy m.in. właściwość organu do weryfikacji decyzji wydanej przez organ administracyjny niższej instancji, organem wyższego stopnia w stosunku do powiatowego lekarza weterynarii jest wojewódzki lekarz weterynarii, w stosunku zaś do wojewódzkiego lekarza weterynarii i granicznego lekarza weterynarii Główny Lekarz Weterynarii. Dodatkowo ustawa przewiduje, w przypadkach uzasadnionych szczególną wagą lub zawiłością sprawy, możliwość podejmowania przez organ wyższej instancji wszelkich czynności należących do zakresu działania organu niższego stopnia. W takim przypadku organ wyższego stopnia staje się organem pierwszej instancji. 1.1 PODSTAWOWE ZMIANY W STRUKTURZE IW, W STOSUNKU DO ROKU POPRZEDNIEGO. W roku 2015 nie nastąpiły zmiany organizacyjne w Inspekcji Weterynaryjnej 8

1.2 ZMIANY NA STANOWISKACH GLW, WLW, GRLW I ICH ZASTĘPCÓW W ROKU OBJĘTYM SPRAWOZDANIEM. Tabela 1. Zmiany na stanowiskach GLW, WLW, GrLW i ich Zastępców. STANOWISKO IMIĘ I NAZWISKO DATA OBJĘCIA STANOWISKA DATA ODWOŁANIA Główny Inspektorat Weterynarii W 2015 roku nie było zmian na stanowiskach GLW i ZGLW. Wojewódzkie Inspektoraty Weterynarii W 2015 roku nie było zmian na stanowiskach WLW i ZWLW. Graniczne Inspektoraty Weterynarii Zastępca GrLW w Gdyni Andrzej Tomczyk - 30.04.2015 Zastępca GrLW w Gdyni Aleksandra Olszewska 01.05.2015 - Zastępca GrLW w Korczowej Antoni Kochmański 01.02.2015-2. ZADANIA Celem działania Inspekcji Weterynaryjnej jest ochrona zdrowia publicznego. Ponadto, Inspekcja Weterynaryjna z racji swoich kompetencji, pełni fundamentalną rolę w zadaniach nowoczesnego państwa członka Unii Europejskiej. Do głównych obszarów działania Inspekcji zaliczamy: - zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych (zoonoz) oraz biologicznych czynników chorobotwórczych; - badania kontrolne zakażeń zwierząt; - monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach; - nadzór nad przestrzeganiem wymagań weterynaryjnych w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta gospodarskie; - nadzór nad wprowadzaniem na rynek zwierząt, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych; - nadzór nad zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu oraz jakością zdrowotną materiału biologicznego (pozyskiwanie i przechowywanie) i jaj wylęgowych drobiu; - nadzór nad przestrzeganiem przepisów o humanitarnej ochronie zwierząt - dobrostan zwierząt (ochrona zwierząt w chowie i hodowli, w transporcie i podczas uboju, schroniska dla bezdomnych zwierząt oraz dobrostan zwierząt laboratoryjnych); - nadzór nad organizowanymi targami, wystawami, pokazami i konkursami zwierząt; 9

- kontrola działalności hodowcy, dostawcy i użytkownika prowadzonej na podstawie ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U. poz. 266), w tym w zakresie: utrzymywanie zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, prowadzenia ewidencji zwierząt, przeprowadzania doświadczeń; - nadzór nad przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt; - prowadzenie weterynaryjnej kontroli granicznej wszystkich pasz, produktów pochodzenia zwierzęcego oraz zwierząt, wprowadzanych na terytorium UE z krajów trzecich; - prowadzenie kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów; - ustalanie warunków i nadzór nad eksportem z podmiotów będących pod nadzorem IW do krajów trzecich; - nadzór nad bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej; - badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego; - prowadzenie monitoringu żywności, tj. monitorowania substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego; - nadzór nad wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz łącznie z produkcją pierwotną (zboża); - prowadzenie monitoringu pasz; - nadzór nad obrotem i stosowaniem produktów leczniczych weterynaryjnych, - nadzór nad wytwarzaniem i stosowaniem pasz leczniczych; - nadzór nad pozyskiwaniem i zagospodarowywaniem ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do konsumpcji przez ludzi (utylizacja); - kontrola wyrobów do diagnostyki in vitro stosowanych w medycynie weterynaryjnej; - opracowanie programów i planów współfinansowanych przez Unię Europejską dotyczących monitorowania zakażeń zwierząt oraz zapobiegania chorobom zakaźnym zwierząt, w tym zoonozom; - współpraca z organami weterynaryjnymi w krajach członkowskich Unii Europejskiej oraz Komisją Europejską; - współuczestnictwo w ramach programów Unii Europejskiej wspierania rozwoju obszarów wiejskich - Wspólna Polityka Rolna w szczególności prowadzenie kontroli i wydawanie zaświadczeń w ramach programów SOP i PROW; - współpraca z organizacjami OIE i WHO/FAO; - współuczestniczenie w tworzeniu wspólnotowego i krajowego prawa weterynaryjnego; - zarządzanie systemami informatycznymi w weterynarii; - organizowanie i prowadzenie szkoleń pracowników Inspekcji Weterynaryjnej oraz lekarzy weterynarii wyznaczonych do wykonywania określonych czynności. W celu realizacji zadań postawionych przed Głównym Lekarzem Weterynarii oraz terenowymi organami Inspekcji Weterynaryjnej, organy te wyposażone zostały w szereg kompetencji. Inspekcja Weterynaryjna działa jako wyspecjalizowana policja administracyjna, a jej zasadniczą funkcją jest realizacja celów kontrolnych. Funkcja ta łączy się w szczególności z bardzo szerokimi uprawnieniami władczymi, dającymi możliwość 10

