Krzysztof J. Guzek O pamięć Chorągwi Rzeczypospolitej zapomnianego naczelnego znaku Państwa Polskiego Kolejna rocznica Odzyskania Niepodległości jest doskonałą okazją do przypomnienia dziejów Chorągwi Rzeczypospolitej weksylium o blisko 800-letniej historii i jednego z głównych godeł Dawnej Polski i Drugiej Rzeczypospolitej z Orłem Białym na karmazynowym płacie. Fragment Polonii Jana Styki monumentalnej alegorii narodowej namalowanej w 1891 r. Chorągiew Rzeczypospolitej wprowadzone zostało w Ŝycie ustawą z d. 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej jako jedno z t r z e c h naczelnych znaków państwowych obdarzonych honorami godeł Rzeczypospolitej. Trzy godła Drugiej Rzeczypospolitej wz. 1919: Herb Orzeł Biały, pieczęć Wielka Rzeczypospolitej i Chorągiew Rzeczypospolitej W 1927 r. rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z 1927 r. zmieniono wzór orła wg projektu Prof. Zygmunta Kaminskiego, wprowadzając go do wielkiej pieczęci państwowej oraz wzór Chorągwi Rzeczypospolitej na płachtę wprowadzono dwie obwódki : wewnętrzna w postaci borty generalskiej symbolizująca zwierzchnictwo Prezydenta nad siłami zbrojnymi i w postaci prostej taśmy jako symbol zwierzchnictwa nad cywilnym społeczeństwem, jednocześnie zmieniono proporcje płachty na 5 : 6. 5 : 8
5 : 6 Trzy godła II Rzeczypospolitej wz. 1927: Herb Orzeł Biały, Pieczęć Rzeczypospolitej i Chorągiew Rzeczypospolitej W tej postaci Chorągiew Rzeczypospolitej przetrwała na Obczyźnie do 1989 r,, gdy jako jeden z historycznych symboli Państwa Polskiego została przekazana na Zamku Królewskim w Warszawie przez Prezydenta RP ś.p. Ryszarda Kaczorowskiego nowo wybranemu po przemianach ustrojowych Prezydentowi Lechowi Wałęsie. Zamek Królewski w Warszawie grudzień 1989 r. Przekazanie insygniów Rzeczypospolitej Prezydentowi RP Lechowi Wałęsie przez Prezydenta Rzeczypospolitej na Obczyźnie s.p. Ryszarda Kaczorowskiego Jest to weksylium,, które zyskało sobie prawo obywatelstwa, aczkolwiek jakby niepełne, takŝe i w III Rzeczypospolitej, gdzie zostało wprowadzone do Ŝycia tylnymi drzwiami. Pod nazwą Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej wprowadzone zostało nie drogą ustawową, lecz przepisami wykonawczymi do ustawy z 1993 r. O Znakach Sił Zbrojnych RP Zarządzeniem Ministra Obrony Narodowej z 1996 r. W sprawie szczegółowych zasad uŝywania znaków Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustalenia innych znaków uŝywanych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski, Nr 14 z 1996 r., poz. 17 */ Autor był członkiem I Zespołu Ekspertów MON (1990-1993)ds. opracowania projektu ustawy O znakach Sił Zbrojnych RP oraz członkiem II Zespołu Ekspertów MON (1992-1996) ds. opracowania przepisów wykonawczych do tejŝe ustawy z 1993 r.
Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej wz. 1996 Początkowo uŝywanie Proporca Prezydenta RP ograniczone zostało wyłącznie do Marynarki Wojennej RP jako jednego z jej weksyliów, a dopiero w ostatnich latach rozszerzone zostało na całe Siły Zbrojne RP jako znak ich zwierzchnika. Dlatego teŝ Proporzec Prezydenta Rzeczypospolitej podnoszony jest obok Flagi Rzeczypospolitej podczas uroczystości w dni świąt państwowych 3 Maja, 15 sierpnia i 11 Listopada na Placu Piłsudskiego w Warszawie. śycie dopisało do dziejów Chorągwi Rzeczypospolitej kolejny, jakŝe smutny rozdział. Wzorem z lat II Rzeczypospolitej - jak podczas uroczystości pogrzebowych Marszałka Józefa Piłsudskiego Trumna ze zwłokami marszałka Józefa Piłsudskiego okryta Chorągwią Rzeczypospolitej
Chorągwią Rzeczypospolitej zostały okryte trumny z doczesnymi szczątkami poległych w katastrofie smoleńskiej dwóch Prezydentów Rzeczypospolitej śp. Lecha Kaczyńskiego i śp. Ryszarda Kaczorowskiego Uroczystości pogrzebowe Prezydenta Reczypospolitej śp. Lecha Kaczyńskiego trumna okryta Proporcem Prezydenta Rzeczypospolitej wz. 1996: Pałac Namiestnikowski w Warszawie i odprowadzenie na Wawel w Krakowie.
Trumna z doczesnymi szczątkami Prezydenta Rzeczypospolitej na uchodźstwie wystawiona w Belwederze przed uroczystościami pogrzebowymi okryta Proporcem Prezydenta Rzeczypospolitej wz. 1996. Zwraca uwagę obszycie płata złotą frędzlą - zgodnie z obyczajami Polonii która nadaje Proporcowi charakter sztandaru, czyli Chorągwi Rzeczypospolitej. Warszawa, kwiecień 2010. Belweder przed wyprowadzeniem trumny z doczesnymi szczątkami Prezydenta Rzeczypospolitej na Obczyźnie, ś.p. Ryszarda Kaczorowskiego do Katedry św. Jana nastąpiła zamiana Chorągwi Rzeczypospolitej Polonii na Proporzec Prezydenta RP wz. 1996 ( płat bez obszycia złota frędzlą).
Wprawdzie podczas uroczystości pogrzebowych w środkach masowego przekazu mówiono tylko o uŝyciu Proporca Prezydenta Rzeczypospolitej, to jednak w tych przypadkach weksylium to de facto pełniło funkcje godła państwowego, a więc symbolu Rzeczypospolitej. symbolu przynaleŝnego Głowie Państwa. Dzieje Chorągwi Rzeczypospolitej na przestrzeni 750 lat zostały publicznie przedstawione w referacie niŝej podpisanego pt. Chorągiew Rzeczypospolitej znak Państwa Polskiego, wygłoszonego w 1990 r. naukowym posiedzeniu Polskiego Towarzystwa Heraldycznego; omówienie referatu zostało opublikowane w Biuletynie Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, Nr 7, kwiecień 1992 r. i stąd teŝ jest cytowane i zamieszczane w bibliografiach w powaŝnych wydawnictwach naukowych. Z okazji przypadającego w dniu 11 Listopada święta narodowego przedstawiamy czytelnikom wspomniane wyŝej omówienie referaty wygłoszonego ponad 20 lat temu. Zduny k/łowicza, w sierpniu 2012 r. Krzysztof J. Guzek członek współzałoŝyciel Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego