Zakopane o poranku. Fot. Marek Różycki

P POLISH a n o r a m a Niezalezny magazyn kulturalny Independent Cultural Magazine POLSKA VO L. 1 9, N O 4 ( 2 1 0 ) A P R I L / K W I E C I E Ń 2 0 1 1 Zakopane o poranku. Fot. Marek Różycki

2 Strona Internetowa Polonii Kanadyjskiej w Edmontonie www.domyedmonton.com MIS & MIS LLP BARRISTERS & SOLICITORS corporate commercial income tax real estate wills & estate planning Suite 2107, 10088-102 Avenue Edmonton, Alberta T5J 2Z1 Tel: (780) 424-2600 Fax: (780) 425-6451 email: wmis@mislaw.ca Ryszarda L. Pelc Wspomnienia, tradycje i zwyczaje wielkanocne Czy Państwo zauważyli, że z upływem czasu coraz częściej wracamy do wspomnień z lat dzieciństwa? Okres świateczny szczególnie skłania nas do refleksji nad upływajacymi latami a wtedy taśma pamięci zaczyna przywoływać obrazy z przeszłości. Wspominamy, wspominamy czasem z nostalgią, czasem z rozbawieniem, często z żalem, że lata dzieciństwa i wczesnej młodości tak szybko minęły. ** Zygmunt Gloger (1845-1910), znakomity polski historyk, archeolog, etnograf, badacz obyczajów, pisze: Do najmilszych wspomnień należą obchodzone tak uroczyście w domu rodziców moich święta wielkanocne. Przedświt każdej wiosny jest początkiem nowego okresu jego życia, wątkiem nowej nadziei. ( ) śpiewem skowronka dzwonią niebiosa nad polami i bocian klekoce nad strzechą, obejmując swoje gniazdo i trawka kiełkuje w wilgotnej ziemi, zapowiadając błogosławioną wiosnę i lato. W tej to właśnie porze, przed wiejskim starym dworem, porządkowano od rana dziedziniec. ( ) podjazd wysypywano świeżym piaskiem, a przed gankiem potrząśnięto nasiekaną świerczyną. Między oficyną, w której mieściła się kuchnia a dworem panował ruch niezwykły. Był to bowiem dzień wielkosobotni. ( ) W pokoju stały przygotowane już stoły, przykryte śnieżnobiałymi obrusami. Na nich pojawiały się ogromne wysokie na łokieć baby szafranowe, przybrane lukrem o różnych smakach i kolorach. Były tam placki pulchne a grube jak poduszki wysadzane rzędami białych migdałów czarnych wielkich rodzynków. April / Kwiecień 2011 Dalej szły słodkie mazurki, jak kwadratowe kobierczyki przybrane w lukier i agrest smażony. Był także drugi stół, przeznaczony dla mięs. Tu królował postawiony na środku pieczony baranek (jagnię), przy którego poświęceniu kapłan oddzielne odmawia modlitwy pisze Gloger dodająć, że po kostki z tego baranka zwykle przychodzili po świętach wieśniacy, aby zakopać je w czterech rogach granic wioski, w sobotę przed przewodami, co miało zabezpieczyć od klęsk i gradu. Naturalnie w domu Glogerów nie mogło zabraknąc pisanek, pięknie i z fantazją dekorowanych. Dalszy opis stołu wydaje się dość egzotyczny. Bo okazuje się, że obok upieczonego baranka była głowa wieprza z uszami z jajkiem w pysku, para rumianych prosiąt z zamrużonemi oczami i pozakręcanymi kokieteryjnie ogonkami, trzymających korzenie chrzanu w zębach Nie brakło kiełbas i innego mięsiwa przybranego zielonym barwinkiem, stały też michy galarety Jedzenie świateczne było przeznaczone nie tylko dla gospodarzy i ich gości, ale także dla służby. Była Wielka Sobota i domownicy oczekiwali na przybycie księdza proboszcza, który w dniu tym objeżdżał okolicę by poświęcić potrawy, które spożywano w dzień Wielkiejnocy. Do dworu przychodziły też wieśniaczki ze swoimi, znacznie już skromniejszymi koszykami. Była kiełbasa, i biały ser, baba wielkanocna, i sól. Kiedy już wszyscy mieszkańcy dworu i sąsiedztwa się zebrali stawiono przed gankiem ceber z wodą studzienną. Kapłan odczytawszy modlitwę sypał szczyptę soli do wody i potem kropidłem w niej umoczonym święcił wieśniacze potrawy przyniesione w kobiałkach. Dopiero potem święcono potrawy we dworze. Po zakończonej ceremonii mieszkańcy wsi nabierali w butelki świeconą wodę z cebra. Używano jej do święcenia domów a czasami nawet do chrztu nowonarodzonego dziecka. W nocy z soboty na Wielkanocną niedzielę dorośli szli na rezurekcję, a po nabożeństwie tłumnie odwiedzano parafię, by złożyć życzenia księżom, z okazji Zmartchwystania Pańskiego. Naturalnie