Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1)

Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) Biblia Świadków Jehowy ma wiele wspólnych cech z przekładem Nowego Testamentu dokonanym przez spirytystę J. Grebera. Greber był też wielokrotnie przywoływany przez Świadków Jehowy dla poparcia ich tłumaczeń tekstów biblijnych. Niewiele osób o tym wie. Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) Archiwum tekstów Towarzystwo Strażnica znane jest z tego, że powoływało się przez wiele lat na Nowy Testament wydany przez spirytystę J. Grebera (edycje niemiecka i angielska). Nie było to tylko okazjonalne przytaczanie tego przekładu, ale dotyczyło to także ważnych publikacji Świadków Jehowy, takich jak leksykon biblijny czy podręcznik doktrynalny. Artykuł nasz stanowić będzie przede wszystkim archiwum tekstów związanych z osobą spirytysty J. Grebera, które znalazły się w publikacjach Towarzystwa Strażnica. Zamieścimy je w następujących rozdziałach: J. Greber jako spirytysta; J. Greber potwierdzający teksty biblijne Świadków Jehowy; J. Greber odrzucony przez Towarzystwo Strażnica; Wspólne nauki Towarzystwa Strażnica i spirytysty J. Grebera; Spirytysta John S. Thompson przywoływany przez Towarzystwo Strażnica; Niektóre cechy wspólne przekładom J. Grebera i Towarzystwa Strażnica. Ostatni z rozdziałów przedstawimy w drugiej części tego artykułu. J. Greber jako spirytysta Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 1

Towarzystwo Strażnica znało J. Grebera jako spirytystę od co najmniej roku 1955: It comes as no surprise that one Johannes Greber, a former Catholic clergyman, has become a spiritualist and has published the book entitled Communication with the Spirit World, Its laws and Its Purpose. (1932, Macoy Publishing Company, New York) In its Foreword he makes the typical misstatement: The most significant spiritualistic book is the Bible; for its principal contents hinge upon the messages of the beyond to those existing in the present. (ang. Strażnica 01.10 1955 s. 603 [brak polskiego odpowiednika; por. poniżej tekst z polskiej broszury]). Powyższe słowa zamieszczono też w broszurze wydanej po angielsku także w roku 1955: It comes as no surprise that one Johannes Greber, a former Catholic clergyman, has become a spiritualist and has published the book entitled "Communication with the Spirit World, Its Laws and Its Purpose." (1932, Macoy Publishing Company, New York) In its Foreword he makes the typical misstatement: "The most significant spiritualistic book is the Bible; for its principal contents hinge upon the messages of the beyond to those existing in the present." (What Do the Scriptures Say About Survival After Death? 1955 s. 88). Tekst ten ukazał się w języku polskim w roku 1958: Nie dziwi zatem fakt, że niejaki Johannes Greber, były duchowny katolicki, stał się spirytystą i wydał książkę pod tytułem»communication with the Spirit World, Its Laws and Its Purpose«/Komunikowanie się ze światem duchów, jego prawa i cel/ (1932, Macoy Publishing Company, Newe York). W przedmowie podaje on typowe fałszywe wyjaśnienie:»najważniejszą książką spirytystyczną jest Biblia, gdyż główna jej treść opiera się na wiadomościach podanych z tamtej strony tym, którzy istnieją obecnie.«( Co Pismo Święte mówi o»życiu pozagrobowym«? 1958 [ang. 1955] s. 78-79, par. 137). W roku 1956 kolejny raz napisano o spirytyście J. Greberze: Says Johannes Greber in the introduction of his translation of The New Testament, copyrighted in 1937: I myself was a Catholic priest, and until I was forty-eight years old had never as much as believed in the possibility of communicating with the world of God s spirits. The day came, however, when I involuntarily took my first step toward such communication, and experienced things that shook me to the depths of my soul.... My experiences are related in a book that has appeared in both German and English and bears the title, Communication with the Spirit-World: Its Laws and Its Purpose. (Page 15, 2, 3) In keeping with his Roman Catholic extraction Greber s translation is bound with a gold-leaf cross on its stiff front cover. In the Foreword of his aforementioned book ex-priest Greber says: The most significant spiritualistic book is the Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 2

