Liceum Ogólnokształc ce, Technikum WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZB DNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH RÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Geografia na czasie stara podstawa programowa Demografia i osadnictwo Zakres rozszerzony KLASA III LO, III i IV T (szkoła ponadgimnazjalna) Dopuszczaj cy Dostateczny Dobry Bardzo dobry zna i rozumie poj ciaś eksplozja demograficzna, wtórna eksplozja demograficzna, przyrost naturalny, bezrobocie, ekumena, anekumena, bariera i atrakcyjno ć osadnicza, migracje, j zyk ywy, j zyk martwy, potrafi obliczyć przyrost naturalny, potrafi wymienić fazy rozwoju demograficznego, potrafi wymienić czynniki wpływaj ce na liczb urodzin i zgonów, potrafi wymienić przyczyny bezrobocia w potrafi wymienić bariery rozwoju osadnictwa, potrafi wymienić główne rasy, potrafi scharakteryzować jedn z głównych religii wiata, potrafi scharakteryzować kultur europejsk, potrafi wskazać na mapie obszary o najwi kszym i najmniejszym zaludnieniu, potrafi okre lić zró nicowanie g sto ci zaludnienia Polski, potrafi pokazać na mapie główne kierunki migracji zagranicznych Polaków. zna i rozumie poj ciaś proces osadnictwa, sieć osadnicza, miasto, jednostka osadnicza, aglomeracja, konurbacja, megalopolis, funkcje miast, urbanizacja, potrafi okre lić podstawowe funkcje konkretnego du ego miasta, potrafi wskazać przykłady zespołów miejskich, potrafi okre lić pozytywne i negatywne skutki procesów urbanizacyjnych. zna i rozumie poj ciaś współczynnik urodze, współczynnik zgonów, współczynnik przyrostu naturalnego, zast powalno ć pokole, współczynnik feminizacji, współczynnik aktywno ci zawodowej, współczynnik zatrudnienia, stopa bezrobocia, bezrobocie strukturalne, atrakcyjno ć osadnicza, subekumena i paraekumena, g sto ć zaludnienia, antropopresja, przyrost rzeczywisty, imigracja, emigracja, kultura, globalizacja, antyglobalizacja, potrafi scharakteryzować fazy rozwoju demograficznego, potrafi opisać cechy społecze stwa starzej cego si, potrafi okre lić przyczyny du ego wska nika feminizacji, potrafi obliczyć współczynniki aktywno ci zawodowej, zatrudnienia, stopy bezrobocia, potrafi okre lić zatrudnienie w poszczególnych sektorach gospodarki okre lonych grup pa stw, umie okre lić skutki bezrobocia w potrafi okre lić bariery osadnicze i atrakcyjno ć osadnicz okre lonego obszaru, potrafi scharakteryzować przyczyny migracji Polaków w poszczególnych okresach historycznych, potrafi wskazać na wiecie obszary migracji wymuszonych, rezydencjonalnych i innych, potrafi okre lić swoj dzienn cie k ycia, potrafi okre lić przyczyny ujemnego salda migracji w potrafi pokazać na mapie zró nicowanie rasowe, zna i rozumie poj ciaś piramida wieku, wiek produkcyjny, przedprodukcyjny, poprodukcyjny, slumsy, fizjologiczna g sto ć zaludnienia, reemigracja, repatriacja, deportacja, dialekt, gwara, cywilizacja, potrafi ocenić przyrost zaludnienia na kontynentach w drugiej połowie XX wieku, potrafi ocenić fazy rozwoju demograficznego, potrafi przedstawić metody zapobiegania starzeniu si społecze stwa i jego skutkom, potrafi przyporz dkować poszczególne pa stwa do okre lonych piramid wieku, potrafi scharakteryzować odpowiedni piramid wieku, umie analizować współczynniki aktywno ci zawodowej oraz wska niki zatrudnienia w potrafi ocenić przyczyny i skutki analfabetyzmu na wiecie, umie analizować skutki antropopresji, umie analizować skutki migracji zewn trznych i wewn trznych ludno ci polskiej, potrafi analizować zró nicowanie kulturowe ludno ci wiata, potrafi opisywać poszczególne przemiany cywilizacyjne współczesnego wiata, umie analizować i oceniać teksty dotycz ce ruchów globalizacyjnych i antyglobalizacyjnych na wiecie. zna i rozumie przemiany funkcjonalne miast, definicje miast w ró nych krajach, potrafi scharakteryzować fizjonomi miast, potrafi porównać układy przestrzenne i Opracowanie: WSZPWN zna i rozumie poj ciaś wska nik maskulinizacji, piramida progresywna, regresywna, stagnuj ca, bezrobocie technologiczne, strukturalne, koniunkturalne, saldo migracji, religia, fale rozwoju cywilizacyjnego, społecze stwo tradycyjne, społecze stwo postindustrialne, społecze stwo informatyczne, przenikanie kultur, społecze stwo, zbiorowo ć terytorialna, lokalno ć, to samo ć, potrafi podać prawidłowo ci dotycz ce powi kszania si ludno ci wiata, dokonuje analiz tablic statystycznych, danych liczbowych, wykresów, potrafi prognozować zmiany demograficzne na okre lonym obszarze, podaje tendencje zmian cech demograficznych społecze stw, umie analizować piramidy wieku ró nych społecze stw, potrafi przedstawić zmiany w strukturze zatrudnienia ludno ci, potrafi podać metody zmniejszania zjawiska bezrobocia, potrafi wyja nić zjawisko paneuropeizmu kulturowego, potrafi ocenić skutki uchod stwa ekonomicznego i politycznego, potrafi zaprezentować zró nicowanie kulturowe własnego regionu. zna i rozumie ró ne aspekty procesów demograficznych, nadurbanizacja urbanizacja pozorna, potrafi prognozować zmiany w sieci osadniczej konkretnego terenu, zmiany w fizjonomii miast wraz 1
Ucze zna podstawowe sposoby gospodarowania (systemy), zna ró nic mi dzy rolnictwem samozaopatrzeniowym a towarowym, zna uwarunkowania przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa na wiecie, potrafi wskazać ró nic mi dzy yzno ci i urodzajno ci gleby, zna podstawowe formy u ytkowania ziemi i potrafi wskazać kontynent na którym dana forma dominuje, potrafi wymienić podstawowe ro liny uprawne (pszenica, ry, kukurydza, ziemniak, burak i trzcina cukrowa, soja, słonecznik, rzepak, bawełna)i wskazać główne rejony ich upraw na wiecie, zna podstawowe zwierz ta hodowlane (bydło, trzoda chlewna i owce) i główne rejony ich hodowli, zna cechy rolnictwa intensywnego i ekstensywnego, zna normy dziennego spo ycia kalorii i protein przez człowieka oraz obszary wyst powania głodu na wiecie, potrafi wymienić sposoby zwi kszania produkcji religijne, j zykowe ludno ci wiata, ze szczególnym uwzgl dnieniem Europy, potrafi charakteryzować poszczególne aspekty procesów globalizacyjnych i je ocenić, potrafi opisać cechy poszczególnych kultur zna i rozumie poj ciaś miasta wielofunkcyjne, ewolucja funkcji, dezurbanizacja, suburbanizacja, reurbanizacja, city, suburbia, potrafi okre lić funkcje miastotwórcze najstarszych miast Polski, potrafi scharakteryzować współczesn sieć osadnicz Polski, okre lić cechy sieci miast w potrafi przedstawić fazy urbanizacji z przykładami, potrafi okre lić stopie urbanizacji wraz z rozwojem cywilizacyjnym potrafi wyja nić proces eksplozji miast. zna obszary wyst powania systemów rolniczych na wiecie i ich cechy, potrafi omówić uwarunkowania rozwoju rolnictwa i podać przykłady obszarów cechuj cych si ich zró nicowaniem, potrafi porównać kontynenty pod wzgl dem form u ytkowania ziemi, zna rejonizacj wszystkich ro lin uprawnych (zakres podr cznika), potrafi wskazać uwarunkowania rozmieszczenia hodowli na wiecie, zna typy rolnictwa intensywnego i