Poznań,. PS-II.431.4.1.2013.11.14 Pani Natalia Marciniak-Madejska Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Kamyk w Poznaniu Na podstawie art. 22 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) w dniach 21-22 luty i 06 marca 2013 r., została przeprowadzona kontrola kompleksowa Środowiskowego Domu Samopomocy Kamyk w Poznaniu prowadzonym przez Stowarzyszenie Na Tak, w zakresie realizacji zadania zleconego gminie, jakim jest prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowego domu samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontrola dotyczyła okresu od stycznia 2012 r. do dnia kontroli. Zakres kontroli obejmował w szczególności: organizację pracy, zgodność zatrudnienia pracowników środowiskowego domu samopomocy z wymaganymi kwalifikacjami, realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.), dokumentację uczestników. Ustalenia kontroli opisano szczegółowo w protokole kontroli, który został przez Panią podpisany w dniu 29 marca 2013 roku bez zastrzeżeń. W związku z powyższą kontrolą przekazuję Pani niniejsze zalecenia pokontrolne. W wyniku kontroli ustalono, co następuje: Środowiskowy Dom Samopomocy Kamyk w Poznaniu jest Placówką prowadzoną przez Stowarzyszenie Na Tak w Poznaniu na zlecenie Miasta Poznania. Jest to lokalny ośrodek wsparcia powołany w celu świadczenia pomocy osobom upośledzonym umysłowo i ich rodzinom Dom typu B. Siedzibą Środowiskowego Domu Samopomocy Kamyk w Poznaniu jest lokal który mieści w piwnicy i na parterze, zlokalizowany jest pod adresem: ul. Zakątek 8, 60-801 Poznań. Środowiskowy Dom Samopomocy Kamyk w Poznaniu funkcjonuje w oparciu o Statut oraz Regulamin Organizacyjny. W Statucie Środowiskowego Domu Samopomocy zawarto następujące nieprawidłowe zapisy: - w rozdziale 1 1 ust 1 Statutu przywołano nieaktualny w trakcie kontroli adres publikacyjny ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, oraz w 1 ust 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Statut został przyjęty uchwałą na posiedzeniu zarządu Stowarzyszenia Na Tak w dniu 8 września 2011 r. al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 61-851-55-66, fax 61-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: wojewoda.wielkopolski@poznan.uw.gov.pl
2 Drugim dokumentem, który określa działalność Domu jest Regulamin Organizacyjny Środowiskowego Domu Samopomocy Kamyk przy Stowarzyszeniu Na Tak w Poznaniu. - 2 ust 1 Regulaminu Organizacyjnego zapisano nieaktualny w trakcie kontroli adres publikacyjny ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, oraz w 2 ust 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, - w 2 ust 6 przywołano nieobowiązującą w trakcie kontroli Umowę z Miastem Poznań nr ZSS/V/3420-1-29/2010 z dnia 31 grudnia 2010 r. Dokumenty: Regulamin organizacyjny, program działalności i plan pracy Domu na 2012 r. i 2013 r. Środowiskowego Domu Samopomocy Kamyk w Poznaniu zostały opracowane w uzgodnieniu z wojewodą i zatwierdzone przez jednostkę zlecającą tj. Miasto Poznań, zgodnie 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Dom dysponuje 20 miejscami pobytu dziennego. W trakcie kontroli skierowanych do ŚDS decyzją administracyjną było 20 osób. Decyzje kierujące uczestników do ŚDS i ustalające odpłatność wydawane są z up. Prezydenta Miasta Poznania przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Poznaniu. Ponadto, stwierdzono, iż decyzje administracyjne wydawane są także z up. Burmistrza Lubonia przez Kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej dla pełnomocnika prawnego - uczestnika kierowanego spoza terenu miasta Poznania. Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza pracownik socjalny zatrudniony w MOPR w Poznaniu, wywiad nie jest przekazywany do Placówki. Oględziny wykazały, iż wszystkie pomieszczenia ŚDS pod względem architektonicznym, zostały dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Do dyspozycji 20 uczestników w ŚDS przygotowano 2 toalety, w tym 1 dla kobiet, i 1 dla mężczyzn, co jest zgodne z zapisami 18 pkt 5 lit g rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Dom posiada łazienkę wyposażoną w miejsce do kąpieli, co jest zgodne z wymogiem 18 pkt 5 lit f rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Powierzchnia użytkowa przypadająca na jednego uczestnika wynosi nie mniej niż 8 m 2, co jest zgodne z 18 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Dom posiada pomieszczenie pełniące funkcje jadalni w pracowni gospodarstwa domowego, zgodnie z 18 pkt 5 lit e rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Pozostałe pomieszczenia przeznaczone do terapii wyposażone są w meble, sprzęt i artykuły niezbędne do prowadzenia zajęć, co jest zgodne z 18 pkt 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Środowiskowy Dom Samopomocy Kamyk czynny jest przez 5 dni w tygodniu od poniedziałku do piątku. W dokumentacji stwierdzono rozbieżności co do godzin funkcjonowania placówki: w Regulaminie Organizacyjnym zapisano, iż jest czynny od 7:30 do 15:30, w harmonogramie dnia oraz ustnych wyjaśnieniach Kierownika Placówki, że od 7:30 do 15:00, wobec czego nie można jednoznacznie stwierdzić ile godzin czynna jest Placówka.