Bible. Under this impression Greber endeavors to make his New Testament translation read very spiritualistic. (ang. Strażnica 15.02 1956 s. 110-111). Ten sam tekst w języku polskim opublikowano w roku 1961: Niejaki Johannes Greber pisze we wstępie do swego przekładu Nowego Testamentu, wydanego w roku 1937:»Byłem księdzem katolickim i do czterdziestego ósmego roku życia w ogóle nie wierzyłem w możliwość kontaktu ze światem duchów Bożych. Potem jednak nastał dzień, kiedy niechcący zrobiłem pierwszy krok w kierunku takich kontaktów. Przeżyłem rzeczy, które aż do największych głębi wstrząsnęły moim jestestwem. (...) Przeżycia swe opisałem w książce, która ukazała się w języku niemieckim i angielskim, a nosi tytuł: Komunikowanie się ze światem duchów, jego prawa i cele. «(Strona 17, 1, 2) Stosownie do swego katolickiego pochodzenia Greber dał na okładce swego przekładu wytłoczyć złoty krzyż. W przedmowie do ostatnio wspomnianej książki były ksiądz Greber powiada:»biblia jest najwybitniejszą książką spirytystyczną.«kierując się takim wrażeniem Greber stara się swemu przekładowi Nowego Testamentu nadać nutę jak najbardziej spirytystyczną. (Strażnica Nr 8, 1961 s. 3). J. Greber potwierdzający teksty biblijne Świadków Jehowy Już w tym samym roku 1961, w którym w polskich publikacjach Towarzystwo Strażnica pisało o spirytyście J. Greberze, rozpoczęło ono powoływać się na jego przekład Nowego Testamentu. Wpierw anonimowo, nie podając jego nazwiska, a w rok później już wymieniając je oficjalnie, ale nie pisząc nic o jego spirytystycznym powołaniu. Greber cytowany anonimowo? Po raz pierwszy, ale anonimowo (bez wymienienia nazwiska), Towarzystwo Strażnica powołało się prawdopodobnie na spirytystę J. Grebera w roku 1961 i to już w styczniu: A reasonable solution to this problem is given by the rendering of the verses in question in the New World Translation of the Christian Greek Scriptures. While a literal translation, it puts clarity of thought ahead of literalness. It reads: And the memorial tombs were opened and many bodies of the holy ones that had fallen asleep were thrown up, (and persons, coming out from among the memorial tombs after his being raised up, entered into the holy city,) and they became visible to many people. From this translation it is evident that this was no resurrection of sleeping saints but merely a throwing of bodies out of their tombs by the earthquake that attended Jesus death. Nor is the New World Translation alone in rendering these verses thus. A modern German translation reads quite similarly: Tombs were laid open, and many bodies of those buried were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 3

by the place on their way back to the city. Matt. 27:52, 53. (ang. Strażnica 01.01 1961 s. 29-30). Ten sam tekst w języku polskim opublikowano także w roku 1961: Rozsądnym rozwiązaniem tego zagadnienia jest sposób przetłumaczenia omawianych wierszy w Przekładzie Nowego Świata Chrześcijańskich Pism Greckich. Chociaż jest to przekład literalny, to jednak nad dosłowność przekłada on jasność myśli. Czytamy więc:»i pootwierały się grobowce pamięci, a wiele ciał świętych, którzy zasnęli«, zostało wyrzuconych (a wychodzący spomiędzy grobowców pamięci po jego wzbudzeniu weszli do miasta świętego) i stały się one widoczne dla wielu.