wydawania decyzji administracyjnych, w tym różnego rodzaju nakazów i zakazów, a także aktów prawa miejscowego. Wykonywanie zadań Inspekcji Weterynaryjnej odbywa się w dwóch sferach. Sfera pierwsza, to tzw. sfera zewnętrzna. Obejmuje ona działania organu administracji weterynaryjnej wobec obywateli i jednostek organizacyjnych niepowiązanych z tym organem (np. podmiotu prowadzącego przetwórstwo środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego). Do podstawowych form działania w tej strefie należy: 1) wydawanie aktów administracyjnych; 2) podejmowanie działań faktycznych; 3) zawieranie umów. Działalność administracyjna w drugiej sferze tzw. sferze wewnętrznej, obejmuje czynności podejmowane w ramach struktury organizacyjnej Inspekcji Weterynaryjnej, postrzeganej zarówno jako pewna wyodrębniona całość, jak i w ramach organizacji poszczególnych inspektoratów weterynarii. Możliwość podejmowania działań w tej strefie wynika z powiązania zależnością służbową poszczególnych organów Inspekcji Weterynaryjnej oraz z podległości służbowej jej pracowników oraz osób wyznaczonych do wykonywania czynności urzędowych w imieniu Inspekcji Weterynaryjnej (w przypadku tych ostatnich podległość ta jest jednak w pewnym stopniu ograniczona). Podstawowym środkiem działania w sferze wewnętrznej jest wydawanie instrukcji ujednolicających sposób postępowania organów Inspekcji Weterynaryjnej oraz wydawanie poleceń służbowych. 2.1 PODSTAWOWE ZMIANY W ZADANIACH IW, W STOSUNKU DO ROKU POPRZEDNIEGO. W 2015 roku zakres zadań Inspekcji Weterynaryjnej został rozszerzony o kontrolę działalności hodowcy, dostawcy i użytkownika prowadzonej na podstawie ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U. poz. 266), w tym w zakresie utrzymywania zwierząt przeznaczonych do wykorzystania lub wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych, prowadzenia ewidencji zwierząt, przeprowadzania doświadczeń. Jednocześnie z zakresu zadań Inspekcji Weterynaryjnej zostało usunięte sprawowanie nadzoru nad utrzymywaniem, hodowlą, prowadzeniem ewidencji zwierząt doświadczalnych w jednostkach doświadczalnych, hodowlanych i u dostawców, regulowane uchyloną ustawą z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.). 3. KADRY Stanowiska Dyrektora Generalnego, dyrektorów Biur GIW, wojewódzkich lekarzy weterynarii i ich zastępców znajdują się w korpusie służby cywilnej i należą do grupy wyższych stanowisk w służbie cywilnej (ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej /Dz. U. z 2014 r. poz. 1111 z późn. zm./ wraz z rozporządzeniami wykonawczymi). 11

Osobną grupę stanowią osoby niebędące pracownikami Inspekcji, wyznaczone do wykonywania zadań urzędowych na podstawie decyzji administracyjnych. Są to prywatnie praktykujący wyznaczeni lekarze weterynarii i osoby wykonujące czynności pomocnicze. 3.1 PRACOWNICY INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ. Tabela 2 Wykaz etatów będących w dyspozycji IW w 2015 r.(etaty obsadzone i wolne) STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU OBJĘTEGO SPRAWOZDANIEM w tym: RÓŻNICA (kol. 3 - kol. 2) Inspekcja Weterynaryjna, województwo: STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU POPRZEDNIE GO Łącznie Korpus służby cywilnej Osoby nieobjęte mnożnikowymi systemami wynagrodzeń 1 2 3 4 5 6 375,33 375,58 345,83 29,75 0,25 dolnośląskie 367,125 357,075 326,525 30,55-10,05 kujawsko-pomorskie 357 357 312 45 0 lubelskie 196,67 196,67 178,67 18 0 lubuskie 359,62 357,87 313,5 44,375-1,75 łódzkie 282 281 258 23-1 małopolskie 580,17 580,17 52,67 0 mazowieckie 242 242 205 37 0 opolskie 389,08 383,7 340,25 43,45-5,38 podkarpackie 342 345,2 323 22,2 3,2 podlaskie 359 359 319 40 0 pomorskie 388 388 324 64 0 śląskie 248,25 239,47 211,72 27,75-8,78 świętokrzyskie 338,91 357,66 332,91 26,75 18,75 warmińsko-mazurskie wielkopolskie 575,97 575,68 515,25 67,93-0,29 zachodniopomorskie 361,90 345,28 299,78 58,00-16,63 razem 5763,025 5741,355 5132,93 630,425-21,67 12

Liczba jednostek organizacyjnych Ogółem (kolumny od 3 do 10) Lekarze weterynarii Prawnicy Księgowi Biolodzy i mikrobiolodzy inni Laboranci Personel pomocniczy (technicy weterynaryjni, kontrolerzy san.-wet., oglądacze zwierząt i mięsa, trychinoskopiści) Pozostali pracownicy Tabela 2a.Wykaz etatów w Głównym Inspektoracie Weterynarii i podległych Granicznych Inspektoratach Weterynarii STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU OBJĘTEGO RÓŻNICA SPRAWOZDANIEM (2015) w tym: (kol. 3 - kol. 2) GŁÓWNY INSPEKTORAT WETERYNARII I GRANICZNE INSPEKTORAT Y WETERYNARII STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU POPRZEDNIEG O (2014) Łącznie Korpus służby cywilnej Osoby nieobjęte mnożnikow ymi systemami wynagrodz eń R-ki 1 2 3 4 5 6 7 GIW 111,2 115 108,8 3,2 3 3,8 GRIWy (łącznie) 147 147 138 9 nie dotyczy 0 Tabela 3. Wykaz osób zatrudnionych w IW (stan na dzień 31 grudnia 2015 r.). Pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej Jednostki organizacyjne Inspekcji Weterynaryjnej (stan na dzień 31.12) Osoby z wykształceniem wyższym, innym niż weterynaryjne 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ogółem 331 5817 2223 184 499 146 1323 266 149 1027 Główny Inspektorat Weterynarii 1 111 53 11 7 0 33 0 0 7 Kierownictwo Biuro Budżetowo Finansowe 1 Biuro Bezpieczeństwa Żywności Pochodzenia Zwierzęcego x 1 4 3 0 0 0 1 0 0 0 7 0 0 5 0 0 0 0 2 14 9 0 0 0 5 0 0 0 13

Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji Biuro Organizacyjne Biuro Kontroli Biuro ds. UE i Współpracy z Zagranicą 1 7 1 1 0 0 5 0 0 0 ogólna liczba osób 1 Wydział ds. Kontroli x Wydział ds. Audytu x ogólna liczba osób 1 kadry x informatyka x Biuro Prawne 1 Biuro ds. Granic 1 ogólna liczba osób 1 Wydział ds. Pasz x Wydział ds. Farmacji x 5 5 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 2 2 0 0 0 0 0 0 0 16 0 1 0 0 10 0 0 5 4 0 1 0 0 3 0 0 0 3 0 0 0 0 3 0 0 0 8 0 8 0 0 0 0 0 0 6 5 0 0 0 1 0 0 0 10 7 0 0 0 3 0 0 0 3 1 0 0 0 2 0 0 0 3 3 0 0 0 0 0 0 0 Wydział ds. Utylizacji x 3 2 0 0 0 1 0 0 0 ogólna liczba osób 1 27 21 1 2 0 3 0 0 0 Wydział ds. Chorób Zakaźnych Zwierząt Kopytnych x 4 4 0 0 0 0 0 0 0 Wydział ds. Chorób Zakaźnych Zwierzat Innych niż Kopytne x 5 5 0 0 0 0 0 0 0 Wydział ds. Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt oraz Dobrostanu Zwierzat x 5 3 0 0 0 2 0 0 0 Wydział ds. Zarządzania Kryzysowego 4 4 0 0 0 0 0 0 0 Zespół ds. Finansowania Zwalczania Chorób Zakaźnych Zwierząt 2 0 0 2 0 0 0 0 0 Wydział ds. Handlu i Obrotu Zwierzętami x 5 4 0 0 0 1 0 0 0 Stanowisko ds. Laboratoriów 1 Stanowisko ds. Audytu Wewnętrznego 1 Stanowisko ds. Ochrony Informacji Niejawnych i Spraw Obronnych 1 3 2 0 0 0 1 0 0 0 1 0 0 0 0 1 0 0 0 2 0 0 0 0 2 0 0 0 Stanowisko ds. Bhp i Ppoż 1 1 0 0 0 0 1 0 0 0 Wojewódzkie inspektoraty weterynarii 16 1727 407 32 70 124 407 266 9 412 Kierownictwo x 31 31 0 0 0 0 0 0 0 14

zespół lub samodzielne stanowisko do spraw finansowoksięgowych bezpieczeństwa żywnosći, pasz oraz ubocznych produktów zwierzęcych zdrowia i ochrony zwierząt ogólna liczba osób 16 104 88 0 0 2 11 0 0 3 zdrowie zwierząt i zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt ochrona zwierząt x x 69 63 0 0 1 2 0 0 3 39 29 0 0 1 8 0 0 1 higiena materiału biologicznego ogólna liczba osób x 20 19 0 0 0 0 0 0 1 28 109 92 0 0 0 13 0 2 28 bezpieczeństwo żywności pasze i uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego x 73 62 0 0 0 8 0 1 x x 38 32 0 0 0 5 0 1 x nadzoru farmaceutycznego 16 28 28 0 0 0 0 0 0 0 ogólna liczba osób 16 138 0 1 63 0 22 0 0 52 księgowi x 128 0 0 63 0 16 0 0 49 ogólna liczba osób 16 243 1 5 5 3 96 0 0 133 administracyjny ch kadry x 29 0 4 1 2 15 0 0 7 informatyka x 23 0 0 0 0 21 0 0 2 obsługi prawnej 14 26 0 26 0 0 0 0 0 0 oceny działalności Inspekcji Weterynaryjnej ochrony informacji niejawnych i do spraw obronnych 15 22 22 0 0 0 0 0 0 0 15 14 0 0 1 0 13 0 0 0 Stanowisko ds. Audytu Wewnętrznego 1 1 1 0 0 0 0 0 0 0 Stanowisko ds. Bhp i Ppoż 8 9 0 0 0 0 7 0 0 2 Zakłady higieny weterynaryjnej 16 757 111 0 1 94 184 195 6 166 Pracownie terenowe 15 245 33 0 0 25 61 71 1 54 Inne laboratoria wchodzące w skład Inspekcji 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Powiatowe inspektoraty weterynarii - ogółem 305 3860 1685 138 413 22 869 0 134 599 Kierownictwo x 523 523 0 0 0 0 0 0 0 15

zespół lub samodzielne st. pracy do spraw zespół lub samodzielne stanowisko pracy do spraw finansowoksięgowych bezpieczeństwa żywnosći, pasz oraz ubocznych produktów zwierzęcych zdrowia i ochrony zwierząt ogólna liczba osób 291 966 633 0 0 12 230 0 80 11 zdrowie zwierząt i zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt x 760 590 0 0 7 105 0 50 8 ochrona zwierząt 549 331 0 0 8 156 0 47 7 549 higiena materiału biologicznego 300 264 0 0 1 29 0 6 0 300 ogólna liczba osób 448 807 529 0 0 10 224 0 37 7 bezpieczeństwo żywności x 631 509 0 0 3 77 0 37 5 pasze i uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego x 383 194 0 0 9 162 0 16 2 ogólna liczba osób 288 689 0 1 407 0 100 0 0 181 księgowi x 619 0 1 406 0 62 0 0 150 obsługi prawnej 160 138 135 0 135 0 0 0 0 0 ogólna liczba osób 226 707 0 2 6 0 315 0 2 382 administracyjny ch kadry x 306 2 3 51 1 137 0 1 111 informatyka x 150 0 0 2 0 120 0 1 27 odkażania 25 33 0 0 0 0 0 0 15 18 Pracownie badania mięsa na obecność włośni metodą wytrawiania Graniczne inspektoraty weterynarii ogółem 602 184 162 0 0 2 14 0 4 2 9 119 78 3 9 0 14 0 6 9 Kierownictwo x 15 15 0 0 0 0 0 0 0 weterynaryjnej kontroli granicznej 9 70 63 0 0 0 0 0 6 1 administracyjnych 8 18 0 0 0 0 12 0 0 6 finansowo-księgowych 13 0 0 9 0 2 0 0 2 obsługi prawnej 3 3 0 3 0 0 0 0 0 0 16

W roku 2015 w całej IW nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia (spadek o ok. 1,42 % w stosunku do roku 2014). Spadła liczba lekarzy weterynarii (ok. 1,16 %). Spadek zatrudnienia utrzymuje się już od kilku lat. W porównaniu z rokiem 2012 nastapił spadek o 3,23% a w grupie lekarzy weterynarii o 4,55%. 17

urzędowi lekarze weterynarii wyznaczeni do Świadczący usługi na własny rachunek Świadczący usługi w ramach zakładu leczniczego dla zwierząt Lek. wet. wyznaczeni do czynności pomocniczych Osoby niebędące lekarzami weterynarii, wyznaczone do czynności pomocniczych 3.2 OSOBY WYZNACZONE, NIEBĘDĄCE PRACOWNIKAMI INSPEKCJI WETERYNARYJNEJ. Tabela 4. Osoby niebędące pracownikami Inspekcji Weterynaryjnej, wyznaczone do wykonywania określonych czynności Lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania czynności innych niż pomocnicze Osoby niebędące pracownikami IW, wyznaczone do wykonywania określonych czynności 0 1 2 3 4 Ogólna liczba osób wyznaczonych (stan na dzień 31.12) 1 5612 445 956 5612 szczepień ochronnych lub badań rozpoznawczych 2 3867 sprawowania nadzoru nad miejscami gromadzenia zwierząt, skupu lub sprzedaży zwierząt, targowiskami oraz wystawami, pokazami lub konkursami zwierząt badania zwierząt umieszczanych na rynku, przeznaczonych do wywozu oraz wystawiania świadectw zdrowia sprawowania nadzoru nad ubojem zwierząt rzeźnych, w tym badania przed- i poubojowego, oceny mięsa i nadzoru nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w trakcie uboju 3 4 5 1698 3065 3378 badania mięsa zwierząt łownych 6 1648 sprawowania nadzoru nad rozbiorem, przetwórstwem lub przechowywaniem mięsa i wystawiania wymaganych świadectw zdrowia sprawowania nadzoru nad punktami odbioru mleka, jego przetwórstwem oraz przechowywaniem produktów mleczarskich sprawowaniem nadzoru nad wyładowywaniem ze statków rybackich i statków przetwórni produktów rybołówstwa, nad obróbką, przetwórstwem i przechowywaniem tych produktów oraz ślimaków i żab, 7 8 9 1700 169 68 sprawowanie nadzoru nad przetwórstwem i przechowywaniem jaj konsumpcyjnych i produktów jajecznych 10 37 pobierania próbek do badań 11 3515 sprawowanie nadzoru nad sprzedażą bezpośrednią 12 37 badania laboratoryjnego mięsa na obecność włośni 13 1682 18

Tabela 5. Liczba osób wyznaczonych przez poszczególnych PLW w województwach. JEDNOSTKA STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU POPRZEDNIEGO STAN NA DZIEŃ 31.12 ROKU OBJĘTEGO SPRAWOZDANIEM ZMIANA dolnośląskie - 244 260 16 kuj-pom 420 403-17 lubelskie 494 473-21 lubuskie 129 129 0 łódzkie 630 675 450 małopolskie 377 388 11 mazowieckie 749 758 9 opolskie 171 185 14 podkarpackie 259 244-15 podlaskie 312 322 10 pomorskie 466 466 0 śląskie 393 379-14 świętokrzyskie 244 269 25 warm-maz 367 367 0 wielkopolskie 995 981-14 zachodniopomorskie 246 249 3 ogółem 6496 6548 52 19