3 Zajęcia w placówce trwają nie krócej niż 6 godzin dziennie, co jest zgodne z 6 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. W zakresie ewidencji Placówka prowadzi listy obecności, na których uczestnicy sami mogą potwierdzać własnoręcznym podpisem swoją obecność, jednak w placówce nikt z uczestników nie ma możliwości samodzielnie się podpisać, wobec powyższego upoważniono pracowników domu, którzy potwierdzają obecność uczestnika na zajęciach, zgodnie z 24 ust 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Analiza list obecności wykazała, iż średnia liczba uczestników dziennie w 2012 i 2013 roku, wynosiła 13 osób co stanowi około 65 % ogólnej liczby uczestników. W czasie kontroli w ŚDS na umowę o pracę zatrudnionych było: z dotacji ŚDS - 5 osób, na umowę o pracę, w wymiarze 5 etatów, na umowę zlecenie 2 osoby, ze środków Stowarzyszenia Na Tak - 3 osoby, w wymiarze 2 i ½ etatu, w ramach projektu z PFRON 4 osoby w wymiarze 4 etatów. Kwalifikacje Kierownika Domu są zgodne z 9 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586) oraz art. 122 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r., poz. 182). Analiza akt osobowych wszystkich pracowników zatrudnionych w ŚDS Kamyk na dzień 7 marca 2013 rok wykazała, że 3 osoby zatrudnione na stanowisku: instruktor terapii zajęciowej pełen etat, pomoc terapeuty - pełen etat oraz pomoc terapeuty pół etatu, nie spełniają wymogów określonych w ww. rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50 poz. 398 ze zm.). Pracownicy świadczący usługi w Domu posiadają wymagany staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi zgodnie z 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). Analiza akt osobowych pracowników wykazała, iż 2 osoby nie posiadały wymaganego stażu pracy w chwili zatrudnienia w 2012 r., co jest nie zgodne z 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). Kwalifikacje pozostałych pracowników Domu są zgodne z ww. rozporządzeniem. Dom prowadzi szkolenia dla pracowników nie rzadziej niż raz na 6 miesięcy, w zakresie tematycznym wynikającym ze zgłoszonych potrzeb związanych z funkcjonowaniem domu, co jest zgodne z 23 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Pracownicy prowadzący treningi umiejętności społecznych Domu posiadają przeszkolenie w tym zakresie, zgodnie z 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238 poz. 1586). Dom zapewnia, usługi o których mowa w 14 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). W zakresie rehabilitacji społecznej ośrodek prowadzi m.in.: zajęcia z gospodarstwa domowego, terapii manualnej, stymulacji polisensorycznej, usprawniania ruchowego, technik różnych oraz treningi i integrację społeczną. Ponadto świadczy opiekę psychologiczną, lekarską i wsparcie socjalne. Poszczególne zajęcia terapeutyczne
4 dostosowane są do potrzeb osób biorących w nich udział, zgodnie z 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Dom zapewnia uczestnikom opiekę psychologiczną, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Uczestnicy zajęć biorą udział w wycieczkach, zabawach, wyjściach do kina wystawach oraz imprezach sportowych i plenerowych, zgodnie z ww. rozporządzeniem. Podczas zajęć w pracowni gospodarstwa domowego przygotowywane są posiłki w ramach treningu kulinarnego. Nie zawsze jest to gorący posiłek z uwagi na specyficzne i zróżnicowane diety uczestników, zgodnie z 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. W celu integracji społecznej uczestników Dom współpracuje z osobami i podmiotami działającymi na rzecz integracji, co reguluje 21 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy. Ośrodek wsparcia pracuje w oparciu o roczny plan pracy. Roczny plan pracy jest spójny z dokumentacją terapeutyczną (dziennikami terapeutów), która odzwierciedla zaplanowane działania na dany rok. Dokumentację terapeutyczną stanowią dzienniki zajęć, zaprowadzone w każdej pracowni, w których