ekstensywnegoś potrafi je scharakteryzować i porównać, zna ró nic mi dzy głodem jawnym i utajonym oraz jego skutki dla organizmu człowieka, potrafi wskazać kraje, w których wyst puje zjawisko głodu i wy ywienia obfitego, zna przyczyny wyst powania głodu w Afryce, wie, na czym polega zielona rewolucja, zna kraje przoduj ce w połowach ryb, zna kraje, które s najwi kszymi eksporterami ywno ci, potrafi scharakteryzować czynniki warunkuj ce powi zania funkcjonalne w obr bie zespołów miejskich, podaje przyczyny i skutki zmian w rodowisku wywołane procesami urbanizacji podaje z przykładami Rolnictwo potrafi porównać ró ne systemy gospodarowania ziemi, zna formy protekcjonizmu w rolnictwie krajów UE, potrafi wskazać i omówić obszary o najkorzystniejszych i najmniej korzystnych cechach dla rozwoju rolnictwa na ka dym kontynencie, potrafi podać czynniki, które kształtuj struktur u ytkowania ziemi na poszczególnych kontynentach, potrafi scharakteryzować wymagania ro lin uprawnych, potrafi uzasadnić wzrost znaczenia hodowli zwierz t na wiecie, zna tendencje zmian w pogłowiu zwierz t na wiecie, potrafi wskazać kraje o rolnictwie intensywnym i ekstensywnym oraz uzasadnić wybór, u ywaj c wska ników efektywno ci rolnictwa, potrafi wskazać obszary nadwy ek i niedoborów w produkcji ywno ci, potrafi ocenić znaczenie rybołówstwa, akwakultury i marikultury dla wy ywienia ludno ci, potrafi przedstawić koncepcj rolnictwa z post pem cywilizacyjnym, zmiany funkcji miast w Polsce w najbli szych latach, potrafi ocenić skutki procesów urbanizacyjnych. potrafi ocenić wpływ okre lonych systemów rolniczych na rodowisko, na przykładach konkretnych krajów potrafi wskazać ró nice w czynnikach społeczno-ekonomicznych warunkuj cych rozwój rolnictwa, potrafi zilustrować przykładami tez o zmniejszaniu si wpływu czynników przyrodniczych na rozwój rolnictwa, potrafi wymienić ro liny uprawiane w ka dej strefie klimatyczno-glebowej, zna zwierz ta hodowane na małych obszarachś renifery, wielbł dy, jaki, lamy, alpaki, potrafi wskazać miejsca hodowli i docenić ich znaczenie dla ludno ci, potrafi podać prawidłowo ci w rozmieszczeniu rolnictwa intensywnego i ekstensywnego, towarowego i samozaopatrzeniowego, potrafi wyja nić, dlaczego mimo wzrostu produkcji ywno ci nie maleje zjawisko głodu, zna sposoby nawadniania obszarów i ich skutki w rodowisku, potrafi wyja nić wyst powanie najlepszych łowisk i wskazać gatunki najcz ciej poławianych ryb, potrafi wyja nić, dlaczego Afryka i Azja w małym stopniu uczestnicz w handlu ywno ci, 2
ywno ci, zna czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunkuj ce rozwój rolnictwa w zna podstawowe ro liny uprawne i ich rozmieszczenie w zna podstawowe zwierz ta hodowlane i ich rozmieszczenie w Polsce. zna i rozumie terminy: energia pierwotna, energia wtórna, surowce odnawialne i nieodnawialne, alternatywne ródła energii, przemysł, czynniki lokalizacji przemysłu, okr g przemysłowy, potrafi okre lić surowce wykorzystywane w energetyce Polski, potrafi wymienić ródła alternatywne, potrafi przedstawić na mapie główne zagł bia w glowe na wiecie i w potrafi pokazać na mapie główne zło a ropy naftowej na wiecie, potrafi wskazać główne okr gi przemysłowe Polski. rozwój rolnictwa w zna struktur u ytkowania ziemi w Polsce i jej regionalne zró nicowanie, potrafi scharakteryzować uwarunkowania w rozmieszczeniu poszczególnych upraw w Polsce oraz ich znaczenie, zna uwarunkowania rozmieszczenia hodowli w potrafi wymienić korzystne i niekorzystne