«z tego przekładu jasno wynika, że nie chodziło tu o zmartwychwstanie»świętych, którzy zasnęli«, lecz jedynie o wyrzucenie zwłok z grobowców wskutek trzęsienia ziemi, które towarzyszyło śmierci Jezusa. Nie tylko sam Przekład Nowego Świata tak tłumaczy te wiersze. Pewien nowoczesny przekład niemiecki podaje zupełnie podobnie:»grobowce się odkryły i wiele ciał tych, których pochowano, zostało podrzuconych na stojąco. W tej pozycji wystawały z grobów i były widziane przez wielu, którzy tamtędy przechodzili wracając do miasta.«- Mat. 27:52, 53. (Strażnica Nr 8, 1961 s. 15-16). Ciekawe, że powyższy fragment w języku polskim był umiejscowiony w tej samej Strażnicy, w której opisywano J. Grebera jako spirytystę (patrz powyżej Strażnica Nr 8, 1961 s. 3). Greber cytowany oficjalnie Kolejny raz, tym razem z podaniem nazwiska, powołano się na spirytystę J. Grebera w roku 1962. Zauważmy, że nie podaje się już jego spirytystycznego zajęcia, a raczej akcentuje się, że to były ksiądz: Similar is the reading by a former Roman Catholic priest: In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was a god. This was with God in the beginning. Everything came into being through the Word, and without it nothing created sprang into existence. (John 1:1-3)* * The New Testament - A New Translation and Explanation Based on the Oldest Manuscripts, by Johannes Greber (a translation from German into English), edition of 1937, the front cover of this bound translation being stamped with a golden cross. (ang. Strażnica 15.09 1962 s. 554 [brak polskiego odpowiednika; por. poniżej tekst z polskiej broszury). Powyższe słowa zamieszczono też w broszurze wydanej po angielsku także w roku 1962: Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 4

Similar is the reading by a former Roman Catholic priest: "In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was a god. This was with God in the beginning. Everything came into being through the Word, and without it nothing created sprang into existence." (John 1:1-3)** ** The New Testament - A New Translation and Explanation Based on the Oldest Manuscripts, by Johannes Greber (a translation from German into English), edition of 1937, the front cover of this bound translation being stamped with a golden cross. ( The Word Who Is He? According to John 1962 s. 5). Tekst ten ukazał się w języku polskim w roku 1965: Podobnie oddaje ten tekst pewien były duchowny rzymskokatolicki:»początkowo było Słowo, a Słowo było u Boga, i Słowo było bogiem. To było początkowo u Boga. Wszystko powstało poprzez Słowo, a bez niego nie zaczęło istnieć nic stworzonego.«(jana 1:1-3)* *»Nowy Testament - nowy przekład z objaśnieniami«, oparty na najstarszych, rękopisach, sporządzonych przez Johannesa Grebera, wydanie 1937, na okładce wytłoczono złoty krzyż. (»Słowo«- kogo miał na myśli apostoł Jan? 1965 [ang. 1962] s. 5). Na przekład spirytysty J. Grebera Towarzystwo Strażnica powoływało się też w swoim podręczniku doktrynalnym, wydanym w roku 1965. Zestawiono w nim tekst Grebera obok Biblii Świadków Jehowy: Modern translations and Greek grammar make meaning clear (...) John 1:1 (...)»In the beginning was the Word, and the Word was with God; and the Word was a god«the New Testament A New Translation and Explanation Based on the Oldest Manuscripts (a translation from German into English; 1937), by Johannes Greber.»In the beginning the Word was, and the Word was with God, and the Word was a god«new World Translation (New York; 1961) (Make Sure of All Things; Hold Fast to What Is Fine 1965 s. 489 [brak polskiego odpowiednika]). Na omawiany przekład spirytysty J. Grebera Towarzystwo Strażnica dwukrotnie powoływało się nawet w swoim leksykonie biblijnym, wydanym w roku 1971: (...) compare 2 Peter 1:4, where divine nature is promised to Christ s joint heirs. A translation by a former Roman Catholic priest, Johannes Greber (1937 ed.) renders the second appearance of the word god in the sentence as a god. And The Four Gospels - A New Translation, by Professor Charles Cutler Torrey (second ed., 1947) says:... (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1669 [brak polskiego odpowiednika]); Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 5