dzielono się wtedy święconym jajkiem. Dużym przeżyciem dla małego Zygmunta były życzenia składane rodzicom przez gospodarzy i parobków, którzy przychodzili w odświętnych ubiorach. Nie tylko składali życzenia ale też śpiewali potężnym chórem, wesołą, piękną pieśń Alleluja. Gloger pisze, że przez pierwszy i drugi dzień Wielkiejnocy ogień w domach wieśniaków był wszędzie zgaszony, bo nie gotowano tam żadnej strawy posilając się tylko święconem rano, w południe i wieczorem, oraz krupnikiem z miodu i wódką. Podobnie bywało we dworach. ** Opisane przez Glogera obyczaje przetrwały w Polsce długo. Mój mąż, wspomina Wielkanoc, którą spędził w Łańcucie. Był wtedy kilkuletnim chłopcem, ale pamięta dobrze tamte święta. W domu wujostwa przygotowywano święcone w dużym paradnym pokoju. Na stole nakrytym adamaszkowym, białym

April / Kwiecień 2011 obrusem i udekorowanym barwinkiem, stawiano tradycyjne, wielkanocne potrawy. Nie brakowało tam naturalnie pisanek, szynki, kiełbas, chrzanu, bab wielkanocnych lukrowanych i mazurków. Spieszono się by wszystko było gotowe na czas, kiedy przychodził ksiądz do domu by te dary Boże poświęcić. ** Kilka lat temu okres wielkiego postu a potem Wielkanoc spędzaliśmy w Polsce, w Warszawie. Ja pojechałam wtedy do Opola by odwiedzić swoją przyjaciółkę z lat szkolnych. Opole, podobnie jak cała Polska, szykowało się do Wielkiej Nocy. Od Palmowej Niedzieli w jednym z muzeów można było obejrzeć pisanki zgłoszone wcześniej do konkursu. Warto dodać, iż Opole może szczycić się tym, że znaleziono tu pierwszą pisankę, prawdopodobnie pochodzącą z X wieku. Zdobienie jaj jest więc bardzo starą tradycją. W opolskim najbardziej popularna jest pisanka zwana kroszonką. Jest to zabarwione jajko, zdobione metodą rytowniczą (drapane) i ozdobione ornamentami roślinnymi. W opolskim znane są też konne procesje zwiazane z drugim dniem świat. Słyną z nich Pietrowice Wielkie. Niekiedy zjawia się w procesji ponad stu jeźdźców. O tych konnych procesjach z udziałem księży opowiadano mi. Niestety, nigdy ich nie widziałam. Innym popularnym na opolszczyźnie zwyczajem związanym z Wielkanocą jest kulanie jajec. Po świątecznym śniadaniu mężczyźni spotykali się w miejscu, gdzie ustawiono z desek pochylnię a w ziemi wykopano wgłębienie zwane ducką. Wygrywał ten, kto wtoczył do dołka najwiecej nieuszkodzonych jajek. Najstarsza historyczna wzmianka śląska o tej popularnej niegdyś zabawie pochodzi z 1454 roku. Zachowany dokument stwierdza, że sołtys z Pawłowic koło Oleśna otrzymał od władz przywilej urządzania specjalnego placu na kulanie jajec. Panny opolskie, podobnie jak pochodzące z innych rejonów Polski, były (i są!) oblewane wodą w drugi dzień świąt. Powszechnie było wiadomo, że im większe dziewczyna miała wzięcie, tym więcej wody na nią wylano podczas Śmigusa Dyngusa. Co ciekawsze, oblewana panna nie tylko się nie obrażała, ale w rewanżu wręczała chłopcu kroszonkę, nierzadko z napisem kogo miłuję, temu jajuszko daruję. W monografii poświęconej obyczajom ludności śląskiej Kultura Ludowa na Śląsku pod redakcą D. Simonidesa czytamy też o obyczaju noszenia po wsi drewnianego koguta oblepionego pierzem. Chłopcy chodzący z nim po wsi śpiewali: Przyśliśmy to po śmieguście, Jeno nos do izby wpuście. Wasze dziouchy polejemy, Starych zaś uszanujemy. Z Opola przywiozłam piękną kroszonkę podarowaną mi przez moich przyjaciół. To dzieło jajecznej sztuki zdobniczej zdobi mój wielkanocny koszyk budząc podziw i zainteresowanie parafian katolickiego kościoła pod wezwaniem Świętego Marka na florydzkiej wyspie Marco. Podobnie jak my, przychodzą święcić potrawy. I są to głownie Amerykanie polskiego pochodzenia. Choć, często nie znają języka swoich przodków, to godnie celebrują ich wielkanocne obyczaje. Kończąc tę opowieść o tradycjach wielkanocnych zgodnie z tradycją, życzę Państwu Wesołego Alleluja i mokrego Śmigusa Dyngusa. WIOSENNY KONCERT Piast Polish Dance Ensemble An Edmonton Society pragnie zaprosić Polonię Edmontońską na Wiosenny Koncert Charytatywny Piast Polish Dance