Tabela IV Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej płazów i gadów w odległości 250 m po obu stronach linii Opcja 2a.

Tabela IV.8.3-4 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej płazów i gadów w odległości 25 m po obu stronach linii Opcja 2a. Opcja 2a Km (ok.) Nr stano wiska Chronione gatunki płazów Gatunki płazów z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Ząłacznik II Traszka grzebienia sta Triturus cristatus Kumak nizinny Bombin a bombin a Grzebius zka ziemna Pelobate s fuscus Żaba moczaro wa Rana arvalis Załącznik IV Żaba jeziorkow a Rana lessonae Rzekotk a drzewna Hyla arborea Ropuch a zielona Bufo viridis 31 Traszka zwyczajn a Triturus vulgaris Pozostałe chronione gatunki płazów Ropu cha szara Bufo bufo Żaba wodna Rana esculent a Żaba trawna Rana temporari a Żaba śmieszk a Rana ridibund a Przebieg linii kolejowej po starym śladzie Nr 1 X X 13,9 1-1 1-1 (X) Nr 11 X (X) 13,7 1-1 (X) Nr 9 X (X) 14,1 1-1 (X) (X) Nr 8 14,2 (X) (X) (X) (X) Nr 6 14,4 (X) (X) (X) (X) Nr 7 14,5 (X) (X) (X) (X) (X) Nr 3 14,5 Nr 4 14,6 (X) Nr 5 14,9 (X) Nr 46 (X) (X) (X) (X) (X) Chronione gatunki gadów Załącz Pozost nik IV ałe Jaszcz urka zwinka Lacerta agilis Zaskro niec zwyczaj ny Natrix natrix X

Opcja 2a Km (ok.) Nr stano wiska Chronione gatunki płazów Gatunki płazów z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Ząłacznik II Traszka grzebienia sta Triturus cristatus Kumak nizinny Bombin a bombin a Grzebius zka ziemna Pelobate s fuscus Żaba moczaro wa Rana arvalis Załącznik IV Żaba jeziorkow a Rana lessonae Rzekotk a drzewna Hyla arborea Ropuch a zielona Bufo viridis Traszka zwyczajn a Triturus vulgaris Pozostałe chronione gatunki płazów Ropu cha szara Bufo bufo Żaba wodna Rana esculent a Żaba trawna Rana temporari a Żaba śmieszk a Rana ridibund a Chronione gatunki gadów Załącz Pozost nik IV ałe Jaszcz urka zwinka Lacerta agilis 15,3 Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie Nr 42 (X) 19,4 Nr 52 X X (X) (X) (X) 26,3 1-1 1-1 X stwierdzone występowanie gatunku, z podanym zakresem liczebności tj. Ilość stwierdzonych osobników; (X) potencjalne występowanie gatunku. Zaskro niec zwyczaj ny Natrix natrix 32

Opcja 2b Km (ok.) Nr stano wiska Nr 1 13,9 Nr 11 13,7 Nr 9 14,1 Nr 8 14,2 Nr 6 14,4 Nr 7 14,5 Nr 3 14,5 Nr 4 14,6 Nr 5 Tabela IV.8.5-5 Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej płazów i gadów w odległości 25 m po obu stronach linii Opcja 2b. Chronione gatunki płazów Gatunki płazów z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Załącznik II Traszka grzebieni asta Triturus cristatus Kumak nizinny Bombin a bombina Grzebiusz ka ziemna Pelobates fuscus Żaba moczaro wa Rana arvalis Załącznik IV Żaba jeziorkow a Rana lessonae Rzekotk a drzewna Hyla arborea Ropuch a zielona Bufo viridis 33 Traszka zwyczaj na Triturus vulgaris Pozostałe chronione gatunki płazów Ropu cha szara Bufo bufo Przebieg linii kolejowej po starym śladzie X 1-1 (X) (X) Żaba wodna Rana esculent a X 1-1 X 1-1 X 1-1 Żaba trawna Rana temporari a (X) Żaba śmieszk a Rana ridibund a (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) Chronione gatunki gadów Załącz Pozosta nik IV łe Jaszcz urka zwinka Lacerta agilis (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) Zaskroni ec zwyczaj ny Natrix natrix X

Opcja 2b Km (ok.) Nr stano wiska Chronione gatunki płazów Gatunki płazów z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Załącznik II Traszka grzebieni asta Triturus cristatus Kumak nizinny Bombin a bombina Grzebiusz ka ziemna Pelobates fuscus Żaba moczaro wa Rana arvalis Załącznik IV Żaba jeziorkow a Rana lessonae Rzekotk a drzewna Hyla arborea Ropuch a zielona Bufo viridis Traszka zwyczaj na Triturus vulgaris Pozostałe chronione gatunki płazów Ropu cha szara Bufo bufo Żaba wodna Rana esculent a Żaba trawna Rana temporari a 14,9 Nr 46 15,3 (X) (X) (X) (X) (X) Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie Nr 42 19,4 (X) Nr 49 25,8 X 1-1 X 1-1 Nr 52 X X (X) (X) (X) 26,3 1-1 1-1 Nr 37 X X (X) (X) (X) (X) 26,5 1-1 1-1 Nr 66 26,6 X 1-1 X 1-1 X 1-1 X 1-1 Nr 67 26,7 Nr 36 26,9 (X) (X) Nr 54 X X (X) (X) (X) 27,1 1-1 1-1 Nr 53 (X) (X) X X Żaba śmieszk a Rana ridibund a Chronione gatunki gadów Załącz Pozosta nik IV łe Jaszcz urka zwinka Lacerta agilis X Zaskroni ec zwyczaj ny Natrix natrix 34

Opcja 2b Km (ok.) Nr stano wiska Chronione gatunki płazów Gatunki płazów z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Załącznik II Traszka grzebieni asta Triturus cristatus Kumak nizinny Bombin a bombina Grzebiusz ka ziemna Pelobates fuscus Żaba moczaro wa Rana arvalis Załącznik IV Żaba jeziorkow a Rana lessonae Rzekotk a drzewna Hyla arborea Ropuch a zielona Bufo viridis 35 Traszka zwyczaj na Triturus vulgaris Pozostałe chronione gatunki płazów Ropu cha szara Bufo bufo Żaba wodna Rana esculent a Żaba trawna Rana temporari a Żaba śmieszk a Rana ridibund a Chronione gatunki gadów Załącz Pozosta nik IV łe Jaszcz urka zwinka Lacerta agilis 27,2 1-1 1-1 Nr 34 29,3 (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) (X) Nr 62 29,5 X 1-1 X 1-1 Nr 63 29,5 X 1-1 X 1-1 Nr 65 29,5 X Nr 64 29,5 X 1-1 X 1-1 X 1-1 Nr 61 29,6 X 1-1 X 1-1 Nr 6 29,7 X 1-1 X 1-1 Przebieg linii kolejowej po starym śladzie Nr 58 33,5 (X) (X) (X) (X) (X) (X) Nr 59 34,3 (X) (X) (X) (X) (X) X stwierdzone występowanie gatunku, z podanym zakresem liczebności tj. Ilość stwierdzonych osobników; (X) potencjalne występowanie gatunku. Zaskroni ec zwyczaj ny Natrix natrix

Porównanie opcji Porównanie opcji przedsięwzięcia względem liczby wykazanych stanowisk istotnych z uwagi na występowanie gatunków płazów i gadów przedstawia tabela IV.8.5-6. Tabela IV.8.5-6 Liczba stanowisk płazów i gadów porównanie opcji Stanowiska gatunków płazów i gadów SP SI Opcja S %SI %SP %SI 13 19,4% 43,3% 8,9% 2% 6Sw Opcja 1 (2%) (31,6%) 67 3 1,5% 23,3% 7Sp 44,8% (18,9%) (63,6%) 12 17,9% 4% 7,6% 16,7% 5Sw Sw3 Sw19 Opcja 2a (16,7%) (26,3%) 63,3% 1,4% 23,3% 7Sp (18,9%) (63,6%) 28 41,8% 93,3% Sp37 Sp11 25,4% 56,7% 17Sw 29,7% Opcja 2b (56,7%) (89,5%) 16,4% 36,6% 11Sp (29,7%) (1%) SI liczba zinwentaryzowanych stanowisk; SP - liczba wskazanych stanowisk po obu stronach w 25 m strefie przedsięwzięcia (wszystkich opcji); S liczba stanowisk zlokalizowanych w odległości 25 m po obu stronach od opcji; Sw liczba stanowisk występowania gatunków z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej min.1 stwierdzenie obecności gatunku Sp liczba potencjalnych stanowisk występowania gatunków z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej brak obecności min.1 gatunku Zestawienie opcji pod kątem stwierdzonego lub potencjalnego występowania chronionych gatunków płazów i gadów przedstawia tabela IV.8.5-7. 36

Tabela IV.8.5-7 Stanowiska chronionych gatunków płazów i gadów porównanie opcji Gatunek Traszka grzebieniasta Triturus cristatus Rzekotka drzewna Hyla arborea Grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus Żaba moczarowa Rana arvalis Stanowiska wskazane w 25 m strefie przedsięwzięcia [1%SP] Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 6 stanowisk gatunku 1 stanowisko gatunku [16,7%] - 6 potencjalnych stanowisk - 1 potencjalne stanowisko Ok. km 26,3 [16,7%] 8 stanowisk gatunku 7 stanowisk gatunku [87,5%] - 8 potencjalnych stanowisk 4 stanowiska gatunku - 4 potencjalne stanowiska - 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4 [87,5%] Brak stanowisk gatunku 1 stanowisk 1 stanowisko gatunku [1%] 3 7 1 potencjalne - stwierdz potencjalnych stanowisko Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a Brak stanowisk gatunku 7 stanowisk gatunku [87,5%] - 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4 [87,5%] Brak stanowisk gatunku 1 stanowisko gatunku [1%] 1 potencjalne - stanowisko Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b 4 stanowiska gatunku [66,7%] 4 potencjalne stanowiska Ok. km 26, 5, - km 27,1, km 29,3, km 33,45 [66,7%] 8 stanowisk gatunku [1%] 8 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, km 14,2, - km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4, km 29,3 [1%] 3 stanowiska gatunku [75%] 3 potencjalne stanowiska Ok. km 26,5, - km 29,3, km 34,3 [75%] 9 stanowisk gatunku [9%] 3 stwierdzone 6 potencjalnych stanowiska stanowisk 37

Żaba jeziorkowa Rana lessonae Ropucha zielona Bufo viridis Ropucha szara Bufo bufo Żaba trawna Rana temporaria one stanowi ska występo wania 1 stanowisko gatunku - stanowisk Ok. km 26,3 [1%] 1 potencjalne stanowisko 1 stanowisko gatunku - 1 potencjalne stanowisko 11 stanowisk gatunku 4 stwierdz one stanowi ska występo wania 7 potencjalnych stanowisk 21 stanowisk gatunku 13 stwierdz onych stanowi sk występo wania 8 potencjalnych stanowisk Brak stanowisk gatunku 1 stanowisko gatunku [1%] 1 potencjalne stanowisko - Ok. km 14,4 [1%] 3 stanowiska gatunku [27,3%] 2 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 13,9, km 26,5 [18,2%] 1 potencjalne stanowisko Ok. km 15,3 [9,1%] 6 stanowisk gatunku [28,6%] 2 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 26,3, km 26,5 [9,5%] 4 potencjalne stanowiska Ok. km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 15,3 [19%] Ok. km 26,3 [1%] Brak stanowisk gatunku 1 stanowisko gatunku [1%] 1 potencjalne stanowisko - Ok. km 14,4 [1%] 3 stanowiska gatunku [27,3%] 1 stwierdzone stanowisko występowani a Ok. km 13,9 [9,1%] 2 potencjalne stanowiska Ok. km 15,3, km 26,3 [18,2%] 5 stanowisk gatunku [23,8%] 1 stwierdzone stanowisko występowani a Ok. km 26,3 [4,7%] 4 potencjalne stanowiska Ok. km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 15,3 [19%] występowania Ok. km 26,6, km 29,5, km 29,5, [3%] Ok. km 26,3, km 26,5, km 27,1, km 27,2, km 29,3, km 33,5 [6%] 1 stanowisko gatunku [1%] - 1 potencjalne stanowisko Ok. km 27,2 [1%] 1 stanowisko gatunku [1%] - 1 potencjalne stanowisko Ok. km 14,4 [1%] 9 stanowisk gatunku [81,8%] 3 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 13,9, km 26,6, km 29,5 [27,3%] 6 potencjalnych stanowisk [54,6%] Ok. km 15,3, km 26,3, km 27,1, km 29,3, km 33,5, km 34,3. 18 stanowisk gatunku [85,7%] 11 stwierdzonych stanowisk występowania Ok. km 25,8, km 26,3, km 26,5, km 26,6, km 27,1, km 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 15,3, km 29,3, km 33,5, km 34,3 [33,3%] 38

Traszka zwyczajna Triturus vulgaris Żaba wodna Rana esculenta Żaba śmieszka Rana ridibunda 7 stanowisk gatunku 1 stwierdz one stanowi sko występo wania 6 potencjalnych stanowisk 2 stanowisk gatunku 12 stwierdz onych stanowi sk występo wania 8 potencjalnych stanowisk 7 stanowisk gatunku - 7 potencjalnych stanowisk 1 stanowisko gatunku [14,3%] - 1 potencjalne stanowisko Ok. km 14,5 [14,3%] 7 stanowisk gatunku [35%] 4 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 26,3 [2%] 3 potencjalne stanowiska Ok. km 14,2, km 14,5, km 15,3 [15%] 6 stanowisk gatunku [85,7%] 6 potencjalnych - stanowisk Ok. km 13,9, km 13,7, km 2 stanowiska gatunku [28,6%] - 2 potencjalne stanowiska Ok. km 14,5, km 26,3 [28,6%] 7 stanowisk gatunku [35%] 4 stwierdzone stanowiska występowani a Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 26,3 [2%] 3 potencjalne stanowiska Ok. km 14,2, km 14,5, km 15,3 [15%] 6 stanowisk gatunku [85,7%] 6 potencjalnych stanowisk - Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 14,2, km 27,2, km 29,5, km 29,5, km 29,5, km 29,6, km 29,7 [52,4%] 7 stanowisk gatunku 1 stwierdzone stanowisko występowania Ok. km 27,1 [14,3%] [1%] 6 potencjalnych stanowisk Ok. km 14,5, km 26,3, km 26,5, km 29,3, km 33,5, km 34,3 [85,7%] 18 stanowisk gatunku [9%] 11 stwierdzonych stanowisk występowania Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 25,9, km 26,3, km 26,5, km 26,6, km 27,2, km 29,5, km 29,6, km 29,7 [55%] 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 14,2, km 14,5, km 15,3, km 26,9, km 29,3, km 33,5, km 34,3 [35%] 7 stanowisk gatunku [1%] - 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 14,2, km 39

Jaszczurka zwinka Lacerta agilis Zaskroniec zwyczajny Natrix natrix 6 stanowisk gatunku 2 stwierdz one stanowi ska występo wania 4 potencjalne stanowiska 3 stanowiska gatunku [33,3%] 3 stwierdz one stanowi - ska występo wania 14,1, km 14,2, km 14,5, km 15,3. [85,7%] 4 stanowiska gatunku [66,7%] 4 potencjalne stanowiska km: - Ok. km 14,4, km 14,5, km 14,6, km 14,9 [66,7%] 1 stanowisko gatunku [33,3%] 1 stwierdzone stanowisko występowania ok. km 14,5 [33,3%] - 14,5, km 15,3. [85,7%] 4 stanowiska gatunku [66,7%] - 4 potencjalne stanowiska km: Ok. km 14,4, km 14,5, km 14,6, km 14,9 [66,7%] 1 stanowisko gatunku [33,3%] 1 stwierdzone stanowisko występowani a ok. km 14,5 [33,3%] - 14,5, km 15,3, km 26,9 [1%] 6 stanowisk gatunku [1%] 2 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 26,7, km 29,5 [33,3%] 4 potencjalne stanowiska km: Ok. km 14,4, km 14,5, km 14,6, km 14,9 [66,7%] 1 stanowisko gatunku [33,3%] 1 stwierdzone stanowisko występowania ok. km 14,5 [33,3%] - 31

IV.8.6 INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE PTAKÓW Metodyka inwentaryzacji w zakresie ptaków Przedmiotem niniejszej oceny są przede wszystkim gatunki cenne, tj. ptaki wchodzące w skład Załącznika I Dyrektywy Rady 79/49/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków (tzw. Dyrektywy Ptasiej), gatunki z Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt oraz gatunki tzw. specjalnej troski wg kryteriów BirdLife (SPEC). Ze względu na przyrodniczo ubogi region, przez który przechodzi planowana linia kolejowa, lokalizacyjnie ocena skupia się na dwóch przyrodniczo cenniejszych obszarach: Terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Żabie Doły - położonym na granicy miast: Bytomia, Chorzowa i Piekar Śląskich, Terenie na wschód i północny-wschód w okolicy jeziora Świerklaniec gdzie omawiane w raporcie trzy opcje przebiegu trasy wyraźnie różnią się swoim biegiem i ich ewaluacja jest niezmiernie pomocna przy ocenie wpływu na ptaków. Wyniki inwentaryzacji w zakresie ptaków Ze względu na okres rozpoczęcia prac terenowych (czerwiec 21), zasadne było takie dostosowanie metodyki prac, które gwarantowało prawidłowość uzyskanych wyników i wyciąganych wniosków. Projektując metodykę badań w pierwszym rzędzie kierowano się ogólnym charakterem terenu. Na Żabich Dołach wyraźna jest przewaga terenów wodnych o różnym stopniu pokrycia przez roślinność wynurzoną, przede wszystkim trzciną Phragmites australis oraz pałką wąskolistną Typha angustifolia, jest tam też duży udział bardzo specyficznych siedlisk związanych z hałdami górniczymi w różnym stopniu zrekultywowanymi. W okolicy Jeziora Świerklaniec dominują obszary rolne użytkowane ornie i jako łąki kośne oraz lasy. Szeroka strefa brzegowa samego jeziora pokryta jest głównie turzycowiskami i trzcinowiskami. W badaniach wykorzystano rekomendacje podane dla wykrywania poszczególnych gatunków w książce P. Chylareckiego i in. (29). Monitoring ptaków lęgowych i oparto się również na własnym doświadczeniu terenowym. Wszystkie prace terenowe na terenie Żabich Dołów wykonywano w okresie 15 czerwca 15 lipca 21 r. Cały ten obszar skontrolowano pod względem bogactwa jakościowego i ilościowego sześciokrotnie, z czego 2-krotnie w godzinach wieczornych i 311

nocnych. Cztery kontrole, wykonywane w odstępach co ok. 7 dni, miały miejsce w godzinach 4-9 rano, ich celem było wykrycie nie tylko ptaków wodno-błotnych przebywających na lustrze wody (blaszkodziobe, perkozy), ale też śpiewających osobników z rzędu wróblowych. Kontrole wieczorno-nocne były związane ze stosowaniem stymulacji magnetofonowej, miały na celu wykrycie trudno wykrywalnych w inny sposób przedstawicieli rodziny chruścieli (wodnika Rallus aquaticus zielonki Porzana parva) oraz niektórych perkozów (perkozka Tachybaptus ruficollis). Prace terenowe okolic Jeziora Świerklaniec obejmowały rejon na wschód i północnywschód od Jeziora Świerklaniec (Zb. Kozłowa Góra), a więc teren, na którym trzy proponowane warianty różnią się zasadniczo co do przebiegu. Wizja ornitologiczna była przeprowadzona w celu uchwycenia zróżnicowania awifauny na poszczególnych wariantach. Prace na obszarze objęły dwie kontrole dzienne i jedną nocną. Obserwacje były ukierunkowane na gatunki z załącznika I Dyrektywy Ptasiej, których wykrycie było metodycznie możliwe w terminie przeprowadzenia wizyt terenowych. Obszar obserwacji dotyczył tras poszczególnych wariantów i buforów 25 m po obu ich stronach. Obserwacje w godzinach porannych (6: 1:3) polegały na przemarszu wzdłuż linii proponowanych wariantów, a nocne (21. 3.) dodatkowo obejmowały stymulację magnetofonową wybranych gatunków ptaków. Dodatkowo, ze względu na dobre istniejące rozpoznanie i informacje literaturowe dotyczące omawianego obszaru znaczna ilość informacji przedstawionych w tym rozdziale pochodzi ze źródeł literaturowych oraz rozpoznania własnego. Podsumowanie danych dotyczących awifauny obszaru Żabie Doły: Powstałe w wyniku eksploatacji górniczej i działalności hutnictwa zbiorniki wodne, zapadliska, hałdy i nieużytki zostały uznane jako jedne z cenniejszych przyrodniczo terenów Śląska pod względem ornitofauny. Dotychczas stwierdzono tutaj 129 gatunków ptaków, w tym 76 gatunków ptaków lęgowych, z których 17 gatunków jest nielicznych w skali Górnego Śląska. Według informacji zawartych w notatkach P.A. Jelenia oraz P. Cempulika i R. Dobosza z ptaków najbardziej interesujące jest duże zagęszczenie populacji lęgowej bączka Ixobrychus minutus - gatunku zagrożonego wyginięciem nie tylko w regionie, ale w skali kraju. Oprócz bączka występują tu również inne dość ważne faunistycznie gatunki, jak (wg kolejności alfabetycznej): bąk Botaurus stellaris, błotniak stawowy Circus aeruginosus, cyraneczka Anas crecca, czajka Vanellus vanellus, łabędź niemy Cygnus olor, perkoz dwuczuby Podiceps cristatus, perkoz rdzawoszyi Podiceps grisegena i perkoz zausznik Podiceps nigricollis, remiz Remiz pendulinus, słowik rdzawy Luscinia megarhynchos. 312

Gatunki lęgowe występujące w Żabich Dołach stanowią około 3 procent wszystkich gatunków ptaków lęgowych w Polsce, choć oczywiście ogromna większość z nich to gatunki w skali kraju szeroko rozpowszechnione i liczne. Na terenie Żabich Dołów (mapy nr 7, Załącznik XV.5) dla celów niniejszej inwentaryzacji wyróżniono 4 rodzaje siedlisk (poligonów): I - hałdy i nieużytki w części północnej; II - duży staw w części środkowej; III - dwa niewielkie stawy w części środkowej wraz z otaczającymi terenami zadrzewionymi; IV - staw i tereny półotwarte (zadrzewienia, pola) w części południowej. We wstępnym etapie prac, na podstawie analizy materiałów, zestawiono występowanie gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Podczas przeprowadzonej inwentaryzacji w badanej strefie przy zespole przyrodniczo krajobrazowym Żabie Doły określono łącznie ok. 4 stwierdzeń występowania przedstawicieli awifauny. W tym znalazło się 6 stanowisk istotnych z punktu widzenia występowania gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Dla omawianej strefy badań stwierdzono występowanie 6 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej (tabela IV.8.6-1): gąsiorek (Lanius collurio), jarzębatka (Sylvia nisoria), podróżniczek (Luscinia svecica), zielonka (Porzana parva), bączek (Ixobrychus minutus), bąk (Botaurus stellaris). Podczas inwentaryzacji (tabela IV.8.6-1) stwierdzono również obecność gatunków nie ujętych w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej, ale faunistycznie ważnych jak: perkoz dwuczuby Podiceps cristatus (6 par), perkoz zausznik Podicpes nigricollis (8 par), perkozek Tachybaptus ruficollis (6 par), łabędź niemy Cygnus olor (2 pary), krzyżówka Anas platyrhynchos (ok. 35 par), głowienka Aythya ferina (12 par), czernica Aythya fuligula (3 pary), kuropatwa Perdix perdix (1 para), 313

wodnik Rallus aquaticus (2 pary), kokoszka Gallinula chloropus (5 par), łyska Fulica atra (18 par), sieweczka rzeczna Charadrius dubius (1 para), czajka Vanellus vanellus (2 pary), śmieszka Larus ridibundus (8-9 par), turkawka Streptopelia turtur (1 para), remiz Remiz pendulinus (1 para), świerszczak Locustella naevia (1 para). Tabela IV.8.6-1 Występowanie ważniejszych faunistycznie gatunków ptaków na obszarze zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Żabie Doły opcje 1, 2a i 2b przedstawione łącznie, ze względu na taki sam przebieg. Nazwa polska Nazwa łacińska Liczebność w strefie inwentaryzacji (do 25 m po obu stronach linii) dla opcji 1, 2a i 2b (trasa wspólna) Ilość par Kilometraż Liczebność w zespole przyrodniczokrajobrazowym Żabie Doły Przebieg linii kolejowej po starym śladzie Bąk Botaurus stellaris 1 13,9 3 Bączek Ixobrychus minutus 1 14, 2 Perkoz dwuczuby Podiceps cristatus 2 13,6-14,2 6 Perkoz zausznik Podiceps nigricollis - - 8 Perkozek Tachybaptus ruficollis 2 13,6-15,1 6 Łabędż niemy Cygnus olor - - 2 Krzyżówka Anas platyrhynchos 7 13,6-15,1 35 Czernica Aythya fuligula - - 3 Głowienka Aythya ferina 1 13,6-14,2 12 Kuropatwa Perdix perdix - - 1 Wodnik Rallus aquaticus - - 2 Zielonka Porzana parva 1 14, 4 Kokoszka Gallinula chloropus 1 13,6-15,1 5 Łyska Fulica atra 4 13,6-15,1 18 Sieweczka rzeczna Charadrius dubius - - 1 Czajka Vanellus vanellus - - 2 Śmieszka Larus ridibundus - - 8-9 Turkawka Streptopelia turtur - - 1 314

Remiz Remiz pendulinus - - 1 Świerszczak Locustella naevia - - 1 Gąsiorek Lanius collurio 2 14,6-15,4 2 Jarzębatka Sylvia nisoria 1 15, 3 Podróżniczek Luscinia svecica 1 13,9 1 Podsumowanie danych dotyczących awifauny obszaru położonego na wschód i północny-wschód do Jez. Świerklaniec i z nim graniczącego Wszystkie prace terenowe w okolicach Jeziora Świerklaniec wykonywano w okresie 15 czerwca 15 lipca 21 r. Jezioro Świerklaniec jest jednym z cenniejszych obiektów ornitologicznych w rejonie Górnego Śląska, do tego stopnia, że uważany jest za ostoję ptaków o znaczeniu krajowym. Ostoja obejmuje cały zbiornik Świerklaniec oraz przylegającą północną część doliny Brynicy. Stwierdzono tu ponad 22 gatunki ptaków, z czego 78 gatunków odnotowano jako gniazdujące. Obszar inwestycji w swoich trzech wariantach przylega do cennych przyrodniczo trenów Jeziora Świerklaniec. Na omawianym terenie dla celów niniejszego opracowania wyróżniono 3 podstawowe rodzaje siedlisk (poligonów), (mapy nr 7, Załącznik XV.5): I - obszar zdominowany przez użytki rolne wraz z zabudową II - obszar leśny; III - obszar wodny i podmokłej strefy brzegowej. Załączone tabele przedstawiają wykaz gatunków ptaków lęgowych (Tabela IV.8.6-2) i przelotnych (Tabela IV.8.6-3) występujących na lub w okolicy (bufor 5 m) omawianego terenu inwestycji. Tabela IV.8.6-2 Ptaki regularnie gniazdujące na obszarze inwestycji (bufor 5 m) wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej, z rozróżnieniem na poszczególne opcje w rejonie obszaru położonego na wschód i północny-wschód do Jez. Świerklaniec i z nim graniczącego. Nazwa polska Nazwa łacińska Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Bąk Botaurus stellaris - - 1 para (27,5-29,7* km) Bączek Ixobrychus minimus - - Dawniej (27,5-29,7* km) lęgowy Bocian biały Błotniak stawowy Ciconia ciconia 1 para (km 27,5*) 1 para (km 27,5*) Circus aeruginosus - - 3 pary (km: 27,5*, 29,5* i 33, 8**) 1-2 pary (27,5-29,7* km) Kropiatka Porzana parva - - Do 11 par (27,5-315

Zielonka Porzana porzana - - Derkacz Crex crex 1 terytorium (km 31, 2*) 1 terytorium (km 31,4*) Żuraw Grus grus - - Rybitwa rzeczna Sterna hirundo - - Rybitwa białowąsa Chlidonias hybridus - - Zimorodek Alcedo atthis - - Dzięcioł zielonosiwy Dzięcioł czarny Lerka Gąsiorek Picus canus Dryocopus martius Lullula arborea Lanius collurio -1 para (24,5-27,5* km) 1-2 pary (24,7-27,4*km) Obecna (24,7-27,4* km) Obecny (24,5-24,75*; 27,4-33,*, 33,- 34,** km) -1 para (25,- 27,5* km) 1-2 pary (25,- 27,4* km) Obecna (25,- 27,4* km) Obecny (24,1-25,1*; 27,4-34,*, 34,- 35,** km) Podróżniczek Luscinia svecica - - Jarzębatka Sylvia nisoria Obecna (24,5-24,75*; 27,4-33,*, 33,- 34,** km) Km* - przebieg linii kolejowej po nowym śladzie Km**- przebieg linii kolejowej po starym śladzie Obecna (24,1-25,1*; 27,4-34,*, 34,- 35,** km) 29,7* km) 1-kilku par (27,5-29,7* km) 2 terytoria (34,5-34,7** km) Prawdopodobni e lęgowy, 1-2 pary (25,-27,5* km) 1-2 pary (27,5-29,7* km) Do kilkunastu par (27,5-29,7* km) 1-2 pary (29,3-29,7*; 33,9-34,1** km) -2 pary (25,- 33,*, 33,-- 34,2** km) 2-3 pary (25,- 27,5* km; 29,7-33,*, 33-- 34,** km) Obecna (25,- 27,5* km; 29,7*- 33,*, 33,- 34,** km) Obecny (24,1-25,1*; 27,4-29,7 *; 33,5-37,5** km) Cn. 1 para (27,5-29,7* km) Obecna (24,1-25,1*; 27,4-29,7*; 33,5-37,5** km) Tabela IV.8.6-3 Gatunki ptaków regularnie przelotne na obszarze inwestycji (bufor 5m) wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej w rejonie obszaru położonego na wschód i północny-wschód do Jez. Świerklaniec i z nim graniczącego Nazwa polska Nazwa naukowa Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Ślepowron Nycticorax nycticorax - - Przelotny Czapla biała Egretta alba - - Przelotny Łabędź krzykliwy Cygnus cygnus - - Przelotny 316

Podgorzałka Aythya ferruginea - - Przelotny Trzmielojad Pernis apivorus - - Przelotny Bielik Haliaeetus albicilla - - Przelotny i zimujący Błotniak zbożowy Circus cyaneus - - Przelotny Błotniak łąkowy Circus pygargus - - Przelotny Orzeł przedni Aquila chrysaetos - - 1 stwierdzenie Rybołów Pandion haliaetus - - Przelotny Sokół wędrowny Falco peregrinus - - Sporadycznie przelotny Batalion Philomachus pugnax - - Przelotny Dubelt Gallinago media - - Sporadycznie przelotny Łęczak Tringa glareola - - Regularnie przelotny Mewa czarnogłowa Larus melanocephalus - - Dawniej lęgowy, przelotny Mewa mała Larus minutus - - Przelotny Rybitwa białoskrzydła Chlidonias leucopterus - - Przelotny IV.8.7 INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA W ZAKRESIE SSAKÓW Metodyka inwentaryzacji w zakresie ssaków Prace inwentaryzacyjne w zakresie ssaków zostały wykonane w dwóch etapach: studialnym i badań terenowych. W ramach prac przygotowawczych, dla wstępnego rozpoznania terenu i wytypowania miejsc penetracji (w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej) dokonano analizy map: topograficznych, ortofotomap w skali 1:1, oraz analizy dostępnych materiałów i literatury tematycznej. Zwrócono szczególną uwagę na wymagania ekologiczne i zasięgi występowania, migracji gatunków ssaków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa), jak również chronionych gatunków w ramach prawa krajowego wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). Wyniki przedstawiono w tabeli IV.8.7-1. Prace terenowe, polegające na inwentaryzacji tropów ssaków (tabele IV.8.7-2 do IV.8.7-7), przeprowadzono w okresie zimowym (luty, marzec). Podkład kartograficzny stanowiły mapy topograficzno - wysokościowe i ortofotomapy. Do oznaczania lokalizacji wykorzystano urządzenia GPS, wykorzystując system Arc GIS 9.. Podczas inwentaryzacji spenetrowano miejsca potencjalnego występowania ssaków 317

w strefie bezpośredniego wpływu przedsięwzięcia. Obserwacje prowadzono pod kątem śladów bytowania i aktywności zwierząt (np. tropy, odchody, powalone drzewa przez bobry, ślady zgryzania), w celu zbadania aktywności gatunków i możliwych migracji. Wskazano najistotniejsze obszary dla występowania ssaków bytowania i migracji, w rejonie inwestycji. Dla wskazanych w strefie przedsięwzięcia gatunków ssaków określono status ochronny względem prawa krajowego: w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237) oraz w ujęciu Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (tzw. Dyrektywa Siedliskowa). Odniesiono się również do Konwencji Berneńskiej Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej wraz z ich mi z dn. 19 września 1979 r. Wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji przedstawiono w postaci graficznej oraz zestawiono w formie tabelarycznej. Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków Na podstawie analizy dostępnych materiałów oraz prac terenowych wskazano w rejonie inwestycji potencjalne poniżej zestawionych gatunków ssaków (tabela IV.8.7-1). Tabela IV.8.7-1 Wskazane gatunki ssaków i ich status ochronny Nazwa polska Wilk Wydra Nazwa łacińska Canis lupus Lutra lutra Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). Drapieżne (Carnivora) Załącznik II Załącznik I ochrona - kod 1352 ścisła, wymóg Gatunek ochrony czynnej priorytetowy* Załącznik V wymóg Załącznik IV strefy ochronnej Załącznik II - kod 1355 Załącznik II ochrona częściowa Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 r. (Konwencja Berneńska) Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła 318

Nazwa polska Gronostaj Łasica Nazwa łacińska Mustela erminea Mustela nivalis Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) Borsuk Meles meles - - Kuna leśna Martes martes - - Tchórz zwyczajny Mustela putorius - - - - Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). Załącznik I ochrona ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona ścisła, wymóg ochrony czynnej Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 r. (Konwencja Berneńska) Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Lis Vulpes vulpes - - - Jenot Nyctereutes procyonoides - - - Norka amerykańska Mustela vision - - - Kuna leśna Martes martes - - - Parzystokopytne (Artiodactyla) Łoś europejski Alces alces - - Załącznik III ochrona częściowa Jeleń Załącznik III Cervus - - ochrona elaphus częściowa Sarna Dzik Jeż wschodnioeuropejski Capreolus capreolus Sus scrofa Erinaceus concolor - Ryjówka aksamitna Sorex araneus - - - Owadożerne (Insectivora) Załącznik I ochrona ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona ścisła Załącznik III ochrona częściowa Ryjówka malutka Sorex minutus - Załącznik I ochrona - - - 319

Nazwa polska Rzęsorek rzeczek Zębiełek białawy Kret europejski Bóbr europejski Wiewiórka pospolita Orzesznica Nazwa łacińska Neomys fodiens Crocidura leucodon Talpa europaea Castor fiber Sciurus vulgaris Muscardinus avellanarius Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). ścisła Załącznik I ochrona - ścisła Załącznik I ochrona - ścisła Załącznik II - ochrona częściowa Gryzonie (Rodentia) Załącznik II Załącznik II - kod 1337 ochrona częściowa Załącznik IV - - Załącznik I ochrona ścisła Załącznik I ochrona ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik II ochrona częściowa Załącznik II ochrona częściowa Załącznik II ochrona częściowa Załącznik I ochrona ścisła Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 r. (Konwencja Berneńska) - - - Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Załącznik III ochrona częściowa Karczownik Arvicola terrestris - - Badylarka Micromys minutus - - Mysz zaroślowa Apodemus sylvaticus - - Smużka leśna Sicista betulina - - Clethrionomys Nornica ruda - - - glareolus Nornik bury Microtus agrestis - - - Nornik zwyczajny Microtus arvalis - - - Nornica ruda Clethrionomys glareolus - - - Mysz domowa Mus musculus - - - Szczur wędrowny Rattus norvegicus - - - Mysz polna Apodemus - - - 32

Nazwa polska Nazwa łacińska Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa Siedliskowa) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). Konwencja o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 r. (Konwencja Berneńska) agrarius Mysz leśna Apodemus flavicollis - - - Mysz domowa Mus musculus - - - Piżmak Ondatra zibethicus - - - Darniówka Pitymys zwyczajna subterraneus - - - Zajęczaki (Lagomorpha) Zając Mopek Mroczek późny Nocek rudy Nocek Natterera Gacek brunatny Borowiec wielki Nocek duży Lepus europaeus Barbastella barbastellus Eptesicus serotinus Myotis daubentonii Myotis nattereri Plecotus auritus Nyctalus noctula Myotis myotis - - Nietoperze (Chiroptera) Załącznik II Dyrektywy Załącznik I ochrona Siedliskowej ścisła, wymóg - kod 138 ochrony czynnej Załącznik IV Załącznik I ochrona Załącznik IV ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona Załącznik IV ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona Załącznik IV ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona Załącznik IV ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik I ochrona Załącznik IV ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik II Dyrektywy Siedliskowej - kod 1324 Załącznik IV Załącznik I ochrona ścisła, wymóg ochrony czynnej Załącznik III ochrona częściowa Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła Załącznik II ochrona ścisła 321

Istotnymi obszarami w strefie przedsięwzięcia są korytarze ekologiczne Częstochowa-Wschód (GKPdC-4) oraz Opole-Katowice (GKPdC-6) 59. Są to główne korytarze ekologiczne na terenie kraju, wchodzące w skład Korytarza Południowo- Centralnego (KPdC). Analizowane opcje 1, 2a i 2b przebiegają w odległości ok. 4,2 km od korytarza ekologicznego Częstochowa Wschód GKPdC-4 Opcja 1 przebiega w odległości ok. 1,6 km od korytarza ekologicznego Opole Katowice GKPdC-6, natomiast Opcja 2a w odległości 1,1 km. Opcja 2b przylega do granicy korytarza ekologicznego na długości ok. 1 m. Graficzne przedstawienie lokalizacji korytarzy ekologicznych zostało ujęte na mapach nr 1 (Załącznik 5). Korytarz Południowo-Centralny (KPdC) łączy ze sobą Roztocze, Puszczę Sokólską i Lasy Janowskie. Przechodzi lasami wzdłuż doliny Wisły, skręca na zachód i łukiem nad Puszczą Świętokrzyską dochodzi do Przedborskiego i Załęczańskiego Parku Krajobrazowego. W dalszym swym biegu przechodzi przez Lasy Lublinieckie i Bory Stobrawskie do Lasów Milickich, Doliny Baryczy. Kończy się w Borach Dolnośląskich. Korytarz Południowo-Centralny (KPdC) zajmuje powierzchnię 24994 km 2, z czego na lasy przypada 14152 km 2. Korytarz ekologiczny Częstochowa-Wschód (GKPdC-4) łączy obszary Natura 2: Ostoja Przedborska (PLH264) i Dolina Krasnej (PLH261). Ponadto w granicach omawianego korytarza ekologicznego znajdują się następujące obszary Natura 2: Ostoja Środkowojurajska (PLH249), Buczyny w Szypowicach i Las Niwiski (PLH2434), Ostoja Kroczycka (PLH2432), Źródła Rajecznicy (PLH2433), Ostoja Złotopotocka (PLH242), Białka Lelowska (PLH2431), Suchy Młyn (PLH2416), Dolina Górnej Pilicy (PLH2618), Las Dębowiec (PLH123), Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie (PLH2641), Dolina Czarnej (PLH2615), Lasy Suchedniowskie (PLH261), Uroczysko Pięty (PLH2612), Lasy Skarżyskie (PLH2611), Ostoja Brzeźnicka (PLH2626). Korytarz ekologiczny Częstochowa-Wschód (GKPdC-4) przebiega przez następujące mezoregiony: Garb Tarnogórski, Wyżyna Wieluńska, Wyżyna Częstochowska, Niecka Włoszczowska, Wzgórza Łopuszańskie, Płaskowyż Suchedniowski. Jego przedłużeniem jest korytarz ekologiczny Jura Krakowsko-Częstochowska KPdC-4D. Powierzchnia omawianego korytarza wynosi ok. 1964,5 km 2 przy czym tereny leśne zajmują ok. 133 km 2. Celem korytarza ekologicznego jest zmniejszenie izolacji obszarów cennych przyrodniczo i zapewnienie ich ciągłości oraz umożliwienie migracji zwierząt i wymiany genów. 59 Projekt korytarzy ekologicznych łączących Europejską Sieć Ekologiczną Natura 2 w Polsce (Jędrzejewski W., Nowak S., Stachura K., Skierczyński M., Mysłajek R.W., Niedziałkowski K., Jędrzejewska B., Wójcik J.M., Zalewska H., Pilot M., 25). 322

Obszar posiada istotne znaczenie dla bobra Castor fiber i wydry Lutra Lutra. Możliwe jest wykorzystywanie obszaru podczas migracji przez wilka Canis lupus*. Korytarz ekologiczny jest także elementem łączącym dla populacji dużych ssaków, głównie dla łosia Alces alces, jelenia Cervus elaphus oraz dla zwierząt związanych z lokalnym krajobrazem polno-leśnym, m.in.: sarny Capreolus capreolus, kuny leśnej Martes martes, lisa Vulpes vulpes, dzika Sus scrofa. Korytarz ekologiczny Opole-Katowice (GKPdC-6) przebiega przez mezoregiony: Garb Tarnogórski, Równina Opolska. Powierzchnia omawianego korytarza ekologicznego wynosi ok. 1826 km 2 przy czym tereny leśne zajmują ok. 1375 km 2. Łączy obszary Natura 2: Grądy Odrzańskie (PLB22) i Podziemia Tarnogórsko-Bytomskie (PLH243). Ponadto w granicach omawianego korytarza ekologicznego znajdują się następujące obszary Natura 2: Łąki w okolicach Karłowic nad Stobrawą (PLH1612), Łęgi w lasach nad Liswartą (PLH2427), Dolina Małej Panwi (PLH168). Dla niektórych grup zwierząt - przede wszystkim dużych kręgowców - wilka (Canis lupus) oraz rysia (Lynx lynx), zachowanie możliwości wędrówek ma kluczowe znaczenie podczas ochrony krajowych zasobów ich populacji. Priorytetowe znaczenie swobodnej migracji wynika z faktu, że te grupy zwierząt na poszczególnych obszarach funkcjonują jako metapopulacja. Oznacza to zbiór powiązanych ze sobą populacji, między którymi osobniki mogą migrować. Wówczas silniejsze populacje mogą zasilać słabsze. Populacje w lepszych warunkach siedliskowych mogą funkcjonować jako "źródła" osobników, natomiast populacje w złych warunkach mogą niekiedy utrzymywać się tylko dzięki imigracji z populacji w lepszej kondycji. W momencie uniemożliwienia wędrówek wewnątrz metapopulacji istnieje wysokie ryzyko jej wyginięcia. Zasięg występowania wilka i rysia na terenie Polski nie jest bezpośrednio związany z rejonem inwestycji 6. Populacje gatunków koncentrują się w południowej i północnowschodniej części kraju, przy czym Karpaty i Pogórze Karpackie uznawane są za największe ostoje. Natomiast rekonstrukcja tras migracji wilków i rysi w XX wieku na dzisiejszym obszarze Polski, oparta na analizach przebiegu rekolonizacji po okresach tępienia drapieżników 61, wskazuje na wykorzystywanie korytarzy ekologicznych: Częstochowa- Wschód (GKPdC-4) oraz Opole-Katowice (GKPdC-6) jako szlaków migracyjnych. W ramach Monitoringu gatunków (26-28) 62 stanowiska monitoringowe wilka i rysia nie zbiegają się 6 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2-Podręcznik metodyczny, Ministerstwo Środowiska; www.natura2.mos.gov.pl; Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2. www.gios.gov.pl 61 Jędrzejewski i in. 22 62 Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2. www.gios.gov.pl 323

z rejonem inwestycji i są od niego znacznie oddalone. Inwentaryzacja wilków i rysi w nadleśnictwach i parkach narodowych Polski 63,dla regionu biogeograficznego: Polska centralna i pozostałe regiony łącznie 64 podaje występowanie ok. 1-2 wilczych watach, z szacowaną liczebnością ok. 2-5 osobników - określaną jako ok. 1% polskiej populacji gatunku. W przypadku rysia wskazuje na 28 osobników, co stanowiło ok. 14% populacji krajowej gatunku. Inwentaryzacja drapieżników w okresie 27/28 65 dla regionu Polska zachodnia i centralna wskazuje na większą liczebność wilka, tj. ok. 1-11 watah tworzonych łącznie przez ok. 32-4 osobników. Dane z sezonu 28/29 66 donoszą o występowaniu na danym obszarze większej populacji, na którą składa się ok. 15-16 watah, 67-78 osobników. Należy wziąć pod uwagę, że opisywany region biogeograficzny obejmuje znaczny obszar Polski. Niemniej jednak, dopuszcza się możliwość pojawiania się migrujących osobników wilków w rejonie przedsięwzięcia. Badania modelowe 67 nie kwalifikują obszaru rejonu inwestycji jako dobrych siedlisk dla wilka na tle kraju. Należy jednak pamiętać, że zasięg migracji osobników młodych może sięgać kilkudziesięciu, a nawet kilkuset kilometrów. Istnieje prawdopodobieństwo pojawienia się osobników przechodnich, np. migrujących z obszaru Beskidu Śląskiego. Wilk (Canis lupus) związany jest z rozległymi i zwartymi kompleksami leśnymi, niedostępnymi terenami, silnie reaguje na fragmentację siedlisk z uwagi na stopień dostępności do obfitej bazy żerowiskowej (głównie ssaki kopytne) jak i do ustronnych terytoriów rozrodczych, zapewniających swobodną łączność między populacjami i możliwości migracji. Gatunek podlega ochronie ścisłej w ramach Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237) - przy czym istnieje wymóg ochrony strefowej (5m od nory w okresie od 1 kwietnia do 15 lipca). Gatunek wpisany jest do Załącznika II i IV Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory. Wilk został wyróżniony w niej jako gatunek o znaczeniu priorytetowym*. W rozumieniu Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny 63 Inwentaryzacja wilków i rysi w nadleśnictwach i parkach narodowych Polski. Projekt koordynowany przez ZBS PAN, w Białowieży. www.zbs.bialowieza.pl. 64 Jedrzejewski W., Jędrzejewska B., Nowak S., Schmidt K. Wilk i ryś wyniki inwentaryzacji w 21 roku. Kosmos. Problemy nauk biologicznych. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. Tom 51, 22, Nr 4. 65 Inwentaryzacja wilków i rysi w nadleśnictwach i parkach narodowych Polski. projekt koordynowany przez ZBS PAN, w Białowieży. www.zbs.bialowieza.pl. 66 J.w 67 Jedrzejewski W., Jędrzejewska B., Zawadzka B., Borowik T., Nowak S., Mysłajek R.W. Habitats sustability model for Polish wolves based long-term national census. Animal Conservation 11(28). 324

europejskiej oraz ich siedlisk z dnia 19 września 1979 r. (Konwencja Berneńska) wilk wymaga ochrony ścisłej. Kategorie UICN 68 klasyfikują gatunek jako bliski zagrożenia. Zasięgi występowania wydry (Lutra lutra) i bobra (Castor fiber) obejmują całą Polskę 69. Stanowiska bobra znajdują się tylko na terenie Nadleśnictwa Świerklaniec 7. W okolicach inwestycji możliwe jest występowanie również wydry, np. wskazywane dla sąsiednich terenów 71. Oba gatunki są wpisane do Załącznika II i IV Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, bóbr wymieniony jest także w Załączniku V Dyrektywy. Ochroną częściową objęte są w myśl Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 24 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. Nr 22, poz. 2237). Statusy ochronne wynikają również z zapisów Konwencji Berneńskiej, wydra wymieniona jest w Załączniku II ochrona ścisła, bóbr w Załączniku III ochrona częściowa. Biorąc pod uwagę występowanie największych w Polsce zimowisk nietoperzy (stwierdzenie min. 1 os.), najbliższym dla rejonu inwestycji jest zimowisko w kopalni położonej obok Tarnowskich Gór w rejonie Bytomia, z wykazanym nockiem dużym (Myotis myotis) 72 - gatunkiem wpisanym do Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, objętym ochroną ścisła w rozumieniu prawa krajowego i europejskiego. Stanowisko znajduje się w odległości ponad 1 km od inwestycji. Na terenie obszaru Natura 2 Podziemia Tarnogórsko Bytomskie PLH243 (w odległości ok. 5,2 km od przedsięwzięcia) znajdują się zimowiska: nocka dużego (Myotis myotis) - gatunku wymienionego w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej) oraz gacka brunatnego (Plecotus auritus). Ponadto w granicach ostoi występują: mroczek późny (Eptesicus serotinus), nocek Brandta (Myotis brandtii), nocek rudy (Myotis daubentonii), nocek wąsatek (Myotis mystacinus), nocek Natterera (Myotis nattereri), gacek szary (Plecotus austriacus). Na terenach cennych przyrodniczo funkcjonuje również swoista sieć licznych korytarzy migracyjnych o znaczeniu lokalnym. W skali makroregionalnej korytarze 68 Czerwona lista gatunków zagrożonych IUCN 27; Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce; Polska czerwona księga zwierząt. 69 Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2-Podręcznik metodyczny, Ministerstwo Środowiska; www.natura2.mos.gov.pl 7 Inwentaryzacja w LP 26 rok w Krajowy plan ochrony gatunku: bóbr europejski (Castor fiber), Andrzej Czech, Kraków 27 71 Brzeziński i in. 1996 w Krajowy plan ochrony gatunku: wydra (Lutra Lutra), Jerzy Romanowski, Dziekanów Leśny 27 72 The Agreement on the Corservation of Populations of European Bats EUROBATS. Report on the implementation of the Agreement In Poland 26-27.www.oton.sylaba.pl 325

ekologiczne łączące się w spójną sieć umożliwiają migrację zwierząt w skali krajowej, jak również międzynarodowej. Zmniejszają izolację obszarów cennych przyrodniczo oraz przyczyniają się do zachowania dużego stopnia bioróżnorodności. Sieć korytarzy ekologicznych na terenie Polski przyłącza się do korytarzy migracyjnych w krajach sąsiednich, co umożliwia zachowanie łączności ekologicznej w skali kontynentalnej. Korytarz ekologiczny, w rozumieniu regionalnym a także w szerszej skali, wykorzystuje wiele innych gatunków ssaków, m.in. związanych z krajobrazem leśnym i polno-leśnym. Inwentaryzacja przeprowadzona w bezpośredniej strefie przedsięwzięcia wykazała stwierdzenia obecności 8 gatunków ssaków (tabele IV.8.7-2 do IV.8.7-7): Rząd: Drapieżne (Carnivora) Rodzina: Psowate (Canidae): lis (Vulpes vulpes) Rodzina: Łasicowate (Mustelidae) tchórz (Mustela putorius) kuna leśna (Martes martes) norka amerykańska (Mustela vison) Rząd: Zajęczaki (Lagomorpha) Rodzina: Zającowate (Leporidae) zając (Lepus europaeus) Rząd: Parzystokopytne (Artiodactyla) Rodzina: Jeleniowate (Cervidae) jeleń (Cervus elaphus) sarna (Capreolus capreolus) Rodzina: Świniowate (Suidae) dzik (Sus scrofa) Wyniki inwentaryzacji przyrodniczej w zakresie ssaków zostały przedstawione na mapach nr 8, w Załączniku 5. Zestawienie wyników w rozbiciu na poszczególne opcje przedsięwzięcia przedstawiają tabele IV.8.7-2 do IV.8.7-7. Opcja 1 Inwentaryzacja w ramach tropienia I, jak i tropienia II wykazała najwięcej stwierdzeń (punktów inwentaryzacyjnych) tropów zająca (Lepus europaeus) i lisa (Vulpes vulpes). W 326

ramach tropienia I odnotowano 33 stwierdzenia (ok. 41% spośród 8 wszystkich stwierdzeń, in. punktów) zająca (Lepus europaeus) z łączną dla punktów liczbą osobników 159 oraz 29 stwierdzeń (ok. 36% wszystkich stwierdzeń) lisa (Vulpes vulpes) z przyporządkowaną wg punktów liczbą osobników równą 29. Podczas tropienia II wykazano 23 stwierdzenia (ok. 36% względem 64 wszystkich stwierdzeń) dla zająca (Lepus europaeus) z przyporządkowaną wg punktów liczbą 52 osobników, oraz 24 stwierdzenia (ok. 37% wszystkich stwierdzeń) lisa (Vulpes vulpes) z przyporządkowaną wg punktów liczbą 31 osobników. Kolejnym najczęściej odnotowywanym gatunkiem była sarna (Capreolus capreolus). Podczas tropienia I wykazano 12 stwierdzeń (ok. 15% z 8 wszystkich stwierdzeń), z liczbą dla punktów inwentaryzacyjnych wynoszącą 33 osobniki. W przypadku tropienia II było to 11 stwierdzeń (ok. 17% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą 36 osobników dla punktów. Podczas tropienia I i II wykazano taką samą liczbę stwierdzeń w przypadku dzika (Sus scrofa) 3 stwierdzenia, z liczbą łączną dla punktów w tropieniu I - 12 osobników, natomiast w tropieniu II - 13 osobników. Tropy kuny leśnej (Martes martes) odnotowano 4 razy podczas tropienia I, z przyporządkowaną liczbą łączną dla punktów 4 osobniki, oraz 3 razy podczas tropienia II, z liczbą 3 osobników. Biorąc pod uwagę określany kierunek wiodący wykazanych tropów w przypadku tropienia I dominowały kolejno kierunki: z zachodu na wschód (przy 3 stwierdzeniach), ze wschodu na zachód (26 stwierdzeń), tropy we wszystkich kierunkach (13 stwierdzeń), tropy wzdłuż trasy (1 stwierdzeń), z północy na południe oraz z południa na północ (po 1 stwierdzeniu). Dla tropienia II udział kierunków przedstawiał się następująco: ze wschodu na zachód (25 stwierdzeń), z zachodu na wschód (19 stwierdzeń), tropy we wszystkich kierunkach (9 stwierdzeń), tropy wzdłuż trasy (9 stwierdzeń), z północy na południe (2 stwierdzenia). Brak było stwierdzeń dla kierunku z południa na północ. Tabela IV.8.7-2 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków: Tropienie I - Opcja 1 Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,15 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 22,41 zając Lepus europaeus 12 we wszystkich kierunkach 22,53 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 22,72 zając Lepus europaeus 4 z zachodu na wschód 22,87 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,7 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 23,81 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,86 zając Lepus europaeus 8 we wszystkich kierunkach 23,98 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 24,5 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 24,12 zając Lepus europaeus 5 z zachodu na wschód 24,22 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 327