Matthew 27:52, 53 (...) in 1962, when two hundred corpses in the cemetery were thrown out of their tombs by a violent earth tremor. - El Tiempo, Bogota, Colombia, July 31, 1962. The translation by Johannes Greber (1937) of these verses reads as follows: "Tombs were laid open, and many bodies of those buried were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed by the place on their way back to the city." (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1134 [brak polskiego odpowiednika]). Dziwne, że w tym leksykonie biblijnym powołano się na spirytystę, gdyż Towarzystwo Strażnica zapewniało swoich czytelników, że przy opracowywaniu jego odsiano plewy od pszenicy: Zespół pracujący nad wydaniem Pomocy do zrozumienia Biblii usilnie starał się o stosowanie rady biblijnej:»upewniajcie się o wszystkim; co godne, tego mocno się trzymajcie«(1 Tes. 5:21, NW). Dążył do odsiania pszenicy od plew w zakresie informacji zawartych w różnych podręcznikach, encyklopediach i słownikach (Strażnica Tom XCII [1971] Nr 21 s. 7). W roku 1974 Towarzystwo Strażnica wydało niemiecką wersję swojego doktrynalnego podręcznika, który w języku angielskim nosił tytuł Make Sure of All Things; Hold Fast to What Is Fine (1965), zaś w niemieckim Vergewissert euch aller Dinge; haltet an dem fest, was vortrefflich ist. Tak jak ten pierwszy, tak ten drugi, też powoływał się on na przekład spirytysty J. Grebera. Tym razem na jego niemiecką wersję Nowego Testamentu, a nie na angielską. W podręczniku tym zestawiono tekst Grebera obok Biblii Świadków Jehowy: Moderne Übersetzungen und griechische Grammatik zeigen, was gemeint ist (...)»Joh. 1:1 (...) Im Anfang war das Wort, und das Wort war bei Gott, und das Wort war ein Gott«(Das Neue Testament Eine Übersetzung mit Erklärungen, auf den ältesten Manuskripten aufgebaut, Ausgabe 1937, von Johannes Greber).»Im Anfang war das WORT, und das WORT war bei GOTT, und das WORT war ein Gott«(Neue-Welt-Übersetzung [New York, 1971]) (Vergewissert euch aller Dinge; haltet an dem fest, was vortrefflich ist 1974 s. 119 [w tym przekładzie Grebera użyto słowa Gott, gdyż w języku niemieckim rzeczowniki pisze się dużą literą, choć rodzajnik nieokreślony ein naprowadza czytelnika na myśl autora. Ale w Biblii Świadków Jehowy zastosowano dodatkowo kapitaliki dając rozróżnienie: GOTT i Gott]). Kolejny tekst obejmujący spirytystę J. Grebera ukazał się w roku 1975: Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 6

Without wresting the Greek grammar, a translator can render Matthew 27:52, 53 in a way that suggests that a similar exposing of corpses resulted from the earthquake occurring at Jesus death. Thus the translation by Johannes Greber (1937) renders these verses: Tombs were laid open, and many bodies of those buried there were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed by the place on their way back to the city. - Compare the New World Translation. (ang. Strażnica 15.10 1975 s. 640). Ten sam fragment w języku polskim opublikowano w roku 1977: Bez naruszania zasad gramatyki greckiej można tekst Mateusza 27:52, 53 przetłumaczyć w taki sposób, żeby z niego wynikało, iż podobne odsłonięcie zwłok nastąpiło wskutek trzęsienia ziemi w chwili śmierci Jezusa. Na przykład Johannes Greber oddał te teksty (w roku 1937), jak następuje:»groby się odkryły, a wiele ciał tam pochowanych uległo podrzuceniu do postawy stojącej. W takiej pozycji wystawały z grobów i widziało je wielu przechodniów wracających tamtędy do miasta«. A oto dla porównania brzmienie»przekładu Nowego Świata«:»A grobowce pamięci się pootwierały i stanęło wiele ciał świętych, którzy byli zasnęli, (a wychodzący spomiędzy grobowców pamięci po jego powstaniu, weszli do miasta świętego) i widziało je mnóstwo ludzi«(strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 21 s. 24). W roku 1976 znów przywołano J. Grebera, oczywiście nie podając, że to spirytysta: A report in the Bible, as translated by Johannes Greber, says that when Jesus died, the earth quaked, and the rocks were shattered. Tombs were laid open, and many bodies of those buried there were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed by the place on their way back to the city. Hence, rather than a resurrection, as some Bible translations imply, there appears to have been merely an exposure of the dead to observers, as in Guatemala. Matt. 27:51-53. (ang. Strażnica 15.04 1976 s. 231). Ten sam fragment po polsku opublikowano w roku 1979: Sprawozdanie biblijne w przekładzie Johannesa Grebera podaje, że kiedy Jezus umarł,»ziemia się zatrzęsła i pokruszyły się skały. Odsłoniły się grobowce i liczne zwłoki pochowanych tam zmarłych zostały podrzucone do pionu. W tej pozycji wystawały z grobów i oglądało je wiele osób, które wracając do miasta mijały to miejsce«. Zatem okazuje się, że zamiast zmartwychwstania, jak sugerują niektóre tłumaczenia Biblii, nastąpiło wtenczas jedynie odsłonięcie zwłok i ukazanie ich oczom obserwatorów, co powtórzyło się teraz w Gwatemali. Mat. 27:51-53 (Strażnica Rok C [1979] Nr 4 s. 24). Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 7

To był ostatni tekst o J. Greberze zamieszczony w publikacjach polskich Świadków Jehowy. Pamiętajmy jednak, że cytowanym leksykonem biblijnym pt. Aid to Bible Understanding (1971) w Towarzystwie Strażnica posługiwano się aż do roku 1988, gdy wydano nowy słownik biblijny, o czym powiemy poniżej. Jednak jeszcze w roku 1982 w niemieckim leksykonie biblijnym (odpowiednik angielskiego Aid to Bible Understanding 1971) znalazł się cytat z przekładu J. Grebera dotyczący Mt 27:52-53 (patrz Hilfe zum Verständnis der Bibel 1982 t. 3, s. 465). Przedstawiamy też w tabeli porównanie tekstów J 1:1 i Mt 27:52-53 z Nowego Testamentu spirytysty J. Grebera oraz z przekładów Towarzystwa Strażnica. The New Testament - A New Translation and Explanation Johannes Greber, 1937 J 1:1 - In the beginning was the Word, and the Word was with God; and the Word was a god. Mt 27:52-53 - Tombs were laid open, and many bodies of those buried there were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed by the place on their way back to the city. Tłumaczenie wg Strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 21 s. 24: Groby się odkryły, a wiele ciał tam pochowanych uległo podrzuceniu do postawy stojącej. W takiej pozycji wystawały z grobów i widziało je wielu przechodniów wracających tamtędy do miasta. New World Translation of the Holy Scriptures 1984 J 1:1 - In the beginning the Word was, and the Word was with God, and the Word was a god. Mt 27:52-53 And the memorial tombs were opened and many bodies of the holy ones that had fallen asleep were raised up, (and persons, coming out from among the memorial tombs after his being raised up, entered into the holy city,) and they became visible to many people. Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 1997 J 1:1 - Na początku był Słowo, a Słowo był u Boga i Słowo był bogiem. Mt 27:52-53 I pootwierały się grobowce pamięci, i wiele ciał świętych, którzy zasnęli, zostało podniesionych (a osoby, które wychodziły spomiędzy grobowców pamięci po jego wskrzeszeniu, weszły do świętego miasta) i stało się widocznych dla wielu ludzi. Jak widzimy podobieństwo tekstów jest uderzające. Nie dziwi więc to, że Towarzystwo Strażnica na potwierdzenie swoich fragmentów przywoływało wielokrotnie Nowy Testament spirytysty J. Grebera. Wydaje się więc, że ten wydany w roku 1937 przekład był wzorcem dla tekstu biblijnego Świadków Jehowy z roku 1950. Przynajmniej dotyczyło to niektórych wersetów biblijnych. Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 8

J. Greber odrzucony przez Towarzystwo Strażnica W roku 1983 napisano, wbrew prawdzie, że rzekomo dopiero w roku 1980 odkryto w Towarzystwie Strażnica, iż J. Greber był spirytystą. To miało być powodem odrzucenia jego przekładu Nowego Testamentu, który dotychczas przez wiele lat potwierdzał Biblię Świadków Jehowy. Przytaczamy angielską i polską wersję tego tekstu: Why, in recent years, has The Watchtower not made use of the translation by the former Catholic priest, Johannes Greber? This translation was used occasionally in support of renderings of Matthew 27:52, 53 and John 1:1, as given in the New World Translation and other authoritative Bible versions. But as indicated in a foreword to the 1980 edition of The New Testament by Johannes Greber, this translator relied on God s Spirit World to clarify for him how he should translate difficult passages. It is stated: His wife, a medium of God s Spiritworld was often instrumental in conveying the correct answers from God s Messengers to Pastor Greber. The Watchtower has deemed it improper to make use of a translation that has such a close rapport with spiritism. (Deuteronomy 18:10-12) The scholarship that forms the basis for the rendering of the above-cited texts in the New World Translation is sound and for this reason does not depend at all on Greber s translation for authority. Nothing is lost, therefore, by ceasing to use his New Testament (ang. Strażnica 01.04 1983 s. 31; patrz też ang. Strażnica 15.12 1983 s. 31 - Why is Greber s New Testament not used in The Watchtower? 4/1). Wersję tę przytaczano od czasu do czasu na poparcie sposobu, w jaki»new World Translation«(Przekład Nowego Świata) oraz inne miarodajne tłumaczenia Biblii oddają tekst Ewangelii według Mateusza 27:52,53 oraz według Jana 1:1. Niemniej jednak w roku 1980 ukazała się w przedmowie do»nowego Testamentu«Johannesa Grebera wzmianka o istotnym znaczeniu, z której wynika, że tłumacz ten w poszukiwaniu sposobów wyjaśnienia trudniejszych fragmentów zdał się na»boski świat duchów«. Powiedziano tam:»jego żona, będąca medium Boskiego świata duchów, często pośredniczyła w przekazywaniu księdzu Greberowi trafnych odpowiedzi pochodzących od posłańców Bożych«. Uznano za niestosowne, by»strażnica«korzystała z przekładu, który ma tak ścisłe powiązania ze spirytyzmem (Powt. Pr. 18:10-12). Podstawy naukowe, na jakich opiera się sposób oddania powyższych wersetów w»new World Translation«, są dostatecznie mocne i dlatego nie ma potrzeby, by powoływać się w tej sprawie na tłumaczenie Grebera (Strażnica Rok CIV [1983] Nr 22 s. 24). Po wydaniu nowego leksykonu biblijnego w roku 1988 Towarzystwo Strażnica już nie zamieściło w nim fragmentów z Nowego Testamentu J. Grebera. Dotyczyło to tekstów Mt 27:52-53 i J 1:1. Ukazujemy to w tabeli. Aid to Bible Understanding 1971 Insight on the Scriptures 1988 Wnikliwe poznawanie Pism 2006 Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 9

Matthew 27:52, 53 (...) and again in Bogotá, Colombia, in 1962, when two hundred corpses in the cemetery were thrown out of their tombs by a violent earth tremor. - El Tiempo, Bogota, Colombia, July 31, 1962. The translation by Johannes Greber (1937) of these verses reads as follows: "Tombs were laid open, and many bodies of those buried were tossed upright. In this posture they projected from the graves and were seen by many who passed by the place on their way back to the city." (s. 1134). (...) Col 2:9; compare 2 Peter 1:4, where divine nature is promised to Christ s joint heirs. A translation by a former Roman Catholic priest, Johannes Greber (1937 ed.) renders the second appearance of the word god in the sentence as a god. And The Four Gospels - A New Translation, by Professor Charles Cutler Torrey (second ed., 1947) says:... (s. 1669). Matthew 27:52, 53 (...) and again in Bogotá, Colombia, in 1962, when 200 corpses in the cemetery were thrown out of their tombs by a violent earth tremor.