Ensemble and Guests, który odbędzie sie w piątek 13 maja, 2011 o godz. 19:00 w Audytorium Faculty Saint-Jean, 84 Avenue i Rue Marie-Anne Gaboury (91 Street). Wszystkie dochody z koncertu przeznaczone będą na potrzeby zespołu Piast, głównie na stroje ludowe i warsztaty letnie. Bilety w cenie - $15 dorosli, $10 studenci i seniorzy - do nabycia przy wejściu do auditorium, 45 minut przed rozpoczęciem koncertu. Po koncercie zapraszamy na kawę, herbatę i ciastka. Program tego koncertu obejmować będzie zbiór polskich i ukraińskich tańców ludowych we wspaniałym wykonaniu młodzieżowego zespołu Piast pod dyrekcją artystyczną Walentego Michalika oraz naszych wyjątkowych gości: znanych już bardzo dobrze naszej publiczności grup tanecznych Polonez pod dyrekcją W. Michalika i Łowicz pod dyrekcją Elżbiety Kapicy, a także znakomitej młodzieżowej grupy ukraińskiej Cheremshyna pod dyrekcją Mykoli Kanevets. Kolejną atrakcją tego wieczoru będzie Zespół wokalno-instrumentalny dzieci i młodzieży Polonii edmontońskiej pod dyrekcją Cezarego Zmysłowskiego, który wykona piękne, refleksyjne piosenki Piotra Rubika. Usłyszymy również utwory na skrzypce solo i duo, zawierające w sobie elementy folkloru polskiego i ukraińskiego w wykonaniu edmontońskich skrzypaczek, Tatiany Warszynskiej i Alicji Warszyńskiej. Konferansjerką calej imprezy będzie Izabella Bereźnicka-Common. Mamy nadzieję, że koncert ten napełni nasze serca dumą i wzruszy pięknem folkloru, muzyki i świeżością interpretacji. Młodzieżowy zespół tańca Piast, jest organizacją młodą, powstałą w 2008 roku z inicjatywy śp. Anny Koziak, a także Eli Linczewskiej i Walentego Michalika. Grupa ta składa sie z 24 utalentowanych tancerzy w wieku od 12 do 16 lat, reprezentujących wysoki poziom artystyczny polskiego tańca ludowego, i posiada już w swoim repertuarze godzinny program tańców z różnych regionów Polski. Gorąco zachęcamy wszystkich Państwa do uczestnictwa w tym multikulturowym koncercie. Uświetnicie swoją obecnością tę uroczystość, a dzięki Waszemu poparciu, otworzą sie nowe możliwości artystyczne dla naszej młodzieży polonijnej. Po dodatkowe informacje w sprawie biletów proszę dzwonić do Tatiany Warszyńskiej, tel. 780.438.3708 lub email: twarsz@telus.net. Do zobaczenia na koncercie. 3

4 Z dumą wspieramy edmontońską Polonię Kontakt w języku polskim mastertax@shaw.ca Zofia 780.638.7183 Kathy 780.638.7175 servuscu.ca Meat Products & Delicatessen ACADIA SHOPPNG CENTRE 347 Heritage Drive S.E. Calgary, Alberta, Canada T2H 1H8 Tel: (403) 258-0228 Tylko pod Krzyżem Prawie rok temu napisałem poniższy tekst, składając w ten sposób hołd poległym w katastrofie smoleńskiej. Najgorsze jednak było dla mnie tuż po ceremoniach pogrzebowych, jak wielka machina propagandy odwróciła wszystko do góry nogami. Tych ludzi, którzy chcieli się dowiedzieć PRAWDY zwalczano i nazywano frustratami. Właśnie dzięki tym propagandzistą, nic konkretnego nie wiemy, prawie rok po owej tragedii? Rosjanie już dawno postawili krzyżyk nad tym zdarzeniem. Nasi włodarze zapomnieli, że wywodzą się z NARODU POLSKIEGO, i że mają OBOWIĄZKI wynikające z przynależności do owego NARODU. Chyba, że mają ów NRÓD głęboko gdzieś. Tylko pod krzyżem, tylko pod tym znakiem Polska jest Polską, a Polak Polakiem niech te słowa Adama Mickiewicza (w dzisiejszej dobie poprawności politycznej nasz wieszcz nazwany by był ksenofobem, fanatykiem, moherem ) zostaną wyryte w sercu każdego Polaka, który kocha swoją Ojczyznę i jest dumny ze swojego Narodu. Prasa polskojęzyczna, która tak lubi tropić nietolerancję, w ogóle nie zwróciła uwagi na zdziczałą, owsiakową młodzież, której zachowanie wobec mniejszości broniącej krzyż (nie tylko tych, którzy chcą upamiętnić ludzi, którzy zginęli pod Smoleńskiem) było po prostu wybrykiem zmanipulowanej hołoty (w myśl sloganu róbta co chceta ), której zachowanie powinno być ścigane z urzędu (chlanie piwska, szampana, wyzwiska, popychanie starszych ludzi itp.). Był to sukces totalnej degeneracji pokolenia pookrągłostołowego. Młodzi ludzie, którzy trzymali