24,62 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 24,83 zając Lepus europaeus 5 ze wschodu na zachód 24,9 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 245,2 zając Lepus europaeus 14 we wszystkich kierunkach 25,5 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 25,17 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 25,36 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż 25,46 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,6 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 25,7 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 25,81 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,89 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 25,94 dzik Sus scrofa 6 ze wschodu na zachód 26,2 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 26,3 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 26,32 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,4 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 26,49 dzik Sus scrofa 1 z zachodu na wschód 26,56 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 26,69 dzik Sus scrofa 5 z zachodu na wschód 26,74 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,76 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 26,79 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 26,88 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,94 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 27,6 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,22 zając Lepus europaeus 15 we wszystkich kierunkach 27,29 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 27,35 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 27,37 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,4 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 27,44 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 27,58 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 27,73 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,84 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 28,19 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 28,28 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 28,47 zając Lepus europaeus 15 we wszystkich kierunkach 28,53 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,79 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28,9 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 29,4 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 29,31 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 29,5 zając Lepus europaeus 13 we wszystkich kierunkach 29,56 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 29,73 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 29,89 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,3 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 3,15 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 3,23 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,33 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 3,54 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,63 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 3,81 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 31,13 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,25 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,38 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,73 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 32, lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 32,23 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 32,4 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 32,7 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 328

Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 33,18 lis Vulpes vulpes 1 z poludnia na północ 34,2 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 34,45 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 34,79 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 35,9 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 35,21 zając Lepus europaeus 5 wzdłuż 35,67 zając Lepus europaeus 3 z północy na południe Tabela IV.8.7-3 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków : Tropienie II - Opcja 1 Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,15 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 22,46 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 22,93 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,73 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 23,76 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,9 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 24,3 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,33 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 24,53 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 24,97 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,1 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 25,28 dzik Sus scrofa 6 ze wschodu na zachód 25,57 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 25,68 lis Vulpes vulpes 2 z zachodu na wschód 25,93 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,3 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,8 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 26,13 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż 26,16 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,26 sarna Capreolus capreolus 7 we wszystkich kierunkach 26,23 dzik Sus scrofa 6 ze wschodu na zachód 26,5 sarna Capreolus capreolus 5 ze wschodu na zachód 26,7 sarna Capreolus capreolus 2 wzdłuż 26,73 dzik Sus scrofa 1 wzdłuż 26,8 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,21 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 27,24 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,3 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 27,33 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 27,36 sarna Capreolus capreolus 3 we wszystkich kierunkach 27,53 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,7 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,76 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 27,92 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 28,13 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 28,39 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,57 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28,85 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 29,1 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 29,9 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 29,13 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 29,28 kuna Martes martes 1 we wszystkich kierunkach 29,52 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 29,79 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 329

29,83 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 29,98 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 3,8 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 3,29 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,53 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 3,65 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,69 zając Lepus europaeus 1 we wszystkich kierunkach 3,95 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 31,16 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,3 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,78 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 32,16 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 32,43 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 32,87 zając Lepus europaeus 3 z północy na południe Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 33,6 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 33,48 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 33,81 lis Vulpes vulpes 5 wzdłuż 34,25 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 35,12 zając Lepus europaeus 4 wzdłuż 35,78 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż Opcja 2a Podobnie jak w przypadku Opcji 1 zarówno inwentaryzacja w ramach tropienia I, jak i II wykazała najwięcej stwierdzeń tropów dla zająca (Lepus europaeus) i lisa (Vulpes vulpes). Podczas I tropienia były to odpowiednio 34 stwierdzenia (41% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą osobników dla punktów równą 155 oraz 25 stwierdzeń (3% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą 31 osobników. W przypadku tropienia II 29 stwierdzeń (37% wszystkich stwierdzeń) z łączną dla punktów liczbą 59 osobników dotyczyło zająca (Lepus europaeus). Dla lisa (Vulpes vulpes) było to 28 stwierdzeń (36% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą 33 osobników dla punktów. Kolejnym najczęściej odnotowywanym gatunkiem była sarna (Capreolus capreolus) 17 stwierdzeń (21% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą 43 osobników dla stwierdzeń punktowych tropienia I i 13 stwierdzeń (17% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą 39 osobników dla punktów inwentaryzacyjnych tropienia II. Dla obu tropień tyle samo wynosiła liczba stwierdzeń dla dzika (Sus scrofa) - po 3 stwierdzenia z przyporządkowaną łączną liczbą osobników: 11 - dla tropienia I, 12 - dla tropienia II. Kuna leśna (Martes martes) została odnotowana w czasie I tropienia 3-krotnie (przyporządkowana wartość punktowa - 3 osobniki), natomiast w czasie tropienia II 4 razy (wartość dla punktów - 4 osobniki). Pojedyncze stwierdzenie norki amerykańskiej (Mustela vison) zostało odnotowane tylko w ramach tropienia II. Udział kierunków wiodących przedstawiał się podobnie dla tropienia I i II - dominowały kolejno kierunki: ze wschodu na zachód (po 27 stwierdzeń), z zachodu na wschód (odpowiednio 26 i 21 stwierdzeń), tropy we wszystkich kierunkach (odpowiednio 11 i 33

13 stwierdzeń), tropy wzdłuż linii (odpowiednio 1 i 12 stwierdzeń), z południa na północ (po 4 stwierdzenia), z północy na południe (odpowiednio 4 i 1 stwierdzenie). Tabela IV.8.7-4 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków: Tropienie I - Opcja 2a Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,21 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 22,33 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 22,5 zając Lepus europaeus 11 we wszystkich kierunkach 22,61 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 22,66 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 22,91 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 23,14 lis Vulpes vulpes 3 we wszystkich kierunkach 23,17 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 23,52 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 23,66 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 23,91 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,6 zając Lepus europaeus 12 we wszystkich kierunkach 24,28 dzik Sus scrofa 1 ze wschodu na zachód 24,33 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,43 sarna Capreolus capreolus 7 we wszystkich kierunkach 24,7 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,8 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 24,93 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 25,1 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 25,28 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,37 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 25,47 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 25,5 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 25,67 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 25,87 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26, zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 26,11 dzik Sus scrofa 5 ze wschodu na zachód 26,21 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,3 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,43 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 26,53 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 26,64 dzik Sus scrofa 5 z zachodu na wschód 26,76 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 26,91 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 26,97 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 27,1 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 27,21 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,29 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 27,38 sarna Capreolus capreolus 5 ze wschodu na zachód 27,39 lis Vulpes vulpes 2 z południa na północ 27,42 zając Lepus europaeus 1 z południa na północ 27,49 zając Lepus europaeus 4 ze wschodu na zachód 27,58 zając Lepus europaeus 2 wzdłuż 27,69 zając Lepus europaeus 6 ze wschodu na zachód 27,85 zając Lepus europaeus 4 z zachodu na wschód 27,96 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 28,12 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28,18 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 28,35 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 28,74 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28,82 zając Lepus europaeus 5 ze wschodu na zachód 331

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 28,98 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 29,16 lis Vulpes vulpes 5 we wszystkich kierunkach 29,22 zając Lepus europaeus 11 we wszystkich kierunkach 29,46 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 29,69 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,12 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 3,48 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 3,68 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,7 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,36 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,59 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż 31,9 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,95 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 32,9 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 32,26 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 32,39 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 32,57 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 32,71 zając Lepus europaeus 4 ze wschodu na zachód 33,6 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 33,23 zając Lepus europaeus 3 z południa na północ 33,55 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 34,4 zając Lepus europaeus 7 z południa na północ 34,22 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 34,26 zając Lepus europaeus 8 we wszystkich kierunkach 34,57 zając Lepus europaeus 15 we wszystkich kierunkach 35,29 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 35,54 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 35,89 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 36,18 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 36,33 zając Lepus europaeus 5 wzdłuż 36,75 zając Lepus europaeus 3 z północy na południe Tabela IV.8.7-5 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków: Tropienie II Opcja 2a Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,15 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 22,57 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 22,78 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 23,11 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,29 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 23,58 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 23,59 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 23,59 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,61 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 23,87 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 24,17 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 24,21 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 24,3 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,41 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,59 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 24,79 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,98 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 332

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 25,12 dzik Sus scrofa 6 ze wschodu na zachód 25,34 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 25,44 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 25,64 lis Vulpes vulpes 2 z zachodu na wschód 25,85 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 26,5 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż 26,37 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż 26,37 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 26,49 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 26,52 dzik Sus scrofa 1 ze wschodu na zachód 26,56 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 26,63 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 26,72 sarna Capreolus capreolus 6 we wszystkich kierunkach 26,74 lis Vulpes vulpes 2 we wszystkich kierunkach 26,74 sarna Capreolus capreolus 2 we wszystkich kierunkach 26,715 norka Mustela vison 1 we wszystkich kierunkach 26,82 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,93 dzik Sus scrofa 5 z zachodu na wschód 26,96 sarna Capreolus capreolus 4 wzdłuż 27,4 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 27,6 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 27,2 kuna Martes martes 1 we wszystkich kierunkach 27,26 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,39 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,54 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 27,64 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,69 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 27,87 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28, zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 28,21 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 28,26 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 28,66 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 29,17 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 29,21 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 29,41 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 29,53 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 29,59 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 29,73 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 29,94 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,21 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 3,64 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 3,79 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 31,3 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 31,18 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,2 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 31,61 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 31,84 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 31,88 lis Vulpes vulpes 2 z zachodu na wschód 32,6 sarna Capreolus capreolus 3 we wszystkich kierunkach 32,19 sarna Capreolus capreolus 1 z południa na północ 32,32 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 32,43 zając Lepus europaeus 1 wzdłuż 32,44 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 32,66 zając Lepus europaeus 2 z południa na północ 33,27 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 33,7 zając Lepus europaeus 2 z południa na północ Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 34,5 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 34,9 lis Vulpes vulpes 5 wzdłuż 333

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 35,33 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 36,21 zając Lepus europaeus 4 wzdłuż 36,86 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż Opcja 2b Zarówno inwentaryzacja w ramach tropienia I, jak i tropienia II wykazała najwięcej stwierdzeń (in. punktów inwentaryzacyjnych) tropów dla lisa (Vulpes vulpes), tj. odpowiednio 61 (31% wszystkich stwierdzeń) i 33 (34% wszystkich stwierdzeń), z łączną liczbą dla punków kolejno 83 i 52 osobniki. W następnej kolejności najczęściej odnotowywana była sarna (Capreolus capreolus) 6 stwierdzeń (3% wszystkich stwierdzeń), z wykazaną liczebnością dla punktów 199 osobników dla tropienia I oraz 31 stwierdzeń (32% wszystkich stwierdzeń), z wykazaną dla punktów liczebnością 159 osobników dla tropienia II. Dla zająca (Lepus europaeus) było 5 stwierdzeń (25% wszystkich stwierdzeń), z wykazaną liczebnością dla punktów 225 osobników dla tropienia I oraz 21 stwierdzeń (22% wszystkich stwierdzeń), z wykazaną liczebnością dla punktów 55 osobników w tropieniu II. Ponadto w ramach tropienia I dla dzika (Sus scrofa) liczba stwierdzeń wyniosła 15 (8% wszystkich stwierdzeń) z łączną liczbą dla punktów 52 osobniki. Wykazano w tropieniu I 8 stwierdzeń tropów jelenia (Cervus elaphus), z łączną liczbą dla punktów równą 28 osobników. Po 2 stwierdzenia (z jednym osobnikiem) przypadły dla gatunków kuna leśna (Martes martes) i tchórz (Mustela putorius). Tropienie II wykazało mniejszą liczbą stwierdzeń dla dzika (Sus scrofa) 3 z łączną liczbą 1 osobników dla punktów. W przypadku jelenia (Cervus elaphus) były to 2 stwierdzenia z przyporządkowaną liczbą 5 osobników. Większa była natomiast liczba stwierdzeń kuny leśnej (Martes martes) - 6 (z liczbą dla punktów 6 osobników). Biorąc pod uwagę określany kierunek wiodący wykazanych tropów w przypadku tropienia I dominowały kolejno kierunki: z zachodu na wschód (przy 49 stwierdzeniach), ze wschodu na zachód (46 stwierdzeń), tropy we wszystkich kierunkach (28 stwierdzeń), tropy wzdłuż trasy (26 stwierdzeń), z północy na południe (25 stwierdzeń) i z południa na północ (24 stwierdzenia). Dla tropienia II udział kierunków wiodących przedstawiał się następująco: ze wschodu na zachód (29 stwierdzeń), tropy we wszystkich kierunkach (29 stwierdzeń), z zachodu na wschód (2 stwierdzeń), tropy wzdłuż trasy (11 stwierdzeń), z południa na północ (5 stwierdzeń), z północy na południe (2 stwierdzenia). 334

Tabela IV.8.7-6 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków: Tropienie I Opcja 2b Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,22 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 22,35 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 22,5 zając Lepus europaeus 11 we wszystkich kierunkach 22,62 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 22,68 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 22,91 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 23,14 lis Vulpes vulpes 3 we wszystkich kierunkach 23,18 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 23,53 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 23,63 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 23,89 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,6 zając Lepus europaeus 12 we wszystkich kierunkach 24,28 dzik Sus scrofa 1 ze wschodu na zachód 24,33 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,43 sarna Capreolus capreolus 8 we wszystkich kierunkach 24,7 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,8 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 25, lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,9 zając Lepus europaeus 4 ze wschodu na zachód 25,19 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż trasy 25,32 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,44 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 25,56 dzik Sus scrofa 1 wzdłuż trasy 25,74 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż trasy 25,79 dzik Sus scrofa 1 ze wschodu na zachód 25,85 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 25,88 sarna Capreolus capreolus 4 ze wschodu na zachód 25,95 dzik Sus scrofa 1 wzdłuż trasy 26,2 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 26,1 kuna Martes martes 1 z zachodu na wschód 26,15 dzik Sus scrofa 11 z zachodu na wschód 26,22 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 26,25 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,31 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 26,4 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 26,45 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 26,53 dzik Sus scrofa 3 ze wschodu na zachód 26,57 dzik Sus scrofa 4 z zachodu na wschód 26,63 dzik Sus scrofa 1 z zachodu na wschód 26,75 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,76 dzik Sus scrofa 7 z zachodu na wschód 26,84 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 26,93 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 26,98 sarna Capreolus capreolus 5 ze wschodu na zachód 27,11 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 27,18 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,22 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 27,28 dzik Sus scrofa 3 ze wschodu na zachód 27,35 sarna Capreolus capreolus 4 we wszystkich kierunkach 27,43 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,46 dzik Sus scrofa 1 wzdłuż trasy 27,49 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 27,52 sarna Capreolus capreolus 12 we wszystkich kierunkach 27,6 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 27,72 lis Vulpes vulpes 4 we wszystkich kierunkach 335

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 27,86 lis Vulpes vulpes 3 z zachodu na wschód 27,9 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 27,96 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 28,1 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 28,13 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,15 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 28,29 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 28,34 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 28,46 zając Lepus europaeus 4 z zachodu na wschód 28,59 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,73 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,78 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 28,82 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 28,86 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 28,92 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 28,99 sarna Capreolus capreolus 2 wzdłuż trasy 29,6 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 29,14 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 29,17 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 29,26 lis Vulpes vulpes 2 z zachodu na wschód 29,3 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 29,35 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 29,48 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 29,55 tchórz Mustela putorius 3 we wszystkich kierunkach 29,56 lis Vulpes vulpes 6 we wszystkich kierunkach 29,61 sarna Capreolus capreolus 1 z południa na północ 29,68 sarna Capreolus capreolus 3 z południa na północ 29,75 lis Vulpes vulpes 3 z południa na północ 29,77 zając Lepus europaeus 7 we wszystkich kierunkach 29,84 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 29,88 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 29,96 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 3,1 lis Vulpes vulpes 2 ze wschodu na zachód 3,4 sarna Capreolus capreolus 3 we wszystkich kierunkach 3,15 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 3,21 dzik Sus scrofa 3 ze wschodu na zachód 3,25 jeleń Cervus elaphus 1 z zachodu na wschód 3,31 jeleń Cervus elaphus 3 z zachodu na wschód 3,38 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 3,49 sarna Capreolus capreolus 1 ze wschodu na zachód 3,54 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 3,61 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,67 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 3,73 sarna Capreolus capreolus 4 z zachodu na wschód 3,76 zając Lepus europaeus 8 we wszystkich kierunkach 3,82 dzik Sus scrofa 7 z zachodu na wschód 3,87 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 3,93 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,3 jeleń Cervus elaphus 4 z zachodu na wschód 31,12 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,15 sarna Capreolus capreolus 4 z zachodu na wschód 31,25 jeleń Cervus elaphus 4 ze wschodu na zachód 31,35 zając Lepus europaeus 2 ze wschodu na zachód 31,38 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 31,47 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,52 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 31,59 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 31,65 sarna Capreolus capreolus 1 wzdłuż trasy 31,75 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż trasy 336

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 31,8 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 31,89 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 31,93 jeleń Cervus elaphus 2 z zachodu na wschód 31,99 jeleń Cervus elaphus 2 ze wschodu na zachód 32,4 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 32,7 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 32,12 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 32,18 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 32,2 sarna Capreolus capreolus 6 ze wschodu na zachód 32,27 sarna Capreolus capreolus 7 z zachodu na wschód 32,34 sarna Capreolus capreolus 3 z zachodu na wschód 32,42 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 32,46 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 32,53 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 32,55 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż trasy 32,63 zając Lepus europaeus 6 wzdłuż trasy 32,74 sarna Capreolus capreolus 4 z zachodu na wschód 32,79 lis Vulpes vulpes 2 z północy na południe 32,83 sarna Capreolus capreolus 2 z południa na północ 32,89 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 32,91 sarna Capreolus capreolus 4 z południa na północ 32,95 sarna Capreolus capreolus 1 z północy na południe 33,3 lis Vulpes vulpes 3 we wszystkich kierunkach 33,3 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 33,4 sarna Capreolus capreolus 4 we wszystkich kierunkach 33,6 sarna Capreolus capreolus 4 z południa na północ 33,12 sarna Capreolus capreolus 1 z południa na północ 33,14 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż trasy 33,2 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 33,24 zając Lepus europaeus 16 z południa na północ 33,28 zając Lepus europaeus 6 wzdłuż trasy 33,314 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 33,36 sarna Capreolus capreolus 12 we wszystkich kierunkach 33,38 jeleń Cervus elaphus 5 wzdłuż trasy 33,41 jeleń Cervus elaphus 7 z północy na południe 33,46 sarna Capreolus capreolus 1 we wszystkich kierunkach 33,56 zając Lepus europaeus 2 wzdłuż trasy 33,6 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 33,51 sarna Capreolus capreolus 3 z północy na południe 33,63 sarna Capreolus capreolus 2 z południa na północ 33,65 dzik Sus scrofa 4 z południa na północ 33,7 dzik Sus scrofa 4 z północy na południe 33,73 zając Lepus europaeus 2 z południa na północ 33,77 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 33,8 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 33,82 sarna Capreolus capreolus 6 z południa na północ 33,85 sarna Capreolus capreolus 1 z północy na południe 33,88 sarna Capreolus capreolus 2 z południa na północ 33,94 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 33,96 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 33,98 lis Vulpes vulpes 4 we wszystkich kierunkach 34,2 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 34,8 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 34,12 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 34,16 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 34,2 sarna Capreolus capreolus 2 z północy na południe 34,22 sarna Capreolus capreolus 1 z północy na południe 34,25 sarna Capreolus capreolus 1 z północy na południe 337

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 34,38 zając Lepus europaeus 1 z południa na północ 34,44 sarna Capreolus capreolus 3 z północy na południe 34,45 sarna Capreolus capreolus 2 z południa na północ 34,48 zając Lepus europaeus 5 wzdłuż trasy 34,61 kuna Martes martes 1 z południa na północ 34,69 sarna Capreolus capreolus 2 z północy na południe 35,29 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 35,35 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 35,53 zając Lepus europaeus 6 we wszystkich kierunkach 35,73 zając Lepus europaeus 4 z północy na południe 35,81 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 35,9 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 35,95 zając Lepus europaeus 2 z południa na północ 36,12 zając Lepus europaeus 2 we wszystkich kierunkach 36,29 tchórz Mustela putorius 1 wzdłuż trasy 36,32 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 36,75 zając Lepus europaeus 7 z południa na północ 36,94 lis Vulpes vulpes 1 z północy na południe 36,98 zając Lepus europaeus 5 we wszystkich kierunkach 37,28 zając Lepus europaeus 15 we wszystkich kierunkach 38, zając Lepus europaeus 1 wzdłuż trasy 38,24 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż trasy 38,6 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż trasy 38,89 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż trasy 39,4 zając Lepus europaeus 5 wzdłuż trasy 39,46 zając Lepus europaeus 3 z północy na południe Tabela IV.8.7-7 Wyniki inwentaryzacji w zakresie ssaków: Tropienie II Opcja 2b Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek Przebieg linii kolejowej po nowym śladzie 22,16 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 22,58 zając Lepus europaeus 3 ze wschodu na zachód 22,78 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 23,11 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,29 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 23,58 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 23,59 kuna Martes martes 1 ze wschodu na zachód 23,59 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 23,62 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 23,87 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 24,17 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 2421 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 24,3 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 24,41 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 24,6 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 24,75 zając Lepus europaeus 1 we wszystkich kierunkach 24,91 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 25,8 zając Lepus europaeus 2 z zachodu na wschód 25,38 kuna Martes martes 1 we wszystkich kierunkach 25,51 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 25,76 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż 25,88 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 25,97 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 338

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 26,21 sarna Capreolus capreolus 6 we wszystkich kierunkach 26,32 lis Vulpes vulpes 2 ze wschodu na zachód 26,43 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 26,56 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 26,61 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 26,63 dzik Sus scrofa 1 ze wschodu na zachód 26,77 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 26,95 lis Vulpes vulpes 3 we wszystkich kierunkach 27,2 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 27,15 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 27,32 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,38 kuna Martes martes 1 we wszystkich kierunkach 27,43 sarna Capreolus capreolus 7 we wszystkich kierunkach 27,45 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 27,45 zając Lepus europaeus 1 ze wschodu na zachód 27,54 zając Lepus europaeus 1 z zachodu na wschód 27,57 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż 27,81 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 27,94 lis Vulpes vulpes 2 z zachodu na wschód 28,19 sarna Capreolus capreolus 5 z zachodu na wschód 28,24 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 28,26 sarna Capreolus capreolus 3 ze wschodu na zachód 28,43 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 28,56 sarna Capreolus capreolus 2 z zachodu na wschód 28,61 zając Lepus europaeus 4 we wszystkich kierunkach 28,78 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 28,89 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 29,21 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 29,57 lis Vulpes vulpes 2 we wszystkich kierunkach 29,57 kuna Martes martes 1 wzdłuż 29,65 sarna Capreolus capreolus 1 z północy na południe 29,72 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 29,81 zając Lepus europaeus 1 z południa na północ 29,92 sarna Capreolus capreolus 4 we wszystkich kierunkach 3,2 lis Vulpes vulpes 1 ze wschodu na zachód 3,1 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 3,28 sarna Capreolus capreolus 7 we wszystkich kierunkach 3,44 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 3,54 sarna Capreolus capreolus 2 ze wschodu na zachód 3,6 zając Lepus europaeus 3 z zachodu na wschód 3,79 sarna Capreolus capreolus 5 ze wschodu na zachód 31,1 sarna Capreolus capreolus 15 we wszystkich kierunkach 31,16 lis Vulpes vulpes 2 ze wschodu na zachód 31,2 sarna Capreolus capreolus 1 we wszystkich kierunkach 31,31 lis Vulpes vulpes 1 wzdłuż 31,33 sarna Capreolus capreolus 1 we wszystkich kierunkach 31,53 sarna Capreolus capreolus 3 wzdłuż 31,66 sarna Capreolus capreolus 1 z zachodu na wschód 32,3 jeleń Cervus elaphus 3 ze wschodu na zachód 32,19 dzik Sus scrofa 5 z zachodu na wschód 32,26 sarna Capreolus capreolus 12 we wszystkich kierunkach 32,52 sarna Capreolus capreolus 1 we wszystkich kierunkach 32,52 zając Lepus europaeus 1 we wszystkich kierunkach 32,52 lis Vulpes vulpes 5 we wszystkich kierunkach 32,56 sarna Capreolus capreolus 6 ze wschodu na zachód 32,67 sarna Capreolus capreolus 3 we wszystkich kierunkach 32,67 lis Vulpes vulpes 3 we wszystkich kierunkach 32,67 kuna Martes martes 1 we wszystkich kierunkach 32,74 lis Vulpes vulpes 1 z zachodu na wschód 339

Km (ok.) Nazwa polska Gatunek Nazwa łacińska Liczba (szt.) Kierunek 32,86 jeleń Cervus elaphus 2 ze wschodu na zachód 32,98 dzik Sus scrofa 4 wzdłuż Przebieg linii kolejowej po starym śladzie 33,58 sarna Capreolus capreolus 5 we wszystkich kierunkach 33,77 sarna Capreolus capreolus 8 we wszystkich kierunkach 33,96 lis Vulpes vulpes 1 we wszystkich kierunkach 34,61 lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 35,16 zając Lepus europaeus 3 wzdłuż 36,42 zając Lepus europaeus 2 z południa na północ 37, lis Vulpes vulpes 1 z południa na północ 37,21 zając Lepus europaeus 1 z północy na południe 37,61 lis Vulpes vulpes 5 wzdłuż 38,4 zając Lepus europaeus 3 we wszystkich kierunkach 38,92 zając Lepus europaeus 4 wzdłuż 39,57 lis Vulpes vulpes 2 wzdłuż Na odcinku o wspólnym przebiegu opcji przedsięwzięcia (tj. do km ok. 23,8) nie stwierdzono wyróżniającej się migracji zwierzyny leśnej. Wyraźne tropy obserwowano na wariantowych przebiegach poszczególnych opcji, czyli głównie na odcinku od ok. km 23,8. Wyznaczone główne powierzchnie bytowania i migracji ssaków związane są z fragmentami krajobrazu związanymi z kompleksem leśnym oraz Jeziorem Świerklaniec, obecnością cieków wodnych. Największe nasilenie migracji dotyczy zatem odcinka o długości 9 km wg. Opcji 2b (od ok. km 25, do ok. km 34,), wg Opcji 2a o odcinka o długości 2,5 km (od ok. km 25, do ok. km 27,5), natomiast wg Opcji 1 jest to odcinek długości ok. 2,8 km (od ok. km 24,7 do ok. km 27,5). Są to fragmenty najbardziej konfliktowe przedsięwzięcia w kontekście zachowania drożności szlaków migracyjnych. Sąsiadujące z obszarem inwestycji zadrzewienia i zakrzewienia sprzyjają migracji i mogą być miejscem czasowej ostoi zwierzyny. Preferowane miejsca odznaczają się luźną zabudową oraz małym stopniem przekształceń antropogenicznych krajobrazu, przy czym należy pamiętać, iż tereny charakteryzujące się większym stopniem antropopresji są wykorzystywane przez populacje synantropijnych gatunków ssaków, o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej. Największe nasilenie migracji wykazano dla Opcji 2b, duże zagęszczenie tropów dla terenów drzewostanów zlokalizowanych na północ i wschód od Jeziora Świerklaniec jest to najdłuższy odcinek (ok. 9 km) względem pozostałych opcji przedsięwzięcia. 34

IV.9 AKUSTYCZNE IV.9.1 METODYKA Ocenę oddziaływania hałasu kolejowego na środowisko w otoczeniu projektowanej linii kolejowej dokonano metodą pomiarowo - obliczeniową. Ocena oddziaływania hałasu dla stanu istniejącego oraz dla sytuacji po modernizacji obejmuje: wyznaczenie poziomu hałasu kolejowego występującego na I-szej linii zabudowy dla pory dnia oraz pory nocy, wyznaczenie zasięgu oddziaływania hałasu o poziomie równym wartościom dopuszczalnym dla hałasu od linii kolejowych w porze dnia i porze nocy, określenie obszarów newralgicznych, określenie wymagań w zakresie ochrony przed hałasem. Analiza klimatu akustycznego wymaga kompleksowego podejścia do zagadnień akustycznych a także zbudowania odpowiedniego modelu przestrzennego odzwierciedlającego rzeczywisty teren planowanej inwestycji. W ramach wykonanej oceny wykonano: zbudowano cyfrowy trójwymiarowy model terenu, zamodelowano wszystkie obiekty budowlane w pasie do 3 m linii kolejowej z uwzględnieniem ich wysokości, wykonano rozróżnienie budynków na terenach przyległych do planowanej linii kolejowej na obiekty chronione akustycznie i takie, które tej ochrony nie wymagają, wprowadzono granice terenów chronionych wynikających ze względu na hałas, wprowadzono tereny o zmiennym tłumieniu gruntu (w zależności od przeznaczenia). Zasięg oddziaływania hałasu kolejowego wyznaczono w oparciu o niemiecką metodę obliczeniową Schall 3. Model został skalibrowany i zweryfikowany na podstawie pomiarów. W ramach analizy akustycznej analizowano wpływ podstawowych czynników decydujących o poziomie hałasu: stan i konstrukcja torowiska, średnie prędkości ruchu, średnie natężenia ruchu, 341

skład i rodzaj taboru, położenie linii kolejowej (nasyp, wykop itp.). Do oceny przyjęto warunki ruchu i prędkości występujące obecnie oraz prognozowane, zawarte w materiałach otrzymanych od projektantów. W obliczeniach uwzględniono wszystkie czynniki wpływające w istotny sposób na poziom emisji hałasu kolejowego oraz na tłumienie dźwięku przy propagacji, zgodnie z normą PN-ISO 9613-2 "Akustyka - Tłumienie dźwięku podczas propagacji w przestrzeni otwartej, Część 2: Ogólna metoda obliczeniowa". Zbudowany model obliczeniowy został skalibrowany na podstawie wyników pomiarów. Raport z badań modelowych stanowi załącznik nr XV.3.2 do opracowania. Obliczenia wykonano w punktach zlokalizowanych na terenach chronionych w szczególności w otoczeniu zabudowy mieszkaniowej, a także dla siatki punktów w terenie tworząc mapy zasięgu hałasu. Obliczenia równoważnego poziomu dźwięku A hałasu kolejowego wykonano dla średnich warunków ruchu występujących w normowych przedziałach czasu odniesienia dla pory dnia oraz pory nocy dla stanu istniejącego oraz prognozowanego. Wyniki obliczeń przedstawiono w tabelach (załącznik nr XV.3.3) oraz na mapach w skali 1:5 (załącznik XV.5.). Ocenę hałasu kolejowego wykonano na podstawie porównania wyznaczonych wskaźników hałasu dla pory dnia (L AeqD ) i pory nocy (L AeqN ) z wartościami dopuszczalnymi poziomu hałasu kolejowego. Niepewność wyników obliczeń Niepewność wyników obliczeń hałasu kolejowego wynika z dokładności zastosowanej metody obliczeniowej oraz błędów spowodowanych niepewnością danych wejściowych przyjętych do obliczeń. Błędy metod obliczeniowych wynikają z uproszczeń i ograniczeń zastosowanej metody obliczeniowej oraz przyjętych parametrów obliczeń wpływających w istotny sposób na wynik obliczeń. Niepewność wyników obliczeń wynika z niepewności oszacowania danych wejściowych oraz niepewność oszacowania tłumienia hałasu podczas propagacji. Na niepewność oszacowania danych wejściowych składa się: Niepewność co do rzeczywistej liczby pociągów towarowych kursujących w porze dnia i porze nocy. Zmiana natężenie ruchu o 1% powoduje zmianę poziomu emisji hałasu o L Aeq = 3 db. 342

Zmiana prędkości jazdy o 2% powoduje zmianę poziomu emisji hałasu o L AE = 1 db, a o 3% - o L AE = 1,5 db. Niepewność oszacowania tłumienia dźwięku przy propagacji w terenie wzrasta ze wzrostem odległości od źródła hałasu. Według normy ISO 9613 Tłumienie dźwięku podczas propagacji w terenie otwartym, niepewność wyniku obliczeń wynosi: 1 db dla odległości do 1 m i 3 db dla odległości z zakresu od 1 m do 1 m. Błąd oszacowania zasięgu (d z ) oddziaływania hałasu wynikający z błędu oszacowania poziomu emisji hałasu o 1 db, wynosi: d < 15 m: 2 m, d = 25 3 m: 5 m, d = 5 6 m: 7 m. IV.9.2 STANDARDY JAKOŚCI ŚRODOWISKA AKUSTYCZNEGO W obowiązującym obecnie prawodawstwie krajowym w zakresie hałasu wprowadzony został podwójny system ocen, który wprowadza rozróżnienie (art.112a ustawy Prawo ochrony środowiska): prowadzenie długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności do sporządzania map akustycznych, ustalanie i kontrola warunków korzystania ze środowiska. Dla obu tych obszarów działań stosowane są inne wskaźniki oceny hałasu. Do celów prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, mają zastosowanie wskaźniki: - L DWN długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich dób roku, z uwzględnieniem pory dnia (rozumianej jako przedział czasu od godz. 6. do godz. 18.), pory wieczoru (rozumianej jako przedział czasu od godz. 18. do godz. 22.), oraz pory nocy (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22. do godz. 6.), - L N długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (db), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku (rozumianej jako przedział czasu od godz. 22. do godz. 6.). Dla potrzeb ustalenia i kontroli warunków korzystania ze środowiska, mają zastosowanie wskaźniki: L AeqD równoważny poziom hałasu dla pory dnia, rozumianej jako przedział czasu od godz. 6. do godz.22. (przedział czasu odniesienia równy 16 godzinom dla hałasu kolejowego), 343

L AeqN równoważny poziom hałasu dla pory nocy, rozumianej jako przedział czasu od godz.22. do godz.6. (przedział czasu odniesienia równy 8 godzinom dla hałasu kolejowego). Do celów oceny oddziaływania na środowisko stosuje się wskaźniki określone dla ustalania i kontroli warunków korzystania ze środowiska. Standardy jakości środowiska w zakresie emisji hałasu, określone są przez dopuszczalne poziomy hałasu. Dopuszczalne poziomy hałasu od linii kolejowych dla terenów prawnie chronionych przed hałasem, określone w obowiązującym rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 27 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku zamieszczono poniżej w tabeli IV.9.2-1 Dopuszczalne poziomy hałasu zależą od rodzaju źródła oraz funkcji i przeznaczenia terenu. Rodzaje terenów powinny być określone na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (mpzp). W przypadku braku mpzp, zgodnie z art.115 ustawy poś, rodzaj terenu określa się na podstawie stanu faktycznego (kwalifikacji tej dokonują właściwe organy). Ochronie przed hałasem podlegają przede wszystkim tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny związane ze stałym pobytem dzieci i młodzieży, tereny szpitali, domów opieki, a także tereny o charakterze wypoczynkowo-rekreacyjnym. Dla terenów przemysłowych, a także leśnych oraz terenów upraw rolnych nie ma określonych dopuszczalnych poziomów hałasu. Tabela IV.9.2-1 Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, wg rozp. MŚ z dnia 14.6.27 r. Lp. Przeznaczenie terenu Pora dnia 16 godzin L AeqD [db] Linie kolejowe Pora nocy 8 godzin L AeqN [db] 1 a) Strefa ochronna A ochrony uzdrowiskowej b) Tereny szpitali poza miastem 5 45 2 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 1 55 5 c) Tereny domów opieki społecznej d) Tereny szpitali w miastach 3 a) Treny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej 6 5 c) Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 1 b) Tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowe 4 a) Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 1 tys. 65 55 344

mieszkańców 2 1 W przypadku nie korzystania z tych terenów, zgodnie z ich funkcją w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2 Strefa śródmiejska miast powyżej 1 tys. mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. Zgodnie prawem ochrony środowiska (art. 114) budynki mieszkalne zlokalizowane na terenach przeznaczonych do działalności produkcyjnej, składowania i magazynowania, nie podlegają ochronie przed hałasem w myśl przepisów ochronie środowiska. Dla budynków takich należy zapewnić dotrzymanie dopuszczalnego poziomu hałasu wewnątrz budynku zgodnie Polską Normą. Dopuszczalne poziomy hałasu wewnątrz budynków mieszkalnych określa Polska Norma PN-87/B-2151/2 Akustyka budowlana, ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach, dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Zgodnie z w/w normą dla pomieszczeń mieszkalnych w budynkach mieszkalnych dopuszczalny równoważny poziom dźwięku A hałasu przenikającego do pomieszczenia od wszystkich źródeł hałasu łączenie L Aeq wynosi w dzień 4 db, a w nocy 3 db. Budynki takie w ramach wykonanej oceny wydzielono i wyróżniono na mapach osobnym kolorem. Ocena wpływu drgań Wibracje są drganiami mechanicznymi stanowiącymi dla środowiska drugą obok hałasu poważną uciążliwość związaną z budową podtorza i eksploatacją transportu szynowego. Wibracje wywołane przejazdem pojazdu szynowego przenoszą się przez podłoże do budynku, wzbudzając drgania obiektu oraz znajdujących się w nim ludzi (rycina IV.9.2-1). Różnią się one od fal akustycznych (hałasu) zarówno pod względem ośrodka, w którym następuje propagacja fal: hałas - powietrze, wibracje - grunt; jak i zakresem częstotliwości drgań, sposobem ich pomiaru i analizy oraz zasadami ocen diagnostycznych. 345

Rysunek IV.9.2-1. Przenoszenie drgań komunikacyjnych na budynek Stąd też, w odróżnieniu od hałasu, diagnostyka oddziaływań dynamicznych dotyczy nie tylko wpływu drgań na ludzi w budynkach, ale także wpływu drgań na konstrukcję budynków. Wpływy dynamiczne stanowią dla budowli dodatkowe obciążenie, które w określonych przypadkach musi być uwzględnione przez konstruktora w obliczeniach wytrzymałościowych konstrukcji budynku. Obszar, na którym zabudowa wymaga uwzględnienia (analiz, pomiarów, prognoz) wpływów dynamicznych wywołanych przez dane źródło drgań a przenoszonych przez grunt, nazywa się strefą wpływów (oddziaływań) dynamicznych tego źródła (tabela IV.9.2-2). Tabela IV.9.2-2. Orientacyjne wartości zasięgu strefy wpływów dynamicznych dla wybranych źródeł drgań odnoszące się do średnich warunków gruntowych oraz do budynków o typowej (prawidłowej) konstrukcji w dobrym stanie technicznym. Lp. Źródło drgań Zasięg strefy wpływów dynamicznych [m] 1 Linia kolejowa 25-5 2 Linia tramwajowa, droga kołowa 15-25 3 Linia metra płytkiego 4 4 Wbijanie pali fundamentowych typu pali Franki (lub zbliżonych) 6 5 Zagęszczanie gruntu walcem wibracyjnym 2-6 6 Wbijanie ścianki szczelnej młotem wibracyjnym 3 7 Wbijanie ścianki szczelnej młotem udarowym 2 346

Źródło: Krzysztof Sypuła, Prognozowanie i redukcja drgań generowanych przejazdami pojazdów szynowych, Wibroszyn 28, Kraków 28 r. Konieczność prognozowania drgań generowanych przez transport szynowy zachodzi w trzech przypadkach: projektowana jest inwestycja w postaci budowy lub modernizacji linii kolejowej, tramwajowej lub metra w pobliżu istniejącej zabudowy, projektowany jest budynek w strefie wpływów dynamicznych istniejącej linii transportu szynowego, projektowany jest budynek w przewidywanej strefie wpływów dynamicznych projektowanej linii transportu szynowego. Kryterium oceny drgań Kryteria stosowane w ocenie wpływów dynamicznych podawane są w postaci bezpośredniej (dopuszczalne wartości parametrów wykorzystywanych w ocenie), albo pośredniej (w odniesieniu do takich wielkości podstawowych jak nieprzekraczalne naprężenia, odkształcenia itp.) Nie ma obecnie obowiązującego aktu prawnego definiującego dopuszczalne wartości drgań ani definiującego sposób dokonania takiej oceny. Jedynym dokumentem normatywnym wg którego możliwa jest taka ocena są Polskie Normy. Stąd obecnie najczęściej oceny wpływu drgań dokonuje się osobno dla budynków oraz ludzi znajdujących się w środku w oparciu o opracowane normy: PN-85/B-217 "Ocena szkodliwości drgań przekazywanych przez podłoże na budynki"; PN-85/B-2171 "Ocena wpływu drgań na ludzi w budynkach"; Kryterium oceny drgań odnoszące się do budynków W odniesieniu do pewnej klasy typowych budynków sformułowano kryteria diagnostyczne w postaci Skal Wpływów Dynamicznych SWD-I i SWD II. Na podstawie analizy konstrukcji różnych budynków wybrano dwa jako wzorcowe i dla tych budynków wykonano obliczenia dynamiczne i one posłużyły do skonstruowania skal zamieszczonych na rycina IV.9.2-2. Skale SWD można stosować w przypadku budynków z elementów murowych (tzn. z elementów przeznaczonych do ręcznego układania) oraz w przypadku budynków z wielkich bloków. Skala SWD-I odnosi się do budynków o kształcie zwartym o małych wymiarach zewnętrznych rzutu poziomego (nie przekraczających 15 m), jedno- lub 347

dwukondygnacyjnych i o wysokości nie przekraczającej żadnego z wymiarów rzutu poziomego. Skala SWD-II odnosi się do budynków nie wyższych niż pięć kondygnacji, których wysokość jest mniejsza od podwójnej najmniejszej szerokości budynku oraz do budynków niskich (do 2 kondygnacji) lecz nie spełniających warunków podanych dla skali SWD-I. 348

Rycina IV.9.2-2. Skale SWD-I oraz SWD-II zgodnie z normą PN-85/217 gdzie: f d a - częstotliwość drgań [Hz] - przemieszczenie [m] - przyspieszenie [m/s2] Kryteria podziału na strefy szkodliwości przy stosowaniu skal SWD: strefa I - drgania nie odczuwalne przez budynek, strefa II - drgania odczuwalne przez budynek ale nie szkodliwe dla konstrukcji; następuje tylko przyspieszone zużycie budynku i pierwsze rysy w wyprawach, tynkach itp., strefa III - drgania szkodliwe dla budynku, powodują lokalne zarysowania i spękania, przez co osłabiają konstrukcję budynku i zmniejszają jego nośność oraz odporność na dalsze wpływy dynamiczne; może nastąpić odpadanie wypraw i tynków, strefa IV - drgania o dużej szkodliwości dla budynku i stanowiące zagrożenie bezpieczeństwa ludzi; powstają liczne spękania, lokalne zniszczenia murów i innych pojedynczych elementów budynku; istnieje możliwość spadania przedmiotów 349

zawieszonych, odpadanie płatów wypraw sufitów, wysunięcia się belek stropowych z łożysk itp. wymagane możliwie szybkie usunięcie źródła drgań lub zmniejszenie jego wpływów, strefa V - drgania powodują awarię budynku przez walenie się murów, spadanie stropów itp.; pełne zagrożenie bezpieczeństwa życia ludzkiego; w przypadku groźby powstania drgań tego typu budynek nie może być użytkowany. Linie graniczne pomiędzy poszczególnymi strefami: granica A - dolna granica odczuwalności drgań przez budynek i dolna granica uwzględniania wpływów dynamicznych; przy drganiach poniżej tej granicy można nie uwzględniać wpływów dynamicznych, granica B - granica sztywności budynku, dolna granica powstania zarysowań i spękań w elementach konstrukcyjnych, granica C - granica wytrzymałości pojedynczych elementów budynku, dolna granica ciężkich szkód budowlanych, granica D - granica stateczności konstrukcji, dolna granica awarii całego budynku; drgania powyżej tej granicy mogą spowodować awarię budynku i zagrażają bezpieczeństwu życia ludzkiego. Granice stref podano w dwóch wariantach wg oceny stanu budynku, typu podłoża i rodzaju drgań. Zaliczenie do odpowiedniego wariantu następuje wg przeważającej liczby odpowiednich cech zestawionych orientacyjnie w tabeli IV.9.2-3. Tabela IV.9.2-3. Zestawienie cech umożliwiające zastosowanie granicy Lp. Ocena według Granica linią ciągła (ryc. IV.9.2-2) 1 Stanu budynku 2 3 Materiałów i konstrukcji budynku Typu podłoża i sposobu posadowienia 4 Rodzaju drgań budynki stare z uszkodzeniami, budynki przerabiane lub wzmacniane budynki z elementów murowych żużlobetonowych lub z kamienia, o niestarannym wykonaniu, brak fundamentów, brak wieńców, sklepione stropy, duże otwory w ścianach lub otwory nieregularne podłoże o małej sztywności (np. piaski pylaste, luźne) posadowienie nieciągłe (różne wysokości) albo pośrednie drgania długotrwałe albo występujące stale Granica linią przerywaną (ryc. IV.9.2-2) budynki nieuszkodzone, bez przeróbek konstrukcyjnych ściany z cegły pełnej starannie wykonane, fundamenty żelbetowe lub betonowe, stropy masywne wiążące ściany z wieńcem stropowym podłoże sztywne (np. iły, gliny twardoplastyczne), posadowienie płaskie drgania krótkotrwałe 35

Kryterium oceny drgań odnoszące się do ludzi w budynkach Norma PN-85/B-2171 określa dopuszczalne wartości parametrów drgań mechanicznych zapewniające wymagany komfort w różnych warunkach przebywania ludzi w pomieszczeniach mieszkalnych, biurach warsztatach pracy oraz w pomieszczeniach o przeznaczeniu socjalnym (np. szpitale, precyzyjne laboratoria itp.). Ocenie podlegają drgania w paśmie od 1 do 8 Hz. Ocenę wpływu drgań na ludzi przeprowadza się na podstawie wartości parametrów określonych w normie w zależności od zastosowanej metody. Dopuszcza się ocenę na podstawie wartości następujących parametrów: skorygowanej w dziedzinie częstotliwości wartości skutecznej przyspieszenia drgań, wartości skutecznej (RMS) przyspieszenia drgań w pasmach 1/3 oktawowych. Dopuszcza się ocenę wpływu drgań na podstawie skorygowanej wartości skutecznej prędkości drgań albo wartości skutecznej prędkości drgań w pasmach 1/3 oktawowych. W przypadku odbierania drgań przez człowieka istotnym jest określenie kierunku odbioru tych drgań: "z" - wzdłuż osi kręgosłupa, "x, y" - prostopadłym do kręgosłupa. Na rycinie IV.9.2-3 oraz IV.9.2-4 przedstawiono wykresy z przebiegiem linii odpowiadających progowi odczuwalności drgań przez człowieka - linie oznaczone nr 1 w kółku. Rycina IV.9.2-3 odpowiada przypadkowi, w którym parametrem oceny jest wartość skuteczna przyspieszenia, zaś na rycina 9.2-4 parametrem oceny jest wartość skuteczna prędkości. Linie oznaczone liczbami 1,4; 2; 4; 8; 16; 32 i 128 w kółkach odpowiadają poziomom drgań tyle razy większym w stosunku do podstawowego poziomu ile wynosi liczba podana w kółku. 351

Rycina IV.9.2-3 Wykres przebiegu linii odpowiadających progowi odczuwalności drgań przez człowieka - wartości skuteczne przyspieszenia zgodnie z normą PN-85/2171 Rycina IV.9.2-4 Wykres przebiegu linii odpowiadających progowi odczuwalności drgań przez człowieka - wartości skuteczne prędkości zgodnie z normą PN-85/2171 352

Zgodnie z tabelą IV.9.2-2, zasięg wpływu drgań dynamicznych w otoczeniu linii kolejowych sięga 25 5 m. Analizując położenie zidentyfikowanych budynków w otoczeniu inwestycji, w ramach przeprowadzonej oceny ewentualnego wpływu drgań od nowo projektowanego odcinka linii kolejowej, prognozuje się, że eksploatacja projektowanej linii może mieć negatywny wpływ na istniejące budynki zlokalizowane w pasie 5 m od torowiska. Po oddaniu linii do użytkowania należy zatem przeprowadzić pomiary wpływu drgań na te budynki celem oceny narażenia, a w przypadku stwierdzenia takiego narażenie należy podjąć niezbędne środki techniczne do ich wyeliminowania. IV.9.3 TERENY CHRONIONE. OBSZARY NEWRALGICZNE Planowana inwestycja dotyczy połączenia kolejowego pomiędzy Katowicami a Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice w Pyrzowicach. Poniżej na rycinie IV.9.3-1 przedstawiono lokalizację planowanej inwestycji. W tabelach od IV.9.3-2 do IV.9.3-5 zestawiono miejsca chronione ze względu na hałas, przez które przebiega analizowana linia kolejowa oraz miejscowości leżące w pobliżu rozpatrywanego odcinka. W tabeli IV.9.3-6 zestawiono natomiast miejscowości wzdłuż analizowanego odcinka linii kolejowej wraz z danymi demograficznymi i szacunkową odległością d w jakiej znajdują się najbliższe zabudowania względem torów. 353

Rycina IV.9.3-1 Lokalizacja planowanej inwestycji Projektowana linia kolejowa przebiegała będzie przez następujące gminy: Katowice, Chorzowów, Świętochłowice, Bytom, Piekary Śląskie, Ożarowice, Świerklaniec, Miasteczko Śląskie. W zależności od rozpatrywanej opcji przebiegu linia będzie przebiegała przez obszar różnych gmin (tabela IV.9.3-1). 354

Tabela IV.9.3-1 Lokalizacja linii na terenie poszczególnych gmin w zależności od opcji przebiegu Lp. Gmina Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b 1 Katowice X X X 2 Chorzów X X X 3 Świętochłowice X X X 4 Bytom X X X 5 Piekary Śląskie X X X 6 Bobrowniki X X X 7 Świerklaniec X 8 Miasteczko Śląskie X 9 Ożarowice X X X Wszystkie trzy analizowane opcje mają wspólny przebieg od początku opracowania do ok. km 23+6. Następnie w zależności od opcji linia biegnie w zupełnie innym śladzie, by w końcowym etapie każdego z przebiegów zbiec się w śladzie nieczynnej linii nr 182. Identyfikacji terenów chronionych przed hałasem leżących w otoczeniu planowanej linii dokonano w oparciu o: analizy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz pism z gmin, kwalifikacje terenów przeprowadzone przez urzędy odpowiednie dla danego terenu. W analizach terenów leżących w pobliżu planowanych przebiegów linii kolejowej uwzględniono istniejące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla następujących gmin: Katowice posiadają mpzp dla niewielkiej części terenów leżących w zasięgu planowanej inwestycji, Chorzów posiada mpzp dla całego obszaru gminy, Świętochłowice planowana linia przebiega tylko w niewielkiej części przez teren gminy Świętochłowice, miasto posiada mpzp dla analizowanego obszaru, Bytom istnieje mpzp dla części obszaru gminy, Piekary Śląskie posiadają obowiązujące mpzp dla terenów, w pobliżu których ma przebiegać planowana linia kolejowa, Bobrowniki posiadają obowiązujące mpzp dla terenów, w pobliżu których ma przebiegać projektowana linia kolejowa, Świerklaniec brak mpzp, Miasteczko Śląskie brak mpzp dla terenów, w pobliżu których ma przebiegać projektowania linia, 355

Ożarowice posiadają obowiązujące mpzp dla większości terenów, w pobliżu których ma przebiegać projektowana linia. Na podstawie przeglądu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego w przypadku braku obowiązującego mpzp kwalifikacji terenu dokonał urząd odpowiedni dla danego terenu), dokonano kwalifikacji terenów z punktu widzenia ochrony przed hałasem wzdłuż planowanych przebiegów (tabele IV.9.3.2 do IV.9.3-5). W osobnych tabelach przedstawiono tereny leżące w pobliżu wspólnego śladu przebiegu linii oraz dla odcinków, gdzie każda opcja przebiega w innym śladzie. Kwalifikacji dokonano dla dokładnie określonych odcinków linii kolejowej z uwzględnieniem po której stronie linii leżą tereny oraz dodano krótką adnotację dotyczącą lokalizacji omawianego obszaru. Kwalifikacja terenów została przeprowadzona z podziałem na kategorie zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 27 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku /Dz. U. z 27 r., nr 12 poz. 826/. Dane prezentowane w poniższych tabelach prezentowane są także na załącznikach graficznych (załącznik XV.5). Na mapach przedstawiono poszczególne kategorie terenów i budynków chronionych wraz z przypisanymi im dopuszczalnymi poziomami. Na mapach prezentowane są tereny zgodnie z mpzp oraz budynki i tereny dla których brak jest mpzp w 7 kategoriach: 1. tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, szpitali, domów opieki społecznej, internatów, domów studenckich, gdzie dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 55 db, L AeqN = 5 db pkt. 2 tabeli IV.9.2-1 (rozdział IV.9.2), 2. tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, które wykorzystywane są tylko w porze dziennej, gdzie dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 55 db pkt. 2b tabeli IV.9.2-1 (rozdział IV.9.2), 3. tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zagrodowej, mieszkaniowo-usługowej, gdzie dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 6 db, L AeqN = 5 db pkt. 3a,b,d tabeli IV.9.2-1 (rozdział IV.9.2), 4. tereny zabudowy śródmiejskiej gdzie dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 65 db, L AeqN = 55 db pkt. 4 tabeli IV.9.2-1 (rozdział IV.9.2), 5. tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, które wykorzystywane są tylko w porze dziennej, gdzie dopuszczalne poziomy hałasu wynoszą: L AeqD = 6 db, pkt. 3c tabeli IV.9.2-1 (rozdział IV.9.2), 356

6. budynki mieszkalne zlokalizowane na terenach przemysłowych, usługowych wg mpzp, które nie podlegają ochronie przed hałasem, 7. tereny i budynki niemieszkalne niechronione ze względu na hałas. Tabela IV.9.3-2 Tereny w pobliżu linii kolejowej przebieg wspólny dla wszystkich opcji Lp. Odcinek linii km od km do 1 1+8 2+15 P 2 1+9 2+ P 3 1+9 2+ P 4 2+1 2+4 P 5 2+4 3+35 P 6 2+6 P 7 3+15 3+25 P 8 3+1 3+9 L 9 3+3 3+55 P Strona linii 1 Tereny Miejscowość Źródło informacji Lokalizacja/Nazwa zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży rekreacyjno - wypoczynkowe zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz tereny rekreacyjno - wypoczynkowe zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz tereny rekreacyjno - wypoczynkowe Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW MPZP Uchwała Nr XLVIII/17/5 MPZP Uchwała Nr XLVIII/17/5 Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo KŚ.III-JŻ-7624-1-93-5/9 Tereny w rejonie ulic: Gliwickiej, Pośpiecha, Zarębskiego, Janasa, Ondraszka i Zamułkowej. Tereny w rejonie ul. Klimczoka Tereny w rejonie ul. Klimczoka i Ondraszka Ogródki działkowe, okolice ulic Gliwickiej, Bocheńskiego i Pośpiecha Tereny wzdłuż ul. Gliwickiej na wysokości od ul. Bocheńskiego do końca ul. Skrzeka Szkoła Podstawowa Nr 22 ul. Wolskiego 3 oraz boiska szkolne Zabudowa jednorodzinna w rejonie ulicy Wiśniowej i Skrzeka Tereny wzdłuż ul. Obroki od ul. Wiśniowej do ul. Dulęby ul. Gliwicka 212 i 214 - Miejskie Przedszkole nr 39 i Młodzieżowy Dom Kultury oraz basen i boisko 357

1 3+55 3+7 P 11 3+7 3+8 P 12 3+8 4+ L 13 3+9 4+1 L 14 4+ 4+85 P 15 4+85 7+ P 16 5+6 5+75 P 17 5+55 5+7 L 18 5+8 5+9 L 19 5+8 6+3 L 2 6+65 6+85 P 21 6+9 7+1 P 22 6+75 6+95 L zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży oraz tereny rekreacyjno - wypoczynkowe związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowousługowa Katowice Katowice Katowice Katowice Katowice Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Świętochłowi ce Świętochłowi ce Świętochłowi ce Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW MPZP Uchwała Nr XII/136/99 Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW Pismo Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. nr KŚ- IV.6254.3.211.AW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 M/PG MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXXII/263/21 TMM MPZP Uchwała Nr XXXII/263/21 TMM Pismo Urzędu Miasta Świętochłowice z dnia 2.3.211 r. nr AGP.AW.671.316.21 1 ul. Gliwicka na zachód od skrzyżowania z ul. Mieszka I Zespół Szkół Nr 7 im. Stanisława Mastalerza ul. Gliwicka 228 oraz boisko szkolne Tereny usługowe w tym oświaty w rejonie ulic Dulęby i Obroki Tereny w rejonie ulicy Obroki Tereny pomiędzy ulicami Gliwicką a Grządziela od ul. Badury do ul. Piechy (Kololonia N. Belojannisa) Tereny wzdłuż ul. Armii Krajowej od ul. Wysockiego za skrzyżowanie z ul. Dąbrowskiego Szkoła Podstawowa nr 37 ul. Ratuszowa 2 Tereny pomiędzy ul. Piekarską, a Leśną Teren w rejonie ulicy szpitalnej i dyrekcyjnej Tereny w rejonie ulic Batorego i 16 Lipca Tereny przy ul. Ogrodowej Teren w rejonie ul. Katowickiej Teren przy ul. Hajduki 358

23 6+95 7+ L 24 7+1 7+15 L 25 7+25 7+4 L 26 7+2 7+45 P 27 7+5 8+5 P 28 7+6 8+1 L 29 7+9 7+95 L 3 8+ 8+3 P 31 8+1 8+3 L związane ze stałym pobytem dzieci i młodzieży oraz tereny zabudowy wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej rekreacyjnowypoczynkowe rekreacyjnowypoczynkowe zabudowy mieszkaniowo - usługowej szpitali w miastach Świętochłowi ce Świętochłowi ce Świętochłowi ce Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów zabudowy 32 8+1 8+2 L mieszkaniowej Chorzów wielorodzinnej 33 8+3 8+95 P Chorzów 34 8+55 8+65 L 35 8+8 8+95 L 36 8+95 9+1 P 37 8+95 9+1 L związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów MPZP Uchwała Nr XXXII/263/21 TUW, TMM MPZP Uchwała Nr XXXII/263/21 TCM MPZP Uchwała Nr XXXII/263/21 TMM MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP, US MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 ZD MPZP Uchwała LVI/823/22 MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXIV/413/8 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 CC MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP Warsztaty Terapii Zajęciowej Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w Świętochłowicach, rejon ul. Tunelowej i Świerczewskego Teren w rejonie ul. Katowickiej Teren w rejonie ul. Żołnierskiej Tereny w rejonie ul. Wolności i Dąbrowskiego Tereny wzdłuż ul. Głogowskiej i Cieszyńskiej Na odcinku 7+4 7+8 w pierwszej linii tereny usługowe Ogródki działkowe przy ul. Nomiarki Na terenie ogródków działkowych Tereny pomiędzy ulicami Pułaskiego, a Strzelców Bytomskich, Zespól Szpitali Miejskich Pomiędzy ulicami Raciborską, a Kędzierzyńską Teren w rejonie ul. Raciborskiej i 75 Pułku Piechoty Tereny przy ul. W Truchana Teren przy ul. Lompy Tereny przy ul. Lompy Tereny przy ul. Rostka/Dworcowej Teren przy ul. Floriańskiej i Towarowej 38 9+1 9+2 P Chorzów MPZP Uchwała Tereny przy ul. Pocztowej, 359

39 9+2 9+25 P 4 9+25 9+4 P 41 9+6 9+8 P 42 9+8 1+ P 43 9+8 9+9 P 44 9+9 1+ P 45 1+3 1+6 P 46 11+2 11+4 P 47 11+4 11+5 P 48 11+9 12+2 L 49 11+9 12+3 P 5 11+9 12+ P młodzieży zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej szpitali w miastach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowo - usługowej zabudowy mieszkaniowo, usługowej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży; zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej; mieszkaniowousługowej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej 51 12+4 12+9 L zabudowy mieszkaniowousługowej 52 12+9 13+4 L 53 13+45 13+6 L zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Chorzów Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 CC MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MN MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 M, U, MW MPZP Uchwała Nr L/144/6 MW; MW,U MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP; MW MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW; MR MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 M MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 UP MPZP Uchwała Nr VI/49/99 C3M MPZP Uchwała Nr XXII/43/24 MW 54 15+1 16+2 L - Bytom - Żłobek Miejski Tereny przy ul. Pocztowej Tereny przy ul. Katowickiej (Rynek) Tereny w rejonie ul. Kościuszki i Poniatowskiego Teren w rejonie ul. Kościuszki Teren w rejonie ul. Kościuszki i Poniatowskiego Teren w rejonie ul. Kościuszki Tereny przy ul. Siemianowickiej Tereny w rejonie ul. Rodziewiczówny i Placu św. Jana Tereny przy ul. Legnickiej i Narutowicza Tereny w rejonie ul. Ogrodowej i Stacyjnej Tereny w rejonie ul. Wiejskiej Tereny w rejonie ul. Wiejskiej Tereny w rejonie ul. Okrężnej Tereny w rejonie ul. Chorzowskiej Rejon ul. Chorzowskiej Szczegółowy opis i kwalifikacja terenów wokół łącznic kolejowych w rejonie stacji Bytom w tabeli Tabela IV.9.3-2a 36

55 15+4 15+7 L + P 56 15+6 15+95 P 57 15+95 16+5 L 58 16+5 16+35 L 59 16+8 17+1 L+P 6 17+2 17+3 L 61 19+5 19+4 L 62 19+4 19+5 L 63 19+5 2+55 P 64 2+5 2+7 L 65 2+7 21+ L 66 21+ 21+2 L 67 21+5 22+ L 68 22+1 22+3 L 69 21+2 21+6 P 7 23+ 23+65 L+P zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej rekreacyjnowypoczynkowe rekreacyjnowypoczynkowe rekreacyjnowypoczynkowe zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowousługowej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej rekreacyjno - wypoczynkowe rekreacyjno - wypoczynkowe zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowousługowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej oraz Bytom Bytom Bytom Bytom Bytom Bytom Piekary Śląskie Piekary Śląskie Bobrowniki Piekary Śląskie Piekary Śląskie Piekary Śląskie Piekary Śląskie Piekary Śląskie Bobrowniki Dobieszowice gm. Bobrowniki Pismo Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. nr AAP.6724.42.211 Pismo Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. nr AAP.6724.42.211 MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MW MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MN Pismo Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. nr AAP.6724.42.211 MPZP Uchwała Nr XLV/629/9 ZP MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (A 71MW) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (B 184MN) MPZP Uchwała Nr XXVIII/199/5 (53-MN; 51-MN/U; 52- MN/U) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (B 178U) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (B 126MW) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (C118 ZD) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (C127 ZD, C 121ZD) MPZP Uchwała Nr LIII/517/6 (C89MN, C91MN) MPZP Uchwała Nr XXVIII/199/5 (44MN/U, 27MN/U)) MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 (24-MN; 14-MN/U; 23- MN/U; 12-MN/U; 13- Tereny w rejonie ul. Siemianowickiej Tereny ogródków działkowych w rejonie ul. Siemianowickiej i Brzezińskiej Tereny w rejonie ul. Brzezińskiej Tereny w rejonie ul. Brzezińskiej i Kochanowskiego Tereny ogródków działkowych w rejonie ul. Kamieńskiej Tereny w rejonie ul. Kędzieżyńskiej Okolice ulic Wyszyńskiego, Sowińskiego, Szpitalnej i Janty (Os. Sowińskieg) Tereny w rejonie ul. Okrzei i Szpitalnej Sołectwo Bobrowniki Teren w rejonie ul. Konstytucji 3. Maja Teren w rejonie ul. Bursztynowej i Szmaragdowej Ogródki działkowe w rejonie ul. Bursztynowej Ogródki działkowe, okolice ulic Kamiennej i Czempiela Tereny w rejonie ul. Polnej Sołectwo Bobrowniki Sołectwo Dobieszowice 361

1 Strona linii patrząc w kierunku rosnącej kilometracji. MN; 42-MN; 4-MN/U; 38-U; 37-MN ) Tabela IV.9.3-2a Tereny w pobliżu linii kolejowej łącznice kolejowe w rejonie Bytomia Lp. Odcinek linii 131 km od km do Strona linii 1 1 15+4 15+6 P 2 15+75 15+95 L 3 15+65 16+2 L 4 15+1 15+2 L 5 15+2 15+3 L 6 15+3 15+5 L 7 15+5 15+6 L 8 15+6 15+7 L 9 15+75 15+85 L 1 15+85 15+95 L Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej mieszkaniowousługowej rekreacyjnowypoczynkowy zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, śródmiejskiej oraz rekreacyjno wypoczynkowe zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej zabudowy mieszkaniowej śródmiejskiej Miejscowo ść Odcinek linii 131 Bytom Odcinek linii 649 Bytom 1 Strona linii patrząc w kierunku rosnącej kilometracji. Źródło informacji Pismo Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. nr AAP.6724.42.211 Pismo Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. nr AAP.6724.42.211 MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MW,U MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MW; ZP; MW,U; MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MW MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MN MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MN MPZP Uchwała Nr LIV/786/9 MW,U Lokalizacja/Nazwa Tereny w rejonie ul. Siemianowickiej Tereny ogródków działkowych w rejonie ul. Siennej Tereny w rejonie ul. Siennej i Kopalnianej Teren w rejonie ul. Chorzowskiej i Karola Miarki Tereny w rejonie ul. Chorzowskiej i Siemianowickiej Tereny w rejonie ul. Siemianowickiej i Siennej Tereny w rejonie w ul. Siemianowickiej - - Teren w rejonie ul. Brzezińskiej Lp. Tabela IV.9.3-3 Terenu w pobliżu linii kolejowej opcja 1 Odcinek linii km od km do 1 23+9 24+1 P Strona linii 1 Tereny Miejscowość Źródło informacji Lokalizacja/Nazwa Zabudowy mieszkaniowo - usługowej Dobieszowice gm. Bobrowniki MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 (34-MN/U ) Sołectwo Dobieszowice 362

2 24+2 24+35 L 3 24+55 24+65 P 4 24+75 24+95 L 5 27+3 28+45 L+P 6 28+45 28+5 L+P 7 28+75 29+9 L+P 8 29+3 29+45 L Zabudowy zagrodowej Zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Rekreacyjnowypoczynkowe Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży 9 29+5 L Dom opieki 1 3+ 3+1 L 11 3+25 L 12 3+8 31+5 P 13 31+45 32+5 L+P 14 32+8 33+1 P 15 33+6 33+8 P 16 34+25 34+5 P 17 34+5 35+8 P Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Rekreacyjnowypoczynkowe Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Dobieszowice gm. Bobrowniki Dobieszowice gm. Bobrowniki Wymysłów gm. Bobrowniki Ossy gm. Ożarowice Tąpkowice gm. Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Pyrzowice gm. Ożarowice 1 Strona linii patrząc w kierunku rosnącej kilometracji. MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 (15-RM) MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 174-MN ) MPZP Uchwała Nr XXX/216/5 (18-US) MPZP Uchwała Nr XVIII/186/24 (M, Mn) Pismo Urzędu Gminy Ożarowice z dnia 18.4.211 r. nr GK.6254.1.211 MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M, Mn) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (US, UI) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XX/27/24 (M) Sołectwo Dobieszowice Sołectwo Dobieszowice Sołectwo Wymysłów Sołectwo Ossy Tereny w rejonie ulic Leśnej i Podgórnej Sołectwo Tąpkowice Kolonia za Wodą Ożarowice Kolonia Szczedłowiec Kolonia Wronówka Ożarowice Ożarowice Ożarowice Sołectwo Pyrzowice Okolice ulic Żubrzej, Kolejowej, Wolności, marsz. J. Piłsudskiego 363

Tabela IV.9.3-4. Tereny w pobliżu linii kolejowej opcja 2a Lp. Odcinek linii km od km do 1 24+15 24+3 L 2 24+75 24+95 L+P 3 24+35 24+95 L 4 24+7 L 5 27+5 28+ P 5 28+ 28+25 L+P 6 28+25 28+4 L+P 7 28+4 28+75 L 8 29+15 29+8 L+P 9 31+9 32+7 L+P 1 33+9 34+3 P 11 33+9 34+55 L 12 34+7 34+9 P 13 35+4 35+6 P 14 35+6 37+ P Strona linii 1 Tereny Miejscowość Źródło informacji Lokalizacja/Nazwa Zabudowy mieszkaniowousługowej Rekreacyjnowypoczynkowe Zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Rekreacyjnowypoczynkowe Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Zabudowy mieszkaniowousługowej Dobieszowice gm. Bobrowniki Wymysłów gm. Bobrowniki Wymysłów gm. Bobrowniki Dobieszowice gm. Bobrowniki Ossy gm. Ożarowice Ossy gm. Ożarowice Niezdara gm. Ożarowice Niezdara gm. Ożarowice Tąpkowice gm. Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Pyrzowice gm. Ożarowice 1 Strona linii patrząc w kierunku rosnącej kilometracji. MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 (15-RM) MPZP Uchwała Nr XXX/216/5 (18-US) MPZP Uchwała Nr XXX/216/5 (24-MN; 19-MN; 17MN/ML) MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 (16-MN) MPZP Uchwała Nr XVIII/186/24 (M, Mn) MPZP Uchwała Nr XVIII/186/24 (M, Mn) MPZP Uchwała Nr XXVI/282/25 (M) MPZP Uchwała Nr XXVI/282/25 (M) Pismo Urzędu Gminy Ożarowice z dnia 18.4.211 r. nr GK.6254.1.211 MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M, Mn) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (US, UI) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XX/27/24 (M) Sołectwo Dobieszowice Sołectwo Wymysłów Sołectwo Wymysłów Sołectwo Dobieszowice Sołectwo Ossy Tereny w rejonie ulic Łąkowej, Jeziornej i Wyzwolenia Sołectwo Ossy Tereny w rejonie ulic Łąkowej, Jeziornej i Wyzwolenia Sołectwo Niezdara Tereny wzdłuż ulicy Piaskowej Sołectwo Niezdara Tereny wzdłuż ulicy Piaskowej Sołectwo Tąpkowice Kolonia Wronówka/Kolonia pod Brynicą Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Sołectwo Pyrzowice Okolice ulic Żubrzej, Kolejowej, Wolności, marsz. J. Piłsudskiego 364

Tabela IV.9.3-5. Tereny w pobliżu linii kolejowej opcja 2b Odcinek linii Lp. Stron km od km do a linii 1 1 24+15 24+3 L 2 24+75 24+95 L+P 3 24+35 24+95 L 4 24+7 L 5 27+6 28+35 P 6 28+35 29+9 P 7 29+8 3+ P 8 32+5 32+8 P 9 33+25 33+5 P 1 34+1 34+35 P Rodzaj zabudowy/ Klasyfikacja Miejscowość Źródło informacji Lokalizacja/Nazwa terenu Zabudowy Dobieszowice mieszkaniowousługowej Bobrowniki gm. Wymysłów Rekreacyjnowypoczynkowe gm. Bobrowniki Zabudowy Wymysłów mieszkaniowej gm. jednorodzinnej Bobrowniki Zabudowy Dobieszowice mieszkaniowej gm. jednorodzinnej Bobrowniki Zabudowy Ossy gm. mieszkaniowousługowej Ożarowice Zabudowy Niezdara gm. mieszkaniowousługowej Ożarowice Jednorodzinna, Bizja gm. Zagrodowa, Świerklaniec Usługowa Zabudowy Brynica mieszkaniowej gm. jednorodzinnej i Miasteczko mieszkaniowousługowej Śląskie Brynica Zabudowy gm. mieszkaniowej Miasteczko jednorodzinnej Śląskie Zabudowy mieszkaniowousługowej Ożarowice MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 Sołectwo Dobieszowice (15-RM) MPZP Uchwała Nr XXX/216/5 Sołectwo Wymysłów (18-US) MPZP Uchwała Nr XXX/216/5 Sołectwo Wymysłów (24-MN; 19-MN; 17MN/ML) MPZP Uchwała Nr XXX/214/5 Sołectwo Dobieszowice (16-MN) Sołectwo Ossy MPZP Uchwała Tereny w rejonie ulic Nr XVIII/186/24 Łąkowej, Jeziornej i (M, Mn) Wyzwolenia MPZP Uchwała Nr XXVI/282/25 Sołectwo Niezdara (M) Pismo Urzędu Gminy Świerklaniec z dnia Bizja, Sołectwo Świerklaniec 22.2.211 r. nr VN.R.6221.1.211 Pismo Urzędu Gminy Miasteczko Śląskie z Brynica dnia 22.2.211 r. nr M.6254.2.211 Pismo Urzędu Gminy Miasteczko Śląskie z Brynica dnia 22.2.211 r. nr M.6254.2.211 MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 Ożarowice (M) 11 34+6 34+7 P Zabudowy Ożarowice MPZP Uchwała Ożarowice 365

mieszkaniowousługowej Zabudowy 12 34+75 37+3 L mieszkaniowousługowej Ożarowice 13 36+6 37+ P Rekreacyjnowypoczynkowe Ożarowice Zabudowy 14 37+45 37+6 P mieszkaniowousługowej Ożarowice Zabudowy 15 38+1 38+35 P mieszkaniowousługowej Ożarowice Zabudowy Pyrzowice 16 38+35 39+7 P mieszkaniowousługowej gm. Ożarowice 1 Strona linii patrząc w kierunku rosnącej kilometracji. Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (US, UI) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XIX/192/24 (M) MPZP Uchwała Nr XX/27/24 (M) Ożarowice Ożarowice Ożarowice Ożarowice Sołectwo Pyrzowice Okolice ulic Żubrzej, Kolejowej, Wolności, marsz. J. Piłsudskiego W otoczeniu inwestycji uchwalone są następujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego: Uchwała Nr XII/136/99 Rady Miasta Katowice z dnia 28 czerwca 1999 roku w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice w rejonie ul. Obroki Uchwała Nr XLVIII/17/5 Rady Miasta Katowice z dnia 24 października 25 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulic Gliwickiej i Klimczoka w Katowicach Uchwała nr XXXII/263/21 Rady Miejskiej w Świętochłowicach z dnia 25.4.21 r. w sprawie przyjęcia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru śródmieścia miasta Świętochłowice w granicach: pas Drogowej Trasy Średnicowej, linia kolejowa Katowice - Gliwice, ul. Metalowców, ul. Wojska Polskiego, granice administracyjne miasta. Miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego Miasta Chorzów uchwalony Uchwałą Rady Miasta Chorzów z dnia 1 lipca 24 r., Nr XXII/43/24 (Dz. Urz. Woj. Śląskiego z dnia 5 października 24r., Nr 96, poz. 2692). Zmiana miejscowego perspektywicznego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Chorzowa dla części obszaru gminy w rejonie ul. Katowickiej i 366

Szybu Wyzwolenie uchwalona uchwałą Rady Miejskiej w Chorzowie z dnia 21 stycznia 1999 r. Nr VI/49/99. Zmiana miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego i rewaloryzacji Chorzów Śródmieście dla części obszaru Miasta Chorzów w rejonie ulicy Wolności oraz Bałtyckiej i granicy z Miastem Świętochłowice uchwalona uchwałą Rady Miasta Chorzów z dnia 27 listopada 23 r. Nr XIV/279/23. Zmiana miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego Miasta Chorzów dla części obszaru gminy położonego pomiędzy ulicami Kościuszki, Piotra Skargi i Moniuszki uchwalony uchwałą Rady Miejskiej w Chorzowie z dnia 22 marca 21 r., Nr XXXVII/485/21. Zmiana miejscowego perspektywicznego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Chorzowa dla części obszaru gminy w rejonie ul. Metalowców, Katowickiej i Towarowej zatwierdzona uchwałą Rady Miejskiej w Chorzowie z dnia 23 marca 2 r. Nr XXI/264/2. Zmiana miejscowego planu szczegółowego zagospodarowania przestrzennego i rewaloryzacji Śródmieścia Chorzowa części obszaru gminy w rejonie ulicy Katowickiej, Krakusa i Floriańskiej, a dawną bocznicą kolejową przy ul. Towarowej zatwierdzona uchwałą Rady Miasta Chorzów z dnia 7 marca 22 r. Nr LI/78/22. Zmiana miejscowego perspektywicznego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Chorzowa dla części obszaru gminy obejmującego tereny poprzemysłowe tak zwanych hałd Huty Kościuszko zatwierdzona uchwałą Rady Miasta Chorzów z dnia 18 kwietnia 22 r. Nr LIII/733/22. Zmiana miejscowego perspektywicznego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego miasta Chorzowa dla części obszaru gminy w rejonie ulic 75 Pułku Piechoty i Raciborskiej zatwierdzona uchwałą Rady Miasta Chorzów z dnia 29 sierpnia 22 r. Nr LVI/823/22. Uchwała Nr L/144/6 Rady Miasta Chorzów z dnia 5 października 26 r. w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Miasta Chorzów dla części obszaru gminy Chorzów położonego w rejonie ulic Marii Skłodowskiej Curie, Rodziewiczówny i Pl. Św. Jana Uchwała Nr XXIV/413/8 Rady Miasta Chorzów z dnia 26 czerwca 28 r. w sprawie zmiany fragmentu miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego Miasta Chorzów dla części obszaru gminy Chorzów położonego w rejonie ulic: Raciborska, 75 Pułku Piechoty i Strzelców Bytomskich 367

Uchwała Nr XLV/629/9 Rady Miejskiej w Bytomiu z dnia 27 kwietnia 29 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie ulicy Kędzierzyńskiej. Uchwała nr IV/786/9 Rady Miejskiej w Bytomiu z dnia 25 listopada 29 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego fragmentu obszaru Rozbarku. Uchwała Nr LIII/517/6 Rady Miasta w Piekarach Śląskich z dnia 31 maja 26 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Miasta Piekary Śląskie w obszarze pierwszym Uchwała Nr XXVIII/199/5 Rady Gminy w Bobrownikach z dnia 25 maja 25 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bobrowniki - sołectwo Bobrowniki Uchwała Nr XXX/214/5 Rady Gminy w Bobrownikach z dnia 3 września 25 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bobrowniki sołectwo Dobieszowice. Uchwała Nr XXX/216/5 Rady Gminy w Bobrownikach z dnia 3 września 25 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Bobrowniki sołectwo Wymysłów. Uchwała Nr XVIII/186/24 Rady Gminy Ożarowice z dnia 8 lipca 24 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w granicach administracyjnych sołectwa Ossy. Uchwała Nr XXVI/282/25 Rady Gminy Ożarowice z dnia 29 czerwca 25 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w granicach administracyjnych sołectwa Niezdara. Uchwała Nr XIX/192/24 Rady Gminy Ożarowice z dnia 16 września 24 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w granicach administracyjnych sołectwa Ożarowice. Uchwała Nr XX/27/24 Rady Gminy Ożarowice z dnia 4 listopada 24 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w granicach administracyjnych sołectwa Pyrzowice. Pisma właściwych urzędów w sprawie kwalifikacji terenów nieobjętych obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. 368

Pismo KŚ.III-JŻ-7624-1-93-5/9 Wydziału Kształtowania Środowiska Urzędu Miasta Katowice z dn. 19.2.21 r. dotyczące przesłania informacji o inwestycjach istniejących i projektowanych leżących w sąsiedztwie planowanego zamierzenia pn. Budowa połączenia kolejowego MPL Katowice w Pyrzowicach z miastami aglomeracji górnośląskiej, odcinek Katowice Pyrzowice. Pismo IR/74-175/9 Prezydenta Miasta Piekary Śląskie dotyczące Budowy połączenia kolejowego MPL Katowice Pyrzowice. Pismo KŚ-IV.6254.3.211.AW Wiceprezydenta Miasta Katowice z dnia 29.3.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo AGP.AW.671.316.211 Urzędu Miejskiego w Świętochłowicach z dnia 2.3.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo AAP.6724.42.211 Urzędu Miejskiego w Bytomiu z dnia 24.2.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo AUp.6724.1.2.211.BE Urzędu Miejskiego w Piekarach Śląskich z dnia 28.2.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo VN.R.6221.1.211 Urzędu Gminy Świerklaniec z dnia 22.2.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo M.6254.2.211 Gminy Miasteczko Śląskie z dnia 22.2.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo GK.6254.1.211 Urzędu Gminy Ożarowice z dnia 7.3.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. Pismo GK.6254.1.211 Urzędu Gminy Ożarowice z dnia 18.4.211 r. w sprawie kwalifikacji terenów w rejonie planowanej inwestycji. 369

Tabela IV.9.3-6 Wykaz miejscowości przez które przebiega projektowana linia kolejowa wraz z danymi demograficznymi oraz odległościami linii od zabudowy Lp. Powiat Gmina Gęstość zaludnienia [os./km 2 ] Km linii [km] Miejscowość Odległość Najbliższej zabudowy [m] Liczba ludności [os.] Gęstość zaludnienia [os./km 2 ] Długość linii w granicach gminy [m] 1 2a 2b 1 2a 2b 1 Katowice 1) M. Katowice 188,3 2,1-4,715 Katowice ~15-12 39 621 1 88,3 2 615 2 Chorzów 1) M. Chorzów 3387,1 4,715-6,64 7,16-12,97 Chorzów ~12-1 113 314 3 387,1 7 735 3 Świętochłowice 1) M. Świętochłowice 481,1 6,64-7,16 Świętochłowice ~2-12 54 36 4 81,1 52 4 Bytom 1) M. Bytom 2655 12,97-17,73 Bytom ~1-13 183 829 2655 4 76 + 3 69 2) 5 Piekary Śląskie 1) M. Piekary 17,73-19,73 1472 Śląskie 2,36-21,85 Piekary Śląskie ~4-8 58 832 1472 3 49 19,73 Bobrowniki 6 ~12-18 2 926 412 2,36 (Namiarki) 19,73 19,73 7 Dobieszowice ~3-1 1 891 35 2,36 2,36 21,85 5 będziński Bobrowniki 216,4 6 14 6 2 26,75 94 21,85 21,85 Wymysłów ~25 [2b] 8 572 116 27,36 27,42 (Poręby) ~29 [2a] 27,4 27,45 9 Ossy ~1[1]; ~3 [2a] 435 bd 1 Tąpkowice ~2 [1] 1 6 bd 11 Niezdara ~1-7 [2a] 519 bd 12 27,36 27,42 33,98 Ogrodzonki ~16 [1] bd bd 5 tarnogórski Ożarowice 123,4 8 563 9 611 35,923 37,31 39,735 Ożarowice 755 13 ~5-7 [1] Kolonia za Wodą 14 Ożarowice 1 532 bd ~2-1 [1] Kol. Szczedłowiec 15 Ożarowice ~35-9 [1]; 37

Kol. Wronówka ~25-7 [2a] 16 Ożarowice ~12 17 Kol. pod Brynicą ~9 [2b] bd bd 18 Kol. Podłączna ~3-15 [2b] bd bd 19 Pyrzowice ~35-12 567-26,75 27,4 2 Świerklaniec 246 - - Bizja ~1 [2b] bd bd - - 27,45 32,58 21 Miasteczko 32,58 Glinioki ~1 [2b] bd bd 17,3 - - 22 Śląskie 33,98 Brynica ~13 [2b] bd bd - - 5 42 1 4 1) miasto na prawach powiatu; 2) Długość łącznic kolejowych w ramach analizowanej linii kolejowej w poszczególnych gminach; bd brak danych 371

IV.9. 4 KLIMAT AKUSTYCZNY STAN ISTNIEJĄCY Klimat akustyczny na omawianym obszarze kształtowany jest przez wiele czynników i rodzajów źródeł hałasu, przede wszystkim dlatego, że przedmiotowa inwestycja przebiega przez mocno zróżnicowane tereny pod względem ich zagospodarowania. Do głównych czynników mających decydujący wpływ na hałas na analizowanym obszarze zalicza się hałas komunikacyjny (drogowy i kolejowy) oraz lotniczy (Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach). W rejonie inwestycji przebiega wiele głównych ciągów komunikacyjnych przecinających rejon inwestycji. Obecnie klimat akustyczny w otoczeniu projektowanej inwestycji jest kształtowany przez: hałas komunikacyjny kolejowy oraz drogowy, hałas przemysłowy, hałas lotniczy związany z przelotami oraz operacjami startu i lądowania statków powietrznych na lotnisku w Pyrzowicach, hałas bytowy. Projektowana linia częściowo przebiegać będzie w ciągu już istniejącego szlaku (linia nr 137 i nr 131), a częściowo zostanie zrealizowana od podstaw. W pobliżu istniejącej linii klimat akustyczny kształtowany jest przede wszystkim przez hałas komunikacyjny generowany zarówno przez ruch pociągów i samochodów jak i przez hałas bytowy. W niektórych rejonach równie istotny jest hałas powodowany przez zakłady przemysłowe, a w szczególności zakłady przemysłu ciężkiego tj. kopalnie i huty. Odcinek linii, który zostanie zbudowany od podstaw w większości przebiegać będzie przez tereny niezagospodarowane. W częściach, gdzie linia przebiega przez mniejsze miejscowości klimat akustyczny kształtowany jest głównie przez ruch samochodowy, działalność usługową i rzemieślniczą oraz hałas bytowy pochodzący głównie z zabudowy zagrodowej. W ostatniej części linia przebiegać będzie po śladzie istniejącej linii nr 182 Zawiercie Tarnowskie Góry. Obecnie linia ta jest nieużytkowana i nieprzejezdna ze względu na zły stan torowiska. Istotny wpływ na klimat akustyczny rejonu inwestycji ma także hałas lotniczy związany z funkcjonowaniem Lotniska Katowice w Pyrzowicach. Hałas powodowany jest zarówno przez samoloty startujące, podchodzące do lądowania, a także wykonujące operacje w powietrzu oraz na płycie lotniska. Dodatkowo w rejonie inwestycji planowana jest budowa m.in. autostrady A1, drogi ekspresowej S11, drogi krajowej nr 79. Inwestycje te będą w przyszłości kształtować klimat akustyczny w rejonie w którym powstaną. 372

Oceny klimatu akustycznego dokonano na podstawie dostępnych archiwalnych wyników pomiarów, mapy akustycznej Katowic oraz wykonanych pomiarów i obliczeń własnych specjalnie do celów niniejszego opracowania. OCENA HAŁASU DLA STANU ISTNIEJĄCEGO Oceny klimatu akustycznego dla stanu istniejącego dokonano w podziale na poszczególne gminy przez które planowany jest przebieg projektowanej linii kolejowej. Gmina Katowice Klimat akustyczny wokół projektowanej linii w obrębie gminy miejskiej Katowice kształtowany jest obecnie głównie przez hałas kolejowy powodowany ruchem pociągów pasażerskich po odcinku linii kolejowej nr 137, wchodzącej w skład linii E 3/C-E3. Istotny wpływ ma również działalność przemysłu ciężkiego (m.in. Huty Baildon czy KWK Kleofas), a także ruch kołowy (Drogowa Trasa Średnicowa i ul. Armii Krajowej/Gliwicka). Dla miasta Katowice sporządzona została w 24 roku mapa akustyczna w ramach której wykonano szereg pomiarów hałasu, w tym także w punktach zlokalizowanych w rejonie przedmiotowego odcinka linii. Wyniki tych pomiarów (punkty PP1 PP5) zestawiono w tabeli IV.9.4-1 oraz IV.9.4-2. Hałas powodowany eksploatacją linii kolejowej nr 137 był przyczyną skarg wniesionych przez mieszkańców z rejonu ul. Grządziela w Katowicach. W związku z tym na zlecenie Zakładu Linii Kolejowych w Katowicach w 29 roku wykonano pomiary hałasu od linii 137 w dwóch punktach pomiarowych (PP6 i PP7). Punkty zlokalizowano przy zabudowie przy ul. Grządziela 76 i 84 na wysokości h = 1,5 m w odległości odpowiednio 17 m i 2 m. Wyniki pomiarów w tych punktach zestawiono w tabeli IV.9.4-3, natomiast lokalizację punktów przedstawiono na rycinie IV.9.4-1 i IV.9.4-2. Linia kolejowa E 3 przewidziana jest do modernizacji w ramach osobnego zadania. W roku 27 sporządzony został raport o oddziaływaniu na środowisko dla planowanej modernizacji linii kolejowej E 3/C-E 3. Poniżej przedstawiono wyniki analiz zamieszczone w tym raporcie dla odcinka linii 137 wspólnego z przebiegiem projektowanego połączenia do Lotniska Katowice w Pyrzowicach. Wyniki pomiarów w punkcie PP8 zlokalizowanym przy linii nr 137 na odcinku Gliwice Chorzów Batory przedstawiono w tabeli IV.94-4. Punkt usytuowano w granicach miasta Świętochłowice jednak reprezentuje on poziom hałasu dla odcinka biegnącego przez Katowice. W IV.94-5 przedstawiono wyniki oceny hałasu dla stanu na rok 27, gdzie zestawiono poziomy i zasięgi hałasu dla pory dnia i pory nocy. Ponadto w ramach omawianego raportu dla linii E 3 wskazane zostały miejsca lokalizacji zabezpieczeń 373

przeciwhałasowych w postaci ekranów akustycznych m.in. na analizowanym w ramach niniejszego opracowania odcinku linii 137. Zestawienie wymaganych ekranów dla linii E 3 zestawiono w tabeli IV.94-6. Tabela IV.9.4-1 Wyniki pomiarów hałasu drogowego wykonanych w ramach mapy akustycznej Katowic Lp. Punkt pomiarowy 1 PP1 Lokalizacja Drogowa Trasa Średnicowa 2 PP2 ul. Gliwicka 3 PP3 Drogowa Trasa Średnicowa 4 PP4 ul. Bocheńskiego Dzień Wieczór Noc Odległość [m] L D L N L E [db] [db] [db] 1 75,3 74,1 68,8 1 73,4 72,3 66,1 1 67,7 66,6 65,8 1 63,1 61,3 6, 1 74,7 73,4 67,2 1 69, 67,7 61,7 1 73,9 7,7 7,6 1 71,1 68,8 67,2 Tabela IV.9.4-2 Wyniki pomiarów hałasu kolejowego wykonanych w ramach mapy akustycznej Katowic Lp. Punkt pomiarowy Lokalizacja Odległość [m] Kategoria pociągu L AEśr [db] L AeqD [db] L AeqN [db] 1 PP5 ul. Pukowca 2-25 Osobowy 88,7 Pospieszny 96,6 Towarowy 1,4 68,4 65,7 Tabela IV.9.4-3 Wyniki pomiarów hałasu kolejowego wykonanych od linii 137 w rejonie ul. Grządziela Lp. Punkt pomiarowy Lokalizacja Odległość d [m] Wysokość h [m] L AeqD [db] L AeqN [db] 1 PP6 ul. Grządziela 76 17 1,5 68,3 55,5 2 PP7 ul. Grządziela 84 2 1,5 67,1 53,8 Tabela IV.9.4-4 Wyniki pomiarów hałasu kolejowego wykonanych w ramach Raportu OOŚ dla linii E 3 Lp. Punkt pomiarowy Lokalizacja Odległość [m] Kategoria pociągu L AEśr [db] L AeqD [db] L AeqN [db] 1 PP8 Świętochłowice, okolice ul. Dworcowej/ 25 Osobowy 92, Pospieszny 93,7 Towarowy 9,5 66, 6,6 374

Lp. Odcinek Skweru im. Raabe Tabela IV.9.4-5 Ocena hałasu dla stanu na rok 27 w ramach raportu OOŚ dla linii E 3 Pora dnia (6.-22.) Pora nocy (22.-6.) Dług. odcinka 1 Chorzów Batory Katowice km Poziom hałasu L AeqD [db] Zasięg hałasu d z [m] Poziom hałasu L AeqN [db] Zasięg hałasu d z [m] 25m 5m L A =6dB L A =55dB 25m 5m L A =55dB L A =5dB a a a b a b a a a b a b 6,167 63,8 6,6 6 5 15 1 58,7 55,5 6 5 15 1 Tabela IV.9.4-6 Wymagane ekrany akustyczne w ramach Raportu OOŚ E 3 L.p. Odcinek trasy Numer Początek Koniec Długość linii/strona ekranu [km] ekranu [km] ekranu [km] 1 Gliwice Sośnica Chorzów 137/L 6, 7,3 1,3 2 Batory 137/P 7,2 7,9,7 3 137/L 2,6 6, 3,4 Chorzów Batory Katowice 4 137/P 3,3 3,75,45 PP7 PP6 PP1 PP2 - orientacyjny przebieg linii kolejowej ul. Armii Krajowej PP3 Linia nr 137 PP5 PP4 Rycina IV.9.4-1 Orientacyjna lokalizacja punktów pomiarowych na terenie Katowic 375