Możliwość zagrożenia dla zdrowia publicznego lub zwierząt Niewywiązyw anie się osoby z powierzonych jej czynności Zaniedbania w dokumentowa niu wykonywanyc Zawieszenie lub utrata prawa wykonywania zawodu Złożenie wniosku Możliwość zagrożenia dla zdrowia publicznego lub zwierząt Niewywiązywa nie się osoby z powierzonych jej czynności Zaniedbania w dokumentowani u wykonywanych czynności Zawieszenie lub utrata prawa wykonywania zawodu Złożenie wniosku Tabela 6. Liczba umów z osobami/podmiotami wyznaczonymi, rozwiązanych ze skutkiem natychmiastowym w roku objętym sprawozdaniem. UMOWY z OSOBAMI POWÓD ROZWIĄZANIA UMOWY JEDNOSTKA dolnosląskie 0 0 0 0 1 kuj-pom 2 0 0 1 lubelskie 0 0 0 0 15 łódzkie 0 2 5 0 7 małopolskie 0 0 0 0 3 mazowieckie 2 1 0 0 9 opolskie 0 0 0 0 1 podkarpackie 0 2 3 0 1 podlaskie 0 0 0 0 4 pomorskie 1 0 2 0 2 śląskie 0 0 0 0 5 świętokrzyskie 0 0 0 0 6 warm-maz 0 0 0 0 2 wielkopolskie 1 5 1 0 24 zachodniopomorskie 0 0 1 0 4 ogółem 4 12 12 0 85 UMOWY z PODMIOTAMI POWÓD ROZWIĄZANIA UMOWY JEDNOSTKA dolnośląskie mazowieckie 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 20

OGÓŁEM warm-mazurskie 0 1 0 0 0 ogółem 0 1 0 0 2 4. SZKOLENIA W roku 2015 pracownicy Inspekcji Weterynaryjnej wzięli udział w: 95 szkoleniach zorganizowanych/koordynowanych przez Główny Inspektorat Weterynarii, 4151 szkoleniach zorganizowanych przez wojewódzkie i powiatowe inspektoraty weterynarii. Liczba przeszkolonych pracowników: Głównego Inspektoratu Weterynarii: 105, wojewódzkich inspektoratów weterynarii: 970, powiatowych inspektoratów weterynarii: 3285. Liczba przeszkolonych lekarzy wyznaczonych: 4057. Szkolenia były realizowane ze środków będących w dyspozycji jednostek IW, Komisji Europejskiej (program BTSF Lepsze szkolenie na rzecz bezpieczniejszej żywności ), PIWet PIB Puławy oraz KPRM (szkolenia centralne). Tabela 7. Aktywność szkoleniowa Inspekcji Weterynaryjnej w 2015 r. Województwo (WIW, PIW) oraz GIW dolnośląskie Centralne Liczba wykorzystanych miejsc szkoleniowych przez pracowników IW Powszechne (z wyłączeniem kursów językowych) Szkolenia językowe Szkolenia specjalistyczne Szkolenia inne (poza służbą cywilną) 90 419 0 487 0 996 kujawskopomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie 25 455 0 562 1 1043 32 170 0 689 8 899 20 10 0 639 0 669 27 191 0 562 2 782 34 202 0 534 0 770 53 683 0 1217 3 1956 9 170 0 407 0 586 10 181 1 493 76 761 28 98 2 164 0 292 25 129 1 975 1 1131 32 322 14 308 5 681 39 279 1 469 1 789 21

warmińskomazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie GIW OGÓŁEM 30 82 0 337 14 463 30 654 29 895 0 1608 25 188 0 593 25 831 4 260 17 63 9 353 513 4493 65 9394 145 14610 Tabela 8. Wykaz pracowników Inspekcji Weterynaryjnej, którzy w 2015 roku ukończyli specjalizacje weterynaryjne. Higiena zwierząt Choroby Epizootiologia i rzeźnych drobiu oraz Województwo administracja i żywności Rozród zwierząt OGÓŁEM ptaków weterynaryjna pochodzenia ozdobnych zwierzęcego dolnośląskie 1 0 0 0 1 kujawsko-pom. 0 2 1 0 3 lubelskie 0 2 0 0 2 lubuskie 0 0 0 0 0 łódzkie 0 2 0 0 2 małopolskie 0 0 0 0 0 mazowieckie 0 6 0 0 6 opolskie 0 0 0 0 0 podkarpackie 0 0 0 0 0 podlaskie 0 0 0 1 1 pomorskie 0 0 0 0 0 śląskie 0 0 0 0 0 świętokrzyskie 0 3 0 0 3 warmińsko-maz. 0 0 0 0 0 wielkopolskie 0 2 0 0 2 zach.pomorskie 0 2 0 0 2 GIW 0 0 0 0 0 OGÓŁEM 1 19 1 1 22 22

Tabela 9. Wykaz szkoleń dla lekarzy wyznaczonych zorganizowanych w województwach. Województwo dolnośląskie kujawsko-pomorskie lubelskie lubuskie łódzkie małopolskie mazowieckie opolskie podkarpackie podlaskie pomorskie śląskie świętokrzyskie warmińskomazurskie wielkopolskie zachodniopomorskie Liczba szkoleń Liczba miejsc szkoleniowych wykorzystanych przez lek. wyznaczonych Liczba przeszkolonych lek. wyznaczonych 74 416 191 29 221 93 96 1010 316 28 204 102 102 1517 442 97 1185 248 225 1739 473 18 85 104 44 313 173 61 565 194 30 395 244 89 792 251 46 261 176 66 533 215 266 2233 774 54 195 61 OGÓŁEM 1325 11664 4057 23