transparent precz z krzyżami, na stos z moherami emanowali taką tolerancją tyle, że zaczerpniętą z komunistycznej sentencji: będziemy walczyć o pokój, aż się krew poleje. Obrona Krzyża, jako znaku Gdy w ubiegłym roku wiosną w Polsce wezbrane rzeki zaczęły zalewać wioski i miasta a skutki zniszczeń okazały się ogromne, w maju 2010 roku z inicjatywy Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Okręg Alberta w Edmontonie powstał Komitet Pomocy Powodzianom w Polsce, i pracował do ostatniego dnia 2010 roku. Komitet koordynował działania nie tylko organizacji polonijnych. Przedstawiciele organizacji i osoby prywatne spotykali się regularnie, by opracować plan działania w celu zebrania jak najwięcej funduszy, które mogłyby wspomóc ludzi dotkniętych klęską powodzi. Potrzeby powodzian są ogromne. Stracili nie tylko dach nad głową, ale dorobek swojego życia. Edmontońska Polsko-Kanadyjska Akcja Humanitarna zaangażowała się we współpracę z Komitetem, co było bardzo istotne, ze względu na to, że jest to organizacja, której celem działania jest pomoc ludziom w potrzebie i również to, że może wydawać pokwitowania do rozliczeń podatkowych. Polonia albertańska zebrała w sumie 86 tys. dolarów. Raz jeszcze wykazała się ofiarnością, zaangażowaniem i wrażliwością na potrzeby innych, z czego możemy być dumni, biorąc pod uwagę fakt, że nas, Polaków w Powódź 2010 April / Kwiecień 2011 Katolickiego Państwa jakim powinna być Polska (bo czy to nie szopka, że 90% katolików utrzymujących swój kraj, nie ma nic do gadania, przecież to jest chore) uaktywniła antykatolickie siły, które drenowały już od wielu lat psychikę Polaków. Młodzież niewyedukowana w kwestii narodowej, zajęta imprezami, zajmująca się obroną roślinek, walki z emisją CO ₂ i tym podobnymi bzdurami, zmanipulowana luzackim stylem życia, pokazała chamstwo jakie zostało zaszczepione przez demoliberalny świat. Ale dziwię się też niektórym wypowiedzią na portalach tzw. narodowych, gdzie obrońców nazywa się tłuszczą, hołotą itp. Co może to zjawisko tłumaczyć, chyba tylko młody wiek i brak tzw. balastu życiowego czyli po porostu, za mało ci młodzi ludzie przeżyli, by o Tym Znaku rozmawiać, a tym bardziej zabierać jakikolwiek głos. Pokazywanie gołych pośladków, czy też piersi podchmielonej (lub naćpanej) imprezowej młodzieży, to obraz tolerancji ale w jedną stronę, i to w stronę wytyczoną przez Mędrców, którzy wszystko wiedzą i wszystko widzą. Każdy kto ma trochę rozumu i go używa wie, że obrońcy Krzyża, nie tylko chcą upamiętnienia katastrofy ale domagają się wyjaśnienia okoliczności rozbicia się Tu-154 10 kwietnia, co przeszkadza elicie rządzącej dzisiejszą Polską. Chyba nie ma już w naszym państwie takiej osoby, która by wierzyła w ustalenia Rosjan i zapewnienia rządu, dotyczącej tej tragedii. Niezdarność i miotanie się między wytycznymi z góry, uzmysławiają każdemu Polakowi jakie mamy słabe państwo, zależne od różnych lobby, które sterują poszczególnymi politykami. Pozostaje nam tylko, modlić się słowami Boże coś Polskę ( ), przed Twe ołtarze zanosim błaganie Ojczyznę wolną racz nam zwrócić Panie. Marek Kopaczyk Albercie jest mniej niż w innych prowincjach, a właśnie u nas zebrano najwięcej w całej Kanadzie. Komitet Pomocy Powodzianom zdecydował o tym, że pieniądze będą przesłane do Kanadyjskiego Czerwonego Krzyża, który następnie przekaże te sumę do Polskiego Czerwonego Krzyża. Taka decyzja dala szanse na otrzymanie dodatkowej dotacji od rządu prowincjonalnego w wysokości 20 tys. dolarów. Komitet składa najserdeczniejsze podziękowania wszystkim ofiarodawcom, a także wolontariuszom zajmującym się plakatami, pisaniem i rozwożeniem listów informacyjnych, składaniem podań o rządową dotacje. Lista Ludzi Dobrej Woli, którzy w Edmontonie, Calgary, Lethbridge, Grande Praire i innych miejscowościach Alberty poświecili swój czas jest bardzo długa i nie sposób wymienić wszystkich. Zasługują na duże uznanie! W imieniu Kongresu Polonii Kanadyjskiej, Okręg Alberta Halina Madej wice-prezes Poniżej załączamy listę ofiarodawców.

