P R O P O R Z E C P. M. W.

Transkrypt

1 KRZYSZTOF J. GUZEK STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW DAWNEJ BRONI i BARWY POLSKIE TOWARZYSTWO WEKSYLOLOGICZNE P R O P O R Z E C P. M. W. GLOSSA DO WZORU HONOROWEGO WEKSYLIUM Komunikat przygotowany na posiedzenie naukowe Polskiego Tow. Weksylologicznego w czerwcu 2019 r. Z D U N Y k/ Ł O W I C Z A - C Z E R W I E C

2 Krzysztof J. Guzek SMDBiB &PTVex. Proporzec Polskiej Marynarki Wojennej Glossa do wzoru z 1990'1993 r. Komunikat. Na ostatnim. marcowym posiedzeniu PTVex. w 2019 r. na porządku dziennym stanęła sprawa Proporca PMW wz. 1990/1993, podniesiona przez kol. Jarosława Pycha z postulatem rozważenia możliwości powrotu do tradycyjnego jego wzoru wprowadzonego w życie ustawą o godłach i barwach Rzeczypospolitej z 1919 r. Temat ten stanął na porządku dziennym obrad PTVEx. nie bez powodu bowiem na przestrzeni ostatnich dwóch lat nasiliły się protesty pochodzące ze środowisk marynarzy PMW przeciwko ustawowej zmianie wzoru Proporca PMW, do którego zostało wprowadzone opancerzone ramię zbrojne w białą broń o zakrzywionej głowni.[1] Gwoli ścisłości należy wspomnieć, iż już w 1990 r. zmieniony wzór Proporca PMW spotkał się z protestami kombatantów, lecz nie miały one wpływu na powrót do tradycyjnego wzoru ustanowionego w 1919 r. [2] wz. 1919/1921 wz. 1937/38 w z. 1990/93 Proporzec Polskiej Marynarki Wojennej przedmiot sporu Po konstytucyjnej koronacji Orła Białego dokonanej w ostatnich dniach grudnia 1989 r. oraz po przyjęciu przez Sejm w lutym 1990 r. nowelizacji ustawy o godle, barwach i hymnie RP sankcjonującej koronację orła w marcu 1990 r. został powołany przez admirała Piotra Kołodziejczyka, Ministra Obrony Narodowej Zespół Ekspertów MON d/s. opracowania projektu ustawy o znakach Sił Zbrojnych Trzeciej Rzeczypospolitej[3] Tak więc ukoronowanie Orła Białego niewątpliwie wymusiło na resorcie obrony podjęcie prac na uaktualnieniem wzorów symboli Wojska Polskiego. Zespołowi postawiono generalne zadanie aby powrócić do znaków Wojska Polskiego z czasów przed II Wojną Światową, czyli z okresu istnienia Drugiej Rzeczypospolitej. [1] Makowski A., Makowski M.: "Przywrócić proporzec Marynarki Wojennej", Morze Statki i Okręty, Październik Wrzesień,2016, s ;"Marian Huflejt; "Dextera Domini.czyli o rzekomej banderze królewskiej Zygmunta II Augusta", [żródło: Internet]. O licznych (? )protestach przeciwko aktualnemu wzorowi Proporca PMW wspominał również w swoim wystąpieniu kol. J.Pych nie podając jednak konkretnych przykładów. [2] Szczegółowa relacja z prac Zespołu Ekspertów MON nad wzorem proporca PMW zawarta jest w nie publikowanym opracowaniu: KJG: "Spór o zbrojne ramię", Łodż 1995, skierowanym do redakcji dziennika Polska Zbrojna, lecz nie skierowanym do druku. [3] Pismo powołujące niżej podpisanego w skład Zespołu Ekspertów MON - w Arch. KJG. Z nieoficjalnych informacji wiadomo iż cała dokumentacja w/w Zespołu Ekspertów MON będąca w dyspozycji ministerstwa obrony narodowej została przez archiwistów wojskowych zniszczona (skierowana na przemiał - sic!)

3 Zespół Ekspertów MON obradował w Muzeum Wojska Polskiego w pomieszczenie obok ówczesnej Sali Zwycięstwa, co miało niespodziewany wpływ na przebieg prac. Muzeum Wojska Polskiego "Sala Zwycięstwa", sztandarowa ekspozycja w czasach PRL W składzie osobowym Zespołu Ekspertów MON znaleźli się luminarze polskiej nauki zajmujący się od wielu lat symboliką państwową Rzeczypospolitej - na czele z Prof. dr. hab. Józefem Szymańskim, nestorem polskiej heraldyki oraz. dr hab. Stefanem Krzysztofem Kuczyńskim., wicedyrektorem Instytutu Historii PAN a zarazem Prezesem Polskiego Towarzystwa. Heraldycznego Jedno z kolejnych roboczych posiedzeń I Zespołu Ekspertów MON - kwiecień w trakcie prac nad wzorem sztandaru jednostki wojskowej WP. Siedzą tyłem (od lewej): doc. dr hab. S. K. Kuczyński, Prezes PTHer., mgr.l. Pudłowski, Sekretarz PTHer.. Siedzą za stołem Krzysztof J. Guzek, członek SMDBiBjako ekspert z zakresu weksylologii (z okularami na wysokim czole). Z tyłu siedzą współpracujący z Zespołem Ekspertów MON artyści - graficy z ASP Warszawa(od lewej): prof. Andrzej Heydrich (projektant banknotów NBP i znaczków pocztowych) i prof. Urbański - Prorektor warszawskiej ASP, oraz Jan Sarnecki.

4 Przed Zespołem Ekspertów MON kierownictwo ministerstwa postawiło trudne a praktycznie nie wykonalne zadanie zespół ma zaadaptować bez dyskusji stan prawny w zakresie symboliki Wojsa Polskiego obowiązujący pod koniec istnienia Drugiej Rzeczypospolitej. Takie stanowisko spotkało się za zdecydowanym protestem członków zespołu ponieważ od tego czasu weksylologia polska poczyniła tak olbrzymie postępy w zakresie badan naukowych nad symboliką polskiego wojska nie da się mechanicznie przełożyć na współczesne czasy dorobku z lat Drugiej Rzeczypospolitej. [4] Zespołem dowodził gen. J. Skalski, wiceminister obrony narodowej, a obradom przewodniczył niezwykle sprawnie płk dr.. Henryk Brzozowy z Departamentu Wychowania MON. W trakcie prac wyodrębniły się dwa podzespoły d/s opracowania wzoru orła wojskowego który kierował dc. Dr hab. Stefan K. Kuczyński,oraz d/s opracowania pozostałych znaków sił zbrojnych których gross stanowiły weksylia, czyli sztandar jednostko wojskowej i flagi marynarki wojennej, lotnictwa oraz rodzajów sił zbrojnych, którym kierował Prof. Józef Szymański, a w którym merytoryczna pracą de facto zajmowali się niżej podpisany i dr Henryk Wielecki wicedyrektor naukowy MWP. Po niezwykle intensywnych pracach Zespół Ekspertów MON zakończył swoją działalność w czerwcu 1990 r. na spotkaniu z kierownictwem MON, na którym zaprezentowano projekt ustawy "O znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej" Uroczyste spotkanie Zespołu Ekspertów z Kierownictwem MON - 12 czerwca 1990 r. w Sali Zwycięstwa Muzeum WP w W-wie - podsumowanie prac Zespołu.. Przemawia gen.j.skalski, V-minister MON, Szef OC Kraju; siedzą(od prawej): gen. Kuriata, V-minister MON, Główny Kwatermistrz WP, V-min.MON B.Komorowski, Szef Dpt. Wychowania MON, oraz gen. Florian Siwicki, Minister Obrony Narodowej: za stojącym gen. J.Skalskim siedzą kolejno: płk dr. Henryk Brzozowy, Z-ca Szefa Dpt. Wychowania MON. Szef Zespołu Ekspertów, Prof.dr hab. Zdzisław Żygulski jr, Dyrektor Muzeum Czartoryskich w Krakowie i Prezes SMDBiB, Prof..dr hab. Józef Szymański z USCM w Lublinie, nestor polskich heraldyków oraz Doc.dr hab. S.K.Kuczyński z Instytutu Historii PAN, Prezes PTHer. [4] Dość wspomnieć prace Jerzego Millera z lat 60-tych ub. wieku, działalność kol. A. Bebłowskiego i R. Bociana w Komisji Weksylologicznej przy kole PTTK Uniwersytetu Warszawskiego, publikacje Prof. A. Bonasewicza i doc S.K. kuczyńskiego. czy też działalność niżej podpisanego na forum Łódzkiego Oddziału SMDBiB ( niżej podpisany debiutował w 1986 r. referatem "Z historii polskiej bandery. Bandera Rady Portu i Dróg Wodnych w Gdańsku ( ) oraz bandery Wolnego Miasta Gdańska")