5. FINANSOWANIE Schemat 1. Finansowanie Inspekcji Weterynaryjnej w Polsce. Budżet Państwa Minister właściwy ds. rolnictwa Rezerwa na wydatki związane ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt, badania monitoringowe pozostałości chemicznych i biologicznych u zwierząt, w żywności i paszach, finansowanie zadań zleconych przez KE, dofinansowanie realizacji zadań IW Rezerwy inne, w tym rezerwy celowe Państwowy Instytut Weterynaryjny PIB utrzymywanie stałej rezerwy biopreparatów do diagnozowania i zwalczania chorób, krajowe laboratoria referencyjne Główny Inspektorat Weterynarii Wydatki: - świadczenia na rzecz osób zatrudnionych - wydatki bieżące - wydatki majątkowe Graniczne Inspektoraty Weterynarii (9) Wydatki: WOJEWODA (16) - świadczenia na rzecz osób zatrudnionych - wydatki bieżące - wydatki majątkowe Wojewódzki Inspektorat Weterynarii (16) Wydatki: Opłaty za czynności urzędowe - świadczenia na rzecz osób zatrudnionych - wydatki bieżące - wydatki majątkowe Wydatki na zadania (zwalczanie chorób zakaźnych i odzwierzęcych u zwierząt, monitoring zakażeń zwierząt, żywności i pasz) Opłaty za usługowe badania laboratoryjne, szkolenia i egzaminy - różne podmioty Powiatowe Inspektoraty Weterynarii (305) Wydatki: - świadczenia na rzecz osób zatrudnionych - wydatki bieżące - wydatki inwestycyjne Wydatki na zadania (zwalczanie chorób zakaźnych i odzwierzęcych u zwierząt, monitoring zakażeń zwierząt, żywności i pasz) Opłaty za czynności urzędowe Wynagrodzenia dla lekarzy weterynarii lub innych osób wyznaczonych do wykonywania zadań urzędowych oraz zwrot kosztów poniesionych na zakup materiałów i dojazd 24

Zgodnie z art. 12 ust. 1-3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej, koszty działalności Inspekcji i wykonywania jej zadań pokrywane są z budżetu państwa. Dysponentami środków budżetowych są: minister właściwy ds. rolnictwa, jako dysponent I stopnia - główny w stosunku do Głównego Inspektoratu Weterynarii; Główny Lekarz Weterynarii (dyrektor Generalny GIW) - jako dysponent II stopnia w stosunku do 9 granicznych lekarzy weterynarii (dysponenci III stopnia), - jako dysponent III stopnia w stosunku do środków finansowych, jakie otrzymuje na funkcjonowanie Głównego Inspektoratu Weterynarii; wojewodowie, jako dysponenci I stopnia - główni w stosunku do wojewódzkich lekarzy weterynarii; wojewódzcy lekarze weterynarii: - jako dysponenci II stopnia w stosunku do powiatowych lekarzy weterynarii, - jako dysponenci III stopnia w stosunku do środków finansowych jakie otrzymują na funkcjonowanie wojewódzkich inspektoratów weterynarii; powiatowi i graniczni lekarze weterynarii jako dysponenci III stopnia w stosunku do środków finansowych jakie otrzymują na funkcjonowanie odpowiednio powiatowych i granicznych inspektoratów weterynarii. Stopnie, o których mowa wyżej (I, II, III) wskazują podległość finansową poszczególnych dysponentów. Wszystkie inspektoraty weterynarii, a więc Główny Inspektorat Weterynarii, graniczne, wojewódzkie i powiatowe inspektoraty weterynarii, są państwowymi jednostkami budżetowymi i w 2015 roku prowadziły gospodarkę finansową zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2013, poz. 885, tekst jednolity, z późn. zm.) oraz z przepisami wykonawczymi wydanymi na jej podstawie. Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jednostkami budżetowymi są takie jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek dochodów budżetu państwa. W planie wydatków budżetowych w częściach budżetów wojewodów, którzy są dysponentami środków budżetowych dla wojewódzkich i powiatowych inspektoratów weterynarii, zgodnie z podporządkowaniem organizacyjnym, planuje się corocznie wydatki na funkcjonowanie tych inspektoratów. Ponadto w budżetach wojewodów planuje się wydatki na zadania uznane za priorytetowe, do których należą wydatki związane: 1) ze zwalczaniem chorób zakaźnych i chorób odzwierzęcych podlegających obowiązkowi zwalczania, w tym odszkodowaniami, zapomogami i nagrodami oraz zadaniami wynikającymi z planów gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, 2) z badaniami kontrolnymi zakażeń zwierząt, 3) z monitorowaniem chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych podlegających obowiązkowi monitorowania, oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i paszach 25