April / Kwiecień 2011 Organizations Donors to Flood in Poland Polish Canadian Humanitarian Society $11,685 Polish Canadian Society $10,000 Polonia Foundation in Alberta $10,000 Canadian Polish Congress, Alberta Branch $5,000 Polish Combatants Assoc. of Calgary $5,000 Polish Combatants Assoc. of Edmonton $5,000 Polish Women s Society of Edmonton $5,000 Friends of Jan Pawel II Catholic University $5,000 Polish Seniors Society of Edmonton, 2004 $5,000 White Eagle Society $4,000 Polish Culture Society $2,000 Ladies of the Rosaries, Mary Queen of Poland Parish $2,000 Canadian Polish Historical Society $1,000 Polish Canadian Assoc. of Lethbridge $1,000 Senior Friendship Club, Holy Rosary Parish $300 Polish Veterans Seniors Club $200 Individual Donors to Flood in Poland Jan Pawel II -St. Basil School Students $1,683 Chodkiewicz, Muszynski family $1,000 KDP Stucco Ltd $700 Warszynski Tatiana & Tadeusz $500 Barbara Kostyk Prof. Corp $400 Carlton Maria & Terence $300 Cynar Maria & Zygmunt $300 Dabros Ludmila & Tadeusz $300 Piorkowski, Mieczyslaw $300 Sy-Hue Chin Professional Corp. $300 Polcan Meat Products $250 Ciupinska, Krystyna & Malgorzata $200 Fita, Helen $200 Gluza, Mieczyslawa & Kroetsch Barbara $200 Holko, Andrew T. $200 Laydon, Anna & James $200 Lila Zapasnik Prof. Corp $200 Sawicki, Emma $200 Slotnik, Irena & Jacek $200 Stelmaczonek, Richard & Muszynski Marie $200 Wasilewska Stasha Prof. Corp $200 Shylko, Ryszard $200 1106806 Alberta Ltd. $200 Derus, Greta & Tony $150 Simansky, Walentyna & Joseph $150 Stolski, Stefania $150 Dumicz, Joanna $125 Brzeski, Jerzy Dr. $100 Butte Travel Service Ltd. $100 Cracovia Deli $100 Glowacz, Joseph $100 Halat, Edyta $100 Holik, Krystyna $100 Indelak, Teresa & Iwo $100 Kendziora, Malgorzata & Janusz $100 Kozarska, Anna $100 Kulaga, Andrew Dr. & Mozena $100 Kociolek, Jadwiga $100 Lang, Julian & Janina $100 Loza, Jadwiga $100 Lubinski, Jadwiga $100 Martynek, Irena & J.J. Czyz $100 Miles-Dixon, Ewa $100 Old Fashion Deli $100 Plachcinska, Gizella $100 Popek, Wanda $100 Siedlecki, Teresa $100 Slobodrian, Irek & Klebek, Luiza $100 Stelmaczonek, Bernice $100 Stroemich, Ewa & Paul $100 Sulikowski, Barbara $100 Sulikowski, Wieslaw &Kamil $100 Surmacz, Marek $100 Szulc, Bogumila $100 Swiec, Zbigniew $100 Szwender, Walter & Wanda $100 Witwicki, Jadwiga $100 Wojcik, Andrew & Bogumila $100 Wojcik, Frank $100 ZZ Construction $100 Salomon, Zenon $75 Cadence, Bozena & Wayne $70 Kesjaniuk,Slavomir & Bozena $60 Galus, Bozena $50 Koscielak, Irena $50 Kowalska, Janina $50 Kowalczewski, Antoni& Maria $50 Lesniewicz, Ludmila & Tighe, Anita $50 Malinowski, Jenny & Ben $50 Mansuk, Damji $50 Marciniak, Malgorzata $50 Panewicz, Marek & Jolanta $50 Pawlowski, Kamila & Robert $50 Skalka, Grzegorz $50 Szewczyk, Ewa $50 Wasala, Helen $50 Zientarski, Jadwiga $50 Dodacka-Oporska, Malgorzata $40 Glowicki, Stan & Teresa $40 Jaworska, Urszula $40 Kurowski, Michal $40 Ziembicki, Frank $40 Jaros, Margaret $37 Chippendale, Margaret $30 Gawlinski, Steven & Lorne $30 Milovanovic, Wladimir $30 Trefon, Anna & Michal $30 Wieclaw, K.J. & Kozicka, K. $30 Ganie, Edward & Anna $25 Polkiewicz, Anna & Piotr $22 Bargiel, Marzena $21 Zygmunt, Joanna $21 Czort, Ewa $20 Helwig, Agnieszka $20 Kraska, Jan $20 Mani, Anic K. $20 Slobodrian, Wladyslawa $20 Spanialski, Marcin $20 Starczyk, Zbigniew $20 Zajdler, Arthur $20 Zivkovik, M $20 Total donation from Jan Pawel II School was $4,925 of which $1,683 was unidentified. Donors who provided names are listed above. Fundraiser drive ended Dec. 31, 2010. $86,000 was delivered to Canadian Red Cross on Jan. 7th, 2011. As soon as Alberta Government, grant of $20,000 is received $106,000 will be send by the Canadian Red Cross to the Polish Red Cross. Our thanks and appreciation to all donors. Prepared and submitted by the Polish Canadian Humanitarian Society. TODZIA AIRD Urzędnik Stanu Cywilnego Daje śluby cywilne w języku polskim i angielskim Telefon: (780) 918.4095 E-mail:tm.aird@gmail.com M A R L I N T R AV E L Petroleum Plaza 9929-108 Street Edmonton, AB T5K 1G8 alicja.palka@marlintravel.ca 5

6 April / Kwiecień 2011 Break the wall. Improve your English. Download FREE English lessons at www.breakthewall.alberta.ca