- El Tiempo, Bogotá, Colombia, July 31, 1962 (t. 2, s. 369). (...) Col 2:9; compare 2Pe 1:4, where divine nature is promised to Christ s joint heirs. The Four Gospels - A New Translation, by Professor Charles Cutler Torrey, says:... (t. 2, s. 1203). Mateusza 27:52, 53 (...) a w r. 1962 w kolumbijskim mieście Sonson, gdzie na cmentarzu nagle trzęsienie ziemi wyrzuciło z grobów 200 zwłok (El Tiempo, 31 lipca 1962, Bogota, Kolumbia) (t. 1, s. 756). (...) (Kol 2:9; por. 2Pt 1:4, gdzie»boską naturę«obiecano współdziedzicom Chrystusa). Profesor C. C. Torrey w The Four Gospels - A New Translation (wyd. 2, 1947) napisał:... (t. 2 s. 759). Widzimy, że prócz mało istotnej zmiany dotyczącej miast Bogota i Sonson (jednak są one sporo oddalone od siebie), Towarzystwo Strażnica w nowszych leksykonach nie zamieściło już fragmentów dotyczących spirytysty J. Grebera. Warto dodać, że w roku 1987 wycofano treść dotyczącą spirytysty J. Grebera i jego tekstu J 1:1 z niemieckiego wydania leksykonu biblijnego pt. Hilfe zum Verständnis der Bibel 1987 t. 8, s. 1582, hasło Wort (odpowiednik ang. Aid to Bible Understanding 1971). Natomiast o tekście Mt 27:52-53 zamieszczonym w tym słowniku pisaliśmy powyżej. Po wycofaniu się przez Towarzystwo Strażnica w roku 1983 z powoływania się na Nowy Testament spirytysty J. Grebera dziś tylko angielski skorowidz tej organizacji z roku 1986 wspomina o tej osobie: Hasła: Bible Translation Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 10

Greber: close rapport with spiritism: w83 4/1 31 John 1:1: w62 554 (Watch Tower Publications Index 1930-1985 1986 s. 92). Greber, Johannes The New Testament by: close rapport with spiritism: w83 4/1 31 John 1:1: w62 554 (jw. s. 372). Questions From Readers Greber s New Testament, why not used in Watchtower: w83 4/1 31 (jw. s. 701). Te same teksty zawierają też nowsze wersje tego skorowidza wydane w latach 1990 i 1994. Skorowidz z roku 1994 zawarty jest też na płycie Watchtower Library - 2010 Edition (Biblioteka Strażnicy). Na niej też zawarte są powyżej cytowane teksty angielskie: ang. Strażnica 01.10 1955 s. 603; ang. Strażnica 15.02 1956 s. 110-111; ang. Strażnica 01.01 1961 s. 29-30; ang. Strażnica 15.09 1962 s. 554; ang. Strażnica 15.10 1975 s. 640; ang. Strażnica 15.04 1976 s. 231; ang. Strażnica 01.04 1983 s. 31; ang. Strażnica 15.12 1983 s. 31. Natomiast na polskiej płycie Watchtower Library 2010 wydanie polskie [Biblioteka Strażnicy] zawarte są tylko trzy teksty dotyczące J. Grebera: Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 11

Strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 21 s. 24; Strażnica Rok C [1979] Nr 4 s. 24; Strażnica Rok CIV [1983] Nr 22 s. 24. Interesujący jest też fakt, że J. Greber nie znalazł się z nazwiska we wspomnianym angielskim skorowidzu w haśle Spiritism. Podsumowanie faktów 1932 rok spirytysta J. Greber wydaje po angielsku książkę pt. Komunikowanie się ze światem duchów, jego prawa i cel. Wspomina o tym samo Towarzystwo Strażnica. 1937 rok spirytysta J. Greber wydaje swój niemiecki i angielski Nowy Testament. Wspomina o tym samo Towarzystwo Strażnica. 1955 rok Towarzystwo Strażnica po raz pierwszy opisuje J. Grebera jako spirytystę. 1961 rok Towarzystwo Strażnica na poparcie swej Biblii powołuje się w Strażnicy na pewien nowoczesny przekład niemiecki. 1962 rok - Towarzystwo Strażnica pierwszy raz na poparcie swej Biblii powołuje się oficjalnie na J. Grebera w Strażnicy i broszurze, nie wspominając, że to spirytysta. 1965 rok - Towarzystwo Strażnica na poparcie swej Biblii powołuje się na J. Grebera w swym podręczniku doktrynalnym, nie wspominając, że to spirytysta. 1971 rok - Towarzystwo Strażnica na poparcie swej Biblii powołuje się na J. Grebera w swym leksykonie biblijnym, nie wspominając, że to spirytysta. 1976 rok - Towarzystwo Strażnica na poparcie swej Biblii powołuje się w angielskiej Strażnicy ostatni raz na J. Grebera, nie wspominając, że to spirytysta. 1979 rok - Towarzystwo Strażnica na poparcie swej Biblii powołuje się w polskiej Strażnicy ostatni raz na J. Grebera, nie wspominając, że to spirytysta. 1982 rok Towarzystwo Strażnica ostatni raz powołuje się w niemieckim leksykonie biblijnym na J. Grebera, nie wspominając, że to spirytysta. 1983 rok - Towarzystwo Strażnica przyznaje się, że na poparcie swej Biblii powoływało się na spirytystę J. Grebera, ale twierdzi iż jego profesję odkryło dopiero w roku 1980! Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 12