4) z monitorowaniem substancji niedozwolonych i pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt oraz paszach, 5) z realizacją rocznych planów urzędowej kontroli pasz i pasz leczniczych. Wydatki na wyżej wymienione zadania realizowane są w odrębnym rozdziale klasyfikacji budżetowej. Źródłem finansowania wydatków związanych ze zwalczaniem chorób zakaźnych zwierząt oraz badaniami monitoringowymi pozostałości chemicznych i biologicznych u zwierząt, w żywności i paszach, jest również rezerwa celowa przewidziana w części 83 pod pozycją 12. Środki budżetowe pochodzące z ww. rezerwy celowej uruchamiane są przez Ministra Finansów w oparciu o wystąpienie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowywane w zależności od potrzeb i oceny sytuacji epizootycznej województw na podstawie wniosków zgłaszanych przez wojewodów, opracowanych w porozumieniu z wojewódzkimi lekarzami weterynarii i Głównym Lekarzem Weterynarii. Taki sposób planowania i realizacji pozwala na pełną ewidencję wydatków ponoszonych przez Inspekcję Weterynaryjną na ich wykonanie. Oddzielenie zadaniowych" środków finansowych od tych, które przeznaczane są na bieżące funkcjonowanie inspektoratów weterynarii ma na celu także zwiększenie skuteczności ubiegania się o zabezpieczenie tych środków w odpowiedniej wysokości, zarówno na etapie planowania, jak również w przypadkach wystąpienia chorób lub zagrożeń, których nie sposób przewidzieć na etapie planowania. W celu umożliwienia prawidłowego wydatkowania środków na przedstawione wyżej zadania, zostały określone w drodze rozporządzenia rodzaje wydatków ponoszonych przez inspektoraty weterynarii, które mogą być finansowane ze środków, o których mowa w cytowanym już art. 12 ust. 3 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (tzn. specjalnie wydzielonych środków na zadania). Z dniem 01 stycznia 2015 r. wydatki związane z : - prowadzeniem badań laboratoryjnych niebędących badaniami urzędowymi (WIW), - oraz wypłat wynagrodzeń lekarzom wolnej praktyki i innym osobom za czynności weterynaryjne (PIW), finansowane w latach poprzednich z rezerwy celowej cz. 83 poz. 57 Wydatki państwowych jednostek budżetowych z tytułu przejętych zadań, które w 2010 r. były realizowane przez gospodarstwa pomocnicze albo w ramach rachunków dochodów własnych zostały włączone do budżetów wojewodów odpowiednio do rozdziału 01033 i 01034. 26

5.1 BUDŻET Tabela 10. Dochody budżetowe w 2015 roku (w złotych). DOCHODY BUDŻETOWE Planowane (wg Wykonane na Należności *) ustawy budżetowej 31.12.2015 r. na rok 2015) Procent wykonania (2:1) JEDNOSTKA 1 2 3 4 GIW rozdział 01021 100 000 94 818 0 95% GrIW rozdział 01035 8 064 000 10 715 834 13 231 133% WIW rozdz. 01033 17 197 000 14 168 897 3 720 611 82% PIW na terenie województwa rozdz. 01034 280 054 000 273 668 955 13 527 678 98% IW na terenie 297 251 000 287 837 852 17 248 288 97% województwa łącznie OGÓŁEM 305 415 000 298 648 504 17 261 519 98% *) - według stanu na 31.12.2015 r. nieuregulowane 27

Tabela 11. Finansowanie zadań Inspekcji Weterynaryjnej w 2015 r Plan po zmianach (środki otrzymane) JEDNOSTKI rozdział 01021 GIW + rozdział 01079 GIW Plan po zmianach Ogółem (ustawa+ rezerwy celowe w tym ustawa budżetowa Rezerwa celowa na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt pozycja 12 Rezerwy inne, w tym rezerwy celowe Wykonanie wydatków wykonanie OGÓŁEM (ustawa + rezerwy celowe) w tym Rezerwa celowa na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt pozycja 12 Rezerwy inne, w tym rezerwy celowe Zobowiązania w zł w zł w zł w zł w zł % w zł % w zł % w zł 1 2 3 4 5 6 (5:1) 7 8 (7:3) 9 10 (9:4) 11 14 590 700 14 264 000 0 326 700 12 105 023 83% 0 0 279 586 86% 543 364 rozdział 01022 razem, w tym: 182 628 941 25 721 687 156 907 254 0 131 401 981 72% 107 245 163 68% 0 0 406 547 rozdział 01022 WIW 55 389 786 12 072 058 43 317 728 0 45 094 571 81% 34 036 009 79% 0 0 132 550 rozdział 01022 PIW 127 035 155 13 649 629 113 385 526 0 86 147 457 68% 73 049 201 64% 0 0 273 997 rozdział 01022 GrIW 204 000 0 204 000 0 159 953 78% 159 953 78% 0 0 0 rozdział 01035 GrIW rozdział 01033 WIW 9 424 000 9 424 000 0 0 9 241 298 98% 0 0 0 0 554 133 168 035 055 123 913 856 44 115 900 5 299 163 049 345 97% 40 581 466 92% 5 299 100% 7 048 148 rozdział 01034 PIW 544 192 470 485 552 473 57 808 317 831 680 527 632 064 97% 54 332 283 94% 744 568 90% 24 593 082 OGÓŁEM 918 871 166 658 876 016 258 831 471 1 163 679 843 429 710 92% 202 158 913 78% 1 029 453 88% 33 145 274 28