April / Kwiecień 2011 Jak zainwestować w wino Rozważając gdzie możemy zainwestować nasze oszczędności niewielu inwestorów wychodzi poza z b a l a n s o w a n e portfolio czy rynek kanadyjski. Mała tylko grupa zadaje sobie trud przyjrzenia się innym możliwościom. Między innymi n i e w i e l u K a n a d y j c z y k ó w jeszcze do niedawna rozważało możliwość inwestowania w wino. Prawdę powiedziawszy również niewielu doradców oferowało tę możliwość. Może brzmi to dość niezwykle, jednak poszukując alternatywnych metod inwestowania warto bliżej przyjrzeć się możliwości inwestowania właśnie w wino. Istnieje już w Kanadzie fundusz, który może nam w tym pomóc. Rzecz jasna nie chodzi tu o inwestowanie w pierwszą lepszą butelkę. 91.33% win nadających się na inwestycje to Bordeaux a 3.49% to Burgundy. Największym światowym centrum zajmującym się inwestycjami w wino jest Londyn i znajdująca się tam giełda Liv-ex. Na giełdzie można inwestować na kilka sposobów. Pierwszy to, inwestowanie w wybrany rodzaj wina, dostępny na giełdzie. Drugi sposób to inwestowanie w fundusz inwestycyjny, który zajmuje się ściśle winem. Jest jeszcze metoda mieszana, która polega na tym, że fundusz kupuje wskazane przez zainteresowanych wino. Poza tym występuje jeszcze inwestowanie w index i zakłady na index. Walutą rozliczeniową jest funt brytyjski, ze względu na fizyczne miejsce obrotu. Wina w opakowaniach po 6 lub 12 sztuk składuje się w Anglii w specjalnych, piwnicznych warunkach. Taki sposób przechowywania daje gwarancję jak najlepszej jakości wina. Takiego wina pod żadnym względem nie można przechowywać w domu, gdyż istnieje obawa, że mogłoby stracić na jakości, a tym samym jego wartość się zmniejszy. W ostatnich latach również w Kanadzie pojawiła się instytucja, za pomocą której można inwestować w wino. Została także określona minimalna kwota inwestycji. Wynosi ona 5 tysięcy dolarów. Oczywiście jest to inwestycja długoterminowa. Wino nie jest towarem, które można sprzedać w jednej chwili. Czasami potrzeba kilku tygodni aby dokonać transakcji. W Wielkiej Brytanii powstały fundusze w których poza analitykami finansowymi pracują także ludzie z branży winiarskiej. Bardzo ważna jest tutaj wiedza jakie wino nadaje się do długiego leżakowania, kiedy i jak długo można trzymać poszczególne gatunki aby wino nie straciło na wartości. Podejmując decyzję o inwestowaniu w wina należy także zwrócić uwagę na dwa ważne czynniki. Pierwszy to zmienność kursów a drugi to wpływ waluty na cenę wina. Samodzielne inwestowanie w wino jest zdecydowanie trudniejsze niż inwestowanie w papiery wartościowe. Dla nie znających branży winiarskiej czyha sporo pułapek. W branży bowiem trzeba być wciąż na bieżąco, a i tak zawsze pojawia się niepewność. Oczywiście możemy brać pod uwagę informacje zawarte w najważniejszym piśmie poświęconym branży winiarskiej. Jest to Decanter, który spekuluje jak będzie wyglądać rynek wina w poszczególnych latach. Jednak najważniejsza jest opinia światowego guru w dziedzinie winiarskiej Roberta Parkera. Wielu myśli że inwestowanie w wino jest długoterminowe i sięga od 10 do 40 lat a ryzyko jest bardzo duże, ponieważ wino w które inwestujemy może okazać się niewypałem. Plotka rozsiewana przez amatorów o 10 letnim okresie trzymania inwestycji być może bierze się stąd że większość investment grade win to Brodoux, które osiągają dojrzałość właśnie po 10 latach. Jeśli chodzi o ryzyko to specjaliści nie spekulują lecz kupują na inwestycje wina co najmniej czteroletnie. Co ważniejsze wina investment grade są cały czas w obrocie na giełdzie i wcale nie trzeba czekać 10 lat aby na nich zarobić. Ponieważ Wine Investment Fund of Canada jest rozprowadzony przez firmę kanadyjską to nie istnieje również ryzyko wahań walut. Fundusz jest sprzedawany jako inwestycja pięcioletnia, ale z możliwoscia wycofania kapitału raz w roku. Mimo iż jest to kanadyjski fundusz inwestycyjny to decyzje o doborze win są dokonowane przez specjalistów z Londynu. Również samo wino jest tam przechowywne. Kiedy mówimy o inwestowaniu w wino nie wystarczy tylko powiedzieć że w ciągu ostatnich siedmiu lat, biorąc pod uwagę ryzyko, na winie zarobilibyśmy dwa razy tyle co na złocie, czy trzy i pół raza tyle co na ropie. Kiedy mówimy o winie musimy pamiętać że w obrocie jest tylko ograniczona ilość wina z danej winnicy. Kiedy jest już zabutelkowane, jego ilość nigdy się nie powiększy. Od chwili kiedy nadaje się do konsumpcji ilość tylko maleje i wartość butelki wzrasta. W obrocie jest Bordeaux z 35 winnic, których obszar nie może się powiększyć, a naturalne metody upraw są tam przestrzegane do tego stopnia, że dla przykładu ochrona winnej latorośli przed gradem przy pomocy folii jest karalna i dyskwalifikuje winnicę na kilka lat z rynku. Jeśli chodzi o rynki zbytu to oprócz tradycyjnych europejskich i północnoamerykańskich, obecnie Chiny są największym rynkiem spożycia win inwestment grade. Przewiduje się że trend ten będzie rósł, a bogacąca się klasa średnia w Indiach pójdzie śladem Chińczyków. W związku z tym perspektywy inwestowania w wino wyglądają raczej optymistycznie. Mieczysław Piórkowski (780) 456 2218 Piotr Rajski (2010). Uherce to takie miłe więzienie koło Leska. Dziennik internowanego. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Śląskiego. 96 s., 147 x 205 mm, 220 g oprawa broszurowa foliowana ilustr., fot., słownik ISBN/ISSN 978-83-226-1943-8 Cena z autografem autora: CAD $10.00 plus S&H ($3.00 Kanada, $4.50 USA, $8.00 reszta świata) Książka może być zamówiona poprzez http://www.piotrrajski.com lub e-mail: rajski@shaw.ca 7

8 April / Kwiecień 2011 RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH CAŁEJ POLONII ŻYCZY REDAKCJA CAŁEJ POLONII SERDECZNE ŻYCZENIA WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH SKŁADA W IMIENIU FEDERACJI POLEK PREZESKA OGNIWA NR 3 W EDMONTON EWA MILES-DIXON POLISH CANADIAN HUMANITARIAN SOCIETY ŻYCZY CAŁEJ POLONII ORAZ WSZYSTKIM HOJNYM DARCZYŃCOM WESOŁYCH ŚWIĄT ORAZ SMACZNEGO JAJKA PEŁNYCH CIEPŁA I SPOKOJU ŚWIĄT WIELKIEJ NOCY ORAZ WSZELKIEJ POMYŚLNOŚCI W NADCHODZACYM SEZONIE WIOSENNYM CAŁEJ POLONII ŻYCZY JOHN SZUMLAS KONSUL HONOROWY RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W EDMONTON SERDECZNE ŻYCZENIA WESOŁYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH DLA CAŁEJ POLONII W IMIENIU STOWARZYSZENIA POLSKICH KOMBATANTÓW SKŁADA PREZES HENRYK LANG ZDROWYCH I RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH ORAZ WSZELKIEJ POMYŚLNOŚCI W NADCHODZĄCYM SEZONIE WIOSENNYM ŻYCZY CAŁEJ POLONII PREZES KONGRESU POLONII KANADYJSKIEJ OKRĘG ALBERTA JAROSŁAW NOWINKA

April / Kwiecień 2011 Z OKAZJI ŚWIĄT WIELKIEJ NOCY ŻYCZYMY WSZYSTKIM CZYTELNIKOM PANORAMY ORAZ CAŁEJ POLONII WIELU ŁASK BOŻYCH I RADOSNEGO PRZEŻYCIA ZMARTWYCHWSTANIA PANA NASZEGO. NIECH TEN CZAS ODNOWY POMOŻE NAM ODKRYĆ DROGI WIODĄCE DO PRAWDZIWEGO SZCZĘŚCIA I SPOSOBY CHRZEŚCIJAŃSKIEJ POSŁUGI DLA NASZYCH BLIŹNICH. ANNA I MIECZYSŁAW PIÓRKOWSCY 9 SERDECZNE ŻYCZENIA RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH DLA CAŁEJ POLONII W IMIENIU TOWARZYSTWA POLSKICH WETERANÓW SKŁADA PREZES STANISŁAW PODRAZA ŻYCZENIA ZDROWYCH I RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH ORAZ SMACZNEGO JAJKA - SKŁADA WSZYSTKIM CZŁONKOM TOWARZYSTWA POLSKO- KANADYJSKIEGO ORAZ CAŁEJ POLONII W IMIENIU ZARZĄDU TOWARZYSTWA PREZES ADAM ŚWIERCZYŃSKI SZANOWNYM PACJENTOM ORAZ CAŁEJ POLONII ŻYCZENIA RADOSNYCH ŚWIĄT WIELKANOCNYCH SKŁADA DR. DANUTA BEREŹNICKA

10 Minister s Column What the provincial budget means to you As you may know, the Government of Alberta released the 2011/2012 provincial budget on February 24. I would like to explain what this budget means for immigrants to Alberta. We have budgeted $54 million for immigration programs this year. This is 14 per cent less than last year. The reduction was necessary due in part to a $70 million decrease in funding from the federal government for labour market programming this year and we had to make some tough decisions. One area that saw some reductions in this year s budget was English language training for adult newcomers. There was a $3.4 million reduction - or 27 per cent less - in the amount of money for language training programs. This means that 2,025 adult students will receive English language training this year, which is 625 fewer students than last year. Also, the Education department is continuing to fund English language training for child students. Along with their funding provided to child students, Education will continue to provide $1,155 per child student who requires additional English language training. We are also working with a number of partners, such as schools, post-secondary institutions and immigrantserving agencies, to find new ways to bring English language training to Albertans. One example of this collaboration is the work being done with Norquest on its Roots and Connections Program. Another example is the new Break the Wall website at www.breakthewall.alberta.ca. This site highlights a number of language training services in Alberta, including our new Learning English with CBC program. Our ongoing work with recognizing foreign earned qualifications will continue, so newcomers can start working in their field of education as quickly as possible. April / Kwiecień 2011 We expect labour shortages in the not too distant future and recognized that we need to focus on occupational training. This will include academic upgrading, parttime training grants and supports for