I. Literatura I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Starogardzie Gdańskim Szkolna lista tematów na część ustną EGZAMINU MATURALNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO w roku szkolnym 2013/2014 1. Dziennik jako źródło wiedzy o autorze. Omów na wybranych 2. Różne ujęcia motywu balu w literaturze. Omów na wybranych 3. Legendy jako inspiracje literackie. Omów ich znaczenie w wybranych dziełach. 4. Emancypantki jako bohaterki w literaturze II połowy XIX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych 5. Biografia jako klucz interpretacyjny. Na wybranym przykładzie omów związki między życiem artysty a jego twórczością. 6. Portret psychologiczny ludzi morza. Porównaj wybrane kreacje bohaterów literackich. 7. Różne ujęcia motywu przemijania w literaturze wybranych epok. Omów na 8. Analizując wybrane utwory, przedstaw obrazy Kresów Wschodnich w literaturze XIX i XX wieku. 9. Fascynacje Gdańskiem i jego okolicami w literaturze polskiej i niemieckiej. Omów na wybranych 10. Marzyciele, idealiści i wizjonerzy na kartach literatury. Omów i porównaj wybrane przykłady. 11. Biblia i antyk jako źródło wzorców osobowych. Omów wybraną postać i wskaż nawiązania do niej w literaturze późniejszych epok. 12. Literatura świadectwem upamiętniania wydarzeń historycznych. Ukaż na wybranych przykładach różne sposoby utrwalania ważnych wydarzeń dziejowych. 13. Groteska jako jeden ze sposobów ukazywania rzeczywistości. Zanalizuj funkcje groteski na wybranych przykładach z literatury XX wieku. 14. Przedstaw sposoby i efekty stosowania aluzji literackiej przez różnych autorów. 15. Portrety bohaterów w literaturze chłopskiej XX wieku. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach (np. utwory Edwarda Redlińskiego, Wiesława Myśliwskiego, Tadeusza Nowaka). 16. Filozofia jako inspiracja dla literatury. Omów na wybranych 17. Sposoby funkcjonowania tradycji rycerskiej w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 18. Jak uleczyć świat uśmiechem? Rola satyry, kpiny, żartu w utworach Omów zagadnienie. 19. Polemika z mitami romantycznymi. Zanalizuj problem, odwołując się do literatury z 2 połowy XIX i XX wieku. 20. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze współczesnej (np. Gabriel Garcia Marquez, Olga Tokarczuk, Paweł Huelle). 21. Ukaż rolę retrospekcji w wybranych utworach literackich XIX i (lub) XX wieku. 22. Dokument i parabola jako różne sposoby mówienia o rzeczywistości. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów XX wieku. 23. Sztuka współczesnego reportażu i jej mistrzowie (np. Ryszard Kapuściński, Hanna Krall, Wojciech Tochman). Omów specyfikę tego gatunku publicystycznego. 24. Omów rolę wizji i proroctwa w literaturze na wybranych 25. Dialog ze średniowieczem w literaturze późniejszych epok. Omów zagadnienie na wybranych 26. Czasy, w których człowiek się urodził, w dużym stopniu determinują jego los. Rozważ słuszność tej tezy, odwołując się do postaw bohaterów literackich dwóch epok. 27. Motyw krzyku i milczenia w literaturze XIX i XX wieku oraz jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 28. Pora lub pory roku jako temat literacki. Przedstaw na przykładzie różnych utworów. 29. Mieszkanie jako przestrzeń życiowa. Omów wybrane utwory, w których ukazane są relacje między człowiekiem a jego miejscem życia. 30. Etykieta w kulturze Ukaż rolę obyczajów i tradycji, odwołując się do wybranych utworów literackich. 31. Melancholicy jako bohaterowie literaccy omów na wybranych przykładach dzieł polskich i obcych.