5 Jednym ze znaków, któremu zespół poświecił szerszą dyskusję, był Proporzec Polskiej Marynarki Wojennej czyli druga w hierarchii po banderze wojennej - stanowiącej sztandar Okrętu Rzeczypospolitej Polskiej, morski odpowiednik sztandaru jednostki liniowej Wojska Polskiego -.flaga okrętowa. Pierwszy roboczy wzór Proporca PMW z maja 1990 r. [kopia w Arch. K JG] Po uwzględnieniu stanowiska prof.. Józefa Szymańskiego w sprawie ostatecznego wzoru wprowadzono na płachtę proporca wzniesione do ciosu ramię opancerzone Drugi roboczy wzór Proporca PMW z czerwca 1990 r. [kopia w Arch. KJG] Pod koniec czerwca 1990 r. projekt ustawy wraz z barwnymi załącznikami został skierowany do uzgodnień międzyresortowych i uzyskał bardzo wysoką opinie ze strony Biura Legislacyjnego Urzędu Rady Ministrów jako modelowe opracowanie projektu ustawy (do tegoż projektu zostały dołączone opracowane przez Sztab generalny WP. koszty jej wdrożenia w siłach zbrojnych,

6 Jeszcze w czerwcu 1990 r. w Komendzie powstającej Straży Granicznej zostały wykonane z formacie A3 barwne kserokopie wszystkich załączników do tejże ustawy w dwóch egzemplarzach. Z ktrych jeden jest obecnie w Archiwum KJG. Okładka z barwnymi kserokopiami oryginalnych załączników do ustawy [egzemplarz w Arch. KJG] Proporzec Polskiej Marynarki Wojennej wz Barwna kserokopia z oryginalnych załączników do ustawy [egzemplarz w Arch. KJG] Jesienią 1990 r. projekt ustawy "O znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej" został wniesiony do sejmu jako przedłożenie rządowe, jednakże ni został on rozpatrzony z powodu samorozwiązania się, kontraktowego sejmu.

7 Wkrótce bo w początkach 1991r. wzory znaków Marynarki Wojennej w tym proporzec PMW - zostały opublikowane na łamach miesięcznika MORZE [5] Barwna plansza z wzorami znaków Marynarki Wojennej wz [5] Guzek K. "Powrót do tradycji. Znaki Marynarki Wojennej RP (projekt)",[ miesięcznik] MORZE. Nr 1 (731), Styczeń 1991, s (vide: Aneks 1).