apprentices. Immigrants will be able to access this training and better prepare themselves to join the labour force. Despite the reductions, the supports currently in place for English language training will still be able to help immigrants looking for help learning the language. Our investment in occupational training will be the key to not only our immigrants success in the province, but the success of the entire province. Your comments or concerns related to this article, or any future article, are always welcome. You can contact me by calling 780-415-4800 in Edmonton and area or 310-0000 and then 780-415-4800 for elsewhere in Alberta, or through email at EI.minister@gov.ab.ca. Thomas A. Lukaszuk Minister of Employment and Immigration, Deputy Government House Leader, and MLA for Edmonton-Castle Downs Budget 2011 released Budget 2011 is about building a better Alberta. The Budget positions our province for the future with a plan that includes: preserving health care, education, and core social programs; protecting jobs, building for the future by investing in infrastructure projects, and taking advantage of lower construction costs; guarding our fiscal position by managing our spending; and enhancing our competitiveness by maintaining our investment-friendly environment, expanding exports to Asian markets, and growing our value added sectors. Some of the construction and infrastructure highlights include: $5.1 billion for municipalities for infrastructure needs, transportation grants, public transit, and other projects; $4.6 billion for our highways, ring roads, interchanges and bridges; $2.6 billion for health facilities and equipment, and creating 1,000 new continuing care spaces; and $5.3 billion for schools, post-secondary institutions, water and wastewater management, and community facilities. We will also increase the Health Services budget by 6% as promised (from $9.1 billion up to $9.6 billion) and we will maintain benefit levels for AISH, Alberta Seniors Benefit, and other core social programs. The Budget forecasts $35.6 billion in revenues. The resulting technical deficit of $3.4 billion will be covered by cash from our Sustainability Fund which is our cash savings account. Hon. Gene Zwozdesky Report from the Alberta Legislature These are monies that our Government set aside during the boom years in order to cover any revenue shortfalls during recessionary periods such as the one that we have endured over the past few years. While our economy was hit hard by the recession, it is growing again and is expected to be one of the strongest in Canada. Our labour market is forecast to add 41,000 jobs in 2011. Our unemployment rate continues to be among the lowest in the country at 5.5%, falling to 4.5% by 2014. For more information, please visit www.budget2011.alberta.ca Expanding value-added Our Government has negotiated contracts for two projects that will advance upgrading and refining of bitumen in Alberta, increase supplies of diesel fuel, and enhance our position as a secure supplier of clean energy. The first project with the North West Upgrading/ Canadian Natural Resources Limited (CNRL) Partnership will lead to construction of a new bitumen refinery in our Industrial Heartland, northeast of Edmonton, as part of our bitumen royalty -in-kind (BRIK) initiative. For the second project, our Government and Enhance Energy Inc. have agreed to terms and conditions specific to the first major carbon capture and storage (CCS) project in the province. The two projects will create about 10,000 jobs during construction. For more information, please visit: www.energy.alberta.ca Finalizing the ring road Our Government is moving forward on the final leg of Edmonton s ring road - Anthony Henday Drive Northeast, which will be a public-private partnership (P3) model. The successful P3 contractor will be responsible for the project s design, construction, financing, and operation for 30 years. Construction will start in Summer 2012 and finish by fall 2016. Using the P3 process, the road will be finished 3 years earlier than through conventional delivery. This will be Alberta s single largest highway construction project to date. For more information, please visit: www.transportation.alberta.ca Hon. Gene Zwozdesky is the Member of the Legislative Assembly of Alberta for Edmonton Mill Creek, the Minister of Health & Wellness and Deputy Government House Leader Edmonton Mill Creek Constituency Office 8207, Argyll Road Edmonton, Alberta T6C 4B2 Tel: 780-466-3737 working with you and for you!