32. Kariery polityczne i awanse społeczne w ujęciu pozytywnym i negatywnym. Przedstaw przykłady literackie i dokonaj ich oceny. 33. Poezja współczesna wobec tradycji sztuki staropolskiej. Omów na wybranych 34. Przedmioty jako obiekty i fascynacje w twórczości wybranego poety współczesnego. Zanalizuj wybrane przykłady. 35. Człowiek szczęśliwy. Zanalizuj przedstawiony w literaturze wpływ różnych czynników na szczęście jednostki. 36. Różne sposoby kreacji outsidera w literaturze współczesnej. Omów na podstawie wybranych przykładów. 37. Fascynacja psychoanalizą w literaturze międzywojennej. Odwołując się do wybranych utworów wyjaśnij, jakie formy ta fascynacja przybierała. 38. Literatura i nałogi. Omów problem uzależnień na podstawie wybranych utworów 39. Bohater heroiczny dawniej i dziś. Przedstaw i porównaj postawy wybranych bohaterów literackich 40. Mity i ich reinterpretacje w twórczości wybranego pisarza. Przedstaw, analizując wybrane przykłady. 41. Wpływ domu rodzinnego na postawy życiowe człowieka. Omów problem, charakteryzując i porównując wybranych bohaterów literackich. 42. Wizerunek Polaka w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich z 43. Życie w społeczeństwie przekleństwo czy wygoda? Odpowiedz na pytanie, analizując postawy wybranych bohaterów literackich. 44. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładów literatury, opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 45. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw nawiązania do twórczości Jana Kochanowskiego w literaturze polskiej. 46. Ludowość i ludomania. Omów różne sposoby nawiązywania do folkloru i życia ludu w twórczości literackiej. 47. Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawiska, na przykładzie twórczości wybranych autorów. 48. Rola kostiumu historycznego w literaturze. Omów na wybranych 49. Dramat człowieka uwikłanego w historię. Omów, wykorzystując wybrane utwory. 50. Na podstawie wybranych utworów, omów funkcję humoru w literaturze. 51. Żywotność tradycji romantycznych w literaturze następnych epok. Omów na podstawie wybranych przykładów. 52. Odwołując się do wybranych utworów literackich, omów rolę mistrza w rozwoju duchowym człowieka. 53. Powroty do świata dzieciństwa i ich rola w kształtowaniu osobowości człowieka. Omów na wybranych przykładach literackich z 54. Przedstaw bohatera indywidualistę. Omów i porównaj postawy wybranych bohaterów. 55. Biznes i etyka w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw na wybranych 56. Analizując wybrane utwory udowodnij, że pisarze współcześni nawiązują do dorobku twórców dawnych epok. 57. Przedstaw i porównaj literackie wizerunki inteligentów w wybranych utworach z 58. Literackie obrazy rewolucji. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych utworów. 59. Zwątpienie w prawdziwą miłość. Omów zjawisko, interpretując wybrane utwory z różnych epok literackich. 60. Powstanie narodowe jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów 61. Fantastyka i rzeczywistość. Rozważ wzajemne relacje między tymi sferami, odwołując się do wybranych utworów literackich. 62. O ludziach rozsądnych i ludziach szalonych. Porównaj postawy wybranych bohaterów literackich. 63. Bohater tragiczny w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw i porównaj, odwołując się do wybranych 64. Małe ojczyzny jako miejsca, do których się zawsze wraca. Przedstaw, analizując wybrane przykłady utworów z
65. Różne postawy człowieka wobec innego, obcego. Omów problem tolerancji na wybranych przykładach utworów z 66. Motto, cytat, ostatnia scena, tytuł jako klucz do interpretacji dzieła literackiego. Omów na wybranych 67. Relacje człowiek ojczyzna. Przedstaw i porównaj różne sposoby ujęcia tego tematu w literaturze. 68. Literatura jako sposób zatrzymania czasu w jego niszczącym biegu. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok lub z literatury współczesnej. 69. Uchodźcy, wygnańcy, emigranci. Scharakteryzuj i porównaj wybranych bohaterów literatury XIX i XX wieku. 70. Odwołując się do wybranych utworów różnych epok, ukaż związek między bohaterem a jego lekturami. 71. Milczenie i dialog jako przejawy życia duchowego bohaterów literackich. Rozważ problem, odwołując się do dzieł polskich i obcych. 72. Pieniądz narzędziem dobra i zła. Omów jego rolę w życiu człowieka w wybranych utworach literackich 73. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów na przykładzie trzech twórców spoza szkolnego kanonu przyczyny popularności niektórych autorów i książek. Sformułuj własną opinię na ten temat ( Wharton, Coelho, Caroll, Libera, Pilch i in.). 74. Człowiek religijny w literaturze. Omów na podstawie wybranych dzieł polskich i obcych. 75. Absurd jako wyraz dezaprobaty wobec istniejącej rzeczywistości. Omów problem na wybranych przykładach literackich. 76. Jaki jest człowiek? Co w nim ciemne i groźne? Omów problem, odwołując się do literatury współczesnej. 77. Namiętność, rozczarowanie, zdrada Na wybranych przykładach literackich zanalizuj przyczyny dramatów małżeńskich i ich skutki. 78. Od Mickiewicza do Gombrowicza. Młodość jako temat i problem literatury XIX i XX wieku. Przedstaw na wybranych 79. Przyroda bliska, zdumiewająca, tajemnicza, groźna. Przedstaw i porównaj obrazy natury i ich związek z życiem psychicznym bohaterów literackich. 80. Problemy młodych ludzi XX i XXI wieku. Omów, odwołując się do literatury. 81. Kot w literaturze. Przedstaw funkcje postaci w wybranych utworach literackich. 82. Symbolika stroju. Omów temat odwołując się do wybranych utworów literackich. II. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 83. Motyw snu w literaturze i malarstwie. 84. Literackie i malarskie przedstawienia zwierząt. Zaprezentuj temat na wybranych 85. Kreacje świętych w literaturze i sztuce Przedstaw na wybranych 86. Sztuka wobec niewyrażalnego. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. 87. Motyw wybranego bohatera antycznego w literaturze i sztuce późniejszych epok. Przywołaj i omów odpowiednie przykłady. 88. Porównaj artystyczne interpretacje motywu powstań narodowych w literaturze i sztukach plastycznych. 89. Artystyczne interpretacje pejzażu wiejskiego w literaturze i sztuce. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 90. Kontynuatorzy Mickiewiczowskiej tradycji kraju lat dziecinnych (np. Czesław Miłosz, Tadeusz Konwicki, Andrzej Wajda). Zanalizuj to zagadnienie, na wybranych przykładach literackich i filmowych. 91. Przedstaw różne funkcje ukazywania brzydoty w literaturze i sztuce. 92. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 93. Reinterpretacja wybranego mitu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 94. Artystyczne interpretacje wydarzeń historycznych w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 95. Rehabilitacja brzydoty w literaturze i sztuce współczesnej. Przedstaw zagadnienie na wybranych 96. Prowokacja artystyczna i jej cel. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do literatury i sztuki wybranych epok. 97. Współczesne wersje motywu Madonny w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 98. Porównaj artystyczne interpretacje vanitas w literaturze i sztukach plastycznych.
99. Przywołując wybrane przykłady, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. 100. Pora lub pory roku jako temat literatury i sztuki. Omów zagadnienie na przykładzie różnych dzieł. 101. Góry jako inspiracja twórczości literackiej i malarskiej. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 102. Omów istotę realizmu magicznego w literaturze i w filmie XX wieku (np. Gabriel Garcia Marquez, Olga Tokarczuk, J. J. Kolski). 103. Uprzedmiotowienie człowieka jako problem w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach, np. Tadeusz Kantor, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Różewicz. 104. Specyfika teatru telewizji. Omów zagadnienie na przykładzie dwóch różnych form teatralnych. 105. Reportaż literacki i fotograficzny. Oceń ich rolę we współczesnym świecie. 106. Słowami wyrazić muzykę. O których twórcach możesz powiedzieć, że podjęli to wyzwanie? Analizując wybrane utwory, uzasadnij swoją odpowiedź. 107. Groteska jako jeden ze sposobów ukazywania rzeczywistości. Zanalizuj funkcje groteski na wybranych przykładach z literatury i sztuki lub filmu XX wieku. 108. Sztuka i literatura na usługach władzy. Scharakteryzuj zjawisko i porównaj wybrane przykłady z dziedziny sztuki i literatury. 109. Różne ujęcia motywu strachu w literaturze i sztuce. Odwołaj się do wybranych przykładów. 110. Porównaj wizerunek żołnierza w literaturze i sztuce XX wieku. 111. Omów obecność i funkcje kiczu w literaturze i w sztuce. 112. Miasto w literaturze i sztuce. Zanalizuj opisy i obrazy, przedstaw ich funkcje artystyczne. 