Poznań, 2011-10-27 PS.II-11,14-431-4-7/11 Pani Agnieszka Czajkowska Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie Na podstawie art. 22 pkt 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) w dniach 7-8 i 16 września 2011 r., została przeprowadzona kontrola problemowa Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie prowadzonego przez Stowarzyszenie MAKI z siedzibą w Gnieźnie, w zakresie realizacji zadania zleconego gminie, jakim jest prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowego domu samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kontrola dotyczyła okresu od stycznia 2010 r. do dnia kontroli. Zakres kontroli obejmował w szczególności: organizację pracy, zgodność zatrudnienia pracowników środowiskowego domu samopomocy z wymaganymi kwalifikacjami, realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 ze zm.), dokumentację indywidualną uczestników. Ustalenia kontroli opisano szczegółowo w protokole kontroli, który został przez Panią podpisany w dniu 10 października 2011 r. W związku z powyŝszą kontrolą przekazuję Pani niniejsze zalecenia pokontrolne. W wyniku kontroli ustalono, co następuje: Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie jest placówką prowadzoną przez Stowarzyszenie MAKI, na zlecenie Miasta Gniezna. Jest to lokalny ośrodek wsparcia powołany w celu świadczenia pomocy osobom niepełnosprawnym intelektualnie i ich rodzinom, z terenu Miasta Gniezna Dom typu B. Siedzibą Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie jest parterowy budynek, zlokalizowany pod adresem ul. Zabłockiego 12, 62-200 Gniezno. Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie funkcjonuje w oparciu o Statut, uzupełniony aneksem nr 1 Środowiskowego Domu Samopomocy Stowarzyszenia MAKI z dnia 21.01.2001 r. Dokumenty określające funkcjonowanie domu: regulamin organizacyjny, program działalności i plan pracy zostały opracowywane w uzgodnieniu z wojewodą. Dokumenty określające funkcjonowanie domu: regulamin organizacyjny, program działalności i plan pracy nie zostały zatwierdzone przez organ jednostki samorządu terytorialnego zlecający wykonanie zadania, jakim jest prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie. al. Niepodległości 16/ 18, 61-713 Poznań, tel. 061-851-55-66, fax 061-854-11-50 www.poznan.uw.gov.pl, e-mail: wojewoda.wielkopolski@poznan.uw.gov.pl
2 Decyzje administracyjne kierujące uczestników do ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie i ustalające odpłatność wydawane są przez MOPS w Gnieźnie. Dom dysponuje 25 miejscami pobytu dziennego. W trakcie kontroli skierowane do ŚDS decyzją administracyjną były 24 osoby, z czego 15 osób było całkowicie ubezwłasnowolnionych oraz jedna osoba ubezwłasnowolniona częściowo. Oględziny wykazały, iŝ w drzwiach wejściowych znajduje się bariera architektoniczna dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich w postaci wysokiego progu ok. 6 cm. Ustalono, iŝ Dom nie posiadał łazienki wyposaŝonej w stanowisko do kąpieli tj. w natrysk lub wannę co jest niezgodne z 18 pkt 5 lit f ww. rozporządzenia. Stwierdzono, iŝ dom nie był wyposaŝony w pralkę automatyczną, co jest niezgodne z 18 pkt 6 lit a ww. rozporządzenia. Do dyspozycji 25 uczestników ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie przygotowano 2 toalety oraz 1 pisuar. Według ww. rozporządzenia zalecana jest jedna toaleta dla nie więcej niŝ 10 uczestników. Stwierdzono brak uchwytów dla osób niepełnosprawnych w toaletach i przy umywalkach co jest niezgodne z 18 pkt 4 ww. rozporządzenia. W trakcie kontroli w Placówce trwał remont. W związku z tym Kierownik Domu poinformowała, iŝ podjęła działania w celu podniesienia standardu usług poprzez zapewnienie odpowiedniej liczby toalet, stanowiska do kąpieli, zakup pralki automatycznej oraz wyposaŝenie Placówki w udogodnienia umoŝliwiające funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym, poprzez zamontowanie uchwytów dla osób niepełnosprawnych w toaletach i przy umywalkach. Pozostałe pomieszczenia przeznaczone do terapii wyposaŝone były w meble, sprzęt i artykuły niezbędne do prowadzenia zajęć. Powierzchnia uŝytkowa przypadająca na jednego uczestnika wynosi nie mniej niŝ 8 m 2, co jest zgodne z ww. rozporządzeniem. Środowiskowy