PP8 ul. Katowicka Linia nr 131 Linia nr 137 - orientacyjny przebieg linii kolejowej Rycina IV.9.4-2 Orientacyjna lokalizacja punktu pomiarowego hałasu kolejowego w Świętochłowicach w okolicach ul. Dworcowej/Skweru im. Raabego Gmina Chorzów Gmina Chorzów W rejonie planowanej inwestycji na terenie gminy miejskiej Chorzów klimat akustyczny kształtowany jest przede wszystkim przez hałas kolejowy związany z eksploatacją istniejącej linii nr 137 i 131 oraz hałas przemysłowy. W sąsiedztwie linii 131 w śladzie której planowane jest poprowadzenie rozpatrywanego połączenia kolejowego zlokalizowane są zakłady przemysłowe takie jak: Huta Królewska, Huta Kościuszko, Alstom Konstal, Elektrociepłownia Chorzów Elcho, Elektrownia Chorzów, Zakłady Azotowe. Oprócz wyżej wymienionych czynników na klimat akustyczny ma również wpływ hałas komunikacyjny (szczególnie w południowej części rozpatrywanego odcinka - Drogowa Trasa Średnicowa, ul. Głogowska i ul. Truchana) w tym także od drogi krajowej nr 79 (ul. Katowicka) która krzyżuje się z omawianą linią kolejową. Gmina Świętochłowice Projektowana linia kolejowa na odcinku 52 m przebiega przez teren miasta i gminy Świętochłowice po istniejącym śladzie linii nr 137. W rejonie tej linii w ramach monitoringu stanu środowiska w województwie śląskim w 28 r. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach wykonał pomiary hałasu drogowego (Biblioteka monitoringu środowiska, Katowice 376

29r., str. 86-87). Wyniki badań przedstawiono w IV.9.4-7, a orientacyjną lokalizację punktu pomiarowego na rycinie IV.9.4-3. Ponadto wyniki badań hałasu kolejowego od linii kolejowej nr 131 przedstawione w IV.9.4-3 także obrazują klimat akustyczny w rejonie Świętochłowic. Tabela IV.9.4-7 Wyniki pomiaru hałasu drogowego w Świętochłowicach Lp. Punkt pomiarowy Miejscowość 1 PP9 Świętochłowice Lokalizacja ul. Szpitalna/Drogowa Trasa Średnicowa L Aeq,D [db] Dzień L Aeq,N [db] Noc 63,3 57, - orientacyjny przebieg linii kolejowej ul. Szpitalna DTŚ PP9 Linia nr 131 Rysunek IV.9.4-3 Orientacyjna lokalizacja punktu pomiarowego w Świętochłowicach przy ul. Szpitalnej/Drogowej Trasie Średnicowej Gmina Bytom Planowana inwestycja na terenach gminy miejskiej Bytom przebiegać będzie częściowo w śladzie istniejącej linii kolejowej nr 131 (od granicy gminy do okolic węzła drogowego drogi krajowej nr 94 i wojewódzkiej nr 911), a w dalszej części w nowoprojektowanym śladzie. Obecnie wokół istniejącej linii 131 klimat akustyczny kształtowany jest przede wszystkim poprzez hałas kolejowy omawianej linii, a także hałas komunikacyjny (droga krajowa nr 4 i 94) i hałas przemysłowy (Zakład Oczyszczania Miasta, Zakład Orzeł Biały SA). Natomiast na terenach nowoprojektowanego odcinka dominującym jest hałas komunikacyjny od biegnącej wzdłuż drogi wojewódzkiej 911 oraz hałas bytowy. 377

Gmina Piekary Śląskie Klimat akustyczny na omawianym obszarze gminy Piekary Śląskie kształtowany jest głównie przez hałas drogowy i przemysłowy (KWK Julian) oraz pochodzący z działalności usługowej zlokalizowanej na terenie okolicznych posesji. W ramach prowadzonego monitoringu stanu środowiska w województwie śląskim w roku 28 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Katowicach przeprowadził badania hałasu drogowego w punkcie pomiarowym PP1 zlokalizowanym na terenie miasta Piekary Śląskie w pobliżu planowanego przebiegu linii kolejowej (Biblioteka monitoringu środowiska, Katowice 29 r., str. 86-87). Wyniki pomiarów przedstawiono w IV.9.4-8, a orientacyjną lokalizację punktu pomiarowego PP8 zaznaczono na rycinie IV.9.4-4. Tabela IV.9.4-8 Wyniki pomiarów hałasu drogowego na terenie Piekar Śląskich Lp. Punkt pomiarowy Miejscowość Lokalizacja L Aeq,D [db] Dzień L Aeq,N [db] Noc 1 PP1 Piekary Śląskie ul. Bytomska 73,2 66,5 - orientacyjny przebieg linii kolejowej Linia nr 145 Bocznica Kampanii Węglowej do kopalni Julian PP1 ul. Bytomska Rycina IV.9.4-4 Orientacyjna lokalizacja punktu pomiarowego PP8 ul. Bytomska w Piekarach Śląskich 378

Gmina Bobrowniki Planowana linia kolejowa na terenie gminy Bobrowniki przebiegać będzie głównie przez tereny niezurbanizowane i miejscami przez tereny wiejskie (Dobieszowice, Kolonia Wesoła, Wymysłów). Klimat akustyczny w omawianym rejonie kształtowany jest przez hałas komunikacyjny drogowy, hałas bytowy oraz hałas związany z prowadzoną lokalnie działalnością usługową. Gmina Ożarowice Klimat akustyczny na analizowanym obszarze gminy Ożarowice kształtowany jest głównie przez hałas drogowy (droga krajowa nr 78 oraz ekspresowa S1) i lotniczy (Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice) oraz, w mniejszym stopniu, przez hałas bytowy i wynikający z lokalnej działalności usługowej. W ramach prowadzonego monitoringu stanu środowiska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Częstochowie wykonał w 29 roku w miejscowości Tąpkowice pomiary hałasu drogowego pochodzącego od drogi krajowej nr 78. Pomiarów dokonano w dwóch punktach zlokalizowanych przy ul. Zwycięstwa 38 oraz 96. Wyniki pomiarów zestawiono w IV.9.4-9, a orientacyjną lokalizację punktów pomiarowych zaznaczono na rycinie IV.9.4-5. Tabela IV.9.4-9 Wyniki pomiarów hałasu drogowego od drogi DK 78 na terenie miejscowości Tąpkowice Lp. Punkt pomia rowy 1 PP9 2 PP1 Lokalizac ja Tąpkowic e ul. Zwycię stwa 38 Balkon druga kondygna cja Tąpkowic e ul. Zwycię stwa 96 h=4m pierwsza linia zabudowy Data Dzień tygodnia L Aeq, D L Aeq,N [db] Data dzień tygodnia [db] 1.12.29 wtorek 72,3 68,5 1/2.12.29 wtorek/środa 2.12.29 środa 72, 66,9 2/3.12.29 środa/czwartek 3.12.29 czwartek 71,7 66,7 3/4.12.29 czwartek/piątek 4.12.29 piątek 71,2 65,3 4/5.12.29 piątek/sobota 5.12.29 sobota 68,6 62,8 5/6.12.29 sobota/niedziela 6.12.29 niedziela 68,1 67,7 6/7.12.29 niedziela/ poniedziałek 7.12.29 poniedziałe poniedziałek/ 71,9 66,2 7/8.12.29 k wtorek 1.12.29 wtorek 71,3 67,6 1/2.12.29 wtorek/środa 2.12.29 środa 71,9 66,6 2/3.12.29 środa/czwartek 3.12.29 czwartek 71,2 66,3 3/4.12.29 czwartek/piątek 4.12.29 piątek 72,1 65,6 4/5.12.29 piątek/sobota 5.12.29 sobota 69, 62,1 5/6.12.29 sobota/niedziela 6.12.29 niedziela 67,5 67,1 6/7.12.29 niedziela/ poniedziałek 7.12.29 poniedziałe poniedziałek/ 71,4 66,1 7/8.12.29 k wtorek 379

- orientacyjny przebieg linii kolejowej ul. Zwycięstwa PP1 PP9 ul. B. Chrobrego Rycina IV.9.4-5 Orientacyjna lokalizacja punktów pomiarowych hałasu drogowego w miejscowości Tąpkowice w gminie Ożarowice Hałas lotniczy będący wynikiem funkcjonowania Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach jest składnikiem dominującym w kształtowaniu klimatu akustycznego w tym rejonie gminy Ożarowice. Jak wynika z informacji przedstawionych w Raporcie o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie i modernizacji infrastruktury lotniskowej i portowej na terenie MPL Katowice w Pyrzowicach najbliżej położone tereny, w tym mieszkalne, narażone są na wpływ hałasu lotniczego, przekraczającego obowiązujące wartości dopuszczalne, określone w Rozporządzeniu MŚ z dn. 14.6.27 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. W zawiązku z powyższym ustanowiony został obszar ograniczonego użytkowania - na mocy Uchwały Nr III/27/3/28 Sejmiku Województwa Śląskiego. Uchwała ta została jednak uchylona i w chwili obecnej obszar ograniczonego użytkowania w rejonie MPL Katowice nie jest ustanowiony. W oparciu o przedstawione w przytoczonym raporcie mapy zasięgu hałasu lotniczego stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu 5 db w porze nocnej dla terenów mieszkalnych położonych w rejonie przebiegu projektowanej linii w rejonie miejscowości Kolonia pod Brynicą, Ożarowice (część północna), Kolonia Wronówka, Kolonia Żubrza i część wsi Pyrzowice. Poniżej na rycinie IV.9.4-6 zamieszczono mapy zasięgu hałasu lotniczego dla MPL Katowice dla pory nocy. 38

Opcja 1 przebiegu linii kolejowej Opcja 2a przebiegu linii kolejowej Opcja 2b przebiegu linii kolejowej Rycina IV.9.4-6 Mapa zasięgu hałasu lotniczego dla Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach. Pora - noc (na podstawie Raportu o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie i modernizacji infrastruktury lotniskowej i portowej na terenie MPL Katowice w Pyrzowicach opracowanego przez BBF 381

Gmina Miasteczko Śląskie i Świerklaniec (opcja 2b) Klimat akustyczny w rozpatrywanym rejonie obu gmin kształtowany jest głównie poprzez hałas lotniczy, związany z funkcjonowaniem MPL Katowice oraz hałas komunikacyjny (droga krajowa nr 78). Na podstawie informacji zawartych w Raporcie o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie i modernizacji infrastruktury lotniskowej i portowej na terenie MPL Katowice w Pyrzowicach oraz w oparciu o przedstawione na rycinie IV.9.4-6 mapę zasięgu hałasu lotniczego stwierdza się przekroczenia dopuszczalnego poziomu 5 db w porze nocnej dla terenów mieszkalnych położonych w rejonie projektowanej linii w miejscowości Brynica i Glinioki. Podsumowanie Jak wyniki z dostępnych wyników pomiarów i analiz archiwalnych, które zostały przytoczone powyżej już obecnie na terenach chronionych przyległych lub znajdujących się w bezpośrednim zasięgu oddziaływania inwestycji, standardy jakości środowiska w zakresie hałasu nie są dotrzymane i występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Jedynie na terenach mniej zurbanizowanych lub położonych w większej odległości od głównych ciągów komunikacyjnych i zakładów przemysłowych stwierdza się brak przekroczeń poziomów dopuszczalnych. W ramach prowadzenia równoległych inwestycji infrastrukturalnych (m.in. modernizacja linii E 3 czy udowa autostrady A1) przewiduje się budowę zabezpieczeń przeciwhałasowych w postaci ekranów akustycznych w celu zapewnienia dotrzymania standardów i obniżenia poziomu hałasu do wartości dopuszczalnych. Wyniki badań przeprowadzonych na potrzeby niniejszego opracowania Na potrzeby niniejszego opracowania zostały wykonane pomiary hałasu w punktach zlokalizowanych w pobliżu planowanej linii kolejowej. Pomiary zostały wykonane w 18 punktach pomiarowych w okresie 9-25 marca 21 r. zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 października 27 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem (Dz. U. z 27 r. nr 192 poz. 1392) przy wykorzystaniu: metody bezpośrednich ciągłych pomiarów hałasu w ograniczonym czasie, metody pośredniej metody pomiarów pojedynczych zdarzeń akustycznych. 382

Wyniki pomiarów wraz z oszacowaną niepewnością oraz lokalizacją względem każdej z rozpatrywanych opcji przebiegu linii zestawiono w tabeli IV.9.4-1. Sprawozdanie z badań znajduje się z załączniku XV.3.2. Tabela IV.9.4-1. Wyniki pomiarów hałasu w pobliżu planowanej linii kolejowej Oszacowana Nr Lp. punktu Poziom dźwięku A [db] niepewność [db] L AeqD L AeqN (dla T=16h) (dla T=8h) ΔL AeqT Opcja Opcja Opcja 1 2a 2b 1 P1 62,9 54,8 1,2 X X X 2 P2 53,6 45,4 1,2 X X X 3 P5 54,8 56,1 1,2 X X X 4 P6 75, 69,4 1,2 X X X 5 P7 58,4 49,2 1,2 X X X 6 P8 57,7 57,3 1,2 X X X 7 P9 5,2 45,2 1,2 X X X 8 P1 56,6 5,1 1,2 X X X 9 P11 54,6 44,5 1,2 X X X 1 P12 56,2 4,7 1,2 X 11 P13 61,6 47,5 1,2 X 12 P14 59,9 5,1 1,2 X 13 P15 5,2 4,6 1,2 X 14 P16 41, 36,6 1,2 X 15 P17 45,7 37, 1,2 X 16 P18 51,1 43,7 1,2 X 17 P19 46,7 4, 1,2 X 18 P2 6,7 59,8 1,2 X X X X oznacza, że dany punkt leży w otoczeniu danej opcji Punkty pomiarowe P1, P2, P5 oraz P8 leżą w pobliżu istniejących i użytkowanych linii kolejowych. Pomiar w pozostałych punktach miały na celu określenie klimatu akustycznego istniejącego w miejscach, gdzie planowane są poszczególne opcje przebiegu linii. Otoczenie poszczególnych punktów można scharakteryzować następująco: P1: Katowice, rejon ul. Gliwickiej i Grządziela przy istniejącej linii kolejowej nr 137; punkt pomiarowy zlokalizowany 25 m od skrajnego toru. Klimat akustyczny kształtowany hałasem kolejowym i drogowym. 383

P2: Chorzów, rejon pawilonu LIDL oraz ul. Strzelców Bytomskich przy istniejącej linii kolejowej nr 131, 25 m od skrajnego toru. Klimat akustyczny kształtowany hałasem kolejowym, drogowym oraz oddziaływaniem parkingu przy sklepie LIDL. P5: Bytom, rejon ul. Krzyżowej, przy istniejącej linii kolejowej nr 131, 25 m od skrajnego toru. Klimat akustyczny kształtowany hałasem kolejowym. P6: Bytom, rejon ul. Siemianowickiej oraz Jana Pawła II, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem drogowym od głównych szlaków komunikacyjnych (DK nr 4, droga nr 911). P8: Piekary Śląskie, rejon ul. Sowińskiego oraz Wyszyńskiego, przy istniejącej bocznicy kolejowej, 25 m od skrajnego toru, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem kolejowym oraz drogowym. P9: Namiarki, rejon ul. Teligi, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem przemysłowym z oczyszczalni ścieków i kopalni Julian oraz hałasem zagrodowym. P11: Dobieszowice, rejon ul. Kościuszki, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem drogowym oraz zagrodowym. P12: Ossy, teren posesji nr 4, rejon ul. Jeziornej i Wyzwolenia, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym. P13: Ossy, teren posesji obok budynku nr 23, rejon ul. Podgórnej i Leśnej, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym. P14: Tąpkowice, teren posesji nr 5, rejon ul. Bolesława Chrobrego oraz ul. Zwycięstwa sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej w niewielkiej odległości od drogi nr 78. Klimat akustyczny kształtowany hałasem drogowym i zagrodowym. P15: Tąpkowice Niezdara, teren stacji gazu LPG w sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej, rejon ul. Słonecznej i Karola Świerczewskiego. Klimat akustyczny kształtowany hałasem drogowym od drogi nr 78 i hałasem zagrodowym. P16: Niezdara, teren posesji nr 22, rejon ul. Zawadzkiego i Krzyżowej, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym. P17: Ożarowice, Kolonia Szczedłowiec, teren posesji nr 69, rejon ul. Tadeusza Kościuszki, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym, niewielki wpływ hałasu lotniczego. P18: Ożarowice, Kolonia Wronówka, teren posesji nr 63, rejon ul. Tarnogórskiej, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym oraz hałasem lotniczym. 384

P19: Ożarowice, Kolonia Podłączna, teren posesji nr 93, rejon ul. Podłącznej, sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej. Klimat akustyczny kształtowany hałasem zagrodowym oraz hałasem lotniczym. P2: Ożarowice Pyrzowice, teren posesji nr 52, rejon ul. Kolejowej i Żubrzej sąsiedztwo zabudowy mieszkaniowej i portu lotniczego w Pyrzowicach. Klimat akustyczny kształtowany hałasem lotniczym oraz hałasem zagrodowym z wpływem hałasu drogowego. Szczegółowa lokalizacja wszystkich punktów pomiarowych w XV.3.2 Sprawozdanie z badań nr 2/5/21. Podsumowanie Na podstawie przeprowadzonych pomiarów hałasu w punktach zlokalizowanych w pobliżu planowanej inwestycji na całej jej długości stwierdza się, ze dla stanu istniejącego w punktach P1 oraz od P2 do P8 i P16 występują przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. W pozostałych punktach stwierdza się brak przekroczeń lub niewielkie przekroczenia na poziomie 1,5 db. Wyniki te potwierdzają wcześniejszą tezę, że jedynie na terenach mniej zurbanizowanych lub położonych w większej odległości od głównych ciągów komunikacyjnych i zakładów przemysłowych dotrzymane są standardy środowiska w zakresie hałasu. Wyniki obliczeń Obliczenia hałasu kolejowego dla stanu istniejącego wykonane zostały dla analizowanego odcinka linii kolejowej 131 i 137, zgodnie z opisaną wcześniej metodyką badań (rozdział IV.9.1). Obliczenia wskaźników hałasu w porze dnia (L AeqD ) i w porze nocy (L AeqN ), wykonano dla punktów obserwacji usytuowanych na wysokości h o = 4 m nad poziomem terenu, z uwzględnieniem zmiany danych ruchowych na poszczególnych odcinkach linii oraz rodzaju zagospodarowania. W przypadku punktów zlokalizowanych w sąsiedztwie wielokondygnacyjnych budynków wykonano dodatkowe obliczenia w punktach usytuowanych na wysokości h o = od 8 m do 12 m. Dla punktów zlokalizowanych na terenach rekreacyjno-wypoczynkowych punkty obserwacji usytuowano na wysokości h o = 1,5 m. W tabeli IV.9.4-11 podano końcowe wyniki oceny, które zawierają: poziomy hałasu w porze nocy L AeqN w odległości d = 25 m i d = 5 m, które charakteryzują narażenie na hałas występujące na I-szej linii zabudowy względem linii 385

kolejowej; dla odległości mniejszych (d = 1 15 m), dla budynków przylegających do terenów kolejowych poziom hałasu wzrasta o 2 3 db; zasięg hałasu w porze dnia o poziomie L AeqD = 6 db i L AeqD = 55 db, określony dla terenów zabudowy luźnej i rozproszonej reprezentatywnej dla terenów pozamiejskich i obrzeży miast oraz dla terenów zwartej zabudowy; zasięg hałasu w porze nocy o poziomie L AeqN = 55 db i L AeqN = 5 db, określony dla terenów zabudowy luźnej i rozproszonej oraz dla terenów zwartej zabudowy; Szczegółowe zestawienie wyników obliczeń poziomu dźwięku w poszczególnych punktach pomiarowych dla stanu istniejącego w formie tabelarycznej oraz w postaci map zasięgu hałasu przedstawiono w XV.3.3 oraz załączniku XV.5 mapy do niniejszego raportu. Tabela IV.9.4-11 Ocena hałasu dla poszczególnych odcinków linii kolejowej dla stanu istniejącego OCENA HAŁASU Lp. Odcinek w granicach gminy Długość odcinka [m] Poziom hałasu L AeqD [db] Pora dnia (6.-22.) Zasięg hałasu d z [m] Poziom hałasu L AeqN [db] Pora nocy (22.-6.) Zasięg hałasu d z [m] 25m 5m L A=6dB L A=55dB 25m 5m L A=55dB L A=5dB a 1 a a b 2 a b a a a b a b 1 Katowice 615 63,9 6,6 6 3 13 7 64, 6,4 81 58 195 85 2 Chorzów 9 685 47-56 38-53 <2 3 Świętochłowice 52 55,7 52,3 13 13 3 54 55,8 52,2 34 47 92 6 4 Bytom 332 58 55,6 16 14 57 3 59,3 56,6 92 53 25 1 - obszar niezabudowany lub zabudowa luźna, 2 - obszar miejski z zabudową zwartą. <15 12-3 1-2 5,4-56,1 37,6-52,9 2-4 15-25 26-12 18-37 12 Wyniki obliczeń także wskazują, że obecnie na wielu terenach chronionych w otoczeniu planowanej inwestycji przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu wyrażone wskaźnikami L AeqD i L AeqN zarówno w porze dziennej jak i nocnej. 386

V. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PLANOWANEGO DO REALIZACJI ETAPIE BUDOWY I EKSPLOATACJI V.1 ODDZIAŁYWANIE NA KRAJOBRAZ Omawiana linia kolejowa to na większej długości odcinka nowy element w krajobrazie województwa śląskiego, więc nie pozostanie bez wpływu na środowisko, w którym zaistnieje. Obecnie eksploatowany układ torowy sieci PKP PLK S.A. wykorzystany w ramach trasowania nowej linii kolejowej we wszystkich analizowanych wariantach stanowi w sumie ok. 4% długości planowanej trasy. Dotyczy to odcinków od początku opracowania (km 2,1 do km 15,) oraz w końcowym odcinku przed portem lotniczym (wykorzystanie torowiska nieczynnej jednotorowej linii nr 182). Z uwagi na ograniczenia urbanizacyjne, nowy układ torowy na odcinkach obecnie eksploatowanych ulega modyfikacji bez istotnego odchodzenia od istniejących torowisk kolejowych. Ponadto, na całej długości odcinka wspólnego przebiegu rozpatrywanych wariantów omawianego przedsięwzięcia kilkukrotnie wykorzystywane będą krótkie odcinki bocznic normalnotorowych. Na tych odcinkach brak jest wpływu analizowanej inwestycji na krajobraz, gdyż istniejące od wielu lat linie kolejowe są integralnym elementem krajobrazu tego mocno przekształconego przez człowieka obszaru. Od km 15 do km 23,5 wszystkie opcje połączenia kolejowego do Pyrzowic mają ten sam przebieg. Jest to obszar zabudowany, silnie przekształcony antropogenicznie, więc pojawienie się dodatkowego elementu w postaci infrastruktury kolejowej nie będzie miało większego znaczenia. Na kolejnym odcinku trasy linii biegnącym przez otwarte tereny rolnicze (gmina Bobrowniki), w celu minimalizacji jej uciążliwości na krajobraz zostanie ona jak najbardziej zbliżona do budowanej autostrady A1. Od kilometra 23,5 poszczególne opcje przebiegu trasy są różne. Opcja 1 Dalszy przebieg linii kolejowej do Pyrzowic w opcji 1 determinowany jest sposobem pokonania oddalonego o około 5 km od Dobieszowic wzgórza tarnogórskiego, na którym usytuowane są zabudowania miejscowości Tąpkowice w gminie Ożarowice. Celem jest pokonanie ww. wzgórza w sposób jak najmniej ingerujący w istniejącą na nim zabudowę 387

jednorodzinną i gospodarczą. Planowany odcinek linii kolejowej będzie nowym elementem krajobrazu, usytuowanym w połowie na terenie rolniczym, a w połowie leśnym. Przejście przez samo wzgórze między kilometrami 28,5 a 29,5 dodatkowo zminimalizuje radykalnie problem hałasu i zaburzenia krajobrazu miejscowości. Od rejonu kilometra 29,5 linia kolejowa schodzić będzie w dół na tereny niezabudowane biegnąc po prostej w oddaleniu rzędu 25 m od ulicy Jana Pawła II (gmina Ożarowice), a następnie łukiem w odległości ok. 5 metrów od zwartej zabudowy mieszkaniowej oraz w pobliżu nielicznych rozproszonych zabudowań przyległych. Łuk ten o łagodnym promieniu rzędu 14 m i długości rzędu 2,5 km stanowi ostateczne ukierunkowanie trasy w stronę stacji portu lotniczego w Pyrzowicach. Opcja 2a Od miejsca przecięcia drogi w Dobieszowicach tj. ok. km 23,5 trasa o promieniu 8 m skręca na północny-zachód w kierunku terenów leśnych położonych przy jeziorze Świerklaniec. W odległości ok. 4 m od zbiornika wodnego (jezioro Świerklaniec) linia kolejowa ominie miejscowość Ossy po jej zachodniej stronie i przebiegnie ponownie w kierunku północnym. W rejonie przydrożnego pasa zabudowań między Tąpkowicami i Niezdarą ok. km 29,3 trasa skrzyżuje się z drogą krajową nr 78, w miejscu potencjalnie minimalnej ilości wyburzeń. Od przecięcia drogi trasa zostanie poprowadzona w łuku o promieniu 245 m w kierunku wschodnim na terenie gminy Ożarowice. Przecięcie ulicy Tarnogórskiej nastąpi wówczas w rejonie kolonii Wronówka. Około kilometra 34 linia włączona zostanie w torowisko nieczynnej jednotorowej linii nr 182 Tarnowskie Góry Częstochowa. Opcja 2b Opcja 2b została zaproponowana przez samorządy gmin Ożarowice i Bobrowniki. Przebieg tej opcji pozwala uniknąć przecięcia miejscowości Tąpkowice w rejonie zwartej zabudowy. Trasa od przecięcia drogi w Dobieszowicach w kierunku zachodnim zmienia kierunek i w odstępie ok. 2 m na wschód od zbiornika zaporowego prowadzi w kierunku północnym. Zostanie wykorzystany nasyp dawnej wąskotorowej kolei piaskowej. Na północnym końcu zbiornika zaporowego trasa biegnie w łukach odwrotnych i prowadzi w kierunku zachodnim, dzięki czemu można wykluczyć przecięcie zabudowań w Tąpkowicach. Następnie trasa biegnie przez tereny leśne po gruntach Skarbu Państwa. Włączenie w istniejącą linię nr 182 Tarnowskie Góry Częstochowa, zlokalizowane jest już w km 33,2 388

W każdym z analizowanych wariantów przebiegów linii kolejowej jest ona na ok. połowie swojej długości zupełnie nowym elementem w krajobrazie otwartym, rolniczoleśnym, z zabudową jednorodzinną. Stopień jej oddziaływania będzie większy w miejscach, gdzie będzie najlepiej widzialna będzie przebiegać w terenie rolniczym (widzialność nawet ponad 5 m) oraz w miejscach przebiegu po wysokim nasypie. Najmniejszy wpływ na krajobraz wywrze na terenach leśnych, gdzie roślinność całkowicie ją osłoni. Jednak nawet na odkrytych terenach płaskich oddziaływanie linii nie jest duże w momencie poprowadzenia torów na dosyć niskim nasypie, czasami w wykopie. W związku z powyższym, jej oddziaływanie na ten element środowiska będzie we wszystkich wariantach na porównywalnym poziomie z nieznaczną przewagą opcji 2b, która dodatkowo na otwartym terenie wykorzystuje na pewnym odcinku istniejący element infrastruktury tj. nasyp dawnej wąskotorowej kolei piaskowej. Najbardziej korzystnym z punktu widzenia oddziaływania na krajobraz jest wariant, polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia. Oddziaływanie linii kolejowej na krajobraz na etapie budowy i eksploatacji przedsięwzięcia jest podobny. Jedynie na etapie budowy może pojawić się nowy element w krajobrazie tj. zaplecza budowy. Będzie to jednak oddziaływanie krótkotrwałe, które po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia zostanie zlikwidowane. V.2 ODDZIAŁYWANIE NA JAKOŚĆ POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO Etap budowy Dla tak specyficznego przedsięwzięcia, jak rozpatrywana inwestycja kolejowa, brak jest w pełni wiarygodnych danych o wielkości emisji zanieczyszczeń powietrza na etapie budowy, zwłaszcza, iż nie są one normowane. Głównymi składnikami wpływającymi na zanieczyszczenie powietrza na etapie budowy są spaliny pochodzące z silników pracujących maszyn i środków transportu oraz pył powstający podczas wykonywania robót ziemnych i budowlanych. Głównym składnikiem wpływającym na zanieczyszczenie powietrza powstającym podczas emisji spalin w silnikach są tlenki azotu (NOx). Ponadto na poziom zanieczyszczenia mają również wpływ: węglowodory aromatyczne (WWA) i alifatyczne (HC), tlenki węgla (CO) oraz sporadycznie emisja tlenków ołowiu. Ilość oraz skład emitowanych substancji uzależniona jest od rodzaju silników pracujących pojazdów lub maszyn (zasilanie benzynowe, olejowe lub gazowe) oraz ich wieku i stanu technicznego. 389

Ponadto, w czasie etapu budowy może się pojawić konieczność utworzenia dróg dojazdowych, co spowoduje jednorazowe wprowadzę do powietrza substancji zapachowych, które powstają podczas wylewania mieszanek bitumicznych. Podczas wykonywania robót ziemnych i budowlanych występuje naturalne pylenie gruntu. Wielkość i kierunek pylenia uzależniona jest od erozji wietrznej na danym terenie podczas wykonywania prac. W przypadku omawianej inwestycji proces ten może nastąpić przy pracach ziemnych związanych z przemieszczaniem mas ziemnych (wykopy, nasypy) oraz wymianie nawierzchni na przejazdach drogowych. Pył gruntu jest traktowany jako zanieczyszczenie, jeśli średnia ziaren cząstek pyłu zawieszonego nie przekracza 1 µm. Emisja ww. zanieczyszczeń ma charakter krótkotrwały, oddziaływujący jedynie na etapie budowy i dlatego należy uznać, że ten etap nie wpłynie negatywnie i nie spowoduje trwałych zmian w powietrzu atmosferycznym. Niemniej jednak, należ liczyć się z faktem pogorszenia jakości powietrza w rejonach, położonych bezpośrednio przy rozpatrywanym przedsięwzięciu. W przypadku wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia oddziaływanie na etapie budowy nie występuje. Co do wariantów inwestycyjnych oddziaływanie na etapie budowy będzie mniej więcej na tym samym poziomie. Etap eksploatacji Omawiany odcinek liinii kolejowej będzie po modernizacji w całości zelektryfikowany. Może jednak odbywać się na niej marginalny ruch pojazdów o napędzie silnikiem spalinowym np. w trakcie prac manewrowych lub w sytuacjach awaryjnych. Obecnie stan prawny w zakresie dopuszczalnych poziomów emisji zanieczyszczeń przez kolejowe silniki spalinowe jest regulowany Dyrektywą 24/26 z dnia 2 kwietnia 24 r. nowelizująca Dyrektywę 97/68 o ujednoliceniu ustawodawstwa Państw Członkowskich w zakresie działań ograniczających emisję gazów i zanieczyszczeń emitowanych przez silniki spalinowe pojazdów niedrogowych. Dyrektywa ta została zaimplementowana do prawa polskiego Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 19 sierpnia 25 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla silników spalinowych w zakresie ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i cząstek stałych przez te silniki (Dz. U. 25 Nr 22, poz. 1681). Przywołane powyżej Rozporządzenie określa wymagania w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń przez m.in. silniki do napędu lokomotyw oraz etapy wdrożenia tych wymagań. Biorąc jednak pod uwagę istniejące poziomy stężeń zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym na obszarze oddziaływania inwestycji oraz marginalny ruch pojazdów o napędzie silnikiem spalinowym w ramach rozpatrywanego przedsięwzięcia, można 39

stwierdzić, iż nawet ponadnormatywne emisje zanieczyszczeń nie spowodują przekroczenia dopuszczalnych poziomów stężeń w powietrzu. Ponadto, nieznaczące i sporadyczne oddziaływanie na powietrze atmosferyczne może wystąpić podczas przewozu wagonami materiałów sypkich niedostatecznie zabezpieczonych, takich jak piasek oraz węgiel lub też powstawać z pylenia podłoża wywołanego podmuchem przejeżdżającego pociągu. W przypadku zarówno wariantów inwestycyjnych, jak i wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia, oddziaływanie na etapie eksploatacji inwestycji na jakość powietrza atmosferycznego jest na tym samym, nieznaczącym poziomie. V.3 ODDZIAŁYWANIE NA POWIERZCHNIĘ ZIEMI I GLEBY Etap budowy W przypadku wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia, oddziaływanie na etapie budowy nie występuje. Dla wariantów inwestycyjnych oddziaływanie na etapie prowadzenia prac budowlanych będzie wiązać się ze zniszczeniem wierzchniej warstwy gleby przez maszyny i pojazdy używane przy prowadzonej modernizacji linii i obiektów kolejowych. Będzie to jednak oddziaływanie lokalne i na bardzo niewielką skalę. W trakcie realizacji inwestycji, na skutek prowadzenia prac ziemnych oraz zajmowania terenu przez hałdy materiałów kolejowych głównie kruszywa i elementów konstrukcyjnych, a także zdjętego humusu, dojdzie do lokalnych, czasowych zaburzeń powierzchniowo-krajobrazowych. W zasadzie nie przewiduje się lokalizowanie czasowych hałd materiałowych poza obrębem terenu kolejowego. Tymczasowe składowanie materiału glebowego winno mieć formę pryzmy o przekroju trapezu, o wysokości 3 m, kącie nachylenia zbocza 45 o i szerokości płaskiej części w stropie 2 m. Prowadzone w trakcie trwania inwestycji prace ziemne i transportowe, z zastosowaniem sprzętu o dużym nacisku jednostkowym na powierzchnię gleby, mogą przyczynić się do zagęszczenia wierzchnich poziomów glebowych, co w późniejszym okresie, po ponownym wzięciu tych obszarów w uprawę, będzie skutkowało pogorszeniem warunków wegetacji roślin i powstawaniem tak zwanej podeszwy płużnej (warstwa gleby poniżej zasięgu orki o zwiększonej gęstości, obniżonej przepuszczalności wodnej i zwiększonych oporach mechanicznych). Należy zatem ograniczyć do minimum swobodne przemieszczanie się maszyn drogowych i samochodów transportowych do istniejącej sieci 391

dróg i ścieżek. Dlatego na etapie projektu wykonawczego trzeba opracować zasady poruszania się na budowie i ściśle ich przestrzegać. Dotyczy to w szczególności odcinków przebiegających przez tereny rolne, ogrody i ogródki oraz tereny leśne. Można spodziewać się także uszkodzenia lub dewastacji istniejących w pobliżu systemów melioracyjnych, a zwłaszcza w trakcie drążenia wykopów i wymiany gruntów. W takim przypadku systemy te winny zostać jak najszybciej odbudowane. Obszary zajęte tylko na etapie budowy (drogi dojazdowe, place budowy) powinny zostać zrekultywowane do stanu wyjściowego po zakończeniu prac. Etap eksploatacji W trakcie eksploatacji projektowanej linii kolejowej generalnie nie należy spodziewać się wystąpienia zmian ukształtowania powierzchni ziemi (potencjalnie rejon szkód górniczych). W zakresie oddziaływania gleby w trakcie eksploatacji linii kolejowej, w przypadku każdego wariantu będzie dochodziło do zanieczyszczeń podtorza, których źródłem będą poruszające się pociągi osobowe i towarowe. Podstawowymi zanieczyszczeniami emitowanymi do środowiska glebowego w tym przypadku są: odpadki i śmieci (butelki szklane, plastikowe, opakowania kartonowe, papier, pozostałości papierosów, ogryzki owoców itp.) należące do grupy 2 zgodnie z obowiazującym rozporządzeniem w sprawie katalogu odpadów; smary i oleje, płyny hamulcowe i inne należące przede wszystkim do grupy 16; pył produkty ścierania szyn i elementów pociągu, pył unoszący się z materiałów transportowanych koleją w otwartych wagonach należące do grupy 16. Zanieczyszczenia te mogą pośrednio przez zanieczyszczoną wodę i sporadycznie bezpośrednio powodować zanieczyszczenie gleb. Jednakże w większości zanieczyszczenia te zatrzymywane są na nasypie kolejowym. Dodatkowo skażenie gleb może być spowodowane przedostawaniem się substancji chemicznych w razie wystąpienia wypadku o znamionach poważnej awarii (np. w przypadku zderzenia pociągu z pojazdem przewożącym substancje niebezpieczne lub w przypadku rozszczelnienia czy wypadku pociągu przewożącego substancje niebezpieczne). Ponadto, realizacja planowanego przedsięwzięcia spowoduje wyłączenie z produkcji kompleksów o wysokiej przydatności rolniczej oraz kompleksów o wysokiej przydatności użytków zielonych w obszarze planowanego odcinka na północ od Piekar Śląskich. W części południowo-wschodniej od Jeziora Świerklaniec oraz w przypadku wariantu, gdzie linia kolejowa biegnie po zachodniej stronie Brynicy na północ od Jeziora, wyłączenie z produkcji 392

kompleksów dotyczyć będzie użytków leśnych. W pozostałych odcinkach tego obszaru wyłączenie z produkcji dotyczyć będzie użytków rolniczych (poza obszarami zabudowanymi, juz istniejącymi drogami i liniami kolejowymi). Wyłączony zostanie pas ziemi zajęty przez nowo powstały odcinek linii kolejowej. V.4 ODDZIAŁYWANIE NA WODNE V.4.1 ODZIAŁYWANIA NA WODY POWIERZCHNIOWE NA ETAPIE BUDOWY Wpływ linii kolejowej na zmianę reżimu wód powierzchniowych, ich stanu hydraulicznego w związku z budową mostów i przepustów wynika z typu zaprojektowanego obiektu i jest obliczany dla każdego osobno na etapie przygotowania technicznego. Każda tego typu budowla powoduje pewne spiętrzenie wody przed przeszkodą, jednak po prawidłowym zaprojektowaniu ich przepustowość ma zapewnić przepływ wód powodziowych o prawdopodobieństwie wystąpienia,3%. Negatywne oddziaływanie na środowisko wodne pojawia się na etapie budowy przeprawy mostowej czy przepustu. Prace związane z budową linii i obiektów inżynierskich stwarzają zagrożenie dla jakości wód powierzchniowych. Oddziaływanie jakościowe prowadzonych inwestycji będzie polegało na ingerencji w skład fizyko-chemiczny wód. Istnieje kilka możliwości, które mogą doprowadzić do przedostania się różnych szkodliwych substancji do cieków. Do najważniejszych należą: - bezpośredni dopływ substancji do wód powierzchniowych w trakcie realizacji budowy, zwłaszcza przedostawanie się produktów ropopochodnych z pracujących maszyn, środków transportu, urządzeń budowlanych; - wypłukiwanie substancji z terenu prowadzonych inwestycji przez wody opadowe i ich dopływ do wód powierzchniowych; w tym substancji niebezpiecznych wchodzących w skład materiałów wykorzystywanych przy budowie; - odprowadzanie bezpośrednio do wód nieoczyszczonych ścieków bytowych i technologicznych z baz budowlanych. Należy założyć, że negatywne czynniki będą oddziaływać jedynie w czasie realizowanych inwestycji. O wielkości tego oddziaływania decydować mogą ilość oraz rodzaj substancji, która przedostanie się do wód powierzchniowych. Zasięg wpływu również jest uzależniony od tych dwóch czynników. Im większy ładunek zanieczyszczeń tym większy zasięg oddziaływania w dół cieku. W miarę oddalania się od źródła zanieczyszczeń (miejsca inwestycji) wpływ na jakość wody będzie się zmniejszać w miarę dopływu do cieku czystych wód dopływów. W sytuacji, kiedy dopływ zanieczyszczeń jest niewielki i odbywa 393

się do dużego cieku, zmiana składu fizyko-chemicznego wody może być niewielka. Inaczej będzie, jeśli zanieczyszczenia w znacznej ilości dopłyną do małego cieku, wówczas mogą drastycznie zmienić skład chemiczny (klasę jakości) wody, powodując nawet śmierć biologiczną cieku. Rodzaj substancji, które mogą potencjalnie zanieczyszczać wody powierzchniowe należy rozpatrywać indywidualnie dla poszczególnego odcinka inwestycji. Do najpowszechniejszych będą należeć wspomniane już substancje ropopochodne. W trakcie realizacji inwestycji trudno jest w 1% ograniczyć dopływ zanieczyszczeń z miejsca prac do wód powierzchniowych. Należy jednak w miarę możliwości ograniczyć ich niekontrolowany odpływ poprzez np. stworzenie drenażu zabezpieczającego. Czynniki wpływające na przenikanie do środowiska gruntowo-wodnego zanieczyszczeń odnoszą się również do wód powierzchniowych. Jakość wód powierzchniowych zależy od bardzo wielu źródeł zanieczyszczeń znajdujących się na obszarze aglomeracji śląskiej. Szczególne zagrożenie stanowią zanieczyszczenia przemysłowe oraz komunalne związane z bardzo intensywną zabudową miejską. Projektowana linia kolejowa w północnej części przebiega na obszarze zlewni Brynicy. Trasa w Opcji 2a biegnie wzdłuż lewego brzegu tej rzeki, przecinając jej dopływy, a także małe cieki zasilające bezpośrednio zbiornik powierzchniowy Kozłowa Góra (Jezioro Świerklaniec), znajdujący się ok. 1 km na zachód od planowanej linii. Jest to rezerwuar wody pitnej dla mieszkańców Górnego Śląska, a jednocześnie także ważny element krajobrazowoprzyrodniczy. Zbiornik został zbudowany na rzece Brynicy i pełni funkcje zaopatrzenia w wodę pobliskiej stacji uzdatniania wody Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów. Strefa cofkowa jest miejscem lęgowym wielu gatunków ptaków mającym status krajowej rangi ostoi ptactwa wodnego. Z powyższych powodów na tym odcinku inwestycja musi być prawidłowo zabezpieczona, aby nie zanieczyszczała środowiska wodnego w tym newralgicznym rejonie. Opcja 1 jest w tej sytuacji nieco korzystniejsza, gdyż linia zostaje odsunięta od samego zbiornika na odległość 2-2,5 km w północnej części i ok. 1 km przy południowej części zbiornika. Będzie jednak przecinać te same cieki zasilające Brynicę w ich środkowych biegach (np. rz. Ożarowica), co w przypadku potencjalnego skażenia daje nieco więcej czasu na reakcję. Również zanieczyszczenia przedostające się do wód gruntowych w tym rejonie będą miały znacznie dłuższe drogi migracji w kierunku samego zbiornika, jako że nie będą w jego bezpośredniej zlewni. W Opcji 2b linia kolejowa stanowi potencjalnie większe zagrożenie dla wód powierzchniowych, gdyż przecina dwukrotnie Brynicę, zataczając łuk na północ od zbiornika. Sytuacja przy takim przebiegu jest dodatkowo niekorzystna, gdyż jedna z przepraw mostowych na Brynicy znajdzie się wówczas 394

bezpośrednio powyżej zbiornika (w odległości kilkuset metrów), będącego rezerwuarem wody pitnej, co zwłaszcza na etapie budowy może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla jego wód. W sytuacji awaryjnej może dojść do szybkiego przemieszczenia się zanieczyszczeń w dół rzeki bez możliwości podjęcia skutecznej akcji zabezpieczającej. Toteż prace budowlane trzeba prowadzić ze szczególną dbałością o należyte zabezpieczenie frontu robót. Także w części południowej budowa planowanej linii kolejowej musi spełniać wysokie kryteria bezpieczeństwa względem środowiska wodnego. Przecina bowiem kolejno źródliskowe fragmenty kilku rzek jak: Bytomka, Rawa, Kochłówka, a zatem przedostające się tu do nich zanieczyszczenia będą miały wpływ na jakość wód w całej zlewni poniżej inwestycji. Należy pamiętać, że wody cieków powierzchniowych na obszarze Aglomeracji Śląskiej są zwykle bardzo zanieczyszczone. V.4.2 ODDZIAŁYWANIE NA WODY PODZIEMNE NA ETAPIE BUDOWY Wykonywane prace mogą oddziaływać na wody podziemne w aspekcie ilościowym i jakościowym. Wpływ ilościowy, jeśli zaistnieje, może dotyczyć miejsca prowadzonych prac i jego najbliższego otoczenia. Dotyczyć może wyłącznie najpłycej położonych warstw wodonośnych. Ingerencja może polegać na obniżeniu zasobności warstw wodonośnych w wyniku prowadzonych prac ziemnych (wkopów) do głębokości sięgającej poniżej stropu warstwy wodonośnej. Będzie to efektem fizycznej zmiany objętości warstwy wodonośnej lub wymuszonego drenażu wód podziemnych. Możliwe jest również zwiększenie zasobności warstw wodonośnych w wyniku prowadzonych prac. Może to nastąpić w wyniku podpiętrzenia wód powierzchniowych, powodującego zarazem podniesienie się zwierciadła wód podziemnych w warstwach wodonośnych pozostających w kontakcie hydraulicznym z wodami powierzchniowymi. Wielkość tego oddziaływania będzie niewielka i dotyczyć może niewielkich obszarów w bezpośrednim sąsiedztwie cieków powierzchniowych. Prowadzone prace mogą również oddziaływać na wielkość zasilania wód podziemnych w obszarach prowadzonych prac ziemnych. Będzie to efektem zmiany struktury przypowierzchniowej warstwy skał, a zatem i wielkości infiltracji efektywnej. Biorąc pod uwagę możliwości zasilania wód podziemnych, w większości przypadków będą to zmiany pozytywne powodujące zwiększenie możliwości zasilania. Aspektem negatywnym może być jednak osłabienie izolującej roli warstwy przypowierzchniowej skał, a więc zwiększenie w tych miejscach podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. 395

Wpływ jakościowy realizowanej inwestycji na wody podziemne będzie obejmował wszystkie działania powodujące ingerencję w skład fizyko-chemiczny wód podziemnych. Na etapie realizacji inwestycji zanieczyszczenie wód podziemnych może odbywać się w sposób pośredni: w wyniku infiltracji płynnych substancji do warstwy wodonośnej, szczególnie w miejscach charakteryzujących się wysoką przepuszczalnością utworów przypowierzchniowych oraz w obszarach prowadzonych prac ziemnych; w wyniku infiltracji zanieczyszczonych wód opadowych powierzchniowo ograniczone do zasięgu prac; w wyniku infiltracji zanieczyszczonych wód powierzchniowych może się odbywać na większym obszarze i będzie uzależnione od zasięgu zanieczyszczenia cieków powierzchniowych. Zasięg pionowy oddziaływania inwestycji na wody podziemne będzie uzależniony od naturalnej izolacji głębszych warstw wodonośnych oraz od rozkładu ciśnień w warstwach wodonośnych. Należy te czynniki rozważać indywidualnie dla poszczególnych odcinków, gdzie będą prowadzone prace. Zasięg poziomy oddziaływania na wody podziemne będzie zbliżony do zasięgu oddziaływania na wody powierzchniowe i uzależniony od wielkości zanieczyszczenia (siły oddziaływania ogniska zanieczyszczeń ). Podobnie jak w przypadku wód powierzchniowych może wykraczać poza obręb prowadzonych prac. V.4.3 ODDZIAŁYWANIE NA WODNE NA ETAPIE EKSPLOATACJI Po uruchomieniu inwestycji przewiduje się także wpływ użytkowania trakcji kolejowej na wody podziemne i powierzchniowe związany z oddziaływaniem jako tzw. liniowe źródło zanieczyszczeń. Należy jednak podkreślić, że ładunek zanieczyszczeń emitowanych przez kolej do środowiska naturalnego jest zdecydowanie niższy niż np. w przypadku transportu drogowego, a prawie 94% przewozów PKP odbywa się dzisiaj z wykorzystaniem trakcji elektrycznej. Kolej w ten sposób radykalnie zmniejszyła zużycie paliw płynnych do napędu lokomotyw, zastępując lokomotywy spalinowe elektrycznymi. Wszystko to decyduje o stosunkowo niskim poziomie ingerencji transportu kolejowego w środowisko, w tym także wpływu na wody powierzchniowe i podziemne. Potencjalnego zagrożenia należy się głównie spodziewać w obszarach przecinania przez linię kolejową słabo izolowanych poziomów wodonośnych, zwłaszcza w przebiegu odcinków linii w i nad dolinami rzecznymi. Substancje przedostające się do środowiska w wyniku eksploatacji trakcji kolejowych, w tym przede wszystkim produkty ropopochodne, wnikają do gruntu przyczyniając się do jego degradacji w sąsiedztwie nasypu. W klockach hamulcowych pociągów występują wkłady żeliwne, choć są 396

zastępowane przez kompozytowe, to ich szkodliwość dla środowiska jest trudna do oceny, najprawdopodobniej jednak jest znikoma. Za miarodajne można przyjąć dane dotyczące badań wód opadowych wzdłuż przykładowej linii kolejowej (nr 91), które zostały wykonane w styczniu 22 roku przez WIOŚ w Krakowie. Wykonano wówczas także badania wód zastoiskowych spływających ze zlewni. Uzyskano wyniki, świadczące, że nie zostały przekroczone parametry ekstraktu eterowego oraz zawiesin ogólnych (Koncepcja..., 28). Badania wykonane w grudniu 26 roku dla odcinka linii kolejowej E59 nad GZWP 32 i GZWP 33 oraz terenów leżących w obszarach chronionych również wykazały, że na niemal całym odcinku ilość zawiesin ogólnych w wodach kształtuje się poniżej normy i waha się w granicach od 1,2 do 72,8 mg/l, a węglowodory ropopochodne występowały w ilościach śladowych (Koncepcja..., 28). Na podstawie powyższych danych należy przychylić się do ustaleń także w innych opracowaniach, że wody opadowe spływające z torowiska, przy zastosowaniu odpowiednich drenaży wzdłuż nasypu, nie będą stanowić bezpośredniego zagrożenia dla zbiorników GZWP oraz wód powierzchniowych w chronionych obszarach. Wody powierzchniowe Wpływ linii kolejowej na zmianę reżimu wód powierzchniowych, ich stanu hydraulicznego w związku z przebudową mostów i przepustów wynika z typu zaprojektowanego obiektu i jest obliczany dla każdego osobno na etapie przygotowania technicznego. Każda tego typu budowla powoduje pewne spiętrzenie wody przed przeszkodą, jednak po prawidłowym zaprojektowaniu ich przepustowość ma zapewnić przepływ wód powodziowych o prawdopodobieństwie wystąpienia,3%. Negatywne oddziaływanie na środowisko wodne pojawia się na etapie budowy przeprawy mostowej czy przepustu. Ze względu na specyfikę zanieczyszczeń emitowanych przez szlak kolejowy, zwłaszcza substancje ropopochodne i toksyczne, należy zwrócić uwagę na właściwy system odprowadzania wód rowami i drenami wzdłuż trasy, przeprowadzając kontrolę ich stanu technicznego, a także monitoring płynącej nimi wody, zwłaszcza po zaistniałych nadzwyczajnych zagrożeniach środowiska. Przy normalnej eksploatacji nie powinno dojść do degradacji klasy czystości przecinanych cieków. Wody opadowe tworzące spływ powierzchniowy po skarpach nasypu muszą zostać odebrane przez stale konserwowane rowy opaskowe lub dreny zamknięte, a ilość potencjalnie wnoszonych zanieczyszczeń nie zagrozi w normalnych warunkach eksploatacji 397

odbiornikom tych wód, czyli ciekom powierzchniowym, jeśli zrzut będzie dodatkowo poprzedzony urządzeniami zabezpieczającymi. Przy zachowaniu należytej sprawności systemu odwadniającego funkcjonowanie magistrali kolejowej nie przyczynia się do wzrostu ładunku zanieczyszczeń. Należy kontrolować wody odciekowe w rowach, głównie z uwagi na mogące się pojawić substancje ropopochodne. Wody podziemne Oddziaływanie linii kolejowej w trakcie jej eksploatacji przeważnie ograniczone zostanie do ewentualnego oddziaływania na jakość wód podziemnych. Zanieczyszczenia emitowane przez poruszające się pociągi w trakcie standardowej eksploatacji linii, pochodzące z wycieków smarów na zwrotnicach, ścierających się powierzchniach itp., nie powinny przyjmować większych rozmiarów i ograniczać się do granic nasypu i najbliższego jego sąsiedztwa. Wyniki krajowej i regionalnej sieci monitoringu wód podziemnych wskazują, że w rejonie planowanej inwestycji przeważają wody o jakości odpowiadającej klasie II, jedynie najbardziej na południe są to już wody gorszej jakości - klasa III lub klasa IV. Zdecydowana większość trasy przebiega w Jednolitej Części Wód Podziemnych nr 144, sklasyfikowanej jako zagrożona, ale także końcowy północny fragment leży w JCWPd nr 116 potencjalnie zagrożonej. Zebrane materiały dotyczące warunków hydrogeologicznych wzdłuż omawianej linii kolejowej pozwalają wydzielić obszary bardziej i mniej podatne na zanieczyszczenie. Przy ocenie zagrożenia uwzględnione zostały warunki infiltracji, które zależą m.in. od rodzaju gruntów, z których jest zbudowany sam nasyp oraz od przepuszczalności podłoża. Z punktu widzenia ochrony wód podziemnych najbardziej niekorzystne są warunki występowania nie izolowanego lub słabo izolowanego czwartorzędowego lub triasowego użytkowego poziomu wodonośnego, o wysokim stopniu podatności na zanieczyszczenia, wysokiej zasobności i dobrej jakości wód. Takie warunki występują przede wszystkim w obszarach lub w sąsiedztwie wydzielonych GZWP: GZWP nr 327, 329, 331, 454. Na długości omawianej linii kolejowej od Katowic do Pyrzowic można wydzielić następujące odcinki różniące się zagrożeniem wód podziemnych: - od Katowic do Chorzowa linia kolejowa znajduje się w dolinie Rawy, w bezpośredniej bliskości rzeki; teren jest w całości zurbanizowany a rzeka uregulowana. Prowadzone prace nie powinny ilościowo ingerować na wody podziemne; naturalnym odbiorcą wód płynących od strony linii kolejowej jest rzeka Rawa. W odległości 1-2 km na SW od linii znajduje się 398

GZWP 331, jednakże linia kolejowa na tym odcinku nie będzie negatywnie oddziaływać na ten zbiornik, ponieważ znajduje się ona poza strefą spływu do tego zbiornika. W przedstawionej sytuacji istnieje możliwość migracji zanieczyszczeń z powierzchni wgłąb, jednakże w obszarach tych nie występują zasobne użytkowe poziomy wodonośne; od Chorzowa do Bytomia-Łagiewniki linia kolejowa biegnie w obszarze poza wydzielonymi GZWP oraz poza dolinami większych cieków; oddziaływanie na wody podziemne jest możliwe aczkolwiek na omawianym odcinku nie ma wykorzystywanych zasobnych zbiorników wód podziemnych; od Bytomia Łagiewniki do N granic Bytomia linia kolejowa przecina GZWP 329, oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy Żabie Doły, ponadto około,5 km na SW i W od linii biegnie rzeka Bytomka (linia kolejowa będzie zlokalizowana w strefie spływu do rzeki), która parę km na południe przepływa przez DZWP 331; w związku z powyższym na tym odcinku należy położyć nacisk na szczególną ochronę wód podziemnych; od granic Bytomia do krawędzi doliny Brynicy linia kolejowa biegnie w obrębie GZWP 329, użytkowy poziom wodonośny znajduje się na znacznej głębokości (około 6 m), jednakże szczelinowaty charakter skał nadkładu, dodatkowo zaburzony prowadzonymi pracami górniczymi powoduje, że nie tworzą one pełnej izolacji dla poziomu wodonośnego; jest on zatem narażony na zanieczyszczenie, w związku z tym należy na tym odcinku zaprojektować skuteczne zabezpieczenia w celu ochrony wód podziemnych; na odcinku doliny Brynicy na wysokości Piekar Śląskich do E krawędzi doliny Brynicy linia kolejowa biegnie w obrębie doliny Brynicy przez wydzielony GZWP 329, na znacznej długości w bezpośredniej bliskości rzeki, dodatkowo na E od Piekar Śląskich linia przecina rzekę Brynicę; taka sytuacja stwarza duże zagrożenie dla wód podziemnych; ewentualne zanieczyszczenia bez problemów mogą przenikać do płytkich wód podziemnych w dolinie Brynicy i dalej do głębszych poziomów wodonośnych wydzielonych jako GZWP; ponadto zanieczyszczenia po przedostaniu się do wód powierzchniowych będą migrować na większe odległości, gdzie mogą zagrażać wodom podziemnym dostając się do nich wraz z infiltrującymi wodami powierzchniowymi; infiltrację wód powierzchniowych do podziemnych na omawianym obszarze ułatwia działalność górnicza drenując wody podziemne i zarazem obniżając w nich ciśnienie; szczególnie czułym miejscem na tym odcinku jest wspomniana przeprawa przez rzekę Brynicę i jej dolinę; jednakże na całym omawianym odcinku 399

linii kolejowej należy zwrócić szczególną uwagę na ochronę wód podziemnych i zaprojektować odpowiednie zabezpieczenia; na odcinku od E krawędzi doliny Brynicy na E od Piekar Śląskich do wysokości miejscowości Wymysłów, leżącej przy SE brzegu Jeziora Świerklaniec, linia kolejowa biegnie poza wydzielonymi GZWP, nie przecina również żadnych znaczących cieków; lokalnie utwory powierzchniowe charakteryzują się słabą przepuszczalnością; w tych warunkach nie ma zagrożenia zanieczyszczenia wód podziemnych; wydaje się wystarczające zabezpieczenie w postaci rowów otwartych z umocnionymi skarpami i dnem korytkowym; od wysokości miejscowości Wymysłów do miejscowości Ossy na S Tąpkowic linia kolejowa biegnie poza wydzielonymi GZWP, jednakże w bliskiej odległości od Jeziora Świerklaniec (wykorzystywanego jako ujęcie wody), linia znajduje się od strony dopływu wody do jeziora, zatem jakiekolwiek zanieczyszczenia od strony linii będą szybko dostawały się do wód jeziora (bezpośrednio w postaci spływu powierzchniowego do jeziora lub niewielkich cieków wpadających do jeziora, albo jako dopływ podziemny po uprzedniej migracji z wodami infiltrującymi do wód podziemnych); jest to odcinek, który powinien zostać szczególnie zabezpieczony przed zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego; możliwość oddziaływania linii kolejowej na N od m. Ossy generalnie należy rozpatrzyć dla dwóch przebiegów: A- dla wariantów biegnących na całej długości odcinka po E stronie Brynicy; B- dla wariantu gminnego, w którym linia kolejowa biegnie od Tąpkowic po Brynicę po W stronie rzeki Brynicy i przecina ją w tych miejscowościach; w przypadku przebiegu A linia kolejowa biegnie w obrębie GZWP 327 i sięga w rejonie Ożarowic zbiornika GZWP 454; od m. Ossy do Tąpkowic biegnie w strefie spływu do Jeziora Świerklaniec, na S od m. Ożarowice przecina Ożarowicki Potok, będący lewym dopływem Brynicy; w obu wskazanych miejscach należy zaprojektować szczególne zabezpieczenia w celu ochrony wód; dla pozostałej części omawianego odcinka również należy wykonać zabezpieczenia z uwagi na występowanie GZWP; w przypadku przebiegu B wysokie zagrożenie będzie występować: od m. Ossy po E krawędź doliny Brynicy, gdzie linia biegnie w sąsiedztwie Jeziora Świerklaniec, na W od m. Niezdara oraz na N od m. Brynica, gdzie linia przekracza rzekę Brynicę i jej dolinę; na te miejsca, w trakcie projektowania obiektów ochronnych, należy zwrócić szczególną uwagę; ponadto podobnie jak w przebiegu A cały odcinek linii kolejowej leży w obrębie GZWP 327 i sięga do GZWP 454, trzeba zatem również zwrócić tu uwagę na zabezpieczenie wód 4

podziemnych. Należy zapewnić ochronę wód podziemnych na całej długości omawianego odcinka. V.5 ODDZIAŁYWANIE NA PRZYRODNICZE W niniejszym opracowaniu zastosowano dwuetapową metodykę oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko przyrodnicze. W etapie pierwszym oceny tzn. screeningu, rozważano, jakie zmiany elementów parametrów środowiska mogą być spowodowane projektowaną budową linii, a następnie zidentyfikowano wszystkie możliwe interakcje między tymi zmianami, a środowiskiem oraz stanem ochrony. W drugim etapie starano się najlepszymi dostępnymi metodami ocenić, jak znaczące mogą być te interakcje tj. w jakim stopniu mogą one pogorszyć stan ochrony poszczególnych siedlisk przyrodniczych lub gatunków z załączników Dyrektyw w poszczególnych obszarach Natura 2 i poza nimi. Stopień znaczenia ww. interakcji określano nadając cyfry, 1 i 2, które oznaczają: - brak wpływu; - 1 wpływ mało istotny; - 2 wpływ istotny. Przedstawienie oceny wpływu w nawiasie oznacza możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu na przedmioty ochrony, który będzie miał miejsce w przypadku nie zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko. Wyróżniono oddziaływania przedsięwzięcia na przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, gatunki roślin i zwierząt z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej, gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Za wpływ istotny uznano sytuację, w której wpływ czynników związanych z linią kolejową i jej modernizacją mógłby pogorszyć tzw. stan ochrony (ang. conservation status) gatunku lub przyrodniczego, to znaczy mógłby pogorszyć: - areał lub jakość przyrodniczego; - areał lub jakość gatunku; - liczebność populacji, strukturę przestrzenną populacji lub behawior gatunku w stopniu dającym się wyróżnić z tła naturalnych fluktuacji. 41

W celu analizy synergii oddziaływań (wpływów skumulowanych) oraz zaprojektowania zintegrowanych i spójnych rozwiązań, na etapie oceny oddziaływania oraz projektowania rozwiązań minimalizujących wpływ inwestycji na środowisko, szczegółowej analizie poddano również takie opracowania jak: 1. Raport o oddziaływaniu na środowisko budowy autostrady A1 na odcinku granica województwa łódzkiego/śląskiego (km 399+742,51) węzeł Pyrzowice (z węzłem) km 475+327,65 oraz budowy odcinka trasy ekspresowej S1 łączącej węzeł Pyrzowice (km +) z węzłem Lotnisko (km 2+158) dla uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, marzec 28 r. 2. Raport o oddziaływaniu na środowisko budowy autostrady A1 na odcinku od km 474+35 do km 475+91,17 wraz z węzłem Pyrzowice sporządzony w ramach powtórnej oceny oddziaływania na środowisko dla uzyskania decyzji pozwolenia na budowę. 3. Raport o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na rozbudowie i modernizacji infrastruktury lotniskowej i portowej na terenie międzynarodowego portu lotniczego :Katowice w Pyrzowicach, BBF, 29 r. 4. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla budowy płatnej autostrady A1, odcinek 1: Pyrzowice (bez węzła) Piekary Śląskie km 475+327.65 km 49+427, listopad 28 r. 5. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla Drogi ekspresowej S-1, Odcinek I węzeł Pyrzowice węzeł Lotnisko km +3 2+158. 6. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla zadania pn. Zmiana przebiegu drogi krajowej nr 79 na odcinku miasta Chorzowa od węzła z ul. Katowicką do ul. Jana Pawła II w Bytomiu, luty 29. V.5.1 ODDZIAŁYWANIE SIEDLISKA PRZYRODNICZE, RZADKIE I CHRONIONE GATUNKI ROŚLIN I GRZYBÓW Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na przyrodnicze, rzadkie i chronione gatunki roślin (screening) Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji zajęcie terenu pod inwestycję, składowanie materiałów i maszyn w trakcie budowy, 42

zmiana stosunków wodnych, zanieczyszczenie substancjami chemicznymi, wycinanie drzew i krzewów. Wyżej wymienione zagrożenia mogą doprowadzić do znaczącego uszczuplenia areału siedlisk przyrodniczych lub pogorszenia ich stanu. Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Na etapie budowy istnieje ryzyko zniszczenia fragmentów siedlisk przyrodniczych w związku z zajęciem terenu i mechanicznym niszczeniem siedlisk. Wpływ ten dotyczy następujących typów siedlisk: 315 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion): podtyp 315-2 327 - Zalewane muliste brzegi rzek: podtyp 327-1 43 - Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno- Arctostaphylion): podtyp 43-2 623 - Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe: podtyp 623-4 643 - Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium): podtyp 643-3 651 - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris): podtyp 651-1, 651 714 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea nigrae): podtyp 714-1 91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe*: podtyp 91E-1*, 91E-3*. Założono, iż ulegną zniszczeniu w wyniku prowadzonych prac budowlanych, jeżeli zaistnieje następująca sytuacja: odległość 5 m od linii istniejącej przewidzianej do modernizacji 1 stanowisko w Opcji 2b o kodzie 651, ok. km 33,7 34,9. odległość 1 m w przypadku opcji planowanej budowy linii po nowym śladzie, tj. zajętość nowego terenu pod inwestycję pozostałe. Zniszczenia będą wynikiem prac prowadzonych w związku z budową i przebudową linii kolejowej i infrastruktury towarzyszącej, w tym przede wszystkim: zajęcie nowego terenu, 43

przemieszczanie dużych ilości mas ziemi, składowanie materiałów budowlanych, budowa dróg dojazdowych, jak również rozjeżdżanie terenu przez pracujący ciężki sprzęt. Zniszczeniu ulegną również 2 stanowiska roślin objętych ochroną ścisłą: kruszczyk szerokolistny Epipactis hellaborine i ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum, w przypadku realizacji Opcji 2a., W związku z realizacji Opcji 2b zniszczeniu ulegnie 1 stanowisko gatunku: kruszczyk szerokolistny Epipactis hellaborine. Zmiana stosunków wodnych Prace budowlane, w połączeniu z regulacją stosunków wodnych, zwłaszcza odwodnienie terenu (w tym przebudowa cieków), mogą mieć znaczenie dla stopnia uwodnienia siedlisk przyrodniczych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji. Narażone mogą być, w przypadku których kluczowym czynnikiem jest wysoki poziom wód, a więc: łęgi, wilgotne łąki, torfowiska. Wpływ ten jest szczególnie istotny dla następujących siedlisk: 315 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion): podtyp 315-2 326 - Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników: podtyp 326-1 327 - Zalewane muliste brzegi rzek: podtyp 327-1 714 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea nigrae): podtyp 714-1 91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe*: podtyp 91E-1*, 91E-3*. Zanieczyszczenie substancjami chemicznymi Zanieczyszczenie substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych lub w skrajnych przypadkach ich zniszczenia. Szczególnie wrażliwe na tego typu oddziaływanie są związane z wysokim poziomem wód gruntowych oraz przyrodnicze hydrogeniczne. Zagrożenie to może mieć miejsce w przypadku awarii sprzętu technicznego używanego podczas prac budowlanych i wydostania się do środowiska substancji chemicznych (ropopochodne i in.). Wpływ ten może być istotny dla następujących siedlisk przyrodniczych: 315 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion): podtyp 315-2 44

326 - Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników: podtyp 326-1 327 - Zalewane muliste brzegi rzek: podtyp 327-1 714 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea nigrae): podtyp 714-1 91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe*: podtyp 91E-1*, 91E-3*. Wycinanie drzew i krzewów Wycinka taka może wywierać znaczący wpływ w przypadku, gdy dotyczy priorytetowych siedlisk, takich jak: 91E* Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe). Główne zagrożenia na etapie eksploatacji wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji, rozprzestrzenianie się obcych gatunków inwazyjnych, zwiększona penetracja terenu (zaśmiecanie), Wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji Eksploatacja linii kolejowej stwarza możliwość zanieczyszczenia areału siedlisk przez substancje chemiczne przedostające się do gleby wraz ze spływającymi, zanieczyszczonymi wodami opadowymi z powierzchni torowiska. Głównymi źródłami zanieczyszczeń są: rozpraszane w czasie transportu materiały sypkie i płynne - np. substancje ropopochodne, chemikalia, nawozy, płody rolne, itd.; produkty ropopochodne z taboru (w przypadku stosowania taboru starego typu) ścieki bytowe zrzucane z taboru kolejowego. W przypadku wód zawierających dużą koncentrację zawiesin, metali ciężkich i produktów ropopochodnych istnieje ryzyko pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych, a w skrajnych przypadkach ich zniszczenia. Wielkość oddziaływania zależy od wielkości stężeń niepożądanych substancji chemicznych, ilości spływu zanieczyszczonych wód powierzchniowych oraz wrażliwości danego przyrodniczego na poszczególne związki chemiczne. Największe ryzyko związane jest jednak z potencjalnymi awariami lub wypadkami. Rozmiar zanieczyszczeń siedlisk przyrodniczych (substancje ropopochodne, chemikalia, itp.) 45

w sytuacji awaryjnej może być znaczny. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest trudne do oszacowania, ale jego realność musi być brana pod uwagę. Istotny wpływ na roślinność linii kolejowej, w ramach jej utrzymania, ma stosowanie herbicydów. Wywierają one (zgodnie z założeniem) istotny wpływ przede wszystkim na roślinność samego torowiska (co może modyfikować występowanie i rozprzestrzenianie się "neofitów kolejowych" - lecz zarówno przez niszczenie ich stanowisk, jak i przez otwieranie nisz ekologicznych dla wyspecjalizowanych, bardziej odpornych gatunków). W świetle dotychczasowych doświadczeń i danych literaturowych, oddziaływania między roślinnością samej linii kolejowej a przylegającymi do niej mi przyrodniczymi (w tym mi będącymi przedmiotami ochrony Natura 2) można uznać za minimalne. Istotniejszy może być wpływ pozostałości herbicydów przedostających się do wód ze spływami z torowiska; mogą one wywierać wpływ na roślinność wodną i zależną od wody poniżej linii kolejowej. Wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji dotyczy siedlisk przylegających bezpośrednio do linii kolejowej. Zawlekanie obcych gatunków inwazyjnych Odsłonięta powierzchnia gleby, stanowi miejsce, gdzie będą się prawdopodobnie rozwijać zbiorowiska roślin ekspansywnych, ruderalnych, o niskiej wartości z przyrodniczego punktu widzenia. Jest to też siedlisko łatwo zajmowane przez obce naszej florze gatunki inwazyjne. Od dawna znany jest fakt, że linie komunikacyjne są szlakami, wzdłuż których rozprzestrzeniają się z największą łatwością gatunki obce, a wszelkie zaburzenia już istniejących układów biologicznych zlokalizowanych w sąsiedztwie drogi czy linii kolejowej, przyspieszają i znacznie ułatwiają ten proces. Rośliny, których diaspory przedostały się na dany obszar przypadkowo lub zostały celowo wprowadzone mogą masowo się rozprzestrzeniać i w szybkim tempie kolonizować obszar nowego terenu. Są to przede wszystkim takie gatunki jak: rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica i rdestowiec sachaliński R. sachalinensis, nawłocie późna Solidago gigantea i kanadyjska S. canadensis, niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera, kolczurka klapowana Echinocystis lobata, klon jesionolistny Acer negundo, czeremcha amerykańska Padus serotina. Szczególnie ekspansywny jest klon jesionolistny opanowujący łęgowe. 46

Ocena wpływu przedsięwzięcia na przyrodnicze, rzadkie i chronione gatunki roślin (screening) Możliwe oddziaływania na typy siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, wraz z oceną istotności wpływów przedstawia tabela V.5.1-1, natomiast porównanie zbiorcze narażonych powierzchni tabela V.5.1-2. 47

Tabela V.5.1.-1 Ocena istotności wpływu na przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Kod Typ Stanowisko oce oce Wpływ Wpływ Wpływ na na 315 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,79 ha Km 29,22-29,31, km 29,35 29,38 płaty Zajęcie terenu i Zajęcie terenu i przylegają do opcji mechaniczne mechaniczne niszczenie Km 29,37-29,46 płat w niszczenie siedlisk siedlisk min. odległości ok.4 m Starorzecza i drobne 1. Starorzecza od opcji zbiorniki wodne Brynicy w okolicach Km 29,41 29,43 płat 315-2 Identyfikator miejscowości w min. odległości ok.6 fitosocjologiczny: Niezdara m od opcji Nymphaeion, Potamion Km 29,54-29,57 płat w min. odległości ok. 4 m od opcji 326-1 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Identyfikator Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych 326 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników Niewielki strumień Zajęcie terenu i Zajęcie terenu i wypływający z mechaniczne mechaniczne niszczenie źródliska niszczenie siedlisk siedlisk Tępkowska Góra Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych,87 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk oce na 2 (2) 48

327-1 43-2 fitosocjologiczny: Związek Ranunculion fluitantis Zalewane muliste brzegi rzek Identyfikator fitosocjologiczny: Chenopodion fluviatile, Bidention tripartitae p. p., Elatino- Eleocharition ovatae p. p. Wrzosowiska knotnikowe Identyfikator fitosocjologiczny: Pohlio-Callunetum 1. Namuliska na brzegach Brynicy w okolicach Niezdary Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych 327 Zalewane muliste brzegi rzek Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych 43 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion) 1. Wrzosowiska w okolicach miejscowości Ossy Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,4 ha Km 29,48-29-5- płat w min. odległości ok.7 m od opcji Km 29,57-29,59 - płat w min. odległości ok.25 m od opcji Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,66 ha Km 27,56-27,65 płat w min. odległości ok.25 m od opcji Pogorszenie jakości siedlisk,4ha 2 n/d 2 (2) 49

623-4 643-3 651-1 Niżowe murawy bliźniczkowe Identyfikator fitosocjologiczny: Zespoły ze związku Violion caninae Niżowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe Identyfikator fitosocjologiczny:seneci on fluviatilis, Convolvulion sepium Łąki rajgrasowe Identyfikator fitosocjologiczny: Arrhenatherion elotiaris 1. Murawy bliźniczkowe w okolicach uroczyska Hektary 623 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk 643 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne(convolvuletalia sepium) 1. Okrajki nadrzeczne nad Brynicą w okolicach mostu drogowego w miejscowości Niezdara Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk 651 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris) 1. Łąki świeże w okolicach uroczyska Niwa Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,52 ha Km 28,35-28,39 płat w min. odległości ok.25 m od opcji Km 27,4-27,5 płat w min. odległości ok.3 m od opcji Pogorszenie jakości siedlisk,3 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,3 ha Km 29,66-29,71 płat w min. odległości ok.1 m Pogorszenie jakości siedlisk,3 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 1,46 ha Km 28,26-29,62 płat w min. odległości ok.25 m 2 (2) 2 (2) 2 41

651 Łąki kośne ze związku Alopecurion, oraz mezotroficzne i eutroficzne łąki wilgotne ze związku Calthion 2. Kompleks łąk w okolicach Tąpkowic 1.Kompleks łąkowy w miejscowości Kolonia Podłączna 2. Łąki w dolinie zmeliorowanego Potoku Ożarowickiego Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 2,42 ha Km 3,93-31,14 płat przecinany przez opcję 3,93-31,14 2 Pogorszenie jakości siedlisk 1,22 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 2,66 ha Km 28,94-29,3 1 płat przylega do opcji, 2 płat w min, odległości ok. 3 m od opcji Pogorszenie jakości siedlisk 3,5 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk (2) 2 (2) od opcji Pogorszenie jakości siedlisk 4,37 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 1,75 ha Km 33,69-34,91 płat w min. odległości ok.4 m od opcji Pogorszenie jakości siedlisk 19,75 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk (2) (2) (2) 411

Pogorszenie jakości siedlisk Przebudowa istniejącego cieku w km 31,24 (2) Pogorszenie jakości siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk 714-1,11ha 714 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea nigrae) Zajęcie terenu i Zajęcie terenu i mechaniczne mechaniczne niszczenie niszczenie siedlisk siedlisk Torfowiska przejściowe i trzęsawiska na niżu Identyfikator fitosocjologiczny: Scheuchzerio Caricetea nigrae 1. Torfowiska przejściowe w okolicach uroczyska Kamienna 2. Trzęsawiska na wschodnim brzegu jeziora Świerklaniec na wysokości oddziału 25 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków (2) Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,61 ha Km 26,67-26,73 płat przecinany przez opcję 26,67-26,73 Km 26,87-26,99 płat przylega do opcji26,87-26,9 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków 2 n/d 412

wodnych wodnych,21 ha wodnych 91E* Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,67 ha Zajęcie terenu i Zajęcie terenu i Km 29,33-29,37 płat mechaniczne mechaniczne niszczenie przylega do opcji Nadrzeczny łęg niszczenie siedlisk siedlisk Km 29,49-29,56 płat 2 91E-1* wierzbowy Identyfikator fitosocjologiczny: Salicetum albae Siedlisko priorytetowe 1. Łęgi wierzbowe nad Brynicą w miejscowości Niezdara przecinany przez opcję 29,53-29,55 Km 29,59-26,68 płat w min. odległości ok.5 m od opcji 91E-3* Łęg olszowo-jesionowy Identyfikator fitosocjologiczny: Fraxino-Alnetum Siedlisko priorytetowe 1.Łęg olszowy w okolicach miejscowości Kolonia za Wodą Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Przebudowa cieku w (2) Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych,4 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych (2) 413

2. Łęg w okolicach miejscowości Ossy 3.Łęg olszowo jesionowy w uroczysku Kamienna km 31,46,33 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 1,11 ha Km 26,25-26,32 płat przecinany przez opcję 26,26-26,32 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Regulacja cieku w km 26,263 z pozostawieniem dotychczasowego przebiegu 2 (2) Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych,57 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk 1,4 ha Km 26,1-26,53 płat przecinany przez opcję 26,28-26,32 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych 1,33 ha (2) 2 (2) Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,84 ha Km 27,13-27,33 płat przecinany przez opcję 27,22-27,29 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,76 ha Km 26,18-26,53 płat opcji przecinany przez opcję 26,5-26,52 Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych,87 ha 2 n/d 2 (2) 414

1,35 ha Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk,78 ha Zajęcie terenu i Km 24,98-25,5 płat 2 mechaniczne niszczenie przecinany przez opcję siedlisk 4. Łęg olszowo 24,98-25,5 jesionowy w Likwidacja cieku na uroczysku długości ok. 27m. Konotopa Pogorszenie jakości Pogorszenie jakości siedlisk, w tym siedlisk, w tym zanieczyszczenia, (2) zanieczyszczenia, zmiana stosunków zmiana stosunków wodnych wodnych,77 ha Ocena wpływu: brak wpływu, 1 wpływ mało istotny, 2 wpływ istotny. n/d wpływ dot. pogorszenia jakości nie dotyczy, którego cały płat ulegnie zniszczeniu ( ) - możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko Kolorem wyróżniono stanowiska zlokalizowane w strefie 25m po obu stronach danej opcji: zielonym Opcja 1, czerwonym Opcja 2a, niebieskim Opcja 2b. Zajęcie terenu i mechaniczne niszczenie siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk, w tym zanieczyszczenia, zmiana stosunków wodnych 415

W tabeli poniżej zestawiono powierzchnie siedlisk zlokalizowane w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej każdej opcji (strefa opcji), oraz podano wartości jakie ulegną zniszczeniu na skutek realizacji inwestycji. Określono dodatkowo wartość powierzchni siedlisk, dla których nastąpi pogorszenie jakości siedlisk. Określono udział procentowy powierzchni obarczonych negatywnym oddziaływaniem inwestycji w odniesieniu do całkowitej powierzchni w strefie inwentaryzacji. Pogorszenie jakości siedlisk dotyczy również płatów siedlisk, które tylko w części ulegną zniszczeniu. W przypadku całkowitego zniszczenia płatu wpływ określony jako pogorszenie jakości nie dotyczy już danego płatu. 416

Tabela V.5.1-2 Zestawienie powierzchni siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, narażonych na negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia Typy/podtypy siedlisk Strefa Opcji Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Zniszczenie Pogorszenie Strefa Zniszczenie Pogorszenie Strefa Zniszczenie Pogorszenie jakości Opcji jakości Opcji jakości 315 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion,79,87 - - - - - - 1,66 315-2 Starorzecza i drobne zbiorniki wodne 47,6% 52,4% (Nymphaeion, Potamion) 326 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami 2 włosieniczników - - - - - - - - - 326-1 Nizinne i podgórskie rzeki ze zbiorowiskami włosieniczników 3 327 Zalewane muliste brzegi rzek,4 - - - - - -,4 327-1 Zalewane muliste brzegi rzek 1% - 43 Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, 4,66,4 Pohlio-Callunion, Calluno-Arctostaphylion) - - - - -,7-94,3% 5,7% 43-2 Wrzosowiska knotnikowe 5 623 Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe,52,3 - - - - - -,55 623-4 Niżowe murawy bliźniczkowe 94,5% 5,5% 643 Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i 6,3,3 ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) - - - - - -,6 5% 5% 643-3 Niżowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe 7 651 Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane 2,42,11 2,66 4,72 3,21 24,12 2,53 7,38 27,33 ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris) 95,6% 4,4% 36,% 64,% 11,7% 88,3% 651-1 Łąki rajgrasowe - - - 7,38 2,66 4,72 5,83 1,46 4,37 651 Łąki kośne 2,53 2,42,11 - - - 21,5 1,75 19,75 8 714 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska,21,21,61 - - - -,61 (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio 1% 1% - 417

Caricetea nigrae) 714 1 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska na niżu 91E* Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i 9 jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, 1,89 2,45 1,4 1,9 2,27 1,27 4,34 2,94 3,54 Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) - 43,5% 56,5% 35,4% 64,6% 64,1% 35,9% Siedlisko priorytetowe* 91E-1* Nadrzeczny łęg wierzbowy - - - - - - 1,7,67,4 91E-3* Łęg olszowo-jesionowy 4,34 1,89 2,45 2,94 1,4 1,9 2,47 1,6,87 Powierzchnia całkowita [49,46ha] 6,87 13,9% 4,31 62,7% 2,45 37,3% 1,53 21,3% 3,7 35,1% 6,83 64,9% 34,49 69,7% 8,13 23,6% 26,36 76,4% 418

Strefa przedsięwzięcia generuje możliwe negatywne oddziaływania na 8 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Ponadto pośród zinwentaryzowanych siedlisk istnieją cenne płaty siedlisk: 326-1 (reprezentowane przez 1 stanowisko, zlokalizowane jest poza strefą buforową przedsięwzięcia, dla którego najbliższą jest Opcja 2b) i 714-1 (reprezentowane przez 1 stanowisko, zlokalizowane na granicy strefy buforowej Opcji 2a), nie objęte bezpośrednim zasięgiem oddziaływania inwestycji, dla których należy wziąć również pod uwagę utrzymanie istniejących warunków hydrologicznych. Opcja 1 W związku z realizacją przedsięwzięcia według Opcji 1 możliwe negatywne oddziaływanie dotyczy 2 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 1 o znaczeniu priorytetowym), oraz dotyczy łącznej powierzchni ok. 6,87 ha (13,9% spośród zinwentaryzowanej): 651 - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris) ok. 2,53 ha 91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe ok. 4,34 ha. Utrata siedlisk na skutek zajęcia terenu i mechanicznego niszczenia siedlisk, jak również pogorszenie jakości dotyczy 2 ww. typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Utrata siedlisk związana jest z powierzchnią 4,31 ha (62,7% powierzchni narażonej na negatywne oddziaływanie) siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Pogorszenie jakości siedlisk przewidywane jest dla powierzchni wynoszącej ok. 2,56 ha (37,3%). Dla 91E* o znaczeniu priorytetowym wpływ polegający na zniszczeniu dotyczy ok. 1,89 ha, natomiast wpływ dotyczący pogorszenia jakości ok. 2,45 ha łącznie 4,34 ha. Opcja 2a Realizacja przedsięwzięcia według Opcji 2a niesie ze sobą możliwe negatywne oddziaływanie na 3 typy siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 1 o znaczeniu priorytetowym), dla powierzchni łącznej ok. 1,53 ha (21,3% względem powierzchni siedlisk zinwentaryzowanych): 419

651 - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris) ok. 7,38 ha 91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe ok. 2,94 ha 714 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea Nigrze ok.,21 ha Utrata siedlisk na skutek zajęcia terenu i mechanicznego niszczenia siedlisk, jak również pogorszenie jakości dotyczy 2 typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej: 651 i 91E, natomiast na pogorszenie jakości narażone jest siedlisko 714. Utrata siedlisk związana jest z powierzchnią 3,7 ha (35,1% powierzchni narażonej na negatywne oddziaływanie) typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Pogorszenie jakości siedlisk dotyczy również dla dwóch podtypów analizowanych siedlisk, przy czym powierzchnia ta wynosi ok. 6,83 ha (64,9%). Dla 91E* o znaczeniu priorytetowym wskazana utrata dotyczy ok. 1,4 ha, natomiast pogorszenie jakości ok. 1,9 ha łącznie 2,94 ha. Opcja 2b W związku z realizacją przedsięwzięcia według Opcji 2b możliwe negatywne oddziaływanie dotyczy 8 typów siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej (w tym 1 o znaczeniu priorytetowym) oraz dotyczy łącznej powierzchni ok. 34,39 ha (69,7% spośród zinwentaryzowanej): 315 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion) ok. 1,66 ha 327 - Zalewane muliste brzegi rzek ok.,4 ha 43 - Suche wrzosowiska (Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno- Arctostaphylion) ok.,7 ha 623 - Górskie i niżowe murawy bliźniczkowe ok.,55ha 643 - Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium) ok.,6 ha 651 - Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elotiaris) ok. 27,33 ha 714 - Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (przeważnie z roślinnością z Scheuchzerio Caricetea nigrae) ok.,61 ha 42

91E* - Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) siedlisko priorytetowe ok. 3,54 ha. Utrata siedlisk na skutek zajęcia terenu i mechanicznego niszczenia siedlisk dotyczy wszystkich wyżej wymienionych typów siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, natomiast pogorszenie jakości nie obejmuje 2 typów: 327 i 741 z uwagi na możliwość całkowitego zniszczenia ich płatów. Utrata siedlisk związana jest z powierzchnią 8,13 ha (23,6% powierzchni narażonej na negatywne oddziaływanie) siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Pogorszenie jakości siedlisk dotyczy powierzchni wynoszącej ok. 26,36 ha (76,4%). Dla 91E* o znaczeniu priorytetowym, reprezentowanym już przez 2 podtypy a nie przez jeden jak to miało miejsce przy Opcji 1 i 2a, utrata dotyczy ok. 2,27 ha, natomiast pogorszenie jakości ok. 1,27 ha łącznie 3,54 ha. Podsumowując, rozpatrując wpływ na przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej, najbardziej niekorzystną spośród opcji przedsięwzięcia jest Opcja 2b, o czym świadczy ilość typów oraz powierzchnia łączna siedlisk, dla których przewiduje się negatywne oddziaływanie. Za nią klasyfikuje się Opcja 2a. W związku z powyższym najbardziej korzystną jest Opcja 1. W związku z realizacją przedsięwzięcia nastąpi zniszczenie stanowisk rzadkich roślin objętych ochroną ścisłą (tabela V.5.1-3), co dotyczy odcinka o wariantowanym przebiegu linii kolejowej. Tabela V.5.1-3 Ocena oddziaływania na rzadkie i podległe ochronie ścisłej gatunki roślin L.p 1 2 Gatunek Włosienicznik wodny Batrachium aquatile Kruszczyk szerokolistny Epipactis hellaborine Wpływ Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b wpływ oce oce wpływ na na wpływ Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie 1 stanowiska gatunku 2% Ok. km 26,3 2 Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie 1 stanowiska gatunku 2% Ok. km 33,5 3 Pływacz Zniszczenie Zniszczenie Zniszczenie oce na (2) 421

4 5 6 7 pośredni Urticularia intermedia Rosiczka okragłolistna Drosera rotundifolia Arcydzięgiel litwor Angelica archangelica Bluszcz pospolity Hedera helix Ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie 1 stanowiska gatunku 1% Ok. km 26,3 2 stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Zniszczenie stanowiska gatunku Ocena wpływu: brak wpływu, 1 wpływ mało istotny, 2 wpływ istotny. ( ) - możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko Kolorem wyróżniono stanowiska zlokalizowane w strefie 25 m względem danej opcji: zielonym Opcja 1, czerwonym Opcja 2a, niebieskim Opcja 2b. Realizacja przedsięwzięcia zgodnie z Opcją 1 nie niesie ze sobą ryzyka zniszczenia istotnych stanowisk siedmiu wymienionych powyżej gatunków chronionych roślin, gdyż są one oddalone od opcji przedsięwzięcia (powyżej 1 m strefy odległości). Realizacja przedsięwzięcia według Opcji 2a i 2 b niesie za sobą ryzyko zniszczenia stanowisk chronionych gatunków roślin (lokalizacja w odległości do ok. 3 m). Opcja 2a stwarza ryzyko zniszczenia 2 stanowisk cennych z uwagi na występowanie 2 gatunków: kruszczyk szerokolistny Epipactis hellaborine - ok. km 26,3 i ciemiężyca zielona Veratrum lobelianum - ok. km 26,3. Zlokalizowane są one w odległości ok. 3 m od Opcji 2a.W przypadku Opcji 2b ryzyko zniszczenia dotyczy już 1 stanowiska kruszczyka szerokolistnego Epipactis hellaborine - ok. km 33,5.3 W związku z powyższym, najbardziej niekorzystną w aspekcie stanowisk chronionych i ważnych gatunków roślin jest Opcja 2a, a w dalszej kolejności Opcja 2b. Najkorzystniejszą opcją przedsięwzięcia jest zatem Opcja 1. 422

V.5.2. ODDZIAŁYWANIE GATUNKI BEZKRĘGOWCÓW Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na bezkręgowce (screening) Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji Do głównych zagrożeń na etapie realizacji inwestycji należą: zajęcie terenu pod inwestycję, wycinka drzew, zanieczyszczenie biotopów substancjami chemicznymi, drgania podłoża, hałas na etapie realizacji prac budowlanych, przypadkowe zabijanie zwierząt. Wyżej wymienione zagrożenia mogą doprowadzić do utraty miejsc rozrodczych oraz żerowania bezkręgowców. Efektem oddziaływań może być również fragmentaryzacja siedlisk oraz pogorszenie ich stanu. W przypadku zajęcia pod inwestycję następuje jego zniszczenie, utrata wykorzystywanych miejsc rozrodczych. Ewentualne awarie sprzętu, wyciek substancji ropopochodnych itp. może doprowadzić do zanieczyszczenia wód stanowiących istotne biotopy bezkręgowców w szczególności dotyczy to rzeki Brynica. W przypadku bezkręgowców oddziaływanie hałasu - drgań na etapie budowy drogi może utrudnić żerowanie i rozmnażanie się gatunkom środowisk lądowych, jednak wpływ ten nie powinien być istotny. Na placu budowy i drogach dojazdowych do budowy może dochodzić do zwiększonej śmiertelności bezkręgowców, związanej z ich przypadkowym zabijaniem np. przez sprzęt budowlany. Wpływ jest proporcjonalny do natężenia i czasu trwania prac budowlanych. Główne zagrożenia na etapie eksploatacji Do głównych zagrożeń na etapie eksploatacji należą: hałas, drgania podłoża na etapie eksploatacji, wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji. W przypadku bezkręgowców, oddziaływanie drgań na etapie eksploatacji linii kolejowej może utrudnić żerowanie i rozmnażanie się gatunkom środowisk lądowych oraz latającym, ale wpływ ten nie powinien być istotny. 423

Wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji na gatunki zwierząt i ich związany jest z zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i gruntowych. W przypadku wód zawierających dużą koncentrację zawiesin, metali ciężkich i produktów ropopochodnych istnieje duże ryzyko pogorszenia siedlisk bezkręgowców. Największe ryzyko związane jest jednak z potencjalnymi awariami lub wypadkami. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest trudne do oszacowania, ale jego zaistnienie musi być brane pod uwagę. Ocena wpływu przedsięwzięcia na bezkręgowce Ocenę wpływu opcji przedsięwzięcia z uwagi na utratę siedlisk bezkręgowców (na skutek zniszczenia przez zajęcie terenów w bezpośrednim sąsiedztwie cieku oraz na skutek pogorszenia jakości pod wpływem zanieczyszczeń) i pogorszenie jakości tych siedlisk, nie doprowadzające do degradacji ale uniemożliwiającej występowanie bezkręgowców, zostało przedstawione poniżej (tabela V.5.2-1,V.5.2-2) Tabela V.5.2-1 Wpływ przedsięwzięcia na gatunków bezkręgowców w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej Stanowiska gatunków bezkręgowców z Stanowiska gatunków bezkręgowców w Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej w 25 m strefie Opcji 25 m strefie Opcji Opcja Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Wykazane stanowiska 4 stanowiska 4 stanowiska 1 stanowisk Utrata siedlisk 3 stanowiska 75% Ok. km km 13,9, km 14,1, km 14,4 3 stanowiska 75% Ok. km 13,9, km 14,1, km 14,4 8 stanowisk 8% Ok. km 13,9, km 14,1, km 14,4, km 29,4, km 29,4, km 29,5, km 26,6, km 29,6 Pogorszenie jakości siedlisk 1 stanowisko 25% Ok. km 14,5 1 stanowisko 25% Ok. km 14,5 2 stanowiska 2% Ok. km 14,5, km 29,7 Wykazane stanowiska 1 stanowisko 1 stanowisko 4 stanowiska Utrata siedlisk 1 stanowisko 1% Ok. km 14,1 1stanowisko 1% Ok. km 14,1 3 stanowiska 75% Ok. km 14,1, km 26,6, km 29,5 Pogorszenie jakości siedlisk - - 1 stanowisko 25% Ok. km 29,7 424

Tabela V.5.2-2 Ocena istotności wpływu przedsięwzięcia na gatunków bezkręgowców w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej Stanowiska w 25 m strefie Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b przedsięwzięcia (km) Wpływ Ocena Wpływ Ocena Wpływ Ocena 13,9 Utrata (2) Utrata (2) Utrata (2) 14,1 Utrata (2!) Utrata (2!) Utrata (2!) 14,4 Utrata (2) Utrata (2) Utrata (2) 14,5 Pogorszenie Pogorszenie Pogorszenie jakości jakości (1) (1) jakości (1) 29,6 Utrata (2) 29,5 Utrata Utrata (2) 29,5 Utrata Utrata (2) 29,5 /pogorszenie /pogorszenie Utrata 2! 26,6 jakości jakości Utrata 2! 29,7 Pogorszenie jakości (2!) Ocena wpływu: brak wpływu, 1 wpływ mało istotny, 2 wpływ istotny.! - stanowiska o stwierdzonym lub możliwym występowaniu gatunków z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej. ( ) - możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko Kolorem wyróżniono stanowiska zlokalizowane w strefie 25m względem danej opcji: zielonym Opcja 1, czerwonym Opcja 2a, niebieskim Opcja 2b. Dla Opcji 1 i Opcji 2a wykazano 4 bezkręgowców zlokalizowane w odległości do 25 m od opcji, które są jednocześnie objęte negatywnym oddziaływaniem przedsięwzięcia. W przypadku Opcji 2b dotyczy większej liczby siedlisk - 1. Wpływ realizacji przedsięwzięcia zarówno według Opcji 1, jak również Opcji 2a, będzie identyczny. Utrata siedlisk przypisana jest 3 stanowiskom (75% spośród wyróżnionych dla opcji) bezkręgowców, przy czym 1 jest potencjalnym miejscem występowania zalotki spłaszczonej Leucorrhinia caudalis - gatunku z Załącznika IV Dyrektywy Siedliskowej. Dodatkowo w 1 przypadku (25%) nastąpi pogorszenia jakości. W przypadku Opcji 2b nastąpi utrata (w wyniku zniszczenia) 8 siedlisk bezkręgowców, które obejmują 8% siedlisk wyznaczonych w bezpośredniej strefie Opcji 2b, natomiast pogorszenie jakości dotyczy 2 stanowisk (2%). Dla 3 stanowisk z przyporządkowanymi gatunkami z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej przypisuje się zniszczenie siedlisk (w tym 1 stanowisko o stwierdzonej obecności kreślinka nizinnego 425

Graphoderus bilineatus - wpisanego do Załącznika II wymienionej dyrektywy). Dodatkowo jakość 1 stanowiska o możliwym występowaniu tychże gatunków ulegnie pogorszeniu. Ocena wpływu na bezkręgowców dla Opcji 1 i 2a wykazała wpływ mało istotny (oznaczony 1) w przypadku 1 stanowiska (25%), natomiast dla pozostałych 3 stanowisk (75%) jako wpływ istotny (oznaczony 2). W przypadku Opcji 2b wpływ mało istotny dotyczy 1 stanowiska (1%), natomiast wpływ istotny - 9 pozostałych stanowisk (9%). Biorąc pod uwagę stanowiska przypisane poszczególnym gatunkom bezkręgowców z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej rozkład narażenia na negatywne oddziaływanie przedsięwzięcia przedstawiono w tabeli V.5.2-3. Tabela V.5.2-3 Wpływ przedsięwzięcia na gatunki bezkręgowców z Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej Sposób wpływu Stanowiska bezkręgowców Kreślinek nizinny Graphoderus bilineatus Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis Zalotka spłaszczona Leucorrhinia caudalis 1 stanowisko gatunku 1 potencjalne Zlokalizowane stanowisko dla w 25 m strefie 4 - gatunku Opcji 1 1% Opcja 1 Brak Brak Ok. km 14,1 Utrata 1 stanowiska Wpływ 1 potencjalnego - 25% gatunku 1% Ok. km 14,1 1 stanowisko gatunku 1 potencjalne Zlokalizowane stanowisko dla w 25 m strefie 4 - gatunku Opcji 2a 1% Opcja 2a Brak Brak Ok. km 14,1 Utrata 1 stanowiska Wpływ potencjalnego 1 25% - gatunku 1% Ok. km 14,1 Zlokalizowane 3 stanowiska gatunku 3 stanowiska gatunku Opcja Brak w 25 m strefie 1 1 2 potencjalne 3 potencjalne 2b - Opcji 2b stanowisko stanowiska dla stanowiska dla 426