cechy polskiego rolnictwa na drodze do UE. zna i rozumie terminy: paliwo umowne, bilans energetyczny, o rodek przemysłu, kooperacja, lokalizacja przymusowa, zwi zana, swobodna, industrializacja, przemysł zaawansowanych technologii, potrafi przedstawić bilans energetyczny wiata wyja nić, dlaczego spada znaczenie w gla, a ro nie znaczenie gazu ziemnego, potrafi przeliczyć pozyskiwane ródła energii pierwotnej na paliwo umowne według równowa nika w gla, potrafi scharakteryzować poszczególne ródła energii ł cznie z miejscem ich wyst powania, potrafi zaprezentować korzy ci płyn ce z zastosowania ródeł niekonwencjonalnych, potrafi klasyfikować przemysł, potrafi scharakteryzować rewolucje przemysłowe, potrafi przedstawić baz surowcow konkretnych okr gów przemysłowych, potrafi okre lić, na czym polega restrukturyzacja przemysłu w Polsce. zrównowa onego, potrafi wskazać obszary o najkorzystniejszych i najmniej korzystnych warunkach dla rozwoju rolnictwa w Polsce i uzasadnić swój wybór, zna udział Polski w produkcji wybranych płodów rolnych w wiecie, zna główne warzywa i owoce uprawiane w Polsce i obszary koncentracji tych upraw, potrafi wskazać podstawowe ró nice mi dzy rolnictwem Polski a krajów UE, zna zasady i skutki przyj cia Polski do UE w zakresie rolnictwa. Przemysł zna i rozumie terminy: kryzys energetyczny, sprawno ć energetyczna, technopolie, luka technologiczna, potrafi ocenić stopie wykorzystania ró nych ródeł energii w konkretnym pa stwie, potrafi przedstawić tendencje zmian elektroenergetyce grupy pa stw, potrafi zaprezentować skutki wielkiego kryzysu energetycznego, potrafi przedstawić metody racjonalnego gospodarowania energi, potrafi ocenić stan energetyki w potrafi zaprezentować na konkretnym przykładzie funkcje przemysłu, potrafi przyporz dkować poszczególnym gał ziom przemysłu czynniki lokalizacji i ocenić trafno ć wyboru lokalizacji wybranego zakładu pracy w regionie zamieszkania, potrafi wskazać bieguny, parki technologiczne, technopolie i ocenić ich udział w gospodarce wiata, potrafi okre lić rodzaj okr gów przyrodniczych na wiecie i w potrafi ocenić zmiany zachodz ce w okr gach przemysłowych w potrafi ocenić skutki prywatyzacji przemysłu w potrafi przeprowadzić inwentaryzacj zakładów przemysłowych we własnym mie cie, dzielnicy, regionie. Usługi w potrafi wskazać bariery hamuj ce intensywny rozwój rolnictwa w zna tendencje w uprawie i hodowli w Polsce w ostatnich latach i potrafi je wyja nić, na etapy rozwoju polskiego rolnictwa w okresie powojennym i potrafi okre lić ich skutki dla współczesno ci, zna wska niki głównych cech produkcyjnych polskiego rolnictwa i potrafi je porównać z przykładowymi krajami UE. potrafi ocenić współczesne tendencje rozwoju przemysłu na wiecie, potrafi uzasadnić zale no ć wzrostu zapotrzebowania na energi wraz z rozwojem gospodarczym społecze stw, potrafi prognozować zmiany w strukturze przemysłu i wykorzystanie ró nych ródeł energii w potrafi zaproponować lokalizacj konkretnego zakładu przemysłowego na wiecie i w Polsce ocenić skutki tej lokalizacji, potrafi ocenić funkcjonowanie Specjalnych Stref Ekonomicznych w potrafi prognozować przyszło ć SSE po wej ciu Polski do Unii Europejskiej, potrafi prognozować zmiany w polskim przemy le w okresie przej ciowym i po uzyskaniu członkostwa UE. 3