Dom Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie czynny jest przez 5 dni w tygodniu od poniedziałku do piątku, w godzinach od 7:30 do 15:30. Zajęcia w placówce odbywają się nie krócej niŝ 6 godzin dziennie, co jest zgodne z ww. rozporządzeniem. Uczestnicy dowoŝeni są na zajęcia samochodem według listy osób korzystających z dowozu. Dowozy odbywają się samochodem, który przeznaczony jest do przewozu osób niepełnosprawnych. Podczas dowoŝenia na zajęcia i odwoŝenia po zajęciach uczestnicy mają zapewnioną opiekę. Placówka prowadzi imienne listy obecności tj. takie na których uczestnicy sami potwierdzają swoją obecność. Obecność odnotowywana jest w miesięcznych listach obecności. Jednak przy nazwiskach osób, które nie są w stanie złoŝyć własnoręcznego podpisu, wstawiano znak v, co jest niezgodne z 24 ust. 4 ww. rozporządzenia, które stanowi, Ŝe w przypadku braku moŝliwości potwierdzenia obecności uczestnika jego podpisem, obecność uczestnika potwierdza podpisem upowaŝniony pracownik domu. W trakcie kontroli ustalono, Ŝe Kierownik Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie ma wykształcenie wyŝsze magisterskie pedagogiczne oraz posiada co najmniej półroczny staŝ pracy na stanowisku, na którym miał bezpośredni kontakt z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Natomiast nie posiada wymaganego trzy-letniego staŝu pracy w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej, wobec czego kwalifikacje
3 osoby kierującej ŚDS nie są zgodne z wymogami art. 122 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. W ŚDS zatrudnionych jest 6 osób na umowę o pracę w łącznym wymiarze czasu pracy 4,5 etatu. Dom zatrudnia psychologa w celu zapewnienia opieki psychologicznej dla uczestników. ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie nie posiadał podpisanej umowy z lekarzem psychiatrą lub neurologiem w sprawie zapewnienia uczestnikom psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Uczestnik/opiekun prawny, kwestie kontaktu z lekarzem załatwia we własnym zakresie. ŚDS Dom Tęcza nie zatrudniał pielęgniarki, która byłaby m.in. odpowiedzialna za prowadzenie treningu farmakologicznego. Uczestnicy nie zgłaszali potrzeby prowadzenia takiego treningu. Uczestnicy zaŝywają leki w domu. Ośrodek w zakresie rehabilitacji społecznej prowadzi zajęcia: krawieckie i filcu, komputerowe, plastyczne, technik róŝnych i drewna, kulinarne, integrację społeczną, ponadto zajęcia indywidualne z psychologiem oraz rehabilitację ruchową i treningi. Poszczególne zajęcia terapeutyczne dostosowane są do potrzeb osób biorących w nich udział. Podczas zajęć w pracowni kulinarnej przygotowywane są posiłki w ramach treningu kulinarnego, jednak nie zawsze jest to gorący posiłek, co nie jest zgodne z 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. Ośrodek wsparcia pracuje w oparciu o roczne/miesięczne plany terapeutyczne poszczególnych pracowni. Dokumentację terapeutyczną stanowią dzienniki codziennych zajęć, w których opiekun grupy dokonuje wpisów na temat pracy poszczególnych uczestników. Dzienniki prowadzone są przez wszystkich terapeutów. Ponadto, dokumentacje terapeutyczną stanowią zeszyty obserwacji, prowadzone przez terapeutów dla kaŝdego uczestnika. W ŚDS Dom Tęcza funkcjonuje Zespół Wspierająco-Aktywizujący, w skład którego wchodzą wszyscy pracownicy merytoryczni. Zespół opracowuje Indywidualne Plany Wspierająco-Aktywizujące, na podstawie których przebiega praca z osobą kierowaną. Nie moŝna było jednoznacznie stwierdzić, aby Indywidualne Plany Postępowania Wspierająco Aktywizującego opracowywane były z udziałem uczestnika lub jego opiekuna, gdyŝ w Ŝaden sposób fakt ten nie jest udokumentowany. Ponadto, brak było podpisów osób je sporządzających. Spotkania zespołu odbywają się nie rzadziej niŝ raz na 6 miesięcy, w razie konieczności zespół spotyka się częściej. Raz w miesiącu omawiane są sprawy bieŝące. Zebrania zespołu są protokołowane. Wskaźnik zatrudnienia Zespołu Wspierająco-Aktywizującego wynosi mniej niŝ 1 etat na 5 uczestników, co nie jest zgodne z ww. rozporządzeniem. Uczestnicy zajęć sami organizują imprezy w ośrodku jak i uczestniczą w imprezach organizowanych przez inne zaprzyjaźnione placówki. Ponadto, biorą udział w wycieczkach, zabawach, wystawach oraz imprezach sportowych i plenerowych.