6. PRAWODAWSTWO WETERYNARYJNE Przepisy weterynaryjne zaliczane są do działu prawa administracyjnego. W 2015 r. Główny Lekarz Weterynarii działał na podstawie aktów prawa krajowego i prawa wspólnotowego. Ponadto Główny Lekarz Weterynarii jest zobowiązany do realizacji przepisów licznych rozporządzeń i decyzji wykonawczych wydanych na podstawie rozporządzeń wspólnotowych oraz dyrektyw implementowanych do polskiego porządku prawnego w ustawach wymienionych w punkcie 6.1. 6.1 POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCE PRAWO KRAJOWE. ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1482, z późn. zm.), ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz.U. z 2014 r., poz.1577.), ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2015 r., poz. 594, z późn. zm.), ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U. z 2014 r., poz.1539, z późn. zm.), ustawa z dnia 10 grudnia 2003 r. o kontroli weterynaryjnej w handlu (Dz. U. z 2015, poz.519.), ustawa z dnia 27 sierpnia 2003 r. o weterynaryjnej kontroli granicznej (Dz.U. z 2014, poz. 424, z późn. zm.), ustawa z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (Dz. U. z 2015 r., poz. 1172, z późn. zm.), ustawa z dnia 26 stycznia 2007 roku o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. z 2015 r., poz.1551, z późn. zm.), ustawa z dnia z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2013 r. poz. 856, z późn. zm.), ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz.U. z 2014 r., poz. 398, z późn. zm.), ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.), ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2015, poz. 806,.), ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2015 r., poz.1651, z późn. zm.), ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U., poz. 266). Jednocześnie do ww. ustaw wydano kilkaset aktów wykonawczych w formie rozporządzeń Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów, ministra właściwego do spraw rolnictwa, ministra właściwego do spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw środowiska i ministra właściwego do spraw administracji, jak również zarządzeń ministra właściwego do spraw rolnictwa. 29

6.1.1 Zmiany w powszechnie obowiązującym prawodawstwie krajowym w stosunku do roku poprzedniego. W 2015 roku nastąpiły następujące zmiany w prawodawstwie krajowym, mające wpływ na funkcjonowanie IW: 1) ustawą z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U., poz. 266, z późn. zm.) dokonano zmiany: a) ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt ((Dz. U. z 2013 r. poz. 856, z późn.zm.), b) ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz. U. z 2015 r., poz. 1482, z późn. zm.), c) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1539, z późn. zm.), oraz uchyliła ustawę z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.). Ustawa weszła w życie dnia 27 maja 2015 roku. Celem uchwalenia ustawy była transpozycja do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/63/UE z dnia 22 września 2010 r. w sprawie ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych (Dz. Urz. UE L 276 z 20.10.2010, str. 33), zwanej dalej "dyrektywą 2010/63/UE". Zastąpiła ona ustawę z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.), która transponowała przepisy uchylonej dyrektywy Rady 86/609/EWG z dnia 24 listopada 1986 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów doświadczalnych i innych celów naukowych (Dz. Urz. UE L 358 z 18.12.1986, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 1, str. 292) oraz dyrektywy 2003/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2003 r. zmieniającej dyrektywę Rady 86/609/EWG w sprawie zbliżenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich dotyczących ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów doświadczalnych i innych celów naukowych (Dz. Urz. UE L 230 z 16.09.2003, str. 32; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 609). W związku z wprowadzeniem przez dyrektywę 2010/63/UE nowych, bardziej rygorystycznych wymagań dotyczących ochrony zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych, ustawa wprowadza regulacje zapewniające wyższe, w stosunku do dotychczas obowiązujących, standardy w zakresie ochrony dobrostanu zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. 2) Ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U., poz. 470) zmieniono ustawę z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2014 r. poz. 1539 z późn. zm.). Ustawa weszła w życie z dniem 16 kwietnia 2015 r. Celem ustawy jest ograniczenie liczby gospodarstw spełniających niskie standardy w zakresie bioasekuracji (biobezpieczeństwa), co przyczyni się do zapobieżenia szerzeniu się 30

chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania na zwierzęta z gatunków wrażliwych przebywające w gospodarstwach. Wprowadzenie programu bioasekuracji dla gospodarstw, w których są utrzymywane określone gatunki zwierząt (np. świnie) na terytorium państwa lub jego części w zależności od sytuacji epizootycznej i epidemicznej państwa, ma na celu zmniejszenie skutków ekonomicznych i gospodarczych wynikających z wystąpienia choroby zakaźnej zwierząt. 3) ustawą z dnia 19 grudnia 2014 r. o zmianie ustawy - Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw zmieniono ustawę z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.) Zmiana weszła w życie dnia 8 lutego 2015 roku. Ww. ustawą wprowadzono definicję "sfałszowanego produktu leczniczego", w celu odróżnienia go od innych nielegalnych produktów leczniczych. Liczba wykrywanych w Unii Europejskiej produktów leczniczych sfałszowanych pod względem tożsamości, historii lub źródła pochodzenia wzrasta w alarmującym tempie. Produkty te zwykle zawierają składniki gorszej jakości lub sfałszowane, nie zawierają żadnych składników lub zawierają składniki, w tym substancje czynne, w nieodpowiednich dawkach, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Dodatkowo przez zmianę przepisów art. 84 i art. 85 zwiększono wymagania względem Osoby Odpowiedzialnej - kierownika hurtowni. Zgodnie z art. 5 ustawy zmieniającej składy celne produktów leczniczych i składy konsygnacyjne produktów leczniczych stają się, z dniem jej wejścia w życie, hurtowniami farmaceutycznymi. 4) ustawą z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U., poz. 277) zmieniono ustaw a) z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97) Ustawa weszła w życie z dniem 30 marca 2015 r. Celem zmiany ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw dokonuje nowelizacji obowiązującej obecnie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 233, z późn. zm.). Podstawowym celem ustawy jest dokonanie transpozycji do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie (Dz. Urz. UE L 125 z 21.05.2009, str. 75), regulującej zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych. W zakresie wykonania odpowiednich przepisów rozporządzeń Unii Europejskiej, ustawa wprowadza w art. 9 regulacje prawne mające na celu zapewnienie stosowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzenia (WE) nr 1946/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych (Dz. Urz. UE L 287 05.11.2003, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 650). 31