Wpływ 3 3% występowa nia gatunku [33,3%] Ok. km 26,6 Utrata 1 występowa nia gatunku 33,3% Ok. km 26,6 gatunku [66,6%] Ok. km 29,5, km 29,7 Utrata 1 potencjalnego występowania gatunku 33,3% Ok. km 29,5 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego występowania gatunku 33,3% Ok. km 29,7 Brak - gatunku 1% Ok. km 14,1, km 29,7, km 26,6 Utrata 2 stanowisk potencjalnych gatunku 66,7% Ok km 14,1, km 26,6 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego występowania gatunku 33,3% Ok. km 29,7 W przypadku Opcji 1 oraz Opcji 2a wpływ realizacji przedsięwzięcia dotyczy tylko 1 gatunku z Załącznika IV Dyrektywy Siedliskowej zalotki spłaszczonej Leucorrhina caudalis. Występuje ryzyko utraty 1 stanowiska potencjalnego gatunku, jednocześnie jedynego zlokalizowanego w bezpośredniej strefie wymienionych opcji. Opcja 2b ma znacznie rozszerzony wpływ względem powyższych opcji, obejmujący już 2 gatunki: kreślinka nizinnego Graphoderus bilineatus Załącznik II Dyrektywy Siedliskowej oraz tak jak powyżej zalotki spłaszczonej Leucorrhina caudalis. W tym przypadku wpływ dotyczy wszystkich stanowisk gatunków zlokalizowanych w bezpośredniej strefie opcji. Spośród 3 stanowisk w strefie Opcji 2b kreślinka nizinnego Graphoderus bilineatus dla 2 stanowisk (66,7%) istnieje ryzyko utraty siedlisk, przy czym na 1 stwierdzono obecność gatunku. Pogorszenie jakości siedlisk związane jest z 1 stanowiskiem (33,3%), o charakterze potencjalnego występowania gatunku. Stwierdzenie występowania kreślinka nizinnego Graphoderus bilineatus, może prowadzić do konieczności wyznaczenia obszaru Natura 2 dla ochrony tego gatunku. Aktualna ocena kompletności wyznaczenia obszarów siedliskowych Natura 2 (biletarelne seminarium biogeograficzne, marzec 21 r.) dla kreślinka nizinnego zawierającą konkluzję SCI RES co oznacza, że dla gatunku tego konieczne jest pogłębienie badań naukowych nad jego rozmieszczeniem, w wyniku czego może jeszcze być niezbędne wyznaczenie dodatkowych obszarów. Dlatego nowo znalezione stanowiska tego gatunku, zwłaszcza gdy są więcej niż pojedyncze, należałoby traktować 427

jako potencjalny obszar Natura 2. Dla zalotki spłaszczonej Leucorrhinia caudalis spośród 3 stanowisk w strefie opcji 2b, będących potencjalnym miejscem występowania gatunku, dla 2 stanowisk (66,7%) istnieje możliwość utraty siedlisk, natomiast dla 1 pogorszenie jakości. Stanowiska omówionych 2 gatunków pokrywają się ze sobą. Oddziaływanie przedsięwzięcia nie dotyczy zalotki większej Leucorrhinia pectoralis, gatunku z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, gdyż wyznaczone potencjalne stanowisko gatunku zlokalizowane jest poza zasięgiem strefy przedsięwzięcia. Ocena wpływu na 2 objęte nim gatunki z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej w zasięgu strefy przedsięwzięcia wykazała wpływ istotny (oznaczony 2) w związku z realizacją przedsięwzięcia, dla wszystkich opcji, tj. Opcji 1, Opcji 2a i Opcji 2b. Porównując opcje przedsięwzięcia należy stwierdzić, iż najbardziej niekorzystną w aspekcie negatywnego oddziaływania na gatunki bezkręgowców i ich jest Opcja 2b. Istnieje wręcz ryzyko, że znajdzie się ona w konflikcie z koniecznością wyznaczenia obszaru Natura 2 dla kreślinka nizinnego. Konieczność uzupełnienia sieci obszarów Natura 2 dla tego gatunku po uzupełnieniu wiedzy naukowej na temat jego rozmieszczenia wynika z aktualnej oceny kompletności sieci Natura 2 w Polsce (bilateralne seminarium biogeograficzne, marzec 21 r.). Pozostałe opcje, czyli Opcja 1 i 2a, jednakowo odznaczają się mniejszym stopniem ingerencji w wyniku realizacji przedsięwzięcia. V.5.3 ODDZIAŁYWANIE GATUNKI RYB Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na ryby (screening) Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji: zanieczyszczenie wód, okresowa zmiana stosunków wodnych, drgania podłoża. Efektem tych oddziaływań może być pogorszenie stanu siedlisk, a w efekcie ograniczenie dostępności do dogodnych siedlisk, powstania ograniczeń dla występowania ichtiofauny w postaci pogorszenia warunków bytowania i rozwoju. Zanieczyszczenie wód substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia warunków siedliskowych, a nawet wymarcia ryb. Nasilenie tego zjawiska uzależnione jest od stopnia skażenia wód oraz odporności danego gatunku ryb na zanieczyszczenia. Zagrożenie to może mieć miejsce w przypadku awarii sprzętu technicznego używanego podczas prac 428

budowlanych i wydostania się do środowiska substancji chemicznych (ropopochodne i in.). Zanieczyszczenia w kontekście zmętnienia wód mogą również być związane z przypadkowym dostawaniem się gruzu do cieków czy zbiorników wodnych. Okresowa zmiana stosunków wodnych na etapie realizacji inwestycji najczęściej jest związana z ingerencją w dane np. koryto rzeki. Wpływać może ona na okresowe wyłączenie z możliwości rozrodu lub zniszczenie tarlisk, spowodowane zamuleniem tarliska lub zmianą parametrów fizycznych wody. Często zmiana prędkości przepływu wód powoduje zmianę ilości dostępnego tlenu w wodzie oraz jej temperatury, a w konsekwencji zmianę trofizmu wód. Dodatkowo drgania podłoża na etapie budowy mogą powodować czasowe wypłaszanie ryb, co ma znaczenie w obrębie występowania tarlisk - może dojść do przejściowego ograniczenia rozrodu, w efekcie da to zmniejszenie ilości nowego dochówku. Główne zagrożenia na etapie eksploatacji: zanieczyszczenia powstające na etapie eksploatacji. Główne zagrożenia dotyczące etapu eksploatacji mają swe podłoże w możliwym efekcie zanieczyszczeń środowiska wodnego. W przypadku zwiększenia koncentracji zawiesin, metali ciężkich i produktów ropopochodnych istnieje duże ryzyko pogorszenia siedlisk ryb. Największe ryzyko związane jest jednak z potencjalnymi awariami lub wypadkami (substancje ropopochodne, chemikalia, itp.), gdyż istnieje możliwość przeniesienia substancji chemicznych ciekami na większe odległości. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest trudne do oszacowania, ale jego zaistnienie musi być brane pod uwagę. Ocena wpływu przedsięwzięcia na ryby Ocenę wpływu opcji przedsięwzięcia z uwagi na pogorszenie jakości siedlisk ryb warunków tarła, odrostu narybku i migracji pod wpływem zanieczyszczeń, zaburzenia stosunków wodnych, zostało przedstawione poniżej (tabela V.5.3-1, V.5.3-2). Tabela V.5.3-1 Wpływ przedsięwzięcia na gatunków ryb w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej Stanowiska gatunków ryb z Załącznika II Stanowiska gatunków ryb w 25 m strefie Dyrektywy Siedliskowej w 25 m strefie Opcji Opcji Opcja Wykazane stanowiska - strefa siedlisk Pogorszenia jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń wód, Wykazane stanowiska - strefa siedlisk Utrata siedlisk na skutek pogorszenia jakości, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek 429

Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b 2 stanowiska - zbiorniki wodne m. Bytom 2 stanowiska - zbiorniki wodne m. Bytom 8 stanowisk - zbiorniki wodne m. Bytom - rzeka Brynica, przyległe cieki i zbiorniki wodne zaburzenia stosunków wodnych Wpływ dotyczy 2 stanowisk - 2 zbiorniki wodne m. Bytom 1% Wpływ dotyczy 2 stanowisk - 2 zbiorniki wodne m. Bytom 1% Wpływ dotyczy 8 stanowisk - zbiorniki wodne m. Bytom - rzeka Brynica, przyległe cieki i zbiorniki wodne 1% Brak stanowisk Brak stanowisk 6 stanowisk - zbiorniki wodne m. Bytom - rzeka Brynica, przyległe cieki i zbiorniki wodne zanieczyszczeń wód, zaburzenia stosunków wodnych Brak wpływu Brak wpływu Wpływ dotyczy 6 stanowisk - zbiorniki wodne m. Bytom - rzeka Brynica, przyległe cieki i zbiorniki wodne 1% Tabela V.5.3-2 Ocena istotności wpływu przedsięwzięcia na gatunków ryb w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej, w tym gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej Stanowiska Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b w 25 m strefie przedsięwzi ęcia (km ok.) Wpływ Ocena Wpływ Ocena Wpływ Ocena 13,9 14,1 Pogorszenie jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń wód, zaburzenia stosunków wodnych - zbiorniki wodne m. Bytom 29,6 Pogorszenie jakości siedlisk, 29,7 warunków tarła, 29, 5 odrostu narybku, migracji na 29,5 skutek (1) Pogorszenie jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń wód, zaburzenia stosunków wodnych - zbiorniki wodne m. Bytom Pogorszenie jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń (1) Pogorszenie jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń wód, zaburzenia stosunków wodnych - zbiorniki wodne m. Bytom Pogorszenie jakości siedlisk, warunków tarła, odrostu narybku, migracji na skutek zanieczyszczeń (1) (2!) 43

29,5 zanieczyszczeń wód, zaburzenia stosunków wodnych 26,6 Potencjalne występowania piskorza Misgurnus fosslis i koza Cobitis taenia wód, zaburzenia stosunków wodnych Potencjalne występowania piskorza Misgurnus fosslis i koza Cobitis taenia wód, zaburzenia stosunków wodnych Potencjalne występowania piskorza Misgurnus fosslis oraz kozy Cobitis taenia gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej Ocena wpływu: brak wpływu, 1 wpływ mało istotny, 2 wpływ istotny.! - stanowiska o stwierdzonym lub możliwym występowaniu gatunków z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej. ( ) - możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko Kolorem wyróżniono stanowiska zlokalizowane w strefie 25 m względem danej opcji: zielonym Opcja 1, czerwonym Opcja 2a, niebieskim Opcja 2b. Ryzykiem negatywnego wpływu objęte są wszystkie stanowiska wskazane w poszczególnych 25m strefach opcji przedsięwzięcia. Dla Opcji 1 i Opcji 2a wykazano 2 zagrożone pogorszeniem jakości ryb w postaci zbiorników wodnych zlokalizowanych w odległości do 25 m po obu stronach od opcji. Nie są one przyporządkowane przedstawicielom ichtiofauny z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Wpływ tego oddziaływania określono jako mało istotny (oznaczony 1). Zasięg negatywnego oddziaływania Opcji 2b obejmuje wymienione dla Opcji 1 i Opcji 2a, a ponadto rzekę Brynicę, wraz z jej ciekami oraz 1 przyległy do niej zbiornik wodny. Dodatkowa strefa siedlisk, wykazana została w postaci 6 stanowisk inwentaryzacyjnych, dla których przypisano potencjalne występowanie 2 gatunków ryb z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej: piskorz Misgurnus fossilis i koza Cobitis taenia. Strefę rzeki Brynica w bezpośrednim sąsiedztwie przedsięwzięcia uznano za szczególnie cenną, w związku z czym wpływ został uznany jako istotny (oznaczony 2). Reasumując należy stwierdzić, iż najbardziej niekorzystną w aspekcie negatywnego oddziaływania na gatunki ryb i ich jest Opcja 2b. Opcje 1 i 2a odznaczają się mniejszym stopniem ingerencji w wyniku realizacji przedsięwzięcia, a minimalnie przeważa w możliwościach negatywnego wpływu Opcja 2a, za czym przemawia: przebieg w bliższej odległości od Jeziora Świerklaniec, przecinający liczniejszą sieć uchodzących cieków wodnych. 431

V.5.4 ODDZIAŁYWANIE GATUNKI PŁAZÓW I GADÓW Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na płazy i gady (screening) Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji: Do głównych zagrożeń na etapie realizacji inwestycji należą: zajęcie terenu pod inwestycję, użytkowanie dróg dojazdowych, składowanie materiałów i maszyn w trakcie budowy, zanieczyszczenie biotopów substancjami chemicznymi. drgania podłoża i hałas na etapie realizacji prac budowlanych, przypadkowe zabijanie zwierząt, Wyżej wymienione zagrożenia mogą doprowadzić do utraty miejsc rozrodczych oraz żerowania płazów. Efektem oddziaływań może być również fragmentacja siedlisk oraz pogorszenie ich stanu. Skutkować mogą ograniczeniem w kontekście występowania oraz rozwoju populacji gatunków na analizowanym terenie, co w głównej mierze należy wiązać z ograniczeniem możliwości swobodnej migracji, wymiany materiału genetycznego. W przypadku zajęcia siedlisk pod inwestycję następuje jego zniszczenie, na skutek składowania materiałów i maszyn w trakcje budowy, lokalizacji dróg dojazdowych. Zanieczyszczenie biotopów substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia miejsc żerowania lub warunków rozrodu płazów. W skrajnych przypadkach do zniszczenia siedlisk. Zagrożenie to może mieć miejsce w przypadku awarii sprzętu technicznego używanego podczas prac budowlanych i wydostania się do środowiska substancji chemicznych (ropopochodne i in.). Również projektowane urządzenia odwadniające mogą stanowić pewnego rodzaju pułapkę dla płazów i małych ssaków szczególnie w miejscach intensywnej migracji (rejony przejść). Drgania podłoża i hałas mogą zaburzyć migracje płazów, co związane jest z etapem wykonywania prac w bliskiej odległości od stanowisk gatunków, jak również z rozkładem dróg dojazdowych i zaplecza budowlanego. Przypadkowe zabijanie płazów może doprowadzić do zmniejszenia wielkości populacji danego gatunku. Efekt ten może nasilić się w okresach migracji płazów z/lub do miejsc ich rozrodu. 432

Główne zagrożenia na etapie eksploatacji efekt barierowy, przypadkowe zabijanie, stosowanie herbicydów, zanieczyszczenia powstające na etapie eksploatacji. Skutkiem ww. oddziaływań może być fragmentacja siedlisk oraz pogorszenie ich stanu lub nawet zniszczenie. Z efektem barierowym mamy do czynienia, gdy dojdzie do powstania bariery ograniczającej lub uniemożliwiającej swobodną migrację zwierząt (lub roślin). Może wówczas dojść do izolacji genetycznej w obrębie populacji danego gatunku oraz fragmentacji siedlisk. W przypadku fragmentacji siedlisk, u płazów mamy do czynienia z uszczupleniem areału ich występowania (żerowisk) oraz możliwością odcięcia części populacji od miejsc lęgowych. Ten drugi efekt ma wyjątkowo duże znaczenia dla płazów, których cykl życiowy na etapie rozrodu jest nierozerwalnie związany ze środowiskiem wodnym. Ograniczenie migracji płazów przez linię kolejową najczęściej związane jest z ich zwiększoną śmiertelnością w wyniku kolizji z taborem lub przedłużonym przebywaniem płazów w strefie nasłonecznionej. Przypadkowe zabijanie gatunków w wyniku kolizji z pociągami jest związane z ich przemieszczaniem się w obrębie torowiska i nasypu kolejowego. Efekt barierowy, powiązany ze zwiększoną śmiertelnością i ograniczeniem swobodnej wymiany genetycznej, może więc doprowadzić również do spadku lub wyginięcia części populacji płazów w przypadku jej odizolowania od miejsc rozrodu. Wpływ zanieczyszczeń powstających na etapie eksploatacji na gatunki zwierząt i ich związany jest z zanieczyszczeniem wód powierzchniowych i gruntowych. W przypadku wód zawierających dużą koncentrację zawiesin, metali ciężkich i produktów ropopochodnych istnieje duże ryzyko pogorszenia siedlisk płazów. Największe ryzyko związane jest jednak z potencjalnymi awariami lub wypadkami. Zanieczyszczenie siedlisk płazów (substancje ropopochodne, chemikalia, itp.) w sytuacji awaryjnej może być znaczne. Istnieje możliwość przeniesienia substancji chemicznych ciekami na większe odległości. Prawdopodobieństwo takiego zdarzenia jest trudne do oszacowania, ale jego zaistnienie musi być brane pod uwagę. Dodatkowym zagrożeniem dla płazów jest stosowanie herbicydów na roślinność porastającą torowisko. Z uwagi na niezwykle wrażliwą skórę płazów, herbicydy stanowią duże niebezpieczeństwo dla tej grupy zwierząt, które w konsekwencji może spowodować 433

deformację osobników zwłaszcza młodocianych. Negatywny wpływ ma także swoje odbicie w funkcjonowaniu i biologii gatunków np. wpływa na rozmnażanie. Ocena wpływu przedsięwzięcia na płazy i gady Wpływ opcji przedsięwzięcia z uwagi na utratę siedlisk płazów i gadów bądź pogorszenie jakości siedlisk przedstawia tabela V.5.4-1. Tabela V.5.4-1 Wpływ przedsięwzięcia na gatunków płazów i gadów w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej Stanowiska gatunków płazów i gadów z Stanowiska gatunków płazów i gadów w Załącznika II i IV Dyrektywy Siedliskowej w 25 m strefie Opcji 25 m strefie Opcji Opcja Wpływ Wpływ Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Wykazane stanowiska 13 stanowisk 12 stanowisk 28 stanowisk Pogorszenie Utrata siedlisk jakości siedlisk 9 stanowisk Wykazane stanowiska 69,2% 1 stanowisk 7 stanowisk 2 stanowiska (76,9%) 53,8% 15,4% 9 stanowisk 75% 1 stanowisk 7 stanowisk 2 stanowiska (83,3%) 58,3% 16,7% 21 stanowisk 75% 21 stanowisk 16 stanowisk 5 stanowisk (75%) 57,1% 17,9% Utrata siedlisk Pogorszenie jakości siedlisk 7 stanowisk 7% 6 stanowisk 1 stanowisko 6% 1% 7 stanowisk 7% 6 stanowisk 1 stanowisko 6% 1% 15 stanowisk 71,4% 13 stanowisk 2 stanowiska 61,9% 9,5% Liczba stanowisk płazów i gadów narażonych na utratę w wyniku zniszczenia lub pogorszenia jakości siedlisk jest taka sama w przypadku Opcji 1 i Opcji 2a. Dotyczy 9 siedlisk (7 utrata, 2 pogorszenie jakości), przy czym udział procentowy względem siedlisk występujących w odległości 25 m po obu stronach linii jest większy względem Opcji 2a 75% (58,3% i 16,7%) niż ma to miejsce przy Opcji 1 62,9% (53,8% i 15,4%). Sytuacja taka sama dla obydwu opcji ma miejsce, jeśli rozpatrujemy, dla których wykazano min.1 gatunkiem (stwierdzony lub potencjalny) z Załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej. Jest to 7 stanowisk narażonych spośród 1 (7%), przy czym 6 (6%) dotyczy zniszczenia w związku z realizacją przedsięwzięcia. Największą liczbę siedlisk narażonych na negatywne oddziaływanie przypisuje się Opcji 2b 21 stanowisk, czyli 75% względem wykazanych w odległości 25 m po obu stronach analizowanej opcji. Spośród nich 16 stanowisk ulegnie zniszczeniu (57,1%), a 5 434

dotyczy pogorszenie jakości (17,9%). Biorąc pod uwagę przypisanie min. 1 gatunku Załączników II i IV Dyrektywy Siedliskowej spośród 21 stanowisk 13 siedlisk (61,6%) zostanie zniszczonych natomiast w przypadku 2 stanowisk (9,5%) nastąpi pogorszenie jakości. Pod względem liczby stanowisk narażonych na utratę, zniszczenie w wyniku realizacji przedsięwzięcia czy też pogorszenie jakości siedlisk najbardziej niekorzystną jest Opcja 2b. Opcja 1 i Opcja 2a dotyczy w tym przypadku takiej samej liczny stanowisk, niemniej jednak większa część stanowisk w odległości 25 m po obu stronach linii zostanie narażona na negatywny wpływ w przypadku Opcji 2a, niż w Opcji 1. Ocenę istotności wpływu przedsięwzięcia na gatunków płazów i gadów w aspekcie utraty siedlisk, pogorszenia jakości siedlisk, efektu barierowego i hałasu, drgań zaburzających migrację gatunków przedstawia tabela V.5.4-2. 435

Tabela V.5.4-2 Ocena istotności wpływu realizacji przedsięwzięcia na płazy i gady Stanowiska i gatunki płazów, gadów w odległości 25 m po obu stronach linii kolejowej w strefie przedsięwzięcia (km ok.) 13,9 Nr 1 13,7 Nr 11 14,1 Nr 9 14,2 Nr 8 14,4 Nr 6 żaba śmieszka (Rana ridibunda) ropucha szara (Bufo bufo) żaba wodna (Rana esculenta) żaba wodna (Rana esculenta) żaba śmieszka (Rana ridibunda) rzekotka drzewna (Hyla arborea) żaba śmieszka (Rana ridibunda) żaba trawna (Rana temporaria) rzekotka drzewna (Hyla arborea) żaba wodna (Rana esculenta) żaba wodna (Rana esculenta) żaba śmieszka (Rana ridibunda) żaba trawna (Rana temporaria) rzekotka drzewna (Hyla arborea) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) rzekotka drzewna (Hyla arborea) ropucha zielona (Bufo Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Wpływ Ocena Wpływ Ocena Wpływ Ocena Utrata (2) Utrata (2) Utrata (2) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2) Hałas, drgania Hałas, drgania Hałas, drgania (1) (1) zaburzające migracje zaburzające migracje zaburzające migracje (1) Pogorszenie jakości (2!) Pogorszenie jakości (2!) Pogorszenie jakości (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania Hałas, drgania Hałas, drgania!! zaburzające migracje zaburzające migracje zaburzające migracje! Utrata (2!) Utrata (2!) Utrata (2!) Efekt barierowy, Efekt barierowy, Efekt barierowy, zwiększona (2!) zwiększona (2!) zwiększona (2!) śmiertelność śmiertelność śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (1!)! (2!)! Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (1!)! (2!)! Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata (2!) Utrata (2!) Utrata (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) (2!) (1!)! (2!)! 436

14,5 Nr 7 14,5 Nr 3 14,6 Nr 4 14,9 Nr 5 15,3 Nr 46 viridis) żaba trawna (Rana temporaria) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) żaba wodna (Rana esculenta) żaba śmieszka (Rana ridibunda) rzekotka drzewna (Hyla arborea) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) zaskroniec zwyczajny (Natrix natrix) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) żaba wodna (Rana esculenta) żaba śmieszka (Rana ridibunda) rzekotka drzewna (Hyla arborea) zaburzające migracje zaburzające migracje zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje! (2!)! Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje! (2!)! Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Pogorszenie jakości Pogorszenie jakości Pogorszenie jakości (1) (1) (1) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania Hałas, drgania Hałas, drgania zaburzające migracje zaburzające migracje zaburzające migracje Utrata (2!) Utrata (2!) Utrata (2!) Efekt barierowy, Efekt barierowy, Efekt barierowy, zwiększona (2!) zwiększona (2!) zwiększona (2!) śmiertelność śmiertelność śmiertelność Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje!!! zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje!!! zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata 2! Utrata 2! Utrata 2! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność 2! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność 2! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania 1! Hałas, drgania 1! Hałas, drgania 1!! (2!)!!!! 2! 437

19,4 Nr 42 25,8 Nr 49 26,3 Nr 5 26,3 Nr 52 26,5 Nr 51 ropucha szara (Bufo bufo) żaba trawna (Rana temporaria) rzekotka drzewna (Hyla arborea) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba moczarowa (Rana arvalis) traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba moczarowa (Rana arvalis) ropucha szara (Bufo bufo) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) ropucha szara (Bufo bufo) żaba trawna (Rana temporaria) zaburzające migracje zaburzające migracje zaburzające migracje Utrata (2!) Utrata (2!) Utrata (2!) Efekt barierowy, zwiększona 1! Efekt barierowy, zwiększona (2!) Efekt barierowy, zwiększona (2!) śmiertelność śmiertelność śmiertelność Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) Hałas, drgania (1!) zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata 2! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność (2!) (1!) zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (1)! (1!)! Utrata 2! (1!)! (1) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność! (2!) (1!) 1 zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność!!! (2!) (2!)! 438

26,5 Nr 37 26,6 Nr 66 26,7 Nr 67 26,9 Nr 36 27,1 Nr 54 traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) żaba trawna (Rana temporaria) żaba moczarowa (Rana arvalis) żaba wodna (Rana esculenta) żaba wodna (Rana esculenta) ropucha szara (Bufo bufo) żaba moczarowa (Rana arvalis) żaba trawna (Rana temporaria) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) żaba wodna (Rana esculenta) żaba śmieszka (Rana ridibunda) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości!!!!!!!!!! Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości! (2!)! Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!)! Utrata 2! (2!)!!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje! (2!) (1!)! (1!)! (1) (2)! Utrata 2! 439

27,2 Nr 53 29,3 Nr 34 29,5 Nr 62 29,5 Nr 63 żaba trawna (Rana temporaria) żaba moczarowa (Rana arvalis) ropucha szara (Bufo bufo) traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba moczarowa (Rana arvalis) żaba jeziorkowa (Rana lessonae) żaba trawna (Rana temporaria) żaba moczarowa (Rana arvalis) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) ropucha szara (Bufo bufo) rzekotka drzewna (Hyla arborea) żaba wodna (Rana esculenta) żaba trawna (Rana temporaria) żaba moczarowa (Rana arvalis) żaba trawna (Rana temporaria) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości!!!!!!!!!!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości (2!)!!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!) (1!)! (2!)! Utrata 2!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje! (2!) (1!)! Utrata (2!)!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!) (1!)! Utrata (2!) 44

29,5 Nr 65 29,5 Nr 64 29,6 Nr 61 29,7 Nr 6 33,5 Nr 58 żaba moczarowa (Rana arvalis) jaszczurka zwinka (Lacerta agilis) ropucha szara (Bufo bufo) żaba wodna (Rana esculenta) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) żaba trawna (Rana temporaria) żaba trawna (Rana temporaria) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości!!!!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!) (1!)! Utrata 2!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!) (1!) Utrata 2 Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2) (1) Utrata (2) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2) (1) (1) (2)! Utrata (2!) 441

34,3 Nr 59 żaba moczarowa (Rana arvalis) żaba wodna (Rana esculenta) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) traszka grzebieniasta (Triturus cristatus) ropucha szara (Bufo bufo) żaba trawna (Rana temporaria) żaba wodna (Rana esculenta) traszka zwyczajna (Triturus vulgaris) grzebiuszka ziemna (Pelobates fuscus) ropucha szara (Bufo bufo) Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje!!!!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Utrata lub pogorszenie jakości Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje (2!) (1!)! Utrata (2!)!! Efekt barierowy, zwiększona śmiertelność Hałas, drgania zaburzające migracje Ocena wpływu: brak wpływu, 1 wpływ mało istotny, 2 wpływ istotny.! - stanowiska o stwierdzonym lub możliwym występowaniu gatunków z Załącznika II, IV Dyrektywy Siedliskowej. ( ) - możliwość wystąpienia potencjalnego wpływu, który będzie miał miejsce przy braku zastosowania środków minimalizujących wpływ na środowisko Kolorem wyróżniono stanowiska zlokalizowane w strefie 25 m względem danej opcji: zielonym Opcja 1, czerwonym Opcja 2a, niebieskim Opcja 2b. Pogrubieniem wyróżniono gatunki o stwierdzonej obecności (2!) (1!) 442

Wpływ opcji przedsięwzięcia z uwagi na ryzyko utraty siedlisk poszczególnych gatunków płazów i gadów bądź pogorszenia jakości siedlisk przedstawia tabela V.5.4-3 443

Tabela V.5.4-3 Wpływ dotyczący ryzyka utraty siedlisk lub pogorszenia ich jakości dla analizowanych gatunków płazów i gadów Stanowiska wskazane w 25 m strefie Stanowiska wskazane w 25 m strefie Stanowiska wskazane w 25 m strefie Gatunek Opcji 1 i sposób wpływu Opcji 2a i sposób wpływu Opcji 2b i sposób wpływu 1 stanowisko gatunku 4 stanowiska gatunku 4potencjalne 1 potencjalne stanowiska stanowisko - - Ok. km 26,5, km Ok. km 26,3 27,1, km 29,3, km 33,5 Traszka grzebieniasta Triturus cristatus Rzekotka drzewna Hyla arborea Grzebiuszka ziemna - - - Utrata 1 potencjalnego 1% Ok. km 26,3 Brak 7 stanowisk gatunku 7 stanowisk gatunku 8 stanowisk gatunku Brak 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4 Utrata 4 siedlisk potencjalnych 57,1% Ok. km 14,1, km 14,4, km 15,3, km 19,4 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 14,3% Ok. km 13,6 - - Brak 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4 Utrata 4 siedlisk potencjalnych 57,1% Ok. km 14,1, km 14,4, km 15,3, km 19,4 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 14,3% Ok. km 13,6 - Utrata 3 potencjalnych siedlisk 75% Ok. km 27,1, km 29,3, km 33,5 8 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,7 km 14,1, - km 14,2, km 14,4, km 14,5, km 15,3, km 19,4, km 29,3 Utrata 5 siedlisk potencjalnych Ok. km 14,1, km 14,4, km 15,3, km 19,4, km 29,3 62,5% Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 12,5% Ok. km 13,6 3 stanowiska gatunku - 3 potencjalne 444

Gatunek Pelobates fuscus Żaba moczarowa Rana arvalis Żaba jeziorkowa Rana lessonae Ropucha zielona Bufo viridis Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b i sposób wpływu stanowiska Ok. km 26,5, km 29,3, km 34,3 Utrata 2 siedlisk - potencjalnych 66,7% Ok. km 29,3, km 34,3 1 stanowisko gatunku 1 stanowisko gatunku 9 stanowisk gatunku 3 stwierdzone 6 potencjalnych - stanowiska stanowisk 1 potencjalne 1 potencjalne występowania Ok. km 26,3, km stanowisko - stanowisko Ok. km 26,6, km 26,5, km 27,1, km Ok. km 26,3 Ok. km 26,3 29,5, km 29,5, 27,2, km 29,3, km - Brak Utrata 1 potencjalnego 1% Ok. km 26,3 - Brak Utrata 1 potencjalnego 1% Ok. km 26,3 Utrata 3 siedlisk występowania 1% Ok. km 26,6, km 29,5, km 29,5 1 stanowisko gatunku 33,5 Utrata 3 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 27,1, km 29,3, km 33, 5 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 16,7% Ok. km 26,3 1 potencjalne - stanowisko Ok. km 27,2 - Brak 1 stanowisko gatunku 1 stanowisko gatunku 1 stanowisko gatunku 1 potencjalne 1 potencjalne stanowisko - stanowisko - Ok. km 14,4 Ok. km 14,4 1 potencjalne - stanowisko Ok. km 14,4 - Utrata 1 - Utrata 1 - Utrata 1 445

Gatunek Ropucha szara Bufo bufo Żaba trawna Rana temporaria Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b i sposób wpływu potencjalanego 1% Ok. km 14,4 potencjalanego 1% Ok. km 14,4 potencjalanego 1% Ok. km 14,4 3 stanowiska gatunku 3 stanowiska gatunku 9 stanowisk gatunku 6 potencjalnych 2 stwierdzone 2 potencjalne 3 stwierdzone 1 stwierdzone stanowisk stanowiska 1 potencjalne stanowiska stanowiska stanowisko Ok. km: występowania stanowisko Km: występowania występowania Ok. km 15,3, km Ok. km 13,9, km Ok. km 15,3 Ok. km 15,3, km Ok. km 13,9, km Ok. km 13,9 26,3, km 27,1, km, 26,5 26,3 26,6, km 29,5 km 29,3, km 33,5, km 34,3. Utrata 1 występowania 5% Ok. km 13,9 2 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 26,3, km 26,5 Utrata 1 potencjalnego 1% Ok. km 15,3 Utrata 1 występowania 5% Ok. km 13,9 Utrata 2 siedlisk potencjalnych 1% Ok. km 15,3, km 26,3 Utrata 3 siedlisk występowania 1% Ok. km 13,9, km 26,6, km 29,5 Utrata 5 siedlisk potencjalnych 83,3% Ok. km 15,3, km 27,1, km, km 29,3, km 33,5, km 34,3. Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 16,7% Ok. km 26,3 6 stanowisk gatunku 5 stanowisk gatunku 18 stanowisk gatunku 11 stwierdzonych stanowisk 4 potencjalne 4 potencjalne 1 stwierdzone występowania stanowiska stanowiska stanowisko Ok. km 25,8, km Ok. km 14,1, km Ok. km 14,1, km występowania 26,3, km 26,5, km 14,2, km 14,4, km 14,2, km 14,4, km Ok. km 26,3 26,6, km 27,1, km 15,3 15,3 27,2, km 29,5, km 29,5, km 29,5, km 29,6, km 29,7 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 14,1, km 14,2, km 14,4, km 15,3, km 29,3, km 33,5, km 34,3 Utrata 1 Utrata 3 Utrata 1 Utrata 3 Utrata 6 siedlisk Utrata 6 446

Gatunek Traszka zwyczajna Triturus vulgaris Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 i sposób wpływu występowania potencjalnych 5% siedlisk Ok. km 26,3 75% Ok. km 14,1, km 14,4, km 15,3 - Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a i sposób wpływu potencjalnych występowania siedlisk 1% 1% Ok. km 26,3 Ok. km 14,1, km 14,4, km 15,3 Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b i sposób wpływu występowania potencjalnych 54,5% siedlisk Ok. km 26,6, km 85,7% 27,1, km 29,5, km Ok. km 14,1,, km 29,5, km 29,5, km 14,4, km 15,3, km 29,6, km 29,3, km 33,5, km Pogorszenie 34,3 jakości 2 stanowisk występowania 18,2% Ok. km 26,3, km 29,7 1 stanowisko gatunku 2 stanowiska gatunku 7 stanowisk gatunku 1 potencjalne stanowisko Ok. km 14,5 Brak - - 2 potencjalne stanowiska Ok. km 14,5, km 26,3 Utrata 1 potencjalnego 5% Ok. km 26,3 1 stwierdzone stanowisko występowania Ok. km 27,1 Utrata 1 występowania 1% Ok. km 27,1 6 potencjalnych stanowisk Ok. km 14,5, km 26,3, km 26,5, km 29,3, km 33,5, km 34,3 Utrata 4 potencjalnych siedlisk 66,7% Ok. km 14,5, km 29,3, km 33,5, km 34,3 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 16,7% Ok. km 26,3 Żaba wodna 7 stanowisk gatunku 7 stanowisk gatunku 18 stanowisk gatunku 447

Gatunek Rana esculenta Żaba smieszka Rana ridibunda Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 i sposób wpływu 4 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 26,3 Utrata 3 stanowisk występowania 75% Ok. km 13,9, km 14,1, km 26,3 Pogorszenie jakości 1 stanowiska występowania 25% Ok. km 13,7 - - 3 potencjalne stanowiska Ok. km 14,2, km 14,5, km 15,3 Utrata 1 stanowiska potencjalnego 33,3% Ok. km 15,3 Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a i sposób wpływu 4 stwierdzone stanowiska występowania Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 26,3 Utrata 3 stanowisk występowania 75% Ok. km 13,9, km 14,1, km 26,3 Pogorszenie jakości 1 stanowiska występowania 25% Ok. km 13,7 3 potencjalne stanowiska Ok. km 14,2, km 14,5, km 15,3 Utrata 1 stanowiska potencjalnego 33,3% Ok. km 15,3 Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b i sposób wpływu 11 stwierdzonych stanowisk 7 potencjalnych występowania stanowisk Ok. km 13,9, km Ok. km 14,2, km 13,7, km 14,1, km 14,5, km 15,3, km 25,9, km 26,3, km 26,9, km 29,3, km 26,6, km 26,5, km 33,5, km 34,3 27,2, km 29,5, km 29,6, km 29,7 Utrata 5 siedlisk występowania 45,4% Ok. km 13,9, km 14,1, km 26,5, km 29,5, km 29,6 Pogorszenie jakości 3 siedlisk występowania 27,3% Ok. km 13,7, km 26,3, km 29,7 6 stanowisk gatunku 6 stanowisk gatunku 7 stanowisk gatunku 6 potencjalnych 6 potencjalnych stanowisk stanowisk Ok. km 13,9, km Ok. km 13,9, km - 13,7, km 14,1, km 13, 7, km 14,1, km - 14,2, km 14,5, km 14,2, km 14,5, km 15,3. 15,3. Utrata 3 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 13,9, km 14,1, km 15,3 - Utrata 3 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 13,9, km 14,1, km 15,3 - Utrata 5 potencjalnych siedlisk 71,4% Ok. km 14,5, km 15,3, km 29,3, km 33,5, km 34,3 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 14,3% Ok. km 26,9 7 potencjalnych stanowisk Ok. km 13,9, km 13,7, km 14,1, km 14,2, km 14,5, km 15,3, km 26,9 Utrata 4 siedlisk potencjalnych 57,1% Ok. km 13,9, km 14,1, km 15,3, km 448

Gatunek Jaszczurka zwinka Lacerta agilis Zaskroniec zwyczajny Natrix natrix Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 1 i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2a i sposób wpływu Stanowiska wskazane w 25 m strefie Opcji 2b i sposób wpływu Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 16,7% Ok. km 13,7 Pogorszenie jakości 1 potencjalnego 16,7% Ok. km 13,7 26,9 Pogorszenie jakości 3 siedlisk Potencjalnych 42,8% Ok. km 13,7, km 15,3, km 26,9 4 stanowiska gatunku 4 stanowiska gatunku 6 stanowisk gatunku 4 potencjalne 4 potencjalne 2 stwierdzone 4 potencjalne stanowiska stanowiska stanowiska stanowiska km: - Ok. km 14,4, km - Ok. km 14,4, km występowania Ok. km 14,4, km 14,5, km 14,6, km 14,5, km 14,6, km Ok. km 26,7, km 14,5, km 14,6, km 14,9 14,9 29,5 14,9-1 stwierdzone stanowisko występowania km: ok. km 14,5 Pogorszenie jakości 1 występowania 1% Ok. km 14,5 Utrata 2 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 14,4, km 14,6 - Utrata 2 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 14,4, km 14,6 Utrata 1 występowania 5% Ok. km 29,5 Utrata 2 siedlisk potencjalnych 5% Ok. km 14,4, km 14,6 1 stanowisko gatunku 1 stanowisko gatunku 1 stanowisko gatunku 1 stwierdzone 1 stwierdzone stanowisko stanowisko - występowania - występowania km: - km: ok. km 14,5 ok. km 14,5 - Pogorszenie Pogorszenie jakości 1 jakości 1 - występowania występowania 1% 1% Ok. km 14,5 Ok. km 14,5-449

Dla traszki grzebieniastej Triturus cristatus gatunku z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej, najbardziej niekorzystną opcją jest Opcja 2b. Niesie bowiem za sobą utratę 3 potencjalnych siedlisk gatunku, czyli 75% spośród wyznaczonych w 25 m strefie Opcji 2b. Na dalszej pozycji klasyfikuje się Opcja 1, gdyż utrata dotyczy już 1 potencjalnego gatunku, jedynego stanowiska gatunku w 25 m strefie Opcji 1. Na podstawie oceny oddziaływania dotyczącego zniszczenia potencjalnych siedlisk gatunku przedsięwzięcia Opcji 1 i 2b wpływ ten, uznany został za istotny (oznaczony 2). Efekt barierowy został określony jako wpływ istotny, natomiast oddziaływanie związane z hałasem, drganiami zaburzającymi migrację jako wpływ małoistotny (oznaczony 1). Opcja 2a nie dotyczy oddziaływań na traszki grzebieniastej Triturus cristatus brak wpływu (oznaczenie ). W przypadku pozostałych gatunków z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej Opcja 2b jest najbardziej konfliktową z uwagi na utratę czy też pogorszenie jakości siedlisk, niż Opcja 1 i Opcja 2a uklasyfikowane na tej samej pozycji. Opcja 1 i Opcja 2a niosą za sobą utratę 4 siedlisk potencjalnych rzekotki drzewnej Hyla arborea oraz pogorszenie jakości 1 gatunku. W przypadku Opcji 2b dochodzi jeszcze zniszczenie 1 potencjalnego gatunku. Zniszczenie potencjalnych siedlisk grzebiuszki ziemnej Pelobates fuscus niesie za sobą tylko Opcja 2b dotyczy 2 siedlisk. Opcja 1 i Opcja 2a związana jest ze zniszczeniem 1 potencjalnego żaby moczarowej Rana arvalis. Natomiast w przypadku Opcji 2b dotyczy już zniszczenia 3 siedlisk o stwierdzonym występowaniu gatunku i 3 siedlisk potencjalnych łącznie 6, a ponadto dotyczy pogorszenia jakości 1 potencjalnego. Analizowane opcje nie dotyczą wpływu polegającego na zniszczeniu czy pogorszeniu jakości siedlisk żaby jeziorowej Rana lessonae. W przypadku ropuchy zielonej Bufo viridis Opcja 1, Opcja 2a i Opcja 2b związane są z utratą 1 potencjalnego gatunku. Dla jaszczurki zwinki Lacerta agilis Opcja 1 i Opcja 2a dotyczy zniszczenia 2 stanowisk potencjalnych gatunku, natomiast Opcja 2b już 3 stanowisk, przy czym dla 1 stanowiska stwierdzono obecność gatunku. W odniesieniu do pozostałych analizowanych gatunków Opcja 2b odznacza się najbardziej niekorzystnym oddziaływanie w związku ze zniszczeniem, pogorszeniem jakości siedlisk, a w dalszej kolejności Opcja 2a. Z kolei Opcja 1 odznacza się najmniejszym negatywnym oddziaływaniem z uwagi na omawiany wpływ. Opcja 1 związana jest z utratą 2 siedlisk ropuchy szarej Bufo bufo, w Opcji 2a liczba ta wzrasta do 3, natomiast w Opcji 2b dotyczy już utraty 5 siedlisk plus pogorszenie jakości 1. Zniszczenie siedlisk żaby trawnej Rana temporaria dla Opcji 1 i 2a dotyczy 4 siedlisk, a dla Opcji 2b zniszczenia obejmuje 12 siedlisk a pogorszenie jakości związane jest z 2 mi. W przypadku 45

traszki zwyczajnej utrata siedlisk dotyczy tylko Opcji 2a 1 siedlisko oraz Opcji 2b 5 siedlisk plus pogorszenie jakości 1. Dla żaby wodnej Rana arvalis 4 są zagrożone zniszczeniem i 1 siedlisko pogorszeniem jakości według Opcji 1 i 2a, natomiast w przypadku Opcji 2b utrata obejmuje 1 siedlisk a pogorszenie jakości związane jest z 4 mi. Opcja 1 i 2a niosą za sobą utratę 3 siedlisk i pogorszenie jakości 1 żaby śmieszki Rana ridibunda, a według Opcji 2b 4 gatunku są narażone na zniszczenie i 3 na pogorszenie jakości. Opcja 1, 2a, 2b związane są z pogorszeniem jakości 1 zaskrońca zwyczajnego Natrix natrix. Największa istotność wpływu w kontekście efektu barierowego (oznaczony 2) oraz wskazany wpływ hałasu i drgań podłoża zaburzających migrację gatunków (oznaczony 1) związane są z Opcją 2b, a następnie dotyczą Opcji 2a. Opcja 1 w tym przypadku posiada najniższą pozycję względem pozostałych. Reasumując, najbardziej niekorzystny wpływ na oraz gatunki płazów i gadów dotyczy Opcji 2b, a w dalszej kolejności związany jest z Opcją 2a. Najmniejszy wpływ względem pozostałych opcji wyróżnia Opcję 1. V.5.5 WPŁYW GATUNKI PTAKÓW Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na ptaki (screening) Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji: zajęcie terenu pod inwestycję, mechaniczne niszczenie siedlisk, w tym wycinka drzew i krzewów, zanieczyszczenie biotopów, drgania podłoża i hałas na etapie realizacji prac budowlanych, przypadkowe zabijanie. Wyżej wymienione zagrożenia mogą doprowadzić do utraty/pogorszenia jakości miejsc rozrodczych oraz żerowania ptaków. Na etapie budowy może wystąpić zajęcie terenu w związku z organizacją placu budowy, w tym miejsc składowania materiałów oraz dróg dojazdowych. W przypadku, gdyby zajęcie terenu dotyczyło siedlisk żerowiskowych i lęgowych gatunków powodowałoby ono nieodwracalne zniszczenie danego. Szczególnie istotny wpływ w nawiązaniu do gatunków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. W przypadku zajęcia pod inwestycje następuje jego zniszczenie. Nie istnieją 451

skuteczne sposoby minimalizacji wpływu tego zagrożenia. Składowanie materiałów i maszyn w trakcie budowy może doprowadzić do zniszczenia w wyniku jego zajęcia. Wycinka drzew i krzewów może wywierać wpływ na awifaunę w bezpośredniej strefie przedsięwzięcia w przypadku, gdy stanowią one istotne elementy struktury biotopu ptaków (np. zarośli tarninowych w miejscach występowania gąsiorka Lanius collurio). Zanieczyszczenie biotopów substancjami chemicznymi może prowadzić do pogorszenia warunków siedliskowych, w skrajnych przypadkach do zniszczenia siedlisk. Zagrożenie to może mieć miejsce w przypadku awarii używanego sprzętu technicznego. Zanieczyszczenia powstałe na skutek ew. awarii mogą zostać przeniesione na stosunkowo duże odległości (w zależności od poziomu wód, szybkości spływu, stopnia zanieczyszczenia i tempa reakcji służb ratowniczych). Prace prowadzone w nurcie rzeki, np. przy filarach mostów, a także wszelkie prace przekształcające koryto rzeki w pobliżu obiektów mostowych (w tym lokalne umacnianie brzegów, lokalne odtwarzanie regulacji rzeki) wiążą się z ryzykiem pogorszenia warunków siedliskowych w nawiązaniu do gatunków wodno-błotnych. Drgania podłoża oraz hałas mogą utrudnić żerowanie i rozmnażanie się gatunkom, co w efekcie może doprowadzić do zmniejszenia sukcesu rozrodczego oraz opuszczenia stanowiska lub fragmentu terytorium. Głównymi aspektami jest działanie stresogenne na populacje i ich wycofanie ze stanowiska lub danego fragmentu terytorium. Może to spowodować ograniczenia w dostępie do zdobywanego pokarmu (żerowisk) i w zależności od długości oddziaływania czynnika oraz zdolności adaptacyjnych gatunku doprowadzić może do strat w populacji (mniejszy przyrost populacji, zwiększona śmiertelność). Na placu budowy i drogach dojazdowych do budowy może dochodzić do zwiększonej śmiertelności zwierząt, związanej z ich przypadkowym zabijaniem przez sprzęt budowlany. Wpływ jest proporcjonalny do natężenia i długotrwałości prac budowlanych, o dużym znaczeniu w przypadku niewielkich populacji gatunków rzadkich, zagrożonych. Główne zagrożenia na etapie eksploatacji: przypadkowe zabijanie, hałas i niepokojenie, zanieczyszczenia powstające na etapie eksploatacji. Ruch pociągów na linii powoduje kolizje ze zwierzętami, a w konsekwencji ich śmiertelność. Ryzyko takie dotyczy ptaków wykorzystujących padlinę (np. sarny zabitej przez pociąg) jako pokarm (np. kruk, kanie). Dla drobnych ptaków podwyższone ryzyko kolizji 452

powstaje w wyniku obecności w bezpośrednim sąsiedztwie torów wysokiej roślinności, zwłaszcza krzewiastej. Niektóre gatunki ptaków mogą wykorzystywać zarośnięte miejsca w sąsiedztwie torowiska do gnieżdżenia się, będąc w wysokim stopniu narażone na kolizje. Ptaki drapieżne często wykorzystują słupy trakcyjne jako czatownie, a zachowania takie zwiększają ryzyko kolizji z pociągami. Eksploatacja linii kolejowej wiąże się zawsze z ryzykiem wystąpienia zanieczyszczeń w wyniku awarii lub wypadku oraz oddziaływania związane z emisją hałasu, jak na etapie budowy. Niekorzystny wpływ infrastruktury liniowej na populacje zwierząt, w tym także na ptaki, jest dość dobrze poznany. Na etapie realizacji inwestycji obejmuje on płoszenie ptaków w sąsiedztwie prowadzonych prac oraz zajęcie terenu siedlisk ptaków pod budowę infrastruktury, a w konsekwencji przekształcenie siedlisk i opuszczenie tego terenu przez ptaki. Ten niekorzystny efekt jest dobrze widoczny zwłaszcza w przypadku nowych przedsięwzięć. W przypadku modernizacji istniejącej infrastruktury jest to już trudniejsze. Głównym czynnikiem oddziałującym na ptaki na etapie eksploatacji linii kolejowej jest ruch taboru. Wynikiem jest opuszczenie stanowisk, bądź spadek zagęszczenia populacji w strefie oddziaływania linii. Oddziaływanie to jest związane z nadmiernym natężeniem hałasu. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na populacje ptaków może być ich śmiertelność w wyniku kolizji z taborem. Potencjalne znaczenie i wpływ na ptaków mogą mieć również awarie powstałe w wyniku kolizji kolejowych (np. skażenie substancjami chemicznymi). Ponieważ główne aspekty oddziaływania infrastruktury liniowej na środowisko są podobne, obserwacje wpływu dróg na przyrodę można odnieść pośrednio do linii kolejowych. Badania przeprowadzone w Holandii na drogach z dużym natężeniem ruchu pojazdów (Reijnen, 1995, 1996; Reijnen i Foppen 1995) wykazały, że spadek zagęszczenia populacji jest obserwowany u większości gatunków ptaków, zarówno leśnych jak i krajobrazu rolniczego. Odległość, na jaką oddziaływują drogi, jak i sam stopień spadku zagęszczenia populacji są różne u poszczególnych gatunków i silnie zależą również od natężenia ruchu pojazdów. Im większe natężenie hałasu, a tym samym im bliżej szlaku komunikacyjnego, tym spadek zagęszczenia populacji jest większy. Zasięg niekorzystnego oddziaływania zależy również od środowiska, w jakim gniazdują poszczególne grupy ptaków. Z badań przeprowadzonych w Holandii wiemy, że zasięg niekorzystnego oddziaływania hałasu jest mniejszy w przypadku terenów leśnych. Stopień spadku zagęszczenia populacji jest różny u poszczególnych gatunków ptaków. W przypadku niektórych gatunków prowadzi do znaczących strat w awifaunie. Generalnie można przyjąć, iż najwrażliwsze są ptaki z rodziny siewek (tak jak np. kszyk 453