4 Analiza sprawdzonej dokumentacji uczestników ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie wykazała, Ŝe zawiera ona: wnioski o przyjęcie do Środowiskowego Domu Samopomocy Dom Tęcza w Gnieźnie, karty zgłoszeń uczestników zajęć do ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie, zaświadczenia lekarskie zawierające zgody na uczestnictwo w zajęciach w ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie, zaświadczenia o stanie zdrowia z poradni neurologicznej zawierające diagnozę kwalifikującą do korzystania z usług środowiskowego domu samopomocy, kopie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, kopie decyzji administracyjnych kierujących uczestników do ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie, wydawane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Gnieźnie, kontrakty zawierane pomiędzy ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie, reprezentowanym przez Kierownika Domu a uczestnikiem, wyraŝającym zgodę na udział w zajęciach prowadzonych w ŚDS, karty wizyt lekarskich uczestników ŚDS Dom Tęcz w Gnieźnie, karty nieobecności pracowników, karty kontaktów z rodzicami i/lub opiekunami oraz instytucjami w sprawie uczestników ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie, wywiady środowiskowe dotyczące uczestników SDS Dom Tęcza w Gnieźnie, wstępne oceny psychologiczne uczestników ŚDS Dom Tęcza w Gnieźnie. Biorąc powyŝsze pod uwagę wnoszę o: 1. Podjęcie działań w kierunku zatwierdzenia dokumentacji określającej funkcjonowanie domu tj. regulaminu organizacyjnego, programu działalności i planu pracy przez organ zlecający prowadzenie domu. 2. Podjęcie działań w celu wyeliminowania bariery architektonicznej w postaci wysokiego progu przy drzwiach wejściowych. 3. W przypadku braku moŝliwości potwierdzenia obecności uczestnika własnoręcznym podpisem w ewidencji obecności, potwierdzanie tej obecności podpisem przez upowaŝnionego pracownika Domu, zgodnie z 24 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. 4. Podjęcie działań w kierunku uzupełnienia kwalifikacji Kierownika ŚDS, zgodnie z art. 122 ust.1 ustawy o pomocy społecznej. 5. UmoŜliwienie spoŝywania gorącego posiłku codziennie, przyznanego w ramach zadania własnego gminy lub w ramach treningu kulinarnego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. 6. Realizowanie Indywidualnego planu postępowania wspierająco - aktywizującego w porozumieniu z uczestnikiem lub jego opiekunem. 7. Zawieranie w dokumentacji indywidualnej uczestników wszystkich obowiązujących w ŚDS dokumentów oraz zamieszczanie na nich niezbędnych danych, w szczególności dat sporządzenia kaŝdego z dokumentów oraz czytelnych podpisów osób je sporządzających lub wypełniających oraz dokumentowanie na bieŝąco wszystkich informacji.
5 Zgodnie z art. 128 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ma Pani prawo w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszych zaleceń pokontrolnych zgłosić do nich zastrzeŝenia. Jednocześnie pragnę przypomnieć, Ŝe zgodnie z art. 130 ust. 1 cytowanej ustawy, kto nie realizuje zaleceń pokontrolnych podlega karze pienięŝnej w wysokości od 200 do 6.000 zł. Pisemnej informacji o realizacji zaleceń pokontrolnych oczekuję w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia. Z up. Wojewody Wielkopolskiego Przemysław Pacia Wicewojewoda Wielkopolski Do wiadomości: 1. Pan Jacek Kowalski Prezydent Miasta Gniezna ul. Lecha 6 62-200 Gniezno