terapeuci prowadzący zajęcia codziennie dokonują wpisów, zawierających zakres i temat zajęć. Z podłączonej listy obecności wynika, kto z uczestników korzystał z poszczególnych zajęć. Ponadto, prowadzone są dzienniki realizacji dla każdego uczestnika, zawierające wpisy z obserwacji jego funkcjonowania, co jest zgodne z wymogiem 24 ust 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. W niektórych przypadkach podpisy osób sporządzających dokumentację były nieczytelne. W ŚDS funkcjonuje zespół wspierająco-aktywizujący w skład którego wchodzą wszyscy pracownicy merytoryczni. Zespół opracowuje indywidualne plany postępowania wspierająco-aktywizującego na podstawie, których przebiega praca z osobą kierowaną. Podsumowaniem prowadzonej terapii są oceny uczestników, sporządzane raz w roku. Z IPPWA wynika jakie są efekty prowadzonej terapii, które zaznaczone są w postaci ocen, porażek i sukcesów uczestnika, zgodnie z ww. rozporządzeniem. IPPWA nie był realizowany w porozumieniu z uczestnikiem lub jego opiekunem, gdyż w żaden sposób fakt ten nie jest udokumentowany, co nie jest zgodne z 13 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Spotkania zespołu odbywają się raz na pół roku i są protokołowane. Z treści protokołów nie można było stwierdzić jakie wyciągnięto wnioski oraz jakie osiągnięto rezultaty. Ponadto, protokoły nie były podpisane przez osoby uczestniczące w spotkaniu oceniającym. Wskaźnik zatrudnienia zespołu wspierająco-aktywizującego wynosi nie mniej niż 1 etat na 5 uczestników, co jest zgodne z 12 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Z analizy dokumentacji indywidualnej poddanej kontroli wynika, iż czas określony w indywidualnych planach postępowania wspierająco - aktywizującego dla danego uczestnika, niezbędny do jego realizacji w większości nie jest zgodny z okresem na jaki została wydana decyzja kierująca do ŚDS.
5 Analiza dokumentacji indywidualnej wykazała, iż dokumenty nie zawierały dat oraz podpisów osób je sporządzających. Biorąc powyższe pod uwagę wnoszę o: 1. Opracowanie dokumentów określających funkcjonowanie Domu, zgodnie z 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). 2. Ujednolicenie w dokumentacji godzin funkcjonowania jednostki. 3. Realizowanie Indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego w porozumieniu z uczestnikiem lub jego opiekunem. 4. Podjęcie działań w celu zatrudnienia pracowników Środowiskowego Domu Samopomocy na stanowiskach zgodnych z ich kwalifikacjami oraz nazewnictwem stanowisk, zgodnie z rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50 poz. 398 ze zm.). 5. Zatrudnianie pracowników, posiadających wymagany staż pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy samopomocy (Dz. U. Nr 238, poz. 1586). 6. Zawieranie w protokołach ze spotkania zespołu więcej danych a w szczególności zamieszczanie wniosków oraz informacji o osiągniętych rezultatach jak również wyegzekwowanie podpisów wszystkich osób uczestniczących w spotkaniu. 7. Sporządzanie decyzji kierujących do ŚDS, na czas określony w indywidualnym planie postępowania wspierająco-aktywizującego, który jest niezbędny do jego realizacji, zgodnie z 7 ust 7 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 w sprawie środowiskowych domów samopomocy. 8. Zamieszczanie dat w dokumentacji indywidualnej uczestników oraz podpisów osób sporządzających. Jednocześnie informuję, że zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ma Pani prawo w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszych zaleceń pokontrolnych zgłosić do nich zastrzeżenia. Ponadto, dodać należy, że zgodnie z art. 130 ust. 1 cytowanej ustawy, kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 6.000 zł. Pisemnej informacji o realizacji zaleceń pokontrolnych oczekuję w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia. Do wiadomości: 1. Pan Ryszard Grobelny Prezydent Miasta Poznania Plac Kolegiacki 17 61-841 Poznań
6