Gallinago gallinago, gniazdujący wschodnim brzegu Jez. Świerklaniec) oraz ptaki szponiaste (np. pustułka, czy myszołów) i nocne, a najmniej ptaki wróblowate. Wielkość strat w populacji zależy również od ogólnej kondycji i trendu gatunku (Reijnen, 1997). Straty są najmniejsze u prężnych i silnych populacji, gdzie pojedyncze osobniki są zmuszone do gniazdowania w skrajnie niekorzystnych warunkach. Największe straty są obserwowane u gatunków o trendzie spadkowym i zagrożonych wyginięciem. Prawdopodobnie główną przyczyną spadku zagęszczenia ptaków lęgowych wzdłuż dróg jest hałas, który utrudnia komunikację głosową (przywabienie samicy), a w konsekwencji prowadzi do emigracji osobników ze strefy oddziaływania i spadku reprodukcji. Potwierdza to brak negatywnego oddziaływania na zgęszczenie ptaków, dróg stosunkowo mało użytkowanych, przez co cichych (Reijnen i inni 26). Śmiertelność w wyniku kolizji z pojazdami prawdopodobnie ma mały wpływ na zagęszczenie, chociaż w przypadku niektórych gatunków ilość kolizji może być wysoka. W przypadku większości gatunków ptaków nie stwierdzono różnicy w przeżywalności pomiędzy dorosłymi osobnikami gniazdującymi w pobliżu jak i z dala od drogi (Reijnen i in. 1996). Wyjątkiem są tu sowy, w przypadku których kolizje z pojazdami mogą znacząco wpływać na stan lokalnej populacji. Wyższą śmiertelność odnotowuje się również wśród młodych niedoświadczonych osobników. Kolejnym znaczącym czynnikiem zniechęcającym ptaki do gniazdowania w pobliżu drogi jest emisja zanieczyszczeń, która prowadzi do zmian w ch oraz bodziec wizualny (ruch pojazdów). Chociaż w badaniach, w których wyeliminowano bodziec wizualny poprzez obsadzenie skraju drogi krzewami i drzewami lub poprzez budowę ekranów, spadek zagęszczenia nadal był obserwowany (Illner 1992). Świadczy to o nadrzędnym znaczeniu hałasu jako czynnika limitującego możliwość gniazdowania. Jest to szczególnie widoczne u gatunków o nocnej aktywności głosowej np. bąk Botaurus stellaris, derkacz Crex crex, lelek Caprimulgus europaeus. Kwestia hałasu odmiennie przedstawia się przy analizie szlaków drogowych i szlaków kolejowych. Chodzi tu głównie nie o sam poziom hałasu, ale o jego ciągłość. Badania holenderskie wykazały slaby wpływ hałasu na drogach o małym nasileniu ruchu, co sugeruje, że nie natężenie dźwięków, ale ich ciągłość lub nieciągłość wpływają na reakcje behawioralne ptaków. Faktycznie, przy stałym i silnym strumieniu zakłócających dźwięków może dochodzić do słabego rozprzestrzeniania się śpiewu samca, nie uzyskiwania przez niego partnerki i w konsekwencji opuszczania danego miejsca. Natomiast przy nawet silnym dźwięku, ale trwającym tylko kilka czy kilkanaście sekund reakcja samca polega na tym, że stara się on przekrzyczeć intruza, co oczywiście mu się nie udaje, ale po krótkim czasie intruz znika i problem słabej donośności śpiewu przestaje być aktualny. 454

Poniżej zamieszczono schemat oddziaływania poszczególnych czynników oraz ich wpływ na populacje ptaków w strefie oddziaływania szlaków komunikacji. Ruch pojazdów Kolizje z pojazdami Hałas i światła Stres (trudności w komunikacji) Wzrost śmiertelności Wzrost emigracji Spadek => Niskie zagęszczenie populacji reprodukcji Ocena wpływu przedsięwzięcia na cenniejsze gatunki ptaków lęgowych wg poszczególnych wariantów (Opcja 1, Opcja 2a, Opcja 2b) Strefa inwestycji przyjęto 5 m po obu stronach linii kolejowej każdego z wariantów. Żabie Doły nie są uwzględnione w ocenie wariantów, bo w tym rejonie warianty mają ten sam przebieg. Bąk Botaurus stellaris gatunek związany ze zwartymi mi szuwaru trzcinowego wokół żyznych zbiorników wodnych. W strefie inwestycji znane są 2 stanowiska bąka (jedno nad Jez. Świerklanież i 1 na Żabich Dołach). Promień terytorium pary wynosi ok. 3 m. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak oddziaływania Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem i kolizjami Opcja 1 brak oddziaływania 455

Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny Bączek Ixobrychus minutus - zasiedla pasy trzcinowisk okalające płytkie, raczej eutroficzne akweny śródlądowe. Konieczne jest występowanie obfitej bazy pokarmowej w postaci bezkręgowców wodnych i małych ryb. W obrębie badanego obszaru znane jest stanowisko 1 pary w strefie inwestycji. Promień terytorium pary wynosi ok. 15 m. Gatunek został stwierdzony tylko na obszarze Żabich Dołów, gdzie poszczególne warianty mają ten sam przebieg. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia dotyczy czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy zagrożenia zanieczyszczeniem i kolizjami wpływ mało istotny Bocian biały Ciconia ciconia ptak krajobrazu rolnego występujący w sąsiedztwie podmokłych łąk stanowiących podstawową bazę żerową. W obrębie badanego terenu znane są 4 aktywne gniazda bocianie, z czego 2 występują na Opcji 2b, 1 jednocześnie na 2a i 2b, oraz jedno na Opcji 1. Promień terytorium wynosi ok. 1 km. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ mało istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ mało istotny 456

Błotniak stawowy Circus aeruginosus gatunek siedlisk podmokłych na lęgi wybierający miejsca z bujnym szuwarem trzcinowym. 1-2 pary gniazdują w północnowschodniej części Jeziora Świerklaniec. Promień terytorium to ok. 1 km. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ mało istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie zagrożenia zanieczyszczeniem i kolizjami Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ mało istotny Kropiatka Porzana porzana - jest gatunkiem występującym na otwartych terenach podmokłych. Do 11 odzywających się (przypuszczalnie terytorialnych samców) odnotowywano w północno-wschodniej części Jez. Świerklaniec. Promień terytorium ok. 1 m. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny Zielonka Porzana parva - jest ptakiem silnie zarośniętych obrzeży stawów i jezior. Warunkiem obecności tego ptaka jest gęsty pas roślinności wynurzonej. Promień terytorium ok. 7 m. Potencjalny wpływ: 457

1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny Derkacz Crex crex gatunek występujący na wilgotnych łąkach i nieużytkach. Inwentaryzacja wykazała 4 terytorialne samce obecne w promieniu 25 m od Opcji 1 1 terytorium, Opcji 2a 1 terytorium, Opcji 2b 2 terytoria. Promień terytorium to zwykle ok. 7 m. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego i zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny Żuraw Grus grus zamieszkuje podmokłe niedostępne lasy. Prawdopodobnie lęgowy, ok. 1-2 pary. Zajmowane terytorium zwykle obejmuje promień ok. 1 km. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny 458

2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem i kolizji Opcja 1 brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny Rybitwa rzeczna Sterna hirundo gatunek zwykle gniazdujący na niewielkich wysepkach, z dala od brzegu nad wodami bogatymi w drobne ryby. Na Jez. Świerklaniec niemal corocznie dochodzi do lęgów 1-2 par. Terytorium żerowiskowe zwykle obejmuje promień ok. 1,5 km. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ mało istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ mało istotny Rybitwa białowąsa Chlidonias hybridus gatunek zwykle gniazdujący w zatoczkach na wysepkach lub pływającej butwiejącej roślinności. Na Jez. Świerklaniec zwykle gniazduje do kilkunastu par. Terytorium żerowiskowe zwykle obejmuje promień ok. 1,5 km. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ mało istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu 459

Opcja 2b wpływ mało istotny Zimorodek Alcedo atthis ptak zamieszkujący czyste i bogate w drobne ryby rzeki i jezora, gdzie występują piaszczyste skarpy umożliwiające założenie gniazd w wykopanych norach. W dolinie Brynicy gniazduje 1-2 pary. Zajmowane terytorium żerowiskowe zwykle obejmuje mieści się w ok. 1 km rzeki lub brzegu jeziora. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem i utraty siedlisk Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zagrożenia zanieczyszczeniem, kolizjami Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu lub wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny Dzięcioł zielonosiwy Picus canus ptak związany z lasami liściastymi i gatunkami drzew o miękkim drewnie. Występuje na skrajach drzewostanów lub w zadrzewieniach o luźnej parkowej strukturze. Na analizowanym obszarze występują prawdopodobnie 1-2 pary. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i utraty siedlisk Opcja 1 wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ mało istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny 46

Dzięcioł czarny Dryocopus martius ptak związany zarówno z lasami liściastymi jak i iglastymi, wymagający domieszki drzew zamierających i zasiedlonych przez duże ksylofagi (wymóg skutecznego żerowania) oraz drzew w starszych klasach wieku (wymaganych do wykuwania dziupli) Na analizowanym obszarze występują prawdopodobnie 1-2 pary. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i utraty siedlisk Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny Lerka Lullula arborea gatunek obrzeży borów, w głębi kompleksów leśnych występuje przy obecności zrębów i suchych polan. Na analizowanym obszarze występują prawdopodobnie kilka par. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i utraty siedlisk Opcja 1 wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 wpływ mało istotny Opcja 2a wpływ mało istotny Opcja 2b wpływ istotny Gąsiorek Lanius collurio ptak związany ze śródpolnymi zakrzyczeniami i obrzeżami lasów. Na analizowanym obszarze występuje pospolicie. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: 461

dotyczy głównie czynnika stresogennego i utraty siedlisk Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny Jarzębatka Sylvia nisoria podobnie jak gąsiorek, jest to gatunek związany ze śródpolnymi zakrzyczeniami i obrzeżami lasów. Na analizowanym obszarze występuje nielicznie. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego i utraty siedlisk Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 wpływ istotny Opcja 2a wpływ istotny Opcja 2b wpływ istotny Podróżniczek Luscinia svecica ptak zamieszkujący podmokłe luźne, zakrzyczenia i skraje lasów bagiennych i łęgów. Na analizowanym obszarze występuje bardzo nielicznie na północno-wschodnim brzegu Jeziora Świerklaniec. Potencjalny wpływ: 1) na etapie realizacji przedsięwzięcia: dotyczy głównie czynnika stresogennego Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny 2) na etapie eksploatacji: 462

dotyczy głównie czynnika stresogennego, zanieczyszczenia siedlisk i kolizji Opcja 1 brak wpływu Opcja 2a brak wpływu Opcja 2b wpływ istotny Podsumowanie wpływu na ptaki Z punktu widzenia ochrony ptaków proponowane warianty znacznie się różnią, przy czym opcje 1 i 2a są stosunkowo zbliżone do siebie pod kątem swojego potencjalnego wpływu, natomiast opcja 2b jest zdecydowanie najmniej korzystna. Znacząco mniej korzystny potencjalny wpływ opcji 2b na ptaki w porównaniu z opcjami 1 i 2a wynika z poniższych kwestii, ponieważ opcja 2b: 1) jest najdłuższa (dłuższa o ok. 2,7 km od Opcji 2a i o ok. 3,8 km od opcji 1), a więc potencjalne negatywne oddziaływanie zarówno podczas prac wykonawczych jak i eksploatacji będzie pojawiało się znacznie większej ilości siedlisk ptaków 2) przecina najbogatszą mozaikę siedlisk zajmowanych przez gatunki chronione ptaków. Obszar leśny położony między miejscowością Ossy a Wymysłów jest przecinany przez wszystkie trzy opcje i zasadniczo zajmowany w równym stopniu przez każdą z nich. Jednak tylko opcja 2b przecina drugi kompleks leśny położony na północ od miejscowości Świerklaniec. Również tylko opcja 2b znajduje się w bezpośredniej bliskości strefy brzegowej Jeziora Świerklaniec, z którą wiąże się wyjątkowe bogactwo awifauny. Tylko opcja 2b dwukrotnie przecina dolinę rzeki Brynicy. 3) poprzez swą bliskość do Jeziora Świerklaniec potencjalnie mogłaby znacząco negatywnie wpłynąć na cały ekosystem jeziora znaczne rozchodzenie się hałasu na otwartym obszarze wodnym, wysokie konsekwencje dla przyrody przy powstaniu zanieczyszczenia wód, podwyższona śmiertelność ptaków (i innych zwierząt) przez bliskość dużych skupisk lęgowych i żerowiskowych. Dawne torowisko, po którym częściowo poprowadzona jest część trasy opcji 2b jest obecnie silnie znaturalizowane i dobrze wkomponowane w krajobraz okolic Jeziora Świerklaniec. Po zaprzestaniu użytkowania wytworzyły się na nim i w jego okolicach zbiorowiska roślinne, które wręcz zwiększają bogactwo przyrodnicze. Z obecności zróżnicowanych siedlisk dawnego torowiska korzystają takie gatunki jak np. gąsiorek Lanius collurio (gatunek z I Załącznika Dyrektywy Ptasiej), srokosz Lanius excubitor, kilka gatunków pokrzewek Sylvia sp., trznadel Emberiza citrinella, itp. Zatem argument wykorzystania 463

istniejącej trasy i poprowadzenie nią planowanej linii kolejowej (opcja 2b) nie jest zasadny w aspekcie przyrodniczym. Z ekologicznego punktu widzenia wariant 2b byłby zajęciem siedlisk. V.5.6 WPŁYW GATUNKI SSAKÓW Wstępna ocena możliwości wystąpienia oddziaływania na ssaki i ich korytarze migracyjne (screening) Infrastruktura kolejowa, szczególnie jako nowy element, zawsze wymaga analizy oddziaływań wynikających z barierowego efektu linii. Główne zagrożenia na etapie realizacji inwestycji Do głównych zagrożeń na etapie realizacji inwestycji należą: zajęcie terenu pod inwestycję, pogorszenie warunków siedliskowych hałas na etapie realizacji prac budowlanych, przypadkowe zabijanie. Zajęcie terenu pod inwestycję jest zagrożeniem powodującym utratę siedlisk poszczególnych gatunków ssaków. W zależności od gatunku ssaka, wielkości zajmowanego przez niego areału, umiejętności adaptacyjnych, może dojść do wycofania się lub wyginięcia osobników, których siedlisko zostało zajęte. Pogorszenie jakości siedlisk w aspekcie znaczącego wpływu należy wiązać głównie z przedostawaniem się zanieczyszczeń do środowiska wodnego. Hałas na etapie realizacji prac budowlanych może doprowadzić do wycofania się osobników danego gatunku ssaków z dotychczas zajmowanego terytorium lub jego części. Może to spowodować ograniczenia w dostępie do zdobywanego pokarmu (żerowisk) i w zależności od długości oddziaływania czynnika oraz zdolności adaptacyjnych gatunku doprowadzić do strat w populacji (mniejszy przyrost populacji, zwiększona śmiertelność). Przypadkowe zabijanie może prowadzić do zmniejszenia liczebności osobników poszczególnych populacji ssaków. Większe znaczenie tego zjawiska może dotyczyć rzadkich przedstawicieli ssaków, o niewielkiej populacji. W przypadku dużych ssaków zjawisko to może mieć charakter incydentalny. Główne zagrożenia na etapie eksploatacji Do głównych zagrożeń na etapie eksploatacji należą: 464

hałas powstający na etapie eksploatacji, przypadkowe zabijanie, efekt barierowy, kumulacja oddziaływań. Hałas powstający na etapie eksploatacji jest jednym z czynników wzmagających efekt barierowy. Przypadkowe zabijanie ssaków jest związane z ich przemieszczaniem w obrębie torów kolejowych. Prawdopodobieństwo kolizji ssaków z taborem wzrasta do pewnego momentu wraz ze wzrostem prędkości pociągu oraz natężeniem ruchu. Duża śmiertelność w wyniku kolizji z taborem może doprowadzić do znaczącego spadku ilości osobników danej populacji ssaków. W przypadku zastosowania grodzeń ogranicza się śmiertelność, ale efekt barierowy zostaje spotęgowany, co jest głównym zagrożeniem dla populacji ssaków. Zagrożenie polegające na efekcie barierowym należy rozważać w dwóch skalach: lokalnej oraz regionalnej. W skali lokalnej należy analizować wpływ inwestycji na zwierząt występujące w bezpośrednim sąsiedztwie planowanej inwestycji. Niektóre mogą być bezpowrotnie utracone, inne natomiast mogą utracić swoje pierwotne funkcje w wyniku pogłębienia fragmentacji i izolacji. W skali regionalnej należy zwrócić uwagę na możliwości migracyjne zwierząt pomiędzy ostojami, w których występują. Negatywny wpływ linii kolejowej może być odczuwalny nawet na obszarach znajdujących się w znacznej odległości od planowanej inwestycji. Linia kolejowa może stać się poważną barierą w migracjach zwierząt wzdłuż korytarzy ekologicznych. Brak możliwości wymiany osobników pomiędzy populacjami może doprowadzić do zmniejszenia liczebności, a nawet ich zaniku. Fragmentacja siedlisk, w konsekwencji ogranicza możliwość ich wykorzystania przez poszczególne gatunki zwierząt, co prowadzi do ograniczenia baz żerowych i miejsc rozrodu. Dotyczy to w największym stopniu gatunków o dużych wymaganiach przestrzennych. Ponadto efekt barierowy powoduje ograniczenie lub często uniemożliwienie wymiany genowej pomiędzy osobnikami gatunku różnych lub tej samej populacji. W efekcie może to prowadzić do ograniczenia puli genowej w obrębie populacji i w dalszej kolejności zmniejszenie jej odporności na różne czynniki środowiskowe (np. odporności na choroby). Powstanie bariery znacząco ograniczającej możliwości migracyjne zwierząt praktycznie przekreśla możliwości ekspansji poszczególnych gatunków ssaków na nowe tereny i zwiększenie zasięgu ich występowania. 465

Przypadki możliwości kumulowania się oddziaływania modernizacji linii kolejowej z oddziaływaniami innych przedsięwzięć dotyczą przede wszystkim sytuacji równoległego przebiegu linii kolejowej i dróg kołowych. Odcinki bliskiego równoległego wspólnego przebiegu linii kolejowej i drogi stanowią bardzo silne bariery ekologiczne dla zwierząt, co więcej ich wpływ na utrudnienie migracji zwierząt jest "ponadproporcjonalny", to znaczy większy niż suma osobno rozpatrywanych wpływów linii kolejowej i drogi. Najsilniejszego oddziaływania należy się spodziewać w miejscach przecięcia przedmiotowej linii z korytarzami migracyjnymi zwierząt. Ocena wpływu przedsięwzięcia na gatunki ssaków Linia kolejowa, szczególnie wyznaczona po nowym przebiegu, na fragmentach odchodzących od szlaków istniejących, stanowić będzie znaczną barierę dla zwierząt. Związana też będzie z ryzykiem kolizji zwierząt z pociągami i ograniczeniem populacji w kontekście dostępnych biotopów swobodnej migracji. Wzmożony efekt negatywnego oddziaływania będzie miał miejsce zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji, a wpływ ten należy uznać za szczególnie ważny. Efekt barierowy inwestycji na etapie eksploatacji jest największym zagrożeniem zarówno w skali lokalnej, regionalnej i krajowej. W porównaniu przebiegu przedsięwzięcia terenem szczególnie ważnym jest obszar o mniejszym stopniu przekształceń antropogenicznych, o krajobrazie z mozaiką naturalnych elementów, takich jak Jezioro Świerklaniec i rzeka Brynica z liczną siecią cieków oraz zbiorników wodnych oraz zwartego płatu drzewostanów, otoczony luźniejszą zabudową, pozbawiony większych aglomeracji miejskich. Jest to obszar w przedziale okolic m. Tąpkowice i m. Dobieszowice, dla którego też opcje przedsięwzięcia różnią się swoim przebiegiem względem siebie. Kompleks leśny na wschód od Jeziora Świerklaniec położony w całym zasięgu przedsięwzięcia jest przecinany przez Opcje 1, 2a, 2b, a ponadto Opcja 2b przecina drzewostany na północ od Jeziora Świerklaniec. Linia kolejowa zachowuje najmniejszy dystans do Jeziora Świerklaniec według Opcji 2b i w dalszej kolejności Opcji 2a. Obszary leśne o urozmaiconym krajobrazie przybrzeżnym, łaczącym płaty drzewostanów za pośrednictwem rzeki Brynicy i Jeziora Świerklaniec, są najcenniejszymi miejscami z uwagi na występowanie ssaków - zarówno ich bytowanie oraz migracje o skali lokalnej jak i ponadregionalnej. Przewidywany poziom oddziaływań na gatunki ssaków, drożność migracji jest szczególnie istotny w przypadku wszystkich opcji przebiegu linii kolejowej, natomiast przy 466

wyróżnieniu najbardziej niekorzystnych Opcji proponuje się kolejność : Opcja 2b, Opcja 2a, Opcja 1. Przypadki możliwości kumulowania się oddziaływania linii kolejowej z oddziaływaniami innych przedsięwzięć dotyczą przede wszystkim sytuacji równoległego przebiegu linii kolejowej i dróg kołowych, w tym szczególnie dotyczy to Opcji 1 i autostrady A1. Odcinki bliskiego równoległego wspólnego przebiegu linii kolejowej i drogi stanowią bardzo silne bariery ekologiczne dla zwierząt, co więcej ich wpływ na utrudnienie migracji zwierząt jest "ponadproporcjonalny", to znaczy większy niż suma osobno rozpatrywanych wpływów linii kolejowej i drogi. Opcja 1. Z uwagi na oddziaływania skumulowane najbardziej niekorzystną opcją jest zatem V.6 ODDZIAŁYWANIE NA ZABYTKI KULTURY Etap budowy Przy realizacji planowanego przedsięwzięcia (wszystkie warianty realizacyjne) będzie konieczna rozbiórka następujących obiektów dziedzictwa kulturowego: Zabytki nie wpisane do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków: 1. Budynek mieszkalny, stacyjny w Chorzowie na ulicy Pocztowej 4. Budynek już obecnie znajduje się w bezpośredniej bliskości skrajni, ma skuty narożnik elewacji; 2. Bunkier należący do Obszaru warownego Śląsk nad rozlewiskiem Brynicy, między Piekarami Śląskimi a Bobrownikami. Obiekty o wartościach kulturowych 3. Budynek mieszkalny na przeciw KWK Kleofas, w odległości ok. 5,9 m do osi projektowanego toru (na istniejącym torowisku kolejowym); W bezpośredniej kolizji z planowanym przedsięwzięciem znajdują się następujące stanowiska archeologiczne: 1. AZP94-47#1-17 2. AZP 96-47#41 3. AZP 96-47#4652 467

Zgodnie z art. 31 znowelizowanej ostatnio ustawy z dnia 23 lipca 23 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), jednostka organizacyjna, która zamierza realizować roboty ziemne na terenie, na którym znajdują się zabytki archeologiczne, co doprowadzić może do ich przekształcenia lub zniszczenia (jak ma to miejsce w przypadku rozpatrywanej inwestycji), jest obowiązana pokryć koszty badań archeologicznych oraz ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest niezbędne w celu ochrony tych zabytków. Zakres i rodzaj tych badań ustala na poszczególnych etapach realizacji inwestycji wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji, wyłącznie w takim zakresie, w jakim roboty budowlane albo ziemne zniszczą lub uszkodzą zabytki archeologiczne. Etap eksploatacji Nie przewiduje się oddziaływania linii kolejowej na zabytki na etapie eksploatacji przedsięwzięcia. Drgania i hałas pochodzący od eksploatowanej linii kolejowej nie powinien mieć wpływu na zabytki znajdujące się w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Większość ze stwierdzonych w sąsiedztwie analizowanego przedsięwzięcia zabytków zlokalizowana jest w odległości od kilkudziesięciu do kilkuset metrów, gdzie wpływ linii kolejowej na ten element otoczenia jest zaniedbywalny. V.7 ODDZIAŁYWANIE NA AKUSTYCZNE V.7.1 ODDZIAŁYWANIE ETAPIE BUDOWY Prace budowlane związane z realizacją omawianej inwestycji nie będą odbiegały swym charakterem od typowych. Na etapie budowy źródłem hałasu emitowanego do otoczenia będą maszyny i urządzenia wykorzystywane przy budowie nawierzchni torowej: maszyny ciężkie do robót torowych, takie jak: podbijarki torów i rozjazdów, profilarki, żurawie kolejowe, dźwigi układkowe, itp., maszyny budowlane takie jak: koparki, ładowarki, spychacze, itp., sprzęt specjalistyczny, taki jak: wiertarki do szyn, szlifierki do szyn, młoty udarowe, urządzenie pomocnicze, takie jak: sprężarki, kompresory, itp. Zasięg oddziaływanie hałasu związanego z pracami budowlanymi zależeć będzie od typu zastosowanych maszyn, liczby równocześnie pracujących maszyn i czasu ich pracy. 468

Poziom mocy akustycznej większości maszyn budowlanych mieści się w granicach L WA = 15 115 db. Przykładowo: sprężarka: L WA = 15dB; młot pneumatyczny: L WA = 111dB; zagęszczarka: L WA = 11dB; ładowarka: L A = 91dB w odległości d=1m; koparka: L A = 98dB w odległości d=1m; samochód ciężarowy: L A = 88 db w odległości d=1m); W okresie pracy maszyny lub w przypadku jej ciągłej pracy maksymalny zasięg oddziaływania hałasu o poziomie L A = 6 db, który może być odbierany jako uciążliwy, w zależności od poziomu mocy akustycznej urządzenia, wynosi: L WA = 15 db d zh 7 m, L WA = 11 db d zh 14 m, L WA = 115 db d zh 21 m. Maksymalny zasięg oddziaływania hałasu o poziomie L A = 7 db, który może być odbierany jako bardzo uciążliwy, w zależności od poziomu mocy akustycznej urządzenia, wynosi: L WA = 15 db d zh 2 m, L WA = 11 db d zh 4 m, L WA = 115 db d zh 7 m. L WA = 12 db d zh 13 m. Wzdłuż budowanego połączenia kolejowego Katowice Pyrzowice, tereny zabudowy mieszkaniowej zbliżają się na odległość kilkudziesięciu metrów - 2 5 m, a pojedyncze budynki sąsiadują bezpośrednio z terenami kolejowymi. Z szacunkowej analizy wynika, że hałas powodowany robotami budowlanymi może stwarzać okresowo uciążliwość dla mieszkańców zabudowy na terenach położonych w odległościach mniejszych niż 1 m. Hałas, którego źródłem będzie praca sprzętu budowlanego oraz środków transportu w czasie budowy linii kolejowej posiadać będzie zasięg lokalny, lecz charakteryzować się będzie dużym natężeniem. Zatem mieszkańcy i użytkownicy najbliższej zabudowy będą odczuwać uciążliwości akustyczne związane z pracami budowlanymi. 469

Okres budowy można traktować jako okres odbiegający od normalnego funkcjonowania danego obiektu. Stan taki dopuszcza możliwość okresowego występowania przekroczeń emisji. Zgodnie z ustawą prawo ochrony środowiska ta ponadnormatywna emisja nie może jednak występować dłużej niż to konieczne. Zaleca się zatem taką organizację pracy aby ograniczyć jego uciążliwe oddziaływanie na mieszkańców, zwłaszcza w porze nocnej. Place budowy należy lokalizować możliwie z dala od terenów zabudowy mieszkaniowej. W miarę możliwości należy używać sprzęt i urządzenia w osłonach dźwiękoszczelnych oraz stosować odpowiedni sprzęt i środki transportu, przy czym ważna jest tutaj zarówno jakość sprzętu, jego prawidłowa eksploatacja i konserwacja, jak i dodatkowe wyposażenie w urządzenia zmniejszające niekorzystne oddziaływanie na środowisko. W przypadku prowadzenia prac na terenach w pobliżu zabudowy mieszkaniowej, prace takie należy ograniczyć do pory dziennej (6-22). W miarę możliwości należy także używać sprzęt nowy dla którego obowiązują obecnie wymagania odnośnie emisji hałasu do środowiska. Wymagania dla urządzeń stosowanych na zewnątrz pomieszczeń określone zostały w Dyrektywie 2/14/WE z dnia 8 maja 2 r. oraz odpowiednim rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 25 r. Poniżej w tabeli V.7.1-1 podano dopuszczalne poziomy mocy akustycznej (L WA ) dla kategorii urządzeń stosowanych przy budowie. Z tabeli tej wynika, że poziomy mocy akustycznych dla nowszych typów urządzeń powinny być mniejsze od L WA ~ 18 db. Tabela V.7.1-1 Dopuszczalne poziomy mocy akustycznej urządzeń budowlanych wg rozporządzenia MG (Dz. U. z 25 r. nr 263, poz. 222) P lub P el lub m 1 L WA Lp. Typ urządzenia [kw] [db] 1 2 3 4 Maszyny do zagęszczania (walce wibracyjne, płyty wibracyjne, ubijaki wibracyjne) Spycharki gąsienicowe, ładowarki gąsienicowe, koparkoładowarki gąsienicowe Spycharki kołowe, ładowarki kołowe, koparkoładowarki kołowe, wywrotki, równiarki, ugniatarki wysypiskowe typu ładowarkowego, wózki podnośnikowe napędzane silnikiem spalinowym z przeciwwagą, żurawie samojezdne, maszyny do zagęszczania (walce niewibracyjne), układarka do nawierzchni, zmechanizowane hydrauliczne przetwornice ciśnienia Koparki, dźwigi budowlane do transportu towarów (napędzane silnikiem spalinowym), wciągarki budowlane, redlice motorowe P 8 8 < P 7 P > 7 P 55 P > 55 P 55 P > 55 P 15 P > 15 15 16 86 + 11 log(p) 13 84 + 11 log(p) 11 82 + 11 log(p) 93 8 + 11 log(p) 47

5 Ręczne kruszarki do betonu i młoty m 15 15 < m < 3 m 3 15 92 + 11 log(m) 94 + 11 log(m) 6 Żurawie wieżowe 96 + log(p) 7 Agregaty prądotwórcze i spawalnicze 8 Agregaty sprężarkowe P el 2 2 < P el 1 P el > 1 P 15 P > 15 1 Zainstalowana moc netto P [kw] lub moc elektryczna P el [kw] lub masa urządzenia m [kg] 95 + log(p el ) 96 + log(p el ) 95 + log(p el ) 97 95 + 2 log(p) Opisane powyżej rozwiązania spowodują zminimalizowanie negatywnych oddziaływań na środowisko planowanej inwestycji na etapie realizacji, jak również zabezpieczą interesy osób trzecich w zakresie ochrony przed negatywnym oddziaływaniem prowadzonych robót. Budowa będzie miała charakter przejściowy i zanikowy. Hałas związany z prowadzonymi pracami budowlanymi będzie występować okresowo. Uciążliwości związane z budową linii kolejowej będą miały charakter tymczasowy i ustąpią w momencie ukończenia prac budowlanych. V.7.2 CHARAKTERYSTYKA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZE WZGLĘDU NA HAŁAS Niniejsze opracowanie dotyczy linii kolejowej mającej połączyć Katowice z Międzynarodowym Portem Lotniczym Katowice Pyrzowice. Inwestycja zlokalizowana będzie w większości na terenie Aglomeracji Górnośląskiej i przebiegać będzie przez tereny gmin: Katowice, Chorzowów, Świętochłowice, Bytom, Piekary Śląskie, Ożarowice, Świerklaniec i Miasteczko Śląskie. Obecnie dostępność do lotniska realizowana jest za pomocą środków transportu drogowego. Przebieg linii rozważany jest w trzech opcjach: Opcja 1, Opcja 2a, Opcja 2b. Wszystkie rozważane opcje posiadają wspólny przebieg na następujących odcinkach: od początku opracowania w km 2+1 do km 23+5, przy czym do kilometra 14+8 wszystkie opcje wykorzystują istniejące eksploatowane linie kolejowe PKP PLK S.A., w pierwszej części linie E3 (linia nr 137) stanowiącą część III Paneuropejskiego Korytarza Transportowego Drezno Wrocław Katowice Kraków 471

Medyka Lwów Kijów Moskwa, a w drugiej części linie nr 131 (tzw. magistrala węglowa), w końcowym odcinku przed portem lotniczym po wyłączonej obecnie z użytkowania jednotorowej linii kolejowej nr 182 łączącej Zawiercie z Tarnowskimi Górami. Eksploatowany układ torowy sieci PKP PLK S.A. wykorzystany w ramach trasowania, stanowi w sumie około 4% długości planowanej trasy i obejmuje kolejno linie nr 137 od km 2+1 do stacji Chorzów Batory oraz linię nr 131 od stacji Chorzów Batory do środkowej części szlaku Chorzów Stary Bytom, na którym około kilometra 14+8 nastąpić ma dalsze poprowadzenie nowego odcinka linii po terenach niekolejowych. Założeniem projektu dla celów realizacyjnych jest minimalizowanie zakresu i kosztu tych robót, które nie są bezpośrednio związane z połączeniem kolejowym Katowic z lotniskiem i Bytomiem. Bocznice na odcinku eksploatowanych linii PKP PLK S.A. pozostają włączone na dotychczasowych posterunkach ruchu. Połączenia bocznicowe przecięte nowoprojektowaną linią do Pyrzowic zostaną włączone na p.odg Barbara oraz na posterunku bocznicowym Piekary Śląskie. W szczególności: Niewykorzystywane tory przy-magazynowe stacji Katowice Towarowa usytuowane wzdłuż ulicy Ondraszka w Katowicach zostają podłączone w głowicy rozjazdowej okręgu KTC w rejonie km 2,7, Nieczynne tory główne dodatkowe i boczne przy kopalni KWK Kleofas między km 3, a 4, w Katowicach zostają odłączone od układu a torowiska częściowo zostaną wykorzystane do przebudowy układu torów szlakowych, Nieczynna bocznica do zakładów tramwajowych przy ul. Inwalidzkiej w Chorzowie Batorym zostaje odłączona od nowego układu torowego ok km 5,6, Bocznica do Huty Kościuszko ze stacji Chorzów Miasto pozostaje włączona do nowego układu torowego tej stacji w rejonie km 9,2, Bocznica składu stali Ekoinstal ze stacji Chorzów Miasto zostaje odłączona, Bocznica do zakładów Konstal i do Huty Kościuszko w Chorzowie Starym pozostaje włączona do nowego układu torowego tej stacji w rejonie km 11,8, Bocznica Witczak i linia kolejowa INFRA Silesia zbiegające się w rejonie kopalni Barbara zostają włączone do nowego p.odg. Barbara w rejonie km 17,6, co pozwoli na obsługę z Bytomia lub z Chorzowa Starego z wykorzystaniem torów ogólnodostępnej sieci kolejowej, Bocznica KWK Julian zostaje włączona do nowego p. boczn. Piekary, co pozwoli na zachowanie dotychczasowego połączenia z LK 887 z przejazdem przez 472

nowoprojektowaną linię kolejową lub obsługę tego zakładu ze stacji Piekary Śląskie Szarlej, a także z Bytomia lub z Chorzowa Starego z wykorzystaniem torów ogólnodostępnej sieci kolejowej. Odcinek od km 2+1 (początek opracowania) do St. Chorzów Batory (CB) Zgodnie z uzgodnieniami studialnymi linia kolejowa nr 137 pomiędzy km 2+1 a stacją Chorzów Batory powinna zostać uzupełniona dla potrzeb ruchu do lotniska o dwa tory niezależne od linii 137. Tory te prowadzone są z wykorzystaniem torowisk linii 713 Katowice - Chorzów Batory i dlatego na tym odcinku stanowią w nowym układzie fragment tej linii. Linia nr 137 stanowi element linii międzynarodowej E3. Dla zabudowy połączeń torowych przeznaczone jest całe torowisko między wiaduktami ul. Bocheńskiego a przewidzianym do przebudowy wiaduktem ul. Wiśniowej. Od tego miejsca w ramach przedmiotowego projektu linia 137 zostaje rozdzielona względem nowych torów biegnących do Pyrzowic (i Bytomia). Z uwagi na konieczność zmiany układu torów linii 137 względem linii do Pyrzowic z kierunkowego na liniowy w stacji Chorzów Batory przebudowie podlega nieużytkowany obecnie nasyp kolejowy prowadzący z KTC do rejonu podg. Gottwald (dawny przebieg toru linii 713 i linii 651). Tor nr 1 P prowadzony jest w górę w taki sposób, by zminimalizować wielkość murów oporowych od strony zabudowy miejskiej. Tory dolne tj. 1K i 2K jak również 2P i tor nr 1 linii 651 odsuwane są stopniowo od toru 1P również w celu minimalizacji ilości murów oporowych - na międzytorzu. Od dwupoziomowego przecięcia linii 137 torem 1P prowadzony jest on w dół w minimalnej odległości od linii 137 pozwalającej na usytuowanie odwodnień i konstrukcji oporowej. Po doprowadzeniu wszystkich torów na jeden poziom wspólnego torowiska za ul. Inwalidzką pozostawione zostaje zwiększone międzytorze po obu stronach toru 1P. Od wiaduktu ul. Inwalidzkiej projektowany jest także piąty tor linii nr 164. Szlak Chorzów Batory - Chorzów Miasto Szlak ten podlega przebudowie wyłącznie w zakresie, jaki wywołuje zmiana położenia torów w płaszczyźnie pionowej na stacji Chorzów Miasto. Szlak Chorzów Miasto - Chorzów Stary Szlak ten podlega całkowitej przebudowie łącznie z przebudową systemu odwodnienia podtorza. Za stacją Chorzów Miasto w istniejącej osi projektuje się nowe tory nr 1 i 2, które na następującym dalej lewym łuku o dużym kącie zwrotu zostają wypchnięte w 473

prawo z zastosowaniem jednolitego promienia łuku i wprowadzone w nowe proste biegnące wzdłuż murów oporowych. W celu zachowania normatywnej szerokości ław torowiska w rejonie istniejących murów oporowych przed ul. Nową projektowane osie torów zostają na tym odcinku odsunięte w lewo. Koncepcja zmiany niwelety na tym odcinku polega na jej wyrównaniu do mniej zróżnicowanych niż obecnie pochyleń wznoszących i na podniesieniu torów w celu zmniejszenia różnicy wysokości torów w stosunku do terenów za murami oporowymi (mniejsza wysokość murów oporowych). Szlak Chorzów Stary - Bytom Rozbark Zakres przebudowy tego szlaku ograniczony jest do wzmocnienia podtorza i budowy systemu odwodnienia. Koniec przebudowy stacji Chorzów Stary wyznacza wstawka prosta na poszerzeniu międzytorza. Początek przebudowy w ramach podg Rozbark określono dokładnie przed pierwszym z trzech nowoprojektowanych przepustów dla płazów (km 14,45). Pozwoli to uniknąć dodatkowych progów w podtorzu związanych z budową tych obiektów co 5 m. Nowy posterunek odgałęźny Rozbark Posterunek odgałęźny Rozbark stanowi początek całkowicie nowej linii kolejowej do lotniska o numerze 65. Jest więc kluczowy dla przedmiotowej inwestycji z punktu widzenia jej celowości. Rozjazdy tego posterunku będą służyć w nowym układzie regularnym przebiegom pociągowym - w ruchu towarowym i pasażerskim po linii 131 a w ruchu głównie pasażerskim (do i z lotniska) po linii 65. W toku optymalizacji układu torowego doprowadzono do rozwiązania zapewniającego podniesienie prędkości na tym odcinku linii 131 do 1 km/h. Taka sama prędkość ruchu pociągów zostaje zapewniona po linii 65, co wydaje się rozwiązaniem optymalnym biorąc pod uwagę oddalone o pół kilometra miejsce regularnego zatrzymywania czoła pociągów pasażerskich na przystanku osobowym Bytom Siemianowicka. Układ torowy podg Rozbark wywołuje potrzebę podniesienia niwelety torów linii 131 w tym rejonie o około 3,5 m w celu stworzenia warunków do przekroczenia nową linią 65 ul. Siemianowickiej górą, przy częściowym obniżeniu tej drogi poniżej obecnego poziomu. Pozwala to na zminimalizowanie wielkości budowli ziemnych a w szczególności przekopu, koniecznego do zbudowania za ul. Siemianowicką. 474

Początkowy przebieg nowej linii 65 Od km 15 przebieg połączenia kolejowego do Pyrzowic poprowadzony jest jako linia kolejowa 65 w następujący sposób: 3) WYKOP POD UL. SIEMIANOWICKĄ (REJON KM 15, - 16,). Od nowego podg. Rozbark dwutorowa linia kolejowa zostanie sprowadzona z niskiego nasypu linii nr 131 w górę w celu przekroczenia ulicy Siemianowickiej wiaduktem kolejowym. W obrębie przystanku osobowego Bytom Siemianowicka zlokalizowany jest załom niwelety. Linia biegnie dalej w dół wykopem wykonanym w lokalnym wzniesieniu po wschodniej stronie węzła drogowego ulic Jana Pawła II i Siemianowickiej. 4) ZBLIŻENIE Z ŁĄCZNICĄ (REJON KM 16,-16,2). W stopniowo wypłycanym wykopie około kilometra 16 nastąpi zbliżenie przedmiotowej linii z projektowanym torem łącznicy od stacji Bytom, który uprzednio przetnie ul. Jana Pawła II wykopem wykonanym w ww. wzniesieniu, w którym usytuowany zostanie wiadukt drogowy dla obu jezdni ulicy Jana Pawła II. 15) NASYP WZDŁUŻ UL. JANA PAWŁA II. (REJON KM 16,2-16,7). Za wykopem przewiduje się budowę nasypu wzdłuż ul. Jana Pawła II oraz w rejonie znajdującej się tam linii energetycznej WN, a w końcowej części osie torów skręcą w kierunku północno-wschodnim by wejść w torowisko nieużytkowanej stacji rozładunkowej przy obecnie działającym szybie wentylacyjnym Barbara". Od stacji tej, w kierunku południowo-zachodnim biegnie bocznica do szybu podsadzkowego Witczak" (wiaduktem pod ul. Jana Pawła II), a w kierunku wschodnim dochodzi nowa łącznica, która zapewni bezpośredni przejazd pociągów z linii kolejowej nr 21 Sosnowiec Jęzór JCC Barbara zarządcy INFRA Silesia, który wchodzi w skład grupy DB Schenker Rail Polska SA, do bocznicy szybu podsadzkowego Witczak", należącego do kopalni Bobrek-Centrum. 16) PODG BARBARA (REJON KM 16,7-17,5). Ww. równia 2-torowego nieczynnego punktu rozładunkowego usytuowanego na stosunkowo płaskim terenie zostanie wykorzystana do urządzenia nowego p.odg Barbara Nowa, który pełnić będzie następujące funkcje: d) połączenie toru linii bocznicowego ( Witczak"), e) włączenie łącznicy linii kolejowej nr 21 Sosnowiec Jęzór JCC - Piekary Śląskie Szarlej zarządcy INFRA Silesia, f) włączenie jednotorowej, zelektryfikowanej, projektowanej w ramach przedmiotowego opracowania linii kolejowej nr 649 Bytom Barbara Nowa w celu połączenia ze stacją Bytom. 475

17) PRZEJSCIE NAD LINIAMI KOLEJOWYMI NR 716 I 145 NASYPEM NA OBSZARZE GÓRNICZYM (REJON KM 17,5-18,). Za równią torowiska podg Barbara konieczne jest przekroczenie ponad półkilometrowym nasypem, którego wysokość dochodzi do 14 m, obniżenie terenu spowodowanego w dużej mierze deformacjami ciągłymi, w którym w chwili obecnej usytuowany jest tor linii nr 145 oraz 716 o przebiegu równoleżnikowym na tym odcinku (w kierunku zachodnim do Piekar Śląskich Szarlej i dalej do Radzionkowa), od których odchodzą: c) w kierunku północnym linia kolejowa nr 887, łącząca bocznicę Zakładu Górniczego Piekary z linią nr 145, d) w kierunku wschodnio-południowym łącząca linię kolejową nr 21 Sosnowiec Jęzór JCC -Piekary Śląskie Szarlej zarządcy INFRA Silesia z linią nr 716. Odcinek budowli ziemnych od zbliżenia z projektowaną linią kolejową nr 649 Bytom Barbara Nowa aż do końca nasypu na ww. obniżeniu terenu biegnie po terenach, na których występują deformacje nieciągłe, wywołane płytką eksploatacją rud cynku i ołowiu, a także deformacje ciągłe, wywołane głęboką eksploatacją węgla kamiennego. Powoduje to konieczność minimalizacji ilości nowobudowanych mostów lub wiaduktów (część dot. podtorza). Z tego względu niezbędne jest przecięcie linii nr 145 budowlą ziemną, połączoną z dwoma mniejszymi wiaduktami, a nie kolejowym obiektem inżynieryjnym o dużej rozpiętości. 18) OMINIĘCIE ZAGŁĘBIENIA TERENU (REJON KM 17,9-18,5). Koniec nasypu usytuowany zostanie po wschodniej stronie lokalnego zagłębienia terenu, by dalej omijając to zagłębienie lewym łukiem dotrzeć do projektowanego wiaduktu skrzynkowego autostrady A1. 19) WIADUKT DROGOWY POD UL. GRANICZNĄ I WŁĄCZENIE LINII 145 (REJON KM 18,4-18,5). W celu umożliwienia przejazdu w obszarze ZG Piekary konieczne jest wykonanie wiaduktu drogowego nad projektowaną linią kolejową. Ponadto planuje się rozjazd łączący linię nr 887 z projektowaną linią kolejową a następnie z bocznicą Zakładu Górniczego Piekary. 2) WIADUKT SKRZYNKOWY POD A1 (KM 18,87). Projektowany wiadukt usytuowano dokładnie w osi linii bocznicowej do Zakładu Górniczego Piekary. Istniejący obiekt (komora prawa) zapewniają dużą rezerwę skrajni oraz rezerwę pod drugi tor. Komorę lewą przewidziano dla urządzenia lokalnej drogi. 21) WIADUKT NAD UL. WYSZYŃSKIEGO (REJON KM 19,57). Po przekroczeniu A1 oba tory połączenia kolejowego do Pyrzowic przekroczą około kilometra 19 ul. 476

Wyszyńskiego, nad którą obecna wysokość skrajni drogowej jest ograniczona istniejącym wiaduktem kolejowym bocznicy Zakładu Górniczego Piekary. 22) ZAKŁAD GÓRNICZY PIEKARY (REJON KM 19,1-19,2). Bezpośrednio za wiaduktem nad ul. Wyszyńskiego urządzone zostanie podłączenie jednym rozjazdem torów stacji zakładowej Zakładu Górniczego Piekary. 23) PO PIEKARY ŚLĄSKIE (REJON KM 19,45-19,65). W ramach tego posterunku ruchu usytuowane zostaną dwa perony zewnętrzne oraz wiadukt kolejowy nad ul. Czołgistów, stanowiące obiekty obsługi podróżnych dla miasta Piekary Śląskie, zapewniający połączenia między lotniskiem i Katowicami lub Bytomiem i dalej do Gliwic (położonych na magistrali E3 biegnącej przez Opole, Wrocław do Szczecina). 24) KORYTO BRYNICY I HAŁDA (REJON KM 19,8-22,). Nieuniknione przekraczanie rzeki Brynica z zastosowaniem obiektów kratownicowych. W dalszym odcinku przebieg trasy wymaga zniwelowania hałdy kopalnianej, której nieuzbrojony w infrastrukturę wierzch jest obecnie nieformalnie wykorzystywany jako teren rekreacyjny. Na odcinku tym nastąpi podniesienie prędkości do 16 km/h w opcji 1. W pozostałych opcjach utrzymana będzie prędkość 12 km/h z uwagi na lewy łuk za Dobieszowicami, opisanymi dalej. 25) ODEJŚCIE OD BRYNICY I ZBLIŻENIE DO A1 (REJON KM 22,-23,). W celu minimalizacji uciążliwości tras (kolej, autostrada) biegnących przez tereny gminy Bobrowniki, projektowana linia kolejowa po przejściu rozlewiska Brynicy obiektami inżynierskimi pozostanie dalej ukierunkowana na północny wschód w kierunku budowanej autostrady A1, a następnie przybliżona wzdłuż autostrady przy zastosowaniu wysokiego na około 8 m i długiego na około kilometr nasypu usytuowanego na otwartym terenie rolniczym. Nasyp ten zapewni strome wznoszenie torowiska linii w celu minimalizacji głębokości niezbędnego dalej wykopu w miejscowości Dobieszowice, a to z kolei pozwoli zminimalizować szerokość pasa kolejowego w obszarze zabudowy jednorodzinnej. 26) WIERZCHOŁEK WZNIESIENIA W DOBIESZOWICACH (REJON KM 23,-23,5). Wykop dla linii kolejowej w Dobieszowicach zostanie zlokalizowany możliwie blisko budowanego wykopu dla autostrady A1. Tym nie mniej jego głębokość osiągać będzie 12 m na długości rzędu 2 m. Dzięki temu, przebudowywana w ramach niniejszego projektu oraz budowy autostrady ul. 27-go Stycznia uzyska bezkolizyjne skrzyżowanie z linią kolejową poprzez wiadukty drogowe nad linią kolejową i autostradą, a oddziaływania akustyczne na tą miejscowość zostaną znacząco ograniczone. Dalej tj. od kilometra 23,5 poszczególne opcje przebiegu trasy są różne. 477