8 Następna publikacja dotycząca projektu ustawy "O znakach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. ukazała się w tygodniku ŻOŁNIERZ POLSKI wraz z barwnymi planszami zawierającymi projekty wzorów znaków, w tym projekt wzoru Proporca Marynarki Wojennej [6]. Fragment barwnej planszy z wzorem projektu proporca marynarki Wojennej RP Obydwie wyżej wymienione publikacji spowodowały protesty nie tylko przeciw zmianie wzoru proporca dziobowego, ale także i przeciwko poprawnemu ( bo białoczerwonemu!)wzorowi szachownicy lotniczej Jeden z pierwszych merytorycznych protestów został opublikowany na łamach dziennika POLSKA ZBROJNA. [7] A o innych. publikacjach prasowych dotyczących projektów znaków Wojska Polskiego wz. 1990, pulikowanych w pogrobowcach komunizmu jak urbanowskie "NIE" czy też "ZMS-wski "SZTANADAR MŁODYCH" można nie wspominać gdyż były pozbawione wszelkiej merytorycznej dyskusji. Wobec nasilają cyc się protestów już po przyjęciu w 1993 r. ustawy przez sejm niżej podpisany wystąpił z propozycją wygłoszenia na forum Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy referatu syntetycznie omawiającego genezę i dzieje Proporca Polskiej Marynarki Wojennej [8] referat jednak nie został dopuszczony do wygłoszenia i pozosta jako niepublikowane opracowanie. w archiwum autora. Krzysztof J. Guzek Członek Polskiego Tow.. Weksylologicznego; Członek Zespołu Ekspertów MON ( ) [6] [opr. P.B.]: "Symbole Wojska Polskiego (projekt)", ŻÓŁNIERZ POLSKI, Nr17 (2232) z 24 kwietnia 1991 r., s.1 i (vide: Aneks 2)) [7] [N.N.]: "Sporu o symbole ciąg dalszy", POLSKA ZBROJNA Magazyn Tygodniowy, nr 5/225 z 3-5 lutego1995

9 A N E K S MORZE, Nr 1 (731), Styczeń 1991 [egzemplarz w Arch. KJG] 1

10 MORZE, Nr 1 (731), Syczeń 199

11 Egzemplarz w Arch. KJG A N E K S 2

12 Uwaga KJG : Brak nazwiska dr Henryka Wieleckiego, wicedyrektora Muzeum Wojska Polskiego, oraz Krzysztofa J. Guzka (również członka Polskiego Tow. Heraldycznego głównego weksylologa Zespołu Ekspertów MON ). Do druku podał Maestro Szymon Kobyliński- który uczestniczył zaledwie w pierwszej fazie prac zespołu ekspertów. Sz. Kobyliński nie wiedział iż w pracach Zespołu Ekspertów MON nie brali udziału prof. prof. Andrzej Ajnenkiel i Aleksander Gieysztor, któremu KJG w kwietni 1991 r. dokładnie zreferował na Zamku Królewkim w Warszawie teść i formę projektu ustawy.

13

14 Uwaga KJG: powyżej weksylia (flagowe) Sił zbrojnych RP w tym Flaga Marynarki Wojennej i Flaga Wojsk Lądowych wg koncepji autorskiej KJG; bandera pomocniczych jednostek wojskowych w barwie ciemno-niebieskiej wg wzoru z Ludowej Marynarki Wojennej (sic!) w projekcie ustawy zostła ona mocno rozjaśniona oby odróżnić się od bandery p.j.p Czerwonej Floty.

15 A N E K S 3 KRZYSZTOF J. GUZEK Stowarzyszenie Miłośników Dawnej Broni i Barwy P R O P O R Z E C D Z I O B O W Y P O L S K I C H O K R Ę T Ó W W O J E N N Y C H Konspekt referatu opracowanego na posiedzenie naukowe Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy Oddział w Łodzi Z D U N Y k/ Ł O W I C Z A - M A J

16 Krzysztof J. Guzek SMDBiB - O/Ł Schemat konspektu referatu Proporzec dziobowy polskich okrętów wojennych Część I. Część II. Okrętowe weksylia w epoce żaglowców. Soldatenflag. Ogólne informacje o współczesnym proporcu marynarki wojennej zwanym proporcem dziobowym ( marynarki wojenne państw obcych). Część III. Prace nad wzorem Proporca Marynarki Polskiej wz Część IV. Historyczny rodowód Proporca Polskiej Marynarki Wojennej. Część V. Propozycje wzoru proporca PMW w latach Część VI. Elementy składowe Proporca PMW wz Część VII. Historia Proporca PMW ( & flaga forteczna) Cześć VIII. Proporce dziobowe Ludowej Marynarki Wojennej Część IX. Proporzec Marynarki Wojennej III Rzeczypospolitej. [Uwaga: referat nie dopuszczony do wygłoszenia - KJG]