zna i rozumie poj ciaś usługi, turystyka, ruch turystyczny, gospodarka turystyczna, komunikacja, transport, ł czno ć, potrafiś zaprezentować podstawowe usługi w Polsce i dominuj ce w regionie zamieszkania, potrafi wymienić rodzaje usług rynkowych i nierynkowych, potrafi pokazać na mapie ciennej główne regiony turystyczne Polski, potrafi wymienić rodzaje transportu i ł czno ci, potrafi wymienić zalety transportu samochodowego i kolejowego, potrafi okre lić zadania internetu. zna i rozumie poj ciaś handel mi dzynarodowy obrót mi dzynarodowy, eksport, import, bilans handlowy, bilans płatniczy, struktura towarowa handlu, struktura geograficzna handlu, potrafi scharakteryzować struktur towarow handlu wiatowego, potrafi wskazać kraje o najwi kszym udziale w obrotach handlu mi dzynarodowego, potrafi wymienić produkty, usługi i kapitał stanowi ce struktur obrotu mi dzynarodowego zna i rozumie poj ciaś infrastruktura turystyczna, turystyka mi kka i twarda, agroturystyka, autostrada, transport przesyłowy, DWT no no ć statku, BRT pojemno ć całego statku, w zeł kolejowy, w zeł komunikacyjny, potrafi dokonać klasyfikacji usług, potrafi przedstawić poziom rozwoju usług w krajach postindustrialnych, słabo rozwini tych i w potrafi ocenić dost pno ć usług edukacyjnych w regionie zamieszkania, potrafi wymienić funkcje turystyki, potrafi przedstawić wady i zalety poszczególnych rodzajów transportu, potrafi zaprezentować główne szlaki przewozowe na wiecie, potrafi scharakteryzować nowoczesne rodki transportu, potrafi wyja nić zró nicowanie g sto ci sieci kolejowej w potrafi ocenić poło enie komunikacyjne Polski w Europie, potrafi pokazać główne porty morskie na wiecie, potrafi okre lić zagro enia płyn ce z nadmiernego korzystania z Internetu zna i rozumie poj ciaś usługi dla producentów, turystyka kwalifikowana, telepraca, potrafi zaliczać do odpowiednich grup ró ne rodzaje usług, potrafi sformułować prawidłowo ci dotycz ce usług, potrafi dokonać podziału usług obj tych EKD, potrafi ocenić dost pno ć komunikacyjn regionu zamieszkania, potrafi porównać rozwój komunikacji w Polsce i w innych krajach Europy, potrafi przeprowadzić i opracować ankiety dotycz ce usług w regionie zamieszkania, potrafi ocenić wpływ turystyki na rodowisko naturalne, potrafi ocenić wpływ turystyki na rozwój gospodarczy poszczególnych regionów wiata, w tym Polski potrafi interpretować problemy komunikacji na podstawie danych statystycznych, tabel, wykresów, kartodiagramów, map potrafi wykonywać wykresy na podstawie danych statystycznych dotycz cych transportu, potrafi ocenić wpływ poszczególnych rodków transportu na rodowisko zna i rozumie poj ciaś kraje swobodnej rejestracji pa stwa taniej bandery, walory turystyczne, prawo Petty ego, potrafi ocenić stan rozwoju usług na progu wkroczenia Polski do UE przedstawić kierunki zmian w okresie przej ciowym i pó niejszy ich rozwój, potrafi zaproponować lokalizacj konkretnych typów usług w zale no ci od ró nych czynników, potrafi dokonać oceny ekspansji hipermarketów w potrafi ocenić skutki reformy edukacji i słu by zdrowia w potrafi zaproponować działania, które zmierzaj do stworzenia infrastruktury turystycznej na konkretnym obszarze, potrafi wyja nić zale no ć mi dzy poziomem rozwoju gospodarczego a przewozami samolotowymi, potrafi ocenić rozwój e-usług w Polsce potrafi zaprojektować usługi, które zlokalizowane b d wokół skrzy owania autostrad w potrafi ocenić poziom prac zwi zanych z dostosowaniem sieci transportowej Polski do wymaga europejskich 4
potrafi wskazać głównych importerów i eksporterów kopalin, potrafi wskazać na mapie geograficzne kierunki przepływów towarów i usług, potrafi wymienić głównych partnerów handlowych Polski. zna podstawowe mierniki okre lania poziomu rozwoju gospodarczego, zna podstawowe cechy KSR i KWR, zna przykłady krajów nale cych do grupy słabo, rednio i wysoko rozwini tych, potrafi wymienić przyczyny narastania dysproporcji mi dzy krajami bogatymi i biednymi. wie, na czym polega dekolonizacja i w których zna i rozumie poj ciaś transfer kapitałowy, korporacje mi dzynarodowe, reeksport, saldo aktywne, saldo pasywne, obroty kapitałowe saldo inwestycji zagranicznych, potrafi wymienić elementy transferu kapitałowego, potrafi wymienić główne korporacje mi dzynarodowe wraz z dominuj c bran oraz krajem macierzystym, potrafi wskazać pa stwa o dodatnim i ujemnym bilansie handlowym, potrafi udowodnić fakt, i obrót mi dzynarodowy tworzy cz ć PKB ka dego kraju, potrafi zanalizować na podstawie danych statystycznych, wykresów i map zmiany struktury handlu zagranicznego Polski w ostatnim dziesi cioleciu, potrafi wymienić czynniki wpływaj ce na wielko ć obrotów, struktur towarow handlu i jego geograficzne kierunki, potrafi wymienić grupy towarów dominuj ce w imporcie i eksporcie krajów wysoko rozwini tych oraz krajów słabo rozwini tych gospodarczo. potrafi podzielić mierniki na demograficzne, ekonomiczne, społeczne i przemysłowe i krótko scharakteryzować ich przydatno ć, potrafi porównać KWR i KSR, potrafi omówić przyczyny narastania dysproporcji mi dzy krajami bogatymi i biednymi. wymienić obj te nimi regiony wiata, zna podstawowe funkcje terytoriów zale nych, zna podstawowe zało enia konwencji o prawie potrafi przedstawić działania, które upowszechniłyby internet w potrafi ocenić poziom rozwoju telekomunikacji w regionie zamieszkania, potrafi scharakteryzować i ocenić struktur przewozów poszczególnymi rodkami transportu w Polsce. zna i rozumie poj ciaś embargo, ceny dumpingowe, protekcjonizm pa stwowy, strefa wolnocłowa, obrót bie cy, obrót kapitałowy, terms of trade, popyt, poda, potrafi przedstawić struktur obrotu mi dzynarodowego na przestrzeni wieków, potrafi zaprezentować korporacje mi dzynarodowe, które maj swoje filie w potrafi wyja nić, jak rol w handlu mi dzynarodowym maj badania marketingowe i działania reklamowe, potrafi wyja nić korzy ci lokowania inwestycji zagranicznych w krajach rozwijaj cych si, potrafi przedstawić prawidłowo ci ukazuj ce zwi zki mi dzy poziomem rozwoju gospodarczego kraju a struktur towarow obrotu mi dzynarodowego, potrafi wyja nić, na czym polega protekcjonizm pa stwowy, potrafi porównać i ocenić struktur handlu zagranicznego w 4 grupach pa stw, potrafi wskazać przyczyny załamania si polskiego handlu zagranicznego na pocz tku lat 90. XX wieku, potrafi okre lić saldo bilansu handlowego Polski podać przyczyny Polityczne problemy wiata zna nowy wska nik rozwoju gospodarczego HDI i wie, jakie mo e przyjmować warto ci w ró nych grupach krajów, potrafi podać cechy krajów naftowych i nowo uprzemysłowionych, potrafi wskazać najbardziej zadłu one kraje i przyczyn ich wci rosn cego zadłu enia. zna przykłady krajów, które uzyskały niepodległo ć w poszczególnych etapach potrafi okre lić sposoby likwidacji deficytu handlowego Polski, potrafi wyja nić, na czym polega fakt, i bilans płatniczy Polski ma saldo dodatnie, potrafi prognozować zmiany zachodz ce w polskim handlu zagranicznym po uzyskaniu członkostwa w UE, potrafi ocenić wpływ mi dzynarodowych organizacji gospodarczych na struktur obrotu mi dzynarodowego, potrafi okre lić korzy ci i straty wynikaj ce ze stosowania cen dumpingowych, potrafi okre lić zmiany w strukturze towarowej eksportu z Polski w celu zmniejszenia ujemnego salda bilansu handlowego. potrafi wymienić 10 najbogatszych krajów wiata według miernika HDI, potrafi wyja nić, na czym polega zakl ty kr g ubóstwa w KSR, zna termin term of trade, ekokonwersja, zna przykłady działa podj tych przez wiat w celu niesienia pomocy krajom biednym. zna ró nic mi dzy terytorium zale nym i departamentem zamorskim, 5