Opcja 1 7. POLA I LAS MIĘDZY DOBIESZOWICAMI I TĄPKOWICAMI (REJON KM 23,5-28,5). Dalszy przebieg linii kolejowej do Pyrzowic w Opcji 1 determinowany jest sposobem pokonania oddalonego o około 5 km wzgórza tarnogórskiego, na którym usytuowane są zabudowania miejscowości Tąpkowice w gminie Ożarowice. W związku z tym konieczne jest odchylenie osi trasy na północny zachód lewym łukiem a następnie powrót w prawo na kierunek północny celem pokonania ww. wzgórza w sposób jak najmniej ingerujący w istniejącą na nim zabudowę jednorodzinną i gospodarczą. W szczególności, odchylenie łukiem lewym usytuowane będzie w połowie na terenie rolniczym, a w połowie leśnym i zakończy się około kilometra 25,5. Łuk ten do rejonu kilometra 24,7 będzie usytuowany na nasypie o wysokości osiągającej 1 m z uwagi na znajdujące się w rejonie kilometra 25 wzniesienie. Pokonane ono zostanie wykopem o głębokości rzędu 8 m. Łuk prawy natomiast wyprowadzony zostanie z wykopu kończącego się około kilometra 25,5 w następny nasyp, przechodząc w odcinek prosty w kierunku wspomnianego wzgórza. W celu minimalizacji robót ziemnych nasyp ten początkowo poprowadzi tory w dół, a od rejonu kilometra 27 - maksymalnie w górę zmierzając do wykopu we wzgórzu. 8. WYKOP W REJONIE TĄPKOWIC (REJON KM 28,5-29,5). Na południe od miejscowości Tąpkowice jest usytuowany krótki grzbiet tzw. Garb Tarnogórski o wysokości ok. 31 m n.p.m. Miejscowość Tąpkowice, jak również tereny przylegające po stronie północnej, znajdują się na poziomie ok. 295 m n.p.m. W ramach tego opracowania przy projektowaniu niwelety dążono do bezkolizyjnego przeprowadzenia drogi głównej (DK nr 78) w Tąpkowicach. Przewiduje się tam wykonanie wykopu po zachodniej stronie grzbietu w miejscu znajdującym się na południe od miejscowości. Jego głębokość dochodzić może do 15 m poniżej poziomu terenu. Oś trasy w rejonie Tąpkowic będzie poprowadzona w taki sposób, by w maksymalnym stopniu ominąć zabudowę jednorodzinną i gospodarczą. W związku z tym wybrano przebieg w rejonie zabudowy rozproszonej, a dobrana oś trasy ominie większość budynków, z których wiele stanowi nową zabudowę jednorodzinną. Przejście przez samo wzgórze między kilometrami 28,5 a 29,5 dodatkowo radykalnie zminimalizuje problem hałasu i zaburzenia krajobrazu miejscowości. Wysokość Garbu Tarnogórskiego, który jest utworem triasowym o skomplikowanych warunkach gruntowo-wodnych, nad poziomem morza zwiększy się od jez. Świerklanieckiego w kierunku autostrady A1 od ok. 285 m (poziom starorzecza Brynicy) 478

do ok. 35 m (górna krawędź skarpy wykopu przy A1. Dążono do przecięcia garbu w najbardziej płaskim miejscu ze względu na geometrię linii, gdyż każde przesunięcie na wschód oznaczałoby zagłębienie wykopu. W górotworze tym występuje wysoki stan wody gruntowej, w związku z tym jego przecięcie wykopem jest bardzo wrażliwym zabiegiem i należy uniknąć zwiększenie jego głębokości. Projekt przewiduje profilaktykę budowlaną, aby zminimalizować negatywne oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne. 9. ZJAZD NA TERENY NIEZABUDOWANE (REJON KM 29,5-31,). Od rejonu kilometra 29,5 linia kolejowa schodzić będzie w dół na tereny niezabudowane biegnąc po prostej w oddaleniu rzędu 25 m od ulicy Królewiec (gmina Ożarowice). Po przecięciu tej drogi około kilometra 31 przejazdem kategorii B oś trasy zacznie skręcać prawym łukiem w kierunku wschodnim. 1. OBEJŚCIE OŻAROWIC ŁUKIEM W OTOCZENIU LOTNISKA (REJON KM 31,-33,5). Ominięcie miejscowości Ożarowice nastąpi wspominanym łukiem w odległości ok. 5 metrów od zwartej zabudowy mieszkaniowej oraz w pobliżu nielicznych rozproszonych zabudowań przyległych. Łuk ten o promieniu rzędu 14 m i długości rzędu 2,5 km stanowi ostateczne ukierunkowanie trasy w stronę stacji portu lotniczego w Pyrzowicach. 11. WŁĄCZENIE W LINIĘ 182 (REJON KM 33,5-KONIEC TRASY). Od końca łuku omijającego Ożarowice tj. od kilometra 33,5 linia kolejowa trasowana jest po torowisku nieczynnej jednotorowej linii nr 182 Tarnowskie Góry Częstochowa. Wykorzystanie torowiska linii 182 pozwala na dalsze ograniczenie ilości wyburzeń zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Prosty odcinek torowiska zostanie poszerzony do standardów linii dwutorowej. 12. Nowoprojektowana stacja kolejowa usytuowana zostanie na wysokości budynku dworca portu lotniczego w Pyrzowicach pomiędzy Aleją Wolności oraz drogą krajową S1, odległymi od siebie o około 6 m. Opcja 2a Od miejsca przecięcia drogi w Dobieszowicach tj. ok. km 23,5 trasa o promieniu 8 m skręca na północny-zachód w kierunku terenów leśnych położonych przy jeziorze Świerklaniec. Za tym łukiem parametry linii pozwolą na uzyskanie prędkości 12 km/h. W odległości ok. 4 m od zbiornika wodnego (jezioro Świerklaniec) linia kolejowa ominie miejscowość Ossy po jej zachodniej stronie i przebiegnie ponownie w kierunku północnym. W rejonie przydrożnego pasa zabudowań między Tąpkowicami i Niezdarą ok. km 29,3 trasa 479

skrzyżuje się z drogą krajową nr 78, w miejscu potencjalnie minimalnej ilości wyburzeń. Od przecięcia drogi trasa zostanie poprowadzona w łuku o promieniu 245 m w kierunku wschodnim na terenie gminy Ożarowice. Przecięcie ulicy Tarnogórskiej nastąpi wówczas w rejonie kolonii Wronówka. Około kilometra 34 linia włączona zostanie w torowisko nieczynnej jednotorowej linii nr 182 Tarnowskie Góry Częstochowa. Istotne zbliżenie zabudowy kolejowej (konstrukcje wsporcze i sieć trakcyjna) do płaszczyzny ograniczającej potencjalną wysokość zabudowy w strefie podejścia do drogi startowej następuje w rejonie kilometra 34,6. Wykorzystanie torowiska linii 182 pozwala na dalsze ograniczenie ilości wyburzeń zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Prosty odcinek torowiska zostanie poszerzony do standardów linii dwutorowej. Nowoprojektowana stacja kolejowa usytuowana zostanie na wysokości budynku dworca portu lotniczego w Pyrzowicach pomiędzy Aleją Wolności oraz drogą krajową S1, odległymi od siebie o około 6 m. Opcja 2b Opcja 2b została zaproponowana przez samorządy gmin Ożarowice i Bobrowniki. Przebieg tej opcji pozwala uniknąć przecięcia miejscowości Tąpkowice w rejonie zwartej zabudowy. Trasa od przecięcia drogi w Dobieszowicach w kierunku zachodnim zmienia kierunek i w odstępie ok. 2 m na wschód od zbiornika zaporowego prowadzi w kierunku północnym. Zostanie wykorzystany nasyp dawnej wąskotorowej kolei piaskowej. Na północnym końcu zbiornika zaporowego trasa biegnie w łukach odwrotnych i prowadzi w kierunku zachodnim, dzięki czemu można wykluczyć przecięcie zabudowań w Tąpkowicach. Trasowanie łuków odwrotnych pomiędzy sztucznym zbiornikiem wodnym (jezioro Świerklaniec) a zabudowaniami, względnie dalszymi miejscowymi punktami stałymi może zostać zrealizowane jedynie przy zastosowaniu promieni, które umożliwiają prędkość maks. 12 km/h. Następnie trasa biegnie przez tereny leśne po gruntach Skarbu Państwa. Włączenie w istniejącą linię nr 182 Tarnowskie Góry Częstochowa, zlokalizowane jest już w km 33,2. Następnie biegnie ona na długości ok. 3 km po śladzie tej linii. Istotne zbliżenie zabudowy kolejowej (konstrukcje wsporcze i sieć trakcyjna) do płaszczyzny ograniczającej potencjalną wysokość zabudowy w strefie podejścia do drogi startowej lotniska następuje w rejonie kilometra 37,4. Wykorzystanie torowiska linii 182 pozwala na dalsze ograniczenie ilości wyburzeń zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Prosty odcinek torowiska zostanie poszerzony 48

do standardów linii dwutorowej. Nowoprojektowana stacja kolejowa usytuowana zostanie na wysokości budynku dworca portu lotniczego w Pyrzowicach pomiędzy Aleją Wolności oraz drogą krajową S1, odległymi od siebie o około 6 m. Poniżej podano dane dotyczące analizowanej inwestycji, istotne z punktu widzenia emisji hałasu oraz oddziaływania hałasu kolejowego na środowisko. Podtorze Stan istniejący Na odcinku od stacji Katowice Towarowa w km 2,1 wg nowej kilometracji do stacji Chorzów Batory włącznie tory są zbudowane na nasypie. Odcinek Chorzów Batory Chorzów Miasto poddany był modernizacji nawierzchni i powierzchniowym robotom podtorzowym. Zgodnie z ustalonym zakresem prac szlak ten nie podlega ponownej przebudowie dla potrzeb połączenia kolejowego do Pyrzowic. Na szlaku od Chorzowa Miasto do Chorzowa Starego, ograniczonym wysokimi murami oporowymi po stronie nieparzystej oraz budowlami (w tym wygrodzenia fundamentowane w sposób ciągły) Huty Kościuszko po stronie parzystej, gdzie występuje rów z koryt typu KKŻ notorycznie napełniony wodą a w okresie intensywnych opadów przepełniający się prowadząc nawet do ograniczeń w eksploatacji linii, warstwy ochronne podtorza nie spełniają zakładanych funkcji z uwagi na nadmierne nawodnienie Szlak Chorzów Stary nowy podg Rozbark poddany był modernizacji nawierzchni i powierzchniowym robotom podtorzowym. Stan projektowany Wszystkie opcje przebiegu wymagają zastosowania podobnych standardów konstrukcyjnych nawierzchni kolejowej. Zakres robót podtorowych na trasie kolejowej z Katowic do Pyrzowic obejmuje zarówno przebudowę istniejących budowli (do rejonu kilometra 15,) jak i budowę nowych budowli ziemnych na dalszych odcinkach aż do stacji Pyrzowice. Ukształtowanie torowiska przyjęte w niniejszym projekcie uwzględnia uzyskanie normatywnej warstwy podsypki o grubości,3 do,35 m (w zależności od klasy toru), uzyskanie wymaganej szerokości ław (,6 m) a także odprowadzenie wód opadowych m.in. po powierzchni górnej warstwy ochronnej. 481

Biorąc pod uwagę przebieg prawie połowy trasy Katowice - Pyrzowice przez obszary aglomeracyjne oraz występowanie licznych odcinków wielotorowych i głowic rozjazdowych przyjmuje się, że zasadnicze pochylenia poprzeczne torowiska powinni wynosić 3%. Nawierzchnia Stan istniejący Na rozpatrywanym odcinku linii nr 137 nawierzchnia torowa zbudowana jest z szyn S49, w przeważającej części na podkładach drewnianych z przytwierdzeniem pośrednim typu K. Odcinki te w zdecydowanej większości mają postać toru dylatowanego. Na linii 131 na dwóch odcinkach wykonywana była wymiana nawierzchni w sposób kompleksowy w połowie lat 9, w ramach projektu określanego potocznie mianem wąskie gardła. W jej efekcie na szlaku Chorzów Batory Chorzów Miasto oraz na szlaku Chorzów Stary Bytom znajduje się nawierzchnia z szynami UIC6 na podkładach Ps94 z przytwierdzeniem sprężystym typu SB3. Pozostałe odcinki linii 131 posiadają podkłady drewniane. Wszystkie nawierzchnie z podkładami drewnianymi charakteryzują się złym stanem technicznym. Dotyczy to zarówno torów szlakowych jak i stacyjnych. W szczególności grupa parzysta stacji Chorzów Stary jest całkowicie nieczynna a po stronie nieparzystej zamknięty dla eksploatacji pozostaje tor nr 5. Do najgorszych pod względem stanu technicznego odcinków zaliczyć można szlak Chorzów Miasto Chorzów Stary, na którym nieuregulowane stosunki wodne powodują okresowe zalewanie toru, notoryczne osłabienie podtorza oraz w konsekwencji szybką degradację podsypki i całego rusztu torowego. Reasumując, stan nawierzchni kolejowej istniejących linii 137 i 131 objętych robotami w ramach połączenia do Pyrzowic, w dominującej części jest zły i wymaga co najmniej gruntownego remontu za wyjątkiem dwóch odcinków, na których w połowie lat 9. zabudowano nową nawierzchnię. Remont taki powinien być dokonany łącznie z zabudową nowej warstwy ochronnej i z renowacją ciągów odwodnieniowych. Stan projektowany Wszystkie opcje przebiegu wymagają zastosowania podobnych standardów konstrukcyjnych nawierzchni kolejowej. Na odcinku od stacji Katowice Towarowa do stacji Chorzów Batory została przewidziana przebudowa torów linii 137 a za okręgiem KTC dobudowa dwóch nowych torów linii 713 stanowiących element trasy Katowice - MPL Pyrzowice. Na projektowanych 482

odcinkach - modernizowanych i nowobudowanych - zastosowana zostanie nawierzchnia tłuczniowa z szynami bezstykowymi i podkładami strunobetonowymi, układanymi na warstwie podsypki o grubości,35 m. W przypadkach uzasadnionych dopuszcza się zastosowanie toru dylatowanego. Na całym odcinku trasy Katowice - Pyrzowice przewiduje się zastosowanie szyn typu 6 E1 o twardości nie mniejszej ni ż 26 HB w torach szlakowych i głównych. Do przebudowy torów bocznych przewiduje się również wykorzystanie szyn typu S 49 i szyn staroużytecznych. Na całym odcinku przewiduje się zastosowanie podkładów strunobetonowych belkowych - monoblokowych typu ciężkiego w celu ujednolicenia konstrukcji nawierzchni kolejowej niezależnie od promienia łuku oraz występujących pochyleń podłużnych. Zastosowanie podkładów drewnianych przewiduje się ograniczyć tylko do odcinków nawiązania do torów istniejących z takimi podkładami oraz do nawierzchni na istniejących obiektach inżynieryjnych. W torach szlakowych i głównych przewiduje się zastosowanie podsypki tłuczniowej klasy I gatunku 1 jak również podsypki oczyszczonej. Warstwa podsypki pod podkładami strunobetonowymi w torach szlakowych i głównych zasadniczych powinna wynosić,35 m, a w torach pozostałych i pod podkładami drewnianymi,3 m. Prędkość pociągów Pomiędzy stacjami Katowice i Chorzów Stary rzeczywiste prędkości ruchu pociągów wynoszą obecnie 5-8 km/h. Tym nie mniej od przystanku osobowego Katowice Załęże układ geometryczny pozwala na prędkości rzędu 1-12 km/h, które z uwagi na stan techniczny drogi kolejowej nie są aktualnie osiągane. Trwałe ograniczenia prędkości z uwagi na promienie łuków występują bezpośrednio za stacją Chorzów Batory, poprzez stację Chorzów Miasto (łuk w torze nr 1) oraz na szlaku Chorzów Miasto Chorzów Stary. Tabela V.7.2-1 Prędkości pociągów dla stanu istniejącego Numer Odcinek linii Nazwa Prędkość Lp. linii od km do km posterunku [km/h] Uwagi 1 137,9 2, Katowice - KTC 5 w torze nr 2-3 km/h 6,166 z ograniczeniami 2 137 / (linii 137) KTC - Chorzów Batory miejscowymi: 2, 7 131 /5,9 (linii (wiadukt ul. Szpitalna) w km 3,455-3,47 na 131) wiadukcie 5 km/h 3 131 5,9 8,12 Chorzów Batory - Chorzów Miasto 5-483

4 131 8,1 12, Chorzów Miasto - w tym odcinek przy 3 Chorzów Stary murach oporowych 5 131 12, 13,1 Chorzów Stary 9 (7)* - 6 131 13,1 16,7 Chorzów Stary - Bytom 1 (7)* - 7 131 16,7 22,71 Bytom 5-8 145,57 18,33 Chorzów Stary - Radzionków 2 - * - wartości w nawiasach dotyczą prędkości pociągów towarowych Za podstawowe parametry charakteryzujące układ geometryczny linii kolejowej należy uznać m.in. prędkość dopuszczalną z uwagi na geometrię torów i ich wyposażenie oraz minimalny promień łuku poziomego. Z układem torowym ściśle wiązać należy układy połączeń torowych w obrębie punktów eksploatacyjnych oraz usytuowanie peronów w stosunku do układu torowego. Pomiędzy stacjami Katowice i Chorzów Stary rzeczywiste prędkości ruchu pociągów wynoszą obecnie 5-8 km/h. Niemniej jednak od przystanku osobowego Katowice Załęże układ geometryczny pozwala na prędkości rzędu 1-12 km/h, które z uwagi na stan techniczny drogi kolejowej nie są aktualnie osiągane. Trwałe ograniczenia prędkości z uwagi na promienie łuków występują bezpośrednio za stacją Chorzów Batory, poprzez stację Chorzów Miasto (łuk w torze nr 1) oraz na szlaku Chorzów Miasto - Chorzów Stary. Na linii nr 137, w zakresie objętym opracowaniem, łuki o małych promieniach występują jedynie na krótkim odcinku wjazdu do stacji Chorzów Batory - 47 m - w rejonie kilometrów 5,94 do 5,93, oraz w połączeniu torowym, gdzie promień łuku spada do 19 m. Na linii nr 131, w zakresie objętym opracowaniem, łuki o małych promieniach występują na wyjeździe ze stacji Chorzów Batory - 37 m, w końcowej części peronu wyspowego stacji Chorzów Miasto oraz na szlaku Chorzów Miasto - Chorzów Stary. Tabela V.7.2-2 Prędkości pociągów dla stanu projektowanego Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Lp. Prędkość Prędkość Prędkość km od km do km od km od km od km od [km/h] [km/h] [km/h] 1 2+1 6+5 1 2+1 6+5 1 2+1 6+5 1 2 6+5 7+5 5 6+5 7+5 5 6+5 7+5 5 3 7+5 1+5 8 7+5 1+5 8 7+5 1+5 8 4 1+5 16+1 1 1+5 16+1 1 1+5 16+1 1 5 16+1 2+5 12 16+1 24+5 12 16+1 38+8 12 6 2+5 35+ 16 1) 24+5 36+ 12 38+8 39+735 6 7 35+ 35+923 6 36+ 37+31 6 - - - 1) na łukach z przejazdami, tj. w km od 24, do 25,5 i od 31,2 do 33,5 prędkość zostanie ograniczona do 13 km/h 484

Uwaga: maksymalna prędkość dla pociągów towarowych v = 8 km/h (na odcinku Piekary - Lotnisko (km 19,5-36) brak ruchu towarowego). Dla linii 164 i 651 prędkość wyniesie 6 km/h, a na wszystkich bocznicach i liniach "odchodzących" 4 km/h. Ruch W ciągu istniejących linii 137 i 131, na odcinku którym poprowadzone zostanie projektowane połączenie kolejowe, zlokalizowane są 4 przystanki / stacje. Tabela V.7.2-3 Zestawienie istniejących posterunków ruchu i przystanków / stacji Lp. Posterunek km linii Linia 137 1 p.o. Katowice Załęże 2+528 2 st. Chorzów Batory 6+166 Linia 131 3 st. Chorzów Batory 5+9 4 st. Chorzów Miasto 8+984 5 st. Chorzów Stary 12+21 Przez stację Chorzów Batory przechodzą następujące linie kolejowe: 131 Chorzów Batory - Tczew - magistrala węglowa (od Bytomia jako CE65); 137 Katowice - Legnica - magistrala E3; 164 Chorzów Batory - Ruda Kochłowice - jedno z licznych połączeń wewnętrznych na terenie GOP; 713 Katowice - Chorzów Batory - łącznica - obecnie o funkcjach objazdowych. Obecnie w ruchu towarowym stacja ta funkcjonuje jako element połączeń dla nielicznych pociągów zdawczo-odbiorczych oraz jako element trasy objazdowej dla CE65 w szczególnych warunkach prowadzenia ruchu kolejowego. Stacja Chorzów Stary jest stacją węzłową wyłącznie w ruchu towarowym, stanowiąc połączenie linii nr 161 z linią nr 131. Obecnie zatrzymują się tu tylko nieliczne pociągi osobowe w komunikacji lokalnej do Katowic, Tarnowskich Gór i Lublińca (por. st. Chorzów Miasto). Pociągi pośpieszne nie mają na stacji planowego zatrzymania. Na projektowanej linii kolejowej zaplanowano 8 obiektów pełniących funkcje posterunków ruchu oraz przystanków osobowych. 485

Tabela V.7.2-4 Zestawienie projektowanych posterunków ruchu i przystanków / stacji Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Lp. km km km Posterunek Posterunek Posterunek linii linii linii 1 p.o. Katowice p.o. Katowice p.o. Katowice 2+25 2+25 Załęże Załęże Załęże 2+25 2 st. Chorzów Batory 5+82 st. Chorzów Batory 5+82 st. Chorzów Batory 5+82 3 st. Chorzów Miasto 8+985 st. Chorzów Miasto 8+985 st. Chorzów Miasto 8+985 4 st. Chorzów Stary 12+21 st. Chorzów Stary 12+21 st. Chorzów Stary 12+21 5 p. odg. Bytom p. odg. Bytom p. odg. Bytom 15+ 15+ Rozbark Rozbark Rozbark 15+ 6 p.o. Bytom p.o. Bytom p.o. Bytom 15+5 15+5 Siemianowicka Siemianowicka Siemianowicka 15+5 7 p. odg. Barbara 17+52 p. odg. Barbara 17+52 p. odg. Barbara 17+52 8 p.o. Piekary Śląskie 19+41 p.o. Piekary p.o. Piekary 19+41 Śląskie Śląskie 19+41 9 st. MPL Pyrzowice 35+56 st. MPL Pyrzowice 36+721 st. MPL Pyrzowice 39+485 Natężenie ruchu zarówno dla stanu istniejącego jak i prognozowanego zostało opracowane na podstawie danych otrzymanych od projektantów. Tabela V.7.2-5 Natężenie ruchu - stan istniejący 21 r. Lp. Rodzaj pociągu 1 Pociągi EC, EIC 2 Pociągi TLK + IR 3 Pociągi osobowe (EZT) 4 Razem pociągi pasażerskie 5 Pociągi TE, TX 6 Pociągi TP 7 Pociągi TG, TM, TN 8 Pociągi TL, TKP Katowice Chorzów Batory (2 tory linii 137 + linie 713 i 164) Chorzów Batory Chorzów Stary Linia 131 Chorzów Stary Bytom Rozbark Linia 131 P 1 L P L P L P L P L P L D 2 4 4 N D 2 2 4 3 4 3 N 4 4 1 2 1 2 D 32 33 11 12 11 12 N 3 2 1 1 D 56 57 15 15 15 15 N 7 6 2 2 2 2 D N D N D N D 2 2 2 2 9 8 N 2 2 3 3 1 8 Bytom Rozbark - (Barbara) Piekary Linia 65 Bytom - (Barbara) Piekary Linia 649 (Barbara) Piekary - MPL Pyrzowice Linia 65 486

9 Pociągi TKM 1 Razem pociągi towarowe 11 Pociągi służbowe (w tym drezyny) 12 Lokomotywy luzem 13 Razem pociągi służbowe i lokomotywy luzem 14 Razem wszystkie pociągi D 4 4 2 2 3 3 N 1 1 1 1 1 1 D 6 6 4 4 12 11 N 3 3 4 4 11 9 D 3 3 2 2 2 2 N D 3 3 2 2 3 3 N 1 1 1 1 1 1 D 6 6 4 4 5 5 N 1 1 1 1 1 1 D 68 69 23 23 32 31 N 11 1 7 7 14 12 15 Razem wszystkie pociągi D+N 79 79 3 3 46 43 16 Razem wszystkie pociągi w obu kierunkach D+N 158 6 89 1 - Strona linii: P - prawa (pociągi poruszające się w kierunku zgodnym ze wzrostem kilometracji), L - lewa (pociągi poruszające się w kierunku przeciwnym do wzrostu kilometracji) 2 - Pora doby: D - dzień (6. - 22.), N - noc (22. - 6.) W tabeli V.7.2-6 zestawiono natężenia ruchu dla stanu prognozowanego: rok 215 (po oddaniu inwestycji do użytkowania) i rok 225 (1 lat od rozpoczęcia eksploatacji). We wszystkich rozpatrywanych opcjach modernizacji przyjmuje się jednakowe prognozowane natężenia ruchu pociągów poszczególnych klas, zgodnie z informacjami otrzymanymi od projektantów. Projektowana linia klejowa prowadzić będzie zarówno ruch 487

pociągów pasażerskich kategorii TLK i EZT, towarowych kategorii TL, TKP i TKM i innych. Ruch pociągów pasażerskich i towarowych odbywać się będzie w porze dziennej i w porze nocnej. 488

Tabela V.7.2-6 Natężenie ruchu - stan prognozowany na lata 215 i 225 489

1 - Strona linii: P - prawa (pociągi poruszające się w kierunku zgodnym ze wzrostem kilometracji), L - lewa (pociągi poruszające się w kierunku przeciwnym do wzrostu kilometracji), 2 - Pora doby: D - dzień (6. - 22.), N - noc (22. - 6.), 3 - jest to ten sam odcinek, pociągi jeżdżą po 4 torach: 1P i 2P to są tory linii 131/713 w kierunku Bytomia, 1K i 2K to tory linii 137 w kierunku Gliwic. Dodatkowo pociągi towarowe na tym odcinku jeżdżą po liniach 651 i 164 (skrajny tor po południowej stronie). Na odcinku Katowice Chorzów Batory od km 2,1 do 7, w powyższej tabeli natężenia są dedykowane ściśle do poszczególnych linii 131/713 (tory 1P i 2P) oraz 137 (tory 1K i 2K). Zgodnie z danymi otrzymanymi od projektantów przyjęto jednakowy poziom natężenia ruchu kolejowego na lata 215 i 225. Tabor Stan istniejący Na analizowanej linii, w tym na odcinku obecnie istniejącym, który będzie poddany modernizacji eksploatowane są pociągi regionalne i międzyregionalne. Pociągi międzyregionalne są obsługiwane przez składy wagonów z lokomotywami, a regionalne głównie elektrycznymi zespołami trakcyjnymi i częściowo składami z lokomotywą i wagonami. Dla ciągnięcia pociągów kategorii EC, IC, Ex, TLK stosuje się lokomotywy serii EP9 i EU7/EP7 o prędkości maksymalnej odpowiednio 16 i 125 km/h, a dla pociągów regionalnych zespoły trakcyjne serii EN57, EN71 i ED72/ED73 o prędkości 11 km/h (lub 12 km/h po modernizacji). Na istniejących odcinkach linii może być prowadzony także ruch towarowy. Na analizowanej linii ruch towarowy jest prowadzony głównie lokomotywami serii ET22 i ET41. Do prac manewrowych wykorzystywane są lokomotywy manewrowe, typowe dla sieci PKP SM42. Stan projektowany Zakłada się, że po oddaniu do eksploatacji analizowanego połączenia kolejowego, będzie na niej eksploatowany obecny tabor krajowych przedsiębiorstw kolejowych. Analizowana linia będzie integralną częścią systemu kolejowego w kraju, po której prowadzony będzie ruch różnych kategorii pociągów z różnych regionów. Stąd na linii tej wystąpi duża różnorodność typów taboru. Przeciętny wiek eksploatacji lokomotyw to od 4 do 5 lat, zatem należy liczyć się z eksploatacją obecnych pojazdów w stosunkowo dużej ilości (około 6%) do 23 r., a z końcem ich eksploatacji ok. 24 r. Dla wagonów pasażerskich i zespołów trakcyjnych przyjmuje się wiek eksploatacji do 4 lat. W tym przypadku należy się liczyć z eksploatacją dużej ilości obecnego 49

taboru do 22 r., a z końcem jego eksploatacji do 23 r. Dla wagonów towarowych kryteria wieku eksploatacji nie są obecnie tak jednoznaczne jak dla innych rodzajów taboru. Należy się jednak liczyć z eksploatacją znacznej ilości obecnego taboru jeszcze około 225 roku. Dyrektywy unijne o interoperacyjności kolei nie przewidują ograniczeń w eksploatacji taboru eksploatowanego przed wejściem w życie odpowiednich specyfikacji TSI na liniach kolejowych nawet w pełni zbudowanych lub zmodernizowanych wg specyfikacji TSI. Takie podejście prawne wskazuje, że w projekcie modernizacji linii i w ocenie jego efektywności trzeba założyć podane okresy eksploatacji obecnego taboru ze wszystkimi negatywnymi konsekwencjami w zakresie ekologii. Decyzje przewoźników, korzystających z analizowanej linii, w zakresie zakupów nowego taboru, będą w znacznym stopniu zależne od wielkości spodziewanych efektów z eksploatacji linii po modernizacji i od dostępnych środków finansowych. Jedynymi narzędziami oddziaływania na decyzje przewoźników ze strony PKP PLK S.A. mogą być: wprowadzanie ograniczeń ruchu dla pociągów o niewystarczających charakterystykach trakcyjnych poprzez konstrukcję rozkładu jazdy po kątem optymalizacji zdolności przepustowej linii, wprowadzanie zróżnicowania stawek za dostęp do infrastruktury na niekorzyść pojazdów o zwiększonym oddziaływaniu na tor (np. lokomotywy z wagonami), o dużej emisji hałasu, czy o emisji zanieczyszczeń przez silniki spalinowe, co zmusi przewoźników do wymiany taboru na bardziej wydajny i ekologiczny (jest to zgodne z Dyrektywą 24/49 Komisji Europejskiej z 28 r., w pierwszej kolejności dla wagonów towarowych). V.7.3 OCENA HAŁASU DLA STANU PROJEKTOWANEGO Ocenę wpływu modernizowanej linii kolejowej na klimat akustyczny wykonano w oparciu o wykonane obliczenia oraz dopuszczalne wartości poziomów równoważnych dźwięku A w środowisku określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 27 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Obliczenia zasięgu hałasu powodowanego ruchem kolejowym wykonano zgodnie z metodyką opisaną w IV.9.1 i załączniku XV.3.1. Do obliczeń przyjęto prognozowane warunki ruchu podane w tabelach V.7.2-5 i V.7.2-5 oraz prędkości podane w tabelach V.7.2-1 i V.7.2-2 w rozdziale V.7.2, opracowane na podstawie danych otrzymanych od projektantów. Na podstawie projektów oraz cyfrowych map terenu, dostarczonych przez projektantów, opracowany został trójwymiarowy model terenu dla projektowanej linii kolejowej (ryc. V.7.3-1 - V.7.3-8). 491

Rycina V.7.3-1 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Bytom Rozbark. Widok na rozjazd w kierunku Bytomia (w lewo) oraz w kierunku MPL (w prawo). Okolice ul. Siemianowickiej i Alei Jana Pawła II Rycina V.7.3-2 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Okolice ulic Pukowca i Kossutha w Katowicach. Widok w kierunku zachodnim 492

Rycina V.7.3-3 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Okolice ulicy Grządziela w Katowicach (Kolonia Belojannisa). Widok w kierunku zachodnim Rycina V.7.3-4 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Linie kolejowe 131 i 137. Okolice ul. Armii Krajowej w Chorzowie. Widok w kierunku północno - zachodnim 493

Rycina V.7.3-5 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Bytom Rozbark. Okolice ulic Siemianowickiej i Kopalnianej. Widok w kierunku północnym Rycina V.7.3-6 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Bytom Rozbark. Okolice ul. Chorzowskiej i Pszczyńskiej. Widok w kierunku północnym 494

Rycina V.7.3-7 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Chorzów. Os. Irys po prawej stronie linii okolice ul. Truchana. Widok w kierunku północnym Rycina V.7.3-8 Widok 3D na zamodelowaną linie kolejową. Piekary Śląskie Osiedle Sowińskiego. Widok w kierunku północnym 495

Obliczenia równoważnego poziomu dźwięku A hałasu kolejowego (wskaźników hałasu) wykonano dla średniogodzinnych warunków ruchu występujących w normowych przedziałach czasu odniesienia dla pory dnia (6. - 22.) i pory nocy (22. - 6.). Obliczenia wskaźników hałasu w porze dnia (L AeqD ) i w porze nocy (L AeqN ), wykonano dla punktów obliczeniowych usytuowanych na terenach chronionych ze względu na hałas oraz dla siatki punktów obliczeniowych usytuowanych na wysokości 4 m z gęstością 1x1 m. Obliczenia wykonano dla punktów obserwacji usytuowanych na wysokości h o = 4 m nad poziomem terenu. W przypadku punktów zlokalizowanych w sąsiedztwie wielokondygnacyjnych budynków wykonano dodatkowe obliczenia w punktach usytuowanych na wysokości h o od 8 do 2 m, natomiast na terenach rekreacyjno wypoczynkowych punkty obliczeniowe usytuowano na wysokości h o = 1.5 m. W załączniku XV.3.3 przedstawiono szczegółowe zestawienie wyników obliczeń poziomu dźwięku w poszczególnych punktach zlokalizowanych na terenach chronionych ze względu na hałas. Mapy zasięgu hałasu dla stanu istniejącego, oraz wszystkich opcji budowy zamieszczono w załączniku XV.5 mapy nr 11. W oparciu o opracowane mapy zasięgu oraz wyniki w punktach obliczeniowych wykonana została ocena oddziaływania hałasu kolejowego dla pory dnia i pory nocy. Dokonano waloryzacji terenów z punktu widzenia wymagań w zakresie ochrony przed hałasem. Tereny chronione przed hałasem przedstawiono w rozdziale IV.9.3 oraz na mapach hałasu. W tabeli V.7.3-1 podano końcowe wyniki oceny, które zawierają: poziomy hałasu w porze nocy L AeqN w odległości d = 25 m i d = 5 m, które charakteryzują narażenie na hałas występujące na I-szej linii zabudowy względem linii kolejowej; zasięg hałasu w porze dnia o poziomie L AeqD = 6 db i L AeqD = 55 db, określony dla terenów zabudowy luźnej i rozproszonej reprezentatywnej dla terenów pozamiejskich i obrzeży miast oraz dla terenów zwartej zabudowy; zasięg hałasu w porze nocy o poziomie L AeqN = 55 db L AeqN = 5 db, określony dla terenów zabudowy luźnej i rozproszonej oraz dla terenów zwartej zabudowy. 496

Tabela V.7.3-1 Ocena hałasu dla rozpatrywanych opcji modernizacji Lp. Odcinek w granicach gminy Długość odcinka [km] Poziom hałasu L AeqD [db] Pora dnia (6.-22.) Zasięg hałasu d z [m] OCENA HAŁASU Poziom hałasu L AeqN [db] Pora nocy (22.-6.) Zasięg hałasu d z [m] 25m 5m L A =6dB L A =55dB 25m 5m L A =55dB L A =5dB a 1 a a b 2 a b a a a b a b OPCJA 1 1 Katowice 915 62,3 58,9 38 38 12 7 59,4 56,5 7 58 185 88 2 Chorzów 9 865 53,2-64,6 47, -59,6 2-5 25-34 22-1 4-55 55-65,8 48-6,4 3 Świętochłowice 52 57,2 54,5 16 16 44 3 58,3 55, 5 36 97 46 4 Bytom 72 59,6-61,8 48,2 58,5 25-33 <1 23-12 13 53,8-64,8 44,6-62,3 5 Piekary Śląskie 394 6,3 54,9 25 2 5 32 57,6 52,4 33 26 72 4 6 Bobrowniki 66 6,8 7 Ożarowice 844 61,4 48,8-56,3 49,8-56,8 26 16 27-34 <1 OPCJA 2a 33-67 36-68 38 58,3 22 58,6 46,3-53,2 46,3-53,5 36-115 25-23 3-36 52 12 26 33 16 1 Katowice 915 62,3 58,9 38 38 12 7 59,4 56,5 7 58 185 88 2 Chorzów 9 865 53,2-64,6 47, -59,6 2-5 25-34 22-1 4-55 55-65,8 48-6,4 3 Świętochłowice 52 57,2 54,5 16 16 44 3 58,3 55, 5 36 97 46 4 Bytom 72 59,6-61,8 48,2 58,5 25-33 <1 23-12 13 53,8-64,8 44,6-62,3 5 Piekary Śląskie 394 6,3 54,9 25 2 5 32 57,6 52,4 33 26 72 4 6 Bobrowniki 61 63,4 58,1 39 16 82 38 6,3 54,9 49 26 11 51 7 Ożarowice 952 63,3 51,3-58,2 37 27 OPCJA 2b 45-84 4 59,9 47,7-54,8 1 Katowice 915 62,3 58,9 38 38 12 7 59,4 56,5 7 58 185 88 2 Chorzów 9 865 53,2-64,6 47, -59,6 2-5 25-34 22-1 4-55 55-65,8 48-6,4 3 Świętochłowice 52 57,2 54,5 16 16 44 3 58,3 55, 5 36 97 46 4 Bytom 72 59,6-61,8 48,2 58,5 25-33 <1 23-12 13 53,8-64,8 44,6-62,3 5 Piekary Śląskie 394 6,3 54,9 25 2 5 32 57,6 52,4 33 26 72 4 6 Bobrowniki 582 6,3 46,4-55,2 25 16 34-53 38 57,1 43,6-52,4 36-115 25-23 4-5 36-115 25-23 29-36 52 12 25 52 12 26 6-28 34-39 38-92 4-92 6-28 34-39 48-11 6-28 34-39 37-73 6-92 24 51 28 6-92 24 36 6-92 24 51 497

1 26-57,1-48,6-7 Ożarowice 567 59,7 54,6 5,2-8 Świerklaniec 544 59,3 54,8 Miasteczko 48,6-9 14 6,6 Śląskie 55,6 1 - obszar niezabudowany lub zabudowa luźna, 2-27 21-32 28-49 24 54,6-57,7-51 - 55,9 34-54 - 57,7 45,6-51,9 47,2-51,9 45,7-52,7 25-34 19 26-29- 36-34- 7 4-75 37-75 32 - - 2 - obszar miejski z zabudową zwartą. Wyniki opracowano także w postaci map akustycznych przedstawiających: zasięg izolinii 5dB dla pory nocnej oraz 55 i 6dB dla pory dziennej stan istniejący - załącznik XV.5 mapy 11. zasięg izolinii 5dB dla pory nocnej oraz 55 i 6dB dla pory dziennej wszystkie opcje budowy przed i po zastosowaniu proponowanych ekranów akustycznych - załącznik XV.5 mapy 11. Ocena narażenia na hałas Podstawą do oceny narażenia na hałas są: poziomy hałasu występujące na I-szej linii zabudowy w porze dnia i w porze nocy, przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu na I-szej linii zabudowy, zasięg hałasu o poziomie L AeqN = 5 db w porze nocy. Z analizy zagospodarowania terenów wokół projektowanego połączenia kolejowego wynika, że tereny zabudowy mieszkaniowej znajdują się po obu stronach linii, I-sza linia zabudowy dla przebiegu w śladzie istniejącym, występuje najczęściej w odległości 2 5 m od linii kolejowej. Do celów oceny hałasu dla poszczególnych odcinków linii określono także procentowy udział różnych rodzajów terenów wzdłuż linii kolejowej, z uwzględnieniem podziału na: tereny w granicach miast powyżej 1 tys. mieszkańców, tereny w granicach pozostałych miast, tereny w granicach wsi i osiedli, tereny niezurbanizowane. W celu oszacowania liczby ludności narażonej na hałas posłużono się danymi demograficznymi zestawionymi w tabeli V.7.3-2. 498

Tabela V.7.3-2 Dane demograficzne gmin położonych wzdłuż analizowanego odcinka linii kolejowej Lp. Gmina Gęstość zaludnienia Długość linii kolejowej [m] [osób/km 2 ] Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b 1 Katowice 1 88,3 615 2 Chorzów 3 387,1 9 685 3 Świętochłowice 4 81,1 52 4 Bytom 2 655 4 76 + 2 26 5 Piekary Śląskie 1 472 3 62 + 32 6 Bobrowniki 216,4 6 6 6 1 5 82 7 Ożarowice 123,4 8 44 9 52 5 67 8 Świerklaniec 246 - - 5 44 9 Miasteczko Śląskie 17,3 - - 1 4 Wyniki analiz i obliczeń zestawiono w tabelach i na wykresach dla każdej z analizowanych opcji: zestawienie rodzajów terenów w bezpośrednim otoczeniu linii kolejowej tabela V.7.3-3, procentowy udział różnych rodzajów terenów wzdłuż linii kolejowej rys. V.7.3-9, poziom hałasu na I-szej linii zabudowy od linii kolejowej dla stanu istniejącego i projektowanego dla poszczególnych opcji rys. V.7.3-1, liczba ludności narażonej w porze nocy na hałas o poziomie L AeqN > 5 db (bez zastosowania proponowanych ekranów akustycznych) rys. V.7.3-11. i V.7.3-12. Stan istniejący Dla stanu obecnego poziom hałasu (od istniejącej linii kolejowej nr 131) na I-szej linii zabudowy kształtuje się na poziomie L AeqN = (5 64) 3 db (tabela IV.9.4-1 rozdz.iv.9.4). Przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu ( L A ) na I-szej linii zabudowy występuje w porze dnia i porze nocy i wynosi ( 3): a) pora dnia: zabudowa wielorodzinna L AeqDdop = 6 db - L A = 4 db, zabudowa jednorodzinna L AeqDdop = 55 db - L A = 9 db, b) pora nocy: zabudowa mieszkaniowa L AeqNdop = 5 db - L A = 14 db. Zasięg hałasu o poziomie L AeqN = 5 db w porze nocy: a) tereny zwartej zabudowy miejskiej: d z = 15 12 m, b) tereny zabudowy luźnej, rozproszonej oraz tereny niezabudowane: d z = 25 25 m. 499

Na pozostałym terenie obecnie brak jest linii kolejowej. Hałas na pozostałym terenie kształtowany jest przez istniejący hałas komunikacyjny i bytowy i został on szczegółowo przeanalizowany w rozdziale IV.9.4 Stan projektowany Poziom hałasu w porze nocy na I-szej linii zabudowy będzie kształtować się na poziomie (Tabela V.7.3-1): Opcja 1 - L AeqN = (54 66) 3 db, Opcja 2a - L AeqN = (54 66) 3 db, Opcja 2b - L AeqN = (54 66) 3 db. Zasięg hałasu o poziomie L AeqN = 5 db w porze nocy: a) tereny zwartej zabudowy miejskiej: d z = 25 9 m, b) tereny zabudowy luźnej, rozproszonej oraz tereny niezabudowane: d z = 35 39 m. Dla stanu prognozowanego na niektórych obszarach nastąpi ograniczenie poziomu emisji hałasu w stosunku do stanu istniejącego. Tabela V.7.3-3. Zestawienie rodzajów terenów w bezpośrednim otoczeniu projektowanej linii kolejowej. Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Lp. Rodzaj terenu l o1 = 36 28 m l o2a = 37 4 m l o2b = 4 11 m długość [m] %l o1 długość [m] %l o2a długość [m] %l 16I 1 miasta powyżej 1 tys. mieszkańców 1732 47,7% 1732 46,3% 1732 43,2% 2 pozostałe miasta 446 12,3% 446 11,9% 446 11,1% 3 wsie i osiedla 389 1,7% 279 7,5% 279 7,% 4 tereny niezurbanizowane 161 29,3% 1283 34,3% 1554 38,7% A) 5

B) C) Rycina V.7.3-9 Procentowy udział różnych rodzajów terenów wzdłuż projektowanej linii kolejowej. A) Opcja 1, B) Opcja 2a, C) Opcja 2b 51

Rycina V.7.3-1 Poziom hałasu na I-szej linii zabudowy od projektowanej linii kolejowej dla stanu istniejącego i projektowanych opcji Porównanie opcji Jako kryterium porównania opcji przyjęto: 1) poziom emisji hałasu na podstawie porównania wskaźników hałasu L AeqN wyznaczonych w punkcie referencyjnym oraz zasięgów hałasu o poziomie L AeqN = 5 db, 2) liczba ludności narażonej w porze nocnej na hałas o poziomie L AeqN > 5 db. Liczbę ludności narażonej na hałas o poziomie większym niż 5 db w porze nocy oszacowano na podstawie wyznaczonych zasięgów hałasu oraz gęstości zaludnienia (tabela V.7.3-2) w miastach oraz gminach, przez które przebiega analizowany odcinek linii kolejowej. 52

Ponadto w celu porównania liczby ludności narażonej na hałas dla stanu istniejącego i projektowanego, oszacowano omawianą wielkość dla obu przypadków na odcinku istniejącej linii kolejowej nr 131/137 czyli tam gdzie projektowana linia będzie przebiegała w śladzie linii istniejącej. Na omawianym odcinku poszczególne opcje przebiegają wspólnie, dlatego też liczba ludności narażonej na hałas o poziomie L AeqN > 5 db będzie taka sama dla każdej z proponowanych opcji przebiegu. Wyniki tych analiz przedstawiono na rycina V.7.3-11, natomiast na rycina V.7.3-12 przedstawiono liczbę ludności narażonej na ponadnormatywny hałas dla całej długości linii kolejowej z rozróżnieniem na poszczególne opcje przebiegu projektowanej linii kolejowej. Wyznaczone poziomy emisji hałasu oraz zasięgi hałasu dla analizowanego odcinka linii dla pory dnia jak i pory nocy zestawione zostały dla stanu istniejącego w IV.9.4-1 (rozdz. IV.9.4.1) i w tabeli V.7.3-1. Rycina V.7.3-11. Liczba ludności narażonej w porze nocy na hałas o poziomie L AeqN > 5 db, na odcinku istniejącej linii nr 131 53

Rycina V.7.3-12. Liczba ludności narażonej w porze nocy na hałas o poziomie L AeqN > 5 db dla poszczególnych opcji projektowanej linii kolejowej Dodatkowo w celu porównania stanu istniejącego ze stanem projektowanym poniżej w tabeli V.7.3-4. zestawiono wyniki pomiarów hałasu dla stanu istniejącego, wykonanych w 18 punktach pomiarowych na potrzeby niniejszego opracowania z wynikami obliczeń w tych samych punktach dla stanu projektowanego. Tabela V.7.3-4 Zmierzone i obliczone poziomy hałasu dla pory dnia (L AeqD ) i dla pory nocy (L AeqN ) dla stanu istniejącego oraz projektowanego Wyniki obliczeń Wyniki pomiarów Nr Opcja 1 Opcja 2a Opcja 2b Lp. punktu L AeqD L AeqN L AeqD [db] [db] [db] [db] [db] [db] [db] [db] 1 P1 62,9 54,8 62,8 6, 62,8 6, 62,8 6, 2 P2 53,6 45,4 61,4 62,8 61,4 62,8 61,4 62,8 3 P5 54,8 56,1 6,7 64,5 6,7 64,5 6,7 64,5 4 P6 75, 69,4 58,2 53,4 58,2 53,4 58,2 53,4 5 P7 58,4 49,2 38,1 37,2 38,1 37,2 38,1 37,2 6 P8 57,7 57,3 51,8 48,9 51,8 48,9 51,8 48,9 7 P9 5,2 45,2 6,6 57,7 6,6 57,7 6,6 57,7 8 P1 56,6 5,1 45,4 42,2 45,4 42,2 45,4 42,2 9 P11 54,6 44,5 63, 59,6 63, 59,6 63, 59,6 1 P12 56,2 4,7 - - 43,9 4,6 - - 11 P13 61,6 47,5 69,7 66,4 - - - - 12 P14 59,9 5,1 59,4 56,1 - - - - 54 L AeqN L AeqD L AeqN L AeqD L AeqN