113. Otaczająca nas rzeczywistość jako przedmiot zainteresowania dokumentalistów literackich i filmowych. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł. 114. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł, wskaż podobieństwa i różnice. 115. Obraz rodziców w literaturze i sztuce. Przedstaw temat, odwołując się do twórczości artystów różnych epok 116. Ku pokrzepieniu serc. Odwołując się do dzieł literackich i malarskich wyjaśnij, jak tę ideę realizowała polska literatura i sztuka XIX wieku. 117. Motyw powstania narodowego i jego funkcje w literaturze i malarstwie XIX wieku. Omów na podstawie wybranych przykładów. 118. Na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dzieł sztuki, przedstaw różne sposoby pojmowania piękna. 119. Mechanizmy działania systemów totalitarnych. Omów na podstawie wybranych przykładów literackich i filmowych. 120. Kultura masowa a kultura elitarna. Przedstaw tę opozycję na wybranych przykładach z literatury i sztuki. 121. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie. Przedstaw na podstawie wybranych dzieł literackich i plastycznych. 122. Analizując wybrane przykłady, przedstaw motyw tańca i określ jego funkcje w literaturze i dziełach plastycznych. 123. Słowa memento mori uczyń kluczem do odczytania wybranych tekstów kultury. 124. Na podstawie wybranych przykładów z literatury i sztuki, przedstaw artystyczne ujęcie motywu macierzyństwa. 125. Na podstawie wybranych przykładów, przedstaw funkcjonowanie motywu grozy w literaturze i sztuce. 126. Analizując wybrane przykłady z literatury i sztuki, omów zjawisko kiczu. 127. Odwołując się do wybranych przykładów literackich i filmowych, przedstaw relacje między rodzeństwem. 128. Krajobraz jako motyw literacki i filmowy. Porównaj wybrane przykłady, zwracając uwagę na specyfikę języka literatury i filmu. 129. Woda i ogień. Realne i symboliczne znaczenie tych żywiołów w literaturze i sztuce. Pokaż na wybranych II. Język 130. Rola stylizacji gwarowej i jej funkcje na przykładach z twórczości dwóch wybranych pisarzy polskich. 131. Przedstaw humor zawarty w kociewskich przysłowiach i zagadkach ludowych drobnej twórczości literackiej Kociewiaków.
132. Zapożyczenia językowe. Oceń słuszność stosowania najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 133. Oceń zasadność użycia anglicyzmów w nazwach firm, sklepów itp. w Twoim mieście. 134. Język sposobem charakteryzowania bohatera. Omów funkcję prezentatywną języka - na wybranych 135. Język w domu, w pracy, w szkole. Zanalizuj istotę zjawisk językowych. 136. Zanalizuj zjawisko nowomowy na przykładach współczesnych tekstów literackich i publicystycznych. 137. Listy Porównaj język i styl przykładów epistolografii z kilku okresów literackich. Wskaż przyczyny różnic słownictwa. 138. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 139. Błędy językowe w prasie lokalnej. Odnieś się krytycznie do wybranych przykładów. 140. Tak mówi jeszcze mój dziadek, a tak mówię ja. Porównaj język dwóch pokoleń. 141. Analizując wybrane teksty literackie różnych epok, wskaż cechy języka sentymentalnego. 142. Dokonaj analizy porównawczej języka potocznego dwóch wybranych środowisk. 143. Na wybranych przykładach pokaż, jak zmieniają się znaczenia słów, w zależności od epoki i kontekstu. 144. Funkcja sprawcza języka. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów wypowiedzi. 145. Na podstawie fragmentów dzieł literackich, określ cechy języka i stylu wybranej epoki. 146. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń, jak się ma tytuł tekstu do jego treści. 147. Różne sposoby realizowania gry słów. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych fraszek i aforyzmów. 148. Na podstawie analizy języka narracji utworów, na przykład Marka Hłaski, Sławomira Mrożka, Mirona Białoszewskiego, określ funkcje języka w literaturze współczesnej. 149. Jak autorzy, żyjący w kraju totalitarnym, radzili sobie z cenzurą poprzez tematy i język? Zanalizuj wybrane przykłady. 150. Jaka jest specyfika językowa wypowiedzi internautów na blogach młodzieżowych? Porównaj wybrane przykłady. 151. Specyfika językowa sprawozdań sportowych. Zanalizuj wybrane przykłady. 152. Jak ideologia wpływa na język, czyli nowomowa w czasach PRL-u. Zanalizuj wybrane przykłady. 153. Przeprowadź analizę języka dwóch wybranych seriali telewizyjnych, sformułuj wnioski. 154. Specyfika języka programów telewizyjnych typu talk show. Omów na wybranych