regionach wiata wyst piła, potrafi wymienić kilka terytoriów zale nych, potrafi wyja nić termin integracja oraz wskazać jej podstawowe formy oraz cele, potrafi wskazać nowe kraje powstałe po 1989 roku w Europie rodkowej oraz wskazać przyczyny tych zmian, zna kraje członkowskie UE oraz form integracji tych krajów, potrafi wskazać regiony wiata, gdzie najcz ciej wybuchaj konflikty oraz wskazać ich podstawowe przyczyny. morza, zna główne organizacje działaj ce w zakresie wolnego handlu oraz wybranych dziedzinach ycia gospodarczego (zakres podr cznika), zna podstawowe cele działania i organy ONZ, potrafi wskazać podstawowe osi gni cia ONZ oraz organizacji działaj cych przy ONZ, wie do jakich organizacji mi dzynarodowych nale y Polska, potrafi wskazać podstawowe skutki procesu transformacji w krajach Europy rodkowej, wie, jakie etapy musi przej ć kraj przed przyst pieniem do UE, zna kraje staraj ce si o wej cie do UE, potrafi wymienić strony tocz cych si współcze nie konfliktów i omówić ich przebieg. dekolonizacji, potrafi na przykładach wskazać znaczenie terytoriów zale nych dla metropolii, potrafi uzasadnić, dlaczego wiele terytoriów zale nych nie d y do pełnej niepodległo ci, potrafi wskazać korzy ci wynikaj ce z procesu integracji, zna histori ONZ oraz funkcje, jakie pełni poszczególne organy ONZ, potrafi wymienić przykłady działa ONZ w zna histori i struktur działania UE, potrafi wymienić korzy ci i zagro enia wynikaj ce z przyst pienia Polski do UE, zna fundusze, z których pomocy dotychczas korzystała Polska, potrafi wyja nić, na czym polega prywatyzacja, reprywatyzacja, restrukturyzacja w gospodarkach krajów Europy rodkowej, zna najwa niejsze organizacje terrorystyczne i metody ich działania, potrafi wskazać skutki konfliktów zbrojnych. potrafi wskazać na mapie politycznej kraje, które posiadaj najwi cej terytoriów zale nych, wie jaka jest sytuacja polityczna Antarktydy, potrafi ocenić rol ONZ w rozwi zywaniu konfliktów politycznych, popieraj c ocen przykładami, potrafi wyrazić opini na temat przyst pienia Polski do UE i poprzeć j odpowiednimi argumentami, potrafi wskazać ró nic mi dzy fundamentalizmem islamskim a islamem, zna szczegółowo przebieg konfliktu izraelskopalesty skiego, w Afganistanie, indyjskopakista skiego oraz konfliktów w Afryce, potrafi scharakteryzować indywidualne cechy procesu transformacji w ró nych krajach i zilustrować je przykładami Ocen niedostateczn otrzymuje ucze, któryś nie sprosta wymaganiom na ocen dopuszczaj c, co uniemo liwia dalsze zdobywanie wiedzy i kształtowanie umiej tno ci popełnia powa ne bł dy merytoryczne nie jest w stanie rozwi zać zada o elementarnym stopniu trudno ci, Ocen celuj c otrzymuje ucze, któryś biegle posługuje si zdobyt wiedz w rozwi zywaniu problemów, proponuje niekonwencjonalne, nietypowe rozwi zania samodzielnie i twórczo rozwija własne umiej tno ci i uzdolnienia przeprowadza wnikliw analiz sytuacji, dostrzega prawidłowo ci i zale no ci wyszukuje i selekcjonuje informacje osi ga sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. 6