Wspólne nauki Towarzystwa Strażnica i spirytysty J. Grebera Jarosław Zabiełło w artykule pt. Kim jest Johannes Greber? (http://watchtower.org.pl/jz-greber.php) wymienił między innymi nauki wspólne spirytysty J. Grebera i Towarzystwa Strażnica. Przywołujemy je tutaj, ale bez potwierdzających je cytatów, odsyłając zainteresowanych do wspomnianego opracowania. Oto one w formie podrozdziałów z wyżej wymienionego artykułu: Bóg posiada ciało Bóg nie jest wszechobecny Bóg nie jest wszechwiedzący Chrystus jest Bożym pierwszym i najwyższym stworzeniem Chrystus jest Bożym wykonawcą stworzenia, nie jest Stwórcą Pismo Święte pokazuje, że Chrystus nie jest Bogiem Chrystus nie zmartwychwstał cieleśnie z martwych Ukazywania się Chrystusa po zmartwychwstaniu były materializacjami Jezus był zdolny aby zgrzeszyć Trójca jest ludzkim wymysłem Doktryny na temat piekła. Widzimy z powyższego, że całkiem spora ilość tematów łączy Towarzystwo Strażnica i spirytystę. Spirytysta John S. Thompson przywoływany przez Towarzystwo Strażnica Podaliśmy, że od roku 1983 Towarzystwo Strażnica przestało przywoływać J. Grebera. Ale już w roku 1985 organizacja ta znalazła sobie innego spirytystę, Johna S. Thompsona, na którego przekład zaczęła się powoływać w sprawie tekstu J 1:1. Jednak do dziś Towarzystwo Strażnica nie przyznało się do tego, że on był spirytystą. Warto nadmienić, że już od kilku lat stawiany jest tej organizacji zarzut w tej sprawie. Czyżby musiało minąć kilkanaście lat, jak w przypadku J. Grebera, by Świadkowie Jehowy odcięli się od kolejnych związków ze spirytyzmem? Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 13

Oto fragmenty, w których Towarzystwo Strażnica podpiera swój przekład J 1:1 tłumaczeniem spirytysty Thompsona: 1829 and the Logos was a god The Monotessaron; or, The Gospel History, According to the Four Evangelists, by John S. Thompson, Baltimore (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985 s. 1139). 1829 [rok] i Logos był bogiem The Monotessaron; or, The Gospel History, According to the Four Evangelists, tom. 1, John S. Thompson, Baltimore ( Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata 1994 s. 414). W piśmie pt. American Quaterly Review (1830 t. 8, s. 227-245) opublikowano bujny życiorys Johna S. Thompsona uwieńczony jego działalnością spirytystyczną. Kilka fragmentów z tego opracowania zamieścił Jarosław Zabiełło w swoim artykule pt. Kim jest John S. Thompson? (http://watchtower.org.pl/jz-thompson.php). Nie chce się wierzyć, by organizacji Świadków Jehowy te fakty nie były znane. Tymczasem Towarzystwo Strażnica nadal w różnych swoich przekładach powołuje się na spirytystę Johna S. Thompsona. Oto przykładowe teksty wydane przez tę organizację: Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata język grecki s. 414, edycja z roku 1993; język litewski s. 473, edycja z roku 2011. Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata język węgierski s. 1821, edycja z roku 2003; język rumuński s. 1690, edycja z roku 2006; język rosyjski s. 1741, edycja z roku 2008; język turecki s. 1761, edycja z roku 2011; język chorwacki s. 1697, edycja z roku 2011. Wszystkie te przekłady dostępne są na oficjalnej internetowej stronie Towarzystwa Strażnica: www.jw.org. Author: Włodzimierz Bednarski http://bednarski.apologetyka.info/swiadkowie-jehowy/przeklad-nowego-swiata-biblia-sw/nowy-testament-spirytysty-j- Nowy Testament spirytysty J. Grebera i Biblia Towarzystwa Strażnica (cz. 1) 14